strong lǐ qī shí bā kāi yuán lǐ zuǎn lèi shí sān jí lǐ shí strong
礼七十八 开元礼纂类十三 吉礼十
huáng dì xún shòu gào yuán qiū gào shè miào jí guī gé lǐ bìng fù
皇帝巡狩告圜丘(告社庙及归格礼并附)
zhāi jiè
斋戒
jiāng gào, yǒu sī bo rì rú bié yí. shè shì tóng.
将告,有司卜日如别仪。(摄事同。)
qián yī rì, huáng dì zhāi yú tài jí diàn, rú jiāo sì zhī yí. fán yīng gào zhī guān, qīng zhāi yú gào suǒ. gào shè, zhāi yú shè suǒ. gào miào, zhāi yú miào suǒ. jìn shì zhī guān yìng cóng shēng zhě jí qún guān kè shǐ děng, gè yú běn sī jí gōng guǎn qīng zhāi yī xiǔ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén, shè zé shè gōng mén, miào zé miào mén. yǔ tài yuè gōng rén jù qīng zhāi yī xiǔ.
前一日,皇帝斋於太极殿,如郊祀之仪。凡应告之官,清斋於告所。(告社,斋於社所。告庙,斋於庙所。)近侍之官应从升者及群官、客使等,各於本司及公馆清斋一宿。诸卫令其属晡后一刻各以其方器服守卫壝门,(社则社宫门,庙则庙门。)与太乐工人俱清斋一宿。
chén shè
陈设
qián gào sān rì, shàng shě zhí zhǎng shī dà cì yú wài wěi dōng mén zhī nèi dào běi, nán xiàng, shè zé gōng xī mén, miào zé miào dōng mén. shàng shě fèng yù pù yù zuò. wèi wèi shè zé shǒu gōng, miào tóng shè. shè wén wǔ shì chén cì yú dà cì zhī hòu, wén guān zài zuǒ, wǔ guān zài yòu, jù nán xiàng. shè gào guān jí cóng jià qún guān cì gè yú cháng suǒ. shè chén zhuàn màn yú nèi wěi dōng mén zhī wài dào nán, běi xiàng. shè wú zhuàn màn, miào tóng shè.
前告三日,尚舍直长施大次於外壝东门之内道北,南向,(社则宫西门,庙则庙东门。)尚舍奉御铺御座。卫尉(社则守宫,庙同社。)设文武侍臣次於大次之后,文官在左,武官在右,俱南向。设告官及从驾群官次各於常所。设陈馔幔於内壝东门之外道南,北向。(社无馔幔,庙同社。)
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú tán nán, shè zé yú tán běi, miào yú tíng. shè dēng gē jí jǔ huī wèi yú tán shàng, miào yú diàn shàng. bìng rú cháng yí. shè zì cǐ zé yòu xiào qīng sǎo nèi wài, wèi yì kǎn èr yú lè xuán běi rú cháng.
前二日,太乐令设宫悬之乐於坛南,(社则於坛北,庙於庭。)设登歌及举麾位於坛上,(庙於殿上。)并如常仪。(社自此则右校清扫内外,为瘗埳二於乐悬北如常。)
qián yī rì, yòu xiào sǎo chú tán zhī nèi wài. jiāo shè lìng jī chái yú liáo tán, fāng yī zhàng, gāo yī zhàng èr chǐ, kāi shàng, nán chū hù, fāng sì chǐ. shè wú liáo tán, miào tóng shè. fèng lǐ shè yù wèi yú tán zhī dōng nán, xī xiàng. jiāng gào, fèng lǐ láng yī rén shǒu zhī, zài bǎn wèi xī nán wǔ bù suǒ, xī xiàng. shè shè yù wèi yú běi mén zhī nèi, dāng shè tán nán xiàng. miào yú dōng jiē dōng nán, xī xiàng. shè wàng liáo wèi, dāng chái tán zhī běi, nán xiàng. shè gào guān jí cóng jià qún guān bǎn wèi yú nèi wài rú cháng yí. jiāo shè lìng miào, tài miào lìng. shuài fǔ shǐ yī rén shè, èr rén. jí zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì jí yù bì zhī fěi rù shè yú wèi, bìng rú cháng yí, miào, jiǔ zūn wèi yú táng shàng qián yíng jiān, gè yú shì hù wài zhī zuǒ, běi xiàng. měi shì, chūn xià jī yí yī, niǎo yí yī, xī zūn èr qiū dōng jiǎ yí yī, huáng yí yī, zhe zūn èr. jiē jiā sháo mì, jù xī shàng, gè yǒu diàn yǐ zhì zàn. zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu.
前一日,右校扫除坛之内外。郊社令积柴於燎坛,方一丈,高一丈二尺,开上,南出户,方四尺。(社无燎坛,庙同社。)奉礼设御位於坛之东南,西向。(将告,奉礼郎一人守之,在版位西南五步所,西向。社设御位於北门之内,当社坛南向。庙於东阶东南,西向。)设望燎位,当柴坛之北,南向。设告官及从驾群官版位於内外如常仪。郊社令(庙,太庙令。)帅府史一人(社,二人。)及斋郎以樽坫罍洗篚幂及玉币之篚入设於位,并如常仪,(庙,酒樽位於堂上前楹间,各於室户外之左,北向。每室,春夏鸡彝一,鸟彝一,牺樽二;秋冬斝彝一,黄彝一,著樽二。皆加勺幂,俱西上,各有坫以置瓒。)执樽罍篚幂者各位於樽罍篚幂之后。
gào rì wèi míng shí wǔ kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè hào tiān shàng dì shén zuò yú tán shàng běi fāng, nán xiàng, xí yǐ gǎo jiē, shè shén wèi yú zuò shǒu. miào, tài miào lìng zhěng fú shén wò, yòu shuài fǔ shǐ zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè yú wèi. gào rì wèi míng shí kè, tài guān lìng shuài zǎi rén yǐ luán dāo pēng shēng yú chú. shè, gào rì wèi míng shí wǔ kè, tài guān lìng shuài zǎi rén pēng shēng yú chú, shēng yòng hēi niú èr, zhāi láng yǐ dòu qǔ shēng xuè rú cháng. wèi míng sì kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè shén zuò xí wèi rú cháng. miào měi shì gè yī dú.
告日未明十五刻,太史令、郊社令各服其服,升设昊天上帝神座於坛上北方,南向,席以稿秸,设神位於座首。(庙,太庙令整拂神幄,又帅府史、斋郎以樽坫罍洗篚幂入设於位。)告日未明十刻,太官令帅宰人以鸾刀烹牲於厨。(社,告日未明十五刻,太官令帅宰人烹牲於厨,牲用黑牛二,斋郎以豆取牲血如常。未明四刻,太史令、郊社令各服其服,升设神座席位如常。庙每室各一犊。)
luán jià chū gōng shè miào tóng.
銮驾出宫(社庙同。)
huáng dì fú gǔn miǎn zhī fú, chéng yù lù, bèi dà jià jí yán gǔ shí kè zòu qǐng jìn fā nèi wài qì fú jiē rú cháng yí.
皇帝服衮冕之服,乘玉辂,备大驾及严鼓时刻、奏请进发、内外器服皆如常仪。
qīn gào gào shè zé zhì yù bó jí jìn shú, gào miào zé chén guàn jí kuì shí.
亲告(告社则廌玉帛及进熟,告庙则晨祼及馈食。)
qí rì wèi míng sān kè, zhū gào guān gè fú qí fú. jiāo shè lìng liáng yùn lìng gè shuài qí shǔ rù shí zūn léi yù bì. tài zūn shí yǐ fàn qí. fán zūn jiē èr, qí xuán jiǔ gè shí yú shàng zūn. lǐ shén zhī yù yǐ cāng bì, qí bì yǐ cāng. shè, tài zūn shí yǐ lǐ qí, pèi zuò yǐ xiàng zūn, shí yì rú zhī. míng shuǐ shí yú shàng zūn. yù, liǎng guī yǒu dǐ. tài zhù gè yǐ bì zhì yú fěi, bì suí shēng sè, gè zhǎng zhàng bā chǐ. chén guàn, jī yí jiǎ yí xī zūn zhe zūn zhī shàng zūn shí yǐ míng shuǐ niǎo yí huáng yí shí yǐ yù chàng xī zūn zhe zūn shí yǐ lǐ qí. tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí biān dòu guǐ fǔ, rù shè yú nèi wěi dōng mén wài zhuàn màn nèi. shè yú shén chú.
其日未明三刻,诸告官各服其服。郊社令、良酝令各帅其属入实樽罍玉币。(太樽实以汎齐。凡樽皆二,其玄酒各实於上樽。礼神之玉以苍璧,其币以苍。社,太樽实以醴齐,配座以象樽,实亦如之。明水实於上樽。玉,两珪有邸。太祝各以币置於篚,币随牲色,各长丈八尺。晨祼,鸡彝、斝彝、牺樽、著樽之上樽实以明水;鸟彝、黄彝实以郁鬯;牺樽、著樽实以醴齐。)太官令帅进馔者实笾豆簋簠,入设於内壝东门外馔幔内。(社於神厨。)
wèi míng èr kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià rù xíng sǎo chú rú cháng yí, qì, gè yǐn jiù wèi. miào yòu wèi míng yī kè, zàn yǐn yǐn tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng rù, dāng jiē jiān běi miàn xī shàng, lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài". zàn zhě chéng chuán, tài miào lìng yǐ xià jiē zài bài. shēng dōng jiē, rù kāi kǎn shì, fèng chū xiàn zǔ yǐ xià jiǔ shì shén zhǔ, gè zhì yú zuò qì, gè jiù wèi. jià jiāng zhì, yè zhě zàn yǐn gè yǐn gào guān yǐ xià jí cóng gào qún guān kè shǐ xiān zhì zhě, jù jiù mén wài wèi.
未明二刻,奉礼帅赞者先入就位。赞引引御史、太祝以下入行扫除如常仪,讫,各引就位。(庙又未明一刻,赞引引太庙令、太祝、宫闱令入,当阶间北面西上,立定,奉礼曰"再拜"。赞者承传,太庙令以下皆再拜。升东阶,入开埳室,奉出献祖以下九室神主,各置於座讫,各就位。)驾将至,谒者、赞引各引告官以下及从告群官、客使先置者,俱就门外位。
jià zhì dà cì mén wài, huí lù nán xiàng, lǐng qiān niú jiāng jūn jiàng lì yú lù yòu. shì zhōng jìn, dāng luán jià qián guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, qǐng xiáng lù." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì jiàng lù, zhī dà cì. xié lǜ láng tài lè lìng shuài gōng rén gè rù jiù wèi. fán shēng tán zuò zhě, jiē tuō jù yú xià, jiàng nà rú cháng. shè, jiàng lù zhī dà cì, jiāo shè lìng yǐ zhù bǎn jìn shǔ rú cháng yí, yè zhě zàn yǐn gè yǐn cóng jià qún guān jù jiù mén wài wèi, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ jí zhū tài zhù yǔ zhí zūn léi fěi mì zhě rù jiù wèi, tài lè lìng shuài gōng rén cì rù jiù wèi, tōng shì shè rén gè yǐn gào guān jí cóng gào qún guān kè shǐ cì rù jiù wèi, shēng tán zhě tuō jù rú shàng yí. tài miào lìng yǐ zhù bǎn jìn shǔ, tōng shì shè rén yǐn cóng jià qún guān jiù mén wài wèi.
驾至大次门外,回辂南向,领千牛将军降立於辂右。侍中进,当銮驾前跪奏称:"侍中臣某言,请降辂。"俯伏,兴,还侍位。皇帝降辂,之大次。协律郎、太乐令帅工人各入就位。(凡升坛坐者,皆脱屦於下,降纳如常。社,降辂之大次,郊社令以祝版进署如常仪,谒者、赞引各引从驾群官俱就门外位,奉礼帅赞者先入就位,赞引引御史及诸太祝与执樽罍篚幂者入就位,太乐令帅工人次入就位,通事舍人各引告官及从告群官、客使次入就位,升坛者脱屦如上仪。太庙令以祝版进署,通事舍人引从驾群官就门外位。)
huáng dì tíng dà cì bàn kè qǐng, yè zhě zàn yǐn yǐn cóng jià qún guān rù jiù wèi tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng lì yú dà cì mén wài, dāng mén běi xiàng.
