strong zhōu jùn wǔ strong
州郡五
gǔ liáng zhōu shàng jīn zhì jùn fǔ èr shí liù xiàn yī bǎi sān shí liù
古梁州上(今置郡府二十六 縣一百三十六)
hàn zhōng liáng liù xiàn nán zhèng bāo chéng chéng gù jīn niú xī xiàn sān quán
漢中(梁)六縣(南鄭 褒城 城固 金牛 西縣 三泉)
yáng chuān yáng wǔ xiàn xī xiāng xìng dào huáng jīn yáng yuán huá yáng
洋川(洋)五縣(西鄉 興道 黃金 洋源 華陽)
shàng luò shāng wǔ xiàn shàng luò shàng jīn shāng luò fēng yáng luò nán
上洛(商)五縣(上洛 上津 商洛 豐陽 洛南)
ān kāng jīn liù xiàn xī chéng shí quán ān kāng xún yáng yù yáng píng lì
安康(金)六縣(西城 石泉 安康 洵陽 淯陽 平利)
fáng líng fáng sì xiàn fáng líng zhú shān yǒng qīng shàng yōng
房陵(房)四縣(房陵 竹山 永清 上庸)
tōng chuān tōng qī xiàn tōng chuān sān gāng shí gǔ xuān hàn xīn níng yǒng mù dōng xiāng
通川(通)七縣(通川 三岡 石鼓 宣漢 新寧 永穆 東鄉)
lín shān qú sì xiàn liú jiāng lín shuǐ lín shān qú jiāng
潾山(渠)四縣(流江 潾水 潾山 渠江)
nán píng yú sì xiàn bā jiāng jīn nán píng wàn shòu
南平(渝)四縣(巴 江津 南平 萬壽)
fú líng fú sì xiàn fú líng wǔ lóng lè wēn bīn huà
涪陵(涪)四縣(涪陵 武龍 樂溫 賓化)
nán chuān nán èr xiàn nán chuān sān xī
南川(南)二縣(南川 三溪)
lú chuān lú liù xiàn lú chuān fù yì jiāng ān mián shuǐ jīng nán hé jiāng
瀘川(瀘)六縣(瀘川 富義 江安 綿水 涇南 合江)
qīng huà bā shí xiàn huà chéng qīng huà céng kǒu shǐ níng qí zhāng guī rén ēn yáng pán dào qī pán dà móu
清化(巴)十縣(化城 清化 曾口 始寧 其章 歸仁 恩陽 盤道 七盤 大牟)
shǐ níng bì sì xiàn nuò shuǐ guǎng nà bái shí dōng bā
始寧(壁)四縣(諾水 廣納 白石 東巴)
xián ān péng qī xiàn dà yín yí lǒng fú yú xián ān dà zhú liáng shān dàng qú
咸安(蓬)七縣(大寅 儀隴 伏虞 咸安 大竹 良山 宕渠)
fú yáng jí sān xiàn nán jiāng fú yáng dì píng
符陽(集)三縣(難江 符陽 地平)
bā chuān hé liù xiàn shí jìng hàn chū tóng liáng chì shuǐ bā chuān xīn míng
巴川(合)六縣(石鏡 漢初 銅梁 赤水 巴川 新明)
nán bīn zhōng wǔ xiàn lín jiāng fēng dōu diàn jiāng nán bīn guì xī
南賓(忠)五縣(臨江 豐都 墊江 南賓 桂溪)
nán pǔ wàn sān xiàn nán pǔ liáng shān wǔ níng
南浦(萬)三縣(南浦 梁山 武寧)
làng zhōng làng jiǔ xiàn làng zhōng cāng xī jìn ān xī shuǐ fèng guó nán bù xīn jǐng xīn zhèng qí píng
閬中(閬)九縣(閬中 蒼溪 晉安 西水 奉國 南部 新井 新政 岐坪)
nán chōng guǒ liù xiàn nán chōng xī chōng xiàng rú liú xī yuè chí lǎng chí
南充(果)六縣(南充 西充 相如 流溪 岳池 朗池)
ān yuè pǔ liù xiàn ān yuè ān jū pǔ kāng lè zhì chóng kān pǔ cí
安岳(普)六縣(安岳 安居 普康 樂至 崇龕 普慈)
shèng shān kāi sān xiàn shèng shān wàn suì xīn pǔ
盛山(開)三縣(盛山 萬歲 新浦)
yún ān kuí sì xiàn fèng jié yún ān wū shān dà chāng
雲安(夔)四縣(奉節 雲安 巫山 大昌)
jiān wèi jiā bā xiàn lóng yóu yù jīn jiā jiāng é méi jiān wèi píng qiāng luó mù suī shān
犍為(嘉)八縣(龍游 玉津 夾江 峨眉 犍為 平羌 羅目 綏山)
yáng ān jiǎn sān xiàn yáng ān jīn shuǐ píng quán
陽安(簡)三縣(陽安 金水 平泉)
rén shòu líng liù xiàn rén shòu táng fú guì píng jǐng yán shǐ jiàn jí
仁壽(陵)六縣(仁壽 唐福 貴平 井研 始建 籍)
gǔ liáng zhōu
古梁州
yǔ gòng yuē: huá yáng hēi shuǐ wéi liáng zhōu, kǒng ān guó yǐ wèi dōng jù huá shān zhī nán, xī jù hēi shuǐ yě. yòu yuē: dǎo hēi shuǐ, zhì yú sān wēi, rù yú nán hǎi. kǒng ān guó zhù yún: hēi shuǐ zì běi ér nán, jīng sān wēi, guò liáng zhōu, rù nán hǎi. zhèng xuán yún: àn sān wēi zài niǎo shǔ zhī xī, ér nán dāng mín shān, yòu zài jī shí zhī xī, nán dāng hēi shuǐ cí, hēi shuǐ chū qí nán xié. cǐ yún jīng sān wēi, bǐ yún qí chū, míng qí guāi lì. yòu àn hàn shū dì lǐ zhì, yì zhōu jùn diān chí yǒu hēi shuǐ cí, ér bù jì shān zhī suǒ zài, jí jīn zhōng guó wú zhī yǐ. yòu àn lì dào yuán zhù shuǐ jīng, ruì yì xún tǎo, yì bù néng zhī hēi shuǐ suǒ jīng zhī chù. gù yě wáng zhuàn yú dì zhì, yǐ wèi zhì bó dào rù jiāng, qí yán yǔ yǔ gòng bù tóng, wèi wèi shí lù. zhì yú kǒng zhèng tōng rú, mò zhī qí suǒ, huò shì nián dài jiǔ yuǎn, suì zhì yīn hé, wú yǐ xiáng yān. diān yīn diān. mín bō jì yì, tuó qián jì dào, mín shān zài jīn tōng huà jùn wèn shān xiàn, bō shān zài jīn hàn zhōng jùn jīn niú xiàn yě. yán shuǐ yǐ qù, èr shān zhī tǔ jiē kě zhǒng yì, tuó qián èr shuǐ lǐ cóng gù dào yě. tuó shuǐ zài jīn méng yáng jùn táng chāng xiàn. qián shuǐ wèi xiáng. cài méng lǚ píng, hé yí dǐ jī, cài méng, èr shān míng. lǚ, chén yě. lǚ píng, yán yǐ píng lǐ ér chén jì yě. hé yí, dì míng, yì yǐ zhì gōng kě gēng jià yě. měng shān zài lú shān jùn. cài shān wèi xiáng. jué tǔ qīng lí. sè qīng ér xì shū yě. zì hàn chuān yǐ xià zhū jùn, jiē qí fēng yù. shùn zhì shí èr mù, liáng zhōu qí yī yě. yǐ xī fāng jīn gāng, qí qì qiáng liáng, gù yuē liáng zhōu. zhōu lǐ yǐ liáng zhōu bìng yōng zhōu. liáng zhōu dāng xià yīn zhī jiān wèi mán yí zhī guó, suǒ wèi bā cóng péng pú zhī rén yě. huò yuē: shǔ zhī xiān dì kù fēng qí zhī shù yú shǔ, qí hòu chēng wáng, zhǎng yuē cán cóng, cì yuē bó yōng, cì yuē yú fú. zhōu mò, qín huì wáng shǐ sī mǎ cuò fá shǔ, yǒu qí dì, yú tiān wén jiān cān zhī sù, yì qín zhī fēn yě, hàn zhī bā shǔ guǎng hàn jiān wèi wǔ dū zāng kē yuè guī děng jùn, jīn tōng chuān lín shān nán píng fú líng nán chuān lú chuān qīng huà shǐ níng xián ān fú yáng bā chuān nán bīn nán pǔ làng zhōng nán chōng ān yuè shèng shān yún ān jiān wèi yáng ān rén shòu tōng yì hé yì zī yáng nán xī wǔ dū hé chí tóng gǔ shùn zhèng yīn píng jiāng yóu yì chāng pǔ ān bā xī zǐ tóng suì níng shǔ jùn dé yáng méng yáng táng ān lín qióng lú shān tōng huà lín yì yuè guī yún nán děng jùn jiē shì. hàn zhī hóng nóng jùn xī nán jìng, jīn shàng luò jùn. yòu dé chǔ zhī jiāo. hàn zhī hàn zhōng, jīn hàn zhōng yáng chuān ān kāng fáng líng děng jùn, bìng yí shǔ chǔ. qín píng tiān xià, zhì jùn wèi hàn zhōng jīn hàn zhōng yáng chuān ān kāng fáng líng děng jùn dì yě. bā jīn tōng chuān lín shān nán píng fú líng nán chuān lú chuān qīng huà shǐ níng xián ān fú yáng bā chuān nán pǔ làng zhōng nán chōng shèng shān yún ān ān yuè zhī dōng jìng jiē shì. shǔ, jīn bā xī pǔ ān zǐ tóng suì níng yì chāng shǔ jùn dé yáng méng yáng táng ān lín qióng lú shān děng jùn dì bìng shì. lǒng xī jùn zhī nán jìng, jīn hé chí jùn. nèi shǐ zhī nán jìng. jīn shàng luò jùn. qí yú tǔ jìng, zì hàn yǐ hòu, lì dài kāi tà dī qiāng róng yí zhī dì. jīn jiān wèi yáng ān ān yuè zhī xī jìng rén shòu tōng yì hé yì zī yáng, jiē gù yè láng hóu guó nán xī, bó hóu guó: bìng hàn wǔ dì kāi zhī, zhì jiān wèi jùn. jīn wǔ dū tóng gǔ shùn zhèng huái dào tóng chāng yīn píng jiāng yóu jiāo chuān hé chuān tōng huà lín yì jiāng yuán guī chéng jìng chuān péng shān gōng huà wéi chuān yún shān yuè guī yún nán hóng yuán děng jùn, jí hàn yǐ hòu suǒ kāi tà yě. hàn wǔ dì zhì shí sān zhōu, cǐ wèi yì zhōu, lǐng jùn bā. yì zhī wèi yán ài yě, yán qí dì ài xiǎn. yì yuē jiāng rǎng yì dà. hàn jì miè yuè, ér shǔ xī nán yí jiē zhèn kǒng, qǐng lì rù cháo, suì zhì yì zhōu yuè guī děng jùn. wáng mǎng mò, gōng sūn shù jù yǒu qí dì. hòu hàn jiàn wǔ zhōng, píng zhī, zhì yì zhōu. lǐng jùn jiǔ, shǔ guó sān. lǐ luò, jīn dé yáng jùn xiàn. zhì xiàn dì mò, liú bèi fù jù qí dì. wèi mò píng zhī, suì fēn zhì liáng yì èr zhōu. jìn chū yīn zhī, yì lǐng jùn bā, lǐ chéng dū. liáng lǐng jùn bā, lǐ nán zhèng. hòu yòu fēn yì zhōu nán jìng zhì níng zhōu. lǐng jùn sì, lǐ yún nán, jí jīn jùn. huì dì yǐ hòu, lǐ tè jù zhī, zhì mù dì shí píng zhī. qí hòu méi yú fú jiān, hòu yòu fù qí dì. ān dì shí, qiào zòng jù zhī, hòu yòu shōu fù. sòng liáng yì níng sān zhōu bìng yīn qián dài, liáng lǐng jùn èr shí, yì lǐng jùn èr shí jiǔ, níng lǐng jùn shí wǔ. gèng zhì qín zhōu. lǐng jùn shí sì, lǐ nán zhèng. qí jí liáng chū duō yīn zhī. liáng wǔ dì tiān jiān sān nián, cì shǐ xià hóu dào qiān yǐ suǒ bù pàn jiàng hòu wèi, nán zhì jiàn gé, xī shī zhī. hòu wèi dé hàn zhōng, yì yuē liáng zhōu. xī wèi yì yīn zhī, fù rù yú liáng. xī wèi dà tǒng shí èr nián, wèi liáng jiāng lán qīn suǒ xiàn. liáng miè, zài fù qí dì. jiāng dá xī wǔ píng hàn chuān, wèi chí jiǒng píng shǔ chuān. zì xī wèi yǐ hòu, suǒ zhì zhōu jùn, gē liè wú héng, bù kě xiáng jì. dà táng fēn zhì shí wǔ bù, cǐ wèi shān nán xī dào hàn zhōng tōng chuān bā chuān qīng huà yáng chuān shùn zhèng hé chí yì chāng xián ān shèng shān shǐ níng nán píng fú yáng lín shān děng jùn jiē shì yě. shān nán dōng dào fáng líng nán bīn nán pǔ yún ān. jiàn nán dào, shǔ jùn táng ān méng yáng dé yáng tōng yì zǐ tóng bā xī pǔ ān làng zhōng zī yáng lín qióng tōng huà jiāo chuān yuè guī nán xī suì níng rén shòu jiān wèi lú shān lú chuān yáng ān ān yuè jiāng yuán yīn píng tóng chāng jiāng yóu lín yì guī chéng hóng yuán jìng chuān gōng huà wéi chuān hé yì yún shān péng shān yún ān nán chōng děng jùn. jiān fēn rù jīng jī shàng luò ān kāng. lǒng yòu dào tóng gǔ wǔ dū huái dào hé chuān. jí qián zhōng dào. fú líng nán chuān.
