strong lǐ qī shí bā kāi yuán lǐ zuǎn lèi shí sān jí lǐ shí strong
禮七十八 開元禮纂類十三 吉禮十
huáng dì xún shòu gào yuán qiū gào shè miào jí guī gé lǐ bìng fù
皇帝巡狩告圜丘(告社廟及歸格禮並附)
zhāi jiè
齋戒
jiāng gào, yǒu sī bo rì rú bié yí. shè shì tóng.
將告,有司卜日如別儀。(攝事同。)
qián yī rì, huáng dì zhāi yú tài jí diàn, rú jiāo sì zhī yí. fán yīng gào zhī guān, qīng zhāi yú gào suǒ. gào shè, zhāi yú shè suǒ. gào miào, zhāi yú miào suǒ. jìn shì zhī guān yīng cóng shēng zhě jí qún guān kè shǐ děng, gè yú běn sī jí gōng guǎn qīng zhāi yī xiǔ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén, shè zé shè gōng mén, miào zé miào mén. yǔ tài lè gōng rén jù qīng zhāi yī xiǔ.
前一日,皇帝齋於太極殿,如郊祀之儀。凡應告之官,清齋於告所。(告社,齋於社所。告廟,齋於廟所。)近侍之官應從升者及群官、客使等,各於本司及公館清齋一宿。諸衛令其屬晡後一刻各以其方器服守衛壝門,(社則社宮門,廟則廟門。)與太樂工人俱清齋一宿。
chén shè
陳設
qián gào sān rì, shàng shě zhí zhǎng shī dà cì yú wài wěi dōng mén zhī nèi dào běi, nán xiàng, shè zé gōng xī mén, miào zé miào dōng mén. shàng shě fèng yù pù yù zuò. wèi wèi shè zé shǒu gōng, miào tóng shè. shè wén wǔ shì chén cì yú dà cì zhī hòu, wén guān zài zuǒ, wǔ guān zài yòu, jù nán xiàng. shè gào guān jí cóng jià qún guān cì gè yú cháng suǒ. shè chén zhuàn màn yú nèi wěi dōng mén zhī wài dào nán, běi xiàng. shè wú zhuàn màn, miào tóng shè.
前告三日,尚舍直長施大次於外壝東門之內道北,南向,(社則宮西門,廟則廟東門。)尚舍奉御鋪御座。衛尉(社則守宮,廟同社。)設文武侍臣次於大次之後,文官在左,武官在右,俱南向。設告官及從駕群官次各於常所。設陳饌幔於內壝東門之外道南,北向。(社無饌幔,廟同社。)
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú tán nán, shè zé yú tán běi, miào yú tíng. shè dēng gē jí jǔ huī wèi yú tán shàng, miào yú diàn shàng. bìng rú cháng yí. shè zì cǐ zé yòu xiào qīng sǎo nèi wài, wèi yì kǎn èr yú lè xuán běi rú cháng.
前二日,太樂令設宮懸之樂於壇南,(社則於壇北,廟於庭。)設登歌及舉麾位於壇上,(廟於殿上。)並如常儀。(社自此則右校清掃內外,為瘞埳二於樂懸北如常。)
qián yī rì, yòu xiào sǎo chú tán zhī nèi wài. jiāo shè lìng jī chái yú liáo tán, fāng yī zhàng, gāo yī zhàng èr chǐ, kāi shàng, nán chū hù, fāng sì chǐ. shè wú liáo tán, miào tóng shè. fèng lǐ shè yù wèi yú tán zhī dōng nán, xī xiàng. jiāng gào, fèng lǐ láng yī rén shǒu zhī, zài bǎn wèi xī nán wǔ bù suǒ, xī xiàng. shè shè yù wèi yú běi mén zhī nèi, dāng shè tán nán xiàng. miào yú dōng jiē dōng nán, xī xiàng. shè wàng liáo wèi, dāng chái tán zhī běi, nán xiàng. shè gào guān jí cóng jià qún guān bǎn wèi yú nèi wài rú cháng yí. jiāo shè lìng miào, tài miào lìng. shuài fǔ shǐ yī rén shè, èr rén. jí zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì jí yù bì zhī fěi rù shè yú wèi, bìng rú cháng yí, miào, jiǔ zūn wèi yú táng shàng qián yíng jiān, gè yú shì hù wài zhī zuǒ, běi xiàng. měi shì, chūn xià jī yí yī, niǎo yí yī, xī zūn èr qiū dōng jiǎ yí yī, huáng yí yī, zhe zūn èr. jiē jiā sháo mì, jù xī shàng, gè yǒu diàn yǐ zhì zàn. zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu.
前一日,右校掃除壇之內外。郊社令積柴於燎壇,方一丈,高一丈二尺,開上,南出戶,方四尺。(社無燎壇,廟同社。)奉禮設御位於壇之東南,西向。(將告,奉禮郎一人守之,在版位西南五步所,西向。社設御位於北門之內,當社壇南向。廟於東階東南,西向。)設望燎位,當柴壇之北,南向。設告官及從駕群官版位於內外如常儀。郊社令(廟,太廟令。)帥府史一人(社,二人。)及齋郎以樽坫罍洗篚冪及玉幣之篚入設於位,並如常儀,(廟,酒樽位於堂上前楹間,各於室戶外之左,北向。每室,春夏雞彝一,鳥彝一,犧樽二;秋冬斝彝一,黃彝一,著樽二。皆加勺冪,俱西上,各有坫以置瓚。)執樽罍篚冪者各位於樽罍篚冪之後。
gào rì wèi míng shí wǔ kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè hào tiān shàng dì shén zuò yú tán shàng běi fāng, nán xiàng, xí yǐ gǎo jiē, shè shén wèi yú zuò shǒu. miào, tài miào lìng zhěng fú shén wò, yòu shuài fǔ shǐ zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè yú wèi. gào rì wèi míng shí kè, tài guān lìng shuài zǎi rén yǐ luán dāo pēng shēng yú chú. shè, gào rì wèi míng shí wǔ kè, tài guān lìng shuài zǎi rén pēng shēng yú chú, shēng yòng hēi niú èr, zhāi láng yǐ dòu qǔ shēng xuè rú cháng. wèi míng sì kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè shén zuò xí wèi rú cháng. miào měi shì gè yī dú.
告日未明十五刻,太史令、郊社令各服其服,升設昊天上帝神座於壇上北方,南向,席以稿秸,設神位於座首。(廟,太廟令整拂神幄,又帥府史、齋郎以樽坫罍洗篚冪入設於位。)告日未明十刻,太官令帥宰人以鸞刀烹牲於廚。(社,告日未明十五刻,太官令帥宰人烹牲於廚,牲用黑牛二,齋郎以豆取牲血如常。未明四刻,太史令、郊社令各服其服,升設神座席位如常。廟每室各一犢。)
luán jià chū gōng shè miào tóng.
鑾駕出宮(社廟同。)
huáng dì fú gǔn miǎn zhī fú, chéng yù hé, bèi dà jià jí yán gǔ shí kè zòu qǐng jìn fā nèi wài qì fú jiē rú cháng yí.
皇帝服袞冕之服,乘玉輅,備大駕及嚴鼓時刻、奏請進發、內外器服皆如常儀。
qīn gào gào shè zé zhì yù bó jí jìn shú, gào miào zé chén guàn jí kuì shí.
親告(告社則廌玉帛及進熟,告廟則晨祼及饋食。)
qí rì wèi míng sān kè, zhū gào guān gè fú qí fú. jiāo shè lìng liáng yùn lìng gè shuài qí shǔ rù shí zūn léi yù bì. tài zūn shí yǐ fàn qí. fán zūn jiē èr, qí xuán jiǔ gè shí yú shàng zūn. lǐ shén zhī yù yǐ cāng bì, qí bì yǐ cāng. shè, tài zūn shí yǐ lǐ qí, pèi zuò yǐ xiàng zūn, shí yì rú zhī. míng shuǐ shí yú shàng zūn. yù, liǎng guī yǒu dǐ. tài zhù gè yǐ bì zhì yú fěi, bì suí shēng sè, gè zhǎng zhàng bā chǐ. chén guàn, jī yí jiǎ yí xī zūn zhe zūn zhī shàng zūn shí yǐ míng shuǐ niǎo yí huáng yí shí yǐ yù chàng xī zūn zhe zūn shí yǐ lǐ qí. tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí biān dòu guǐ fǔ, rù shè yú nèi wěi dōng mén wài zhuàn màn nèi. shè yú shén chú.
其日未明三刻,諸告官各服其服。郊社令、良醞令各帥其屬入實樽罍玉幣。(太樽實以汎齊。凡樽皆二,其玄酒各實於上樽。禮神之玉以蒼璧,其幣以蒼。社,太樽實以醴齊,配座以象樽,實亦如之。明水實於上樽。玉,兩珪有邸。太祝各以幣置於篚,幣隨牲色,各長丈八尺。晨祼,雞彝、斝彝、犧樽、著樽之上樽實以明水;鳥彝、黃彝實以郁鬯;犧樽、著樽實以醴齊。)太官令帥進饌者實籩豆簋簠,入設於內壝東門外饌幔內。(社於神廚。)
wèi míng èr kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià rù xíng sǎo chú rú cháng yí, qì, gè yǐn jiù wèi. miào yòu wèi míng yī kè, zàn yǐn yǐn tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng rù, dāng jiē jiān běi miàn xī shàng, lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài". zàn zhě chéng chuán, tài miào lìng yǐ xià jiē zài bài. shēng dōng jiē, rù kāi kǎn shì, fèng chū xiàn zǔ yǐ xià jiǔ shì shén zhǔ, gè zhì yú zuò qì, gè jiù wèi. jià jiāng zhì, yè zhě zàn yǐn gè yǐn gào guān yǐ xià jí cóng gào qún guān kè shǐ xiān zhì zhě, jù jiù mén wài wèi.
未明二刻,奉禮帥贊者先入就位。贊引引御史、太祝以下入行掃除如常儀,訖,各引就位。(廟又未明一刻,贊引引太廟令、太祝、宮闈令入,當階間北面西上,立定,奉禮曰"再拜"。贊者承傳,太廟令以下皆再拜。升東階,入開埳室,奉出獻祖以下九室神主,各置於座訖,各就位。)駕將至,謁者、贊引各引告官以下及從告群官、客使先置者,俱就門外位。
jià zhì dà cì mén wài, huí hé nán xiàng, lǐng qiān niú jiāng jūn jiàng lì yú hé yòu. shì zhōng jìn, dāng luán jià qián guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, qǐng jiàng hé." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì jiàng hé, zhī dà cì. xié lǜ láng tài lè lìng shuài gōng rén gè rù jiù wèi. fán shēng tán zuò zhě, jiē tuō jù yú xià, jiàng nà rú cháng. shè, jiàng hé zhī dà cì, jiāo shè lìng yǐ zhù bǎn jìn shǔ rú cháng yí, yè zhě zàn yǐn gè yǐn cóng jià qún guān jù jiù mén wài wèi, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ jí zhū tài zhù yǔ zhí zūn léi fěi mì zhě rù jiù wèi, tài lè lìng shuài gōng rén cì rù jiù wèi, tōng shì shè rén gè yǐn gào guān jí cóng gào qún guān kè shǐ cì rù jiù wèi, shēng tán zhě tuō jù rú shàng yí. tài miào lìng yǐ zhù bǎn jìn shǔ, tōng shì shè rén yǐn cóng jià qún guān jiù mén wài wèi.
駕至大次門外,回輅南向,領千牛將軍降立於輅右。侍中進,當鑾駕前跪奏稱:"侍中臣某言,請降輅。"俯伏,興,還侍位。皇帝降輅,之大次。協律郎、太樂令帥工人各入就位。(凡升壇坐者,皆脫屨於下,降納如常。社,降輅之大次,郊社令以祝版進署如常儀,謁者、贊引各引從駕群官俱就門外位,奉禮帥贊者先入就位,贊引引御史及諸太祝與執樽罍篚冪者入就位,太樂令帥工人次入就位,通事舍人各引告官及從告群官、客使次入就位,升壇者脫屨如上儀。太廟令以祝版進署,通事舍人引從駕群官就門外位。)
huáng dì tíng dà cì bàn kè qǐng, yè zhě zàn yǐn yǐn cóng jià qún guān rù jiù wèi tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng lì yú dà cì mén wài, dāng mén běi xiàng.
