strong zhōu jùn qī strong
州郡七
gǔ jīng hé zhōu jīn zhì jùn fǔ shí bā xiàn yī bǎi sān shí liù
古荊河州(今置郡府十八 縣一百三十六)
hé nán fǔ luò èr shí liù xiàn hé nán luò yáng sì shuǐ gào chéng dēng fēng gōu shì mì wēn yī què yī yáng shòu ān fú chāng yǒng níng miǎn chí wáng wū hé yáng xīn ān gǒng yǎn shī lù hún yáng dí jì yuán yǐng yáng hé yīn hé qīng zhǎng shuǐ
河南府(洛)二十六縣(河南 洛陽 汜水 告成 登封 緱氏 密 溫 伊闕 伊陽 壽安 福昌 永寧 澠池 王屋 河陽 新安 鞏 偃師 陸渾 陽翟 濟源 潁陽 河陰 河清 長水)
shǎn shǎn wǔ xiàn shǎn xiá shí píng lù ruì chéng líng bǎo
陝(陝)五縣(陝 硤石 平陸 芮城 靈寶)
hóng nóng guó liù xiàn hóng nóng hú chéng lú shì yù chéng zhū yáng wén xiāng
弘農(虢)六縣(弘農 湖城 盧氏 玉城 朱陽 閿鄉)
lín rǔ rǔ qī xiàn liáng yè lǔ shān lóng xìng lín rǔ xiāng chéng jiá chéng
臨汝(汝)七縣(梁 葉 魯山 龍興 臨汝 襄城 郟城)
xíng yáng zhèng qī xiàn guǎn chéng xíng yáng zhōng mù xīn zhèng xíng zé yáng wǔ yuán wǔ
滎陽(鄭)七縣(管城 滎陽 中牟 新鄭 滎澤 陽武 原武)
chén liú biàn liù xiàn kāi fēng jùn yí chén liú yōng qiū fēng qiū wèi shì
陳留(汴)六縣(開封 浚儀 陳留 雍丘 封丘 尉氏)
jū yáng sòng shí xiàn sòng chéng xiāng yì chǔ qiū zhè chéng yú chéng níng líng dān fù gǔ shú xià yì dàng shān
雎陽(宋)十縣(宋城 襄邑 楚丘 柘城 虞城 寧陵 單父 穀熟 下邑 碭山)
qiào jùn bó bā xiàn qiào lín huàn yǒng chéng zàn zhēn yuán lù yì chéng fù méng chéng
譙郡(亳)八縣(譙 臨渙 永城 酇 真源 鹿邑 城父 蒙城)
jì yīn cáo liù xiàn jì yīn chéng wǔ yuān jù kǎo chéng nán huá chéng shì
濟陰(曹)六縣(濟陰 成武 冤句 考城 南華 乘氏)
yǐng chuān xǔ liù xiàn zhǎng shè yān líng zhǎng gé lín yǐng xǔ chāng fú gōu
潁川(許)六縣(長社 鄢陵 長葛 臨潁 許昌 扶溝)
huái yáng chén liù xiàn wǎn qiū xiàng chéng nán dùn xī huá tài kāng yīn shuǐ
淮陽(陳)六縣(宛丘 項城 南頓 西華 太康 溵水)
rǔ yīn yǐng sì xiàn rǔ yīn xià cài yǐng shàng shěn qiū
汝陰(潁)四縣(汝陰 下蔡 潁上 沈丘)
rǔ nán jīng hé shí yī xiàn rǔ yáng shàng cài píng yú yǎn chéng xī píng wú fáng lǎng shān zhēn yáng xīn xī bāo xìn xīn cài
汝南(荊河)十一縣(汝陽 上蔡 平輿 郾城 西平 吳房 朗山 真陽 新息 褒信 新蔡)
huái ān táng qī xiàn bǐ yáng cí qiū fāng chéng hú yáng píng shì tóng bǎi mì yáng
淮安(唐)七縣(比陽 慈丘 方城 湖陽 平氏 桐柏 泌陽)
nán yáng dèng qī xiàn ráng nán yáng xiàng chéng nèi xiāng jú tán xīn yě lín tuān
南陽(鄧)七縣(穰 南陽 向城 內鄉 菊潭 新野 臨湍)
wǔ dāng jūn sān xiàn wǔ dāng yún xiāng fēng lì
武當(均)三縣(武當 鄖鄉 豐利)
xiāng yáng xiāng qī xiàn xiāng yáng lín hàn gǔ chéng yí chéng yì qīng lè xiāng nán zhāng
襄陽(襄)七縣(襄陽 臨漢 穀城 宜城 義清 樂鄉 南漳)
hàn dōng suí sì xiàn suí zǎo yáng táng chéng guāng huà
漢東(隨)四縣(隨 棗陽 唐城 光化)
gǔ jīng hé zhōu
古荊河州
yǔ gòng yuē:" jīng hé zhī zhōu, xī nán zhì jīng shān, jīn xiāng yáng jùn nán zhāng xiàn jiè, běi jù hé yě. yī luò chán jiàn jì rù yú hé, yī chū jīn hé nán fǔ yī què xiàn lù hún shān. luò chū jīn shàng luò jùn luò nán xiàn zhǒng lǐng shān. chán chū jīn hé nán xiàn gǔ chéng shān. jiàn chū miǎn chí xiàn shān. sì shuǐ jiē rù hé yě. xíng bō jì zhū, xíng běn yǎn shuǐ yì chū, zài jīn xíng yáng jùn xíng zé xiàn yě. bō yì shuǐ míng, yán qí shuǐ bìng yǐ è jù yǐ. yī shuō wèi xíng shuǐ zhī bō yě. jīn yǎn shuǐ bù guò hé. dào hé zé, bèi mèng zhū. hé zé zài jīn lǔ jùn fāng yǔ xiàn. mèng zhū yì zé míng, zài jīn suī yáng jùn yú chéng xiàn, jí mèng zhū zé yě. yán hé zé shuǐ yǎn yì zé shǐ bèi jí mèng zhū, bù cháng rù yě. dào yīn dǎo. hé yīn kē. jué tǔ wéi rǎng, xià tǔ fén lú. gāo dì jí rǎng, xià dì jí fén lú. lú wèi tǔ zhī gāng hēi zhě. fén, fú fěn fǎn. lú yīn lú. fú yú luò hé." yīn luò rù hé. shùn wèi shí èr mù zhī yī. zhōu lǐ zhí fāng:" hé nán yuē jīng hé zhōu, qí shān yuē huá, jí jīn huá yīn jùn shān yě. lián yán dōng chū, gù shǔ jīng hé zhōu. sǒu yuē pǔ tián, zài jīn xíng yáng jùn zhōng mù xiàn. chuān yuē xíng luò, xíng jí xíng zé. luò jí luò chuān, jīn fú chāng xiàn jiè. jìn yuē bō zhà. chū huáng shān, zài jīn hàn dōng jùn zǎo yáng xiàn dōng běi. yòu yún bō shuǐ chū xiē mǎ lǐng. jí yīng shào suǒ wèi gū shān, zài jīn lín rǔ jùn lǔ shān xiàn xī běi. zhà yīn zhuāng yà fǎn. qí lì lín qī sī xǐ. rén èr nán sān nǚ. chù yí liù rǎo, mǎ niú yáng shǐ quǎn jī yě. wèi zhī rǎo zhě, yán rén suǒ xún yǎng yě. gǔ yí wǔ zhǒng." shǔ jì dào shū mài. jīng hé zhōu zài jiǔ zhōu zhī zhōng, yán cháng ān yì yě. yòu yún yì zhě, shū yě, yán bǐng zhōng hé zhī qì, xìng lǐ ān shū yě. qí zài tiān guān, liǔ qī xīng zhāng zé zhōu zhī fēn yě, hàn zhī hé nán luò yáng gǔ chéng píng yīn yǎn shī gǒng gōu shì, jiē qí fēn yě. jīn hé nán fǔ zhī hé nán luò yáng yǎn shī, dōng zhì gōu shì gǒng xiàn, nán dé yī què yě, běi zhì yú hé. fáng xīn zé sòng zhī fēn yě, hàn zhī pèi liáng jì yīn, jiē qí fēn yě. jīn suī yáng qiào jùn jì yīn dì yě. zī xī cān zé wèi zhī fēn yě, hàn zhī gāo líng yǐ dōng, jí chén liú rǔ nán zhī shào líng shui yǐn qiáng xīn jí xī huá zhǎng píng, yǐng chuān zhī wǔ yáng yǎn xǔ yān líng, hé nán zhī kāi fēng zhōng mù yáng wǔ suān zǎo juǎn, jiē qí fēn yě. jīn hóng nóng jùn zhī běi jìng, xíng yáng zhī dōng běi jìng, yǐng chuān zhī dōng jìng, huái yáng zhī běi jìng, rǔ nán zhī běi jìng, bìng chén liú jùn dì yě. jiǎo kàng dī zé hán zhī fēn yě. hàn zhī nán yáng jí yǐng chuān zhī fù chéng dìng líng xiāng chéng yǐng yáng yǐng yīn zhǎng shè yáng dí jiá, dōng jiē rǔ nán, xī jiē hóng nóng, jiān dé xīn ān, yí yáng, jiē qí fēn yě. jīn shǎn jùn zhī hé nán dì, hé nán fǔ zhī xī jìng nán jìng dōng jìng, xíng yáng lín rǔ yǐng chuān zhī xī jìng, hàn dōng huái ān nán yáng wǔ dāng děng jùn yě. jiān dé qín chǔ zhī jiāo. hàn zhī hóng nóng gù guān yǐ xī, jīn hóng nóng jùn zhī nán jìng, yí shǔ qín. hàn zhī rǔ nán, jīn rǔ yīn rǔ nán zhī nán jìng, huái yáng zhī nán jìng, hàn zhī nán jùn běi jìng, jīn xiāng yáng jùn dì, bìng yí shǔ chǔ yě. qín fēn tiān xià zhì jùn, wèi sān chuān jīn hé nán fǔ shǎn jùn zhī hé nán dì, hóng nóng lín rǔ xíng yáng chén liú děng jùn dì shì yě. dàng jīn suī yáng qiào jùn jì yīn děng jùn dì shì yě. yǐng chuān, jīn yǐng chuān huái yáng rǔ yīn rǔ nán děng jùn dì shì yě. nán yáng jùn zhī dōng jìng běi jìng, jīn hàn dōng huái ān nán yáng wǔ dāng děng jùn dì shì yě. nán jùn zhī běi jìng. jīn xiāng yáng jùn. hàn wǔ zhì shí sān zhōu, cǐ wèi jīng hé zhōu. lǐng jùn guó wǔ. qí jīn hé nán fǔ shǎn jùn hóng nóng zhī dì, zé shǔ sī lì, chén liú jì yīn zhī dì, zé shǔ yǎn zhōu yě. hòu hàn wèi sī lì lǐ luò yáng. jīng hé zhōu, lǐ yú qiào, lǐng jùn guó liù. qiào, jīn qiào jùn shì yě. wèi yì tóng. lǐ rǔ nán ān chéng, jīn rǔ nán wú fáng xiàn yě. jìn fēn zhì sī zhōu lǐng jùn shí yī, lǐ luò yáng. jí jīng hé zhōu, lǐng jùn guó shí, lǐ liáng guó xiàng, jīn huái yáng jùn xiàng chéng xiàn yě. yǒng jiā zhī luàn, jīng hé zhōu méi yú liú shí fú yáo. sòng chū yǒu qí nán jìng, zhì jīng hé zhōu. lǐng xiàn shí, lǐ rǔ nán jùn, jí jīn jùn. sòng wén dì yǒng jiā zhōng quán shèng dé zhī, hòu shī. hòu wèi yǐ hòu, fēn liè bù xiáng yān. dà táng fēn zhì shí wǔ bù, cǐ wèi dōu jī hé nán fǔ shǎn jùn lín rǔ xíng yáng děng jùn. hé nán dào, chén liú suī yáng jì yīn qiào jùn yǐng chuān huái yáng rǔ yīn rǔ nán děng jùn. jiān fēn rù shān nán dōng dào huái ān nán yáng xiāng yáng hàn dōng wǔ dāng. jí hé dōng dào. hóng nóng.
禹貢曰:"荊河之州,(西南至荊山,今襄陽郡南漳縣界,北距河也。)伊、洛、瀍、澗既入於河,(伊出今河南府伊闕縣陸渾山。洛出今上洛郡洛南縣冢嶺山。瀍出今河南縣穀城山。澗出澠池縣山。四水皆入河也。)滎波既瀦,(滎本沇水溢出,在今滎陽郡滎澤縣也。波亦水名,言其水並以遏聚矣。一說謂滎水之波也。今沇水不過河。)道荷澤,被孟瀦。(荷澤在今魯郡方與縣。孟瀦亦澤名,在今睢陽郡虞城縣,即孟瀦澤也。言荷澤水衍溢則使被及孟瀦,不常入也。道音導。荷音柯。)厥土惟壤,下土墳壚。(高地即壤,下地即墳壚。壚謂土之剛黑者。墳,扶粉反。壚音盧。)浮於洛、河。"(因洛入河。)舜為十二牧之一。周禮職方:"河南曰荊河州,其山曰華,(即今華陰郡山也。連延東出,故屬荊河州。)藪曰圃田,(在今滎陽郡中牟縣。)川曰滎、雒,(滎即滎澤。洛即洛川,今福昌縣界。)浸曰波、溠。(出黃山,在今漢東郡棗陽縣東北。又雲波水出歇馬嶺。即應劭所謂孤山,在今臨汝郡魯山縣西北。溠音莊亞反。)其利林漆絲枲。人二男三女。畜宜六擾,(馬、牛、羊、豕、犬、雞也。謂之擾者,言人所馴養也。)穀宜五種。"(黍、稷、稻、菽、麥。)荊河州在九州之中,言常安逸也。又雲逸者,舒也,言稟中和之氣,性理安舒也。其在天官,柳、七星、張則周之分野,(漢之河南、雒陽、穀城、平陰、偃師、鞏、緱氏,皆其分也。今河南府之河南、雒陽、偃師,東至緱氏、鞏縣,南得伊闕也,北至於河。)房、心則宋之分野,(漢之沛、梁、濟陰,皆其分也。今睢陽、譙郡、濟陰地也。)觜觿、參則魏之分野,(漢之高陵以東,及陳留、汝南之召陵、〈氵隱〉強、新汲、西華、長平,潁川之舞陽、郾、許、鄢陵,河南之開封、中牟、陽武、酸棗、卷,皆其分也。今弘農郡之北境,滎陽之東北境,潁川之東境,淮陽之北境,汝南之北境,並陳留郡地也。)角、亢、氐則韓之分野。(漢之南陽及潁川之父城、定陵、襄城、潁陽、潁陰、長社、陽翟、郟,東接汝南,西接弘農,兼得新安,宜陽,皆其分也。今陝郡之河南地,河南府之西境、南境、東境,滎陽、臨汝、潁川之西境,漢東、淮安、南陽、武當等郡也。)兼得秦楚之交。(漢之弘農故關以西,今弘農郡之南境,宜屬秦。漢之汝南,今汝陰、汝南之南境,淮陽之南境,漢之南郡北境,今襄陽郡地,並宜屬楚也。)秦分天下置郡,為三川、(今河南府、陝郡之河南地,弘農、臨汝、滎陽、陳留等郡地是也。)碭、(今睢陽、譙郡、濟陰等郡地是也。)潁川,(今潁川、淮陽、汝陰、汝南等郡地是也。)南陽郡之東境、北境,(今漢東、淮安、南陽、武當等郡地是也。)南郡之北境。(今襄陽郡。)漢武置十三州,此為荊河州。(領郡國五。其今河南府、陝郡、弘農之地,則屬司隸,陳留、濟陰之地,則屬兗州也。)後漢為司隸、(理洛陽。)荊河州,(理於譙,領郡國六。譙,今譙郡是也。)魏亦同。(理汝南安城,今汝南吳房縣也。)晉分置司州(領郡十一,理洛陽。)及荊河州,(領郡國十,理梁國項,今淮陽郡項城縣也。)永嘉之亂,荊河州沒於劉、石、苻、姚。宋初有其南境,置荊河州。(領縣十,理汝南郡,即今郡。宋文帝永嘉中全盛得之,後失。)後魏以後,分裂不詳焉。大唐分置十五部,此為都畿、(河南府、陝郡、臨汝、滎陽等郡。)河南道,(陳留、睢陽、濟陰、譙郡、潁川、淮陽、汝陰、汝南等郡。)兼分入山南東道(淮安、南陽、襄陽、漢東、武當。)及河東道。(弘農。)
hé nán fǔ
河南府
dōng zhì xíng yáng jùn èr bǎi qī shí lǐ. nán zhì lín rǔ jùn yī bǎi bā shí lǐ. xī zhì shǎn jùn sān bǎi sān shí lǐ. běi zhì gāo píng jùn èr bǎi bā shí lǐ. dōng nán dào yǐng chuān jùn sān bǎi èr shí lǐ. xī nán dào hóng nóng jùn sì bǎi liù shí wǔ lǐ. xī běi dào jiàng jùn wǔ bǎi lǐ. dōng běi dào hé nèi jùn bǎi sì shí lǐ. qù xī jīng bā bǎi wǔ shí lǐ. hù shí jiǔ wàn sān qiān sì bǎi bā shí, kǒu bǎi shí wǔ wàn qī bǎi bā shí.