禹貢曰:」華陽黑水惟梁州,(孔安國以為東據華山之南,西距黑水也。又曰:」導黑水,至於三危,入於南海。」孔安國注云:」黑水自北而南,經三危,過梁州,入南海。」鄭玄云:」按三危在鳥鼠之西,而南當岷山,又在積石之西,南當黑水祠,黑水出其南脅。」此雲經三危,彼雲其出,明其乖戾。又按漢書地理志,益州郡滇池有黑水祠,而不記山之所在,即今中國無之矣。又按酈道元注水經,銳意尋討,亦不能知黑水所經之處。顧野王撰輿地誌,以為至僰道入江,其言與禹貢不同,未為實錄。至於孔、鄭通儒,莫知其所,或是年代久遠,遂至堙涸,無以詳焉。滇音顛。)岷、嶓既藝,沱、潛既道,(岷山在今通化郡汶山縣,嶓山在今漢中郡金牛縣也。言水已去,二山之土皆可種藝,沱、潛二水理從故道也。沱水在今濛陽郡唐昌縣。潛水未詳。蔡、蒙旅平,和夷厎績,)蔡、蒙,二山名。旅,陳也。旅平,言已平理而陳祭也。和夷,地名,亦已致功可耕稼也。蒙山在盧山郡。蔡山未詳。厥土青黎。」(色青而細疏也。)自漢川已下諸郡,皆其封域。舜置十二牧,梁州其一也。以西方金剛,其氣強梁,故曰梁州。周禮以梁州並雍州。梁州當夏殷之間為蠻夷之國,所謂巴賨彭濮之人也。(或曰:蜀之先帝嚳封其支庶於蜀,其後稱王,長曰蠶叢,次曰伯雍,次曰魚鳧。)周末,秦惠王使司馬錯伐蜀,有其地,於天文兼參之宿,亦秦之分野,(漢之巴、蜀、廣漢、犍為、武都、牂柯、越巂等郡,今通川、潾山、南平、涪陵、南川、瀘川、清化、始寧、咸安、符陽、巴川、南賓、南浦、閬中、南充、安岳、盛山、雲安、犍為、陽安、仁壽、通義、和義、資陽、南溪、武都、河池、同谷、順政、陰平、江油、益昌、普安、巴西、梓潼、遂寧、蜀郡、德陽、濛陽、唐安、臨邛、盧山、通化、臨翼、越巂、雲南等郡皆是。漢之弘農郡西南境,今上洛郡。)又得楚之交。(漢之漢中,今漢中、洋川、安康、房陵等郡,並宜屬楚。)秦平天下,置郡為漢中、(今漢中、洋川、安康、房陵等郡地也。)巴、(今通川、潾山、南平、涪陵、南川、瀘川、清化、始寧、咸安、符陽、巴川、南浦、閬中、南充、盛山、雲安、安岳之東境皆是。)蜀,(今巴西、普安、梓潼、遂寧、益昌、蜀郡、德陽、濛陽、唐安、臨邛、盧山等郡地並是。)隴西郡之南境,(今河池郡。)內史之南境。(今上洛郡。)其餘土境,自漢以後,歷代開拓氐羌戎夷之地。(今犍為、陽安、安岳之西境、仁壽、通義、和義、資陽,皆故夜郎侯國;南溪,僰侯國:並漢武帝開之,置犍為郡。今武都、同谷、順政、懷道、同昌、陰平、江油、交川、合川、通化、臨翼、江源、歸誠、靜川、蓬山、恭化、維川、雲山、越巂、雲南、洪源等郡,即漢以後所開拓也。)漢武帝置十三州,此為益州,領郡八。益之為言隘也,言其地隘險。亦曰疆壤益大。(漢既滅越,而蜀西南夷皆震恐,請吏入朝,遂置益州、越巂等郡。)王莽末,公孫述據有其地。後漢建武中,平之,置益州。(領郡九,屬國三。理雒,今德陽郡縣。)至獻帝末,劉備復據其地。魏末平之,遂分置梁、益二州。晉初因之,(益領郡八,理成都。梁領郡八,理南鄭。)後又分益州南境置寧州。(領郡四,理雲南,即今郡。)惠帝以後,李特據之,至穆帝時平之。其後沒於苻堅,後又復其地。安帝時,譙縱據之,後又收復。宋梁、益、寧三州並因前代,(梁領郡二十,益領郡二十九,寧領郡十五。)更置秦州。(領郡十四,理南鄭。)齊及梁初多因之。(梁武帝天監三年,刺史夏侯道遷以所部叛降後魏,南至劍閣,悉失之。)後魏得漢中,亦曰梁州。西魏亦因之,復入於梁。(西魏大統十二年,為梁將蘭欽所陷。)梁滅,再復其地。(將達奚武平漢川,尉遲迥平蜀川。)自西魏以後,所置州郡,割裂無恆,不可詳記。大唐分置十五部,此為山南西道、(漢中、通川、巴川、清化、洋川、順政、河池、益昌、咸安、盛山、始寧、南平、符陽、潾山等郡皆是也。)山南東道、(房陵、南賓、南浦、雲安。)劍南道,(蜀郡、唐安、濛陽、德陽、通義、梓潼、巴西、普安、閬中、資陽、臨邛、通化、交川、越巂、南溪、遂寧、仁壽、犍為、盧山、瀘川、陽安、安岳、江源、陰平、同昌、江油、臨翼、歸誠、洪源、靜川、恭化、維川、和義、雲山、蓬山、雲安、南充等郡。)兼分入京畿、(上洛、安康。)隴右道(同谷、武都、懷道、合川。)及黔中道。(涪陵、南川。)
hàn zhōng jùn
○漢中郡
dōng zhì yáng chuān jùn èr bǎi èr shí lǐ. nán zhì fú yáng jùn sān bǎi lǐ. xī zhì yì chāng jùn wǔ bǎi lǐ. běi zhì fú fēng jùn liù bǎi qī shí lǐ. dōng nán dào yáng chuān jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào yì chāng jùn wǔ bǎi lǐ. xī běi dào shùn zhèng jùn èr bǎi bā shí lǐ. dōng běi dào yáng chuān jùn xìng dào xiàn jiè bā shí liù lǐ. qù xī jīng, qǔ luò gǔ lù liù bǎi wǔ shí èr lǐ, xié gǔ lù jiǔ bǎi sān shí sān lǐ, yì lù yī qiān èr bǎi èr shí sān lǐ. qù dōng jīng, qǔ luò gǔ lù yī qiān wǔ bǎi bā shí lǐ, qǔ xié gǔ yī qiān qī bǎi bā shí jiǔ lǐ, yì lù èr qiān qī shí bā lǐ. hù sān wàn wǔ qiān yī bǎi liù shí bā, kǒu shí sì wàn wǔ qiān èr bǎi èr shí jiǔ.
(東至洋川郡二百二十里。南至符陽郡三百里。西至益昌郡五百里。北至扶風郡六百七十里。東南到洋川郡三百九十里。西南到益昌郡五百里。西北到順政郡二百八十里。東北到洋川郡興道縣界八十六里。去西京,取駱谷路六百五十二里,斜谷路九百三十三里,驛路一千二百二十三里。去東京,取駱谷路一千五百八十里,取斜谷一千七百八十九里,驛路二千七十八里。戶三萬五千一百六十八,口十四萬五千二百二十九。)
jīn zhī liáng zhōu, lǐ nán zhèng xiàn. chūn qiū zhì zhàn guó bìng chǔ dì. qín zhì hàn zhōng jùn, èr hàn yīn zhī. hàn gāo dì shǐ fēng zhī dì. hòu hàn mò, zhāng lǔ jù qí dì, gǎi hàn zhōng wèi hàn níng. wèi wǔ zhēng hàn zhōng, zǒu zhāng lǔ, fù yuē hàn zhōng jùn. hòu liú bèi pò wèi jiāng xià hóu miào cái, suì yǒu qí dì, yǐ wèi zhòng zhèn. xiān zhǔ yǐ wèi yán, hòu zhǔ yǐ jiǎng wǎn jiāng wéi, xiāng jì tún shǒu. hòu wén wèi jiāng zhōng huì lǐ bīng guān zhōng, wéi biǎo qǐng fēn jiāng hù yáng píng guān kǒu, hòu zhǔ bù cóng. wèi mò píng shǔ, yòu zhì liáng zhōu. lǐng jùn bā. jìn sòng qí liáng jiē wèi liáng zhōu. lǐ yú cǐ. jìn chū lǐng jùn bā, hòu lǐng jùn èr shí, sòng qí liáng yīn zhī. sòng yǐ hòu gèng zhì qín zhōu. yì lǐ yú cǐ, lǐng jùn shí sì. hàn zhōng cháng yǐ bā shǔ gǎn bì, gù liú bèi chū dé hàn zhōng, yuē: cáo gōng suī lái, wú néng wèi yě. shì yǐ bā shǔ yǒu nán, hàn zhōng zhé méi. zì gōng sūn shù liú bèi lǐ xióng qiào zòng jù shǔ, hàn zhōng jiē wèi suǒ xiàn. dī lǔ lín jiē, cháng wèi wēi yù zhī zhèn. xiāo qí míng dì chū, hòu wèi dà jiāng yuán yīng lǜ bīng shí wàn, tōng xié gǔ, wéi nán zhèng, cì shǐ xiāo yì shǒu jù bǎi yú rì, bù bá ér tuì. hòu wèi yì zhì liáng zhōu liáng tiān jiān sān nián, xià hóu dào qiān yǐ zhōu jùn rù wèi, dà tóng chū fù zhī. yuán dì mò, yòu xiàn yú xī wèi. jí hàn zhōng jùn, xī wèi yīn zhī. hòu zhōu gǎi yuē hàn chuān jùn. suí chū jùn fèi, ér liáng zhōu rú gù. yáng dì chū, zhōu fèi, fù zhì hàn chuān jùn. dà táng wèi liáng zhōu. kāi yuán shí sān nián, gǎi bāo zhōu, huò wèi hàn zhōng jùn. lǐng xiàn liù:
今之梁州,(理南鄭縣。)春秋至戰國並楚地。秦置漢中郡,二漢因之。(漢高帝始封之地。)後漢末,張魯據其地,改漢中為漢寧。魏武征漢中,走張魯,復曰漢中郡。後劉備破魏將夏侯妙才,遂有其地,以為重鎮。(先主以魏延,後主以蔣琬、姜維,相繼屯守。後聞魏將鍾會理兵關中,維表請分將護陽平關口,後主不從。)魏末平蜀,又置梁州。(領郡八。)晉、宋、齊、梁皆為梁州。(理於此。晉初領郡八,後領郡二十,宋、齊、梁因之。)宋以後更置秦州。(亦理於此,領郡十四。)漢中常以巴蜀扞蔽,故劉備初得漢中,曰:」曹公雖來,無能為也。」是以巴蜀有難,漢中輒沒。(自公孫述、劉備、李雄、譙縱據蜀,漢中皆為所陷。)氐虜鄰接,常為威御之鎮。(蕭齊明帝初,後魏大將元英率兵十萬,通斜谷,圍南鄭,刺史蕭懿守拒百餘日,不拔而退。)後魏亦置梁州(梁天監三年,夏侯道遷以州郡入魏,大同初復之。元帝末,又陷於西魏。)及漢中郡,西魏因之。後周改曰漢川郡。隋初郡廢,而梁州如故。煬帝初,州廢,復置漢川郡。大唐為梁州。開元十三年,改褒州,或為漢中郡。領縣六:
nán zhèng hàn jiù xiàn. yǒu liáng shān hàn shuǐ huáng niú shān gǔ bái yún xiàn. hàn zhōng jùn gù chéng zài xiàn dōng běi.