皇帝停大次半刻頃,謁者、贊引引從駕群官入就位;太常博士引太常卿立於大次門外,當門北向。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì fú dà qiú ér miǎn chū cì, huá gài shì wèi rú cháng yí. shì zhōng fù bǎo péi cóng rú shì. shè, tíng dà cì, tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng lì yú dà cì mén wài, dāng mén běi xiàng, shì zhōng bǎn zòu" wài bàn", huáng dì chū cì, huá gài shì wèi rú cháng. gào miào tóng. bó shì yǐn tài cháng qīng, tài cháng qīng yǐn huáng dì, fán tài cháng qīng qián dǎo, jiē bó shì xiān yǐn. zhì nèi wěi mén wài, shè, shè gōng běi mén wài. miào, miào mén wài. diàn zhōng jiān jìn zhèn guī, huá gài zhàng wèi tíng yú mén wài, jìn shì zhě cóng rù rú cháng. yè zhě yǐn lǐ bù shàng shū tài cháng shǎo qīng péi cóng rú cháng. shè wú yè zhě yǐn xià zhì rú cháng. miào tóng shè. huáng dì zhì bǎn wèi, xī xiàng lì. měi lì dìng, tài cháng qīng bó shì tuì lì yú zuǒ. gào shè yí, huáng dì nán miàn lì. tōng shì shè rén gè yǐn cóng gào guān jí zhū wáng jiè gōng xī gōng zhū fāng kè shǐ yǐ cì rù jiù wèi. lì dìng, shè wú tōng shì shè rén gè yǐn xià zhì cǐ. miào tóng shè. tài cháng qīng qián, zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zàn zhě chéng chuán, fán fèng lǐ yǒu cí, zàn zhě jiē chéng chuán. zhòng guān zài wèi zhě jiē zài bài. qí xiān bài zhě bù bài.
侍中版奏:"外辦。"皇帝服大裘而冕出次,華蓋侍衛如常儀。(侍中負寶陪從如式。社,停大次,太常博士引太常卿立於大次門外,當門北向,侍中版奏"外辦",皇帝出次,華蓋侍衛如常。告廟同。)博士引太常卿,太常卿引皇帝,(凡太常卿前導,皆博士先引。)至內壝門外,(社,社宮北門外。廟,廟門外。)殿中監進鎮珪,華蓋仗衛停於門外,近侍者從入如常。謁者引禮部尚書、太常少卿陪從如常。(社無謁者引下至如常。廟同社。)皇帝至版位,西向立。(每立定,太常卿、博士退立於左。告社儀,皇帝南面立。)通事舍人各引從告官及諸王、介公、酅公、諸方客使以次入就位。立定,(社無通事舍人各引下至此。廟同社。)太常卿前,奏稱:"請再拜。"退復位。皇帝再拜。奉禮曰:"眾官再拜。"贊者承傳,(凡奉禮有辭,贊者皆承傳。)眾官在位者皆再拜。(其先拜者不拜。)
tài cháng qīng qián zòu:" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì." tuì fù wèi. xié lǜ láng guì, fǔ fú, xìng, jǔ huī, fán qǔ wù zhě jiē guì fǔ fú ér qǔ yǐ xìng, diàn wù zé diàn qì fǔ fú ér hòu xìng. gǔ chù, zòu yuán hé zhī lè, nǎi yǐ huán zhōng zhī jūn, zuò wén wǔ zhī wǔ, wén chéng, yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. fán lè jiē xié lǜ láng jǔ huī gōng gǔ chù ér hòu zuò, yǎn huī jiá yǔ ér hòu zhǐ. shè zòu shùn hé zhī lè, yǐ hán zhōng zhī jūn, lè bā chéng. miào zòu yǒng hé zhī lè, yǐ huáng zhōng zhī jūn, lè jiǔ chéng, huáng zhōng sān zòu, dà lǚ tài cù yīng zhōng gè zài zòu. tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zhòng guān jiē zài bài. miào zé chén guàn, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, tài hé zhī lè zuò, huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ, shì zhōng guì qǔ yí, xìng, wò shuǐ shì zhōng guì qǔ pán, xìng, chéng shuǐ huáng dì jìn zhèn guī, guàn shǒu. huáng mén shì láng guì qǔ jīn yú fěi, xìng, jìn, huáng dì shuì shǒu qì, huáng mén shì láng shòu jīn, guì diàn yú fěi. huáng mén shì láng yòu qǔ zàn yú fěi, xìng, jìn, huáng dì shòu zàn, shì zhōng zhuó léi shuǐ, yòu shì zhōng fèng pán, huáng dì xǐ zàn, huáng mén shì láng yòu shòu jīn jiē rú chū. huáng dì shì zàn qì, shì zhōng diàn pán yí, huáng mén shì láng shòu jīn diàn yú fěi jiē rú cháng. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, shēng jiē, lè zhǐ, shì zhōng yǐ xià liàng rén cóng shēng. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì xiàn zǔ zūn léi suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng zàn zhuó yù jiǔ qì, dēng gē, zuò sù hé zhī lè, yǐ huán zhōng zhī jūn. zì hòu dēng gē jiē yòng huán zhōng. tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì, yǐ chàng guàn dì, diàn zhī, fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hù, běi xiàng zài bài. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì yì zǔ zūn yí suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng qǔ zàn yú diàn, jìn, huáng dì shòu zàn, shì zhōng zàn zhuó yù jiǔ qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì yì zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì, yǐ chàng guàn dì, diàn zhī, fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hù, běi xiàng zài bài. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì cì guàn tài zǔ, cì guàn dài zǔ gāo zǔ tài zōng gāo zōng zhōng zōng ruì zōng bìng rú shàng yí. qì, dēng gē zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì jiàng zì zuò jiē, zhì bǎn wèi xī xiàng lì, lè zhǐ.
太常卿前奏:"有司謹具,請行事。"退復位。協律郎跪,俯伏,興,舉麾,(凡取物者皆跪俯伏而取以興,奠物則奠訖俯伏而後興。)鼓柷,奏元和之樂,乃以圜鍾之均,作文舞之舞,文成,偃麾,戛敔,樂止。(凡樂皆協律郎舉麾、工鼓柷而後作,偃麾、戛敔而後止。社奏順和之樂,以函鍾之均,樂八成。廟奏永和之樂,以黃鍾之均,樂九成,黃鍾三奏,大呂、太蔟、應鍾各再奏。)太常卿前奏稱:"請再拜。"退復位。皇帝再拜。奉禮曰:"眾官再拜。"眾官皆再拜。(廟則晨祼,太常卿引皇帝詣罍洗,太和之樂作,皇帝至罍洗,樂止,侍中跪取匜,興,沃水;侍中跪取盤,興,承水;皇帝搢鎮珪,盥手。黃門侍郎跪取巾於篚,興,進,皇帝帨手訖,黃門侍郎受巾,跪奠於篚。黃門侍郎又取瓚於篚,興,進,皇帝受瓚,侍中酌罍水,又侍中奉盤,皇帝洗瓚,黃門侍郎又授巾皆如初。皇帝拭瓚訖,侍中奠盤匜,黃門侍郎受巾奠於篚皆如常。太常卿引皇帝,樂作,升階,樂止,侍中以下量人從升。太常卿引皇帝詣獻祖樽罍所,執樽者舉冪,侍中贊酌郁酒訖,登歌,作肅和之樂,以圜鍾之均。自後登歌皆用圜鍾。太常卿引皇帝入詣獻祖神座前,北向跪,以鬯祼地,奠之,俯伏,興。太常卿引皇帝出戶,北向再拜。訖,太常卿引皇帝詣懿祖樽彝所,執樽者舉冪,侍中取瓚於坫,進,皇帝受瓚,侍中贊酌郁酒訖,太常卿引皇帝入詣懿祖神座前,北向跪,以鬯祼地,奠之,俯伏,興。太常卿引皇帝出戶,北向再拜。訖,太常卿引皇帝次祼太祖,次祼代祖、高祖、太宗、高宗、中宗、睿宗並如上儀。訖,登歌止。太常卿引皇帝,樂作,皇帝降自阼階,至版位西向立,樂止。)
zhū tài zhù jù qǔ yù bì yú fěi, gè lì yú zūn suǒ. miào wú tài zhù qǔ yù bó lì zūn suǒ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, tài hé zhī lè zuò, huáng dì měi xíng, jiē zuò tài hé zhī lè. huáng dì yì tán, shēng zì nán bì, shè shēng běi bì, yǐ xià shēng jiàng jiē běi bì. jìn shì zhě cóng shēng rú cháng yí, huáng dì shēng tán běi xiàng lì, shè nán xiàng lì. lè zhǐ. tài zhù jiā yù yú bì yǐ shòu shì zhōng, shì zhōng fèng yù bì dōng xiàng jìn. shè xī xiàng jìn. huáng dì shòu yù bó, dēng gē zuò sù hé zhī lè, tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn, běi xiàng shè nán xiàng. guì diàn yú tiān dì shén zuò, shè, tài shè zuò. fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì shǎo tuì, běi xiàng shè nán xiàng. zài bài qì, dēng gē zhǐ. lè zuò, shè yòu tài cháng qīng yǐn huáng dì lì yú dōng fāng, xī xiàng, tài zhù yǐ bì shòu shì zhōng, shì zhōng fèng bì nán miàn jìn, huáng dì shòu bì, tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn, xī xiàng guì diàn yú hòu tǔ shì zuò, xìng, tài cháng qīng yǐn shǎo tuì, zài bài qì, dēng gē zhǐ. huáng dì jiàng zì běi bì, lè zuò, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tài jì tán, shēng, diàn yù bì yú tài jì shì, shēng jiàng rú tài shè tán. huáng dì jiàng zì nán bì, hái bǎn wèi xī xiàng lì, lè zhǐ.