(東至滎陽郡二百七十里。南至臨汝郡一百八十里。西至陝郡三百三十里。北至高平郡二百八十里。東南到潁川郡三百二十里。西南到弘農郡四百六十五里。西北到絳郡五百里。東北到河內郡百四十里。去西京八百五十里。戶十九萬三千四百八十,口百十五萬七百八十。)
luò zhōu fán hé běi zhū xiàn, bìng jì zhōu zhī yù, yú zé jīng hé zhōu zhī yù. jīn lǐ hé nán luò yáng èr xiàn. gài zhōu zhī jiù dōu. xī wǔ wáng kè yīn, dìng dǐng yú jiá rǔ. zhì chéng wáng, yíng chéng zhōu, bo jiàn shuǐ dōng chán shuǐ xī ér zhái luò yì, shì wèi wáng chéng. jiá rǔ, mò míng. hàn kǒng ān guó yún:" wáng chéng, jīn hé nán chéng." zhōu líng wáng shí, gǔ luò dòu, huǐ wáng gōng, zé zuǒ chuán qí zhuāng gōng qiǎn shī chéng jiá shì yě. zài jīn chéng zhī xī. àn cǐ gǔ shuǐ běn jiàn shuǐ, zì hòu suì gēng míng yǐ. jīng jīn chéng zhī yuàn zhōng, rù yú luò. yòu yú chán shuǐ dōng bo, yì jí, qiān yīn wán rén jū zhī. kǒng ān guó yún:" jiāng dìng xià dū, qiān yīn rén, gù bìng bo zhī yě." píng wáng yīn quǎn róng zhī luàn, zì fēng dōng qiān ér jū wáng chéng, zé dōng zhōu zhī shǐ wáng yě. zhì jìng wáng yǔ wáng zǐ cháo zhēng lì, chū bēn jìn, dìng gōng shǐ wèi shū lǜ zhū hóu zhī dài fū huì yú dí quán, yǐ qí dì běn chéng zhōu zhī chéng, ér jū jìng wáng. àn zài jīn luò yáng zhī chéng dōng sān shí yú lǐ gù chéng, shì zé zhōu zhī xià dū yě, yǒu dí quán zài chéng zhōng. rán ér chéng zhōu shì wáng chéng xià dū zhī zǒng hào, gù zuǒ shì chuán yuē" cháng hóng yún, xī wáng tiān qì zhī, dōng wáng bì dà kè". shí zi cháo jū wáng chéng, gù yuē xī wáng, jìng wáng jū dí quán, zài wáng chéng zhī dōng, gù yuē dōng wáng. zhì kǎo wáng, fēng qí dì huán gōng yú hé nán, yǐ xù zhōu gōng zhī guān zhí. zhì sūn huì gōng, nǎi fēng shǎo zǐ yú gǒng, hào dōng zhōu huì gōng. àn cǐ shí yòu bié chēng dōng zhōu yě. wáng nǎn lì, nǎn, ní bǎn fǎn. dōng xī zhōu fēn lǐ, yòu xǐ dōu xī zhōu. zé wáng chéng yě. chū, píng wáng shí, luò yì yǔ zōng zhōu, zōng zhōu, hào jīng yě. tōng fēng jī, dōng xī zhǎng, nán běi duǎn, zhǎng duǎn xiāng fù wèi qiān lǐ. hòu wèi zhū hóu suǒ qīn, bǐ zhōu zhī wáng, qī chéng ér yǐ. hé nán luò yáng xīn chéng píng yīn yǎn shī gǒng gōu shì yě. àn qī yì zhī jìng, xī zì jīn hé nán luò yáng, nán zì yī què gōu shì, dōng dé gǒng xiàn, běi zhì yú hé. qín píng tiān xià, zhì sān chuān jùn. hàn gāo dì zhì hé nán jùn. lǐng xiàn èr shí èr. hòu hàn gǎi wèi hé nán yǐn, lǐng xiàn èr shí. jiān zhì sī lì, lǐng jùn qī, lǐ yú cǐ. wèi jìn jùn yīn zhī, jiān zhì sī zhōu. lǐng xiàn shí yī, lǐ yú cǐ. hòu wèi xiào wén zì dài xǐ dōu zhī, yì wèi hé nán yǐn. zhì dōng xī wèi, fēn yǒu qí dì, běi qí wèi luò zhōu. shí jì lóng yǐ wèi luò zhōu, zhì qí yòu gǎi míng yān. qí miè, shǔ hòu zhōu. dāng dōng xī wèi jí qí zhōu zhī shí, èr jìng jiāo zhēng, gōng zhàn biān zhèn, jù zài yú cǐ. suí chū wèi luò zhōu, yáng dì zhī chū, yí dōu chuàng zhì, fù yuē jīng hé zhōu, xún gǎi wèi hé nán jùn, zhì yǐn. dà táng píng wěi zhèng wáng chōng, zhì luò zhōu. kāi yuán yuán nián, gǎi wèi hé nán fǔ. fán zhōu hàn wèi jìn hòu wèi suí, zhì yú wǒ táng, bìng wèi dì dū. zhōu wèi píng wáng yǐ xià, hàn wèi hòu hàn, jìn wèi xī jìn yě. jīn hào wèi dōng jīng, hòu gǎi hào dōng dōu. àn gù dū chéng, zì zhōu shì zhì suí dà yè yǐ qián, cháng wèi dū yì. jīn dū chéng jí suí yáng dì dà yè yuán nián suǒ zhú. lǐng xiàn èr shí liù:
洛州(凡河北諸縣,並冀州之域,餘則荊河州之域。今理河南、洛陽二縣。)蓋周之舊都。昔武王克殷,定鼎於郟鄏。至成王,營成周,卜澗水東、瀍水西而宅洛邑,是為王城。(郟鄏,陌名。漢孔安國云:"王城,今河南城。"周靈王時,穀雒斗,毀王宮,則左傳齊莊公遣師城郟是也。在今城之西。按此穀水本澗水,自後遂更名矣。經今城之苑中,入於洛。)又於瀍水東卜,亦吉,遷殷頑人居之。(孔安國云:"將定下都,遷殷人,故並卜之也。")平王因犬戎之亂,自酆東遷而居王城,則東周之始王也。至敬王與王子朝爭立,出奔晉,定公使魏舒率諸侯之大夫會於狄泉,以其地本成周之城,而居敬王。(按在今洛陽之城東三十餘里故城,是則周之下都也,有狄泉在城中。然而成周是王城、下都之總號,故左氏傳曰"萇弘雲,西王天棄之,東王必大克"。時子朝居王城,故曰西王,敬王居狄泉,在王城之東,故曰東王。)至考王,封其弟桓公於河南,以續周公之官職。至孫惠公,乃封少子於鞏,號東周惠公。(按此時又別稱東周也。)王赧立,(赧,尼板反。)東、西周分理,又徙都西周。(則王城也。)初,平王時,雒邑與宗周,(宗周,鎬京也。)通封畿,東西長,南北短,長短相覆為千里。後為諸侯所侵,比周之亡,七城而已。(河南、洛陽、新城、平陰、偃師、鞏、緱氏也。按七邑之境,西自今河南、洛陽,南自伊闕、緱氏,東得鞏縣,北至於河。)秦平天下,置三川郡。漢高帝置河南郡。(領縣二十二。)後漢改為河南尹,(領縣二十。)兼置司隸,(領郡七,理於此。)魏晉郡因之,兼置司州。(領縣十一,理於此。)後魏孝文自代徙都之,亦為河南尹。至東、西魏,分有其地,北齊為洛州。(石季龍已為洛州,至齊又改名焉。)齊滅,屬後周。(當東、西魏及齊、周之時,二境交爭,攻戰邊鎮,俱在於此。)隋初為洛州,煬帝之初,移都創製,復曰荊河州,尋改為河南郡,置尹。大唐平偽鄭王充,置洛州。開元元年,改為河南府。凡周、漢、魏、晉、後魏、隋,至於我唐,並為帝都。(周謂平王以下,漢謂後漢,晉謂西晉也。)今號為東京,後改號東都。(按故都城,自周氏至隋大業以前,常為都邑。今都城即隋煬帝大業元年所築。)領縣二十六:
hé nán gǔ jiá rǔ dì yě, shì wèi wáng chéng. yòu yī yún" jiá, shān míng, rǔ, yì míng, zài xiàn xī nán" yě. hòu hàn wèi hé nán xiàn, yǒu què sāi shān, sú yuē lóng mén. yǒu gǔ chéng shān, chán shuǐ suǒ chū. jīn gǔ zǐ zé, bìng zài dōng běi. qí gǔ gǔ chéng, zài xiàn xī běi. běi qí cháng shān wáng yǎn zhú chuān yǐ jù zhōu shī, yòu zhú xiào shuǐ shù, zài xiàn xī běi. qí tiān jīn qiáo zhōng qiáo shí jiǎo, bìng zhǎng shòu zhōng zhōng shū shì láng lǐ zhāo dé zào.
河南(古郟鄏地也,是為王城。又一雲"郟,山名,鄏,邑名,在縣西南"也。後漢為河南縣,有闕塞山,俗曰龍門。有穀城山,瀍水所出。金谷、梓澤,並在東北。其古穀城,在縣西北。北齊常山王演築川以拒周師,又築孝水戍,在縣西北。其天津橋、中橋石腳,並長壽中中書侍郎李昭德造。)
luò yáng gǔ chéng zhōu zhī dì, yì wèi zhī zhōu nán. hàn wèi xiàn. yú huàn yuē:" hàn huǒ dé, huǒ jì shuǐ, guāng wǔ qù luò zì shuǐ, ér jiā zhuī yān." yǒu máng shān. dōng běi yǒu méng jīn, běn mèng dì míng, dōu dào suǒ còu, gǔ jīn yǐ wèi jīn, wǔ wáng huì bā bǎi zhū hóu, tóng yú cǐ méng, gù yuē méng jīn. hòu hàn míng dì líng zài xī běi, zhāng dì líng zài dōng nán. hàn píng yīn xiàn chéng zài xiàn běi wǔ shí lǐ. bái shè lǐ zài gù chéng jiàn chūn mén dōng. qí jīn yōng chéng zài gù chéng xī běi jiǎo, wèi míng dì zhú yě.
洛陽(古成周之地,亦謂之周南。漢為縣。魚豢曰:"漢火德,火忌水,光武去洛字水,而加隹焉。"有邙山。東北有盟津,本孟地名,都道所湊,古今以為津,武王會八百諸侯,同於此盟,故曰盟津。後漢明帝陵在西北,章帝陵在東南。漢平陰縣城在縣北五十里。白社裡在故城建春門東。其金墉城在故城西北角,魏明帝築也。)
sì shuǐ gǔ dōng guó guó, wèi zhèng miè zhī, zhèng wèi zhì yì, zuǒ chuán yuē" zhì, yán yì yě". yǒu gù hǔ láo chéng, jí zhōu mù wáng huò hǔ, mìng chù zhī, gù yuē hǔ láo. hàn wèi zhī chéng gāo xiàn. hòu hàn zhì chéng gāo guān. sòng máo dé zǔ shù hǔ láo, hòu wèi zhòu yè gōng wéi, èr bǎi rì fāng pò. qí cè yǒu guǎng wǔ chéng. dōng wèi wǔ dìng zhōng, jiāng lù zi zhāng yòu zēng zhú hǔ láo chéng. hòu wèi xiào wén dì zhì dōng zhōng láng jiāng fǔ yú cǐ chéng zhōng.
汜水(古東虢國,為鄭滅之,鄭為制邑,左傳曰"制,岩邑也"。有故虎牢城,即周穆王獲虎,命畜之,故曰虎牢。漢謂之成皋縣。後漢置成皋關。宋毛德祖戍虎牢,後魏晝夜攻圍,二百日方破。其側有廣武城。東魏武定中,將陸子章又增築虎牢城。後魏孝文帝置東中郎將府於此城中。)
gào chéng hàn yáng chéng xiàn. yǒu jī shān yǐng shuǐ cè yǐng tái. hàn lún shì xiàn gù chéng zài xī nán. yǒu guǐ gǔ, jí guǐ gǔ xiān shēng suǒ jū, zài jīn xiàn běi. wǔ tài hòu fēng zhōng yuè, gù gǎi yuē gào chéng yān.
告成(漢陽城縣。有箕山、潁水、測影台。漢輪氏縣故城在西南。有鬼谷,即鬼谷先生所居,在今縣北。武太后封中嶽,故改曰告成焉。)
dēng fēng hàn chóng gāo xiàn. dà táng yǒng huī zhōng, zhì sōng yáng xiàn, wǔ tài hòu gǎi wèi dēng fēng xiàn. yǒu zhōng yuè sōng gāo shān, qí shén cí hòu wèi yí yú yuè dōng nán shān xià. yǒu shǎo shì shān è lǐng gù guān wǔ dù shuǐ.
登封(漢崇高縣。大唐永徽中,置嵩陽縣,武太后改為登封縣。有中嶽嵩高山,其神祠後魏移於岳東南山下。有少室山、崿嶺、故關、五渡水。)
gōu shì gǔ huá guó. hàn jiù xiàn. yǒu gōu shì shān xuān yuán bǎn. xiàn xī nán gōng lù jiàn shàng yǒu yuán shù gù, sì zhōu jué jiàn shén xiǎn, sú yún guāng lù jiàn. bǎi gǔ wù zài xiàn dōng běi.
緱氏(古滑國。漢舊縣。有緱氏山、軒轅阪。縣西南公路澗上有袁術固,四周絕澗甚險,俗雲光祿澗。柏谷塢在縣東北。)
mì gǔ mì guó, yì gǔ kuài guó. zuǒ chuán lǔ xī gōng liù nián wéi xīn mì shì yě. hàn jiù xiàn yě. yǒu wěi shuǐ kuài shuǐ. kuài, gǔ wài fǎn.
密(古密國,亦古鄶國。左傳魯僖公六年圍新密是也。漢舊縣也。有洧水、鄶水。鄶,古外反。)
wēn sū fèn shēng suǒ fēng, chūn qiū wáng jī nèi zhī yì yě.
溫(蘇忿生所封,春秋王畿內之邑也。)
yī què yǒu lù hún shān, yī shuǐ suǒ chū. hàn xīn chéng xiàn yě. lù hún shān zài xī nán.
伊闕(有陸渾山,伊水所出。漢新城縣也。陸渾山在西南。)
yī yáng hòu zhōu zhì bīng yú cǐ, bèi qí.
伊陽(後周置兵於此,備齊。)
shòu ān yǒu jiǔ qǔ chéng, suǒ wèi jiǔ hé yě. gāo qí zhì kǒng chéng fáng yǐ bèi zhōu, zài jīn xiàn dōng nán. yòu yǒu hòu hàn bā guān chéng, zài xiàn dōng běi, hán gǔ guān dū wèi suǒ lǐ.
壽安(有九曲城,所謂九河也。高齊置孔城防以備周,在今縣東南。又有後漢八關城,在縣東北,函谷關都尉所理。)
fú chāng hòu hàn xuān yáng xiàn. gù hán chéng zài jīn xiàn dōng, liú pén zi jiàng guāng wǔ chù. wèi shàng shū pú shè dù jūn jī yōu zhōu cì shǐ dù jūn shù mù bìng zài jīn xiàn běi. xiàn chéng jí wèi zhī yī jīn wù chéng, dōng nán běi sān miàn qiào jué tiān xiǎn, hòu zhōu zhòng bīng yú cǐ yǐ bèi gāo qí. yǒu jīn mén shān, qí zhú kě wèi lǜ guǎn.
福昌(後漢宣陽縣。故韓城在今縣東,劉盆子降光武處。魏尚書僕射杜君畿、幽州刺史杜君恕墓並在今縣北。縣城即魏之一金塢城,東南北三面峭絕天險,後周重兵於此以備高齊。有金門山,其竹可為律管。)
yǒng níng yǒu sān xiáo shān, jiǎn shū kū qí zǐ yuē" xiáo yǒu èr líng yān", jí qí suǒ yě, zài jīn xiàn xī běi. yòu yǒu huí xī, jí féng yì bài chù, zài jīn xiàn dōng běi, sú míng huí kēng, zhǎng sì lǐ, kuò èr zhàng, shēn èr zhàng wǔ chǐ. zì hàn yǐ qián, chūn qiū shí, dào jiē yóu cǐ xiàn. lì dào yuán zhù shuǐ jīng yún:" hàn jiàn ān xián, cáo gōng xī tǎo bā hàn, è nán lù zhī xiǎn, gèng kāi běi dào, zì hòu xíng lǚ lǜ duō cóng zhī. fù cè lù yǒu shí míng yún: jìn tài kāng sān nián, hóng nóng tài shǒu liáng liǔ xiū fù jiù lù." kuò dì zhì yún:" àn wén wáng suǒ bì fēng yǔ, jí dōng yuán shān yě, sú yì hào wèi wén wáng shān, yǒu xià hòu gāo mù, běi kě shí lǐ xǔ. qí shān nán lín hé yīn. hàn mò yǐ lái, yí dào gèng yú lǐng cén shān nán, qí shān zài xià hòu mù zhèng nán kě wǔ lǐ." gōng gèng kāi běi dào, jí fù chūn qiū shí lù. hòu zhōu zhī chū, gèng fù nán yí. suí yáng dì dà yè sān nián fèi. wǔ dé chū, yòu tōng cǐ dào, zhēn guān shí sì nián yòu fèi. qí dào xī rù xiàn jiè, yòu dōng fēn wèi èr dào, dōng nán rù fú chāng xiàn jiè, běi dào dōng rù miǎn chí xiàn jiè. yòu yǒu xióng ěr shān, liú pén zi jī jiǎ zhī suǒ, yòu gǔ shuǐ suǒ chū. hòu zhōu zhì huáng lú tóng guǐ yǒng chāng sān chéng yǐ bèi qí yě. lú yīn lú.
永寧(有三崤山,蹇叔哭其子曰"崤有二陵焉",即其所也,在今縣西北。又有回溪,即馮異敗處,在今縣東北,俗名回坑,長四里,闊二丈,深二丈五尺。自漢以前,春秋時,道皆由此縣。酈道元注水經云:"漢建安閒,曹公西討巴漢,惡南路之險,更開北道,自後行旅率多從之。附側路有石銘云:晉太康三年,弘農太守梁柳修復舊路。"括地誌云:"按文王所避風雨,即東垣山也,俗亦號為文王山,有夏後皋墓,北可十里許。其山南臨河陰。漢末以來,移道更於嶺岑山南,其山在夏後墓正南可五里。"公更開北道,即復春秋時路。後周之初,更復南移。隋煬帝大業三年廢。武德初,又通此道,貞觀十四年又廢。其道西入縣界,又東分為二道,東南入福昌縣界,北道東入澠池縣界。又有熊耳山,劉盆子積甲之所,又穀水所出。後周置黃櫨、同軌、永昌三城以備齊也。櫨音盧。)
miǎn chí yǒu gǔ dōng xī jù lì èr chéng, jí qín zhāo wáng yǔ zhào huì wén wáng huì chù, gài yún qín zhào jù lì yě. yòu yǒu qiān qiū tíng, jìn pān yuè yú cǐ sàng zi, yǒu jiàn shuǐ yě.
澠池(有古東西俱利二城,即秦昭王與趙惠文王會處,蓋雲秦趙俱利也。又有千秋亭,晉潘岳於此喪子,有澗水也。)
wáng wū gǔ zhào gōng zhī yì. běi qí zhì huái zhōu. jīn xiàn dōng èr shí lǐ qí zi lǐng, zhōu qí fēn jìng chù. hòu zhōu zhì wáng wū jùn. yǒu wáng wū shān, yǎn shuǐ suǒ chū.