南鄭(漢舊縣。有梁山、漢水、黃牛山、古白雲縣。漢中郡故城在縣東北。)
bāo chéng hàn bāo zhōng xiàn. yǒu bāo shuǐ bāo gǔ. yòu yǒu hàn yáng píng guān, zài xiàn xī běi, jí shǔ xiān zhǔ pò wèi jūn, shā dà jiāng xià hóu miào cái yú cǐ dì. yǒu gān quán guān, suí zhì zhī.
褒城(漢褒中縣。有褒水、褒谷。又有漢陽平關,在縣西北,即蜀先主破魏軍,殺大將夏侯妙才於此地。有甘泉關,隋置之。)
chéng gù hàn jiù xiàn. yǒu hēi shuǐ.
城固(漢舊縣。有黑水。)
jīn niú hàn jiā méng xiàn dì. yǒu bō zhǒng shān, yǔ dǎo yàng shuǐ, zhì cǐ wèi hàn shuǐ, yì yuē miǎn shuǐ. yán shī gǔ yún: hàn shàng yuē miǎn. jīn xiàn nán yǒu gù bái shuǐ guān, jí hàn lǐ gù jiě yìn shòu chù.
金牛(漢葭萌縣地。有嶓冢山,禹導漾水,至此為漢水,亦曰沔水。顏師古云:」漢上曰沔。」今縣南有故白水關,即漢李固解印綬處。)
xī xiàn hòu wèi zhì bō zhǒng xiàn, suí wèi xī xiàn. gù xī lè chéng zài xiàn xī nán, zhū gé liàng suǒ lì, shén xiǎn gù. guān chéng sú míng zhāng lǔ chéng, zài xiàn xī sì shí lǐ. suí zhì guān zài xiàn xī nán, jīn míng bǎi láo guān. zhū gé liàng mù zài xiàn dōng nán.
西縣(後魏置嶓冢縣,隋為西縣。故西樂城在縣西南,諸葛亮所立,甚險固。關城俗名張魯城,在縣西四十里。隋置關在縣西南,今名百牢關。諸葛亮墓在縣東南。)
sān quán
三泉
yáng chuān jùn
○洋川郡
dōng zhì ān kāng jùn wǔ bǎi lǐ. nán zhì shǐ níng jùn liù bǎi yī shí wǔ lǐ. xī zhì hàn zhōng jùn èr bǎi èr shí lǐ. běi zhì jīng zhào fǔ liù bǎi èr shí yī lǐ. dōng nán dào tōng chuān jùn xuān hàn xiàn jiè sān bǎi sān shí yī lǐ. xī nán dào fú yáng jùn sì bǎi lǐ. xī běi dào hàn zhōng jùn sān bǎi qī shí lǐ. dōng běi dào ān kāng jùn ān kāng xiàn jiè èr bǎi wǔ shí yī lǐ. qù xī jīng yī qiān sì bǎi wǔ lǐ, qù dōng jīng èr qiān èr bǎi wǔ shí lǐ. hù yī wàn sān qiān bā bǎi sì shí jiǔ, kǒu bā wàn bā qiān sān bǎi èr shí qī.
(東至安康郡五百里。南至始寧郡六百一十五里。西至漢中郡二百二十里。北至京兆府六百二十一里。東南到通川郡宣漢縣界三百三十一里。西南到符陽郡四百里。西北到漢中郡三百七十里。東北到安康郡安康縣界二百五十一里。去西京一千四百五里,去東京二千二百五十里。戶一萬三千八百四十九,口八萬八千三百二十七。)
yáng zhōu jīn lǐ xī xiāng xiàn. chūn qiū zhàn guó jiē chǔ dì. qín shǔ hàn zhōng jùn, èr hàn yīn zhī. sān guó shí, shǔ zhī zhòng zhèn. hòu zhǔ liú chán yán xī zhōng, yí jiāng jūn wáng píng shǒu xìng shì, wèi jiāng cáo shuǎng gōng wéi bù kè, jí jīn xìng dào xiàn. jìn sòng qí liáng yì shǔ hàn zhōng jùn. xī wèi hòu zhōu bìng wèi yáng zhōu yīn shuǐ wèi míng jí yáng chuān jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, bìng qí dì rù hàn chuān jùn. jīn hàn zhōng jùn. dà táng fù zhì yáng zhōu, huò wèi yáng chuān jùn. lǐng xiàn wǔ:
洋州(今理西鄉縣。)春秋、戰國皆楚地。秦屬漢中郡,二漢因之。三國時,蜀之重鎮。(後主劉禪延熙中,遺將軍王平守興勢,魏將曹爽攻圍不克,即今興道縣。)晉、宋、齊、梁亦屬漢中郡。西魏、後周並為洋州(因水為名)及洋川郡。隋初郡廢,煬帝初州廢,並其地入漢川郡。(今漢中郡。)大唐復置洋州,或為洋川郡。領縣五:
xī xiāng hàn chéng gù xiàn dì. yǒu yáng shuǐ. hàn bān chāo fēng dìng yuǎn hóu, gù chéng zài jīn nán. jìn zhì xī xiāng xiàn.
西鄉(漢城固縣地。有洋水。漢班超封定遠侯,故城在今南。晉置西鄉縣。)
xìng dào hàn chéng gù xiàn dì. jīn xiàn chéng jí hòu wèi tǎng chéng jùn. yīn zì rán lǒng shì, xíng sì pén, yuán wài xiǎn, nèi yǒu dà gǔ, wèi pán dào, shàng shù lǐ jí mén. hàn lóng tíng xiàn dōng míng yuè chí zài qí cè. hòu wèi zhì xìng shì xiàn. zhēn guān chū gǎi.
興道(漢城固縣地。今縣城即後魏儻城郡。因自然隴勢,形似盆,緣外險,內有大谷,為盤道,上數里及門。漢龍亭縣東明月池在其側。後魏置興勢縣。貞觀初改。)
huáng jīn hàn ān yáng xiàn. gù huáng jīn chéng zài xiàn xī běi bā shí lǐ, zhāng lǔ suǒ zhú. nán jiē hàn chuān, běi zhěn gǔ dào, xiǎn gù zhī jí. xī wèi zhì jīn xiàn.
黃金(漢安陽縣。故黃金城在縣西北八十里,張魯所築。南接漢川,北枕古道,險固之極。西魏置今縣。)
yáng yuán hàn chéng gù xiàn dì. wǔ dé chū zhì xiàn.
洋源(漢城固縣地。武德初置縣。)
huá yáng tiān bǎo zhōng gǎi wèi zhēn fú.
華陽(天寶中改為真符。)
shàng luò jùn
○上洛郡
dōng zhì nán yáng jùn liù bǎi sì shí lǐ. nán zhì ān kāng jùn qī bǎi èr shí lǐ. xī zhì ān kāng jùn qī bǎi èr shí lǐ. běi zhì hóng nóng jùn sì bǎi lǐ. dōng nán dào wǔ dāng jùn fēng lì xiàn liù bǎi liù shí lǐ. xī nán dào ān kāng jùn qī bǎi èr shí lǐ. xī běi dào huá yīn jùn sān bǎi lǐ. dōng běi dào hóng nóng jùn sì bǎi lǐ. qù xī jīng sān bǎi lǐ, qù dōng jīng bā shí liù lǐ. hù bā qiān liù bǎi sān shí sān, kǒu wǔ wàn sān qiān qī bǎi.
(東至南陽郡六百四十里。南至安康郡七百二十里。西至安康郡七百二十里。北至弘農郡四百里。東南到武當郡豐利縣六百六十里。西南到安康郡七百二十里。西北到華陰郡三百里。東北到弘農郡四百里。去西京三百里,去東京八十六里。戶八千六百三十三,口五萬三千七百。)
shāng zhōu jīn lǐ shàng luò xiàn. gǔ shāng guó yě. chūn qiū shí qí dì shǔ jìn. suǒ wèi jìn yīn. zhàn guó shǔ qín, jí wèi yāng suǒ fēng shāng yì yě. qín píng tiān xià, shǔ nèi shǐ dì. hàn shǔ hóng nóng jùn. hòu hàn shǔ jīng zhào yǐn. jìn chū wèi jīng zhào nán bù, hòu zhì shàng luò jùn. hòu wèi yīn zhī. xī wèi yòu zhì luò zhōu. hòu zhōu gǎi wèi shāng zhōu. suí yáng dì fù zhì shàng luò jùn. dà táng wèi shāng zhōu, huò wèi shàng luò jùn. lǐng xiàn wǔ:
商州(今理上洛縣。)古商國也。春秋時其地屬晉。(所謂晉陰。)戰國屬秦,即衛鞅所封商邑也。秦平天下,屬內史地。漢屬弘農郡。後漢屬京兆尹。晉初為京兆南部,後置上洛郡。後魏因之。西魏又置洛州。後周改為商州。隋煬帝復置上洛郡。大唐為商州,或為上洛郡。領縣五:
shàng luò hàn jiù xiàn. yǒu qín lǐng shān xióng ěr shān luò shuǐ dān shuǐ. yǒu shāng shān, yì míng dì fèi shān, yì míng chǔ shān, sì hào suǒ yǐn. qí dì xiǎn zǔ. wáng mǎng mìng míng wēi hóu wáng jí yuē: rào liù zhī gù, nán dāng jīng chǔ. rào liù zhě, yán sì miàn sāi è, qí dào qū qǔ, shuǐ huí rào ér liù, jí jīn qī pán shí èr rào.
上洛(漢舊縣。有秦嶺山、熊耳山、洛水、丹水。有商山,亦名地肺山,亦名楚山,四皓所隱。其地險阻。王莽命明威侯王級曰:」繞霤之固,南當荊楚。」繞霤者,言四面塞阨,其道屈曲,水迴繞而霤,即今七盤十二繞。)
shàng jīn hàn zhǎng lì xiàn. sòng zhì běi shàng luò jùn, liáng gǎi wèi nán luò zhōu, xī wèi yòu gǎi wèi shàng zhōu. suí fèi. yǒu tiān zhù shān.
上津(漢長利縣。宋置北上洛郡,梁改為南洛州,西魏又改為上州。隋廢。有天柱山。)
shāng luò gǔ shāng yì, xiè suǒ fēng yě. jiǎn dì zhì yún shāng yú zhōng, gài jīn nán yáng jùn jiè. suǒ wèi shāng yú dì, yì hàn shāng xiàn dì. yǒu wǔ guān.
商洛(古商邑,卨所封也。檢地誌雲商、於中,蓋今南陽郡界。所謂商於地,亦漢商縣地。有武關。)
fēng yáng hàn shāng xiàn dì, wèi yāng fēng zài cǐ.
豐陽(漢商縣地,衛鞅封在此。)
luò nán hàn shàng luò xiàn dì, xī jìn jù yáng jùn. yǒu xuán hù shān, yǒu zhǒng lǐng shān, luò shuǐ suǒ chū.
洛南(漢上洛縣地,西晉拒陽郡。有玄扈山,有冢嶺山,洛水所出。)
ān kāng jùn
○安康郡
dōng zhì wǔ dāng jùn qī bǎi èr shí lǐ. nán zhì yún ān jùn jiǔ bǎi wǔ shí sì lǐ. xī zhì yáng chuān jùn èr bǎi lǐ. běi zhì jīng zhào fǔ jiè wǔ bǎi liù shí liù lǐ. dōng nán dào fáng líng jùn wǔ bǎi sì shí qī lǐ. xī nán dào tōng chuān jùn yī qiān yī bǎi lǐ. xī běi dào jīng zhào fǔ zhǎng ān xiàn jiè wǔ bǎi jiǔ shí lǐ. dōng běi dào shàng luò jùn liù bǎi liù shí lǐ. qù xī jīng jiǔ bǎi jiǔ shí yī lǐ, qù dōng jīng yī qiān jiǔ bǎi wǔ shí liù lǐ. hù yī wàn sān qiān qī bǎi bā shí liù, kǒu qī wàn qī qiān qī bǎi èr shí wǔ.
(東至武當郡七百二十里。南至雲安郡九百五十四里。西至洋川郡二百里。北至京兆府界五百六十六里。東南到房陵郡五百四十七里。西南到通川郡一千一百里。西北到京兆府長安縣界五百九十里。東北到上洛郡六百六十里。去西京九百九十一里,去東京一千九百五十六里。戶一萬三千七百八十六,口七萬七千七百二十五。)
jīn zhōu jīn lǐ xī chéng xiàn. yú shùn cháng jū zhī, wèi zhī guī xū. dì wáng shì jì wèi zhī yáo xū. běn yuē guī ruì. zhàn guó shí shǔ chǔ. qín shǔ hàn zhōng jùn, liǎng hàn yīn zhī. wèi yǐ hàn zhōng yí rén zài dōng chuí zhě zhì wèi xìng jùn, jí qí dì yě. jìn sòng qí jiē yīn zhī. liáng xún gǎi wèi nán liáng zhōu. xī wèi gǎi zhì dōng liáng zhōu, hòu yīn qí dì chū jīn, gǎi wèi jīn zhōu. suí chū yīn zhī, yáng dì chū gǎi zhì xī chéng jùn. dà táng wèi jīn zhōu, huò wèi ān kāng jùn. jùn lín hàn jiāng. lǐng xiàn liù:
金州(今理西城縣。)虞舜嘗居之,謂之媯墟。(帝王世紀謂之姚墟。本曰媯汭。)戰國時屬楚。秦屬漢中郡,兩漢因之。魏以漢中遺人在東垂者置魏興郡,即其地也。晉、宋、齊皆因之。梁尋改為南梁州。西魏改置東梁州,後因其地出金,改為金州。隋初因之,煬帝初改置西城郡。大唐為金州,或為安康郡。(郡臨漢江。)領縣六:
xī chéng hàn jiù xiàn. yǒu guī xū. jìn jí yì wèi liáng zhōu dū, wèi fú jiān suǒ gōng, yú xiàn nán jiǔ lǐ jùn shān zhú lěi, sān nián bù xià.