諸太祝俱取玉幣於篚,各立於樽所。(廟無太祝取玉帛立樽所。)太常卿引皇帝,太和之樂作,(皇帝每行,皆作太和之樂。)皇帝詣壇,升自南陛,(社升北陛,以下升降皆北陛。)近侍者從升如常儀,皇帝升壇北向立,(社南向立。)樂止。太祝加玉於幣以授侍中,侍中奉玉幣東向進。(社西向進。)皇帝受玉帛,登歌作肅和之樂,太常卿引皇帝進,北向(社南向。)跪奠於天帝神座,(社,太社座。)俯伏,興。太常卿引皇帝少退,北向(社南向。)再拜訖,登歌止。樂作,(社又太常卿引皇帝立於東方,西向,太祝以幣授侍中,侍中奉幣南面進,皇帝受幣,太常卿引皇帝進,西向跪奠於后土氏座,興,太常卿引少退,再拜訖,登歌止。皇帝降自北陛,樂作,太常卿引皇帝詣太稷壇,升,奠玉幣於太稷氏,升降如太社壇。)皇帝降自南陛,還版位西向立,樂止。
chū qún guān bài qì, yè zhě yǐn sī tú, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú nèi wěi dōng mén zhī wài, sī tú fèng tiān dì zhī zǔ. huáng dì jì zhì wèi lè zhǐ, tài guān lìng yǐn zhuàn rù. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, zhuàn zhì jiē, lè zhǐ. zhuàn shēng yú nán bì, tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, gè shè yú shén zuò qián. biān dòu gài mì chè zhī rú shì. shè qì, yè zhě yǐn sī tú yǐ xià jiàng zì dōng bì fù wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ. shè yí, huáng dì diàn yù bó qì jiàng hái bǎn wèi, xià yǒu jìn shú piān. huáng dì jì shēng diàn yù bì, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú xī mén wài, sī tú fèng tài shè zhī zǔ. chū huáng dì jì zhì wèi lè zhǐ, tài guān lìng yǐn tài shè tài jì zhī zhuàn rù zì zhèng mén, hòu tǔ hòu jì zhī zhuàn rù zì zuǒ tà. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, zhuàn zhì bì, lè zhǐ. tài shè tài jì zhī zhuàn shēng zì běi bì, hòu tǔ hòu jì zhī zhuàn shēng zì xī bì, zhū zhù yíng yǐn yú tán shàng, gè shè yú shén zuò qián. miào yí yú cǐ yǒu kuì shí piān. huáng dì jì shēng guàn, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú dōng mén wài. yè zhě yǐn sī tú chū yì zhuàn suǒ, sī tú fèng xiàn zǔ zhī zǔ. chū huáng dì jì zhì wèi lè zhǐ, tài guān lìng yǐn zhuàn rù zì zhèng mén. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, yǐ wú shè zhī jūn. zì hòu jiē shén jiē zòu wú shè. zhuàn zhì tài bì, zhū tài zhù yíng yǐn yú jiē shàng, lè zhǐ, gè shè yú shén zuò qián. shè qì, yè zhě yǐn sī tú yǐ xià jiàng fù wèi, zhū zhù gè hái zūn suǒ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, lè zuò, huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ. guàn shǒu xǐ jué, shì zhōng huáng mén shì láng zàn xǐ rú chén guàn zhī yí. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, shēng zuò jiē, lè zhǐ. yì xiàn zǔ zūn yí suǒ, shì zhōng zàn zhuó lǐ qí, shòu hé zhī lè zuò, měi zhuó xiàn jiē zuò shòu hé zhī lè, tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi miàn guì diàn jué, fǔ fú, xìng, chū hù běi xiàng lì, lè zhǐ. tài zhù chí bǎn jìn yú shì hù wài zhī yòu, dōng miàn guì dú zhù wén, zhù wén lín shí zhuàn, dú qì, xìng, huáng dì zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù rù, guì diàn bǎn yú shén zuò, xìng, chū hái zūn suǒ. huáng dì bài qì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì yì zǔ zūn yí suǒ, zhuó xiàn jiē rú chū yí, wéi bù guàn xǐ. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì dōng xù xī xiàng lì, lè zuò.
初群官拜訖,謁者引司徒,太官令出,帥進饌者奉饌陳於內壝東門之外,司徒奉天帝之俎。皇帝既至位樂止,太官令引饌入。俎初入門,雍和之樂作,饌至階,樂止。饌升於南陛,太祝迎引於壇上,各設於神座前。(籩豆蓋冪徹之如式。)設訖,謁者引司徒以下降自東陛復位,諸太祝各還樽所。(社儀,皇帝奠玉帛訖降還版位,下有進熟篇。皇帝既升奠玉幣,太官令出,帥進饌者奉饌陳於西門外,司徒奉太社之俎。初皇帝既至位樂止,太官令引太社太稷之饌入自正門,后土、后稷之饌入自左闥。俎初入門,雍和之樂作,饌至陛,樂止。太社太稷之饌升自北陛,后土后稷之饌升自西陛,諸祝迎引於壇上,各設於神座前。廟儀於此有饋食篇。皇帝既升祼,太官令出,帥進饌者奉饌陳於東門外。謁者引司徒出詣饌所,司徒奉獻祖之俎。初皇帝既至位樂止,太官令引饌入自正門。俎初入門,雍和之樂作,以無射之均。自後接神皆奏無射。饌至太陛,諸太祝迎引於階上,樂止,各設於神座前。設訖,謁者引司徒以下降復位,諸祝各還樽所。太常卿引皇帝詣罍洗,樂作,皇帝至罍洗,樂止。盥手洗爵,侍中、黃門侍郎贊洗如晨祼之儀。太常卿引皇帝,樂作,升阼階,樂止。詣獻祖樽彝所,侍中贊酌醴齊,壽和之樂作,每酌獻皆作壽和之樂,太常卿引皇帝入詣獻祖神座前,北面跪奠爵,俯伏,興,出戶北向立,樂止。太祝持版進於室戶外之右,東面跪讀祝文,祝文臨時撰,讀訖,興,皇帝再拜。初讀祝文訖,樂作,太祝入,跪奠版於神座,興,出還樽所。皇帝拜訖,樂止。太常卿引皇帝詣懿祖樽彝所,酌獻皆如初儀,唯不盥洗。訖,太常卿引皇帝詣東序西向立,樂作。)
tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, lè zuò, huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ. shì zhōng guì qǔ yí, xìng, wò shuǐ yòu shì zhōng guì qǔ pán, xìng, chéng shuǐ huáng dì guàn shǒu. huáng mén shì láng guì qǔ jīn yú fěi, xìng, jìn huáng dì shuì shǒu qì, shòu jīn, guì diàn yú fěi suì qǔ páo jué yú fěi, xìng, jìn. huáng dì shòu jué, shì zhōng zhuó léi shuǐ, yòu shì zhōng fèng pán chéng shuǐ, huáng dì xǐ jué, huáng mén shì láng yòu shòu jīn jiē rú chū. huáng dì shì jué qì, shì zhōng diàn pán yí, huáng mén shì láng shòu jīn diàn yú fěi jiē rú cháng.
太常卿引皇帝詣罍洗,樂作,皇帝至罍洗,樂止。侍中跪取匜,興,沃水;又侍中跪取盤,興,承水;皇帝盥手。黃門侍郎跪取巾於篚,興,進;皇帝帨手訖,受巾,跪奠於篚;遂取匏爵於篚,興,進。皇帝受爵,侍中酌罍水,又侍中奉盤承水,皇帝洗爵,黃門侍郎又授巾皆如初。皇帝拭爵訖,侍中奠盤匜,黃門侍郎受巾奠於篚皆如常。
tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì yì tán, shēng zì nán bì, shè zé shēng tài shè běi bì. lè zhǐ. jìn shì zhě cóng shēng rú cháng. yè zhě yǐn sī tú shēng zì dōng bì, shè shēng xī bì. lì yú zūn suǒ. zhāi láng fèng zǔ cóng shēng, lì yú sī tú zhī hòu. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tiān dì shè yún tài shè, xià fǎng cǐ. jiǔ zūn suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng zàn zhuó fàn qí shè lǐ qí. qì, shòu hé zhī lè zuò, huáng dì měi zhuó xiàn jí yǐn fú jiǔ, jiē zuò shòu hé zhī lè. tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn tiān dì shén zuò qián, běi xiàng guì shè nán miàn. xià fǎng cǐ. diàn jué, fǔ fú, xìng, tài cháng qīng yǐn huáng dì shǎo tuì, běi miàn lì, lè zhǐ. tài zhù chí bǎn jìn yú shén zuò zhī yòu, dōng miàn shè xī miàn. guì dú zhù wén zhù wén lín shí zhuàn, shè miào tóng. qì, xìng, huáng dì zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù jìn diàn bǎn yú shén zuò. hái zūn suǒ. shè, huáng dì bài qì, lè zhǐ, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì hòu tǔ shì jiǔ zūn suǒ, zhuó xiàn xī xiàng diàn jué dú zhù wén rú shàng yí. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tài jì tán, shēng jiàng zhuó xiàn rú tài shè yí.
太常卿引皇帝,樂作,皇帝詣壇,升自南陛,(社則升太社北陛。)樂止。近侍者從升如常。謁者引司徒升自東陛,(社升西陛。)立於樽所。齋郎奉俎從升,立於司徒之後。太常卿引皇帝詣天帝(社雲太社,下仿此。)酒樽所,執樽者舉冪,侍中贊酌汎齊(社醴齊。)訖,壽和之樂作,(皇帝每酌獻及飲福酒,皆作壽和之樂。)太常卿引皇帝進天帝神座前,北向跪(社南面。下仿此。)奠爵,俯伏,興,太常卿引皇帝少退,北面立,樂止。太祝持版進於神座之右,東面(社西面。)跪讀祝文(祝文臨時撰,社廟同。)訖,興,皇帝再拜。初讀祝文訖,樂作,太祝進奠版於神座。還樽所。(社,皇帝拜訖,樂止,太常卿引皇帝詣后土氏酒樽所,酌獻、西向奠爵、讀祝文如上儀。訖,太常卿引皇帝詣太稷壇,升降酌獻如太社儀。)
tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn tiān dì shén zuò qián, běi miàn lì, lè zuò. tài zhù yǐ jué zhuó fú jiǔ hé zhì yī jué, yī tài zhù chí jué yǐ shòu shì zhōng, shì zhōng shòu jué xī xiàng jìn, huáng dì zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, cuì jiǔ, diàn jué, fǔ fú, xìng. miào, huáng dì xiàn jiāng bì, yè zhě yǐn sī tú shēng zì dōng jiē, lì yú qián yíng jiān, běi miàn. zhū zhù gè zhuó fú jiǔ hé zhì yī jué, shì zhōng zàn jì cuì rú cháng yí. zhū tài zhù gè shuài zhāi láng jìn zǔ, tài zhù guì jiǎn shén qián zuò ròu jiā yú zǔ, xìng, yǐ zuò ròu gòng zhì yī zǔ shàng, shòu sī tú, sī tú fèng zǔ xī xiàng jìn, huáng dì shòu yǐ shòu zuǒ yòu. miào, zhù shuài zhāi láng jiǎn zuò ròu, yòu yǐ biān qǔ shǔ jì fàn gòng zhì yī biān, yǐ zuò ròu gòng zhì yī zǔ shàng, xiān yǐ fàn shòu sī tú, sī tú fèng jìn, huáng dì shòu yǐ shòu zuǒ yòu, cì shòu zuò. huáng dì zài bài, guì qǔ jué, suì yǐn zú jué. shì zhōng jìn shòu jué yǐ shòu tài zhù, tài zhù shòu jué fù yú diàn. huáng dì fǔ fú, xìng, zài bài, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì jiàng zì nán bì, shè jiàng běi bì, tài cháng qīng yǐn yì tài jì xíng shì rú tài shè, qì, jiàng běi bì. miào jiàng zuò jiē. hái bǎn wèi xī xiàng lì, lè zhǐ. yè zhě yǐn sī tú jiàng fù wèi.
太常卿引皇帝進天帝神座前,北面立,樂作。太祝以爵酌福酒合置一爵,一太祝持爵以授侍中,侍中受爵西向進,皇帝再拜受爵,跪祭酒,啐酒,奠爵,俯伏,興。(廟,皇帝獻將畢,謁者引司徒升自東階,立於前楹間,北面。諸祝各酌福酒合置一爵,侍中贊祭啐如常儀。)諸太祝各帥齋郎進俎,太祝跪減神前胙肉加於俎,興,以胙肉共置一俎上,授司徒,司徒奉俎西向進,皇帝受以授左右。(廟,祝帥齋郎減胙肉,又以籩取黍稷飯共置一籩,以胙肉共置一俎上,先以飯授司徒,司徒奉進,皇帝受以授左右,次受胙。)皇帝再拜,跪取爵,遂飲卒爵。侍中進受爵以授太祝,太祝受爵復於坫。皇帝俯伏,興,再拜,樂止。太常卿引皇帝,樂作,皇帝降自南陛,(社降北陛,太常卿引詣太稷行事如太社,訖,降北陛。廟降阼階。)還版位西向立,樂止。謁者引司徒降復位。
tài zhù gè jìn chè dòu, hái zūn suǒ. chè zhě, biān dòu gè yī shǎo yí yú gù chù. miào, sī tú fù wèi, dēng gē zuò, zhū zhù rù shì chè dòu, dēng gē zhǐ. fèng lǐ yuē:" cì zuò." zàn zhě chàng:" zhòng guān zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài. lè zuò, tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zhòng guān jiē zài bài. lè yī chéng, zhǐ.