皇帝停大次半刻顷,谒者、赞引引从驾群官入就位;太常博士引太常卿立於大次门外,当门北向。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì fú dà qiú ér miǎn chū cì, huá gài shì wèi rú cháng yí. shì zhōng fù bǎo péi cóng rú shì. shè, tíng dà cì, tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng lì yú dà cì mén wài, dāng mén běi xiàng, shì zhōng bǎn zòu" wài bàn", huáng dì chū cì, huá gài shì wèi rú cháng. gào miào tóng. bó shì yǐn tài cháng qīng, tài cháng qīng yǐn huáng dì, fán tài cháng qīng qián dǎo, jiē bó shì xiān yǐn. zhì nèi wěi mén wài, shè, shè gōng běi mén wài. miào, miào mén wài. diàn zhōng jiān jìn zhèn guī, huá gài zhàng wèi tíng yú mén wài, jìn shì zhě cóng rù rú cháng. yè zhě yǐn lǐ bù shàng shū tài cháng shǎo qīng péi cóng rú cháng. shè wú yè zhě yǐn xià zhì rú cháng. miào tóng shè. huáng dì zhì bǎn wèi, xī xiàng lì. měi lì dìng, tài cháng qīng bó shì tuì lì yú zuǒ. gào shè yí, huáng dì nán miàn lì. tōng shì shè rén gè yǐn cóng gào guān jí zhū wáng jiè gōng xī gōng zhū fāng kè shǐ yǐ cì rù jiù wèi. lì dìng, shè wú tōng shì shè rén gè yǐn xià zhì cǐ. miào tóng shè. tài cháng qīng qián, zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zàn zhě chéng chuán, fán fèng lǐ yǒu cí, zàn zhě jiē chéng chuán. zhòng guān zài wèi zhě jiē zài bài. qí xiān bài zhě bù bài.
侍中版奏:"外办。"皇帝服大裘而冕出次,华盖侍卫如常仪。(侍中负宝陪从如式。社,停大次,太常博士引太常卿立於大次门外,当门北向,侍中版奏"外办",皇帝出次,华盖侍卫如常。告庙同。)博士引太常卿,太常卿引皇帝,(凡太常卿前导,皆博士先引。)至内壝门外,(社,社宫北门外。庙,庙门外。)殿中监进镇珪,华盖仗卫停於门外,近侍者从入如常。谒者引礼部尚书、太常少卿陪从如常。(社无谒者引下至如常。庙同社。)皇帝至版位,西向立。(每立定,太常卿、博士退立於左。告社仪,皇帝南面立。)通事舍人各引从告官及诸王、介公、酅公、诸方客使以次入就位。立定,(社无通事舍人各引下至此。庙同社。)太常卿前,奏称:"请再拜。"退复位。皇帝再拜。奉礼曰:"众官再拜。"赞者承传,(凡奉礼有辞,赞者皆承传。)众官在位者皆再拜。(其先拜者不拜。)
tài cháng qīng qián zòu:" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì." tuì fù wèi. xié lǜ láng guì, fǔ fú, xìng, jǔ huī, fán qǔ wù zhě jiē guì fǔ fú ér qǔ yǐ xìng, diàn wù zé diàn qì fǔ fú ér hòu xìng. gǔ chù, zòu yuán hé zhī lè, nǎi yǐ huán zhōng zhī jūn, zuò wén wǔ zhī wǔ, wén chéng, yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. fán lè jiē xié lǜ láng jǔ huī gōng gǔ chù ér hòu zuò, yǎn huī jiá yǔ ér hòu zhǐ. shè zòu shùn hé zhī lè, yǐ hán zhōng zhī jūn, lè bā chéng. miào zòu yǒng hé zhī lè, yǐ huáng zhōng zhī jūn, lè jiǔ chéng, huáng zhōng sān zòu, dà lǚ tài cù yīng zhōng gè zài zòu. tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zhòng guān jiē zài bài. miào zé chén guàn, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, tài hé zhī lè zuò, huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ, shì zhōng guì qǔ yí, xìng, wò shuǐ shì zhōng guì qǔ pán, xìng, chéng shuǐ huáng dì jìn zhèn guī, guàn shǒu. huáng mén shì láng guì qǔ jīn yú fěi, xìng, jìn, huáng dì shuì shǒu qì, huáng mén shì láng shòu jīn, guì diàn yú fěi. huáng mén shì láng yòu qǔ zàn yú fěi, xìng, jìn, huáng dì shòu zàn, shì zhōng zhuó léi shuǐ, yòu shì zhōng fèng pán, huáng dì xǐ zàn, huáng mén shì láng yòu shòu jīn jiē rú chū. huáng dì shì zàn qì, shì zhōng diàn pán yí, huáng mén shì láng shòu jīn diàn yú fěi jiē rú cháng. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, shēng jiē, lè zhǐ, shì zhōng yǐ xià liàng rén cóng shēng. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì xiàn zǔ zūn léi suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng zàn zhuó yù jiǔ qì, dēng gē, zuò sù hé zhī lè, yǐ huán zhōng zhī jūn. zì hòu dēng gē jiē yòng huán zhōng. tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì, yǐ chàng guàn dì, diàn zhī, fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hù, běi xiàng zài bài. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì yì zǔ zūn yí suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng qǔ zàn yú diàn, jìn, huáng dì shòu zàn, shì zhōng zàn zhuó yù jiǔ qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì yì zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì, yǐ chàng guàn dì, diàn zhī, fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hù, běi xiàng zài bài. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì cì guàn tài zǔ, cì guàn dài zǔ gāo zǔ tài zōng gāo zōng zhōng zōng ruì zōng bìng rú shàng yí. qì, dēng gē zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì jiàng zì zuò jiē, zhì bǎn wèi xī xiàng lì, lè zhǐ.
太常卿前奏:"有司谨具,请行事。"退复位。协律郎跪,俯伏,兴,举麾,(凡取物者皆跪俯伏而取以兴,奠物则奠讫俯伏而后兴。)鼓柷,奏元和之乐,乃以圜锺之均,作文舞之舞,文成,偃麾,戛敔,乐止。(凡乐皆协律郎举麾、工鼓柷而后作,偃麾、戛敔而后止。社奏顺和之乐,以函锺之均,乐八成。庙奏永和之乐,以黄锺之均,乐九成,黄锺三奏,大吕、太蔟、应锺各再奏。)太常卿前奏称:"请再拜。"退复位。皇帝再拜。奉礼曰:"众官再拜。"众官皆再拜。(庙则晨祼,太常卿引皇帝诣罍洗,太和之乐作,皇帝至罍洗,乐止,侍中跪取匜,兴,沃水;侍中跪取盘,兴,承水;皇帝搢镇珪,盥手。黄门侍郎跪取巾於篚,兴,进,皇帝帨手讫,黄门侍郎受巾,跪奠於篚。黄门侍郎又取瓒於篚,兴,进,皇帝受瓒,侍中酌罍水,又侍中奉盘,皇帝洗瓒,黄门侍郎又授巾皆如初。皇帝拭瓒讫,侍中奠盘匜,黄门侍郎受巾奠於篚皆如常。太常卿引皇帝,乐作,升阶,乐止,侍中以下量人从升。太常卿引皇帝诣献祖樽罍所,执樽者举幂,侍中赞酌郁酒讫,登歌,作肃和之乐,以圜锺之均。自后登歌皆用圜锺。太常卿引皇帝入诣献祖神座前,北向跪,以鬯祼地,奠之,俯伏,兴。太常卿引皇帝出户,北向再拜。讫,太常卿引皇帝诣懿祖樽彝所,执樽者举幂,侍中取瓒於坫,进,皇帝受瓒,侍中赞酌郁酒讫,太常卿引皇帝入诣懿祖神座前,北向跪,以鬯祼地,奠之,俯伏,兴。太常卿引皇帝出户,北向再拜。讫,太常卿引皇帝次祼太祖,次祼代祖、高祖、太宗、高宗、中宗、睿宗并如上仪。讫,登歌止。太常卿引皇帝,乐作,皇帝降自阼阶,至版位西向立,乐止。)
zhū tài zhù jù qǔ yù bì yú fěi, gè lì yú zūn suǒ. miào wú tài zhù qǔ yù bó lì zūn suǒ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, tài hé zhī lè zuò, huáng dì měi xíng, jiē zuò tài hé zhī lè. huáng dì yì tán, shēng zì nán bì, shè shēng běi bì, yǐ xià shēng jiàng jiē běi bì. jìn shì zhě cóng shēng rú cháng yí, huáng dì shēng tán běi xiàng lì, shè nán xiàng lì. lè zhǐ. tài zhù jiā yù yú bì yǐ shòu shì zhōng, shì zhōng fèng yù bì dōng xiàng jìn. shè xī xiàng jìn. huáng dì shòu yù bó, dēng gē zuò sù hé zhī lè, tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn, běi xiàng shè nán xiàng. guì diàn yú tiān dì shén zuò, shè, tài shè zuò. fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì shǎo tuì, běi xiàng shè nán xiàng. zài bài qì, dēng gē zhǐ. lè zuò, shè yòu tài cháng qīng yǐn huáng dì lì yú dōng fāng, xī xiàng, tài zhù yǐ bì shòu shì zhōng, shì zhōng fèng bì nán miàn jìn, huáng dì shòu bì, tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn, xī xiàng guì diàn yú hòu tǔ shì zuò, xìng, tài cháng qīng yǐn shǎo tuì, zài bài qì, dēng gē zhǐ. huáng dì jiàng zì běi bì, lè zuò, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tài jì tán, shēng, diàn yù bì yú tài jì shì, shēng jiàng rú tài shè tán. huáng dì jiàng zì nán bì, hái bǎn wèi xī xiàng lì, lè zhǐ.
诸太祝俱取玉币於篚,各立於樽所。(庙无太祝取玉帛立樽所。)太常卿引皇帝,太和之乐作,(皇帝每行,皆作太和之乐。)皇帝诣坛,升自南陛,(社升北陛,以下升降皆北陛。)近侍者从升如常仪,皇帝升坛北向立,(社南向立。)乐止。太祝加玉於币以授侍中,侍中奉玉币东向进。(社西向进。)皇帝受玉帛,登歌作肃和之乐,太常卿引皇帝进,北向(社南向。)跪奠於天帝神座,(社,太社座。)俯伏,兴。太常卿引皇帝少退,北向(社南向。)再拜讫,登歌止。乐作,(社又太常卿引皇帝立於东方,西向,太祝以币授侍中,侍中奉币南面进,皇帝受币,太常卿引皇帝进,西向跪奠於后土氏座,兴,太常卿引少退,再拜讫,登歌止。皇帝降自北陛,乐作,太常卿引皇帝诣太稷坛,升,奠玉币於太稷氏,升降如太社坛。)皇帝降自南陛,还版位西向立,乐止。
chū qún guān bài qì, yè zhě yǐn sī tú, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú nèi wěi dōng mén zhī wài, sī tú fèng tiān dì zhī zǔ. huáng dì jì zhì wèi lè zhǐ, tài guān lìng yǐn zhuàn rù. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, zhuàn zhì jiē, lè zhǐ. zhuàn shēng yú nán bì, tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, gè shè yú shén zuò qián. biān dòu gài mì chè zhī rú shì. shè qì, yè zhě yǐn sī tú yǐ xià jiàng zì dōng bì fù wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ. shè yí, huáng dì diàn yù bó qì jiàng hái bǎn wèi, xià yǒu jìn shú piān. huáng dì jì shēng diàn yù bì, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú xī mén wài, sī tú fèng tài shè zhī zǔ. chū huáng dì jì zhì wèi lè zhǐ, tài guān lìng yǐn tài shè tài jì zhī zhuàn rù zì zhèng mén, hòu tǔ hòu jì zhī zhuàn rù zì zuǒ tà. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, zhuàn zhì bì, lè zhǐ. tài shè tài jì zhī zhuàn shēng zì běi bì, hòu tǔ hòu jì zhī zhuàn shēng zì xī bì, zhū zhù yíng yǐn yú tán shàng, gè shè yú shén zuò qián. miào yí yú cǐ yǒu kuì shí piān. huáng dì jì shēng guàn, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú dōng mén wài. yè zhě yǐn sī tú chū yì zhuàn suǒ, sī tú fèng xiàn zǔ zhī zǔ. chū huáng dì jì zhì wèi lè zhǐ, tài guān lìng yǐn zhuàn rù zì zhèng mén. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, yǐ wú shè zhī jūn. zì hòu jiē shén jiē zòu wú shè. zhuàn zhì tài bì, zhū tài zhù yíng yǐn yú jiē shàng, lè zhǐ, gè shè yú shén zuò qián. shè qì, yè zhě yǐn sī tú yǐ xià jiàng fù wèi, zhū zhù gè hái zūn suǒ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, lè zuò, huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ. guàn shǒu xǐ jué, shì zhōng huáng mén shì láng zàn xǐ rú chén guàn zhī yí. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, shēng zuò jiē, lè zhǐ. yì xiàn zǔ zūn yí suǒ, shì zhōng zàn zhuó lǐ qí, shòu hé zhī lè zuò, měi zhuó xiàn jiē zuò shòu hé zhī lè, tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi miàn guì diàn jué, fǔ fú, xìng, chū hù běi xiàng lì, lè zhǐ. tài zhù chí bǎn jìn yú shì hù wài zhī yòu, dōng miàn guì dú zhù wén, zhù wén lín shí zhuàn, dú qì, xìng, huáng dì zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù rù, guì diàn bǎn yú shén zuò, xìng, chū hái zūn suǒ. huáng dì bài qì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì yì zǔ zūn yí suǒ, zhuó xiàn jiē rú chū yí, wéi bù guàn xǐ. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì dōng xù xī xiàng lì, lè zuò.