西城(漢舊縣。有媯墟。晉吉挹為梁州督,為苻堅所攻,於縣南九里峻山築壘,三年不下。)
shí quán qí zhì jìn chāng jùn yú cǐ.
石泉(齊置晉昌郡於此。)
ān kāng hàn ān yáng xiàn, jìn gǎi ān kāng xiàn.
安康(漢安陽縣,晉改安康縣。)
xún yáng hàn jiù xiàn. yǒu xún shuǐ mǎ jī shān.
洵陽(漢舊縣。有洵水、馬跡山。)
yù yáng xī wèi zhì yù yáng jùn. hòu yuē huáng tǔ, yīn shān wèi míng yě. yù yīn yù.
淯陽(西魏置淯陽郡。後曰黃土,因山為名也。淯音育。)
píng lì hàn xī chéng xiàn dì. wǔ dé zhōng zhì xiàn.
平利(漢西城縣地。武德中置縣。)
fáng líng jùn
○房陵郡
dōng zhì xiāng yáng jùn sì bǎi jiǔ shí lǐ. nán zhì bā dōng jùn wǔ bǎi lǐ. xī zhì ān kāng jùn wǔ bǎi sì shí jiǔ lǐ. běi zhì wǔ dāng jùn èr bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào xiāng yáng jùn jiè sì bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào ān kāng jùn jiè wǔ bǎi qī shí bā lǐ. xī běi dào fáng líng jùn jiè wǔ bǎi sì shí qī lǐ. dōng běi dào xiāng yáng jùn jiè yī bǎi qī shí bā lǐ. qù xī jīng yī qiān sān bǎi lǐ, qù dōng jīng yī qiān yī bǎi bā shí wǔ lǐ. hù yī wàn sān qiān sì bǎi sì shí yī, kǒu liù wàn bā bǎi qī shí jiǔ.
(東至襄陽郡四百九十里。南至巴東郡五百里。西至安康郡五百四十九里。北至武當郡二百六十里。東南到襄陽郡界四百九十里。西南到安康郡界五百七十八里。西北到房陵郡界五百四十七里。東北到襄陽郡界一百七十八里。去西京一千三百里,去東京一千一百八十五里。戶一萬三千四百四十一,口六萬八百七十九。)
fáng zhōu jīn lǐ fáng líng xiàn. gǔ jūn yōng èr guó zhī dì. jūn yīn jūn. chūn qiū chǔ zi bài jūn shī yú fáng zhǔ, jí cǐ dì yě. zhàn guó shí chǔ dì. qín miè zhào, xǐ zhào wáng qiān yú cǐ. qí dì sì sāi xiǎn gù, jí píng tiān xià, shǔ hàn zhōng jùn. liǎng hàn yīn zhī. wèi wén dì zhì xīn chéng jùn. shǔ jiāng mèng dá jiàng wèi, wèi xīn chéng shǒu, hòu pàn guī shǔ, sī mǎ xuān wáng tǎo píng zhī. jìn sòng qí wèi xīn chéng shàng yōng èr jùn dì. liáng mò zhì qí zhōu. xī wèi zhì guāng qiān guó. hòu zhōu guó fèi, zhì qiān zhōu. suí yáng dì chū zhì fáng líng jùn. dà táng wǔ dé chū, yú zhú shān xiàn zhì fáng zhōu. zhēn guān shí nián, yí yú jīn suǒ. huò wèi fáng líng jùn. lǐng xiàn sì:
房州(今理房陵縣。)古麇、庸二國之地。(麇音君。)春秋楚子敗麇師於防渚,即此地也。戰國時楚地。秦滅趙,徙趙王遷於此。其地四塞險固,及平天下,屬漢中郡。兩漢因之。魏文帝置新城郡。蜀將孟達降魏,為新城守,後叛歸蜀,司馬宣王討平之。晉、宋、齊為新城、上庸二郡地。梁末置岐州。西魏置光遷國。後周國廢,置遷州。隋煬帝初置房陵郡。大唐武德初,於竹山縣置房州。貞觀十年,移於今所。或為房陵郡。領縣四:
fáng líng hàn chū yuē fáng líng, hòu gǎi yuē fáng líng xiàn. yǒu fáng shān zhú shuǐ.
房陵(漢初曰防陵,後改曰房陵縣。有房山、築水。)
zhú shān gǔ yōng guó, hàn shàng yōng xiàn. yǒu bái mǎ sāi shān, mèng dá cháng dēng zhī, tàn yuē: cǐ jīn chéng qiān lǐ.
竹山(古庸國,漢上庸縣。有白馬塞山,孟達嘗登之,嘆曰:」此金城千里」。)
yǒng qīng hàn fáng líng xiàn dì. hòu zhōu wèi xiàn.
永清(漢房陵縣地。後周為縣。)
shàng yōng hàn shàng yōng xiàn dì.
上庸(漢上庸縣地。)
tōng chuān jùn
○通川郡
dōng zhì shèng shān jùn sān bǎi lǐ. nán zhì nán pǔ jùn sì bǎi lǐ. xī zhì lín shān jùn liù bǎi lǐ. běi zhì yáng chuān jùn yī bǎi jiǔ shí liù lǐ. dōng nán dào shèng shān jùn sān bǎi lǐ. xī nán dào lín shān jùn liù bǎi lǐ. xī běi dào qīng huà jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. dōng běi dào ān kāng jùn yī qiān yī bǎi lǐ. qù xī jīng, qǔ yì chāng jùn yì lù, èr qiān wǔ lǐ dōng qǔ yáng chuān jùn luò gǔ lù, yuē yǒu yī qiān wǔ bǎi qī shí liù lǐ. qù dōng jīng, qǔ shèng shān jùn xià shuǐ, jīng sān xiá, chū jiāng líng xiāng yáng nán yáng lín rǔ děng jùn zhì dōng jīng, shuǐ lù xiāng chéng, èr qiān bā bǎi qī shí wǔ lǐ. hù sì qiān sì bǎi liù shí yī, kǒu shí yī wàn qī qiān sān bǎi liù shí qī.
(東至盛山郡三百里。南至南浦郡四百里。西至潾山郡六百里。北至洋川郡一百九十六里。東南到盛山郡三百里。西南到潾山郡六百里。西北到清化郡四百五十里。東北到安康郡一千一百里。去西京,取益昌郡驛路,二千五里;東取洋川郡駱谷路,約有一千五百七十六里。去東京,取盛山郡下水,經三峽,出江陵、襄陽、南陽、臨汝等郡至東京,水陸相承,二千八百七十五里。戶四千四百六十一,口十一萬七千三百六十七。)
tōng zhōu jīn lǐ tōng chuān xiàn. chūn qiū zhàn guó shí, bìng shǔ bā guó. qín shǔ bā jùn, èr hàn yīn zhī. jìn shǔ bā xī jùn. sòng qí wèi bā qú jùn. liáng yú cǐ jiān zhì wàn zhōu yǐ zhōu nèi dì wàn yú qǐng, yīn wèi míng. jí dōng guān jùn. xī wèi gǎi wèi tōng zhōu. yǐ jū sì dá zhī lù, gù gǎi. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, zhì tōng chuān jùn. dà táng yīn zhī. lǐng xiàn qī:
通州(今理通川縣。)春秋、戰國時,並屬巴國。秦屬巴郡,二漢因之。晉屬巴西郡。宋、齊為巴渠郡。梁於此兼置萬州(以州內地萬餘頃,因為名。)及東關郡。西魏改為通州。(以居四達之路,故改。)隋初郡廢,煬帝初州廢,置通川郡。大唐因之。領縣七:
tōng chuān hàn dàng qú xiàn zhī dì. hòu hàn fēn zhì xuān hàn xiàn. suí gǎi zhī.
通川(漢宕渠縣之地。後漢分置宣漢縣。隋改之。)
sān gāng
三岡
shí gǔ xī wèi shǔ qiān zhōu. hòu zhōu zhì lín qīng jùn.
石鼓(西魏屬遷州。後周置臨清郡。)
xuān hàn xī wèi zhì bīng zhōu jí yǒng chāng jùn.
宣漢(西魏置并州及永昌郡。)
xīn níng
新寧
yǒng mù liáng zhì yǒng kāng xiàn. suí gǎi zhī.
永穆(梁置永康縣。隋改之。)
dōng xiāng xī wèi zhì shí zhōu. hòu zhōu zhì sān bā jùn.
東鄉(西魏置石州。後周置三巴郡。)
lín shān jùn
○潾山郡
dōng zhì nán pǔ jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì bā chuān jùn xīn míng xiàn jiè bǎi qī shí lǐ. xī zhì nán chōng jùn èr bǎi bā shí lǐ. běi zhì tōng chuān jùn liù bǎi lǐ. dōng nán dào fú líng jùn èr bǎi qī shí lǐ. xī nán dào nán chōng jùn yuè chí xiàn jiè yī bǎi èr shí jiǔ lǐ. xī běi dào xián ān jùn èr bǎi lǐ. dōng běi dào tōng chuān jùn liù bǎi lǐ. qù xī jīng sān qiān èr bǎi qī shí qī lǐ, qù dōng jīng sān qiān yī bǎi jiǔ lǐ. hù wǔ qiān liù bǎi qī shí liù, kǒu yī wàn wǔ qiān sān bǎi.
(東至南浦郡四百五十里。南至巴川郡新明縣界百七十里。西至南充郡二百八十里。北至通川郡六百里。東南到涪陵郡二百七十里。西南到南充郡岳池縣界一百二十九里。西北到咸安郡二百里。東北到通川郡六百里。去西京三千二百七十七里,去東京三千一百九里。戶五千六百七十六,口一萬五千三百。)
qú zhōu jīn lǐ liú jiāng xiàn. sòng qí yǐ shàng yǔ tōng zhōu tóng. liáng zhì liáng zhōu. hòu wèi zhì liú jiāng jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhì dàng qú jùn. dà táng wèi qú zhōu, huò wèi lín shān jùn. lín qú kǒu. lǐng xiàn sì:
渠州(今理流江縣。)宋、齊以上與通州同。梁置梁州。後魏置流江郡。隋初郡廢,煬帝初置宕渠郡。大唐為渠州,或為潾山郡。(臨渠口。)領縣四:
liú jiāng hàn dàng qú xiàn, gù chéng zài jīn xiàn dōng běi, sú hào chē qí chéng shì yě. jīn xiàn hòu zhōu zhì.
流江(漢宕渠縣,故城在今縣東北,俗號車騎城是也。今縣後周置。)
lín shuǐ liáng zhì xiàn jí lín zhōu. hòu wèi gǎi wèi lín shān jùn.
潾水(梁置縣及潾州。後魏改為潾山郡。)
lín shān liáng zhì. lín shuǐ suǒ chū.
潾山(梁置。潾水所出。)
qú jiāng
渠江
nán píng jùn
○南平郡
dōng zhì fú líng jùn sì bǎi liù shí lǐ. nán zhì nán chuān jùn èr bǎi liù shí lǐ. xī zhì bā chuān jùn èr bǎi lǐ. běi zhì lín shān jùn sì bǎi sì shí lǐ. dōng nán dào nán chuān jùn èr bǎi jiǔ shí sān lǐ. xī nán dào lú chuān jùn qī bǎi wǔ shí lǐ. xī běi dào lín shān jùn lín shuǐ xiàn èr bǎi lǐ. dōng běi dào fú líng jùn sān bǎi qī shí lǐ. qù xī jīng sān qiān èr bǎi sān shí qī lǐ, qù dōng jīng sān qiān sì bǎi sì shí lǐ. hù qī qiān sān bǎi jiǔ shí sān, kǒu èr wàn bā qiān jiǔ shí bā.