太祝各進徹豆,還樽所。(徹者,籩豆各一少移於故處。廟,司徒復位,登歌作,諸祝入室徹豆,登歌止。)奉禮曰:"賜胙。"贊者唱:"眾官再拜。"在位者皆再拜。樂作,太常卿前奏稱:"請再拜。"退復位。皇帝再拜。奉禮曰:"眾官再拜。"眾官皆再拜。樂一成,止。
tài cháng qīng qián zòu:" qǐng jiù wàng liáo wèi." shè zé wàng yì, xià fǎng cǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì zhì wàng liáo wèi, shè zé jiù wàng yì wèi. nán xiàng lì, lè zhǐ. yú qún guān jiāng bài, zhū tài zhù gè yǐ fěi jìn shén zuò qián, qǔ yù bó zhù bǎn, zhāi láng yǐ zǔ zài shēng tǐ jì shǔ fàn jué jiǔ, xìng, gè zì qí bì jiàng tán nán xíng, dāng chái tán nán, dōng xíng, zì nán bì dēng chái tán, yǐ yù bì zhuàn wù zhì yú chái shàng. qì, fèng lǐ yuē:" kě liáo." dōng xī miàn gè sì rén yǐ jù liáo huǒ. bàn chái, shè zé jiàng tán nán xíng, dāng yì kǎn xī xíng, zhū zhù yǐ yù bó zhuàn wù zhì yú kǎn, fèng lǐ yuē" kě yì", kǎn dōng xī miàn gè sì rén tián tǔ. tài cháng qīng qián zòu:" lǐ bì." miào wú wàng liáo yí.
太常卿前奏:"請就望燎位。"(社則望瘞,下仿此。)太常卿引皇帝,樂作,皇帝至望燎位,(社則就望瘞位。)南向立,樂止。於群官將拜,諸太祝各以篚進神座前,取玉帛、祝版,齋郎以俎載牲體、稷黍飯、爵酒,興,各自其陛降壇南行,當柴壇南,東行,自南陛登柴壇,以玉幣饌物置於柴上。訖,奉禮曰:"可燎。"東西面各四人以炬燎火。半柴,(社則降壇南行,當瘞埳西行,諸祝以玉帛饌物置於埳,奉禮曰"可瘞",埳東西面各四人窴土。)太常卿前奏:"禮畢。"(廟無望燎儀。)
tài cháng qīng yǐn huáng dì hái dà cì, lè zuò, huáng dì chū nèi wěi mén, shè chū gōng mén, miào chū miào mén. diàn zhōng jiān qián shòu zhèn guī, huá gài shì wèi rú cháng yí, huáng dì rù cì, lè zhǐ. yè zhě zàn yǐn gè yǐn gào guān jí cóng jià qún chén zhū fāng kè shǐ yǐ cì chū. zàn yǐn yǐn yù shǐ yǐ xià jù fù zhí shì wèi. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." yù shǐ yǐ xià jiē zài bài, zàn yǐn yǐn chū. gōng rén yǐ xià yǐ cì chū. shè miào zhù bǎn fán yú zhāi suǒ.
太常卿引皇帝還大次,樂作,皇帝出內壝門,(社出宮門,廟出廟門。)殿中監前受鎮珪,華蓋侍衛如常儀,皇帝入次,樂止。謁者、贊引各引告官及從駕群臣、諸方客使以次出。贊引引御史以下俱復執事位。立定,奉禮曰:"再拜。"御史以下皆再拜,贊引引出。工人以下以次出。(社廟祝版燔於齋所。)
luán jià hái gōng shè miào tóng
鑾駕還宮(社廟同)
huáng dì jì hái dà cì, shì zhōng bǎn zòu:" qǐng jiě yán." jiāng shì bù dé zhé lí bù wǔ. huáng dì gǎi fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, chéng jīn hé, gǔ chuī zhèn zuò, zòu qǐng hái gōng rú cháng yí.
皇帝既還大次,侍中版奏:"請解嚴。"(將士不得輒離部伍。)皇帝改服通天冠,絳紗袍,乘金輅,鼓吹振作,奏請還宮如常儀。
xún shòu gào yuán qiū yǒu sī shè shì gào shè miào fù
巡狩告圜丘有司攝事(告社廟附)
jiāng gào, yǒu sī bo rì rú bié yí. shè miào tóng.
將告,有司卜日如別儀。(社廟同。)
qián èr rì, shǒu gōng shè gào guān yǐ xià cì gè yú cháng suǒ, shè chén zhuàn màn yú nèi wěi dōng mén zhī wài dào běi, nán xiàng. shè wú shè chén zhuàn màn, miào tóng shè. yòu xiào sǎo chú tán zhī nèi wài, jiāo shè lìng jī chái yú liáo tán. shè wèi yì kǎn èr yú tán běi rú cháng, miào kǎn yú běi mén nèi dào xī.
前二日,守宮設告官以下次各於常所,設陳饌幔於內壝東門之外道北,南向。(社無設陳饌幔,廟同社。)右校掃除壇之內外,郊社令積柴於燎壇。(社為瘞埳二於壇北如常,廟埳於北門內道西。)
qián yī rì, zhū gào guān qīng zhāi yú gào suǒ. shè yú shè suǒ, miào yú miào suǒ. zhū wèi lìng qí shǔ, bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén. shè zé shè gōng mén, miào zé miào mén. fèng lǐ shè bǎn wèi yú nèi wài bìng rú cháng yí. miào yòu shè wàng yì wèi yú táng zhī dōng běi, dāng yì kǎn xī xiàng. yòu shè fèng lǐ wèi yú yì kǎn dōng běi, nán xiàng, zàn zhě èr rén zài xī shǎo tuì. tài miào lìng zhěng fú shén wò. jiāo shè lìng shuài qí shǔ yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè, jiē rú cháng yí. zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu. tài guān lìng xiān zhuàn jiǔ pú hǎi.
前一日,諸告官清齋於告所。(社於社所,廟於廟所。)諸衛令其屬,晡後一刻各以其方器服守衛壝門。(社則社宮門,廟則廟門。)奉禮設版位於內外並如常儀。(廟又設望瘞位於堂之東北,當瘞埳西向。又設奉禮位於瘞埳東北,南向,贊者二人在西少退。太廟令整拂神幄。)郊社令帥其屬以樽坫罍洗篚冪入設,皆如常儀。執樽罍篚冪者各位於樽罍篚冪之後。太官令先饌酒脯醢。
gào rì wèi míng sì kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè shén zuò wèi rú cháng. miào wú wèi míng sì kè yǐ xià yí.
告日未明四刻,太史令、郊社令各服其服,升設神座位如常。(廟無未明四刻以下儀。)
wèi míng sān kè, zhū gào guān gè fú qí fú, jiāo shè lìng miào zé miào lìng. liáng yùn lìng zhī shǔ rù shí zūn léi jí yù bì. tiān dì tài zūn èr, zhe zūn èr, yī shí yǐ míng shuǐ wèi shàng, yī shí yǐ lǐ qí cì zhī. shān léi gè èr, yī shí yǐ xuán jiǔ wèi shàng, yī shí yǐ qīng jiǔ cì zhī. yù yǐ cāng bì, bì yǐ cāng. shè zhèng zuò tài léi èr, yī shí míng shuǐ wèi shàng, yī shí lǐ qí cì zhī. pèi zuò xiàng zūn èr, qí shí yì rú zhī. jiē shān léi èr, yī shí xuán jiǔ wèi shàng, yī shí qīng jiǔ cì zhī. yù liǎng guī yǒu dǐ. bì yǐ hēi, gè yī zhàng bā chǐ. miào měi shì chūn xià yòng liǎng xī zūn, qiū dōng yòng liǎng zhe zūn. yī shí míng shuǐ wèi shàng, yī shí lǐ qí cì zhī. shān léi èr, yī shí xuán jiǔ wèi shàng, yī shí qīng jiǔ cì zhī. bì yǐ bái, zhǎng yī zhàng bā chǐ. tài zhù yǐ yù bó zhì yú fěi, shè yú zhuàn suǒ. shè wú zhuàn màn, miào tóng.
未明三刻,諸告官各服其服,郊社令、(廟則廟令。)良醞令之屬入實樽罍及玉幣。(天帝太樽二,著樽二,一實以明水為上,一實以醴齊次之。山罍各二,一實以玄酒為上,一實以清酒次之。玉以蒼璧,幣以蒼。社正座太罍二,一實明水為上,一實醴齊次之。配座象樽二,其實亦如之。皆山罍二,一實玄酒為上,一實清酒次之。玉兩珪有邸。幣以黑,各一丈八尺。廟每室春夏用兩犧樽,秋冬用兩著樽。一實明水為上,一實醴齊次之。山罍二,一實玄酒為上,一實清酒次之。幣以白,長一丈八尺。)太祝以玉帛置於篚,設於饌所。(社無饌幔,廟同。)
wèi míng èr kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià rù, zài bài xíng sǎo chú rú cháng yí. qì, gè jiù wèi. shè yī kè. miào yòu zàn yǐn yǐn tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng rù dāng jiē jiān, běi miàn xī shàng lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài", zàn zhě chéng chuán, tài miào lìng yǐ xià jiē zài bài. shēng zì dōng jiē, rù kāi kǎn shì, fèng chū xiàn zǔ yǐ xià jiǔ shì shén zhǔ, gè zhì yú zuò rú yí qì, gè jiù wèi. yè zhě yǐn gào guān yǐ xià jù jiù mén wài wèi. yè zhě yǐn gào guān, zàn yǐn yǐn zhí shì zhě cì rù jiù wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài", gào guān yǐ xià zài bài, qí xiān bài zhě bù bài. yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ bái" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì".
未明二刻,奉禮帥贊者先入就位,贊引引御史、太祝以下入,再拜行掃除如常儀。訖,各就位。(社一刻。廟又贊引引太廟令、太祝、宮闈令入當階間,北面西上立定,奉禮曰"再拜",贊者承傳,太廟令以下皆再拜。升自東階,入開埳室,奉出獻祖以下九室神主,各置於座如儀訖,各就位。謁者引告官以下俱就門外位。謁者引告官,贊引引執事者次入就位,立定,奉禮曰"再拜",告官以下再拜,其先拜者不拜。謁者進告官之左白"有司謹具,請行事"。)
wèi míng yī kè, shè miào zé zhì míng. yè zhě yǐn gào guān miào yòu zàn yǐn yǐn zhí shì zhě. yǐ xià jù jiù mén wài wèi lì dìng, yòu yè zhě yǐn gào guān zàn yǐn yǐn zhí shì zhě cì rù jiù wèi lì dìng, shè wú yè zhě yǐ xià. fèng lǐ yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, fán fèng lǐ yǒu cí, zàn zhě jiē chéng chuán. gào guān yǐ xià jiē zài bài. yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ, bái:" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì." tuì fù wèi. fèng lǐ yuē:" zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài.
未明一刻,(社廟則質明。)謁者引告官(廟又贊引引執事者。)以下俱就門外位立定,又謁者引告官、贊引引執事者次入就位立定,(社無謁者以下。)奉禮曰:"再拜。"贊者承傳,(凡奉禮有辭,贊者皆承傳。)告官以下皆再拜。謁者進告官之左,白:"有司謹具,請行事。"退復位。奉禮曰:"再拜。"在位者皆再拜。
chū yè zhě bái qǐng xíng shì tuì fù wèi, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú dōng mén zhī wài. shè yú xī mén. chū tài guān lìng chū, tài zhù guì qǔ yù miào qǔ bì. yú fěi, xìng, lì yú zūn suǒ.
初謁者白請行事退復位,太官令出,帥進饌者奉饌陳於東門之外。(社於西門。)初太官令出,太祝跪取玉(廟取幣。)於篚,興,立於樽所。
yè zhě yǐn gào guān shēng zì wǔ bì, běi xiàng lì, shè shēng běi bì nán xiàng lì. tài zhù yǐ yù dōng xiàng shòu, shè xī xiàng shòu. gào guān shòu yù, jìn, běi miàn guì shè nán miàn. diàn yú tiān dì shén zuò, fǔ fú, xìng, shè diàn tài shè. shǎo tuì, běi xiàng zài bài. shè yè zhě yòu yǐn gào guān yì tài jì tán, rú tài shè zhī yí. yè zhě yǐn jiàng hái běn wèi, tài zhù hái zūn suǒ. miào yè zhě yǐn gào guān shēng zì dōng jiē, yì xiàn zǔ miào shì hù qián běi xiàng lì, tài zhù yǐ bì dōng xiàng shòu, gào guān shòu bì, běi miàn guì diàn yú xiàn zǔ shén zuò qián, fǔ fú, xìng, chū hù, běi xiàng zài bài. qì, yè zhě yǐn gào guān cì jìn bì yú yì zǔ yǐ xià jiē rú shàng yí. qì, yè zhě yǐn hái běn wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ.