初群官拜讫,谒者引司徒,太官令出,帅进馔者奉馔陈於内壝东门之外,司徒奉天帝之俎。皇帝既至位乐止,太官令引馔入。俎初入门,雍和之乐作,馔至阶,乐止。馔升於南陛,太祝迎引於坛上,各设於神座前。(笾豆盖幂彻之如式。)设讫,谒者引司徒以下降自东陛复位,诸太祝各还樽所。(社仪,皇帝奠玉帛讫降还版位,下有进熟篇。皇帝既升奠玉币,太官令出,帅进馔者奉馔陈於西门外,司徒奉太社之俎。初皇帝既至位乐止,太官令引太社太稷之馔入自正门,后土、后稷之馔入自左闼。俎初入门,雍和之乐作,馔至陛,乐止。太社太稷之馔升自北陛,后土后稷之馔升自西陛,诸祝迎引於坛上,各设於神座前。庙仪於此有馈食篇。皇帝既升祼,太官令出,帅进馔者奉馔陈於东门外。谒者引司徒出诣馔所,司徒奉献祖之俎。初皇帝既至位乐止,太官令引馔入自正门。俎初入门,雍和之乐作,以无射之均。自后接神皆奏无射。馔至太陛,诸太祝迎引於阶上,乐止,各设於神座前。设讫,谒者引司徒以下降复位,诸祝各还樽所。太常卿引皇帝诣罍洗,乐作,皇帝至罍洗,乐止。盥手洗爵,侍中、黄门侍郎赞洗如晨祼之仪。太常卿引皇帝,乐作,升阼阶,乐止。诣献祖樽彝所,侍中赞酌醴齐,寿和之乐作,每酌献皆作寿和之乐,太常卿引皇帝入诣献祖神座前,北面跪奠爵,俯伏,兴,出户北向立,乐止。太祝持版进於室户外之右,东面跪读祝文,祝文临时撰,读讫,兴,皇帝再拜。初读祝文讫,乐作,太祝入,跪奠版於神座,兴,出还樽所。皇帝拜讫,乐止。太常卿引皇帝诣懿祖樽彝所,酌献皆如初仪,唯不盥洗。讫,太常卿引皇帝诣东序西向立,乐作。)
tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, lè zuò, huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ. shì zhōng guì qǔ yí, xìng, wò shuǐ yòu shì zhōng guì qǔ pán, xìng, chéng shuǐ huáng dì guàn shǒu. huáng mén shì láng guì qǔ jīn yú fěi, xìng, jìn huáng dì shuì shǒu qì, shòu jīn, guì diàn yú fěi suì qǔ páo jué yú fěi, xìng, jìn. huáng dì shòu jué, shì zhōng zhuó léi shuǐ, yòu shì zhōng fèng pán chéng shuǐ, huáng dì xǐ jué, huáng mén shì láng yòu shòu jīn jiē rú chū. huáng dì shì jué qì, shì zhōng diàn pán yí, huáng mén shì láng shòu jīn diàn yú fěi jiē rú cháng.
太常卿引皇帝诣罍洗,乐作,皇帝至罍洗,乐止。侍中跪取匜,兴,沃水;又侍中跪取盘,兴,承水;皇帝盥手。黄门侍郎跪取巾於篚,兴,进;皇帝帨手讫,受巾,跪奠於篚;遂取匏爵於篚,兴,进。皇帝受爵,侍中酌罍水,又侍中奉盘承水,皇帝洗爵,黄门侍郎又授巾皆如初。皇帝拭爵讫,侍中奠盘匜,黄门侍郎受巾奠於篚皆如常。
tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì yì tán, shēng zì nán bì, shè zé shēng tài shè běi bì. lè zhǐ. jìn shì zhě cóng shēng rú cháng. yè zhě yǐn sī tú shēng zì dōng bì, shè shēng xī bì. lì yú zūn suǒ. zhāi láng fèng zǔ cóng shēng, lì yú sī tú zhī hòu. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tiān dì shè yún tài shè, xià fǎng cǐ. jiǔ zūn suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng zàn zhuó fàn qí shè lǐ qí. qì, shòu hé zhī lè zuò, huáng dì měi zhuó xiàn jí yǐn fú jiǔ, jiē zuò shòu hé zhī lè. tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn tiān dì shén zuò qián, běi xiàng guì shè nán miàn. xià fǎng cǐ. diàn jué, fǔ fú, xìng, tài cháng qīng yǐn huáng dì shǎo tuì, běi miàn lì, lè zhǐ. tài zhù chí bǎn jìn yú shén zuò zhī yòu, dōng miàn shè xī miàn. guì dú zhù wén zhù wén lín shí zhuàn, shè miào tóng. qì, xìng, huáng dì zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù jìn diàn bǎn yú shén zuò. hái zūn suǒ. shè, huáng dì bài qì, lè zhǐ, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì hòu tǔ shì jiǔ zūn suǒ, zhuó xiàn xī xiàng diàn jué dú zhù wén rú shàng yí. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tài jì tán, shēng jiàng zhuó xiàn rú tài shè yí.
太常卿引皇帝,乐作,皇帝诣坛,升自南陛,(社则升太社北陛。)乐止。近侍者从升如常。谒者引司徒升自东陛,(社升西陛。)立於樽所。斋郎奉俎从升,立於司徒之后。太常卿引皇帝诣天帝(社云太社,下仿此。)酒樽所,执樽者举幂,侍中赞酌汎齐(社醴齐。)讫,寿和之乐作,(皇帝每酌献及饮福酒,皆作寿和之乐。)太常卿引皇帝进天帝神座前,北向跪(社南面。下仿此。)奠爵,俯伏,兴,太常卿引皇帝少退,北面立,乐止。太祝持版进於神座之右,东面(社西面。)跪读祝文(祝文临时撰,社庙同。)讫,兴,皇帝再拜。初读祝文讫,乐作,太祝进奠版於神座。还樽所。(社,皇帝拜讫,乐止,太常卿引皇帝诣后土氏酒樽所,酌献、西向奠爵、读祝文如上仪。讫,太常卿引皇帝诣太稷坛,升降酌献如太社仪。)
tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn tiān dì shén zuò qián, běi miàn lì, lè zuò. tài zhù yǐ jué zhuó fú jiǔ hé zhì yī jué, yī tài zhù chí jué yǐ shòu shì zhōng, shì zhōng shòu jué xī xiàng jìn, huáng dì zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, cuì jiǔ, diàn jué, fǔ fú, xìng. miào, huáng dì xiàn jiāng bì, yè zhě yǐn sī tú shēng zì dōng jiē, lì yú qián yíng jiān, běi miàn. zhū zhù gè zhuó fú jiǔ hé zhì yī jué, shì zhōng zàn jì cuì rú cháng yí. zhū tài zhù gè shuài zhāi láng jìn zǔ, tài zhù guì jiǎn shén qián zuò ròu jiā yú zǔ, xìng, yǐ zuò ròu gòng zhì yī zǔ shàng, shòu sī tú, sī tú fèng zǔ xī xiàng jìn, huáng dì shòu yǐ shòu zuǒ yòu. miào, zhù shuài zhāi láng jiǎn zuò ròu, yòu yǐ biān qǔ shǔ jì fàn gòng zhì yī biān, yǐ zuò ròu gòng zhì yī zǔ shàng, xiān yǐ fàn shòu sī tú, sī tú fèng jìn, huáng dì shòu yǐ shòu zuǒ yòu, cì shòu zuò. huáng dì zài bài, guì qǔ jué, suì yǐn zú jué. shì zhōng jìn shòu jué yǐ shòu tài zhù, tài zhù shòu jué fù yú diàn. huáng dì fǔ fú, xìng, zài bài, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì jiàng zì nán bì, shè jiàng běi bì, tài cháng qīng yǐn yì tài jì xíng shì rú tài shè, qì, jiàng běi bì. miào jiàng zuò jiē. hái bǎn wèi xī xiàng lì, lè zhǐ. yè zhě yǐn sī tú jiàng fù wèi.
太常卿引皇帝进天帝神座前,北面立,乐作。太祝以爵酌福酒合置一爵,一太祝持爵以授侍中,侍中受爵西向进,皇帝再拜受爵,跪祭酒,啐酒,奠爵,俯伏,兴。(庙,皇帝献将毕,谒者引司徒升自东阶,立於前楹间,北面。诸祝各酌福酒合置一爵,侍中赞祭啐如常仪。)诸太祝各帅斋郎进俎,太祝跪减神前胙肉加於俎,兴,以胙肉共置一俎上,授司徒,司徒奉俎西向进,皇帝受以授左右。(庙,祝帅斋郎减胙肉,又以笾取黍稷饭共置一笾,以胙肉共置一俎上,先以饭授司徒,司徒奉进,皇帝受以授左右,次受胙。)皇帝再拜,跪取爵,遂饮卒爵。侍中进受爵以授太祝,太祝受爵复於坫。皇帝俯伏,兴,再拜,乐止。太常卿引皇帝,乐作,皇帝降自南陛,(社降北陛,太常卿引诣太稷行事如太社,讫,降北陛。庙降阼阶。)还版位西向立,乐止。谒者引司徒降复位。
tài zhù gè jìn chè dòu, hái zūn suǒ. chè zhě, biān dòu gè yī shǎo yí yú gù chù. miào, sī tú fù wèi, dēng gē zuò, zhū zhù rù shì chè dòu, dēng gē zhǐ. fèng lǐ yuē:" cì zuò." zàn zhě chàng:" zhòng guān zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài. lè zuò, tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zhòng guān jiē zài bài. lè yī chéng, zhǐ.
