sù zōng jì
肅宗紀
sù zōng xiào míng huáng dì, huì xǔ, shì zōng xuān wǔ huáng dì zhī dì èr zi. mǔ yuē hú chōng huá. yǒng píng sān nián sān yuè bǐng xū, dì shēng yú xuān guāng diàn zhī dōng běi, yǒu guāng zhào yú tíng zhōng. yán chāng yuán nián shí yuè yǐ hài, lì wèi huáng tài zǐ.
肅宗孝明皇帝,諱詡,世宗宣武皇帝之第二子。母曰胡充華。永平三年三月丙 戌,帝生於宣光殿之東北,有光照於庭中。延昌元年十月乙亥,立為皇太子。
sì nián chūn zhēng yuè dīng sì yè, jí huáng dì wèi. wù wǔ, dà shè tiān xià. jǐ wèi, zhēng xià xī tǎo dōng fáng zhū jūn. gēng shēn, zhào tài bǎo gāo yáng wáng yōng rù jū xī bǎi táng, jué shù zhèng. yòu zhào rèn chéng wáng chéng wèi shàng shū lìng, bǎi guān zǒng jǐ yǐ tīng yú èr wáng. jǐ sì, wù jí dá bān dì dòu hé ní bù jiā bá dàn zuǒ yuè fèi shí děng zhū guó qiǎn shǐ cháo xiàn. èr yuè gēng chén, zūn huáng hòu gāo shì wèi huáng tài hòu. xīn sì, sī tú gāo zhào zhì jīng shī, yǐ zuì cì sǐ. xiāo yǎn níng zhōu cì shǐ rèn tài hóng lǜ zhòng kòu guān chéng, yì zhōu zhǎng shǐ chéng xìng sūn jī pò zhī. guǐ wèi, tài bǎo gāo yáng wáng yōng jìn wèi tài fù lǐng tài wèi, sī kōng qīng hé wáng yì wèi sī tú, biāo qí dà jiāng jūn guǎng píng wáng huái wèi sī kōng. jǐ hài, zūn hú chōng huá wèi huáng tài fēi. dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo xiàn. sān yuè jiǎ chén shuò, huáng tài hòu chū sú wèi ní, xǐ yù jīn yōng. bǐng chén, zhào jìn gōng chén wèi yī jí. xiān shì, xiāo yǎn yú fú shān yàn huái, guī wèi yáng xú zhī hài, zhào píng nán jiāng jūn yáng dà yǎn tǎo zhī. yǐ chǒu, jìn wén wǔ qún guān wèi yī jí.
四年春正月丁巳夜,即皇帝位。戊午,大赦天下。己未,征下西討東防諸軍。 庚申,詔太保、高陽王雍入居西柏堂,決庶政。又詔任城王澄為尚書令,百官總己 以聽於二王。己巳,勿吉、達般、地豆和、尼步伽、拔但、佐越費實等諸國遣使朝 獻。二月庚辰,尊皇后高氏為皇太后。辛巳,司徒高肇至京師,以罪賜死。蕭衍寧 州刺史任太洪率眾寇關城,益州長史成興孫擊破之。癸未,太保、高陽王雍進位太 傅、領太尉,司空、清河王懌為司徒,驃騎大將軍、廣平王懷為司空。己亥,尊胡 充華為皇太妃。宕昌國遣使朝獻。三月甲辰朔,皇太后出俗為尼,徙御金墉。丙辰, 詔進宮臣位一級。先是,蕭衍於浮山堰淮,規為揚徐之害,詔平南將軍楊大眼討之。 乙丑,進文武群官位一級。
xià sì yuè, liáng zhōu cì shǐ xuē huái gǔ pò fǎn dī yú jǔ shuǐ. wǔ yuè jiǎ yín, nán qín zhōu cì shǐ cuī xiān jī pò dī zéi, jiě wǔ xìng wéi. liù yuè, shā mén fǎ qìng jù zhòng fǎn yú jì zhōu, shā fù chéng lìng, zì chēng dà chéng.