謁者引告官升自午陛,北向立,(社升北陛南向立。)太祝以玉東向授,(社西向授。)告官受玉,進,北面跪(社南面。)奠於天帝神座,俯伏,興,(社奠太社。)少退,北向再拜。(社謁者又引告官詣太稷壇,如太社之儀。)謁者引降還本位,太祝還樽所。(廟謁者引告官升自東階,詣獻祖廟室戶前北向立,太祝以幣東向授,告官受幣,北面跪奠於獻祖神座前,俯伏,興,出戶,北向再拜。訖,謁者引告官次進幣於懿祖以下皆如上儀。訖,謁者引還本位,諸太祝各還樽所。)
tài guān lìng yǐn zhuàn rù, shēng zì wǔ bì, tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, shè yú shén zuò qián. biān dòu gài mì chè zhī rú shì. shè zhuàn rù rú zhèng yí. shè qì, tài guān lìng yǐ xià jiàng zì dōng bì, fù wèi. shè xī bì. zhū tài zhù gè hái zūn suǒ.
太官令引饌入,升自午陛,太祝迎引於壇上,設於神座前。(籩豆蓋冪徹之如式。社饌入如正儀。)設訖,太官令以下降自東陛,復位。(社西陛。)諸太祝各還樽所。
yè zhě yǐn gào guān yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué qì, shēng zì nán bì, yì tiān dì jiǔ zūn suǒ. shè gào guān yì tài shè tán, shēng běi bì. zhí zūn zhě jǔ mì, gào guān zhuó lǐ qí, yè zhě yǐn gào guān yì tiān dì shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, fǔ fú, xìng, shè jìn tài shè qián, nán xiàng guì diàn. shǎo tuì, běi xiàng lì. tài zhù chí bǎn jìn yú shén zuò zhī yòu, dōng xiàng guì dú zhù wén zhù wén lín shí zhuàn. shè xī xiàng. qì, xìng, gào guān zài bài qì, tài zhù jìn, guì diàn bǎn yú shén zuò, xìng, hái zūn suǒ.
謁者引告官詣罍洗,盥手洗爵訖,升自南陛,詣天帝酒樽所。(社告官詣太社壇,升北陛。)執樽者舉冪,告官酌醴齊,謁者引告官詣天帝神座前,北向跪奠爵,俯伏,興,(社進太社前,南向跪奠。)少退,北向立。太祝持版進於神座之右,東向跪讀祝文(祝文臨時撰。社西向。)訖,興,告官再拜訖,太祝進,跪奠版於神座,興,還樽所。
gào guān bài qì, yè zhě yǐn gào guān jìn tiān dì shén zuò qián, běi xiàng lì. shè yǐn yì tài shè qián nán miàn lì. miào tài guān lìng yǐn zhuàn rù zì zhèng mén, shēng zì tài jiē, zhū tài zhù yíng yǐn yú jiē shàng, gè shè yú shén zuò qián qì, tài guān lìng yǐ xià jiàng fù wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ. yè zhě yǐn gào guān yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué qì, shēng zì dōng jiē, yì xiàn zǔ jiǔ zūn suǒ. zhí zūn zhě jǔ mì, gào guān zhuó lǐ qí qì, yè zhě yǐn gào guān rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, fǔ fú, xìng, chū hù běi xiàng lì. tài zhù chí bǎn jìn yú shì hù wài zhī yòu, dōng xiàng guì dú zhù wén qì, xìng, gào guān zài bài, tài zhù jìn, guì diàn bǎn yú shén zuò, fǔ fú, xìng, hái zūn suǒ. gào guān bài qì, yè zhě yǐn gào guān yǐ cì diàn rú xiàn zǔ zhī yí, wéi bù guàn xǐ. qì, yè zhě yǐn gào guān yì dōng xù, xī xiàng lì. tài zhù yǐ jué zhuó léi fú jiǔ, hé zhì yī jué, yī tài zhù chí jué jìn gào guān zhī yòu, xī xiàng lì. shè dōng xiàng, miào běi xiàng. gào guān zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, suì yǐn zú jué. tài zhù jìn shòu jué, fù yú diàn. gào guān fǔ fú, xìng, zài bài qì, yè zhě yǐn gào guān jiàng fù wèi. shè gào guān bài qì, yǐn jiàng yì tài jì tán, shēng xiàn rú tài shè, qì, yǐn jiàng fù wèi.
告官拜訖,謁者引告官進天帝神座前,北向立。(社引詣太社前南面立。廟太官令引饌入自正門,升自太階,諸太祝迎引於階上,各設於神座前訖,太官令以下降復位,諸太祝各還樽所。謁者引告官詣罍洗,盥手洗爵訖,升自東階,詣獻祖酒樽所。執樽者舉冪,告官酌醴齊訖,謁者引告官入詣獻祖神座前,北向跪奠爵,俯伏,興,出戶北向立。太祝持版進於室戶外之右,東向跪讀祝文訖,興,告官再拜,太祝進,跪奠版於神座,俯伏,興,還樽所。告官拜訖,謁者引告官以次奠如獻祖之儀,唯不盥洗。訖,謁者引告官詣東序,西向立。)太祝以爵酌罍福酒,合置一爵,一太祝持爵進告官之右,西向立。(社東向,廟北向。)告官再拜受爵,跪祭酒,遂飲卒爵。太祝進受爵,復於坫。告官俯伏,興,再拜訖,謁者引告官降復位。(社告官拜訖,引降詣太稷壇,升獻如太社,訖,引降復位。)
tài zhù gè jìn guì chè dòu, fǔ fú, xìng, hái zūn suǒ. fèng lǐ yuē:" zài bài." zài wèi zhě jí gào guān jiē zài bài.
太祝各進跪徹豆,俯伏,興,還樽所。奉禮曰:"再拜。"在位者及告官皆再拜。
yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ, bái:" qǐng jiù wàng liáo wèi." shè wàng yì wèi, miào tóng shè. yè zhě yǐn gào guān jiù wàng liáo wèi, nán xiàng lì. miào xī xiàng lì. chū zhòng guān jiāng bài, tài zhù yǐ fěi qǔ yù bì jí zhù bǎn zhì yú chái shàng hù nèi. yì zé tián yú kǎn. shè zhù bǎn fén yú zhāi fāng, miào tóng shè. chái dōng xī gè sì rén yǐ jù liáo huǒ, bàn chái, shè zé yì, zuǒ yòu sì rén tián tǔ bàn kǎn. yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ, bái:" lǐ bì."
謁者進告官之左,白:"請就望燎位。"(社望瘞位,廟同社。)謁者引告官就望燎位,南向立。(廟西向立。)初眾官將拜,太祝以篚取玉幣及祝版置於柴上戶內。(瘞則窴於埳。社祝版焚於齋坊,廟同社。)柴東西各四人以炬燎火,半柴,(社則瘞,左右四人窴土半埳。)謁者進告官之左,白:"禮畢。"
yè zhě yǐn gào guān zàn yǐn yǐn zhí shì zhě yǐ cì chū. yù shǐ yǐ xià jù fù zhí shì wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." yù shǐ yǐ xià jiē zài bài, zàn yǐn yǐn chū. tài miào yí, chū bái lǐ bì, fèng lǐ zàn zhě hái běn wèi. yù shǐ tài shǐ yǐ xià jù fù zhí shì wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài", yù shǐ yǐ xià jiē zài bài, zàn yǐn yǐn chū. tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng nà shén zhǔ rú cháng yí.
謁者引告官、贊引引執事者以次出。御史以下俱復執事位,立定,奉禮曰:"再拜。"御史以下皆再拜,贊引引出。(太廟儀,初白禮畢,奉禮讚者還本位。御史太史以下俱復執事位,立定,奉禮曰"再拜",御史以下皆再拜,贊引引出。太廟令、太祝、宮闈令納神主如常儀。)
guī gào lǐ tóng.
歸告禮同。
huáng dì xún shòu
皇帝巡狩
luán jià chū gōng
鑾駕出宮
jiāng xún shòu, suǒ sī chéng zhì xiān bān gào yú dōng fāng zhū zhōu yuē:" huáng dì èr yuè dōng xún shòu, gè xiū píng nǎi shǒu, kǎo nǎi zhí shì, wú gǎn bù jìng jiè, guó yǒu dà xíng." jià jiāng fā, gào yuán qiū zōng miào shè jì, jiē rú bié yí. huáng dì chū gōng bèi dà jià lǔ bù jiē rú cháng yí. bá yú guó mén, jì suǒ guò shān chuān, rú qīn zhēng zhī lǐ. suǒ jīng zhōu xiàn, cì shǐ xiàn lìng xiān dài yú jìng. tōng shì shè rén chéng zhì wèn bǎi nián. gǔ xiān dì wáng míng chén liè shì, jiē zhōu xiàn zhì jì.
將巡狩,所司承制先頒告於東方諸州曰:"皇帝二月東巡狩,各修平乃守,考乃職事,無敢不敬戒,國有大刑。"駕將發,告圜丘、宗廟、社稷,皆如別儀。皇帝出宮備大駕鹵簿皆如常儀。軷於國門,祭所過山川,如親征之禮。所經州縣,刺史縣令先待於境。通事舍人承制問百年。古先帝王、名臣、烈士,皆州縣致祭。
fán chái gào zhì
燔柴告至
jiāng gào, jiāng zuò xiān yú tài shān xià xiū yuán tán, sì chū bì. ruò xiān yǒu fēng chán sì tiān tán, jí bù xū bié zhú.
將告,將作先於泰山下修圓壇,四出陛。(若先有封禪祀天壇,即不須別築。)
qián gào sān rì, shàng shě zhí zhǎng shī dà cì yú wài wěi dōng mén zhī nèi. yòu shè wén wǔ shì chén cì, chén zhuàn wèi. shè gōng xuán lè liáo tán zhī zhì. yī rú yuán qiū zhī yí.
前告三日,尚舍直長施大次於外壝東門之內。(又設文武侍臣次,陳饌位。)設宮懸樂、燎壇之制。(一如圜丘之儀。)
qián yī rì, huáng dì qīng zhāi yú xíng gōng. yīng gào zhī guān jiē yú gào suǒ qīng zhāi yī rì. jìn shì zhī guān yīng cóng shēng zhě jí cóng gào qún guān zhū fāng kè shǐ, jiē yú qí suǒ jù qīng zhāi yī xiǔ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén, yǔ tài lè gōng rén jù qīng qí yī xiǔ. fèng lǐ shè yù wèi yú tán zhī dōng nán, xī xiàng. shè gào guān sī tú zhí shì zhě yù shǐ fèng lǐ zàn zhě xié lǜ láng tài lè lìng wàng liáo wèi dōng fāng zhū zhōu cì shǐ xiàn lìng jiè gōng xī gōng wén wǔ jiǔ pǐn yǐ shàng guān xī fāng běi fāng fān kè děng wèi, bìng rú shàng xīn yuán qiū yí. qí bāo shèng hóu děng yì rú zhī. shè gào guān yǐ xià mén wài wèi yú dōng xī wěi mén zhī wài dào nán, jiē rú shè cì zhī shì. jiāo shè lìng shuài fǔ shǐ yī rén jí zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè yú wèi, bìng rú cháng yí, zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu.
前一日,皇帝清齋於行宮。應告之官皆於告所清齋一日。近侍之官應從升者及從告群官、諸方客使,皆於其所俱清齋一宿。諸衛令其屬晡後一刻各以其方器服守衛壝門,與太樂工人俱清齊一宿。奉禮設御位於壇之東南,西向。設告官司徒、執事者、御史、奉禮、贊者、協律郎、太樂令、望燎位、東方諸州刺史縣令、介公、酅公、文武九品以上官、西方北方蕃客等位,並如上辛圜丘儀。(其褒聖侯等亦如之。)設告官以下門外位於東西壝門之外道南,皆如設次之式。郊社令帥府史一人及齋郎以樽坫罍洗篚冪入設於位,並如常儀,執樽罍篚冪者各位於樽罍篚冪之後。
gào rì wèi míng shí wǔ kè, tài guān lìng shuài zǎi rén pēng shēng yú chú. cāng shēng yī, xīng shēng yī.