太祝各进彻豆,还樽所。(彻者,笾豆各一少移於故处。庙,司徒复位,登歌作,诸祝入室彻豆,登歌止。)奉礼曰:"赐胙。"赞者唱:"众官再拜。"在位者皆再拜。乐作,太常卿前奏称:"请再拜。"退复位。皇帝再拜。奉礼曰:"众官再拜。"众官皆再拜。乐一成,止。
tài cháng qīng qián zòu:" qǐng jiù wàng liáo wèi." shè zé wàng yì, xià fǎng cǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì zhì wàng liáo wèi, shè zé jiù wàng yì wèi. nán xiàng lì, lè zhǐ. yú qún guān jiāng bài, zhū tài zhù gè yǐ fěi jìn shén zuò qián, qǔ yù bó zhù bǎn, zhāi láng yǐ zǔ zài shēng tǐ jì shǔ fàn jué jiǔ, xìng, gè zì qí bì jiàng tán nán xíng, dāng chái tán nán, dōng xíng, zì nán bì dēng chái tán, yǐ yù bì zhuàn wù zhì yú chái shàng. qì, fèng lǐ yuē:" kě liáo." dōng xī miàn gè sì rén yǐ jù liáo huǒ. bàn chái, shè zé jiàng tán nán xíng, dāng yì kǎn xī xíng, zhū zhù yǐ yù bó zhuàn wù zhì yú kǎn, fèng lǐ yuē" kě yì", kǎn dōng xī miàn gè sì rén tián tǔ. tài cháng qīng qián zòu:" lǐ bì." miào wú wàng liáo yí.
太常卿前奏:"请就望燎位。"(社则望瘗,下仿此。)太常卿引皇帝,乐作,皇帝至望燎位,(社则就望瘗位。)南向立,乐止。於群官将拜,诸太祝各以篚进神座前,取玉帛、祝版,斋郎以俎载牲体、稷黍饭、爵酒,兴,各自其陛降坛南行,当柴坛南,东行,自南陛登柴坛,以玉币馔物置於柴上。讫,奉礼曰:"可燎。"东西面各四人以炬燎火。半柴,(社则降坛南行,当瘗埳西行,诸祝以玉帛馔物置於埳,奉礼曰"可瘗",埳东西面各四人窴土。)太常卿前奏:"礼毕。"(庙无望燎仪。)
tài cháng qīng yǐn huáng dì hái dà cì, lè zuò, huáng dì chū nèi wěi mén, shè chū gōng mén, miào chū miào mén. diàn zhōng jiān qián shòu zhèn guī, huá gài shì wèi rú cháng yí, huáng dì rù cì, lè zhǐ. yè zhě zàn yǐn gè yǐn gào guān jí cóng jià qún chén zhū fāng kè shǐ yǐ cì chū. zàn yǐn yǐn yù shǐ yǐ xià jù fù zhí shì wèi. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." yù shǐ yǐ xià jiē zài bài, zàn yǐn yǐn chū. gōng rén yǐ xià yǐ cì chū. shè miào zhù bǎn fán yú zhāi suǒ.
太常卿引皇帝还大次,乐作,皇帝出内壝门,(社出宫门,庙出庙门。)殿中监前受镇珪,华盖侍卫如常仪,皇帝入次,乐止。谒者、赞引各引告官及从驾群臣、诸方客使以次出。赞引引御史以下俱复执事位。立定,奉礼曰:"再拜。"御史以下皆再拜,赞引引出。工人以下以次出。(社庙祝版燔於斋所。)
luán jià hái gōng shè miào tóng
銮驾还宫(社庙同)
huáng dì jì hái dà cì, shì zhōng bǎn zòu:" qǐng jiě yán." jiàng shì bù dé zhé lí bù wǔ. huáng dì gǎi fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, chéng jīn lù, gǔ chuī zhèn zuò, zòu qǐng hái gōng rú cháng yí.
皇帝既还大次,侍中版奏:"请解严。"(将士不得辄离部伍。)皇帝改服通天冠,绛纱袍,乘金辂,鼓吹振作,奏请还宫如常仪。
xún shòu gào yuán qiū yǒu sī shè shì gào shè miào fù
巡狩告圜丘有司摄事(告社庙附)
jiāng gào, yǒu sī bo rì rú bié yí. shè miào tóng.
将告,有司卜日如别仪。(社庙同。)
qián èr rì, shǒu gōng shè gào guān yǐ xià cì gè yú cháng suǒ, shè chén zhuàn màn yú nèi wěi dōng mén zhī wài dào běi, nán xiàng. shè wú shè chén zhuàn màn, miào tóng shè. yòu xiào sǎo chú tán zhī nèi wài, jiāo shè lìng jī chái yú liáo tán. shè wèi yì kǎn èr yú tán běi rú cháng, miào kǎn yú běi mén nèi dào xī.
前二日,守宫设告官以下次各於常所,设陈馔幔於内壝东门之外道北,南向。(社无设陈馔幔,庙同社。)右校扫除坛之内外,郊社令积柴於燎坛。(社为瘗埳二於坛北如常,庙埳於北门内道西。)
qián yī rì, zhū gào guān qīng zhāi yú gào suǒ. shè yú shè suǒ, miào yú miào suǒ. zhū wèi lìng qí shǔ, bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén. shè zé shè gōng mén, miào zé miào mén. fèng lǐ shè bǎn wèi yú nèi wài bìng rú cháng yí. miào yòu shè wàng yì wèi yú táng zhī dōng běi, dāng yì kǎn xī xiàng. yòu shè fèng lǐ wèi yú yì kǎn dōng běi, nán xiàng, zàn zhě èr rén zài xī shǎo tuì. tài miào lìng zhěng fú shén wò. jiāo shè lìng shuài qí shǔ yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè, jiē rú cháng yí. zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu. tài guān lìng xiān zhuàn jiǔ pú hǎi.
前一日,诸告官清斋於告所。(社於社所,庙於庙所。)诸卫令其属,晡后一刻各以其方器服守卫壝门。(社则社宫门,庙则庙门。)奉礼设版位於内外并如常仪。(庙又设望瘗位於堂之东北,当瘗埳西向。又设奉礼位於瘗埳东北,南向,赞者二人在西少退。太庙令整拂神幄。)郊社令帅其属以樽坫罍洗篚幂入设,皆如常仪。执樽罍篚幂者各位於樽罍篚幂之后。太官令先馔酒脯醢。
gào rì wèi míng sì kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè shén zuò wèi rú cháng. miào wú wèi míng sì kè yǐ xià yí.
告日未明四刻,太史令、郊社令各服其服,升设神座位如常。(庙无未明四刻以下仪。)
wèi míng sān kè, zhū gào guān gè fú qí fú, jiāo shè lìng miào zé miào lìng. liáng yùn lìng zhī shǔ rù shí zūn léi jí yù bì. tiān dì tài zūn èr, zhe zūn èr, yī shí yǐ míng shuǐ wèi shàng, yī shí yǐ lǐ qí cì zhī. shān léi gè èr, yī shí yǐ xuán jiǔ wèi shàng, yī shí yǐ qīng jiǔ cì zhī. yù yǐ cāng bì, bì yǐ cāng. shè zhèng zuò tài léi èr, yī shí míng shuǐ wèi shàng, yī shí lǐ qí cì zhī. pèi zuò xiàng zūn èr, qí shí yì rú zhī. jiē shān léi èr, yī shí xuán jiǔ wèi shàng, yī shí qīng jiǔ cì zhī. yù liǎng guī yǒu dǐ. bì yǐ hēi, gè yī zhàng bā chǐ. miào měi shì chūn xià yòng liǎng xī zūn, qiū dōng yòng liǎng zhe zūn. yī shí míng shuǐ wèi shàng, yī shí lǐ qí cì zhī. shān léi èr, yī shí xuán jiǔ wèi shàng, yī shí qīng jiǔ cì zhī. bì yǐ bái, zhǎng yī zhàng bā chǐ. tài zhù yǐ yù bó zhì yú fěi, shè yú zhuàn suǒ. shè wú zhuàn màn, miào tóng.
未明三刻,诸告官各服其服,郊社令、(庙则庙令。)良酝令之属入实樽罍及玉币。(天帝太樽二,著樽二,一实以明水为上,一实以醴齐次之。山罍各二,一实以玄酒为上,一实以清酒次之。玉以苍璧,币以苍。社正座太罍二,一实明水为上,一实醴齐次之。配座象樽二,其实亦如之。皆山罍二,一实玄酒为上,一实清酒次之。玉两珪有邸。币以黑,各一丈八尺。庙每室春夏用两牺樽,秋冬用两著樽。一实明水为上,一实醴齐次之。山罍二,一实玄酒为上,一实清酒次之。币以白,长一丈八尺。)太祝以玉帛置於篚,设於馔所。(社无馔幔,庙同。)
wèi míng èr kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià rù, zài bài xíng sǎo chú rú cháng yí. qì, gè jiù wèi. shè yī kè. miào yòu zàn yǐn yǐn tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng rù dāng jiē jiān, běi miàn xī shàng lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài", zàn zhě chéng chuán, tài miào lìng yǐ xià jiē zài bài. shēng zì dōng jiē, rù kāi kǎn shì, fèng chū xiàn zǔ yǐ xià jiǔ shì shén zhǔ, gè zhì yú zuò rú yí qì, gè jiù wèi. yè zhě yǐn gào guān yǐ xià jù jiù mén wài wèi. yè zhě yǐn gào guān, zàn yǐn yǐn zhí shì zhě cì rù jiù wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài", gào guān yǐ xià zài bài, qí xiān bài zhě bù bài. yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ bái" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì".
未明二刻,奉礼帅赞者先入就位,赞引引御史、太祝以下入,再拜行扫除如常仪。讫,各就位。(社一刻。庙又赞引引太庙令、太祝、宫闱令入当阶间,北面西上立定,奉礼曰"再拜",赞者承传,太庙令以下皆再拜。升自东阶,入开埳室,奉出献祖以下九室神主,各置於座如仪讫,各就位。谒者引告官以下俱就门外位。谒者引告官,赞引引执事者次入就位,立定,奉礼曰"再拜",告官以下再拜,其先拜者不拜。谒者进告官之左白"有司谨具,请行事"。)
wèi míng yī kè, shè miào zé zhì míng. yè zhě yǐn gào guān miào yòu zàn yǐn yǐn zhí shì zhě. yǐ xià jù jiù mén wài wèi lì dìng, yòu yè zhě yǐn gào guān zàn yǐn yǐn zhí shì zhě cì rù jiù wèi lì dìng, shè wú yè zhě yǐ xià. fèng lǐ yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, fán fèng lǐ yǒu cí, zàn zhě jiē chéng chuán. gào guān yǐ xià jiē zài bài. yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ, bái:" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì." tuì fù wèi. fèng lǐ yuē:" zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài.
未明一刻,(社庙则质明。)谒者引告官(庙又赞引引执事者。)以下俱就门外位立定,又谒者引告官、赞引引执事者次入就位立定,(社无谒者以下。)奉礼曰:"再拜。"赞者承传,(凡奉礼有辞,赞者皆承传。)告官以下皆再拜。谒者进告官之左,白:"有司谨具,请行事。"退复位。奉礼曰:"再拜。"在位者皆再拜。
chū yè zhě bái qǐng xíng shì tuì fù wèi, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú dōng mén zhī wài. shè yú xī mén. chū tài guān lìng chū, tài zhù guì qǔ yù miào qǔ bì. yú fěi, xìng, lì yú zūn suǒ.
初谒者白请行事退复位,太官令出,帅进馔者奉馔陈於东门之外。(社於西门。)初太官令出,太祝跪取玉(庙取币。)於篚,兴,立於樽所。
yè zhě yǐn gào guān shēng zì wǔ bì, běi xiàng lì, shè shēng běi bì nán xiàng lì. tài zhù yǐ yù dōng xiàng shòu, shè xī xiàng shòu. gào guān shòu yù, jìn, běi miàn guì shè nán miàn. diàn yú tiān dì shén zuò, fǔ fú, xìng, shè diàn tài shè. shǎo tuì, běi xiàng zài bài. shè yè zhě yòu yǐn gào guān yì tài jì tán, rú tài shè zhī yí. yè zhě yǐn jiàng huán běn wèi, tài zhù hái zūn suǒ. miào yè zhě yǐn gào guān shēng zì dōng jiē, yì xiàn zǔ miào shì hù qián běi xiàng lì, tài zhù yǐ bì dōng xiàng shòu, gào guān shòu bì, běi miàn guì diàn yú xiàn zǔ shén zuò qián, fǔ fú, xìng, chū hù, běi xiàng zài bài. qì, yè zhě yǐn gào guān cì jìn bì yú yì zǔ yǐ xià jiē rú shàng yí. qì, yè zhě yǐn huán běn wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ.