王屋(古召公之邑。北齊置懷州。今縣東二十里齊子嶺,周齊分境處。後周置王屋郡。有王屋山,沇水所出。)
hé yáng gǔ mèng jīn, hòu yì yuē fù píng jīn. zài qí nán wèi zhī táo hé zhū, wèi shàng shū pú shè dù jūn jī shì chuán chén méi zhī suǒ. qí dì yì zhōu sū fèn shēng zhī yì. fú qiáo jí jìn dāng yáng hóu dù yuán kǎi suǒ lì. hòu wèi zhuāng dì shí, liáng jiāng chén qìng zhī lái fá, kè luò yáng, dù hé shǒu běi zhōng fǔ chéng, jí cǐ. xiào wén tài hé zhōng zhú zhī, qí shén wǔ shǐ pān lè zhèn yú cǐ, yòu shǐ gāo yǒng lè shǒu nán chéng yǐ bèi xī wèi, bìng jīn chéng yě. qí zhōng zhān chéng běn dōng wèi suǒ zhú, réng zhì hé yáng guān. jīn xiàn xī nán shí sān lǐ gǔ zhē mǎ dī, jí hòu wèi ěr zhū róng shā cháo shì qiān sān bǎi yú rén yú cǐ. zhān, tú hàn fǎn.
河陽(古孟津,後亦曰富平津。在其南謂之陶河瀦,魏尚書僕射杜君畿試船沉沒之所。其地亦周蘇忿生之邑。浮橋即晉當陽侯杜元凱所立。後魏莊帝時,梁將陳慶之來伐,克洛陽,渡河守北中府城,即此。孝文太和中築之,齊神武使潘樂鎮於此,又使高永樂守南城以備西魏,並今城也。其中沾城本東魏所築,仍置河陽關。今縣西南十三里古遮馬隄,即後魏爾朱榮殺朝士千三百餘人於此。沾,徒旱反。)
xīn ān xiàn dōng běi yī lǐ yǒu hàn gù hán gǔ guān. qí qín guān zài jīn líng bǎo xiàn. hàn wǔ dì yuán dǐng sān nián, lóu chuán jiāng jūn yáng pū shù yǒu dà gōng, chǐ wèi guān wài rén, shàng shū qǐ dōng guān, yǐ jiā cái gěi qí yòng dù, nǎi xǐ yú xīn ān. hòu zhōu gǎi gù hán gǔ guān chéng wèi tōng luò fáng yǐ bèi qí. guō yuán shēng shù zhēng jì yún: xīn ān xiàn, hàn zhī hán gǔ guān yě. jīn yóu wèi zhī xīn guān. xiàng yǔ kēng qín zú yú xīn ān chéng nán, jí sī dì yě. wèi míng dì jǐng chū yuán nián, hé nán yǐn lú yán shàng yán, chéng gāo hán gǔ èr lǐ liù shí bù, yí què hán gǔ guān yú xiáo xià. hóng nóng tài shǒu dù shù yì, yǐ dōng xǐ tóng guān zhe jùn xià, shěng hán gǔ guān, xǐ kuǎi guān lú shì xiàn xià. zhèng shǐ yuán nián, hóng nóng tài shǒu mèng kāng shàng yán, yí hán gǔ guān, gèng hào dà xiáo guān, yòu wèi jīn guān. dì lǐ zhì yún, jīn àn cǐ guān, zhèng shǐ yuán nián fèi yě.
新安(縣東北一里有漢故函谷關。其秦關在今靈寶縣。漢武帝元鼎三年,樓船將軍楊仆數有大功,恥為關外人,上書乞東關,以家財給其用度,乃徙於新安。後周改故函谷關城為通洛防以備齊。郭緣生述征記云:新安縣,漢之函谷關也。今猶謂之新關。項羽坑秦卒於新安城南,即斯地也。魏明帝景初元年,河南尹盧延上言,成皋函谷二里六十步,宜卻函谷關於崤下。弘農太守杜恕議,以東徙潼關著郡下,省函谷關,徙蒯關盧氏縣下。正始元年,弘農太守孟康上言,移函谷關,更號大崤關,又為金關。地理志雲,今按此關,正始元年廢也。)
gǒng chūn qiū shí, gǒng guó. zhàn guó shí yǒu dōng xī zhōu, cǐ jí dōng zhōu suǒ jū, hàn wèi xiàn yě. gù xiǎo píng xiàn chéng zài xiàn xī běi. yǒu jīn yuē xiǎo píng. xiàn běi yòu yǒu wǔ shè dù, yī míng wǔ dù jīn.
鞏(春秋時,鞏國。戰國時有東、西周,此即東周所居,漢為縣也。故小平縣城在縣西北。有津曰小平。縣北又有五社渡,一名五渡津。)
yǎn shī dì kù suǒ dōu, yì gǔ bó yì yě. shāng yǒu sān bó, chéng tāng jū xī bó, cǐ jí yī yě. zhì pán gēng, yòu zì hé běi xǐ lǐ yú cǐ bó, shāng jiā cóng cǐ ér gǎi guó hào yuē yīn. yǒu shǒu yáng shān, yǒu shī xiāng. zhōu wǔ wáng fá zhòu, huí shī xī róng, suì míng yǎn shī yān. hàn wèi xiàn. jìn dāng yáng hóu dù yuán kǎi mù zài xī běi. tiān bǎo qī zài sì yuè, hé nán yǐn wéi jì zòu yú yǎn shī xiàn dōng shān xià kāi yì lù, tōng xiào yì qiáo, fèi běi pō yì táng lù yě.
偃師(帝嚳所都,亦古亳邑也。商有三亳,成湯居西亳,此即一也。至盤庚,又自河北徙理於此亳,商家從此而改國號曰殷。有首陽山,有屍鄉。周武王伐紂,回師息戎,遂名偃師焉。漢為縣。晉當陽侯杜元凱墓在西北。天寶七載四月,河南尹韋濟奏於偃師縣東山下開驛路,通孝義橋,廢北坡義堂路也。)
lù hún gù mán guó. chǔ zhuāng wáng fá lù hún zhī róng yú cǐ, jí mán róng wèi yī míng ěr. yǒu sān tú shān zài xiàn xī, jí zuǒ chuán yún sān tú zhī xiǎn yě. běi qí lì běi jīng zhōu, zài dōng běi gù chéng shì yě.
陸渾(故蠻國。楚莊王伐陸渾之戎於此,即蠻戎為一名耳。有三塗山在縣西,即左傳雲三塗之險也。北齊立北荊州,在東北故城是也。)
yáng dí yǔ suǒ dōu yě. yǒu yǔ shān, yǒu jūn tái. zuǒ chuán yún" xià qǐ yǒu jūn tái zhī xiǎng" shì yě. yì chūn qiū zhèng zhī lì yì. yǒu jīng shān, yì hàn yǐng chuān jùn dì. yǒu yáng guān jù.
陽翟(禹所都也。有禹山,有鈞台。左傳雲"夏啟有鈞台之饗"是也。亦春秋鄭之櫟邑。有荊山,亦漢潁川郡地。有陽關聚。)
jì yuán zhōu dài fū sū fèn shēng yuán yì, gù chéng zài jīn xiàn xī běi. hàn zhǐ xiàn dì, gù chéng zài jīn xiàn dōng nán. gāo qí jù zhōu, shǐ hú lǜ guāng zhú guān yú cǐ. yǎn shuǐ zì wáng wū shān dǐng yá xià, chéng tíng bù liú, zhì xiàn xī èr lǐ píng dì, qián yuán zhòng fā, míng jì shuǐ, dōng liú jīng wēn xiàn rù hé. shàng shū yún" jì shuǐ rù yú hé, yì wèi xíng, dōng chū yú táo qiū běi" zhì cǐ. àn: hòu hàn jùn guó zhì yuē" yīn wáng mǎng mò hàn, cǐ qú kū hé, jì shuǐ dàn rù hé ér yǐ, bù fù jié liú ér nán". ér shuǐ jīng shì hé dì yǐ hòu suǒ zhuàn, nǎi yún nán guò xíng yáng yáng wǔ fēng qiū yuān jù chéng shì děng xiàn, bìng jīn xiàn dì, yī yī shàng shū yǔ gòng jiù dào, sī bù xiáng zhī shén. lì dào yuán yòu cóng ér zhù zhī, qí suǒ zuǎn xù jí zhù jiě, bìng dà pī miù. yǐ jù yōng zhōu zhī yù xī píng jùn piān.
濟源(周大夫蘇忿生原邑,故城在今縣西北。漢軹縣地,故城在今縣東南。高齊拒周,使斛律光築關於此。沇水自王屋山頂崖下,澄停不流,至縣西二里平地,潛源重發,名濟水,東流經溫縣入河。尚書雲"濟水入於河,溢為滎,東出於陶丘北"至此。按:後漢郡國志曰"因王莽末旱,此渠枯涸,濟水但入河而已,不復截流而南"。而水經是和帝以後所撰,乃雲南過滎陽、陽武、封丘、冤句、乘氏等縣,並今縣地,一依尚書禹貢舊道,斯不詳之甚。酈道元又從而注之,其所纂序及註解,並大紕謬。已具雍州之域西平郡篇。)
yǐng yáng hàn lún shì xiàn dì. hòu wèi gǎi yuē lín wǔ, dà táng fù gǎi zhī.
潁陽(漢輪氏縣地。後魏改曰臨武,大唐復改之。)
hé yīn sān huáng shān, yì yuē shān áo hào shān, shàng yǒu sān chéng, jí shì liú xiàng xiāng chí chù yě. kāi yuán èr shí sān nián, fēn sì shuǐ xíng zé wǔ zhì sān xiàn dì, yú lún chǎng dōng zhì, yǐ biàn yùn cáo, jí péi shì zhōng yào qīng lì. qí biàn qú zài xiàn nán èr bǎi wǔ shí bù. kūn yuán lù yún:" yì míng làng dàng qú, jīn míng tōng jì qú, shǒu shòu huáng hé." hàn shū yǒu xíng yáng cáo qú, rú chún yuē" jīn lì xī kǒu" shì yě. shuǐ jīng yún:" hé shuǐ yòu dōng guò xíng yáng běi, làng dàng qú chū yān." lì dào yuán zhù yún:" dà yǔ sāi yíng zé, kāi qú yǐ tōng huái sì." hòu hàn shū yún:" chū, píng dì shí, hé biàn jué huài, míng dì yǒng píng zhōng, nǎi lìng wáng jǐng lǐ qú dī." kūn yuán lù yòu yún:" zì sòng wǔ běi zhēng zhī hòu, fù jiē yān sāi. suí yáng dì dà yè yuán nián, gèng lìng kāi dǎo, míng tōng jì qú. xī tōng hé luò, nán dá jiāng huái. yáng dì xún xìng, měi fàn zhōu ér wǎng jiāng dū yān. qí jiāo guǎng jīng yì yáng yuè děng zhōu, yùn cáo shāng lǚ, wǎng lái bù jué." qí biàn kǒu yàn zài xiàn xī èr shí lǐ, yòu míng liáng gōng yàn. suí wén dì kāi huáng qī nián, shǐ liáng ruì zēng zhú hàn gǔ yàn, è hé rù biàn yě. shān áo yīn áo. hào, kǒu jiāo fǎn. làng yīn liáng.
河陰(三皇山,亦曰{山敖}鄗山,上有三城,即是劉項相持處也。開元二十三年,分汜水、滎澤、武陟三縣地,於輪場東置,以便運漕,即裴侍中耀卿立。其汴渠在縣南二百五十步。坤元錄云:"亦名莨盪渠,今名通濟渠,首受黃河。"漢書有滎陽漕渠,如淳曰"今礫溪口"是也。水經云:"河水又東過滎陽北,莨盪渠出焉。"酈道元注云:"大禹塞熒澤,開渠以通淮泗。"後漢書云:"初,平帝時,河汴決壞,明帝永平中,乃令王景理渠隄。"坤元錄又云:"自宋武北征之後,復皆湮塞。隋煬帝大業元年,更令開導,名通濟渠。西通河洛,南達江淮。煬帝巡幸,每泛舟而往江都焉。其交、廣、荊、益、揚、越等州,運漕商旅,往來不絕。"其汴口堰在縣西二十里,又名梁公堰。隋文帝開皇七年,使梁睿增築漢古堰,遏河入汴也。{山敖}音敖。鄗,口交反。莨音良。)
hé qīng nán lín huáng hé. zuǒ chuán yún jìn yīn, jí cǐ. hàn wèi xiàn. bǎi yá gù chéng zài xiàn xī, jí dōng wèi jiāng hóu jǐng zhú. qí cāng xián hēng zhōng kǎo gōng láng zhōng wáng běn lì zhì yě.
河清(南臨黃河。左傳雲晉陰,即此。漢為縣。柏崖故城在縣西,即東魏將侯景築。其倉咸亨中考功郎中王本立置也。)
zhǎng shuǐ hàn lú shì xiàn yě. hòu wèi zhì nán shǎn xiàn. suí yuē zhǎng hún, guó jiā gǎi yān. tǔ miè zài xiàn xī běi èr shí wǔ lǐ, gài gǔ guān zhī sāi yuán, hòu zhōu yǐ wèi zhèn fáng. miè, chǔ bǎn fǎn.
長水(漢盧氏縣也。後魏置南陝縣。隋曰長渾,國家改焉。土滅在縣西北二十五里,蓋古關之塞垣,後周以為鎮防。滅,楚板反。)
shǎn jùn
陝郡
dōng zhì hé nán fǔ sān bǎi sān shí lǐ. nán zhì hé nán fǔ zhǎng shuǐ xiàn jiè wǔ shí lǐ. xī zhì hóng nóng jùn hú chéng xiàn jiè bā shí lǐ. běi zhì jiàng jùn èr bǎi èr shí lǐ. dōng nán dào hé nán fǔ yǒng níng xiàn jiè jiǔ shí lǐ. xī nán dào hóng nóng jùn bǎi lǐ. xī běi dào hé dōng jùn èr bǎi lǐ. dōng běi dào jiàng jùn èr bǎi èr shí lǐ. qù xī jīng wǔ bǎi wǔ shí lǐ, qù dōng jīng sān bǎi sān shí lǐ. hù sān wàn liù bǎi bā shí, kǒu shí liù wàn bā qiān yī bǎi bā shí.
(東至河南府三百三十里。南至河南府長水縣界五十里。西至弘農郡湖城縣界八十里。北至絳郡二百二十里。東南到河南府永寧縣界九十里。西南到弘農郡百里。西北到河東郡二百里。東北到絳郡二百二十里。去西京五百五十里,去東京三百三十里。戶三萬六百八十,口十六萬八千一百八十。)
shǎn zhōu fán hé běi zhū zhōu xiàn, bìng jì zhōu zhī yù, yú zé jīng hé zhōu zhī yù. jīn lǐ shǎn xiàn. zhōu gōng zhào gōng fēn shǎn zhī suǒ. gōng yáng yún:" zì shǎn yǐ dōng, zhōu gōng zhǔ zhī zì shǎn yǐ xī, zhào gōng zhǔ zhī." chūn qiū guó guó zhī dì, suǒ wèi běi guó yě. guó zhòng guó, jīn píng lù xiàn. zhàn guó shí shǔ hán. qín shǔ sān chuān jùn. hàn shǔ hóng nóng jùn, hòu hàn yīn zhī. hòu wèi zhì shǎn zhōu jí héng nóng jùn. hòu zhōu yòu zhì shǎn zhōu jí xiáo jùn. zhì bīng yú cǐ, bèi qí. suí wén dì shí jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, yǐ qí dì shǔ hé nán jùn, hòu zhì hóng nóng gōng. dà táng fù wèi shǎn zhōu, wǔ dé yuán nián, shǎn dōng dào héng tái jīn bù láng zhōng zhǎng sūn cāo zì shǎn zhōu dōng yǐn shuǐ rù chéng, yǐ dài jǐng gěi, bǎi xìng lài zhī. huò wèi shǎn jùn. lǐng xiàn wǔ:
陝州(凡河北諸州縣,並冀州之域,餘則荊河州之域。今理陝縣。)周公、召公分陝之所。(公羊云:"自陝以東,周公主之;自陝以西,召公主之。")春秋虢國之地,所謂北虢也。(虢仲國,今平陸縣。)戰國時屬韓。秦屬三川郡。漢屬弘農郡,後漢因之。後魏置陝州及恆農郡。後周又置陝州及崤郡。(置兵於此,備齊。)隋文帝時郡廢,煬帝初州廢,以其地屬河南郡,後置弘農宮。大唐復為陝州,(武德元年,陝東道行台金部郎中長孫操自陝州東引水入城,以代井給,百姓賴之。)或為陝郡。領縣五:
shǎn yòu gù guó guó chéng zài jīn xiàn dōng. jīn jùn xī sì shí wǔ lǐ yǒu cáo yáng jiàn, cáo gōng gǎi wèi hǎo yáng. jùn běi dà yáng qiáo, zhēn guān zhōng qiū xíng gōng zào.
陝(又故虢國城在今縣東。今郡西四十五里有曹陽澗,曹公改為好陽。郡北大陽橋,貞觀中丘行恭造。)
xiá shí xiàn xī yǒu shēn yuán, zuǒ chuán yún" shén jiàng yú shēn", jí cǐ. yǒu dǐ zhù shān, dà táng zhēn guān zhōng, tài zōng xún xìng, mìng wèi zhēng lēi míng, jiàn cún.
硤石(縣西有莘原,左傳雲"神降於莘",即此。有底柱山,大唐貞觀中,太宗巡幸,命魏徵勒銘,見存。)
píng lù hàn dà yáng xiàn. yǒu fù yán xué. yǒu xián yuán, jí yú ruì zhī rén ràng pàn chù. wú shān, jí qí jì chuí ěr jià yán chē zhī suǒ. diān líng bǎn. líng yīn lìng.
平陸(漢大陽縣。有傅岩穴。有閒原,即虞、芮之人讓畔處。吳山,即騏驥垂耳駕鹽車之所。顛軨阪。軨音令。)
ruì chéng gǔ ruì guó chéng zài qí xī. ruì guó běn zài jīn féng yì jùn féng yì xiàn jiè. lǔ huán sān nián, ruì bó wàn wèi mǔ jiāng shì suǒ zhú, jū yú wèi, jí cǐ. jù zuǒ chuán zhù. yì gǔ wèi guó, wèi jìn suǒ miè.