(東至涪陵郡四百六十里。南至南川郡二百六十里。西至巴川郡二百里。北至潾山郡四百四十里。東南到南川郡二百九十三里。西南到瀘川郡七百五十里。西北到潾山郡潾水縣二百里。東北到涪陵郡三百七十里。去西京三千二百三十七里,去東京三千四百四十里。戶七千三百九十三,口二萬八千九十八。)
yú zhōu jīn lǐ bā xiàn. gǔ bā guó zuǒ chuán xī bā shī qīn yōu, zhù yún: bā guó jīn jiāng zhōu xiàn yě. qí jué yuē zi. wèi zhī sān bā. sān bā jì yuē: làng bái èr shuǐ dōng nán liú, qū zhé sān huí rú bā zì, gù wèi sān bā. qín huì wáng lǔ bā wáng ér qǔ qí dì. qín hàn bìng shǔ bā jùn, jìn yì shǔ bā jùn, sòng qí yīn zhī. liáng yú cǐ zhì chǔ zhōu. suí chū gǎi wèi yú zhōu, yīn yú shuǐ wèi míng. yáng dì chū zhōu fèi, zhì bā jùn. dà táng wèi yú zhōu, huò wèi nán píng jùn. lǐng xiàn sì:
渝州(今理巴縣。)古巴國(左傳」西巴師侵鄾」,注云:」巴國今江州縣也。其爵曰子。」)謂之三巴。(三巴記曰:」閬白二水東南流,曲折三回如巴字,故謂三巴。」)秦惠王虜巴王而取其地。秦漢並屬巴郡,晉亦屬巴郡,宋齊因之。梁於此置楚州。隋初改為渝州,(因渝水為名。)煬帝初州廢,置巴郡。大唐為渝州,或為南平郡。領縣四:
bā hàn jiāng zhōu xiàn, gù chéng zài jīn xiàn xī. yǒu tú shān, yòu yǒu míng yuè xiá, qí shān shàng shí bì yǒu yuán kǒng, xíng rú mǎn yuè, gù yǐ wèi míng.
巴(漢江州縣,故城在今縣西。有塗山,又有明月峽,其山上石壁有圓孔,形如滿月,故以為名。)
jiāng jīn
江津
nán píng zhēn guān zhōng zhì bà zhōu, jiān zhì cǐ xiàn, hòu zhōu fèi.
南平(貞觀中置霸州,兼置此縣,後州廢。)
wàn shòu wǔ dé sān nián zhì xiàn.
萬壽(武德三年置縣。)
fú líng jùn
○涪陵郡
dōng zhì nán bīn jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì qián zhōng jùn sān bǎi liù shí lǐ. xī zhì nán píng jùn sì bǎi liù shí lǐ. běi zhì nán bīn jùn sān bǎi jiǔ shí liù lǐ. dōng nán dào qián zhōng jùn sān bǎi liù shí lǐ. xī nán dào nán píng jùn èr bǎi qī shí lǐ. xī běi dào lín shān jùn èr bǎi qī shí lǐ. dōng běi dào nán bīn jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. qù xī jīng èr qiān sān bǎi wǔ shí qī lǐ, qù dōng jīng sān qiān bā shí jiǔ lǐ. hù jiǔ qiān sì bǎi wǔ, kǒu sì wàn sì qiān qī bǎi èr shí sān.
(東至南賓郡三百五十里。南至黔中郡三百六十里。西至南平郡四百六十里。北至南賓郡三百九十六里。東南到黔中郡三百六十里。西南到南平郡二百七十里。西北到潾山郡二百七十里。東北到南賓郡三百五十里。去西京二千三百五十七里,去東京三千八十九里。戶九千四百五,口四萬四千七百二十三。)
fú zhōu jīn lǐ fú líng xiàn. fú yīn fú. yì bā guó zhī jìng, qín èr hàn bā jùn zhī bǐ yě. shǔ zhì fú líng jùn, jìn yīn zhī, sòng qí yì tóng. suí chū shǔ yú zhōu, yáng dì fèi yú zhōu, shǔ bā jùn. dà táng wèi fú zhōu, huò wèi fú líng jùn. lǐng xiàn sì:
涪州(今理涪陵縣。涪音符。)亦巴國之境,秦、二漢巴郡之鄙也。蜀置涪陵郡,晉因之,宋、齊亦同。隋初屬渝州,煬帝廢渝州,屬巴郡。大唐為涪州,或為涪陵郡。領縣四:
fú líng hàn jiù xiàn dì. hòu hàn cén péng pò gōng sūn shù jiāng hóu dān yú huáng shí, jí cǐ, jīn wèi zhī huáng shí tān.
涪陵(漢舊縣地。後漢岑彭破公孫述將侯丹於黃石,即此,今謂之黃石灘。)
wǔ lóng
武龍
lè wēn
樂溫
bīn huà yǐ shàng bìng wǔ dé chū zhì.
賓化(以上並武德初置。)
nán chuān jùn
○南川郡
dōng zhì nán píng jùn jiè yī shí lǐ. nán zhì qín xī jùn jiè wǔ shí lǐ. xī zhì nán píng jùn jiè sān bǎi liù shí lǐ. běi zhì nán píng jùn èr bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào qín xī jùn jiè sān bǎi wǔ shí lǐ. xī nán dào qín xī jùn jiè qī shí lǐ. xī běi dào nán píng jùn èr bǎi liù shí lǐ. dōng běi dào nán píng jùn wǔ shí qī lǐ. qù xī jīng sān qiān jiǔ bǎi wǔ lǐ, qù dōng jīng sān qiān liù bǎi lǐ. hù èr qiān sì bǎi qī shí qī, kǒu yī wàn sān bǎi qī shí wǔ.
(東至南平郡界一十里。南至溱溪郡界五十里。西至南平郡界三百六十里。北至南平郡二百六十里。東南到溱溪郡界三百五十里。西南到溱溪郡界七十里。西北到南平郡二百六十里。東北到南平郡五十七里。去西京三千九百五里,去東京三千六百里。戶二千四百七十七,口一萬三百七十五。)
nán zhōu jīn lǐ nán chuān xiàn. yì bā guó zhī dì, qín hàn bā jùn zhī jìng. dà táng wǔ dé sān nián, zhì bó zhōu. sì nián, yòu gǎi wèi nán zhōu. huò wèi nán chuān jùn. lǐng xiàn èr:
南州(今理南川縣。)亦巴國之地,秦漢巴郡之境。大唐武德三年,置僰州。四年,又改為南州。或為南川郡。領縣二:
nán chuān
南川
sān xī
三溪
lú chuān jùn
○瀘川郡
dōng zhì nán píng jùn qī bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì dōu níng jùn wǔ bǎi èr shí qī lǐ. xī zhì nán xī jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì bā chuān jùn wǔ bǎi jiǔ shí lǐ. dōng nán dào bō chuān jùn wǔ bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào nán xī jùn nán xī xiàn yī bǎi jiǔ shí qī lǐ. xī běi dào hé yì jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. dōng běi dào nán píng jùn qī bǎi wǔ shí lǐ. qù xī jīng sān qiān èr bǎi bā shí sì lǐ, qù dōng jīng sì qiān yī bǎi jiǔ shí liù lǐ. hù yī wàn sì qiān qī bǎi jiǔ shí sì, kǒu sān wàn bā qiān yī bǎi jiǔ shí qī.
(東至南平郡七百五十里。南至都寧郡五百二十七里。西至南溪郡三百五十里。北至巴川郡五百九十里。東南到播川郡五百九十里。西南到南溪郡南溪縣一百九十七里。西北到和義郡四百五十里。東北到南平郡七百五十里。去西京三千二百八十四里,去東京四千一百九十六里。戶一萬四千七百九十四,口三萬八千一百九十七。)
lú zhōu jīn lǐ lú chuān xiàn. gǔ bā zǐ zhī guó. qín shǔ bā jùn. hàn shǔ jiān wèi jùn, hòu hàn yīn zhī. jìn wèi jiāng yáng jùn, sòng qí yīn zhī. liáng zhì lú zhōu. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhì lú chuān jùn. dà táng wèi lú zhōu, huò wèi lú chuān jùn. lǐng xiàn liù:
瀘州(今理瀘川縣。)古巴子之國。秦屬巴郡。漢屬犍為郡,後漢因之。晉為江陽郡,宋、齊因之。梁置瀘州。隋初郡廢,煬帝初置瀘川郡。大唐為瀘州,或為瀘川郡。領縣六:
lú chuān hàn jiāng yáng xiàn.
瀘川(漢江陽縣。)
fù yì yǒu fù yì yán jǐng, yīn wèi míng.
富義(有富義鹽井,因為名。)
jiāng ān hàn jiāng yáng xiàn dì. jìn zhì hàn ān xiàn. suí gǎi wèi jīn xiàn.
江安(漢江陽縣地。晉置漢安縣。隋改為今縣。)
mián shuǐ jìn zhì.
綿水(晉置。)
jīng nán zhēn guān zhōng zhì.
涇南(貞觀中置。)
hé jiāng
合江
qīng huà jùn
○清化郡
dōng zhì shǐ níng jùn yī bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì xián ān jùn èr bǎi yī shí lǐ. xī zhì làng zhōng jùn èr bǎi bā shí lǐ. běi zhì fú yáng jùn èr bǎi lǐ. dōng nán dào tōng chuān jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. xī nán dào xián ān jùn èr bǎi èr shí lǐ. xī běi dào yì chāng jùn sān bǎi sān shí jiǔ lǐ. dōng běi dào fú yáng jùn yī bǎi jiǔ shí lǐ. qù xī jīng yī qiān èr bǎi èr shí wǔ lǐ, qù dōng jīng èr qiān wǔ bǎi bā shí èr lǐ. hù èr wàn qī qiān qī bǎi èr shí, kǒu bā wàn liù qiān liù.
(東至始寧郡一百五十里。南至咸安郡二百一十里。西至閬中郡二百八十里。北至符陽郡二百里。東南到通川郡四百五十里。西南到咸安郡二百二十里。西北到益昌郡三百三十九里。東北到符陽郡一百九十里。去西京一千二百二十五里,去東京二千五百八十二里。戶二萬七千七百二十,口八萬六千六。)
bā zhōu jīn lǐ huà chéng xiàn. gǔ bā guó. qín èr hàn shǔ bā jùn. jìn sòng zhī jiān wèi yí liáo suǒ jù, bù zhì jùn xiàn. sòng mò yú lǐng zhī nán zhì guī huà jùn, jí jīn jùn shì yě. qí yīn zhī. liáng zhì guī huà mù lán èr jùn. hòu wèi dé qí dì, zhì dà gǔ jùn. suí chū jùn fèi, zhì bā zhōu yáng dì chū zhōu fèi, zhì qīng huà jùn. dà táng yīn zhī. lǐng xiàn shí:
巴州(今理化城縣。)古巴國。秦、二漢屬巴郡。晉宋之間為夷獠所據,不置郡縣。宋末於嶺之南置歸化郡,即今郡是也。齊因之。梁置歸化、木蘭二郡。後魏得其地,置大谷郡。隋初郡廢,置巴州;煬帝初州廢,置清化郡。大唐因之。領縣十:
huà chéng hàn dàng qú xiàn dì. hòu hàn zhì hàn chāng xiàn. liáng yuē dà gǔ. hòu zhōu gǎi zhī.
化城(漢宕渠縣地。後漢置漢昌縣。梁曰大谷。後周改之。)
qīng huà hàn jiā méng xiàn dì. yǒu qīng shuǐ. liáng zhì fú qiáng xiàn. suí gǎi zhī.
清化(漢葭萌縣地。有清水。梁置伏強縣。隋改之。)
céng kǒu hàn dàng qú xiàn dì. liáng zhì jīn xiàn.
曾口(漢宕渠縣地。梁置今縣。)
shǐ níng liáng zhì.
始寧(梁置。)
qí zhāng hàn dàng qú xiàn dì. liáng zhì jīn xiàn.
其章(漢宕渠縣地。梁置今縣。)
guī rén hàn dàng qú xiàn dì. liáng zhì píng zhōu. suí gǎi wèi xiàn.
歸仁(漢宕渠縣地。梁置平州。隋改為縣。)
ēn yáng hàn làng zhōng xiàn dì. suí zhì jīn xiàn.
恩陽(漢閬中縣地。隋置今縣。)
pán dào yǒu lóng fù shān. liáng zhì nán jiāng xiàn, hòu wèi hòu zhī.
盤道(有龍腹山。梁置難江縣,後魏後之。)
qī pán
七盤
dà móu yǒu dà móu shān. wǔ dé yuán nián zhì xiàn.
大牟(有大牟山。武德元年置縣。)
shǐ níng jùn
○始寧郡
dōng zhì tōng chuān jùn yī bǎi liù shí èr lǐ. nán zhì jùn nèi guǎng nà xiàn liù shí lǐ. xī zhì qīng huà jùn yī bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì fú yáng jùn fú yáng xiàn jiè yī shí lǐ. dōng nán dào guǎng nà xiàn dōng běi jiè bā shí lǐ. xī nán dào xián ān jùn wǔ bǎi liù shí lǐ. xī běi dào fú yáng jùn wǔ bǎi lǐ. dōng běi dào jùn nèi bái shí xiàn yī bǎi lǐ. qù xī jīng èr qiān bā shí èr lǐ, qù dōng jīng èr qiān jiǔ bǎi sān shí èr lǐ. hù yī wàn yī qiān bā bǎi èr shí, kǒu wǔ wàn sān qiān liù bǎi liù shí wǔ.