告日未明十五刻,太官令帥宰人烹牲於廚。(蒼牲一,騂牲一。)
wèi míng sì kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè hào tiān shàng dì shén zuò yú tán shàng běi fāng, nán xiàng, xí yǐ gǎo jiē shè gāo zǔ shén yáo huáng dì shén zuò yú dōng fāng, xī xiàng, xí yǐ guǎn. shè shén wèi gè yú zuò shǒu.
未明四刻,太史令、郊社令各服其服,升設昊天上帝神座於壇上北方,南向,席以稿秸;設高祖神堯皇帝神座於東方,西向,席以莞。設神位各於座首。
wèi míng sān kè, zhū gào guān yǐ xià gè fú qí fú. jiāo shè lìng liáng yùn lìng gè shuài qí shǔ rù shí zūn léi jí yù bì, tiān dì tài zūn èr, pèi dì zhe zūn èr, jù shí yǐ fàn qí. qí míng shuǐ gè shí yú shàng zūn. yù yǐ cāng bì. bì zhǎng yī zhàng bā chǐ. tài zhù yǐ yù bó zhì yú fěi. tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí zhū biān dòu guǐ fǔ děng, jiē shè yú zhuàn màn nèi.
未明三刻,諸告官以下各服其服。郊社令、良醞令各帥其屬入實樽罍及玉幣,(天帝太樽二,配帝著樽二,俱實以汎齊。其明水各實於上樽。玉以蒼璧。幣長一丈八尺。)太祝以玉帛置於篚。太官令帥進饌者實諸籩豆簋簠等,皆設於饌幔內。
wèi míng èr kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià rù xíng sǎo chú rú cháng yí qì, gè jiù wèi. huáng dì fú gǔn miǎn, chéng hé fā xíng gōng, zòu qǐng jìn fā nèi wài qì fú rú cháng yí. jià jiāng zhì, yè zhě zàn yǐn gè yǐn gào guān, tōng shì shè rén yǐn cóng gào qún guān dōng fāng cì shǐ xiàn lìng zhū fāng kè shǐ, jù jiù mén wài wèi.
未明二刻,奉禮帥贊者先入就位,贊引引御史、太祝以下入行掃除如常儀訖,各就位。皇帝服袞冕,乘輅發行宮,奏請進發、內外器服如常儀。駕將至,謁者贊引各引告官,通事舍人引從告群官、東方刺史縣令、諸方客使,俱就門外位。
jià zhì dà cì mén wài, huí hé nán xiàng. qí jiàng hé zhī dà cì yè zhě yǐn gào guān jí cóng gào qún guān rù jiù wèi huáng dì diàn yù bó děng yí, bìng rú yuán qiū. chū huáng dì jì shēng diàn yù bì, tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě, qí fèng zhuàn zòu lè zhī yí, bìng rú yuán qiū. tiān dì zhī zhuàn shēng zì nán bì, pèi dì zhī zhuàn shēng zì dōng bì. zhū tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, gè shè yú shén zuò qián. shè qì, yè zhě yǐn sī tú yǐ xià jiàng zì dōng bì, fù wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, lè zuò. qí guàn xǐ zhuó xiàn zòu lè dú zhù zhī yí, bìng rú yuán qiū. qí zhù wén lín shí zhuàn. qì, xìng, huáng dì zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù jìn, diàn bǎn yú shén zuò, hái zūn suǒ, qí zhuó xiàn pèi dì zòu lè dú zhù zhī yí, bìng rú yuán qiū. huáng dì bài qì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn tiān dì shén zuò qián, běi xiàng lì, lè zuò, tài zhù gè yǐ jué zhuó fú jiǔ. qí yǐn fú shòu zuò zòu lè huáng dì hái bǎn wèi zhī yí, bìng rú yuán qiū. yè zhě yǐn sī tú jiàng fù wèi. tài zhù gè jìn chè dòu, hái zūn suǒ. fèng lǐ yuē" cì zuò". qí zhòng guān shòu zuò huáng dì wàng liáo jí tài zhù liáo shēng tǐ yù bì huáng dì hái dà cì lǐ guān gōng rén cì chū děng yí, bìng rú yuán qiū.
駕至大次門外,回輅南向。(其降輅之大次、謁者引告官及從告群官入就位、皇帝奠玉帛等儀,並如圜丘。)初皇帝既升奠玉幣,太官令帥進饌者,(其奉饌奏樂之儀,並如圜丘。天帝之饌升自南陛,配帝之饌升自東陛。)諸太祝迎引於壇上,各設於神座前。設訖,謁者引司徒以下降自東陛,復位,諸太祝各還樽所。太常卿引皇帝詣罍洗,樂作。(其盥洗、酌獻、奏樂、讀祝之儀,並如圜丘。其祝文臨時撰。)訖,興,皇帝再拜。初讀祝文訖,樂作,太祝進,奠版於神座,還樽所,(其酌獻配帝、奏樂、讀祝之儀,並如圜丘。)皇帝拜訖,樂止。太常卿引皇帝進天帝神座前,北向立,樂作,太祝各以爵酌福酒。(其飲福、受胙、奏樂、皇帝還版位之儀,並如圜丘。)謁者引司徒降復位。太祝各進徹豆,還樽所。奉禮曰"賜胙"。(其眾官受胙、皇帝望燎及太祝燎牲體玉幣、皇帝還大次、禮官工人次出等儀,並如圜丘。)
luán jià hái xíng gōng
鑾駕還行宮
huáng dì jì hái dà cì, shì zhōng bǎn zòu:" qǐng jiě yán." jiāng shì bù dé zhé lí bù wǔ. huáng dì gǎi fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, chéng hé zòu qǐng hái gōng rú cháng yí.
皇帝既還大次,侍中版奏:"請解嚴。"(將士不得輒離部伍。)皇帝改服通天冠,絳紗袍,乘輅、奏請、還宮如常儀。
wàng zhì yú shān chuān
望秩於山川
chái zhī míng rì, wàng zhì sì yú yuè zhèn hǎi dú shān lín chuān zé qiū líng fén yǎn yuán xí. jiāng jì, suǒ sī xiān wèi tán yú jì suǒ, qí shén jiē yǐ zūn bēi wèi xù, chóng xíng nán xiàng.
柴之明日,望秩祀於岳、鎮、海、瀆、山、林、川、澤、丘、陵、墳、衍、原、隰。將祭,所司先為壇於祭所,其神皆以尊卑為敘,重行南向。
qián sān rì, shǒu gōng shè jì guān yǐ xià cì yú dōng wěi zhī wài dào nán, běi xiàng, yǐ xī wèi shàng. shè chén zhuàn màn yú nèi wěi dōng mén zhī wài dào běi, nán xiàng.
前三日,守宮設祭官以下次於東壝之外道南,北向,以西為上。設陳饌幔於內壝東門之外道北,南向。
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú tán nán, shè dēng gē yú tán shàng, jiē rú cháng yí. yòu xiào sǎo chú tán nèi wài, yòu wèi yì kǎn yú tán běi zhī rén dì wài wěi zhī nèi, fāng shēn qǔ zú róng wù.
前二日,太樂令設宮懸之樂於壇南,設登歌於壇上,皆如常儀。右校掃除壇內外,又為瘞埳於壇北之壬地外壝之內,方深取足容物。
qián yī rì, zhū jì guān gè qīng zhāi yú jì suǒ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén, yǔ tài lè gōng rén jù qīng zhāi yī xiǔ. fèng lǐ shè jì guān wèi yú nèi wěi dōng mén zhī nèi dào běi, zhí shì wèi yú dào nán, jù xī xiàng běi shàng. shè yù shǐ wèi yú tán xià, yī wèi yú dōng nán, xī xiàng, yī wèi yú xī nán, dōng xiàng, lìng shǐ gè péi qí hòu. shè fèng lǐ wèi yú lè xuán dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán chà tuì, jù xī xiàng. xié lǜ láng wèi yú tán shàng, zài nán bì zhī xī, dōng xiàng. shè tài lè lìng wèi yú běi xuán zhī jiān. shè wàng yì wèi yú yì kǎn zhī dōng, xī xiàng. shè jì guān yǐ xià mén wài wèi yú wài wěi dōng mén zhī wài dào nán, měi děng yì wèi, běi xiàng xī shàng. shè jiǔ zūn zhī wèi: yuè zhèn hǎi dú gè shān zūn èr, shān lín chuān zé jù shèn zūn èr, qiū líng fén yǎn yuán xí jù sàn zūn èr, gè yú tán shàng nán bì zhī dōng, běi xiàng xī shàng. qí yuè tán shàng jiā shān léi èr, zhì yú shān zūn dōng, běi xiàng. jiē jiā sháo mì. shè yù fěi yú zūn diàn zhī suǒ, shè xǐ yú tán nán bì dōng nán rú cháng, zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu, jiāo shè lìng shuài zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè yú wèi.
前一日,諸祭官各清齋於祭所。諸衛令其屬晡後一刻各以其方器服守衛壝門,與太樂工人俱清齋一宿。奉禮設祭官位於內壝東門之內道北,執事位於道南,俱西向北上。設御史位於壇下,一位於東南,西向,一位於西南,東向,令史各陪其後。設奉禮位於樂懸東北,贊者二人在南差退,俱西向。協律郎位於壇上,在南陛之西,東向。設太樂令位於北懸之間。設望瘞位於瘞埳之東,西向。設祭官以下門外位於外壝東門之外道南,每等異位,北向西上。設酒樽之位:岳鎮海瀆各山樽二,山林川澤俱蜃樽二,丘陵墳衍原隰俱散樽二,各於壇上南陛之東,北向西上。(其岳壇上加山罍二,置於山樽東,北向。皆加勺冪。)設玉篚於樽坫之所,設洗於壇南陛東南如常,執樽罍篚冪者各位於樽罍篚冪之後,郊社令帥齋郎以樽坫罍洗篚冪入設於位。
jì rì wèi míng shí wǔ kè, tài guān lìng shuài zǎi rén yǐ luán dāo gē shēng, zhāi láng yǐ dòu qǔ máo xuè zhì yú zhuàn suǒ, suì pēng shēng.
祭日未明十五刻,太官令帥宰人以鸞刀割牲,齋郎以豆取毛血置於饌所,遂烹牲。
wèi míng èr kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, rù shè shén zuò, gè yú tán shàng běi fāng, nán xiàng, xí jiē yǐ guǎn, shè shén wèi gè yú zuò shǒu.
未明二刻,太史令、郊社令各服其服,入設神座,各於壇上北方,南向,席皆以莞,設神位各於座首。
wèi míng yī kè, jì guān yǐ xià gè fú qí fú, jiāo shè lìng liáng yùn lìng rù shí zūn léi jí yù, shān zūn shí yǐ tí qí, shèn zūn shí yǐ shěn qí, sàn zūn jí shān léi jiē shí yǐ qīng jiǔ. qí jiā míng shuǐ, jiǔ jiā xuán jiǔ, gè shí yú shàng zūn. jì shén zhī yù yǐ liǎng guī yǒu dǐ. tài zhù yǐ bì zhì yú fěi, tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí zhū biān dòu guǐ fǔ děng. fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǔ zhí zūn léi fěi mì zhě rù zì dōng mén, dāng tán nán chóng xíng, běi xiàng xī shàng. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, yù shǐ yǐ xià jiē zài bài. qì, zhí zūn léi fěi mì zhě gè jiù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ yì tán dōng bì shēng, xíng sǎo chú yú shàng, lìng shǐ zhù shǐ xíng sǎo chú yú xià, qì, yǐn jiù wèi.