芮城(古芮國城在其西。芮國本在今馮翊郡馮翊縣界。魯桓三年,芮伯萬為母姜氏所逐,居於魏,即此。具左傳注。亦古魏國,為晉所滅。)
líng bǎo qín táo lín xiàn. hàn hóng nóng xiàn dì. gù qín hán gǔ guān zài xiàn xī nán shí èr lǐ. hàn wǔ qiān yú xīn ān. dà táng yòu zhì táo lín xiàn. kāi yuán mò, qí dì dé tiān bǎo líng fú, yīn gǎi yuán jiān gǎi xiàn. dōng běi yǒu sāng tián tíng, zuǒ chuán guó gōng bài róng yú sāng tián, jí cǐ yě.
靈寶(秦桃林縣。漢弘農縣地。故秦函谷關在縣西南十二里。漢武遷於新安。大唐又置桃林縣。開元末,其地得天寶靈符,因改元兼改縣。東北有桑田亭,左傳虢公敗戎於桑田,即此也。)
hóng nóng jùn
弘農郡
dōng zhì hé nán fǔ sì bǎi liù shí lǐ. nán zhì nán yáng jùn qī bǎi lǐ. xī zhì huá yīn jùn èr bǎi sān shí lǐ. běi zhì jiàng jùn sān bǎi sì shí lǐ. dōng nán dào lín rǔ jùn wǔ bǎi shí lǐ. xī nán dào shàng luò jùn sì bǎi lǐ. xī běi dào hé dōng jùn yī bǎi qī shí lǐ. dōng běi dào shǎn jùn yī bǎi lǐ. qù xī jīng sì bǎi shí lǐ, qù dōng jīng sì bǎi liù shí wǔ lǐ. hù wàn qī qiān qī bǎi sì shí wǔ, kǒu bā wàn èr qiān jiǔ bǎi shí wǔ.
(東至河南府四百六十里。南至南陽郡七百里。西至華陰郡二百三十里。北至絳郡三百四十里。東南到臨汝郡五百十里。西南到上洛郡四百里。西北到河東郡一百七十里。東北到陝郡一百里。去西京四百十里,去東京四百六十五里。戶萬七千七百四十五,口八萬二千九百十五。)
guó zhōu jīn lǐ hóng nóng xiàn. chūn qiū shí guó guó dì. cǐ guó, jīn shǎn jùn píng lù xiàn. dōng guó, zài jīn xíng yáng xiàn. xī guó, zài jīn fú fēng jùn xiàn yě. jìn miè guó, qí dì shǔ jìn. zhàn guó shí shǔ qín wèi èr guó zhī jìng, hòu shǔ sān chuān jùn. hàn wǔ zhì hóng nóng jùn, hòu hàn yīn zhī. wèi gǎi wèi héng nóng. bì xiàn dì huì. jìn fù wèi hóng nóng jùn. hòu wèi zhì xī héng nóng jùn. hòu zhōu fèi zhī. suí yáng dì yòu zhì hóng nóng jùn, gōng dì shí gǎi wèi fèng lín jùn. dà táng wǔ dé yuán nián, gǎi wèi dǐng zhōu. bā nián, fèi dǐng zhōu, zhì guó zhōu, qí hòu huò wèi hóng nóng jùn. lǐng xiàn liù:
虢州(今理弘農縣。)春秋時虢國地。(此虢,今陝郡平陸縣。東虢,在今滎陽縣。西虢,在今扶風郡縣也。)晉滅虢,其地屬晉。戰國時屬秦魏二國之境,後屬三川郡。漢武置弘農郡,後漢因之。魏改為恆農。(避獻帝諱。)晉復為弘農郡。後魏置西恆農郡。後周廢之。隋煬帝又置弘農郡,恭帝時改為鳳林郡。大唐武德元年,改為鼎州。八年,廢鼎州,置虢州,其後或為弘農郡。領縣六:
hóng nóng qín táo lín xiàn dì. hàn hóng nóng xiàn huáng juǎn mò zài xiàn xī běi èr shí yú lǐ. pān yuè xī zhēng fù yún:" sù huáng juǎn yǐ jì tóng." cáo gōng gù lěi, yǔ hán suì xiāng jù, yì zài cǐ.
弘農(秦桃林縣地。漢弘農縣黃卷陌在縣西北二十餘里。潘岳西征賦云:"愬黃卷以濟潼。"曹公故壘,與韓遂相拒,亦在此。)
hú chéng gù yuē hú, hàn wǔ gèng wèi hú xiàn. yǒu jīng shān, chū měi yù. huáng dì zhù dǐng yú jīng shān, qí xià yuē dǐng hú, jí cǐ yě.
湖城(故曰胡,漢武更為湖縣。有荊山,出美玉。黃帝鑄鼎於荊山,其下曰鼎湖,即此也。)
lú shì hàn jiù xiàn. yǒu xióng ěr shān, shàng shū yún" dǎo luò zì xióng ěr", jí cǐ shān.
盧氏(漢舊縣。有熊耳山,尚書雲"導洛自熊耳",即此山。)
yù chéng
玉城
zhū yáng yǒu hú.
朱陽(有湖。)
wén xiāng hàn yǐ hú wén xiāng wèi lì yuán.
閿鄉(漢以湖閿鄉為戾園。)
lín rǔ jùn
臨汝郡
dōng zhì yǐng chuān jùn bǎi bā shí lǐ. nán zhì nán yáng jùn sì bǎi jiǔ shí lǐ. xī zhì hé nán fǔ yī què xiàn, yòu běi zhì fǔ yī bǎi bā shí lǐ. běi zhì hé nán fǔ dēng fēng xiàn bǎi shí lǐ. dōng nán dào huái ān jùn sì bǎi èr shí lǐ. xī nán dào hóng nóng jùn qī bǎi lǐ. xī běi dào hé nán fǔ yī què xiàn jiè bā shí lǐ. dōng běi dào hé nán fǔ yáng dí xiàn bǎi qī shí lǐ. qù xī jīng jiǔ bǎi bā shí lǐ, qù dōng jīng yī bǎi wǔ shí lǐ. hù liù wàn sì qiān bā bǎi jiǔ shí, kǒu èr shí qī wàn liù qiān bā bǎi qī shí jiǔ.
(東至潁川郡百八十里。南至南陽郡四百九十里。西至河南府伊闕縣,又北至府一百八十里。北至河南府登封縣百十里。東南到淮安郡四百二十里。西南到弘農郡七百里。西北到河南府伊闕縣界八十里。東北到河南府陽翟縣百七十里。去西京九百八十里,去東京一百五十里。戶六萬四千八百九十,口二十七萬六千八百七十九。)
rǔ zhōu jīn lǐ liáng xiàn. zài zhōu wèi wáng jī. chūn qiū shí, róng mán zi zhī yì, yì chǔ zhèng èr guó zhī jìng. qī guó shí shǔ hán. qín shǔ sān chuān jùn. hàn shǔ hé nán yǐng chuān èr jùn dì, hòu hàn yīn zhī. wèi jìn shǔ hé nán wǔ yáng èr jùn dì. hòu wèi shǔ rǔ běi jùn. hòu zhōu shǔ nán xiāng chéng jùn. suí chū zhì yī zhōu, yáng dì chū gǎi wèi rǔ zhōu, hòu fèi zhōu, yǐ qí dì fēn shǔ xiāng chéng yǐng chuān èr jùn. dà táng wèi rǔ zhōu, huò wèi lín rǔ jùn. hàn guǎng chéng yuàn zài jīn xiàn xī. lǐng xiàn qī:
汝州(今理梁縣。)在周為王畿。春秋時,戎蠻子之邑,亦楚鄭二國之境。七國時屬韓。秦屬三川郡。漢屬河南、潁川二郡地,後漢因之。魏晉屬河南、舞陽二郡地。後魏屬汝北郡。後周屬南襄城郡。隋初置伊州,煬帝初改為汝州,後廢州,以其地分屬襄城、潁川二郡。大唐為汝州,或為臨汝郡。(漢廣成苑在今縣西。)領縣七:
liáng hàn jiù xiàn. zhàn guó shí wèi zhī nán liáng, yǐ bié dà liáng shǎo liáng yě. yòu yǒu huò yáng shān, jí zuǒ chuán āi gōng sì nián, chǔ wèi yī xī zhī qī ér xí liáng jí huò yě. yǒu mán zhōng jù, jí róng mán zi guó, zài jīn xiàn xī nán, sú wèi zhī má chéng. yòu hàn guāng wǔ fēng jī cháng wèi zhōu chéng xiū gōng, gù chéng zài jīn xiàn dōng. yòu yǒu yáng rén jù, gù chéng zài jīn xiàn xī, qín miè dōng zhōu, xǐ qí jūn yú yáng rén jù, jí cǐ dì yě, yòu sūn jiān dà pò dǒng zhuō jūn zhī suǒ. yòu yǒu hàn huò yáng xiàn, yīn shān wèi míng, sú wèi zhī zhāng hóu chéng, yì zài jīn jùn xī nán, yì míng wáng wù chéng, yì míng gāo qí rǔ běi jùn, yǐ bèi zhōu kòu yě.
梁(漢舊縣。戰國時謂之南梁,以別大梁、少梁也。又有霍陽山,即左傳哀公四年,楚為一昔之期而襲梁及霍也。有蠻中聚,即戎蠻子國,在今縣西南,俗謂之麻城。又漢光武封姬常為周承休公,故城在今縣東。又有陽人聚,故城在今縣西,秦滅東周,徙其君於陽人聚,即此地也,又孫堅大破董卓軍之所。又有漢霍陽縣,因山為名,俗謂之張侯城,亦在今郡西南,亦名王塢城,亦名高齊汝北郡,以備周寇也。)
yè gǔ yīng guó yě. hàn fù chéng xiàn yě. yòu běn chǔ dì, chǔ yè gōng yì yě. yǒu fāng chéng shān, jí qū wán yuē" chǔ guó fāng chéng yǐ wèi chéng" yě. yòu yǒu kūn yáng chéng, zài jīn xiàn běi èr shí wǔ lǐ, jí guāng wǔ pò wáng xún zhī suǒ. yǒu gǔ mù zài dōng, sú yún wáng qiáo mù yě.
葉(古應國也。漢父城縣也。又本楚地,楚葉公邑也。有方城山,即屈完曰"楚國方城以為城"也。又有昆陽城,在今縣北二十五里,即光武破王尋之所。有古墓在東,俗雲王喬墓也。)
lǔ shān hàn lǔ yáng xiàn. jīn yǒu lǔ yáng guān, gǔ rào jiǎo chéng, zài xiàn dōng nán. yǒu hàn chōu xiàn gù chéng. zài jīn xiàn dōng nán. hòu zhōu zhì sān yā zhèn, zài xiàn xī nán shí jiǔ lǐ, yì míng píng gāo chéng, yǐ yù qí. gāo qí zé yú xiàn dōng běi shí qī lǐ zhì lǔ chéng, yǐ yù zhōu.
魯山(漢魯陽縣。今有魯陽關,古繞角城,在縣東南。有漢犨縣故城。在今縣東南。後周置三鵶鎮,在縣西南十九里,亦名平高城,以御齊。高齊則於縣東北十七里置魯城,以御周。)
lóng xìng
龍興
lín rǔ
臨汝
xiāng chéng hàn jiù xiàn. chǔ líng wáng suǒ zhú. yòu yǒu gǔ bù gēng chéng, zài xiàn xī nán. gēng yīn láng.
襄城(漢舊縣。楚靈王所築。又有古不羹城,在縣西南。羹音郎。)
jiá chéng hàn jiá xiàn. jiù yuē lóng shān.
郟城(漢郟縣。舊曰龍山。)
xíng yáng jùn
滎陽郡
dōng zhì chén liú jùn bǎi sì shí sì lǐ. nán zhì yǐng chuān jùn èr bǎi bā shí lǐ. xī zhì hé nán fǔ èr bǎi qī shí lǐ. běi zhì hé nèi jùn huò jiā xiàn jiè huáng hé zhōng liú jiǔ shí liù lǐ. dōng nán dào chén liú jùn wèi shì xiàn bǎi sān shí èr lǐ. xī nán dào hé nán fǔ mì xiàn bǎi qī lǐ. xī běi dào hé nèi jùn bǎi wǔ shí liù lǐ. dōng běi dào líng chāng jùn èr bǎi bā shí sì lǐ. qù xī jīng yī qiān yī bǎi wǔ lǐ, qù dōng jīng èr bǎi liù shí lǐ. hù qī wàn sì qiān bā bǎi jiǔ, kǒu sì shí sān wàn sì qiān sān bǎi liù.
(東至陳留郡百四十四里。南至潁川郡二百八十里。西至河南府二百七十里。北至河內郡獲嘉縣界、黃河中流九十六里。東南到陳留郡尉氏縣百三十二里。西南到河南府密縣百七里。西北到河內郡百五十六里。東北到靈昌郡二百八十四里。去西京一千一百五里,去東京二百六十里。戶七萬四千八百九,口四十三萬四千三百六。)
zhèng zhōu jīn lǐ guǎn chéng xiàn. gǔ gāo xīn shì huǒ zhèng zhù róng zhī xū. zhōu chū, fēng guǎn shū yú cǐ. yòu yuē guó kuài zhī dì. zhèng wǔ gōng yǔ píng wáng dōng qiān, wǔ gōng miè liǎng guó ér qiān dōu yān. hòu zhèng wèi hán suǒ miè, hán yòu xǐ dōu zhī, qí dōng jìng shǔ wèi. qín shǔ sān chuān jùn. hàn shǔ hé nán jùn. hòu hàn yīn zhī, fēn zhì xíng yáng jùn. sòng yì rán. hòu wèi wèi dōng héng nóng jùn. dōng wèi zhì guǎng wǔ jùn. hòu zhōu zhì xíng zhōu, hòu gǎi wèi zhèng zhōu. suí zhì guǎn zhōu yáng dì chū, fù wèi zhèng zhōu, xún fèi zhōu, zhì xíng yáng jùn. dà táng yīn zhī. lǐng xiàn qī:
鄭州(今理管城縣。)古高辛氏火正祝融之墟。周初,封管叔於此。又曰虢鄶之地。鄭武公與平王東遷,武公滅兩國而遷都焉。後鄭為韓所滅,韓又徙都之,其東境屬魏。秦屬三川郡。漢屬河南郡。後漢因之,分置滎陽郡。宋亦然。後魏為東恆農郡。東魏置廣武郡。後周置滎州,後改為鄭州。隋置管州;煬帝初,復為鄭州,尋廢州,置滎陽郡。大唐因之。領縣七:
guǎn chéng gǔ zhōu chū guǎn guó. gù bì chéng zài xiàn nán, zuǒ chuán jìn chǔ zhàn chù. pú shè bēi, hòu wèi xiào wén cì lǐ chōng, yīn wèi míng yě. bì, pí bì fǎn.
管城(古周初管國。故邲城在縣南,左傳晉楚戰處。僕射陂,後魏孝文賜李沖,因為名也。邲,毗必反。)
xíng yáng gù guó guó, suǒ wèi dōng guó yě. qín zhì áo cāng. yòu yǒu hóng gōu zài xiàn xī, jí chǔ hàn fēn jìng zhī suǒ. yòu yǒu jīng shuǐ suǒ shuǐ, chǔ hàn zhàn yú jīng suǒ xián shì yě. jīng, gù zhèng yì, zài xiàn dōng, zuǒ chuán suǒ wèi jīng chéng tài shū zhě yě.
滎陽(故虢國,所謂東虢也。秦置敖倉。又有鴻溝在縣西,即楚漢分境之所。又有京水、索水,楚漢戰於京、索閒是也。京,故鄭邑,在縣東,左傳所謂京城太叔者也。)
zhōng mù hàn jiù xiàn. yǒu pǔ tián zé, jīng hé zhōu sǒu yě. zhào xiàn hóu zì gěng xǐ cǐ, yòu zhào xiāng zi shí, fú xī yǐ zhōng mù pàn, jí cǐ yě. běi shí èr lǐ yǒu zhōng mù tái, shì wèi guān dù chéng, jí cáo gōng yuán shào xiāng chí zhī suǒ.
中牟(漢舊縣。有圃田澤,荊河州藪也。趙獻侯自耿徙此,又趙襄子時,佛肸以中牟叛,即此也。北十二里有中牟台,是為官渡城,即曹公、袁紹相持之所。)
xīn zhèng hàn jiù xiàn. chūn qiū shí, zhèng guó zhì hán āi hóu miè zhèng, zì píng yáng xǐ dōu zhī. yǒu qín wěi èr shuǐ, zhù róng zhī xū. huáng dì dū yú yǒu xióng, yì zài cǐ yě. běn kuài guó zhī dì.
新鄭(漢舊縣。春秋時,鄭國至韓哀侯滅鄭,自平陽徙都之。有溱洧二水,祝融之墟。黃帝都於有熊,亦在此也。本鄶國之地。)
xíng zé yǔ gòng" jì shuǐ yì wèi xíng", jí cǐ. jīn jì shuǐ bù fù rù xíng yě. yǒu áo shān, qí dì xiǎn gù. gù wáng gōng chéng zài jīn xiàn xī běi shí wǔ lǐ, jí zuǒ chuán yún jìn wén gōng shèng chǔ hòu," zhì yú héng yōng, zuò wáng gōng yú jiàn tǔ", jīn gù chéng nèi dōng běi yú yǒu jiàn tǔ tái shì yě. àn chūn qiū xī gōng èr shí bā nián sì yuè, jìn hóu bài chǔ shī yú chéng pú, wǔ yuè méng zhū hóu yú jiàn tǔ, gōng cháo yú wáng suǒ. zhù yún:" jiàn tǔ, zhèng dì. wáng zài jiàn tǔ, fēi jīng shī, gù yuē wáng suǒ."
滎澤(禹貢"濟水溢為滎",即此。今濟水不復入滎也。有敖山,其地險固。故王宮城在今縣西北十五里,即左傳雲晉文公勝楚後,"至於衡雍,作王宮於踐土",今故城內東北隅有踐土台是也。按春秋僖公二十八年四月,晉侯敗楚師於城濮,五月盟諸侯於踐土,公朝於王所。注云:"踐土,鄭地。王在踐土,非京師,故曰王所。")
yáng wǔ hàn jiù xiàn. yǒu bó làng shā, dì míng, jí zhāng liáng jī qín huáng zhī suǒ.