谒者引告官升自午陛,北向立,(社升北陛南向立。)太祝以玉东向授,(社西向授。)告官受玉,进,北面跪(社南面。)奠於天帝神座,俯伏,兴,(社奠太社。)少退,北向再拜。(社谒者又引告官诣太稷坛,如太社之仪。)谒者引降还本位,太祝还樽所。(庙谒者引告官升自东阶,诣献祖庙室户前北向立,太祝以币东向授,告官受币,北面跪奠於献祖神座前,俯伏,兴,出户,北向再拜。讫,谒者引告官次进币於懿祖以下皆如上仪。讫,谒者引还本位,诸太祝各还樽所。)
tài guān lìng yǐn zhuàn rù, shēng zì wǔ bì, tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, shè yú shén zuò qián. biān dòu gài mì chè zhī rú shì. shè zhuàn rù rú zhèng yí. shè qì, tài guān lìng yǐ xià jiàng zì dōng bì, fù wèi. shè xī bì. zhū tài zhù gè hái zūn suǒ.
太官令引馔入,升自午陛,太祝迎引於坛上,设於神座前。(笾豆盖幂彻之如式。社馔入如正仪。)设讫,太官令以下降自东陛,复位。(社西陛。)诸太祝各还樽所。
yè zhě yǐn gào guān yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué qì, shēng zì nán bì, yì tiān dì jiǔ zūn suǒ. shè gào guān yì tài shè tán, shēng běi bì. zhí zūn zhě jǔ mì, gào guān zhuó lǐ qí, yè zhě yǐn gào guān yì tiān dì shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, fǔ fú, xìng, shè jìn tài shè qián, nán xiàng guì diàn. shǎo tuì, běi xiàng lì. tài zhù chí bǎn jìn yú shén zuò zhī yòu, dōng xiàng guì dú zhù wén zhù wén lín shí zhuàn. shè xī xiàng. qì, xìng, gào guān zài bài qì, tài zhù jìn, guì diàn bǎn yú shén zuò, xìng, hái zūn suǒ.
谒者引告官诣罍洗,盥手洗爵讫,升自南陛,诣天帝酒樽所。(社告官诣太社坛,升北陛。)执樽者举幂,告官酌醴齐,谒者引告官诣天帝神座前,北向跪奠爵,俯伏,兴,(社进太社前,南向跪奠。)少退,北向立。太祝持版进於神座之右,东向跪读祝文(祝文临时撰。社西向。)讫,兴,告官再拜讫,太祝进,跪奠版於神座,兴,还樽所。
gào guān bài qì, yè zhě yǐn gào guān jìn tiān dì shén zuò qián, běi xiàng lì. shè yǐn yì tài shè qián nán miàn lì. miào tài guān lìng yǐn zhuàn rù zì zhèng mén, shēng zì tài jiē, zhū tài zhù yíng yǐn yú jiē shàng, gè shè yú shén zuò qián qì, tài guān lìng yǐ xià jiàng fù wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ. yè zhě yǐn gào guān yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué qì, shēng zì dōng jiē, yì xiàn zǔ jiǔ zūn suǒ. zhí zūn zhě jǔ mì, gào guān zhuó lǐ qí qì, yè zhě yǐn gào guān rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, fǔ fú, xìng, chū hù běi xiàng lì. tài zhù chí bǎn jìn yú shì hù wài zhī yòu, dōng xiàng guì dú zhù wén qì, xìng, gào guān zài bài, tài zhù jìn, guì diàn bǎn yú shén zuò, fǔ fú, xìng, hái zūn suǒ. gào guān bài qì, yè zhě yǐn gào guān yǐ cì diàn rú xiàn zǔ zhī yí, wéi bù guàn xǐ. qì, yè zhě yǐn gào guān yì dōng xù, xī xiàng lì. tài zhù yǐ jué zhuó léi fú jiǔ, hé zhì yī jué, yī tài zhù chí jué jìn gào guān zhī yòu, xī xiàng lì. shè dōng xiàng, miào běi xiàng. gào guān zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, suì yǐn zú jué. tài zhù jìn shòu jué, fù yú diàn. gào guān fǔ fú, xìng, zài bài qì, yè zhě yǐn gào guān jiàng fù wèi. shè gào guān bài qì, yǐn jiàng yì tài jì tán, shēng xiàn rú tài shè, qì, yǐn jiàng fù wèi.
告官拜讫,谒者引告官进天帝神座前,北向立。(社引诣太社前南面立。庙太官令引馔入自正门,升自太阶,诸太祝迎引於阶上,各设於神座前讫,太官令以下降复位,诸太祝各还樽所。谒者引告官诣罍洗,盥手洗爵讫,升自东阶,诣献祖酒樽所。执樽者举幂,告官酌醴齐讫,谒者引告官入诣献祖神座前,北向跪奠爵,俯伏,兴,出户北向立。太祝持版进於室户外之右,东向跪读祝文讫,兴,告官再拜,太祝进,跪奠版於神座,俯伏,兴,还樽所。告官拜讫,谒者引告官以次奠如献祖之仪,唯不盥洗。讫,谒者引告官诣东序,西向立。)太祝以爵酌罍福酒,合置一爵,一太祝持爵进告官之右,西向立。(社东向,庙北向。)告官再拜受爵,跪祭酒,遂饮卒爵。太祝进受爵,复於坫。告官俯伏,兴,再拜讫,谒者引告官降复位。(社告官拜讫,引降诣太稷坛,升献如太社,讫,引降复位。)
tài zhù gè jìn guì chè dòu, fǔ fú, xìng, hái zūn suǒ. fèng lǐ yuē:" zài bài." zài wèi zhě jí gào guān jiē zài bài.
太祝各进跪彻豆,俯伏,兴,还樽所。奉礼曰:"再拜。"在位者及告官皆再拜。
yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ, bái:" qǐng jiù wàng liáo wèi." shè wàng yì wèi, miào tóng shè. yè zhě yǐn gào guān jiù wàng liáo wèi, nán xiàng lì. miào xī xiàng lì. chū zhòng guān jiāng bài, tài zhù yǐ fěi qǔ yù bì jí zhù bǎn zhì yú chái shàng hù nèi. yì zé tián yú kǎn. shè zhù bǎn fén yú zhāi fāng, miào tóng shè. chái dōng xī gè sì rén yǐ jù liáo huǒ, bàn chái, shè zé yì, zuǒ yòu sì rén tián tǔ bàn kǎn. yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ, bái:" lǐ bì."
谒者进告官之左,白:"请就望燎位。"(社望瘗位,庙同社。)谒者引告官就望燎位,南向立。(庙西向立。)初众官将拜,太祝以篚取玉币及祝版置於柴上户内。(瘗则窴於埳。社祝版焚於斋坊,庙同社。)柴东西各四人以炬燎火,半柴,(社则瘗,左右四人窴土半埳。)谒者进告官之左,白:"礼毕。"
yè zhě yǐn gào guān zàn yǐn yǐn zhí shì zhě yǐ cì chū. yù shǐ yǐ xià jù fù zhí shì wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." yù shǐ yǐ xià jiē zài bài, zàn yǐn yǐn chū. tài miào yí, chū bái lǐ bì, fèng lǐ zàn zhě huán běn wèi. yù shǐ tài shǐ yǐ xià jù fù zhí shì wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē" zài bài", yù shǐ yǐ xià jiē zài bài, zàn yǐn yǐn chū. tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng nà shén zhǔ rú cháng yí.
谒者引告官、赞引引执事者以次出。御史以下俱复执事位,立定,奉礼曰:"再拜。"御史以下皆再拜,赞引引出。(太庙仪,初白礼毕,奉礼赞者还本位。御史太史以下俱复执事位,立定,奉礼曰"再拜",御史以下皆再拜,赞引引出。太庙令、太祝、宫闱令纳神主如常仪。)
guī gào lǐ tóng.
归告礼同。
huáng dì xún shòu
皇帝巡狩
luán jià chū gōng
銮驾出宫
jiāng xún shòu, suǒ sī chéng zhì xiān bān gào yú dōng fāng zhū zhōu yuē:" huáng dì èr yuè dōng xún shòu, gè xiū píng nǎi shǒu, kǎo nǎi zhí shì, wú gǎn bù jìng jiè, guó yǒu dà xíng." jià jiāng fā, gào yuán qiū zōng miào shè jì, jiē rú bié yí. huáng dì chū gōng bèi dà jià lǔ bù jiē rú cháng yí. bá yú guó mén, jì suǒ guò shān chuān, rú qīn zhēng zhī lǐ. suǒ jīng zhōu xiàn, cì shǐ xiàn lìng xiān dài yú jìng. tōng shì shè rén chéng zhì wèn bǎi nián. gǔ xiān dì wáng míng chén liè shì, jiē zhōu xiàn zhì jì.
将巡狩,所司承制先颁告於东方诸州曰:"皇帝二月东巡狩,各修平乃守,考乃职事,无敢不敬戒,国有大刑。"驾将发,告圜丘、宗庙、社稷,皆如别仪。皇帝出宫备大驾卤簿皆如常仪。軷於国门,祭所过山川,如亲征之礼。所经州县,刺史县令先待於境。通事舍人承制问百年。古先帝王、名臣、烈士,皆州县致祭。
fán chái gào zhì
燔柴告至
jiāng gào, jiāng zuò xiān yú tài shān xià xiū yuán tán, sì chū bì. ruò xiān yǒu fēng shàn sì tiān tán, jí bù xū bié zhù.
将告,将作先於泰山下修圆坛,四出陛。(若先有封禅祀天坛,即不须别筑。)
qián gào sān rì, shàng shě zhí zhǎng shī dà cì yú wài wěi dōng mén zhī nèi. yòu shè wén wǔ shì chén cì, chén zhuàn wèi. shè gōng xuán lè liáo tán zhī zhì. yī rú yuán qiū zhī yí.
前告三日,尚舍直长施大次於外壝东门之内。(又设文武侍臣次,陈馔位。)设宫悬乐、燎坛之制。(一如圜丘之仪。)
qián yī rì, huáng dì qīng zhāi yú xíng gōng. yīng gào zhī guān jiē yú gào suǒ qīng zhāi yī rì. jìn shì zhī guān yìng cóng shēng zhě jí cóng gào qún guān zhū fāng kè shǐ, jiē yú qí suǒ jù qīng zhāi yī xiǔ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén, yǔ tài yuè gōng rén jù qīng qí yī xiǔ. fèng lǐ shè yù wèi yú tán zhī dōng nán, xī xiàng. shè gào guān sī tú zhí shì zhě yù shǐ fèng lǐ zàn zhě xié lǜ láng tài lè lìng wàng liáo wèi dōng fāng zhū zhōu cì shǐ xiàn lìng jiè gōng xī gōng wén wǔ jiǔ pǐn yǐ shàng guān xī fāng běi fāng fān kè děng wèi, bìng rú shàng xīn yuán qiū yí. qí bāo shèng hóu děng yì rú zhī. shè gào guān yǐ xià mén wài wèi yú dōng xī wěi mén zhī wài dào nán, jiē rú shè cì zhī shì. jiāo shè lìng shuài fǔ shǐ yī rén jí zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè yú wèi, bìng rú cháng yí, zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu.
前一日,皇帝清斋於行宫。应告之官皆於告所清斋一日。近侍之官应从升者及从告群官、诸方客使,皆於其所俱清斋一宿。诸卫令其属晡后一刻各以其方器服守卫壝门,与太乐工人俱清齐一宿。奉礼设御位於坛之东南,西向。设告官司徒、执事者、御史、奉礼、赞者、协律郎、太乐令、望燎位、东方诸州刺史县令、介公、酅公、文武九品以上官、西方北方蕃客等位,并如上辛圜丘仪。(其褒圣侯等亦如之。)设告官以下门外位於东西壝门之外道南,皆如设次之式。郊社令帅府史一人及斋郎以樽坫罍洗篚幂入设於位,并如常仪,执樽罍篚幂者各位於樽罍篚幂之后。
gào rì wèi míng shí wǔ kè, tài guān lìng shuài zǎi rén pēng shēng yú chú. cāng shēng yī, xīng shēng yī.