未明一刻,祭官以下各服其服,郊社令、良醞令入實樽罍及玉,(山樽實以醍齊,蜃樽實以沈齊,散樽及山罍皆實以清酒。齊加明水,酒加玄酒,各實於上樽。祭神之玉以兩珪有邸。)太祝以幣置於篚,太官令帥進饌者實諸籩豆簋簠等。奉禮帥贊者先入就位。贊引引御史、太祝與執樽罍篚冪者入自東門,當壇南重行,北向西上。立定,奉禮曰:"再拜。"贊者承傳,御史以下皆再拜。訖,執樽罍篚冪者各就位。贊引引御史詣壇東陛升,行掃除於上,令史祝史行掃除於下,訖,引就位。
zhì míng, yè zhě yǐn xiàn guān, zàn yǐn yǐn zhí shì zhě, jù jiù dōng mén wài wèi. tài lè lìng shuài gōng rén cì rù jiù wèi. yè zhě zàn yǐn gè yǐn xiàn guān yǐ xià rù jiù wèi. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài.
質明,謁者引獻官,贊引引執事者,俱就東門外位。太樂令帥工人次入就位。謁者、贊引各引獻官以下入就位。立定,奉禮曰:"再拜。"在位者皆再拜。
yè zhě jìn xiàn guān zhī zuǒ, bái:" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì." tuì fù wèi. xié lǜ láng guì, fǔ fú, jǔ huī, gǔ chù, zòu shùn hé zhī lè, yǐ ruí bīn zhī jūn, zì hòu tán xià zhī lè jiē zòu gū xǐ. lè sān chéng, yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. fèng lǐ yuē:" zài bài." xiàn guān yǐ xià jiē zài bài.
謁者進獻官之左,白:"有司謹具,請行事。"退復位。協律郎跪,俯伏,舉麾,鼓柷,奏順和之樂,以蕤賓之均,(自後壇下之樂皆奏姑洗。)樂三成,偃麾,戛敔,樂止。奉禮曰:"再拜。"獻官以下皆再拜。
tài zhù qǔ yù yú fěi, lì yú zūn suǒ. yè zhě yǐn xiàn guān yì yuè tán, shēng zì nán bì, běi xiàng. tài zhù yǐ yù bì dōng xiàng shòu, xiàn guān shòu. dēng gē zuò sù hé zhī lè, yǐ hán zhōng zhī jūn. yè zhě yǐn xiàn guān jìn, běi miàn guì diàn yú yuè shén zhī zuò, fǔ fú, xìng. yè zhě yǐn tuì, běi miàn zài bài qì, dēng gē zhǐ. yè zhě yǐn xiàn guān jiàng zì nán bì, hái běn wèi.
太祝取玉於篚,立於樽所。謁者引獻官詣岳壇,升自南陛,北向。太祝以玉幣東向授,獻官受。登歌作肅和之樂,以函鍾之均。謁者引獻官進,北面跪奠於岳神之座,俯伏,興。謁者引退,北面再拜訖,登歌止。謁者引獻官降自南陛,還本位。
chū xiàn guān shēng diàn yù bì, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú dōng mén wài yú dēng gē zhǐ, tài guān lìng yǐn zhuàn rù. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, zhuàn zhì bì, lè zhǐ. zhuàn shēng nán bì, tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, shè yú yuè shén zuò qián. biān dòu gài mì chè zhī rú shì. shè qì, tài guān lìng yǐ xià jiàng zì dōng bì yǐ chū, tài zhù hái zūn suǒ. qí zhèn hǎi yǐ xià zhī zhuàn, jiē zhù shǐ yíng yú tán shàng, shè yú shén zuò qián, xiāng cì ér bì.
初獻官升奠玉幣,太官令出,帥進饌者奉饌陳於東門外;於登歌止,太官令引饌入。俎初入門,雍和之樂作,饌至陛,樂止。饌升南陛,太祝迎引於壇上,設於岳神座前。(籩豆蓋冪徹之如式。)設訖,太官令以下降自東陛以出,太祝還樽所。其鎮海以下之饌,皆祝史迎於壇上,設於神座前,相次而畢。
qì, yè zhě yǐn xiàn guān yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué qì, yè zhě yǐn shēng zì nán bì, yì jiǔ zūn suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, xiàn guān zhuó tí qí qì, lè zuò, yè zhě yǐn yì yuè shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, xìng, yè zhě yǐn xiàn guān shǎo tuì, běi xiàng lì, lè zhǐ. chū xiàn guān jìn diàn jué, zhù shǐ gè yǐ jué zhuó jiǔ zhù diàn zhèn hǎi yǐ xià, hái zūn suǒ. tài zhù chí bǎn yú shén zuò zhī yòu, dōng miàn guì dú zhù wén. zhù wén lín shí zhuàn. qì, xìng. xiàn guān zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù jìn diàn bǎn yú shén zuò, hái zūn suǒ, xiàn guān bài qì, lè zhǐ.
訖,謁者引獻官詣罍洗,盥手洗爵訖,謁者引升自南陛,詣酒樽所,執樽者舉冪,獻官酌醍齊訖,樂作,謁者引詣岳神座前,北向跪奠爵,興,謁者引獻官少退,北向立,樂止。初獻官進奠爵,祝史各以爵酌酒助奠鎮海以下,還樽所。太祝持版於神座之右,東面跪讀祝文。(祝文臨時撰。)訖,興。獻官再拜。初讀祝文訖,樂作,太祝進奠版於神座,還樽所,獻官拜訖,樂止。
tài zhù zhuó léi fú jiǔ jìn xiàn guān zhī yòu, xī xiàng lì. xiàn guān zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, cuì jiǔ, diàn jué, xìng. tài zhù shuài zhāi láng jìn zǔ, tài zhù jiǎn shén qián sān shēng zuò ròu jiē qǔ qián jiǎo dì èr gǔ. jiā yú zǔ, xī xiàng shòu, xiàn guān shòu yǐ shòu zhāi láng. xiàn guān guì qǔ jué, suì yǐn zú jué, tài zhù shòu jué fù yú diàn. xiàn guān xìng, zài bài. yè zhě yǐn xiàn guān jiàng, fù wèi. zhū zhù gè chè dòu rú cháng, qì, hái zūn suǒ. fèng lǐ yuē:" cì zuò." zàn zhě chàng:" zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài. xiàn guān bù bài. shùn hé zhī lè zuò, fèng lǐ yòu yuē:" zài bài." xiàn guān yǐ xià jiē zài bài. lè yī chéng zhǐ.
太祝酌罍福酒進獻官之右,西向立。獻官再拜受爵,跪祭酒,啐酒,奠爵,興。太祝帥齋郎進俎,太祝減神前三牲胙肉(皆取前腳第二骨。)加於俎,西向授,獻官受以授齋郎。獻官跪取爵,遂飲卒爵,太祝受爵復於坫。獻官興,再拜。謁者引獻官降,復位。諸祝各徹豆如常,訖,還樽所。奉禮曰:"賜胙。"贊者唱:"再拜。"在位者皆再拜。(獻官不拜。)順和之樂作,奉禮又曰:"再拜。"獻官以下皆再拜。樂一成止。
yè zhě jìn xiàn guān zhī zuǒ, bái:" qǐng jiù wàng yì wèi." zàn zhě yǐn xiàn guān jiù wàng yì wèi, xī xiàng lì. yú zhòng guān jiāng bài, zhū tài zhù gè zhí fěi jìn shén zuò qián, guì qǔ yù bì, zhāi láng yǐ zǔ zài máo xuè děng, gè yóu qí bì jiàng tán yì yì kǎn, yǐ wù zhì yú kǎn. qì, fèng lǐ yuē:" kě yì." kǎn dōng xī gè sì rén tián tǔ. bàn kǎn, yè zhě jìn xiàn guān zhī zuǒ, bái:" lǐ bì." suì yǐn chū. zàn yǐn yǐn zhí shì zhě yǐ cì chū. yòu zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià jù fù zhí shì wèi. fèng lǐ yuē:" zài bài." yù shǐ yǐ xià jiē zài bài qì, chū. zàn yǐn yǐn gōng rén yǐ cì chū. qí zhù bǎn fán yú zhāi suǒ.
謁者進獻官之左,白:"請就望瘞位。"贊者引獻官就望瘞位,西向立。於眾官將拜,諸太祝各執篚進神座前,跪取玉幣,齋郎以俎載毛血等,各由其陛降壇詣瘞埳,以物置於埳。訖,奉禮曰:"可瘞。"埳東西各四人窴土。半埳,謁者進獻官之左,白:"禮畢。"遂引出。贊引引執事者以次出。又贊引引御史、太祝以下俱復執事位。奉禮曰:"再拜。"御史以下皆再拜訖,出。贊引引工人以次出。其祝版燔於齋所。
sì jìn dōng hòu
肆覲東後
wàng zhì zhī míng rì, sì jìn dōng hòu. yú gào zhì zhī qián, cì shǐ xiàn lìng jiē xiān fèng jiàn rú cháng. jiāng zuò xiān yú xíng gōng zhī nán wèi wěi gōng, fāng sān bǎi bù, miàn yī mén, wèi tán yú wěi nèi, sān fēn wěi, èr zài nán, tán fāng jiǔ zhàng liù chǐ, gāo sì chǐ, sì chū bì. nán miàn liǎng bì, yú sān miàn gè yī bì.
望秩之明日,肆覲東後。於告至之前,刺史縣令皆先奉見如常。將作先於行宮之南為壝宮,方三百步,面一門,為壇於壝內,三分壝,二在南,壇方九丈六尺,高四尺,四出陛。(南面兩陛,餘三面各一陛。)
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú tán nán, rú diàn tíng zhī yí.
前二日,太樂令設宮懸之樂於壇南,如殿庭之儀。
qián yī rì, shàng shě pù yù zuò yú tán shàng jìn běi, nán xiàng. yòu shè jiě jiàn xí yú nán bì zhī xī nán. shǒu gōng yú mén wài liàng shè bǎi guān cì, wén dōng wǔ xī, yǐ běi wèi shàng. dōng fāng cì shǐ xiàn lìng cì yú wén guān zhī nán, fān kè cì yú wǔ guān zhī nán. suǒ sī chén niǎn hé yú tán nán rú cháng. diǎn yí shè qún guān bǎn wèi: wén guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú tán dōng nán, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn, yǐ běi wèi shàng wǔ guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú tán xī nán, dāng wén guān, měi děng yì wèi, chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng dōng fāng cì shǐ xiàn lìng yú tán nán sān fēn tíng yī zài nán, měi děng yì wèi, chóng xíng běi miàn, yǐ xī wèi shàng ruò yǒu fān kè zé wèi yú cì shǐ zhī xī, měi guó yì wèi, chóng xíng běi miàn, yǐ dōng wèi shàng. shè diǎn yí wèi yú nán bì zhī dōng, zàn zhě èr rén zài nán chà tuì, jù xī xiàng běi shàng. fèng lǐ shè mén wài wèi: wén guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú mén dōng, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn wǔ guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú mén xī, měi děng yì wèi, chóng xíng dōng miàn: jù yǐ běi wèi shàng. shè dōng fāng cì shǐ xiàn lìng wèi yú wén guān zhī nán, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn, yǐ běi wèi shàng. fān kè wèi yú wǔ guān zhī nán, měi guó yì wèi, chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng.
前一日,尚舍鋪御座於壇上近北,南向。又設解劍席於南陛之西南。守宮於門外量設百官次,文東武西,以北為上。東方刺史縣令次於文官之南,蕃客次於武官之南。所司陳輦輅於壇南如常。 典儀設群官版位:文官一品以下九品以上位於壇東南,每等異位,重行西面,以北為上;武官一品以下九品以上位於壇西南,當文官,每等異位,重行東面,以北為上;東方刺史縣令於壇南三分庭一在南,每等異位,重行北面,以西為上;若有蕃客則位於刺史之西,每國異位,重行北面,以東為上。設典儀位於南陛之東,贊者二人在南差退,俱西向北上。 奉禮設門外位:文官一品以下九品以上位於門東,每等異位,重行西面;武官一品以下九品以上位於門西,每等異位,重行東面:俱以北為上。設東方刺史縣令位於文官之南,每等異位,重行西面,以北為上。蕃客位於武官之南,每國異位,重行東面,以北為上。
qí rì wèi míng sān kè, zhū wèi gè yǐ qí fāng qì fú liàng shè yá qí yú wěi wài sì miàn.