陽武(漢舊縣。有博浪沙,地名,即張良擊秦皇之所。)
yuán wǔ hàn jiù xiàn, gù chéng zài jīn xiàn xī. hàn juǎn xiàn gù chéng zài xiàn dōng.
原武(漢舊縣,故城在今縣西。漢卷縣故城在縣東。)
chén liú jùn
陳留郡
dōng zhì suī yáng jùn sān bǎi lǐ. nán zhì rǔ nán jùn wǔ bǎi lǐ. xī zhì xíng yáng jùn bǎi sì shí lǐ. běi zhì líng chāng jùn èr bǎi èr shí lǐ. dōng nán dào suī yáng jùn sān bǎi shí bā lǐ. xī nán dào yǐng chuān jùn èr bǎi sān shí lǐ. xī běi dào líng chāng jùn zuò chéng xiàn jiè bā shí lǐ. dōng běi dào jì yīn jùn èr bǎi sì shí wǔ lǐ. qù xī jīng yī qiān èr bǎi sì shí lǐ, qù dōng jīng sì bǎi lǐ. hù shí yī wàn wǔ qiān wǔ bǎi wǔ shí, kǒu wǔ shí èr wàn jiǔ qiān sān bǎi wǔ shí wǔ.
(東至睢陽郡三百里。南至汝南郡五百里。西至滎陽郡百四十里。北至靈昌郡二百二十里。東南到睢陽郡三百十八里。西南到潁川郡二百三十里。西北到靈昌郡胙城縣界八十里。東北到濟陰郡二百四十五里。去西京一千二百四十里,去東京四百里。戶十一萬五千五百五十,口五十二萬九千三百五十五。)
biàn zhōu jīn lǐ jùn yí kāi fēng èr xiàn. chūn qiū shí zhèng dì. zhàn guó shí wèi wèi dū. wèi huì wáng zì ān yì xǐ jū dà liáng, jí jīn jùn yí xiàn yě. zhāng yí shuō wèi āi wáng yuē:" wèi dì sì píng, wú míng shān dà chuān zhī xiàn." qín shǔ sān chuān jùn. lì shēng shuō hàn wáng yuē:" chén liú, tiān xià zhī chōng, sì tòng wǔ dá zhī jiāo." hàn zhì chén liú jùn, hòu hàn yīn zhī. jìn gǎi wèi chén liú guó. dōng wèi zhì liáng zhōu jí chén liú kāi fēng èr jùn. běi qí fèi kāi fēng jùn, bìng rù chén liú jùn. hòu zhōu gǎi liáng zhōu wèi biàn zhōu. suí fèi chén liú jùn, yáng dì chū yòu fèi zhōu, fēn qí dì rù xíng yáng liáng yǐng chuān jì yīn děng sì jùn. dà táng fù zhì biàn zhōu, huò wèi chén liú jùn. jīn jùn xī gǔ chéng, zhàn guó shí wèi huì wáng suǒ zhú yě. qín shǐ huáng èr shí sān nián gōng wèi, yǐn hé shuǐ guàn chéng ér bá zhī. yǒu tōng jì qú, suí yáng dì kāi yǐn huáng hé shuǐ, yǐ tōng jiāng huái cáo yùn, jiān yǐn biàn shuǐ, jí làng shui dàng qú yě. làng shui dàng yǔ làng dàng tóng. lǐng xiàn liù:
汴州(今理浚儀、開封二縣。)春秋時鄭地。戰國時為魏都。(魏惠王自安邑徙居大梁,即今浚儀縣也。張儀說魏哀王曰:"魏地四平,無名山大川之限。")秦屬三川郡。(酈生說漢王曰:"陳留,天下之沖,四通五達之郊。")漢置陳留郡,後漢因之。晉改為陳留國。東魏置梁州及陳留、開封二郡。北齊廢開封郡,併入陳留郡。後周改梁州為汴州。隋廢陳留郡,煬帝初又廢州,分其地入滎陽、梁、潁川、濟陰等四郡。大唐復置汴州,或為陳留郡。(今郡西古城,戰國時魏惠王所築也。秦始皇二十三年攻魏,引河水灌城而拔之。有通濟渠,隋煬帝開引黃河水,以通江淮漕運,兼引汴水,即浪氵宕渠也。浪氵宕與莨盪同。)領縣六:
kāi fēng yǒu péng chí, yì yuē féng zé. gù wèi guó zhī kuāng dì. yí mén, hóu yíng suǒ chù.
開封(有蓬池,亦曰逢澤。故衛國之匡地。夷門,侯嬴所處。)
jùn yí hàn kāi fēng xiàn gù chéng zài nán. yǒu cài shuǐ.
浚儀(漢開封縣故城在南。有蔡水。)
chén liú yǒu shēn chéng, guó yǔ wèi zhī shēn xū. chén liú běn zhèng yì, hòu wèi chén suǒ bìng, gù yuē chén liú. hàn gāo dì yú cǐ bīng bài, mǔ shí bīng sǐ, hòu zhāo hún zàng, hào zhāo líng hòu. qí chù yuē xiǎo huáng yuán, hàn yì yuē xiǎo huáng xiàn, gù chéng zài jīn xiàn dōng běi. yòu yǒu hàn dōng hūn xiàn gù chéng, yì zài dōng běi, sú yuē zhě wù.
陳留(有莘城,國語謂之莘墟。陳留本鄭邑,後為陳所並,故曰陳留。漢高帝於此兵敗,母時兵死,後招魂葬,號昭靈後。其處曰小黃園,漢亦曰小黃縣,故城在今縣東北。又有漢東昏縣故城,亦在東北,俗曰者誤。)
yōng qiū gǔ qǐ guó. hàn yǔ xiàn gù chéng zài dōng nán. yòu yǒu hàn wài huáng xiàn gù chéng, zài jīn xiàn dōng. chūn qiū shí, qí huán gōng huì zhū hóu yú kuí qiū, jí cǐ. dōng jìn chū, zǔ tì zhèn yú cǐ. wǔ dé zhōng zhì qǐ zhōu yě.
雍丘(古杞國。漢圉縣故城在東南。又有漢外黃縣故城,在今縣東。春秋時,齊桓公會諸侯於葵丘,即此。東晉初,祖逖鎮於此。武德中置杞州也。)
fēng qiū gǔ fēng guó yě. hàn jiù xiàn. yǒu huáng chí, wú wáng fū chāi huì zhū hóu zhī suǒ.
封丘(古封國也。漢舊縣。有黃池,吳王夫差會諸侯之所。)
wèi shì hàn jiù xiàn.
尉氏(漢舊縣。)
suī yáng jùn
睢陽郡
dōng zhì péng chéng jùn xī jiè èr bǎi shí lǐ. nán zhì qiào jùn yī bǎi sān shí lǐ. xī zhì chén liú jùn sān bǎi lǐ. běi zhì jì yīn jùn bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào qiào jùn zàn xiàn jiè bǎi bā shí lǐ. xī nán dào huái yáng jùn èr bǎi bā shí lǐ. xī běi dào jì yīn jùn bǎi liù shí lǐ. dōng běi dào lǔ jùn sì bǎi shí qī lǐ. qù xī jīng qiān wǔ bǎi sì shí lǐ, qù dōng jīng qī bǎi bā shí lǐ. hù shí èr wàn yī qiān bǎi qī shí, kǒu bā shí yī wàn èr qiān bǎi qī shí.
(東至彭城郡西界二百十里。南至譙郡一百三十里。西至陳留郡三百里。北至濟陰郡百六十里。東南到譙郡酇縣界百八十里。西南到淮陽郡二百八十里。西北到濟陰郡百六十里。東北到魯郡四百十七里。去西京千五百四十里,去東京七百八十里。戶十二萬一千百七十,口八十一萬二千百七十。)
sòng zhōu jīn lǐ sòng chéng xiàn. gāo xīn shì zi è bó suǒ jū shāng qiū yě. zhōu wǔ wáng kè yīn, yǐ fēng wēi zǐ qǐ, shì wèi sòng guó. zhàn guó shí, qí chǔ wèi sān fēn qí dì. qín zhì dàng jùn. hàn gǎi wèi liáng guó, hòu hàn yīn zhī. jìn yì yuē liáng guó. hòu zhōu zhì liáng zhōu. suí wén dì zhì sòng zhōu, yáng dì chū wèi liáng jùn. dà táng fù wèi sòng zhōu, huò wèi suī yáng jùn. lǐng xiàn shí:
宋州(今理宋城縣。)高辛氏子閼伯所居商丘也。周武王克殷,以封微子啟,是為宋國。戰國時,齊、楚、魏三分其地。秦置碭郡。漢改為梁國,後漢因之。晉亦曰梁國。後周置梁州。隋文帝置宋州,煬帝初為梁郡。大唐復為宋州,或為睢陽郡。領縣十:
sòng chéng sòng guó dōu cǐ. yǒu mèng zhū zé, yǒu hàn liáng xiào wáng tù yuán píng tái yàn wù chí. hàn suī yáng xiàn zài cǐ. chūn qiū shí yǔn shí wǔ, jiàn cún. liáo dī, jí liáng xiào wáng kāi dào yě. liáo yīn liǎo.
宋城(宋國都此。有孟諸澤,有漢梁孝王兔園、平台、雁鶩池。漢睢陽縣在此。春秋時隕石五,見存。漻堤,即梁孝王開道也。漻音蓼。)
xiāng yì chūn qiū shí xiāng niú dì, sòng xiāng gōng suǒ zàng. hàn wèi xiàn yě.
襄邑(春秋時襄牛地,宋襄公所葬。漢為縣也。)
chǔ qiū gǔ zhī róng zhōu jǐ shì zhī yì. gài kūn wú zhī hòu, bié zài róng dí zhōng, zhōu shuāi rù jū zhōng guó. jǐ shì, róng jūn xìng yě, hàn yuē jǐ shì xiàn yě.
楚丘(古之戎州己氏之邑。蓋昆吾之後,別在戎翟中,周衰入居中國。己氏,戎君姓也,漢曰己氏縣也。)
zhè chéng
柘城
yú chéng mèng zhū zé, jí yǔ gòng suǒ wèi míng zhū yě. míng yīn mèng. yòu shùn hòu suǒ fēng zhī yì. yǒu lún chéng, jí shào kāng yì, hàn yú xiàn yě.
虞城(孟諸澤,即禹貢所謂明豬也。明音孟。又舜後所封之邑。有綸城,即少康邑,漢虞縣也。)
níng líng gǔ gé bó guó, yì wèi xìn líng jūn yì.
寧陵(古葛伯國,亦魏信陵君邑。)
dān fù gǔ lǔ yì, hàn jiù xiàn yě. yòu hàn xī fáng gù chéng zài jīn xiàn běi.
單父(古魯邑,漢舊縣也。又漢西防故城在今縣北。)
gǔ shú hàn jiù xiàn. jí yīn zhī nán bó, tāng suǒ dōu yě.
穀熟(漢舊縣。即殷之南亳,湯所都也。)
xià yì qín hàn jiù xiàn.
下邑(秦漢舊縣。)
dàng shān hàn má xiāng gù chéng zài xiàn zhī xī běi.
碭山(漢麻鄉故城在縣之西北。)
qiào jùn
譙郡
dōng zhì péng chéng jùn wǔ bǎi lǐ. nán zhì rǔ yīn jùn èr bǎi wǔ shí lǐ. xī zhì huái yáng jùn èr bǎi lǐ. běi zhì suī yáng jùn bǎi sì shí lǐ. dōng nán dào rǔ yīn jùn wǔ bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào huái yáng jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. xī běi dào huái yáng jùn sān bǎi èr shí lǐ. dōng běi dào péng chéng jùn wǔ bǎi lǐ. qù xī jīng yī qiān qī bǎi sì shí lǐ, qù dōng jīng bā bǎi jiǔ shí bā lǐ. hù bā wàn èr qiān sì bǎi liù shí bā, kǒu liù shí wǔ wàn wǔ qiān èr bǎi.
(東至彭城郡五百里。南至汝陰郡二百五十里。西至淮陽郡二百里。北至睢陽郡百四十里。東南到汝陰郡五百九十里。西南到淮陽郡三百九十里。西北到淮陽郡三百二十里。東北到彭城郡五百里。去西京一千七百四十里,去東京八百九十八里。戶八萬二千四百六十八,口六十五萬五千二百。)
bó zhōu jīn lǐ qiào xiàn. zhōu wǔ wáng fēng shén nóng zhī hòu yú jiāo, jí qí dì yě. qí hòu gǎi wèi qiào. chūn qiū shí wèi chén guó zhī qiào yì. zhàn guó shí shǔ sòng. qín shǔ dàng jùn. hàn shǔ pèi jùn. hòu hàn wèi pèi guó, jiān zhì jīng hé zhōu. lǐng jùn liù, lǐ yú cǐ. wèi zhì qiào jùn, jìn yīn zhī, hòu zhì nán yǎn zhōu. hòu zhōu gǎi wèi bó zhōu, jiān zhì chén liú jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, fù zhì qiào jùn. dà táng wèi bó zhōu, huò wèi qiào jùn. lǐng xiàn bā:
亳州(今理譙縣。)周武王封神農之後於焦,即其地也。其後改為譙。春秋時為陳國之譙邑。戰國時屬宋。秦屬碭郡。漢屬沛郡。後漢為沛國,兼置荊河州。(領郡六,理於此。)魏置譙郡,晉因之,後置南兗州。後周改為亳州,兼置陳留郡。隋初郡廢,煬帝初州廢,復置譙郡。大唐為亳州,或為譙郡。領縣八:
qiào yǒu wō shuǐ. wèi huáng chū zhōng, wén dì zì qiào xún wō rù huái. yǒu gǔ jiāo chéng. wō yīn gē.
譙(有渦水。魏黃初中,文帝自譙循渦入淮。有古焦城。渦音戈。)
lín huàn hàn zhì xiàn. yǒu jī shān, jìn jī kāng yīn ér gǎi xìng. yǒu huàn shuǐ. zhì, zhì lì fǎn.
臨渙(漢銍縣。有嵇山,晉嵇康因而改姓。有渙水。銍,陟栗反。)
yǒng chéng yǒu dàng shān, hàn gāo dì yǐn yú máng dàng shān zé xián, jí cǐ dì. hàn máng xiàn gù chéng zài jīn xiàn běi. yòu yǒu hàn tài qiū xiàn gù chéng zài xī běi.
永城(有碭山,漢高帝隱於芒、碭山澤閒,即此地。漢芒縣故城在今縣北。又有漢太丘縣故城在西北。)
zàn hàn jiù xiàn. yòu yǒu hàn jiàn píng xiàn gù chéng, zài jīn xiàn xī běi, yī míng mǎ tóu chéng. zàn yīn cái hé fǎn.
酇(漢舊縣。又有漢建平縣故城,在今縣西北,一名馬頭城。酇音才何反。)
zhēn yuán gǔ zhī kǔ xiàn, lǎo zi shēng yú cǐ.
真源(古之苦縣,老子生於此。)
lù yì hàn dān xiàn dì.
鹿邑(漢鄲縣地。)
chéng fù chūn qiū shí chén guó zhī yí yì, zuǒ chuán chǔ líng wáng bài yú gān xī, jí cǐ. yǒu féi shuǐ bào xī shuǐ.
城父(春秋時陳國之夷邑,左傳楚靈王敗於乾谿,即此。有肥水、鮑溪水。)
méng chéng hàn shān sāng xiàn. hòu wèi zhì wō zhōu jí wō yáng xiàn. dōng wèi zhì méng jùn, hòu yuē shān sāng. yòu yǒu hàn chuí huì jù, zài xiàn xī běi.
蒙城(漢山桑縣。後魏置渦州及渦陽縣。東魏置蒙郡,後曰山桑。又有漢垂惠聚,在縣西北。)
jì yīn jùn
濟陰郡
dōng zhì lǔ jùn sān bǎi èr shí lǐ. nán zhì suī yáng jùn bǎi liù shí lǐ. xī zhì chén liú jùn èr bǎi lǐ. běi zhì pú yáng jùn bǎi qī shí lǐ. dōng nán dào suī yáng jùn bǎi liù shí lǐ. xī nán dào chén liú jùn èr bǎi sì shí lǐ. xī běi dào líng chāng jùn èr bǎi wǔ lǐ. dōng běi dào jì yáng jùn sì bǎi lǐ. qù xī jīng qiān sì bǎi qī shí lǐ, qù dōng jīng liù bǎi wǔ shí lǐ. hù shí wàn èr qiān èr bǎi jiǔ shí, kǒu liù shí wàn liù qiān èr bǎi wǔ shí.
(東至魯郡三百二十里。南至睢陽郡百六十里。西至陳留郡二百里。北至濮陽郡百七十里。東南到睢陽郡百六十里。西南到陳留郡二百四十里。西北到靈昌郡二百五里。東北到濟陽郡四百里。去西京千四百七十里,去東京六百五十里。戶十萬二千二百九十,口六十萬六千二百五十。)
cáo zhōu jīn lǐ jì yīn xiàn. xī táng yáo suǒ jū, zhōu jiè yǒu yáo zhǒng. zài zhōu wèi cáo guó zhī dì. zhōu wǔ wáng dì shū zhèn duó suǒ fēng yě. xī tāng fá jié, jié bài zǒu sān zhǎn. sān zhǎn, guó míng. tāng yòu fá zhī, fú jué bǎo yù, zài cǐ yě. zhǎn yīn zōng. zhàn guó shí shǔ sòng. qín shǔ dàng jùn. hàn gǎi wèi liáng guó, jǐng dì fēn liáng wèi jì yīn guó, xuān dì gēng míng dìng táo, hòu wèi jì yīn jùn. hòu hàn yīn zhī. jìn wèi jì yáng jùn. hòu wèi zhì pèi jùn jí xī yǎn zhōu. hòu zhōu gǎi xī yǎn wèi cáo zhōu. suí wèi jì yīn jùn. dà táng fù wèi cáo zhōu, huò wèi jì yīn jùn. lǐng xiàn liù:
曹州(今理濟陰縣。)昔唐堯所居,(州界有堯冢。)在周為曹國之地。(周武王弟叔振鐸所封也。昔湯伐桀,桀敗走三颭。三颭,國名。湯又伐之,俘厥寶玉,在此也。颭音宗。)戰國時屬宋。秦屬碭郡。漢改為梁國,景帝分梁為濟陰國,宣帝更名定陶,後為濟陰郡。後漢因之。晉為濟陽郡。後魏置沛郡及西兗州。後周改西兗為曹州。隋為濟陰郡。大唐復為曹州,或為濟陰郡。領縣六:
jì yīn gǔ sān zōng tíng zài xiàn dōng běi. yǒu cáo nán shān, yǒu fàn shuǐ jí hàn gāo dì jí wèi zhī dì. fàn yīn fàn, qǔ fàn ài zhī yì. hàn jì yīn jùn chéng, jīn xiàn shì yě. yì hàn dìng táo xiàn yě. zōng yǔ zhǎn tóng. hé zé zài jīn xiàn chéng dōng běi jiǔ shí lǐ, gù dìng táo chéng dōng běi.