告日未明十五刻,太官令帅宰人烹牲於厨。(苍牲一,骍牲一。)
wèi míng sì kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, shēng shè hào tiān shàng dì shén zuò yú tán shàng běi fāng, nán xiàng, xí yǐ gǎo jiē shè gāo zǔ shén yáo huáng dì shén zuò yú dōng fāng, xī xiàng, xí yǐ guǎn. shè shén wèi gè yú zuò shǒu.
未明四刻,太史令、郊社令各服其服,升设昊天上帝神座於坛上北方,南向,席以稿秸;设高祖神尧皇帝神座於东方,西向,席以莞。设神位各於座首。
wèi míng sān kè, zhū gào guān yǐ xià gè fú qí fú. jiāo shè lìng liáng yùn lìng gè shuài qí shǔ rù shí zūn léi jí yù bì, tiān dì tài zūn èr, pèi dì zhe zūn èr, jù shí yǐ fàn qí. qí míng shuǐ gè shí yú shàng zūn. yù yǐ cāng bì. bì zhǎng yī zhàng bā chǐ. tài zhù yǐ yù bó zhì yú fěi. tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí zhū biān dòu guǐ fǔ děng, jiē shè yú zhuàn màn nèi.
未明三刻,诸告官以下各服其服。郊社令、良酝令各帅其属入实樽罍及玉币,(天帝太樽二,配帝著樽二,俱实以汎齐。其明水各实於上樽。玉以苍璧。币长一丈八尺。)太祝以玉帛置於篚。太官令帅进馔者实诸笾豆簋簠等,皆设於馔幔内。
wèi míng èr kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià rù xíng sǎo chú rú cháng yí qì, gè jiù wèi. huáng dì fú gǔn miǎn, chéng lù fā xíng gōng, zòu qǐng jìn fā nèi wài qì fú rú cháng yí. jià jiāng zhì, yè zhě zàn yǐn gè yǐn gào guān, tōng shì shè rén yǐn cóng gào qún guān dōng fāng cì shǐ xiàn lìng zhū fāng kè shǐ, jù jiù mén wài wèi.
未明二刻,奉礼帅赞者先入就位,赞引引御史、太祝以下入行扫除如常仪讫,各就位。皇帝服衮冕,乘辂发行宫,奏请进发、内外器服如常仪。驾将至,谒者赞引各引告官,通事舍人引从告群官、东方刺史县令、诸方客使,俱就门外位。
jià zhì dà cì mén wài, huí lù nán xiàng. qí jiàng lù zhī dà cì yè zhě yǐn gào guān jí cóng gào qún guān rù jiù wèi huáng dì diàn yù bó děng yí, bìng rú yuán qiū. chū huáng dì jì shēng diàn yù bì, tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě, qí fèng zhuàn zòu yuè zhī yí, bìng rú yuán qiū. tiān dì zhī zhuàn shēng zì nán bì, pèi dì zhī zhuàn shēng zì dōng bì. zhū tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, gè shè yú shén zuò qián. shè qì, yè zhě yǐn sī tú yǐ xià jiàng zì dōng bì, fù wèi, zhū tài zhù gè hái zūn suǒ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, lè zuò. qí guàn xǐ zhuó xiàn zòu yuè dú zhù zhī yí, bìng rú yuán qiū. qí zhù wén lín shí zhuàn. qì, xìng, huáng dì zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù jìn, diàn bǎn yú shén zuò, hái zūn suǒ, qí zhuó xiàn pèi dì zòu yuè dú zhù zhī yí, bìng rú yuán qiū. huáng dì bài qì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì jìn tiān dì shén zuò qián, běi xiàng lì, lè zuò, tài zhù gè yǐ jué zhuó fú jiǔ. qí yǐn fú shòu zuò zòu yuè huáng dì hái bǎn wèi zhī yí, bìng rú yuán qiū. yè zhě yǐn sī tú jiàng fù wèi. tài zhù gè jìn chè dòu, hái zūn suǒ. fèng lǐ yuē" cì zuò". qí zhòng guān shòu zuò huáng dì wàng liáo jí tài zhù liáo shēng tǐ yù bì huáng dì hái dà cì lǐ guān gōng rén cì chū děng yí, bìng rú yuán qiū.
驾至大次门外,回辂南向。(其降辂之大次、谒者引告官及从告群官入就位、皇帝奠玉帛等仪,并如圜丘。)初皇帝既升奠玉币,太官令帅进馔者,(其奉馔奏乐之仪,并如圜丘。天帝之馔升自南陛,配帝之馔升自东陛。)诸太祝迎引於坛上,各设於神座前。设讫,谒者引司徒以下降自东陛,复位,诸太祝各还樽所。太常卿引皇帝诣罍洗,乐作。(其盥洗、酌献、奏乐、读祝之仪,并如圜丘。其祝文临时撰。)讫,兴,皇帝再拜。初读祝文讫,乐作,太祝进,奠版於神座,还樽所,(其酌献配帝、奏乐、读祝之仪,并如圜丘。)皇帝拜讫,乐止。太常卿引皇帝进天帝神座前,北向立,乐作,太祝各以爵酌福酒。(其饮福、受胙、奏乐、皇帝还版位之仪,并如圜丘。)谒者引司徒降复位。太祝各进彻豆,还樽所。奉礼曰"赐胙"。(其众官受胙、皇帝望燎及太祝燎牲体玉币、皇帝还大次、礼官工人次出等仪,并如圜丘。)
luán jià hái xíng gōng
銮驾还行宫
huáng dì jì hái dà cì, shì zhōng bǎn zòu:" qǐng jiě yán." jiàng shì bù dé zhé lí bù wǔ. huáng dì gǎi fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, chéng lù zòu qǐng hái gōng rú cháng yí.
皇帝既还大次,侍中版奏:"请解严。"(将士不得辄离部伍。)皇帝改服通天冠,绛纱袍,乘辂、奏请、还宫如常仪。
wàng zhì yú shān chuān
望秩於山川
chái zhī míng rì, wàng zhì sì yú yuè zhèn hǎi dú shān lín chuān zé qiū líng fén yǎn yuán xí. jiāng jì, suǒ sī xiān wèi tán yú jì suǒ, qí shén jiē yǐ zūn bēi wèi xù, chóng xíng nán xiàng.
柴之明日,望秩祀於岳、镇、海、渎、山、林、川、泽、丘、陵、坟、衍、原、隰。将祭,所司先为坛於祭所,其神皆以尊卑为叙,重行南向。
qián sān rì, shǒu gōng shè jì guān yǐ xià cì yú dōng wěi zhī wài dào nán, běi xiàng, yǐ xī wèi shàng. shè chén zhuàn màn yú nèi wěi dōng mén zhī wài dào běi, nán xiàng.
前三日,守宫设祭官以下次於东壝之外道南,北向,以西为上。设陈馔幔於内壝东门之外道北,南向。
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú tán nán, shè dēng gē yú tán shàng, jiē rú cháng yí. yòu xiào sǎo chú tán nèi wài, yòu wèi yì kǎn yú tán běi zhī rén dì wài wěi zhī nèi, fāng shēn qǔ zú róng wù.
前二日,太乐令设宫悬之乐於坛南,设登歌於坛上,皆如常仪。右校扫除坛内外,又为瘗埳於坛北之壬地外壝之内,方深取足容物。
qián yī rì, zhū jì guān gè qīng zhāi yú jì suǒ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi wěi mén, yǔ tài yuè gōng rén jù qīng zhāi yī xiǔ. fèng lǐ shè jì guān wèi yú nèi wěi dōng mén zhī nèi dào běi, zhí shì wèi yú dào nán, jù xī xiàng běi shàng. shè yù shǐ wèi yú tán xià, yī wèi yú dōng nán, xī xiàng, yī wèi yú xī nán, dōng xiàng, lìng shǐ gè péi qí hòu. shè fèng lǐ wèi yú lè xuán dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán chà tuì, jù xī xiàng. xié lǜ láng wèi yú tán shàng, zài nán bì zhī xī, dōng xiàng. shè tài lè lìng wèi yú běi xuán zhī jiān. shè wàng yì wèi yú yì kǎn zhī dōng, xī xiàng. shè jì guān yǐ xià mén wài wèi yú wài wěi dōng mén zhī wài dào nán, měi děng yì wèi, běi xiàng xī shàng. shè jiǔ zūn zhī wèi: yuè zhèn hǎi dú gè shān zūn èr, shān lín chuān zé jù shèn zūn èr, qiū líng fén yǎn yuán xí jù sàn zūn èr, gè yú tán shàng nán bì zhī dōng, běi xiàng xī shàng. qí yuè tán shàng jiā shān léi èr, zhì yú shān zūn dōng, běi xiàng. jiē jiā sháo mì. shè yù fěi yú zūn diàn zhī suǒ, shè xǐ yú tán nán bì dōng nán rú cháng, zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu, jiāo shè lìng shuài zhāi láng yǐ zūn diàn léi xǐ fěi mì rù shè yú wèi.
前一日,诸祭官各清斋於祭所。诸卫令其属晡后一刻各以其方器服守卫壝门,与太乐工人俱清斋一宿。奉礼设祭官位於内壝东门之内道北,执事位於道南,俱西向北上。设御史位於坛下,一位於东南,西向,一位於西南,东向,令史各陪其后。设奉礼位於乐悬东北,赞者二人在南差退,俱西向。协律郎位於坛上,在南陛之西,东向。设太乐令位於北悬之间。设望瘗位於瘗埳之东,西向。设祭官以下门外位於外壝东门之外道南,每等异位,北向西上。设酒樽之位:岳镇海渎各山樽二,山林川泽俱蜃樽二,丘陵坟衍原隰俱散樽二,各於坛上南陛之东,北向西上。(其岳坛上加山罍二,置於山樽东,北向。皆加勺幂。)设玉篚於樽坫之所,设洗於坛南陛东南如常,执樽罍篚幂者各位於樽罍篚幂之后,郊社令帅斋郎以樽坫罍洗篚幂入设於位。
jì rì wèi míng shí wǔ kè, tài guān lìng shuài zǎi rén yǐ luán dāo gē shēng, zhāi láng yǐ dòu qǔ máo xuè zhì yú zhuàn suǒ, suì pēng shēng.
祭日未明十五刻,太官令帅宰人以鸾刀割牲,斋郎以豆取毛血置於馔所,遂烹牲。
wèi míng èr kè, tài shǐ lìng jiāo shè lìng gè fú qí fú, rù shè shén zuò, gè yú tán shàng běi fāng, nán xiàng, xí jiē yǐ guǎn, shè shén wèi gè yú zuò shǒu.
未明二刻,太史令、郊社令各服其服,入设神座,各於坛上北方,南向,席皆以莞,设神位各於座首。
wèi míng yī kè, jì guān yǐ xià gè fú qí fú, jiāo shè lìng liáng yùn lìng rù shí zūn léi jí yù, shān zūn shí yǐ tí qí, shèn zūn shí yǐ shěn qí, sàn zūn jí shān léi jiē shí yǐ qīng jiǔ. qí jiā míng shuǐ, jiǔ jiā xuán jiǔ, gè shí yú shàng zūn. jì shén zhī yù yǐ liǎng guī yǒu dǐ. tài zhù yǐ bì zhì yú fěi, tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí zhū biān dòu guǐ fǔ děng. fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǔ zhí zūn léi fěi mì zhě rù zì dōng mén, dāng tán nán chóng xíng, běi xiàng xī shàng. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, yù shǐ yǐ xià jiē zài bài. qì, zhí zūn léi fěi mì zhě gè jiù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ yì tán dōng bì shēng, xíng sǎo chú yú shàng, lìng shǐ zhù shǐ xíng sǎo chú yú xià, qì, yǐn jiù wèi.