夏四月,梁州刺史薛懷古破反氐於沮水。五月甲寅,南秦州刺史崔暹擊破氐賊, 解武興圍。六月,沙門法慶聚眾反於冀州,殺阜城令,自稱大乘。
qiū qī yuè guǐ mǎo, rú rú guó qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng wèi, zhào jiǎ yòu guāng lù dài fū yuán yáo zhēng běi dà jiāng jūn, gōng tǎo fǎ qìng. dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo xiàn. bā yuè yǐ hài, lǐng jūn yú zhōng jiǎo zhào shā zuǒ pú shè guō zuò shàng shū péi zhí, miǎn tài fù lǐng tài wèi gāo yáng wáng yōng guān, yǐ wáng hái dì. bǐng zǐ, zūn huáng tài fēi wèi huáng tài hòu. jǐ mǎo, tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo xiàn. gēng chén, xiāo yǎn dìng zhōu cì shǐ tián chāo xiù lǜ zhòng sān qiān qǐng jiàng. wù zǐ, dì cháo huáng tài hòu yú xuān guāng diàn, dà shè tiān xià. jǐ chǒu, sī tú qīng hé wáng yì jìn wèi tài fù, lǐng tài wèi sī kōng guǎng píng wáng huái wèi tài bǎo, lǐng sī tú biāo qí dà jiāng jūn rèn chéng wáng chéng wèi sī kōng. gēng yín, chē qí dà jiāng jūn yú zhōng wèi shàng shū lìng, tè jìn cuī guāng wèi chē qí dà jiāng jūn, bìng yí tóng sān sī. rén chén, fù qián jiāng yáng wáng jì běn guó yǐ jì nán wáng yù fù xiān fēng, wèi lín huái wáng. qún chén zòu qǐng huáng tài hòu lín cháo chēng zhì.
秋七月癸卯,蠕蠕國遣使朝獻。丁未,詔假右光祿大夫元遙征北大將軍,攻討 法慶。宕昌國遣使朝獻。八月乙亥,領軍於忠矯詔殺左僕射郭祚、尚書裴植,免太 傅、領太尉、高陽王雍官,以王還第。丙子,尊皇太妃為皇太后。己卯,吐谷渾國 遣使朝獻。庚辰,蕭衍定州刺史田超秀率眾三千請降。戊子,帝朝皇太后於宣光殿, 大赦天下。己丑,司徒、清河王懌進位太傅,領太尉;司空、廣平王懷為太保,領 司徒;驃騎大將軍、任城王澄為司空。庚寅,車騎大將軍於忠為尚書令,特進崔光 為車騎大將軍,並儀同三司。壬辰,復前江陽王繼本國;以濟南王彧復先封,為臨 淮王。群臣奏請皇太后臨朝稱制。
jiǔ yuè yǐ sì, huáng tài hòu qīn lǎn wàn jī. zhào yuē: gāo zǔ gé lǐ chéng zhì, yí zé zài mín. shì zōng zuǎn chéng pī yè, shèng dé zhāo yuǎn. zhèn yǐ chōng rú, shǔ dāng bǎo tú, hóng jī zhì zhòng, ruò lǚ bīng báo. wáng gōng bǎi pì qún mù shù guān, jiē shòu yù xiān cháo, chǒng róng zì xī, yí gè miǎn chóng, gòng kāng shì dào, lù lì jié chéng, yǐ kuāng fǔ bù dǎi. qí yǒu huái dào qiū yuán mèi jī bǎn zhú shān qī gǔ yǐn shū juǎn cóng shí zhě, yí guǎng jiān bó, jī hé dǐng rèn. yǒu néng dǎng yán zhí jiàn jì shì yì shí zhě, zài suǒ yǐ wén, dāng dài yǐ bù cì zhī wèi. xiào zǐ shùn sūn yì fū jié fù, biǎo qí mén lǘ, yǐ zhāng jué měi. gāo nián gū dú bù néng zì cún zhě, shàn yǐ sù bó. ruò yīn jī shī yè tiān shǔ liú lí, huò mài yù nán nǚ yǐ wèi pū lì zhě, gè tīng guī hái. bǐ jì fāng wèi sù, xú chéng kòu rǎo, jiāng tǒng jiǔ láo, shì zú pí bì, bìng qiǎn fǔ wèi, cì yǐ yī mǎ. yuán biān zhōu zhèn, gù hàn zhī láo, shuò fāng qiú shù, běi miàn suǒ wěi, yì lìng láo jī, yǐ fù qí xīn. qí yǒu xiān cháo jiù shì qǐn ér bù jǔ qǐng lái biàn xí bù yī guǐ shì zhě, bìng kě shū wén, dāng jiā lǎn cái. ruò yì shí lì zhì bù jū cháng zhì zhě, zì yī bié lì. qí míng xiāng shēn yuē, chēng zhèn yì yān. jiǎ yín, zhēng běi yuán yáo pò zhǎn fǎ qìng jí qú shuài bǎi yú rén, chuán shǒu jīng shī. ān dìng wáng xiè hōng. gēng shēn, gāo chāng kù mò xī qì dān zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. xiāo yǎn jiāng zhào zǔ yuè xí jù xiá shí. guǐ hài, zhào dìng zhōu cì shǐ cuī liàng jiǎ zhèn nán jiāng jūn, lǜ zhū jiāng tǎo zhī jì zhōu cì shǐ xiāo bǎo yín wèi zhèn dōng jiāng jūn, cì huái yàn. wù chén, dèng zhì guó qiǎn shǐ cháo gòng.