(東至通川郡一百六十二里。南至郡內廣納縣六十里。西至清化郡一百五十里。北至符陽郡符陽縣界一十里。東南到廣納縣東北界八十里。西南到咸安郡五百六十里。西北到符陽郡五百里。東北到郡內白石縣一百里。去西京二千八十二里,去東京二千九百三十二里。戶一萬一千八百二十,口五萬三千六百六十五。)
bì zhōu jīn lǐ nuò shuǐ xiàn. lì dài yǔ qīng huà jùn tóng. dà táng wǔ dé bā nián, fēn bā zhōu shǐ níng xiàn zhī dōng jìng zhì bì zhōu, huò wèi shǐ níng jùn. lǐng xiàn sì:
壁州(今理諾水縣。)歷代與清化郡同。大唐武德八年,分巴州始寧縣之東境置壁州,或為始寧郡。領縣四:
nuò shuǐ hòu wèi zhì.
諾水(後魏置。)
guǎng nà wǔ dé chū zhì. gē lài shān zài xiàn dōng qī shí lǐ, shàng yǒu chéng, jí xiǎn jùn.
廣納(武德初置。歌籟山在縣東七十里,上有城,極嶮峻。)
bái shí
白石
dōng bā
東巴
xián ān jùn
○咸安郡
dōng zhì tōng chuān jùn sì bǎi sì shí lǐ. nán zhì lín shān jùn qī shí lǐ. xī zhì làng zhōng jùn sān bǎi lǐ. běi zhì qīng huà jùn èr bǎi yī shí lǐ. dōng nán dào shèng shān jùn liù bǎi bā shí lǐ. xī nán dào nán chōng jùn èr bǎi bā shí lǐ. xī běi dào yì chāng jùn wǔ bǎi wǔ shí èr lǐ. dōng běi dào shǐ níng jùn sān bǎi liù shí lǐ. qù xī jīng èr qiān èr bǎi yī shí lǐ, qù dōng jīng sān qiān yī bǎi wǔ lǐ. hù yī wàn wǔ qiān qī bǎi liù shí èr, kǒu wǔ wàn sān qiān èr bǎi wǔ shí sān.
(東至通川郡四百四十里。南至潾山郡七十里。西至閬中郡三百里。北至清化郡二百一十里。東南到盛山郡六百八十里。西南到南充郡二百八十里。西北到益昌郡五百五十二里。東北到始寧郡三百六十里。去西京二千二百一十里,去東京三千一百五里。戶一萬五千七百六十二,口五萬三千二百五十三。)
péng zhōu jīn lǐ dà yín xiàn. gǔ bā guó zhī fēn. qín èr hàn shǔ bā jùn. jìn shǔ bā xī jùn. sòng mò shǔ guī huà jùn. liáng zhì fú yú jùn. hòu zhōu zhì péng zhōu. yīn shān wèi míng. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, bìng qí dì rù qīng huà dàng qú bā xī sān jùn. dà táng fù zhì péng zhōu, huò wèi xián ān jùn. lǐng xiàn qī:
蓬州(今理大寅縣。)古巴國之分。秦、二漢屬巴郡。晉屬巴西郡。宋末屬歸化郡。梁置伏虞郡。後周置蓬州。(因山為名。)隋初郡廢,煬帝初州廢,並其地入清化、宕渠、巴西三郡。大唐復置蓬州,或為咸安郡。領縣七:
dà yín hàn làng zhōng xiàn dì. yǒu péng shān. liáng zhì xiàn.
大寅(漢閬中縣地。有蓬山。梁置縣。)
yí lǒng hàn làng zhōng xiàn dì. liáng zhì. jīn xiàn chéng zài chóng chéng shān shàng, féng xiǎn wèi lǐ, jí liáng chóng chéng jùn chéng yě.
儀隴(漢閬中縣地。梁置。今縣城在崇城山上,馮嶮為理,即梁崇城郡城也。)
fú yú
伏虞
xián ān liáng zhì suī ān xiàn, suí gǎi zhī.
咸安(梁置綏安縣,隋改之。)
dà zhú
大竹
liáng shān
良山
dàng qú hàn jiù xiàn. liáng zhì jǐng yáng jùn.
宕渠(漢舊縣。梁置景陽郡。)
fú yáng jùn
○符陽郡
dōng zhì shǐ níng jùn sān bǎi liù shí lǐ. nán zhì qīng huà jùn èr bǎi lǐ. xī zhì yì chāng jùn sān bǎi lǐ. běi zhì hàn zhōng jùn sān bǎi lǐ. dōng nán dào shǐ níng jùn wǔ bǎi lǐ. xī nán dào qīng huà jùn yī bǎi jiǔ shí lǐ. xī běi dào yì chāng jùn jiè èr bǎi wǔ shí lǐ. dōng běi dào yáng chuān jùn sì bǎi lǐ. qù xī jīng, qǔ jùn běi bā lù, zhì hàn zhōng jùn guō xià, guò xiàn, qǔ xié gǔ lù, yī qiān sì bǎi èr shí lǐ. qù dōng jīng, qǔ jùn nèi dì píng xiàn zhì yì chāng jùn yì lù, èr qiān liù bǎi lǐ. hù yī wàn yī qiān sì bǎi jiǔ shí, kǒu liù wàn bā bǎi yī shí èr.
(東至始寧郡三百六十里。南至清化郡二百里。西至益昌郡三百里。北至漢中郡三百里。東南到始寧郡五百里。西南到清化郡一百九十里。西北到益昌郡界二百五十里。東北到洋川郡四百里。去西京,取郡北巴路,至漢中郡郭下,過縣,取斜谷路,一千四百二十里。去東京,取郡內地平縣至益昌郡驛路,二千六百里。戶一萬一千四百九十,口六萬八百一十二。)
jí zhōu jīn lǐ nán jiāng xiàn. qín shǔ bā jùn. èr hàn shǔ guǎng hàn bā èr jùn dì. jìn shǔ bā xī jùn. liáng zhì dōng bā zhōu, hòu gǎi wèi jí zhōu. hòu zhōu jiān zhì píng sāng jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, bìng qí dì rù hàn chuān qīng huà èr jùn. dà táng zhì jí zhōu, huò wèi fú yáng jùn. lǐng xiàn sān:
集州(今理難江縣。)秦屬巴郡。二漢屬廣漢、巴二郡地。晉屬巴西郡。梁置東巴州,後改為集州。後周兼置平桑郡。隋初郡廢,煬帝初州廢,並其地入漢川、清化二郡。大唐置集州,或為符陽郡。領縣三:
nán jiāng hàn dàng qú xiàn dì. hòu zhōu zhì xiàn. yǒu bā lǐng nán jiāng.
難江(漢宕渠縣地。後周置縣。有巴嶺、難江。)
fú yáng hòu wèi zhì xiàn. yǒu fú shuǐ.
符陽(後魏置縣。有符水。)
dì píng hàn jiā méng xiàn dì. wǔ dé chū zhì xiàn, gài qǔ tiān chéng dì píng zhī yì.
地平(漢葭萌縣地。武德初置縣,蓋取天成地平之義。)
bā chuān jùn
○巴川郡
dōng zhì nán píng jùn èr bǎi lǐ. nán zhì lú chuān jùn jiè liù bǎi liù shí èr lǐ. xī zhì ān yuè jùn sān bǎi bā shí lǐ. běi zhì nán chōng jùn sì bǎi sì shí lǐ. dōng nán dào nán píng jùn èr bǎi lǐ. xī nán dào lú chuān jùn wǔ bǎi jiǔ shí lǐ. xī běi dào suì níng jùn liù bǎi liù shí lǐ. dōng běi dào lín shān jùn sān bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng èr qiān bā bǎi shí sān lǐ, qù dōng jīng sān qiān liù bǎi sì shí èr lǐ. hù sān wàn qī qiān yī bǎi èr shí èr, kǒu jiǔ wàn èr bǎi bā shí.
(東至南平郡二百里。南至瀘川郡界六百六十二里。西至安岳郡三百八十里。北至南充郡四百四十里。東南到南平郡二百里。西南到瀘川郡五百九十里。西北到遂寧郡六百六十里。東北到潾山郡三百八十里。去西京二千八百十三里,去東京三千六百四十二里。戶三萬七千一百二十二,口九萬二百八十。)
hé zhōu jīn lǐ shí jìng xiàn. qín èr hàn shǔ bā jùn. sòng zhì dōng dàng qú jùn. xī wèi zhì hé zhōu. fú hàn èr shuǐ hé liú chù, yīn wèi míng. hòu zhōu wèi dàng qú jùn. suí chū jùn fèi, gǎi hé zhōu wèi fú zhōu yáng dì chū zhōu fèi, zhì fú líng jùn. dà táng wèi hé zhōu, huò wèi bā chuān jùn. jùn chéng lín jiāng. lǐng xiàn liù:
合州(今理石鏡縣。)秦、二漢屬巴郡。宋置東宕渠郡。西魏置合州。(涪漢二水合流處,因為名。)後周為宕渠郡。隋初郡廢,改合州為涪州;煬帝初州廢,置涪陵郡。大唐為合州,或為巴川郡。(郡城臨江。)領縣六:
shí jìng qín hàn diàn jiāng xiàn dì. yǒu qīng shí shān. hàn shí bā shǔ zhēng jiè, jiǔ bù jué, yī zhāo mì wù shí liè, zì shàng jí xià, zhí rú yǐn shéng, suì fēn jùn jiè, zhì jīn yóu yǐ wèi jiè yān.
石鏡(秦漢墊江縣地。有青石山。漢時巴蜀爭界,久不決,一朝密霧石裂,自上及下,直如引繩,遂分郡界,至今猶以為界焉。)
hàn chū liáng zhì xīn xìng jùn.
漢初(梁置新興郡。)
tóng liáng yīn shān wèi míng. shǔ dōu fù yuē wài fù tóng liáng.
銅梁(因山為名。蜀都賦曰」外負銅梁」。)
chì shuǐ suí zhì, yīn shān wèi míng.
赤水(隋置,因山為名。)
bā chuān
巴川
xīn míng
新明
nán bīn jùn
○南賓郡
dōng zhì nán pǔ jùn shuǐ lù èr bǎi liù shí lǐ. nán zhì qián zhōng jùn liù bǎi wǔ shí lǐ. xī zhì fú líng jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì lín shān jùn wǔ bǎi shí sì lǐ. dōng nán dào nán pǔ jùn jiè sì bǎi wǔ shí liù lǐ. xī nán dào qián zhōng jùn shuǐ lù liù bǎi liù shí lǐ. xī běi dào lín shān jùn sì bǎi sān shí sān lǐ. dōng běi dào nán pǔ jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. qù xī jīng sān qiān bā bǎi bā shí wǔ lǐ, qù dōng jīng èr qiān qī bǎi sān shí qī lǐ. hù liù qiān wǔ bǎi sān shí jiǔ, kǒu sì wàn èr bǎi sān.
(東至南浦郡水路二百六十里。南至黔中郡六百五十里。西至涪陵郡三百五十里。北至潾山郡五百十四里。東南到南浦郡界四百五十六里。西南到黔中郡水路六百六十里。西北到潾山郡四百三十三里。東北到南浦郡三百九十里。去西京三千八百八十五里,去東京二千七百三十七里。戶六千五百三十九,口四萬二百三。)
zhōng zhōu jīn lǐ lín jiāng xiàn. qín èr hàn zhī bā jùn dì, jìn sòng jiē yīn zhī. liáng zhì lín jiāng jùn, hòu zhōu jiān zhì lín zhōu. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, bìng qí dì rù bā dōng jùn. dà táng zhì zhōng zhōu, huò wèi nán bīn jùn. jùn chéng lín jiāng. lǐng xiàn wǔ:
忠州(今理臨江縣。)秦、二漢之巴郡地,晉、宋皆因之。梁置臨江郡,後周兼置臨州。隋初郡廢,煬帝初州廢,並其地入巴東郡。大唐置忠州,或為南賓郡。(郡城臨江。)領縣五:
lín jiāng hàn jiù xiàn. yǒu péng xī.
臨江(漢舊縣。有彭溪。)
fēng dōu hàn zhǐ xiàn dì.
豐都(漢枳縣地。)
diàn jiāng hàn jiù xiàn.
墊江(漢舊縣。)
nán bīn hàn lín jiāng xiàn dì. wǔ dé chū zhì jīn xiàn.
南賓(漢臨江縣地。武德初置今縣。)
guì xī
桂溪
nán pǔ jùn
○南浦郡
dōng zhì yún ān jùn èr bǎi jiǔ shí bā lǐ. nán zhì qīng jiāng jùn liù bǎi bā shí sān lǐ. xī zhì lín shān jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì shèng shān jùn èr bǎi sān shí èr lǐ. dōng nán dào yún ān jùn sān bǎi èr shí èr lǐ. xī nán dào nán bīn jùn jiè jiǔ shí liù lǐ. xī běi dào tōng chuān jùn sì bǎi yī lǐ. dōng běi dào shèng shān jùn jiè yī bǎi qī lǐ. qù xī jīng èr qiān qī bǎi sì shí sān lǐ, qù dōng jīng èr qiān sān bǎi sān shí lǐ. hù wǔ qiān yī bǎi qī shí qī, kǒu èr wàn sì qiān sān bǎi wǔ shí èr.