未明一刻,祭官以下各服其服,郊社令、良酝令入实樽罍及玉,(山樽实以醍齐,蜃樽实以沈齐,散樽及山罍皆实以清酒。齐加明水,酒加玄酒,各实於上樽。祭神之玉以两珪有邸。)太祝以币置於篚,太官令帅进馔者实诸笾豆簋簠等。奉礼帅赞者先入就位。赞引引御史、太祝与执樽罍篚幂者入自东门,当坛南重行,北向西上。立定,奉礼曰:"再拜。"赞者承传,御史以下皆再拜。讫,执樽罍篚幂者各就位。赞引引御史诣坛东陛升,行扫除於上,令史祝史行扫除於下,讫,引就位。
zhì míng, yè zhě yǐn xiàn guān, zàn yǐn yǐn zhí shì zhě, jù jiù dōng mén wài wèi. tài lè lìng shuài gōng rén cì rù jiù wèi. yè zhě zàn yǐn gè yǐn xiàn guān yǐ xià rù jiù wèi. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài.
质明,谒者引献官,赞引引执事者,俱就东门外位。太乐令帅工人次入就位。谒者、赞引各引献官以下入就位。立定,奉礼曰:"再拜。"在位者皆再拜。
yè zhě jìn xiàn guān zhī zuǒ, bái:" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì." tuì fù wèi. xié lǜ láng guì, fǔ fú, jǔ huī, gǔ chù, zòu shùn hé zhī lè, yǐ ruí bīn zhī jūn, zì hòu tán xià zhī lè jiē zòu gū xǐ. lè sān chéng, yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. fèng lǐ yuē:" zài bài." xiàn guān yǐ xià jiē zài bài.
谒者进献官之左,白:"有司谨具,请行事。"退复位。协律郎跪,俯伏,举麾,鼓柷,奏顺和之乐,以蕤宾之均,(自后坛下之乐皆奏姑洗。)乐三成,偃麾,戛敔,乐止。奉礼曰:"再拜。"献官以下皆再拜。
tài zhù qǔ yù yú fěi, lì yú zūn suǒ. yè zhě yǐn xiàn guān yì yuè tán, shēng zì nán bì, běi xiàng. tài zhù yǐ yù bì dōng xiàng shòu, xiàn guān shòu. dēng gē zuò sù hé zhī lè, yǐ hán zhōng zhī jūn. yè zhě yǐn xiàn guān jìn, běi miàn guì diàn yú yuè shén zhī zuò, fǔ fú, xìng. yè zhě yǐn tuì, běi miàn zài bài qì, dēng gē zhǐ. yè zhě yǐn xiàn guān jiàng zì nán bì, huán běn wèi.
太祝取玉於篚,立於樽所。谒者引献官诣岳坛,升自南陛,北向。太祝以玉币东向授,献官受。登歌作肃和之乐,以函锺之均。谒者引献官进,北面跪奠於岳神之座,俯伏,兴。谒者引退,北面再拜讫,登歌止。谒者引献官降自南陛,还本位。
chū xiàn guān shēng diàn yù bì, tài guān lìng chū, shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn chén yú dōng mén wài yú dēng gē zhǐ, tài guān lìng yǐn zhuàn rù. zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, zhuàn zhì bì, lè zhǐ. zhuàn shēng nán bì, tài zhù yíng yǐn yú tán shàng, shè yú yuè shén zuò qián. biān dòu gài mì chè zhī rú shì. shè qì, tài guān lìng yǐ xià jiàng zì dōng bì yǐ chū, tài zhù hái zūn suǒ. qí zhèn hǎi yǐ xià zhī zhuàn, jiē zhù shǐ yíng yú tán shàng, shè yú shén zuò qián, xiāng cì ér bì.
初献官升奠玉币,太官令出,帅进馔者奉馔陈於东门外;於登歌止,太官令引馔入。俎初入门,雍和之乐作,馔至陛,乐止。馔升南陛,太祝迎引於坛上,设於岳神座前。(笾豆盖幂彻之如式。)设讫,太官令以下降自东陛以出,太祝还樽所。其镇海以下之馔,皆祝史迎於坛上,设於神座前,相次而毕。
qì, yè zhě yǐn xiàn guān yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué qì, yè zhě yǐn shēng zì nán bì, yì jiǔ zūn suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, xiàn guān zhuó tí qí qì, lè zuò, yè zhě yǐn yì yuè shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, xìng, yè zhě yǐn xiàn guān shǎo tuì, běi xiàng lì, lè zhǐ. chū xiàn guān jìn diàn jué, zhù shǐ gè yǐ jué zhuó jiǔ zhù diàn zhèn hǎi yǐ xià, hái zūn suǒ. tài zhù chí bǎn yú shén zuò zhī yòu, dōng miàn guì dú zhù wén. zhù wén lín shí zhuàn. qì, xìng. xiàn guān zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù jìn diàn bǎn yú shén zuò, hái zūn suǒ, xiàn guān bài qì, lè zhǐ.
讫,谒者引献官诣罍洗,盥手洗爵讫,谒者引升自南陛,诣酒樽所,执樽者举幂,献官酌醍齐讫,乐作,谒者引诣岳神座前,北向跪奠爵,兴,谒者引献官少退,北向立,乐止。初献官进奠爵,祝史各以爵酌酒助奠镇海以下,还樽所。太祝持版於神座之右,东面跪读祝文。(祝文临时撰。)讫,兴。献官再拜。初读祝文讫,乐作,太祝进奠版於神座,还樽所,献官拜讫,乐止。
tài zhù zhuó léi fú jiǔ jìn xiàn guān zhī yòu, xī xiàng lì. xiàn guān zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, cuì jiǔ, diàn jué, xìng. tài zhù shuài zhāi láng jìn zǔ, tài zhù jiǎn shén qián sān shēng zuò ròu jiē qǔ qián jiǎo dì èr gǔ. jiā yú zǔ, xī xiàng shòu, xiàn guān shòu yǐ shòu zhāi láng. xiàn guān guì qǔ jué, suì yǐn zú jué, tài zhù shòu jué fù yú diàn. xiàn guān xìng, zài bài. yè zhě yǐn xiàn guān jiàng, fù wèi. zhū zhù gè chè dòu rú cháng, qì, hái zūn suǒ. fèng lǐ yuē:" cì zuò." zàn zhě chàng:" zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài. xiàn guān bù bài. shùn hé zhī lè zuò, fèng lǐ yòu yuē:" zài bài." xiàn guān yǐ xià jiē zài bài. lè yī chéng zhǐ.
太祝酌罍福酒进献官之右,西向立。献官再拜受爵,跪祭酒,啐酒,奠爵,兴。太祝帅斋郎进俎,太祝减神前三牲胙肉(皆取前脚第二骨。)加於俎,西向授,献官受以授斋郎。献官跪取爵,遂饮卒爵,太祝受爵复於坫。献官兴,再拜。谒者引献官降,复位。诸祝各彻豆如常,讫,还樽所。奉礼曰:"赐胙。"赞者唱:"再拜。"在位者皆再拜。(献官不拜。)顺和之乐作,奉礼又曰:"再拜。"献官以下皆再拜。乐一成止。
yè zhě jìn xiàn guān zhī zuǒ, bái:" qǐng jiù wàng yì wèi." zàn zhě yǐn xiàn guān jiù wàng yì wèi, xī xiàng lì. yú zhòng guān jiāng bài, zhū tài zhù gè zhí fěi jìn shén zuò qián, guì qǔ yù bì, zhāi láng yǐ zǔ zài máo xuè děng, gè yóu qí bì jiàng tán yì yì kǎn, yǐ wù zhì yú kǎn. qì, fèng lǐ yuē:" kě yì." kǎn dōng xī gè sì rén tián tǔ. bàn kǎn, yè zhě jìn xiàn guān zhī zuǒ, bái:" lǐ bì." suì yǐn chū. zàn yǐn yǐn zhí shì zhě yǐ cì chū. yòu zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià jù fù zhí shì wèi. fèng lǐ yuē:" zài bài." yù shǐ yǐ xià jiē zài bài qì, chū. zàn yǐn yǐn gōng rén yǐ cì chū. qí zhù bǎn fán yú zhāi suǒ.
谒者进献官之左,白:"请就望瘗位。"赞者引献官就望瘗位,西向立。於众官将拜,诸太祝各执篚进神座前,跪取玉币,斋郎以俎载毛血等,各由其陛降坛诣瘗埳,以物置於埳。讫,奉礼曰:"可瘗。"埳东西各四人窴土。半埳,谒者进献官之左,白:"礼毕。"遂引出。赞引引执事者以次出。又赞引引御史、太祝以下俱复执事位。奉礼曰:"再拜。"御史以下皆再拜讫,出。赞引引工人以次出。其祝版燔於斋所。
sì jìn dōng hòu
肆觐东后
wàng zhì zhī míng rì, sì jìn dōng hòu. yú gào zhì zhī qián, cì shǐ xiàn lìng jiē xiān fèng jiàn rú cháng. jiāng zuò xiān yú xíng gōng zhī nán wèi wěi gōng, fāng sān bǎi bù, miàn yī mén, wèi tán yú wěi nèi, sān fēn wěi, èr zài nán, tán fāng jiǔ zhàng liù chǐ, gāo sì chǐ, sì chū bì. nán miàn liǎng bì, yú sān miàn gè yī bì.
望秩之明日,肆觐东后。於告至之前,刺史县令皆先奉见如常。将作先於行宫之南为壝宫,方三百步,面一门,为坛於壝内,三分壝,二在南,坛方九丈六尺,高四尺,四出陛。(南面两陛,馀三面各一陛。)
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú tán nán, rú diàn tíng zhī yí.
前二日,太乐令设宫悬之乐於坛南,如殿庭之仪。
qián yī rì, shàng shě pù yù zuò yú tán shàng jìn běi, nán xiàng. yòu shè jiě jiàn xí yú nán bì zhī xī nán. shǒu gōng yú mén wài liàng shè bǎi guān cì, wén dōng wǔ xī, yǐ běi wèi shàng. dōng fāng cì shǐ xiàn lìng cì yú wén guān zhī nán, fān kè cì yú wǔ guān zhī nán. suǒ sī chén niǎn lù yú tán nán rú cháng. diǎn yí shè qún guān bǎn wèi: wén guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú tán dōng nán, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn, yǐ běi wèi shàng wǔ guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú tán xī nán, dāng wén guān, měi děng yì wèi, chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng dōng fāng cì shǐ xiàn lìng yú tán nán sān fēn tíng yī zài nán, měi děng yì wèi, chóng xíng běi miàn, yǐ xī wèi shàng ruò yǒu fān kè zé wèi yú cì shǐ zhī xī, měi guó yì wèi, chóng xíng běi miàn, yǐ dōng wèi shàng. shè diǎn yí wèi yú nán bì zhī dōng, zàn zhě èr rén zài nán chà tuì, jù xī xiàng běi shàng. fèng lǐ shè mén wài wèi: wén guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú mén dōng, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn wǔ guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú mén xī, měi děng yì wèi, chóng xíng dōng miàn: jù yǐ běi wèi shàng. shè dōng fāng cì shǐ xiàn lìng wèi yú wén guān zhī nán, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn, yǐ běi wèi shàng. fān kè wèi yú wǔ guān zhī nán, měi guó yì wèi, chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng.
前一日,尚舍铺御座於坛上近北,南向。又设解剑席於南陛之西南。守宫於门外量设百官次,文东武西,以北为上。东方刺史县令次於文官之南,蕃客次於武官之南。所司陈辇辂於坛南如常。 典仪设群官版位:文官一品以下九品以上位於坛东南,每等异位,重行西面,以北为上;武官一品以下九品以上位於坛西南,当文官,每等异位,重行东面,以北为上;东方刺史县令於坛南三分庭一在南,每等异位,重行北面,以西为上;若有蕃客则位於刺史之西,每国异位,重行北面,以东为上。设典仪位於南陛之东,赞者二人在南差退,俱西向北上。 奉礼设门外位:文官一品以下九品以上位於门东,每等异位,重行西面;武官一品以下九品以上位於门西,每等异位,重行东面:俱以北为上。设东方刺史县令位於文官之南,每等异位,重行西面,以北为上。蕃客位於武官之南,每国异位,重行东面,以北为上。
qí rì wèi míng sān kè, zhū wèi gè yǐ qí fāng qì fú liàng shè yá qí yú wěi wài sì miàn.