濟陰(古三鬷亭在縣東北。有曹南山,有氾水即漢高帝即位之地。氾音泛,取泛愛之義。漢濟陰郡城,今縣是也。亦漢定陶縣也。鬷與颭同。菏澤在今縣城東北九十里,故定陶城東北。)
chéng wǔ hàn jiù xiàn. suí zhì dài zhōu.
成武(漢舊縣。隋置戴州。)
yuān jù yǒu qī yuán, zhuāng zhōu wèi lì zhī suǒ. hàn jì yáng xiàn gù chéng, zài jīn xiàn xī nán, hòu hàn guāng wǔ shēng yú cǐ. yǒu gǔ zhǔ zǎo chéng. jù, jù jù fǎn.
冤句(有漆園,莊周為吏之所。漢濟陽縣故城,在今縣西南,後漢光武生於此。有古煮棗城。句,巨俱反。)
kǎo chéng yǒu běi bó, chéng tāng dōu yě. liáng guó yǒu èr bó, nán bó zài gǔ shú, běi bó zài méng, cǐ jí běi bó yě, yì yuē jǐng bó, yì gǔ dài guó yě. yòu yǒu běi gào chéng, zuǒ chuán yún" qǔ gào dà dǐng", jí cǐ.
考城(有北亳,成湯都也。梁國有二亳,南亳在穀熟,北亳在蒙,此即北亳也,亦曰景亳,亦古戴國也。又有北郜城,左傳雲"取郜大鼎",即此。)
nán huá hàn lí hú xiàn dì, tiān bǎo chū gǎi yān.
南華(漢離狐縣地,天寶初改焉。)
chéng shì gǔ yuē chéng qiū. hàn jù yáng gù chéng zài jīn xiàn běi. zuǒ chuán méng jù dú zhī qiū shì yě.
乘氏(古曰乘丘。漢句陽故城在今縣北。左傳盟句瀆之丘是也。)
yǐng chuān jùn
潁川郡
dōng zhì huái yáng jùn èr bǎi bā shí lǐ. nán zhì rǔ nán jùn sān bǎi èr shí lǐ. xī zhì dōng jīng sān bǎi sān shí lǐ. běi zhì xíng yáng jùn èr bǎi bā shí lǐ. dōng nán dào huái yáng jùn sān bǎi lǐ. xī nán dào lín rǔ jùn bǎi bā shí lǐ. xī běi dào dōng jīng sān bǎi sān shí lǐ. dōng běi dào chén liú jùn èr bǎi sān shí lǐ. qù xī jīng qiān èr bǎi èr shí lǐ, qù dōng jīng sān bǎi sān shí lǐ. hù bā wàn liù qiān sì shí, kǒu wǔ shí èr wàn wǔ qiān yī bǎi wǔ shí.
(東至淮陽郡二百八十里。南至汝南郡三百二十里。西至東京三百三十里。北至滎陽郡二百八十里。東南到淮陽郡三百里。西南到臨汝郡百八十里。西北到東京三百三十里。東北到陳留郡二百三十里。去西京千二百二十里,去東京三百三十里。戶八萬六千四十,口五十二萬五千一百五十。)
xǔ zhōu jīn lǐ zhǎng shè xiàn. chūn qiū xǔ guó. qī guó shí, wèi hán wèi èr guó zhī jìng. qín wèi yǐng chuān jùn. hàn gāo dì wèi hán guó, xún fù gù. hòu hàn yīn zhī, xiàn dì zàn dōu zhī. wèi wén dì shòu chán yú cǐ, jí jìn bìng wèi yǐng chuān jùn. hòu wèi yì tóng wèi yǐng chuān jùn. xī wèi chū dé zhī, hòu rù dōng wèi, xī wèi jiāng wáng sī zhèng zhèn shǒu, dōng wèi jiāng wéi zhī èr bǎi rì, chéng xiàn, jí jīn zhǎng gé xiàn jiè, gù zhǎng shè chéng yě. gǎi wèi zhèng zhōu. hòu zhōu gǎi yuē xǔ zhōu. suí fù wèi yǐng chuān jùn. dà táng wèi xǔ zhōu, huò wèi yǐng chuān jùn. lǐng xiàn liù:
許州(今理長社縣。)春秋許國。七國時,為韓魏二國之境。秦為潁川郡。漢高帝為韓國,尋復故。後漢因之,獻帝暫都之。魏文帝受禪於此,及晉並為潁川郡。後魏亦同為潁川郡。西魏初得之,後入東魏,(西魏將王思政鎮守,東魏將圍之二百日,城陷,即今長葛縣界,故長社城也。)改為鄭州。後周改曰許州。隋復為潁川郡。大唐為許州,或為潁川郡。領縣六:
zhǎng shè hàn jiù xiàn. qí shè zhōng shù bào zhǎng, gù yuē zhǎng shè. yǒu gāo yáng lǐ. jùn chéng xī nán yǒu xún shū gù zhái, xiāng chuán yún jí jiù xī háo lǐ.
長社(漢舊縣。其社中樹暴長,故曰長社。有高陽里。郡城西南有荀淑故宅,相傳雲即舊西豪里。)
yān líng hàn jiù xiàn. chūn qiū zhèng bó kè duàn yú yān, jí cǐ yě.
鄢陵(漢舊縣。春秋鄭伯克段於鄢,即此也。)
zhǎng gé
長葛
lín yǐng hòu hàn jiù xiàn.
臨潁(後漢舊縣。)
xǔ chāng hàn xǔ xiàn, xiàn dì dū yú cǐ. wèi wén gǎi yuē xǔ chāng, zài jīn xiàn nán sān shí lǐ xǔ chāng gù chéng shì.
許昌(漢許縣,獻帝都於此。魏文改曰許昌,在今縣南三十里許昌故城是。)
fú gōu hàn xīn jí xiàn gù chéng zài xī. gù gù chéng zài xiàn xī nán, zhōu huí yǒu shuǐ, qí shì shén gù, gù wèi míng.
扶溝(漢新汲縣故城在西。故固城在縣西南,周回有水,其勢甚固,故為名。)
huái yáng jùn
淮陽郡
dōng zhì qiào jùn èr bǎi lǐ. nán zhì rǔ nán jùn píng yú xiàn èr bǎi wǔ lǐ. xī zhì yǐng chuān jùn èr bǎi bā shí lǐ. běi zhì chén liú jùn yōng qiū xiàn èr bǎi èr shí lǐ. dōng nán dào rǔ yīn jùn èr bǎi lǐ. xī nán dào rǔ nán jùn jiè èr bǎi liù shí lǐ. xī běi dào chén liú jùn sān bǎi èr shí lǐ. dōng běi dào suī yáng jùn èr bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng yī qiān wǔ bǎi shí sì lǐ, qù dōng jīng qī bǎi lǐ. hù liù wàn èr qiān qī bǎi shí jiǔ, kǒu sān shí wǔ wàn sì qiān jiǔ bǎi wǔ shí.
(東至譙郡二百里。南至汝南郡平輿縣二百五里。西至潁川郡二百八十里。北至陳留郡雍丘縣二百二十里。東南到汝陰郡二百里。西南到汝南郡界二百六十里。西北到陳留郡三百二十里。東北到睢陽郡二百八十里。去西京一千五百十四里,去東京七百里。戶六萬二千七百十九,口三十五萬四千九百五十。)
chén zhōu jīn lǐ wǎn qiū xiàn. xī páo xī shì suǒ dōu, yuē tài hào zhī xū. zhōu chū, fēng shùn hòu guī mǎn yú cǐ, yǐ bèi sān kè, wèi chén guó. chǔ miè wèi xiàn, chǔ qǐng xiāng wáng zì yǐng xǐ yú cǐ. zhàn guó shí, wèi chǔ wèi èr guó zhī jìng. qín shǔ yǐng chuān jùn. hàn rǔ nán jùn huái yáng guó zhī dì. hòu hàn yì tóng. jìn wèi rǔ nán jùn liáng guó èr jìng dì, jiān zhì jīng hé zhōu. lǐng jùn guó shí, lǐ yú cǐ. hòu wèi zhì chén jùn, yòu zhì běi yáng zhōu. lǐ yú cǐ. běi qí gǎi běi yáng zhōu wèi xìn zhōu. yǐ bǎi xìng shǒu xìn, bù fù hóu jǐng, gù yuē xìn zhōu. suí zhì chén zhōu, yáng dì chū zhōu fèi, zhì huái yáng jùn. dà táng wèi chén zhōu, huò wèi huái yáng jùn. lǐng xiàn liù:
陳州(今理宛丘縣。)昔庖犧氏所都,曰太昊之墟。周初,封舜後媯滿於此,以備三恪,為陳國。楚滅為縣,楚頃襄王自郢徙於此。戰國時,為楚魏二國之境。秦屬潁川郡。漢汝南郡、淮陽國之地。後漢亦同。晉為汝南郡、梁國二境地,兼置荊河州。(領郡國十,理於此。)後魏置陳郡,又置北揚州。(理於此。)北齊改北揚州為信州。(以百姓守信,不附侯景,故曰信州。)隋置陳州,煬帝初州廢,置淮陽郡。大唐為陳州,或為淮陽郡。領縣六:
wǎn qiū zhōu shí chén dōu wǎn qiū. yǒu gǔ gù líng chéng, xiàng yǔ nán zǒu gù líng, jí cǐ yě. hàn huái yáng jùn gù chéng zài jīn xiàn xī nán. yǒu bǎi chǐ yàn dōng mén chí.
宛丘(周時陳都宛丘。有古固陵城,項羽南走固陵,即此也。漢淮陽郡故城在今縣西南。有百尺堰、東門池。)
xiàng chéng gǔ xiàng zi guó. hàn xī huá xiàn, hòu yuē xiàng chéng.
項城(古項子國。漢西華縣,後曰項城。)
nán dùn jiù zhì nán dùn jùn.
南頓(舊置南頓郡。)
xī huá hàn zhǎng píng xiàn.
西華(漢長平縣。)
tài kāng hàn yáng xià xiàn. yòu yǒu fú lè gù chéng zài běi.
太康(漢陽夏縣。又有扶樂故城在北。)
yīn shuǐ
溵水
rǔ yīn jùn
汝陰郡
dōng zhì shòu chūn jùn èr bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì yì yáng jùn sān bǎi bā shí wǔ lǐ. xī zhì rǔ nán jùn sì bǎi lǐ. běi zhì qiào jùn èr bǎi wǔ shí lǐ. dōng nán dào shòu chūn jùn èr bǎi wǔ shí lǐ. xī nán dào rǔ nán jùn bāo xìn xiàn èr bǎi èr shí lǐ. xī běi dào huái yáng jùn sān bǎi lǐ. dōng běi dào péng chéng jùn qí xiàn sì bǎi sì shí lǐ. qù xī jīng yī qiān bā bǎi lǐ, qù dōng jīng jiǔ bǎi jiǔ shí lǐ. hù èr wàn jiǔ qiān sān shí qī, kǒu shí bā wàn jiǔ qiān sì bǎi qī.
(東至壽春郡二百五十里。南至弋陽郡三百八十五里。西至汝南郡四百里。北至譙郡二百五十里。東南到壽春郡二百五十里。西南到汝南郡褒信縣二百二十里。西北到淮陽郡三百里。東北到彭城郡蘄縣四百四十里。去西京一千八百里,去東京九百九十里。戶二萬九千三十七,口十八萬九千四百七。)
yǐng zhōu jīn lǐ rǔ yīn xiàn. chūn qiū shí hú zi guó yě. zhàn guó shí shǔ chǔ. qín wèi yǐng chuān jùn dì. liǎng hàn wèi rǔ nán jùn dì. wèi zhì rǔ yīn jùn, sī mǎ xuān wáng shǐ dèng ài tún tián yú cǐ. hòu fèi. jìn wǔ dì fù zhì rǔ yīn jùn. hòu wèi zhì yǐng chuān jùn. suí fù wèi rǔ yīn jùn. dà táng wèi yǐng zhōu, huò wèi rǔ yīn jùn. lǐng xiàn sì:
潁州(今理汝陰縣。)春秋時鬍子國也。戰國時屬楚。秦為潁川郡地。兩漢為汝南郡地。魏置汝陰郡,(司馬宣王使鄧艾屯田於此。)後廢。晉武帝復置汝陰郡。後魏置潁川郡。隋復為汝陰郡。大唐為潁州,或為汝陰郡。領縣四:
rǔ yīn hàn jiù xiàn. yǒu qǐn qiū. shǐ jì yuē" méng tián fá qǐn", xú guǎng yòu yuē:" gù shǐ, qǐn qiū yě." àn gù shǐ, jīn yì yáng jùn xiàn, yì hàn qǐn qiū dì yě. yòu yǒu hàn xì yáng gù chéng, zài xī běi.
汝陰(漢舊縣。有寢丘。史記曰"蒙恬伐寢",徐廣又曰:"固始,寢丘也。"按固始,今弋陽郡縣,亦漢寢丘地也。又有漢細陽故城,在西北。)
xià cài gǔ cài guó, yòu wú zhōu lái zhī yì yě. zuǒ chuán yuē:" cài chéng gōng zì shàng cài qiān yú zhōu lái, wèi zhī xià cài." liáng dà tóng zhōng, yú xiá shí shān zhú chéng jù dōng wèi, jí jīn xiàn chéng yě.
下蔡(古蔡國,又吳州來之邑也。左傳曰:"蔡成公自上蔡遷於州來,謂之下蔡。"梁大同中,於硤石山築城拒東魏,即今縣城也。)
yǐng shàng hàn zhì shèn xiàn dì, gù chéng zài jīn xiàn xī běi. yòu yǒu gù gān chéng. liáng zhì xià cài jùn, yǒu guān, wú wèi yǐ lái guān fáng jīn jì zhī suǒ.
潁上(漢置慎縣地,故城在今縣西北。又有故甘城。梁置下蔡郡,有關,吳魏以來關防津濟之所。)
shěn qiū suí zhì shěn zhōu. shén lóng chū, fēn rǔ yīn xiàn zhì cǐ xiàn. wèi wáng líng yù xìng bīng tǎo sī mǎ xuān wáng, xuān wáng jué, zì wǎng xí, líng jù, miàn fù qiū tóu, yīn yuē wǔ qiū, jí cǐ.
沈丘(隋置瀋州。神龍初,分汝陰縣置此縣。魏王凌欲興兵討司馬宣王,宣王覺,自往襲,凌懼,面縛丘頭,因曰武丘,即此。)
rǔ nán jùn
汝南郡
dōng zhì rǔ yīn jùn sì bǎi lǐ. nán zhì yì yáng jùn èr bǎi liù shí lǐ. xī zhì huái ān jùn èr bǎi qī shí lǐ. běi zhì yǐng chuān jùn sān bǎi èr shí lǐ. dōng nán dào yì yáng jùn, huái shuǐ zhōng liú wèi jiè, èr bǎi lǐ. xī nán dào huái ān jùn tóng bǎi xiàn jiè yī bǎi bā shí lǐ. xī běi dào lín rǔ jùn xiāng chéng xiàn èr bǎi bā shí lǐ. dōng běi dào huái yáng jùn èr bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng qiān wǔ bǎi sì shí wǔ lǐ, qù dōng jīng liù bǎi qī shí lǐ. hù qī wàn liù qiān sān bǎi liù shí, kǒu sì shí sì wàn liù shí jiǔ.
(東至汝陰郡四百里。南至義陽郡二百六十里。西至淮安郡二百七十里。北至潁川郡三百二十里。東南到弋陽郡,淮水中流為界,二百里。西南到淮安郡桐柏縣界一百八十里。西北到臨汝郡襄城縣二百八十里。東北到淮陽郡二百八十里。去西京千五百四十五里,去東京六百七十里。戶七萬六千三百六十,口四十四萬六十九。)
jīn jīng hé zhōu jīn lǐ rǔ yáng xiàn. chūn qiū shí shěn cài èr guó zhī dì. zhàn guó shí wèi chǔ wèi èr guó zhī jìng. qín shǔ yǐng chuān jùn. hàn gāo dì zhì rǔ nán jùn, hòu hàn yīn zhī. wèi jìn yì yuē rǔ nán jùn. sòng chū yīn zhī, jiān zhì jīng hé zhōu, lǐng jùn shí, lǐ yú cǐ. yǐ wèi zhòng zhèn. cháng zhēn qí shǒu zhī. yuán jiā èr shí liù nián, hòu wèi zhǔ tài wǔ lǜ bīng gōng wéi rǔ nán, tài shǒu chén xiàn shǒu jù sì shí yú rì, wèi rén jī shī yǔ chéng qí, bù bá ér tuì. hòu wèi zhì jīng hé zhōu. lǐ yú cǐ. dōng wèi zhì xíng tái. hòu zhōu zhì zǒng guǎn fǔ, hòu gǎi yuē shū zhōu, xún fù yuē jīng hé zhōu qí hòu gǎi luò zhōu wèi jīng hé zhōu, yǐ cǐ wèi qín zhōu, xún gǎi yuē cài zhōu, hòu zhì rǔ nán jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū fù zhì rǔ nán jùn. dà táng wèi jīng hé zhōu, huò wèi rǔ nán jùn. jùn chéng jí xuán hù chéng, xíng ruò chuí hù, gù chéng qǔ míng yān. lǐng xiàn shí yī:
今荊河州(今理汝陽縣。)春秋時沈、蔡二國之地。戰國時為楚、魏二國之境。秦屬潁川郡。漢高帝置汝南郡,後漢因之。魏晉亦曰汝南郡。宋初因之,兼置荊河州,(領郡十,理於此。)以為重鎮。(常珍奇守之。元嘉二十六年,後魏主太武率兵攻圍汝南,太守陳憲守拒四十餘日,魏人積屍與城齊,不拔而退。)後魏置荊河州。(理於此。)東魏置行台。後周置總管府,後改曰舒州,尋復曰荊河州;其後改洛州為荊河州,以此為溱州,尋改曰蔡州,後置汝南郡。隋初郡廢,煬帝初復置汝南郡。大唐為荊河州,或為汝南郡。(郡城即懸瓠城,形若垂瓠,故城取名焉。)領縣十一:
rǔ yáng hàn běi yí chūn xiàn gù chéng zài jīn xiàn xī nán. yòu hàn píng yú xiàn gù chéng zài jīn xiàn dōng. rǔ shuǐ nán běi yòu yǒu hàn ān chéng xiàn gù chéng, zài dōng nán. yǒu èr lóng xiāng yuè dàn lǐ hóng xì bēi, zài xiàn dōng.