九月乙巳,皇太后親覽萬機。詔曰:「高祖革禮成治,遺澤在民。世宗纂承丕 業,聖德昭遠。朕以沖孺,屬當寶圖,洪基至重,若履冰薄。王公百辟群牧庶官, 皆受遇先朝,寵榮自昔,宜各勉崇,共康世道,戮力竭誠,以匡輔不逮。其有懷道 丘園、昧跡板築、山棲谷飲、舒捲從時者,宜廣戔帛,緝和鼎飪。有能讜言直諫、 濟世益時者,在所以聞,當待以不次之位。孝子、順孫、義夫、節婦,表其門閭, 以彰厥美。高年孤獨不能自存者,贍以粟帛。若因飢失業、天屬流離,或賣鬻男女 以為仆隸者,各聽歸還。比冀方未肅,徐城寇擾,將統久勞,士卒疲弊,並遣撫慰, 賜以衣馬。緣邊州鎮,固捍之勞,朔方酋庶,北面所委,亦令勞齎,以副其心。其 有先朝舅事寢而不舉、頃來便習不依軌式者,並可疏聞,當加覽裁。若益時利治、 不拘常制者,自依別例。其明相申約,稱朕意焉。」甲寅,征北元遙破斬法慶及渠 帥百餘人,傳首京師。安定王燮薨。庚申,高昌、庫莫奚、契丹諸國並遣使朝獻。 蕭衍將趙祖悅襲據硤石。癸亥,詔定州刺史崔亮假鎮南將軍,率諸將討之;冀州刺 史蕭寶夤為鎮東將軍,次淮堰。戊辰,鄧至國遣使朝貢。
dōng shí yuè gēng wǔ shuò, wù jí guó gòng hù shǐ. rén wǔ, gāo lì tǔ gǔ hún guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. yǐ yǒu, yǐ ān dìng gōng hú guó zhēn wèi zhōng shū jiān yí tóng sān sī. jiǎ wǔ, xiāo yǎn hóng huà tài shǒu dù guì jǔ jùn nèi shǔ. shí yǒu èr yuè xīn chǒu, yǐ gāo yáng wáng yōng wèi tài shī. jǐ yǒu, zhèn nán cuī liàng pò zǔ yuè, suì wéi xiá shí. dīng mǎo, dì huáng tài hòu yè jǐng líng. gāo chē guó qiǎn shǐ cháo xiàn.
冬十月庚午朔,勿吉國貢楛矢。壬午,高麗、吐谷渾國並遣使朝獻。乙酉,以 安定公胡國珍為中書監、儀同三司。甲午,蕭衍弘化太守杜桂舉郡內屬。十有二月 辛丑,以高陽王雍為太師。己酉,鎮南崔亮破祖悅,遂圍硤石。丁卯,帝、皇太后 謁景陵。高車國遣使朝獻。
xī píng yuán nián chūn zhēng yuè wù chén shuò, dà shè, gǎi nián. jīng miǎn dū du yuán zhì dà pò xiāo yǎn jūn, zhǎn qí héng nóng tài shǒu wáng shì dìng děng. yǐ lì bù shàng shū lǐ píng wèi zhèn jūn dà jiāng jūn jiān shàng shū yòu pú shè, wèi xíng tái, jié dù tǎo xiá shí zhū jūn. èr yuè yǐ sì, zhèn dōng xiāo bǎo yín dà pò yǎn jiāng yú huái běi. guǐ hài, chū tīng xiù cái duì cè, dì jū zhōng shàng yǐ shàng, xù zhī. yǐ chǒu, zhèn nán cuī liàng zhèn jūn lǐ píng děng kè xiá shí, zhǎn yǎn yù zhōu cì shǐ zhào zǔ yuè, chuán shǒu jīng shī, jǐn fú qí zhòng. shì yuè, tǔ gǔ hún dàng chāng dèng zhì zhū guó bìng qiǎn cháo gòng. sān yuè xīn wèi, yǐ yáng zhōu cì shǐ lǐ chóng wèi biāo qí jiāng jūn yí tóng sān sī. rén chén, yǐ xiá shí fú lǔ fēn cì bǎi liáo.