(東至雲安郡二百九十八里。南至清江郡六百八十三里。西至潾山郡四百五十里。北至盛山郡二百三十二里。東南到雲安郡三百二十二里。西南到南賓郡界九十六里。西北到通川郡四百一里。東北到盛山郡界一百七里。去西京二千七百四十三里,去東京二千三百三十里。戶五千一百七十七,口二萬四千三百五十二。)
wàn zhōu jīn lǐ nán pǔ xiàn. qín èr hàn bā jùn zhī dì. jìn shǔ bā dōng jùn, sòng jí qí jiē yīn zhī. hòu zhōu zhì ān xiāng jùn, hòu gǎi wèi wàn chuān jùn jiān zhì nán zhōu. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, bìng qí dì rù bā dōng jùn. dà táng wǔ dé chū zhì pǔ zhōu, hòu gǎi wèi wàn zhōu, huò wèi nán pǔ jùn. lǐng xiàn sān:
萬州(今理南浦縣。)秦、二漢巴郡之地。晉屬巴東郡,宋及齊皆因之。後周置安鄉郡,後改為萬川郡兼置南州。隋初郡廢,煬帝初州廢,並其地入巴東郡。大唐武德初置浦州,後改為萬州,或為南浦郡。領縣三:
nán pǔ hàn qú yuè rěn xiàn dì. qú yīn chǔn. yuè rěn, rú yǐn fǎn.
南浦(漢朐〈月忍〉縣地。朐音蠢。〈月忍〉,如尹反。)
liáng shān yǒu gāo liáng shān. hòu zhōu zhì xiàn.
梁山(有高梁山。後周置縣。)
wǔ níng hàn lín jiāng xiàn dì. hòu zhōu chū zhì yuán yáng xiàn, yòu gǎi wèi wǔ níng xiàn.
武寧(漢臨江縣地。後周初置源陽縣,又改為武寧縣。)
làng zhōng jùn
○閬中郡
dōng zhì xián ān jùn sān bǎi lǐ. nán zhì nán chōng jùn sān bǎi lǐ. xī zhì pǔ ān jùn sān bǎi lǐ. běi zhì yì chāng jùn èr bǎi bā shí lǐ. dōng nán dào nán chōng jùn sān bǎi liù shí lǐ. xī nán dào zǐ tóng jùn sān bǎi yī shí wǔ lǐ. xī běi dào pǔ ān jùn èr bǎi lǐ. dōng běi dào qīng huà jùn èr bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng yī qiān jiǔ bǎi yī shí wǔ lǐ, qù dōng jīng èr qiān liù bǎi liù shí lǐ. hù yī wàn bā qiān èr bǎi èr shí, kǒu shí yī wàn qī bǎi èr shí liù.
(東至咸安郡三百里。南至南充郡三百里。西至普安郡三百里。北至益昌郡二百八十里。東南到南充郡三百六十里。西南到梓潼郡三百一十五里。西北到普安郡二百里。東北到清化郡二百八十里。去西京一千九百一十五里,去東京二千六百六十里。戶一萬八千二百二十,口十一萬七百二十六。)
làng zhōu jīn lǐ làng zhōng xiàn. qín èr hàn shǔ bā jùn. jìn wèi bā jùn, sòng qí yīn zhī, jū shǔ hàn zhī bàn, yòu dāng dōng dào chōng yào. liáng zhì běi bā zhōu jí běi bā jùn. xī wèi píng shǔ, zhì chóng zhōu jí pán lóng jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhì bā xī jùn. dà táng wèi chóng zhōu, xiān tiān zhōng, gǎi wèi làng zhōu, huò wèi làng zhōng jùn. jīn jùn chéng jí gǔ làng zhōng chéng, míng yuē gāo chéng, qián lín làng shuǐ, què jù lián gāng. lǐng xiàn jiǔ:
閬州(今理閬中縣。)秦、二漢屬巴郡。晉為巴郡,宋、齊因之,居蜀漢之半,又當東道衝要。梁置北巴州及北巴郡。西魏平蜀,置崇州及盤龍郡。隋初郡廢,煬帝初置巴西郡。大唐為崇州,先天中,改為閬州,或為閬中郡。(今郡城即古閬中城,名曰高城,前臨閬水,卻據連岡。)領縣九:
làng zhōng hàn jiù xiàn. yǒu líng shān tiān zhù shān.
閬中(漢舊縣。有靈山、天柱山。)
cāng xī
蒼溪
jìn ān
晉安
xī shuǐ liáng zhì, yǒu zhǎng tiān shān.
西水(梁置,有掌天山。)
fèng guó liáng zhì bái mǎ yì yáng èr jùn. hòu wèi wèi xiàn.
奉國(梁置白馬、義陽二郡。後魏為縣。)
nán bù hàn chōng guó xiàn dì. hòu zhōu zhì xiàn.
南部(漢充國縣地。後周置縣。)
xīn jǐng
新井
xīn zhèng
新政
qí píng
岐坪
nán chōng jùn
○南充郡
dōng zhì lín shān jùn èr bǎi bā shí lǐ. nán zhì bā chuān jùn sì bǎi sì shí lǐ. xī zhì zǐ tóng jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì làng zhōng jùn sān bǎi lǐ. dōng nán dào lín shān jùn èr bǎi bā shí liù lǐ. xī nán dào suì níng jùn yī bǎi qī shí wǔ lǐ. xī běi dào zǐ tóng jùn sān bǎi liù shí wǔ lǐ. dōng běi dào xián ān jùn èr bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng èr qiān wǔ bǎi wǔ shí bā lǐ, qù dōng jīng sān qiān sì bǎi èr shí lǐ. hù sān wàn wǔ qiān sì bǎi sì shí yī, kǒu liù wàn bā qiān liù bǎi qī shí èr.
(東至潾山郡二百八十里。南至巴川郡四百四十里。西至梓潼郡三百五十里。北至閬中郡三百里。東南到潾山郡二百八十六里。西南到遂寧郡一百七十五里。西北到梓潼郡三百六十五里。東北到咸安郡二百八十里。去西京二千五百五十八里,去東京三千四百二十里。戶三萬五千四百四十一,口六萬八千六百七十二。)
guǒ zhōu jīn lǐ nán chōng xiàn. yì bā zǐ guó dì. qín èr hàn bìng shǔ bā jùn. jìn wèi bā xī jùn, sòng qí yīn zhī. suí bìng qí dì rù bā xī jùn. jīn làng zhōng xiàn. dà táng chū, shǔ chóng zhōu. wǔ dé sì nián, fēn zhì guǒ zhōu, yīn shān wèi míng. huò wèi nán chōng jùn. lǐng xiàn liù:
果州(今理南充縣。)亦巴子國地。秦、二漢並屬巴郡。晉為巴西郡,宋、齊因之。隋並其地入巴西郡。(今閬中縣。)大唐初,屬崇州。武德四年,分置果州,(因山為名。)或為南充郡。領縣六:
nán chōng
南充
xī chōng wǔ dé zhōng zhì.
西充(武德中置。)
xiàng rú liáng zhì zǐ tóng jùn. yǒu sī mǎ xiàng rú gù zhái, yīn yǐ wèi míng.
相如(梁置梓潼郡。有司馬相如故宅,因以為名。)
liú xī
流溪
yuè chí
岳池
lǎng chí sòng nán dàng qú jùn zài cǐ zhì. yǒu hàn sī mǎ xiàng rú qín tái.
朗池(宋南宕渠郡在此置。有漢司馬相如琴台。)
ān yuè jùn
○安岳郡
dōng zhì bā chuān jùn liù bǎi liù shí lǐ. nán zhì zī yáng jùn sān bǎi qī shí bā lǐ. xī zhì yáng ān jùn yī bǎi bā shí lǐ. běi zhì suì níng jùn yī bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào bā chuān jùn liù bǎi liù shí lǐ. xī nán dào zī yáng jùn sān bǎi sì shí bā lǐ. xī běi dào zǐ tóng jùn sān bǎi sì shí bā lǐ. dōng běi dào suì níng jùn yī bǎi sì shí lǐ. qù xī jīng èr qiān wǔ bǎi èr shí lǐ, qù dōng jīng sān qiān èr bǎi sān lǐ. hù yī wàn yī qiān wǔ bǎi sì shí jiǔ, kǒu wǔ wàn wǔ qiān yī bǎi liù shí jiǔ.
(東至巴川郡六百六十里。南至資陽郡三百七十八里。西至陽安郡一百八十里。北至遂寧郡一百六十里。東南到巴川郡六百六十里。西南到資陽郡三百四十八里。西北到梓潼郡三百四十八里。東北到遂寧郡一百四十里。去西京二千五百二十里,去東京三千二百三里。戶一萬一千五百四十九,口五萬五千一百六十九。)
pǔ zhōu jīn lǐ ān yuè xiàn. qín shí bā jùn zhī xī jìng jí yè láng guó zhī dì. hàn jiān wèi bā jùn zhī jìng. bā jùn, qín zhì. jiān wèi, hàn guān. lǐ xióng zhī luàn, wèi qiāng yí suǒ jù. liáng zhì pǔ cí jùn. hòu zhōu zhì pǔ zhōu. suí yáng dì chū zhōu fèi, yǐ dì rù zī yáng jùn. dà táng fù zhì pǔ zhōu, huò wèi ān yuè jùn. jùn chéng yīn shān wèi zhǐ, sì miàn xiǎn gù. lǐng xiàn liù:
普州(今理安岳縣。)秦時巴郡之西境及夜郎國之地。漢犍為、巴郡之境。(巴郡,秦置。犍為,漢關。)李雄之亂,為羌夷所據。梁置普慈郡。後周置普州。隋煬帝初州廢,以地入資陽郡。大唐復置普州,或為安岳郡。(郡城因山為趾,四面嶮固。)領縣六:
ān yuè hòu zhōu zhì.
安岳(後周置。)
ān jū hòu zhōu yuē róu gāng xiàn, yīn shān wèi míng.
安居(後周曰柔剛縣,因山為名。)
pǔ kāng
普康
lè zhì wǔ dé zhōng zhì xiàn, xī yǒu lè zhì dì.
樂至(武德中置縣,西有樂至地。)
chóng kān
崇龕
pǔ cí
普慈
shèng shān jùn
○盛山郡
dōng zhì yún ān jùn sì bǎi liù shí wǔ lǐ. nán zhì nán pǔ jùn èr bǎi liù shí èr lǐ. xī zhì tōng chuān jùn sān bǎi lǐ. běi zhì tōng chuān jùn sì bǎi jiǔ shí lǐ. dōng nán dào nán pǔ jùn èr bǎi sān shí lǐ. xī nán dào nán pǔ jùn liáng shān xiàn yī bǎi wǔ shí sān lǐ. xī běi dào tōng chuān jùn shí gǔ xiàn yī bǎi sān shí bā lǐ. dōng běi dào yún ān jùn jiè èr bǎi bā lǐ. qù xī jīng yī qiān qī bǎi èr shí qī lǐ qù dōng jīng cóng jùn shuǐ lù zhì jiāng líng jùn yī qiān sì bǎi liù shí bā lǐ, cóng jiāng líng jùn shuǐ lù xiāng chéng zhì jīng èr qiān liù bǎi qī shí jiǔ lǐ. hù wǔ qiān liù bǎi sì shí sì, kǒu sān wàn yī bǎi èr shí wǔ.
(東至雲安郡四百六十五里。南至南浦郡二百六十二里。西至通川郡三百里。北至通川郡四百九十里。東南到南浦郡二百三十里。西南到南浦郡梁山縣一百五十三里。西北到通川郡石鼓縣一百三十八里。東北到雲安郡界二百八里。去西京一千七百二十七里;去東京從郡水路至江陵郡一千四百六十八里,從江陵郡水陸相承至京二千六百七十九里。戶五千六百四十四,口三萬一百二十五。)
kāi zhōu jīn lǐ shèng shān xiàn. qín èr hàn shǔ bā jùn. jìn sòng yǐ lái, bìng shǔ bā dōng jùn. hòu zhōu wèi tóng ān jùn. suí fèi zhī, yǐ shǔ bā dōng jùn. dà táng zhì kāi zhōu, huò wèi shèng shān jùn. lǐng xiàn sān:
開州(今理盛山縣。)秦、二漢屬巴郡。晉、宋以來,並屬巴東郡。後周為同安郡。隋廢之,以屬巴東郡。大唐置開州,或為盛山郡。領縣三:
shèng shān hàn qú yuè rěn xiàn dì. shǔ xiān zhǔ zhì hàn fēng xiàn.
盛山(漢朐〈月忍〉縣地。蜀先主置漢豐縣。)
wàn suì sòng wǔ dì zhì bā qú xiàn, hòu zhōu wǔ dì gǎi zhī.