其日未明三刻,諸衛各以其方器服量設牙旗於壝外四面。
wèi míng yī kè, zhū wèi gè lēi suǒ bù, liè huáng huī dà zhàng tún mén jí sà jǐ chén yú wěi nèi, rú diàn tíng zhī yí. qún guān jí cì shǐ yǐ xià gè jí jiù cì, fú qí cháo fú. fān kè jí cì, gè fú qí guó fú.
未明一刻,諸衛各勒所部,列黃麾大仗屯門及鈒戟陳於壝內,如殿庭之儀。群官及刺史以下各集就次,服其朝服。蕃客集次,各服其國服。
shì zhōng bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." jìn zhàng chén yú xíng gōng mén wài, zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng fèng bǎo, jù yì xíng gōng mén wài fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. lì bù bīng bù zhǔ kè hù bù zàn qún guān kè shǐ jù chū cì, tōng shì shè rén gè yǐn jiù mén wài wèi. cì shǐ xiàn lìng jù zhí zhì, tōng shì shè rén yǐn jiù mén wài wèi. zhì gè yǐ qí tǔ suǒ yǒu. jǐn qǐ zēng bù gé yuè zhī shǔ, jù wǔ liǎng wèi yī shù ér zhí zhī, réng shì yǐ huáng pà. qí yú dāng tǔ cháng gòng zhī wù bìng shèng yǐ fěi, qí shǔ zhí zhī, liè yú xiàn lìng wèi hòu. tōng shì shè rén yǐn wén wǔ guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng xiān rù jiù wèi.
侍中版奏:"請中嚴。"近仗陳於行宮門外,諸侍衛之官各服其器服,符寶郎奉寶,俱詣行宮門外奉迎。典儀帥贊者先入就位。吏部、兵部、主客、戶部贊群官客使俱出次,通事舍人各引就門外位。刺史縣令俱執贄,通事舍人引就門外位。(贄各以其土所有。錦綺、繒布、葛越之屬,俱五兩為一束而執之,仍飾以黃帊。)其餘當土常貢之物並盛以篚,其屬執之,列於縣令位後。通事舍人引文武官一品以下九品以上先入就位。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì jiāng chū, zhàng dòng, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gōng gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì fú gǔn miǎn, chéng yú yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng yí. huáng dì rù zì běi wěi mén, yóu běi bì shēng tán jí yù zuò, lè zhǐ. yāo yú tuì, qí yǔ yí huá gài réng shì yú yù cè.
侍中版奏:"外辦。"皇帝將出,仗動,太樂令令撞黃鐘之鐘,右五鍾皆應,協律郎舉麾,工鼓柷,奏太和之樂。皇帝服袞冕,乘輿以出,曲直華蓋警蹕侍衛如常儀。皇帝入自北壝門,由北陛升壇即御座,樂止。腰輿退,其羽儀華蓋仍侍於御側。
tōng shì shè rén yǐn dōng fāng cì shǐ yǐ xià rù jiù wèi, hóng lú yǐn fān kè cì rù jiù wèi. chū cì shǐ rù wěi mén, xuán xià jǔ huī, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi lì dìng, lè zhǐ. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, zhí zhì zhě jù guì diàn zhì, xìng, zài wèi zhě jiē zài bài qì, guì qǔ zhì, xìng. fán bài diàn zhì jiē rú zhī. shì zhōng qián chéng zhì, jiàng yì cì shǐ dōng běi, xī miàn lì, chēng yǒu zhì. fān kè zé shè rén chéng zhǐ xuān chì. cì shǐ yǐ xià jiē zài bài. xuān zhì qì, yòu zài bài. hù bù yǐn zhū zhōu gòng wù liǎng xíng gè rù yú cì shǐ wèi qián, dōng xī chén zhī. guī wèi qián liè, jīn cì zhī, dān qī sī kuàng, sì hǎi jiǔ zhōu měi wù, chóng xíng liàng chén yú hòu qì, zhí wù zhě gè tuì lì yú dōng xī xiāng wén wǔ qián cè lì.
通事舍人引東方刺史以下入就位,鴻臚引蕃客次入就位。初刺史入壝門,懸下舉麾,舒和之樂作,至位立定,樂止。典儀曰:"再拜。"贊者承傳,執贄者俱跪奠贄,興,在位者皆再拜訖,跪取贄,興。(凡拜奠贄皆如之。)侍中前承制,降詣刺史東北,西面立,稱有制。(蕃客則舍人承旨宣飭。)刺史以下皆再拜。宣制訖,又再拜。戶部引諸州貢物兩行各入於刺史位前,東西陳之。龜為前列,金次之,丹漆絲纊,四海九州美物,重行量陳於後訖,執物者各退立於東西廂文武前側立。
tōng shì shè rén yǐn cì shǐ wèi shǒu zhě yī rén zhí zhì yì jiě jiàn xí, guì, jiě jiàn tuō xì, zhí zhì xìng. shè rén jiē yǐn shēng tán yì yù zuò qián, běi miàn guì zòu chēng:" jù guān chén xìng míng děng, gǎn xiàn rǎng diàn." suì diàn zhì, fǔ fú, xìng. yòu shè rén guì jǔ yǐ dōng shòu suǒ sī. shè rén yǐn cì shǐ jiàng yì jiě jiàn xí, guì, pèi jiàn nà xì, xìng. tōng shì shè rén yǐn fù běi miàn wèi. chū wèi shǒu zhě diàn zhì, tōng shì shè rén yǐn zài tíng zhě yǐ cì diàn zhì yú wèi qián qì, gè fǔ fú, xìng. yǐn tuì fù wèi qì, cì shǐ yǐ xià jù zài bài.
通事舍人引刺史為首者一人執贄詣解劍席,跪,解劍脫舄,執贄興。舍人接引升壇詣御座前,北面跪奏稱:"具官臣姓名等,敢獻壤奠。"遂奠贄,俯伏,興。又舍人跪舉以東授所司。舍人引刺史降詣解劍席,跪,佩劍納舄,興。通事舍人引復北面位。初為首者奠贄,通事舍人引在庭者以次奠贄於位前訖,各俯伏,興。引退復位訖,刺史以下俱再拜。
hù bù shàng shū jìn yì jiē jiān, běi miàn guì zòu chēng:" hù bù shàng shū chén mǒu yán, zhū zhōu gòng wù, qǐng fù suǒ sī." fǔ fú, xìng. shì zhōng qián chéng zhào, tuì chēng:" zhì yuē kě." shàng shū tuì fù wèi. suǒ sī shòu zhì, qí zhí gòng wù rén gè jìn zhí wù, suǒ sī yǐn tuì, jù chū dōng mén.
戶部尚書進詣階間,北面跪奏稱:"戶部尚書臣某言,諸州貢物,請付所司。"俯伏,興。侍中前承詔,退稱:"制曰可。"尚書退復位。所司受贄,其執貢物人各進執物,所司引退,俱出東門。
chū cì shǐ jiāng cháo, zhōng shū shì láng yǐ zhū zhōu zhèn biǎo fāng bié wèi yī àn, qí yú xī mén wài, gěi shì zhōng yǐ xiáng ruì àn qí yú dōng mén wài, jù lìng shǐ jiàng gōng fú duì jǔ àn, shì láng gěi shì zhōng jù jiù shì chén bān. chū cì shǐ jiāng rù mén, zhōng shū shì láng jiàng, yǐn biǎo àn rù, yì xī jiē xià, dōng miàn lì gěi shì zhōng jiàng, yǐn xiáng ruì àn yì dōng jiē xià, xī miàn lì. cì shǐ jiāng shēng diàn, zhōng shū lìng huáng mén shì láng jù jiàng lì yú jiē xià. cì shǐ zhí zhì shēng jiē, zhōng shū lìng huáng mén shì láng gè zhí suǒ zòu zhī wén yǐ cì shēng. chū hù bù shàng shū zòu tuì fù wèi qì, zhōng shū lìng qián guì zòu zhū fāng biǎo qì, huáng mén shì láng yòu jìn guì zòu xiáng ruì, gè hái shì wèi, shì láng yǔ gěi shì zhōng yǐn àn tuì. sī yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, wén wǔ qún guān cì shǐ yǐ xià jí zhū guó fān kè jù zài bài. qì, tōng shì shè rén yǐ cì yǐn běi miàn wèi zhě chū jiù mén wài wèi.
初刺史將朝,中書侍郎以諸州鎮表方別為一案,俟於西門外,給事中以祥瑞案俟於東門外,俱令史絳公服對舉案,侍郎、給事中俱就侍臣班。初刺史將入門,中書侍郎降,引表案入,詣西階下,東面立;給事中降,引祥瑞案詣東階下,西面立。刺史將升奠,中書令、黃門侍郎俱降立於階下。刺史執贄升階,中書令、黃門侍郎各執所奏之文以次升。初戶部尚書奏退復位訖,中書令前跪奏諸方表訖,黃門侍郎又進跪奏祥瑞,各還侍位,侍郎與給事中引案退。司儀曰:"再拜。"贊者承傳,文武群官、刺史以下及諸國蕃客俱再拜。訖,通事舍人以次引北面位者出就門外位。
shì zhōng qián zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, tài hé zhī lè zuò, huáng dì chéng yú jiàng zì běi bì, jǐng bì shì wèi rú lái yí, rù xíng gōng, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn dōng xī miàn wèi zhě yǐ cì chū. shè huì rú zhèng huì zhī yí.
侍中前奏稱:"侍中臣某言,禮畢。"俯伏,興,還侍位。皇帝興,太樂令令撞蕤賓之鐘,左五鍾皆應,太和之樂作,皇帝乘輿降自北陛,警蹕侍衛如來儀,入行宮,樂止。通事舍人引東西面位者以次出。設會如正會之儀。
kǎo zhì dù
考制度
cháo jìn zhī míng rì, zuǒ yòu chéng xiàng yǐ kǎo zhì dù shì zòu wén. mìng tài cháng qīng cǎi shī chén zhī, yǐ guān bǎi xìng zhī fēng sú. mìng shì nà jiǎ, yǐ guān bǎi xìng zhī suǒ hǎo è. mìng diǎn lǐ zhě kǎo shí yuè dìng rì tóng lǜ, guān lǐ lè zhì dù yī fú, zhèng zhī. shān chuān shén qí yǒu bù jǔ zhě wèi bù jìng, zōng miào yǒu bù shùn zhě wèi bù xiào, bù xiào bù jìng zhě zé zhǎng guān chù yǐ jué. gé zhì dù yī fú zhě wèi pàn, pàn zhě zhǎng guān yǒu tǎo. yǒu gōng dé yú bǎi xìng zhě jiā jué shǎng.
朝覲之明日,左右丞相以考制度事奏聞。命太常卿采詩陳之,以觀百姓之風俗。命市納賈,以觀百姓之所好惡。命典禮者考時月、定日、同律,觀禮樂、制度、衣服,正之。山川神祇有不舉者為不敬,宗廟有不順者為不孝,不孝不敬者則長官黜以爵。革制度、衣服者為叛,叛者長官有討。有功德於百姓者加爵賞。
wǔ yuè nán xún shòu zhì yú nán yuè, rú dōng xún shòu zhī lǐ. bā yuè xī xún shòu zhì yú xī yuè, rú nán xún shòu zhī lǐ. shí yǒu yī yuè běi xún shòu zhì yú běi yuè, rú xī xún shòu zhī lǐ. guī gé yú zōng mí, yòng tè, rú bié lǐ. ruò gào fēng chán, rú bié yí.
五月南巡狩至於南嶽,如東巡狩之禮。八月西巡狩至於西嶽,如南巡狩之禮。十有一月北巡狩至於北嶽,如西巡狩之禮。歸格於宗禰,用特,如別禮。若告封禪,如別儀。