其日未明三刻,诸卫各以其方器服量设牙旗於壝外四面。
wèi míng yī kè, zhū wèi gè lēi suǒ bù, liè huáng huī dà zhàng tún mén jí sà jǐ chén yú wěi nèi, rú diàn tíng zhī yí. qún guān jí cì shǐ yǐ xià gè jí jiù cì, fú qí cháo fú. fān kè jí cì, gè fú qí guó fú.
未明一刻,诸卫各勒所部,列黄麾大仗屯门及鈒戟陈於壝内,如殿庭之仪。群官及刺史以下各集就次,服其朝服。蕃客集次,各服其国服。
shì zhōng bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." jìn zhàng chén yú xíng gōng mén wài, zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng fèng bǎo, jù yì xíng gōng mén wài fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. lì bù bīng bù zhǔ kè hù bù zàn qún guān kè shǐ jù chū cì, tōng shì shè rén gè yǐn jiù mén wài wèi. cì shǐ xiàn lìng jù zhí zhì, tōng shì shè rén yǐn jiù mén wài wèi. zhì gè yǐ qí tǔ suǒ yǒu. jǐn qǐ zēng bù gé yuè zhī shǔ, jù wǔ liǎng wèi yī shù ér zhí zhī, réng shì yǐ huáng pà. qí yú dāng tǔ cháng gòng zhī wù bìng shèng yǐ fěi, qí shǔ zhí zhī, liè yú xiàn lìng wèi hòu. tōng shì shè rén yǐn wén wǔ guān yī pǐn yǐ xià jiǔ pǐn yǐ shàng xiān rù jiù wèi.
侍中版奏:"请中严。"近仗陈於行宫门外,诸侍卫之官各服其器服,符宝郎奉宝,俱诣行宫门外奉迎。典仪帅赞者先入就位。吏部、兵部、主客、户部赞群官客使俱出次,通事舍人各引就门外位。刺史县令俱执贽,通事舍人引就门外位。(贽各以其土所有。锦绮、缯布、葛越之属,俱五两为一束而执之,仍饰以黄帊。)其馀当土常贡之物并盛以篚,其属执之,列於县令位后。通事舍人引文武官一品以下九品以上先入就位。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì jiāng chū, zhàng dòng, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gōng gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì fú gǔn miǎn, shèng yú yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng yí. huáng dì rù zì běi wěi mén, yóu běi bì shēng tán jí yù zuò, lè zhǐ. yāo yú tuì, qí yǔ yí huá gài réng shì yú yù cè.
侍中版奏:"外办。"皇帝将出,仗动,太乐令令撞黄钟之钟,右五钟皆应,协律郎举麾,工鼓柷,奏太和之乐。皇帝服衮冕,乘舆以出,曲直华盖警跸侍卫如常仪。皇帝入自北壝门,由北陛升坛即御座,乐止。腰舆退,其羽仪华盖仍侍於御侧。
tōng shì shè rén yǐn dōng fāng cì shǐ yǐ xià rù jiù wèi, hóng lú yǐn fān kè cì rù jiù wèi. chū cì shǐ rù wěi mén, xuán xià jǔ huī, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi lì dìng, lè zhǐ. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, zhí zhì zhě jù guì diàn zhì, xìng, zài wèi zhě jiē zài bài qì, guì qǔ zhì, xìng. fán bài diàn zhì jiē rú zhī. shì zhōng qián chéng zhì, jiàng yì cì shǐ dōng běi, xī miàn lì, chēng yǒu zhì. fān kè zé shè rén chéng zhǐ xuān chì. cì shǐ yǐ xià jiē zài bài. xuān zhì qì, yòu zài bài. hù bù yǐn zhū zhōu gòng wù liǎng xíng gè rù yú cì shǐ wèi qián, dōng xī chén zhī. guī wèi qián liè, jīn cì zhī, dān qī sī kuàng, sì hǎi jiǔ zhōu měi wù, chóng xíng liàng chén yú hòu qì, zhí wù zhě gè tuì lì yú dōng xī xiāng wén wǔ qián cè lì.
通事舍人引东方刺史以下入就位,鸿胪引蕃客次入就位。初刺史入壝门,悬下举麾,舒和之乐作,至位立定,乐止。典仪曰:"再拜。"赞者承传,执贽者俱跪奠贽,兴,在位者皆再拜讫,跪取贽,兴。(凡拜奠贽皆如之。)侍中前承制,降诣刺史东北,西面立,称有制。(蕃客则舍人承旨宣饬。)刺史以下皆再拜。宣制讫,又再拜。户部引诸州贡物两行各入於刺史位前,东西陈之。龟为前列,金次之,丹漆丝纊,四海九州美物,重行量陈於后讫,执物者各退立於东西厢文武前侧立。
tōng shì shè rén yǐn cì shǐ wéi shǒu zhě yī rén zhí zhì yì jiě jiàn xí, guì, jiě jiàn tuō xì, zhí zhì xìng. shè rén jiē yǐn shēng tán yì yù zuò qián, běi miàn guì zòu chēng:" jù guān chén xìng míng děng, gǎn xiàn rǎng diàn." suì diàn zhì, fǔ fú, xìng. yòu shè rén guì jǔ yǐ dōng shòu suǒ sī. shè rén yǐn cì shǐ jiàng yì jiě jiàn xí, guì, pèi jiàn nà xì, xìng. tōng shì shè rén yǐn fù běi miàn wèi. chū wéi shǒu zhě diàn zhì, tōng shì shè rén yǐn zài tíng zhě yǐ cì diàn zhì yú wèi qián qì, gè fǔ fú, xìng. yǐn tuì fù wèi qì, cì shǐ yǐ xià jù zài bài.
通事舍人引刺史为首者一人执贽诣解剑席,跪,解剑脱舄,执贽兴。舍人接引升坛诣御座前,北面跪奏称:"具官臣姓名等,敢献壤奠。"遂奠贽,俯伏,兴。又舍人跪举以东授所司。舍人引刺史降诣解剑席,跪,佩剑纳舄,兴。通事舍人引复北面位。初为首者奠贽,通事舍人引在庭者以次奠贽於位前讫,各俯伏,兴。引退复位讫,刺史以下俱再拜。
hù bù shàng shū jìn yì jiē jiān, běi miàn guì zòu chēng:" hù bù shàng shū chén mǒu yán, zhū zhōu gòng wù, qǐng fù suǒ sī." fǔ fú, xìng. shì zhōng qián chéng zhào, tuì chēng:" zhì yuē kě." shàng shū tuì fù wèi. suǒ sī shòu zhì, qí zhí gòng wù rén gè jìn zhí wù, suǒ sī yǐn tuì, jù chū dōng mén.
户部尚书进诣阶间,北面跪奏称:"户部尚书臣某言,诸州贡物,请付所司。"俯伏,兴。侍中前承诏,退称:"制曰可。"尚书退复位。所司受贽,其执贡物人各进执物,所司引退,俱出东门。
chū cì shǐ jiāng cháo, zhōng shū shì láng yǐ zhū zhōu zhèn biǎo fāng bié wèi yī àn, qí yú xī mén wài, jǐ shì zhōng yǐ xiáng ruì àn qí yú dōng mén wài, jù lìng shǐ jiàng gōng fú duì jǔ àn, shì láng jǐ shì zhōng jù jiù shì chén bān. chū cì shǐ jiāng rù mén, zhōng shū shì láng jiàng, yǐn biǎo àn rù, yì xī jiē xià, dōng miàn lì jǐ shì zhōng jiàng, yǐn xiáng ruì àn yì dōng jiē xià, xī miàn lì. cì shǐ jiāng shēng diàn, zhōng shū lìng huáng mén shì láng jù jiàng lì yú jiē xià. cì shǐ zhí zhì shēng jiē, zhōng shū lìng huáng mén shì láng gè zhí suǒ zòu zhī wén yǐ cì shēng. chū hù bù shàng shū zòu tuì fù wèi qì, zhōng shū lìng qián guì zòu zhū fāng biǎo qì, huáng mén shì láng yòu jìn guì zòu xiáng ruì, gè hái shì wèi, shì láng yǔ jǐ shì zhōng yǐn àn tuì. sī yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, wén wǔ qún guān cì shǐ yǐ xià jí zhū guó fān kè jù zài bài. qì, tōng shì shè rén yǐ cì yǐn běi miàn wèi zhě chū jiù mén wài wèi.
初刺史将朝,中书侍郎以诸州镇表方别为一案,俟於西门外,给事中以祥瑞案俟於东门外,俱令史绛公服对举案,侍郎、给事中俱就侍臣班。初刺史将入门,中书侍郎降,引表案入,诣西阶下,东面立;给事中降,引祥瑞案诣东阶下,西面立。刺史将升奠,中书令、黄门侍郎俱降立於阶下。刺史执贽升阶,中书令、黄门侍郎各执所奏之文以次升。初户部尚书奏退复位讫,中书令前跪奏诸方表讫,黄门侍郎又进跪奏祥瑞,各还侍位,侍郎与给事中引案退。司仪曰:"再拜。"赞者承传,文武群官、刺史以下及诸国蕃客俱再拜。讫,通事舍人以次引北面位者出就门外位。
shì zhōng qián zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, tài hé zhī lè zuò, huáng dì shèng yú jiàng zì běi bì, jǐng bì shì wèi rú lái yí, rù xíng gōng, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn dōng xī miàn wèi zhě yǐ cì chū. shè huì rú zhèng huì zhī yí.
侍中前奏称:"侍中臣某言,礼毕。"俯伏,兴,还侍位。皇帝兴,太乐令令撞蕤宾之钟,左五钟皆应,太和之乐作,皇帝乘舆降自北陛,警跸侍卫如来仪,入行宫,乐止。通事舍人引东西面位者以次出。设会如正会之仪。
kǎo zhì dù
考制度
cháo jìn zhī míng rì, zuǒ yòu chéng xiàng yǐ kǎo zhì dù shì zòu wén. mìng tài cháng qīng cǎi shī chén zhī, yǐ guān bǎi xìng zhī fēng sú. mìng shì nà jiǎ, yǐ guān bǎi xìng zhī suǒ hào wù. mìng diǎn lǐ zhě kǎo shí yuè dìng rì tóng lǜ, guān lǐ yuè zhì dù yī fú, zhèng zhī. shān chuān shén qí yǒu bù jǔ zhě wèi bù jìng, zōng miào yǒu bù shùn zhě wèi bù xiào, bù xiào bù jìng zhě zé zhǎng guān chù yǐ jué. gé zhì dù yī fú zhě wèi pàn, pàn zhě zhǎng guān yǒu tǎo. yǒu gōng dé yú bǎi xìng zhě jiā jué shǎng.
朝觐之明日,左右丞相以考制度事奏闻。命太常卿采诗陈之,以观百姓之风俗。命市纳贾,以观百姓之所好恶。命典礼者考时月、定日、同律,观礼乐、制度、衣服,正之。山川神祇有不举者为不敬,宗庙有不顺者为不孝,不孝不敬者则长官黜以爵。革制度、衣服者为叛,叛者长官有讨。有功德於百姓者加爵赏。
wǔ yuè nán xún shòu zhì yú nán yuè, rú dōng xún shòu zhī lǐ. bā yuè xī xún shòu zhì yú xī yuè, rú nán xún shòu zhī lǐ. shí yǒu yī yuè běi xún shòu zhì yú běi yuè, rú xī xún shòu zhī lǐ. guī gé yú zōng mí, yòng tè, rú bié lǐ. ruò gào fēng shàn, rú bié yí.
五月南巡狩至於南岳,如东巡狩之礼。八月西巡狩至於西岳,如南巡狩之礼。十有一月北巡狩至於北岳,如西巡狩之礼。归格於宗祢,用特,如别礼。若告封禅,如别仪。