萬歲(宋武帝置巴渠縣,後周武帝改之。)
xīn pǔ sòng wǔ dì zhì. jiù běn shèng shān. hòu zhōu zhì tóng ān jùn.
新浦(宋武帝置。舊本盛山。後周置同安郡。)
yún ān jùn
○雲安郡
dōng zhì bā dōng jùn sān bǎi sān shí sān lǐ. nán zhì qīng jiāng jùn wǔ bǎi lǐ. xī zhì nán pǔ jùn yī bǎi jiǔ shí bā lǐ. běi zhì tōng chuān jùn yī bǎi èr shí liù lǐ. dōng nán dào bā dōng jùn sān bǎi sān shí lǐ. xī nán dào nán pǔ jùn èr bǎi bā lǐ. xī běi dào shèng shān jùn yī bǎi jiǔ shí qī lǐ. dōng běi dào bā dōng jùn sān bǎi sān shí èr lǐ. qù xī jīng èr qiān sì bǎi sì shí èr lǐ, qù dōng jīng èr qiān yī bǎi qī shí wǔ lǐ. hù yī wàn sì qiān qī bǎi èr shí liù, kǒu qī wàn qī qiān sān bǎi sān shí yī.
(東至巴東郡三百三十三里。南至清江郡五百里。西至南浦郡一百九十八里。北至通川郡一百二十六里。東南到巴東郡三百三十里。西南到南浦郡二百八里。西北到盛山郡一百九十七里。東北到巴東郡三百三十二里。去西京二千四百四十二里,去東京二千一百七十五里。戶一萬四千七百二十六,口七萬七千三百三十一。)
kuí zhōu jīn lǐ fèng jié xiàn. chūn qiū shí wèi yú guó, hòu shǔ chǔ. qín èr hàn shǔ bā jùn. sān guó shí wèi shǔ zhòng zhèn. xiān zhǔ zì wèi wú jiāng lù xùn bài yú yí líng, tuì tún bái dì, gǎi wèi yǒng ān. qí hòu wú jiāng quán cóng lái xí, bù kè. jìn sòng qí bìng shǔ bā dōng jùn, qí jiān zhì bā zhōu. lǐng jùn zhì yú cǐ yě. liáng zhì xìn zhōu. suí yì wèi bā dōng jùn. dà táng wǔ dé sān nián, bì huáng wài zǔ huì, dú gū xìn yě. gǎi xìn zhōu wèi kuí zhōu, qí hòu huò wèi yún ān jùn. jùn chéng lín jiāng. lǐng xiàn sì:
夔州(今理奉節縣。)春秋時為魚國,後屬楚。秦、二漢屬巴郡。三國時為蜀重鎮。(先主自為吳將陸遜敗於夷陵,退屯白帝,改為永安。其後吳將全琮來襲,不克。)晉、宋、齊並屬巴東郡,齊兼置巴州。(領郡置於此也。)梁置信州。隋亦為巴東郡。大唐武德三年,避皇外祖諱,(獨孤信也。)改信州為夔州,其後或為雲安郡。(郡城臨江。)領縣四:
fèng jié hàn yú fù xiàn dì. yòu yǒu yú fù xiàn gù chéng zài běi, chì jiǎ chéng shì yě, jí hàn zhī jiāng guān. yǒu bái dì chéng jí zhū gé liàng bā zhèn tú, jù shí wèi.
奉節(漢魚復縣地。又有魚復縣故城在北,赤甲城是也,即漢之江關。有白帝城及諸葛亮八陣圖,聚石為。)
yún ān hàn qú yuè rěn xiàn dì. jīn xiàn xī wàn hù gù chéng shì. xià shī, gè gāo wǔ chǐ, duō qú yuè rěn chóng, gù míng yān.
雲安(漢朐〈月忍〉縣地。今縣西萬戶故城是。下濕,各高五尺,多朐〈月忍〉蟲,故名焉。)
wū shān chǔ zhì wū shān jùn. qín zhāo wáng sān shí nián, fá chǔ, qǔ qián zhōng wū jùn shì yě. hàn wèi wū xiàn, gù chéng zài jīn xiàn běi. yǒu wū shān jí gāo yù shān, jí chǔ cí suǒ wèi wū shān zhī yáng gāo yuè zhī qū yě. jìn zhì jiàn píng jùn yú cǐ.
巫山(楚置巫山郡。秦昭王三十年,伐楚,取黔中、巫郡是也。漢為巫縣,故城在今縣北。有巫山及高郁山,即楚詞所謂巫山之陽、高岳之岨也。晉置建平郡於此。)
dà chāng jìn wǔ dì tài kāng chū zhì.
大昌(晉武帝太康初置。)
jiān wèi jùn
○犍為郡
dōng zhì hé yì jùn sān bǎi yī shí lǐ. nán zhì nán xī jùn jiè, lǐng jùn xiǎn, bù zhī lǐ shù. xī zhì tōng yì jùn hóng yǎ xiàn jiè jiǔ shí lǐ. běi zhì tōng yì jùn yī bǎi sān shí jiǔ lǐ. dōng nán dào nán xī jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. xī nán dào yuè guī jùn shēng mán jiè wǔ bǎi jiǔ shí lǐ. xī běi dào tōng yì jùn hóng yǎ xiàn jiè yī bǎi liù shí lǐ. dōng běi dào rén shòu jùn yī bǎi jiǔ shí lǐ. qù xī jīng èr qiān qī bǎi sān shí lǐ, qù dōng jīng shuǐ lù xiāng chéng sì qiān qī bǎi qī lǐ. hù sān wàn wǔ qiān bā bǎi sì shí èr, kǒu jiǔ wàn jiǔ qiān sì bǎi jiǔ shí.
(東至和義郡三百一十里。南至南溪郡界,嶺峻嶮,不知里數。西至通義郡洪雅縣界九十里。北至通義郡一百三十九里。東南到南溪郡三百五十里。西南到越巂郡生蠻界五百九十里。西北到通義郡洪雅縣界一百六十里。東北到仁壽郡一百九十里。去西京二千七百三十里,去東京水陸相承四千七百七里。戶三萬五千八百四十二,口九萬九千四百九十。)
jiā zhōu jīn lǐ lóng yóu xiàn. gù yè láng guó, hàn wǔ kāi zhī, zhì jiān wèi jùn, hòu hàn jìn sòng qí jiē yīn zhī. xī wèi zhì méi zhōu. hòu zhōu gǎi wèi qīng zhōu, xún yòu gǎi wèi jiā zhōu, bìng zhì píng qiāng jùn. suí yáng dì zhì méi shān jùn. dà táng wèi jiā zhōu, huò wèi jiān wèi jùn. lǐng xiàn bā:
嘉州(今理龍游縣。)故夜郎國,漢武開之,置犍為郡,後漢、晉、宋、齊皆因之。西魏置眉州。後周改為青州,尋又改為嘉州,並置平羌郡。隋煬帝置眉山郡。大唐為嘉州,或為犍為郡。領縣八:
lóng yóu hàn yuē qīng yī. dì zài yī jiāng qīng yī èr yī zhī huì.
龍游(漢曰青衣。地在衣江、青衣二衣之會。)
yù jīn hàn nán ān xiàn.
玉津(漢南安縣。)
jiā jiāng
夾江
é méi yǒu é méi shān.
峨眉(有峨眉山。)
jiān wèi
犍為
píng qiāng
平羌
luó mù
羅目
suī shān hàn wǔ yáng xiàn, gù chéng zài jīn xiàn dōng.
綏山(漢武陽縣,故城在今縣東。)
yáng ān jùn
○陽安郡
dōng zhì ān yuè jùn yī bǎi bā shí lǐ. nán zhì zī yáng jùn èr bǎi lǐ. xī zhì shǔ jùn yī bǎi èr shí lǐ. běi zhì zǐ tóng jùn yī bǎi wǔ shí wǔ lǐ. dōng nán dào zī yáng jùn èr bǎi èr shí lǐ. xī nán dào rén shòu jùn yī bǎi bā shí lǐ. xī běi dào shǔ jùn yī bǎi wǔ shí lǐ. dōng běi dào zǐ tóng jùn yī bǎi wǔ shí wǔ lǐ. qù xī jīng èr qiān wǔ bǎi èr shí jiǔ lǐ, qù dōng jīng sān qiān sān bǎi liù shí liù lǐ. hù èr wàn yī qiān yī bǎi yī shí jiǔ, kǒu yī shí wàn jiǔ qiān liù bǎi jiǔ.
(東至安岳郡一百八十里。南至資陽郡二百里。西至蜀郡一百二十里。北至梓潼郡一百五十五里。東南到資陽郡二百二十里。西南到仁壽郡一百八十里。西北到蜀郡一百五十里。東北到梓潼郡一百五十五里。去西京二千五百二十九里,去東京三千三百六十六里。戶二萬一千一百一十九,口一十萬九千六百九。)
jiǎn zhōu jīn lǐ yáng ān xiàn. hàn shǔ jiān wèi guǎng hàn èr jùn dì, hòu hàn jí jìn jiē yīn zhī. sòng qí wèi shǔ guǎng hàn èr jùn dì. xī wèi yú cǐ zhì zī zhōu. hòu zhōu míng dì yí zī zhōu yú zī yáng xiàn. suí zhì jiǎn zhōu, zhōu jìng yǒu lài jiǎn chí, gù míng. yáng dì chū zhōu fèi, bìng qí dì rù shǔ jùn. dà táng fù zhì jiǎn zhōu, huò wèi yáng ān jùn. lǐng xiàn sān:
簡州(今理陽安縣。)漢屬犍為、廣漢二郡地,後漢及晉皆因之。宋、齊為蜀、廣漢二郡地。西魏於此置資州。後周明帝移資州於資陽縣。隋置簡州,(州境有賴簡池,故名。)煬帝初州廢,並其地入蜀郡。大唐復置簡州,或為陽安郡。領縣三:
yáng ān hàn niú bǐng xiàn dì. bǐng yīn bì ěr fǎn. hòu wèi zhì xiàn.
陽安(漢牛鞞縣地。鞞音必爾反。後魏置縣。)
jīn shuǐ hàn xīn dū xiàn dì. xī wèi zhì jīn shuǐ jùn. yǒu tóng guān shān, hàn wén dì yǐ cì dèng tōng zhù qián.
金水(漢新都縣地。西魏置金水郡。有銅官山,漢文帝以賜鄧通鑄錢。)
píng quán
平泉
rén shòu jùn
○仁壽郡
dōng zhì zī yáng jùn èr bǎi sān shí wǔ lǐ. nán zhì hé yì jùn sān bǎi liù shí lǐ. xī zhì tōng yì jùn bā shí lǐ. běi zhì shǔ jùn èr bǎi lǐ. dōng nán dào hé yì jùn sān bǎi sān shí lǐ. xī nán dào jiān wèi jùn yī bǎi jiǔ shí lǐ. xī běi dào tōng yì jùn yī bǎi lǐ. dōng běi dào yáng ān jùn yī bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng èr qiān wǔ bǎi yī shí lǐ, qù dōng jīng sān qiān sì bǎi bā shí lǐ. hù èr wàn jiǔ qiān jiǔ bǎi èr shí sì, kǒu bā wàn jiǔ qiān yī bǎi jiǔ shí liù.
(東至資陽郡二百三十五里。南至和義郡三百六十里。西至通義郡八十里。北至蜀郡二百里。東南到和義郡三百三十里。西南到犍為郡一百九十里。西北到通義郡一百里。東北到陽安郡一百八十里。去西京二千五百一十里,去東京三千四百八十里。戶二萬九千九百二十四,口八萬九千一百九十六。)
líng zhōu jīn lǐ rén shòu xiàn. èr hàn shǔ jiān wèi shǔ èr jùn dì, jìn yīn zhī. sòng qí shǔ jiān wèi níng shǔ èr jùn dì. liáng zhì huái rén jùn. xī wèi zhì líng zhōu. yīn líng jǐng wèi míng. suí zhì chóng shān jùn. dà táng wèi líng zhōu, huò wèi rén shòu jùn. lǐng xiàn liù:
陵州(今理仁壽縣。)二漢屬犍為、蜀二郡地,晉因之。宋、齊屬犍為、寧蜀二郡地。梁置懷仁郡。西魏置陵州。(因陵井為名。)隋置崇山郡。大唐為陵州,或為仁壽郡。領縣六:
rén shòu xī wèi dìng shǔ, yú cǐ zhì pǔ níng xiàn, suí kāi huáng zhōng gǎi zhī.
仁壽(西魏定蜀,於此置普寧縣,隋開皇中改之。)
táng fú
唐福
guì píng hàn guǎng dōu xiàn dì. xī wèi zhì hé rén jùn, bìng lì guì píng xiàn.
貴平(漢廣都縣地。西魏置和仁郡,並立貴平縣。)
jǐng yán hàn wǔ yáng xiàn dì.
井研(漢武陽縣地。)
shǐ jiàn yì hàn wǔ yáng xiàn dì.
始建(亦漢武陽縣地。)
jí liáng xí jùn.
籍(梁席郡。)