汝陽(漢北宜春縣故城在今縣西南。又漢平輿縣故城在今縣東。汝水南北又有漢安城縣故城,在東南。有二龍鄉、月旦里、鴻郤陂,在縣東。)
shàng cài gǔ cài guó, cài shū zhī shǐ fēng dì yě. hàn jiù xiàn.
上蔡(古蔡國,蔡叔之始封地也。漢舊縣。)
píng yú gǔ shěn zi guó, jīn shěn tíng shì yě. hàn jiù xiàn.
平輿(古沈子國,今沈亭是也。漢舊縣。)
yǎn chéng hàn jiù xiàn. yòu yǒu gǔ shào líng chéng, zài jīn xiàn dōng, jí qí huán gōng méng huì suǒ. yòu yǒu táng xī, sū qín yuē:" hán zhī jiàn jǐ chū táng xī." yòu yǒu hàn dìng líng gù chéng, zài xiàn xī běi. yòu yǒu hàn xī píng xiàn chéng, zài jīn xiàn nán. gǔ zhēng qiāng chéng zài dōng nán.
郾城(漢舊縣。又有古邵陵城,在今縣東,即齊桓公盟會所。又有堂谿,蘇秦曰:"韓之劍戟出堂谿。"又有漢定陵故城,在縣西北。又有漢西平縣城,在今縣南。古征羌城在東南。)
xī píng gǔ bǎi zi guó yě. hàn jiù xiàn.
西平(古柏子國也。漢舊縣。)
wú fáng hàn jiù xiàn. gǔ fáng zi guó. hàn ān chéng xiàn gù chéng zài jīn xiàn dōng nán.
吳房(漢舊縣。古房子國。漢安城縣故城在今縣東南。)
lǎng shān yǒu lǎng líng shān. hàn lǎng líng xiàn zài jīn xiàn xī nán. yǒu dào chéng, jí dào guó yě. chūn qiū yún jiāng huáng dào bǎi guó.
朗山(有朗陵山。漢朗陵縣在今縣西南。有道城,即道國也。春秋雲江、黃、道、柏國。)
zhēn yáng hàn zhēn yáng xiàn. yòu hàn xīn yáng xiàn gù chéng zài xī nán. liáng bái gǒu duī shù chéng zài cǐ, hòu wèi jiāng yáo xióng yuē" liáng zhī běi miàn zhòng zhèn" yě.
真陽(漢真陽縣。又漢新陽縣故城在西南。梁白狗堆戍城在此,後魏將堯雄曰"梁之北面重鎮"也。)
xīn xī gǔ xī guó. hàn jiù xiàn yě. yòu yǒu hàn ān yáng xiàn gù chéng, jí chūn qiū shí jiāng guó yě.
新息(古息國。漢舊縣也。又有漢安陽縣故城,即春秋時江國也。)
bāo xìn hàn yǎn xiàn yě.
褒信(漢郾縣也。)
xīn cài gǔ lǚ guó, hòu cài hóu zì xià cài xǐ dōu yú cǐ, gù yuē xīn cài. hàn tóng yáng xiàn gù chéng zài běi. yòu yǒu gé bēi, sú yún hòu hàn fèi zhǎng fáng tóu zhú huà chéng lóng chù, yì hòu hàn gé líng xiàn yě. tóng, zhí lǒng fǎn.
新蔡(古呂國,後蔡侯自下蔡徙都於此,故曰新蔡。漢鮦陽縣故城在北。又有葛陂,俗雲後漢費長房投竹化成龍處,亦後漢葛陵縣也。鮦,直隴反。)
huái ān jùn
淮安郡
dōng zhì rǔ nán jùn èr bǎi qī shí lǐ. nán zhì hàn dōng jùn sì bǎi lǐ. xī zhì nán yáng jùn sān bǎi èr shí lǐ. běi zhì lín rǔ jùn sì bǎi èr shí lǐ. dōng nán dào yì yáng jùn èr bǎi liù shí lǐ. xī nán dào xiāng yáng jùn sān bǎi èr shí lǐ. xī běi dào lín rǔ jùn lǔ shān xiàn sì bǎi sì shí lǐ. dōng běi dào rǔ nán jùn wú fáng xiàn sān bǎi shí jiǔ lǐ. qù xī jīng qiān sì bǎi bā shí lǐ, qù dōng jīng liù bǎi sì shí lǐ. hù sì wàn yī qiān qī bǎi wǔ shí, kǒu shí liù wàn sān qiān sì bǎi jiǔ shí.
(東至汝南郡二百七十里。南至漢東郡四百里。西至南陽郡三百二十里。北至臨汝郡四百二十里。東南到義陽郡二百六十里。西南到襄陽郡三百二十里。西北到臨汝郡魯山縣四百四十里。東北到汝南郡吳房縣三百十九里。去西京千四百八十里,去東京六百四十里。戶四萬一千七百五十,口十六萬三千四百九十。)
táng zhōu jīn lǐ bǐ yáng xiàn. chūn qiū chǔ dì. zhàn guó shí shǔ hán. qín hàn bìng nán yáng jùn dì. hòu hàn yì rán. jìn shǔ nán yáng guó. hòu wèi zhì dōng jīng zhōu. xī wèi gǎi wèi huái zhōu, wèi zhòng zhèn. zhì bīng yǐ bèi dōng wèi. suí gǎi wèi xiǎn zhōu, yáng dì gǎi wèi huái ān jùn. dà táng wèi táng zhōu, huò wèi huái ān jùn. lǐng xiàn qī:
唐州(今理比陽縣。)春秋楚地。戰國時屬韓。秦漢並南陽郡地。後漢亦然。晉屬南陽國。後魏置東荊州。西魏改為淮州,為重鎮。(置兵以備東魏。)隋改為顯州,煬帝改為淮安郡。大唐為唐州,或為淮安郡。領縣七:
bǐ yáng hàn jiù xiàn. hòu wèi zhì yīn zhōu jí chéng yáng jùn. fāng chéng shān zì bǐ yáng xiāng bǐ lián bǎi lǐ, hào yuē fāng chéng, yì yuē zhǎng chéng. mǎ rén bēi zài xiàn běi, gài tián wàn qǐng.
比陽(漢舊縣。後魏置殷州及城陽郡。方城山自比陽相比連百里,號曰方城,亦曰長城。馬仁陂在縣北,溉田萬頃。)
cí qiū hòu wèi zhì jiāng xià jùn.
慈丘(後魏置江夏郡。)
fāng chéng hàn dǔ yáng xiàn. xī wèi zhì xiāng yì jùn. yǒu fāng chéng shān, yī míng huáng chéng shān.
方城(漢堵陽縣。西魏置襄邑郡。有方城山,一名黃成山。)
hú yáng gǔ zhī liǎo guó. qián hàn hú yáng xiàn, hòu hàn jí yáng xiàn, gù chéng zài jīn xiàn běi, gǔ xiè guó yě. zài jí shuǐ zhī yáng, yǒu táng zǐ shān, yòu yuē xī táng shān, jí hòu hàn gāo fèng yǐn chù.
湖陽(古之蓼國。前漢湖陽縣,後漢棘陽縣,故城在今縣北,古謝國也。在棘水之陽,有唐子山,又曰西唐山,即後漢高鳳隱處。)
píng shì hàn jiù xiàn.
平氏(漢舊縣。)
tóng bǎi yīn shān wèi míng, huái shuǐ suǒ chū. liáng zhì huá zhōu jí shàng chuān jùn. dà mù shān, zǔ tì wèi jīng hé zhōu cì shǐ. cáng jiā shǔ yú cǐ shān.
桐柏(因山為名,淮水所出。梁置華州及上川郡。大木山,祖逖為荊河州刺史。藏家屬於此山。)
mì yáng hàn wǔ yīn xiàn gù chéng zài jīn xiàn běi. yǒu mì shuǐ, zài xiàn nán, jí hòu hàn guāng wǔ chū qǐ bīng, pò wáng mǎng jiāng zhēn fù liáng qiū cì zhī chù. mì yīn mì.
泌陽(漢舞陰縣故城在今縣北。有泌水,在縣南,即後漢光武初起兵,破王莽將甄阜、梁丘賜之處。泌音秘。)
nán yáng jùn
南陽郡
dōng zhì huái ān jùn sān bǎi èr shí lǐ. nán zhì xiāng yáng jùn bǎi bā shí lǐ. xī zhì shàng luò jùn liù bǎi sì shí bā lǐ. běi ān lín rǔ jùn sì bǎi jiǔ shí lǐ. dōng nán dào huái ān jùn sì bǎi shí lǐ. xī nán dào wǔ dāng jùn sān bǎi sì shí lǐ. xī běi dào hóng nóng jùn qī bǎi lǐ. dōng běi dào huái ān jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. qù xī jīng jiǔ bǎi sān shí lǐ, qù dōng jīng liù bǎi qī shí lǐ. hù sì wàn èr qiān qī bǎi wǔ shí, kǒu shí liù wàn liù bǎi qī shí.
(東至淮安郡三百二十里。南至襄陽郡百八十里。西至上洛郡六百四十八里。北安臨汝郡四百九十里。東南到淮安郡四百十里。西南到武當郡三百四十里。西北到弘農郡七百里。東北到淮安郡四百五十里。去西京九百三十里,去東京六百七十里。戶四萬二千七百五十,口十六萬六百七十。)
dèng zhōu jīn lǐ ráng xiàn. běn xià yǔ zhī guó. chūn qiū shí, shēn bó dèng hóu èr guó zhī dì. zhàn guó shǔ hán, hòu méi yú qín, fēng wèi rǎn wèi ráng hóu, xún ér shǔ chǔ. shǐ huáng píng tiān xià, zhì nán yáng jùn, liǎng hàn yīn zhī. jìn wèi nán yáng guó jí shùn yáng yì yáng èr jùn zhī jìng. sòng qí bìng wèi nán yáng jùn. hòu wèi zhì jīng zhōu. xī wèi wèi zhòng zhèn. zhì bīng yǐ bèi qí. suí chū gǎi wèi dèng zhōu yáng dì chū, wèi nán yáng yù yáng èr jùn dì. dà táng wèi dèng zhōu, huò wèi nán yáng jùn. lǐng xiàn qī:
鄧州(今理穰縣。)本夏禹之國。春秋時,申伯、鄧侯二國之地。戰國屬韓,後沒於秦,封魏冉為穰侯,尋而屬楚。始皇平天下,置南陽郡,兩漢因之。晉為南陽國及順陽、義陽二郡之境。宋、齊並為南陽郡。後魏置荊州。西魏為重鎮。(置兵以備齊。)隋初改為鄧州;煬帝初,為南陽、淯陽二郡地。大唐為鄧州,或為南陽郡。領縣七:
ráng hàn shùn yáng gù chéng zài jīn xiàn xī, yì hòu hàn ráng xiàn dì. hòu wèi mǎ quān zhèn zài xiàn běi, xiāo qí dà jiāng chén xiǎn dá gōng wéi sì shí yú rì bù xià, bài guī. yì hàn niè yáng xiàn dì. yòu yǒu liù mén yàn qián lú bēi, bìng hàn zhào xìn chén suǒ zuò, gài tián sān wàn qǐng. yòu yǒu hàn cháo yáng xiàn gù chéng, zài jīn xiàn dōng nán, jīn wèi zhī cháo chéng. niè, nù jié fǎn.
穰(漢順陽故城在今縣西,亦後漢穰縣地。後魏馬圈鎮在縣北,蕭齊大將陳顯達攻圍四十餘日不下,敗歸。亦漢涅陽縣地。又有六門堰、鉗盧陂,並漢召信臣所作,溉田三萬頃。又有漢朝陽縣故城,在今縣東南,今謂之朝城。涅,怒結反。)
nán yáng gǔ shēn guó. hàn zhì wǎn xiàn. xiàn nán sān shí qī lǐ yǒu xiǎo zhǎng ān. yòu yǒu hàn dù yǎn xiàn, zài jīn xiàn xī. yòu yǒu hòu hàn yù yáng xiàn gù chéng, zài yù shuǐ zhī yáng.
南陽(古申國。漢置宛縣。縣南三十七里有小長安。又有漢杜衍縣,在今縣西。又有後漢淯陽縣故城,在淯水之陽。)
xiàng chéng hàn xī è xiàn gù chéng zài jīn xiàn nán. yǒu lǔ yáng guān jí lǔ yáng shān jí jīng shān. hàn zhāng héng mù yì zài xiàn nán, cuī yuàn zuò bēi, jiàn zài. bǎi chóng shān zài xiàn běi, jí shì sān yā zhī dì yī, yòu běi fēn lǐng shān lǐng běi jí sān yā zhī èr yā yě. qí dì sān yā rù lín rǔ jùn lǔ shān xiàn jiè.
向城(漢西鄂縣故城在今縣南。有魯陽關及魯陽山及精山。漢張衡墓亦在縣南,崔瑗作碑,見在。百重山在縣北,即是三鵶之第一,又北分嶺山嶺北即三鵶之二鵶也。其第三鵶入臨汝郡魯山縣界。)
nèi xiāng yú zhōng jí cǐ dì. běn chǔ zhī xī yì. yǒu dān shuǐ xī shuǐ. jiù zhì xī jùn, jí hàn xī xiàn chǔ zhī bái yǔ yě. yòu yǒu hàn dān shuǐ xiàn gù chéng, zài jīn xiàn xī nán. jiǎn dì zhì yún zhàn guó zhāng yí suǒ yán shāng yú dì, àn jīng zhōu tú zé yún jīn xiàn dōng qī lǐ yú cūn, gài xī suǒ yán shāng yú dì yě.
內鄉(於中即此地。本楚之析邑。有丹水、淅水。舊置淅郡,即漢淅縣、楚之白羽也。又有漢丹水縣故城,在今縣西南。檢地誌雲戰國張儀所言商於地,按荊州圖則雲今縣東七里於村,蓋昔所言商於地也。)
jú tán yǒu jú shuǐ, bàng shuǐ jū rén yǐn cǐ shuǐ, duō shòu yě.
菊潭(有菊水,傍水居人飲此水,多壽也。)
xīn yě hàn jiù xiàn, huò yuē jí yáng xiàn. yǒu fán bēi zài xī nán. yǒu guāng wǔ tái dèng chén zhái.
新野(漢舊縣,或曰棘陽縣。有樊陂在西南。有光武台、鄧晨宅。)
lín tuān hàn guān jūn xiàn, huò qù bìng suǒ fēng. yǒu tuān shuǐ.
臨湍(漢冠軍縣,霍去病所封。有湍水。)
wǔ dāng jùn
武當郡
dōng zhì nán yáng jùn èr bǎi sì shí lǐ. nán zhì fáng líng jùn èr bǎi liù shí bā lǐ. xī zhì ān kāng jùn qī bǎi lǐ. běi zhì nán yáng jùn nèi xiāng xiàn èr bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào xiāng yáng jùn sān bǎi qī shí lǐ. xī nán dào fáng líng jùn sān bǎi liù shí lǐ. xī běi dào shàng luò jùn shàng jīn xiàn shí dān shān jiè sān bǎi sì shí lǐ. dōng běi dào nán yáng jùn sān bǎi sì shí lǐ. qù xī jīng jiǔ bǎi èr shí lǐ, qù dōng jīng jiǔ bǎi shí lǐ. hù jiǔ qiān yī bǎi, kǒu sì wàn liù qiān èr bǎi jiǔ shí.
(東至南陽郡二百四十里。南至房陵郡二百六十八里。西至安康郡七百里。北至南陽郡內鄉縣二百六十里。東南到襄陽郡三百七十里。西南到房陵郡三百六十里。西北到上洛郡上津縣石丹山界三百四十里。東北到南陽郡三百四十里。去西京九百二十里,去東京九百十里。戶九千一百,口四萬六千二百九十。)
jūn zhōu jīn lǐ wǔ dāng xiàn. zhàn guó shí shǔ hán. qín shǔ nán yáng jùn. hàn wèi nán yáng hàn zhōng èr jùn dì. hòu hàn yīn zhī. wèi shǔ nán xiāng jùn. jìn sòng bìng shǔ shùn yáng jùn, hòu zhì wǔ dāng jùn. qí yú cǐ qiáo lì shǐ píng jùn, xún gǎi wèi qí xìng jùn. liáng zhì xìng zhōu. hòu zhōu gǎi wèi fēng zhōu. suí chū jùn fèi, gǎi wèi jūn zhōu yáng dì chū zhōu fèi, gǎi wèi xī yáng jùn. jīn jùn chéng jí hòu hàn yán cén zhú, jù zhī. dà táng wèi jūn zhōu, huò wèi wǔ dāng jùn. lǐng xiàn sān:
均州(今理武當縣。)戰國時屬韓。秦屬南陽郡。漢為南陽、漢中二郡地。後漢因之。魏屬南鄉郡。晉、宋並屬順陽郡,後置武當郡。齊於此僑立始平郡,尋改為齊興郡。梁置興州。後周改為豐州。隋初郡廢,改為均州;煬帝初州廢,改為淅陽郡。(今郡城即後漢延岑築,據之。)大唐為均州,或為武當郡。領縣三:
wǔ dāng hàn jiù xiàn. yǒu gǔ sāi chéng zài xiàn běi, zhàn guó shí, chǔ zhú yǐ bèi qín. suǒ jù zhī shān, gāo jùn xiǎn qiào, jīn míng dà sāi shān. yǒu wǔ dāng shān.
武當(漢舊縣。有古塞城在縣北,戰國時,楚築以備秦。所據之山,高峻險峭,今名大塞山。有武當山。)
yún xiāng hàn yáng xiàn yě. gǔ méi guó dì. chūn qiū shí, chǔ pān chóng fá méi, zhì yú yáng xué, jí cǐ yě. xī jìn gǎi wèi yún xiāng. yún yīn yún.
鄖鄉(漢鍚縣也。古穈國地。春秋時,楚潘崇伐穈,至於鍚穴,即此也。西晉改為鄖鄉。鄖音雲。)
fēng lì hàn zhǎng lì xiàn dì.
豐利(漢長利縣地。)
xiāng yáng jùn
襄陽郡
dōng zhì hàn dōng jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì jiāng líng jùn sì bǎi qī shí lǐ. xī zhì fáng líng jùn sì bǎi jiǔ shí lǐ. běi zhì nán yáng jùn yī bǎi bā shí lǐ. dōng nán dào fù shuǐ jùn sān bǎi shí liù lǐ. xī nán dào yí líng jùn wǔ bǎi qī shí lǐ. xī běi dào wǔ dāng jùn sān bǎi qī shí lǐ. dōng běi dào huái ān jùn sān bǎi èr shí lǐ. qù xī jīng qiān yī bǎi bā shí lǐ, qù dōng jīng bā bǎi wǔ shí lǐ. hù sì wàn liù qiān wǔ shí liù, kǒu èr shí sān wàn yī qiān sì bǎi.
(東至漢東郡三百五十里。南至江陵郡四百七十里。西至房陵郡四百九十里。北至南陽郡一百八十里。東南到富水郡三百十六里。西南到夷陵郡五百七十里。西北到武當郡三百七十里。東北到淮安郡三百二十里。去西京千一百八十里,去東京八百五十里。戶四萬六千五十六,口二十三萬一千四百。)
xiāng zhōu jīn lǐ xiāng yáng ān yǎng èr xiàn. yǔ gòng jīng hé zhōu zhī nán jìng. nán zhāng yī xiàn zé jīng zhōu zhī yù, yú bìng jīng hé zhōu zhī yù. chūn qiū yǐ lái chǔ dì. qín nán jùn zhī běi jiè. èr hàn shǔ nán jùn nán yáng èr jùn dì. zhì xiàn dì shí, wèi wǔ shǐ zhì xiāng yáng jùn, yì wèi zhòng zhèn. shǔ jiāng guān yǔ gōng méi yú jìn děng qī jūn, bīng shì shén shèng. xú huǎng tún shǒu, bù xià. cáo gōng wèi huǎng yuē:" quán xiāng yáng, zi zhī gōng yě." hòu sūn quán shuài bīng xiàng xī, shí cáo rén zhèn zhī, sī mǎ xuān wáng yán yú wèi wén wáng yuē:" xiāng yáng, shuǐ lù zhī chōng, yù kòu yào dì, bù kě shī yě." jìn chū yīn zhī, jiān zhì jīng hé zhōu. lǐ yú cǐ. píng wú hòu lǐ jiāng líng. dōng jìn qiáo zhì yōng zhōu. shí yǐ yōng zhōu jì méi, liú rén jù cǐ, wèi gāi zhū xù jiē zhèn yān. sòng wén dì gē jīng zhōu zhì yōng zhōu. lǐng jùn shí qī, lǐ yú cǐ. xiāng yáng qù jiāng líng bù dào wǔ bǎi, shì tóng chún chǐ, wú xiāng yáng zé jiāng líng shòu dí. zì dōng jìn yǔ yì wèi jīng zhōu cì shǐ, jiāng móu běi fá, suì zhèn xiāng yáng. tián tǔ féi liáng, sāng zǐ biàn yě, cháng wèi dà zhèn. běi jiē wǎn luò, kuà duì chǔ miǎn, wèi yān yǐng běi mén, bù lǐng mán zuǒ. qí liáng bìng yīn zhī, yì wèi zhòng zhèn. hòu liáng xiāo xiāo fù yōng yú xī wèi, ér dōu yú cǐ. xī wèi gǎi yuē xiāng zhōu. suí fù wèi xiāng yáng jùn. dà táng yīn zhī. lǐng xiàn qī:
襄州(今理襄陽、安養二縣。)禹貢荊河州之南境。(南漳一縣則荊州之域,餘並荊河州之域。)春秋以來楚地。秦南郡之北界。二漢屬南郡、南陽二郡地。至獻帝時,魏武始置襄陽郡,亦為重鎮。(蜀將關羽攻沒于禁等七軍,兵勢甚盛。徐晃屯守,不下。曹公謂晃曰:"全襄陽,子之功也。"後孫權帥兵向西,時曹仁鎮之,司馬宣王言於魏文王曰:"襄陽,水陸之沖,禦寇要地,不可失也。")晉初因之,兼置荊河州。(理於此。平吳後理江陵。)東晉僑置雍州。(時以雍州既沒,流人聚此,魏該、朱序皆鎮焉。)宋文帝割荊州置雍州。(領郡十七,理於此。)襄陽去江陵步道五百,勢同唇齒,無襄陽則江陵受敵。自東晉庾翼為荊州刺史,將謀北伐,遂鎮襄陽。田土肥良,桑梓遍野,常為大鎮。北接宛、洛,跨對楚、沔,為鄢郢北門,部領蠻左。齊、梁並因之,亦為重鎮。後梁蕭虓附庸於西魏,而都於此。西魏改曰襄州。隋復為襄陽郡。大唐因之。領縣七:
xiāng yáng hàn zhōng lú xiàn yě. gài háo yuè rén xǐ yú cǐ, zài xiāng shuǐ zhī yáng. yòu yǒu hàn shuǐ jí xiàn shān. yòu yǒu mǎ ān shān, xī jìn liú hóng shān jiǎn jiǔ rì yàn chù.
襄陽(漢中廬縣也。蓋貉越人徙於此,在襄水之陽。又有漢水及峴山。又有馬鞍山,昔晉劉弘、山簡九日宴處。)
lín hàn hàn fán xiàn yě. xī wèi zhì hé nán jùn. yǒu gǔ fán chéng jí wǎn shuǐ. yòu yǒu yōu chéng, yōu yīn yōu, jí gǔ yōu zi guó yě. xiāo qí míng dì jiàn wǔ zhōng, jiāng cáo hǔ zhèn shǒu, hòu wèi zhǔ xiào wén dì lǜ bīng shí wàn gōng wéi fán chéng, bù xià. jiù míng ān yǎng, tiān bǎo zhōng gǎi yān.
臨漢(漢樊縣也。西魏置河南郡。有古樊城及宛水。又有鄾城,鄾音憂,即古鄾子國也。蕭齊明帝建武中,將曹虎鎮守,後魏主孝文帝率兵十萬攻圍樊城,不下。舊名安養,天寶中改焉。)
gǔ chéng chūn qiū shí gǔ guó yě. yǒu yīn xiàn chéng, yì zài cǐ. yòu yǒu hàn gù zàn chéng, zài xiàn dōng běi, hàn zhī zàn xiàn yě, xiāo hé suǒ fēng. shuō wén yún: zàn yīn zàn, zàn xiàn zài nán yáng. cuó fù, zài hé fǎn, xiàn zài pèi jùn. àn bān gù sì shuǐ tíng gāo zǔ bēi yún:" wén chāng sì yǒu, hàn yǒu xiāo hé. xù gōng dì yī, shòu fēng yú cuó fù." yòu jiāng tǒng cú huái fù yún:" lì cuó fù chéng ér yǐ xuān, shí xiāo gōng zhī gù guó." wèi hé fēng pèi jùn zhī cuó fù míng yǐ. jìn dài dài guī biàn zì yǔ yáo chá xùn zuǎn, bàng jiāng zhòng shuō, jù yīn cǐ lùn, guī jí duàn yún, hé fēng pèi zhī cuó fù, fū rén fēng nán yáng zhī zàn. chén zàn jí wén yǐng děng zhù, jiē jù mào líng shū, xiāo hé suǒ fēng zài nán yáng. àn: mào líng shū zài wǔ dì bēng rì, qù hé bù yuǎn, zhǐ shì wèi qīn. qiě dì lǐ zhì yǐ zàn wèi hóu guó, cuó fù zé bù yán. yòu hé běn chuán:" zi lù hōng, wú zi. gāo hòu fēng hé fū rén tóng wèi zàn hóu, xiǎo zi yán wèi zhù yáng hóu. xiào wén yuán nián, bà tóng, gèng fēng yán wèi zàn hóu." xún zhù yáng jù zàn sān shí yú lǐ, ruò wéi fū rén fēng zàn, zé xiǎo zi yán dú jì qí mǔ hū, wèi bù rán yě. bào zhì nán yōng zhōu jì yún:" chéng nèi jiàn yǒu xiāo xiāng guó miào, xiāng chuán wèi wèi chéng huáng shén." yuǎn jìn ér tuī, mào líng shū yì kě yī yǐ.
穀城(春秋時穀國也。有陰縣城,亦在此。又有漢故酇城,在縣東北,漢之酇縣也,蕭何所封。說文云:酇音贊,酇縣在南陽。虘阝,在何反,縣在沛郡。按班固泗水亭高祖碑云:"文昌四友,漢有蕭何。序功第一,受封於虘阝。"又江統徂淮賦云:"戾虘阝城而倚軒,寔蕭公之故國。"謂何封沛郡之虘阝明矣。近代戴規辯字與姚察訓纂,傍將眾說,俱因此論,規即斷雲,何封沛之虘阝,夫人封南陽之酇。臣瓚及文穎等注,皆據茂陵書,蕭何所封在南陽。按:茂陵書在武帝崩日,去何不遠,指事為親。且地理志以酇為侯國,虘阝則不言。又何本傳:"子祿薨,無子。高后封何夫人同為酇侯,小子延為筑陽侯。孝文元年,罷同,更封延為酇侯。"尋筑陽距酇三十餘里,若唯夫人封酇,則小子延獨繼其母乎,謂不然也。鮑至南雍州記云:"城內見有蕭相國廟,相傳謂為城隍神。"遠近而推,茂陵書亦可依矣。)
yí chéng chǔ zhī yān dōu wèi zhī yǐng. yǒu mán shuǐ. hàn lí qiū chéng zài xiàn běi. yòu hàn yí chéng xiàn, zài jīn xiàn nán, qí dì chū měi jiǔ. jiù míng lǜ dào, tiān bǎo zhōng gǎi yān.
宜城(楚之鄢都謂之郢。有蠻水。漢黎丘城在縣北。又漢宜城縣,在今縣南,其地出美酒。舊名率道,天寶中改焉。)
yì qīng chūn qiū lú róng guó. qín shān dōu xiàn gù chéng, zài jīn xiàn zhī dōng nán.
義清(春秋廬戎國。秦山都縣故城,在今縣之東南。)
lè xiāng chūn qiū ruò guó zhī dì. yǒu ruò xiāng ruò shuǐ. zhōng chéng shān zài xiàn xī nán, shān yǒu chéng lěi, jí jùn xiǎn.
樂鄉(春秋若國之地。有若鄉、若水。中城山在縣西南,山有城壘,極峻險。)
nán zhāng hàn lín jǔ xiàn. yǒu jīng shān, yǔ gòng yuē" jīng jí héng yáng wéi jīng zhōu", jí cǐ shān, biàn hé dé yù zhī chù. yǒu dì míng zhā zhōng, wú zhū rán tún chù.
南漳(漢臨沮縣。有荊山,禹貢曰"荊及衡陽惟荊州",即此山,卞和得玉之處。有地名柤中,吳朱然屯處。)
hàn dōng jùn
漢東郡
dōng zhì ān lù jùn yī bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì fù shuǐ jùn sì bǎi liù shí lǐ. xī zhì xiāng yáng jùn yī bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì huái ān jùn sì bǎi lǐ. dōng nán dào ān lù jùn yī bǎi wǔ shí lǐ. xī nán dào fù shuǐ jùn sì bǎi liù shí lǐ. xī běi dào huái ān jùn sì bǎi sān shí lǐ. dōng běi dào yì yáng jùn èr bǎi sì shí lǐ. qù xī jīng yī qiān sì bǎi lǐ, qù dōng jīng yī qiān bā shí lǐ. hù èr wàn èr qiān qī bǎi wǔ shí, kǒu shí wàn sān qiān qī bǎi shí.
(東至安陸郡一百五十里。南至富水郡四百六十里。西至襄陽郡一百五十里。北至淮安郡四百里。東南到安陸郡一百五十里。西南到富水郡四百六十里。西北到淮安郡四百三十里。東北到義陽郡二百四十里。去西京一千四百里,去東京一千八十里。戶二萬二千七百五十,口十萬三千七百十。)
suí zhōu guāng huà jùn zài jīn jùn dōng nán sān shí yú lǐ, zé jīng zhōu zhī yù, yú zé jīng hé zhōu zhī yù, jīn lǐ suí xiàn. chūn qiū suí hóu zhī guó. zuǒ chuán yuē:" hàn dōng zhī guó, suí wèi dà." qí hòu shǔ hán. qín èr hàn bìng shǔ nán yáng jùn. jìn shǔ yì yáng jùn, hòu fēn zhì suí jùn. sòng qí yīn zhī. xī wèi zhì bīng zhōu, hòu gǎi yuē suí zhōu. suí fēn qí dì, zhì hàn dōng chōng líng èr jùn. dà táng bìng wèi suí zhōu, huò wèi hàn dōng jùn. lǐng xiàn sì:
隨州(光化郡在今郡東南三十餘里,則荊州之域,餘則荊河州之域,今理隨縣。)春秋隨侯之國。左傳曰:"漢東之國,隨為大。"其後屬韓。秦、二漢並屬南陽郡。晉屬義陽郡,後分置隨郡。宋齊因之。西魏置并州,後改曰隨州。隋分其地,置漢東、舂陵二郡。大唐並為隨州,或為漢東郡。領縣四:
suí hàn jiù xiàn. hòu hàn chū, píng lín bīng qǐ, zài xiàn dōng běi, dì míng yě. liáng zhì qū yáng jùn. dōng běi yǒu sān zhōng shān.
隨(漢舊縣。後漢初,平林兵起,在縣東北,地名也。梁置曲陽郡。東北有三鍾山。)
zǎo yáng hòu hàn cài yáng xiàn. guāng wǔ jiù zhái zài jīn xiàn nán èr lǐ, yǒu bái shuǐ yān. yòu yǒu hàn chōng líng gù chéng, zài jīn xiàn dōng. hàn yuán dì shí, zì líng líng líng dào xiàn xǐ yú cǐ, jí zhāng héng suǒ wèi lóng fēi bái shuǐ. hòu wèi zhì nán jīng zhōu. suí zhì chōng líng jùn. yòu yǒu hàn xiāng xiāng gù chéng, zài dōng běi. liáng xià zhà shù zài xiàn dōng nán bǎi yǒu yú lǐ. hòu wèi xuān wǔ zhèng guāng chū nán fá, pò zhī, zhì zhèn. liáng yòu pò zhèn zhì jùn. zhà, cè jià fǎn.
棗陽(後漢蔡陽縣。光武舊宅在今縣南二里,有白水焉。又有漢舂陵故城,在今縣東。漢元帝時,自零陵泠道縣徙於此,即張衡所謂龍飛白水。後魏置南荊州。隋置舂陵郡。又有漢襄鄉故城,在東北。梁下溠戍在縣東南百有餘里。後魏宣武正光初南伐,破之,置鎮。梁又破鎮置郡。溠,側駕反。)
táng chéng hòu wèi yuē jué xī, zhì yì yáng jùn, hòu yuē sì zhōu, huò yuē táng zhōu.
唐城(後魏曰厥西,置義陽郡,後曰肆州,或曰唐州。)
guāng huà zì hàn zhì sòng wèi suí xiàn dì. xiāo qí wèi ān huà xiàn, xī wèi wén dì gǎi yān.
光化(自漢至宋為隨縣地。蕭齊為安化縣,西魏文帝改焉。)
fēng sú
風俗
jīng hé zhī jiān, sì fāng fú còu, gù zhōu rén shàn jiǎ, qū lì ér xiān sè. hán guó fēn yě, yì yǒu xiǎn zǔ. sū qín wèi hán xuān wáng yuē" hán běi yǒu gǒng chéng gāo zhī gù, xī yǒu xuān yáng shāng bǎn zhī sāi, dōng yǒu yuàn ráng wěi shuǐ, nán yǒu xíng shān" yě. gǒng chéng gāo, zé jīn gǒng xiàn sì shuǐ yě. yí yáng shāng bǎn jí jīn fú chāng shān jí shāng shān yě. yuàn ráng, jīn nán yáng jiè. xíng shān, jīn mì xiàn shān. zì dōng hàn wèi jìn zhái yú luò yáng, yǒng jiā yǐ hòu, zhàn zhēng bù xī. yuán wèi xǐ jū, cái guò sān jì. zì xī jìn yǒng jiā wǔ nián, liú yào xiàn luò yáng, zhí huái dì, zhì hòu wèi tài hé shí jiǔ nián, jīng bǎi bā shí qī nián qiān dōu. zhì yǒng xī sān nián, yòu jīng sān shí jiǔ nián, fēn wèi dōng xī wèi yǐ. dǎi hū èr wèi, yuán jí qí zhōu hé luò rǔ yǐng, dié wèi gōng shǒu. fū tǔ zhōng, fēng yǔ suǒ jiāo, yí hū jiàn dū lì shè, jūn tiān xià zhī cáo shū, biàn wàn guó zhī xiǎng xiàn. bù shì ài hài, wù xiū dé xíng, zé bo dài zhī qī kě yán jiǔ yě.
荊河之間,四方輻輳,故周人善賈,趨利而纖嗇。韓國分野,亦有險阻。(蘇秦謂韓宣王曰"韓北有鞏、成皋之固,西有宣陽、商阪之塞,東有苑、穰、洧水,南有陘山"也。鞏、成皋,則今鞏縣、汜水也。宜陽、商阪即今福昌山及商山也。苑、穰,今南陽界。陘山,今密縣山。)自東漢、魏、晉宅於洛陽,永嘉以後,戰爭不息。元魏徙居,才過三紀。(自西晉永嘉五年,劉曜陷洛陽,執懷帝,至後魏太和十九年,經百八十七年遷都。至永熙三年,又經三十九年,分為東、西魏矣。)逮乎二魏,爰及齊、周、河、洛、汝、潁,迭為攻守。夫土中,風雨所交,宜乎建都立社,均天下之漕輸,便萬國之享獻。不恃隘害,務修德刑,則卜代之期可延久也。