熙平元年春正月戊辰朔,大赦,改年。荊沔都督元志大破蕭衍軍,斬其恆農太 守王世定等。以吏部尚書李平為鎮軍大將軍兼尚書右僕射,為行台,節度討硤石諸 軍。二月乙巳,鎮東蕭寶夤大破衍將於淮北。癸亥,初聽秀才對策,第居中上已上, 敘之。乙丑,鎮南崔亮、鎮軍李平等克硤石,斬衍豫州刺史趙祖悅,傳首京師,盡 俘其眾。是月,吐谷渾、宕昌、鄧至諸國並遣朝貢。三月辛未,以揚州刺史李崇為 驃騎將軍、儀同三司。壬辰,以硤石俘虜分賜百僚。
xià sì yuè wù xū, yǐ yíng zhōu mín jī, kāi cāng zhèn xù. gāo chāng yīn píng guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. wǔ yuè dīng mǎo shuò, zhào yuē: yán hàn jī chén, miáo jià wēi cuì, bǐ suī wēi shù, yóu wèi zhān qià. wǎn zhǒng bù nà, qǐ wàng yōu láo, zài yǔ zhī zé, sī zì jīng lì. shàng shū kě lí xù yù àn, chá qí yān wǎng, jiǎn liàng qīng zhòng, suí shì yǐ wén, wú shǐ yī rén yuàn jiē, zēng shāng hé qì. tǔ mù zuò yì, quán jiē xiū bà, quàn nóng shěng wù, sì lì tián chóu. shù jiā zé jìn jiàng, fēng nián kě bì. xiāo yǎn héng zhōu cì shǐ zhāng qí kòu yì zhōu, fù yǐ fù shù yǎn wèi cì shǐ yǐ tǎo zhī, pín pò zéi jūn, zhǎn qí jiāng rèn tài hóng shǒu. gēng wǔ, zhào fàng huá lín yě shòu yú shān zé. bǐng xū, tǔ gǔ hún qiǎn shǐ cháo xiàn.
夏四月戊戌,以瀛州民飢,開倉賑恤。高昌、陰平國並遣使朝獻。五月丁卯朔, 詔曰:「炎旱積辰,苗稼萎悴,比雖微澍,猶未沾洽。晚種不納,企望憂勞,在予 之責,思自兢厲。尚書可厘恤獄犴,察其淹枉,簡量輕重,隨事以聞,無使一人怨 嗟,增傷和氣。土木作役,權皆休罷,勸農省務,肆力田疇。庶嘉澤近降,豐年可 必。」蕭衍衡州刺史張齊寇益州,復以傅豎眼為刺史以討之,頻破賊軍,斬其將任 太洪首。庚午,詔放華林野獸於山澤。丙戌,吐谷渾遣使朝獻。
qiū qī yuè gēng wǔ, chóng shēn shā niú zhī jìn. bǐng zǐ, zhào bīng shì zhēng xiá shí zhě fù zū fù yī nián. fù shù yǎn dà pò zhāng qí, qí dùn zǒu. yǐ yǒu, gāo chāng guó qiǎn shǐ cháo xiàn. bā yuè yǐ sì, yǐ shì zhōng zhōng shū jiān yí tóng sān sī ān dìng jùn kāi guó gōng hú guó zhēn wèi dū du yōng jīng qí huá dōng qín bīn liù zhōu zhū jūn shì biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ. bǐng wǔ, zhào yuē: xiān xián liè shèng, dào guān shēng mín, rén fēng shèng dé, huàn hū tú shǐ. jì lì shù yǒng zhōng, jī suí wù biàn, líng suì dá ǎi, jū wèi mào cǎo, gǔ dì zhū líng, duō jiàn jiàn jí. kě míng chì suǒ zài, zhū yǒu dì wáng fén líng, sì miàn gè wǔ shí bù wù tīng gēng jià. dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. jiǔ yuè dīng chǒu, huái yàn pò, xiāo yǎn yuán huái chéng shù cūn luò shí yú wàn kǒu, jiē piào rù yú hǎi. shí yǒu èr yuè guǐ sì, zhào luò yáng hé yīn jí zhū cáo zá rén nián qī shí sì shàng guān guǎ pín kùn bù néng zì cún, jí nián suī shǎo ér gù jí zhǎng fèi qióng kǔ bù jì zhě, yán shí jù liè yǐ wén.
秋七月庚午,重申殺牛之禁。丙子,詔兵士征硤石者復租賦一年。傅豎眼大破 張齊,齊遁走。乙酉,高昌國遣使朝獻。八月乙巳,以侍中、中書監、儀同三司、 安定郡開國公胡國珍為都督雍涇岐華東秦豳六州諸軍事、驃騎大將軍、開府儀同三 司、雍州刺史。丙午,詔曰:「先賢列聖,道冠生民,仁風盛德,煥乎圖史。暨歷 數永終,跡隨物變,陵遂沓藹,鞠為茂草,古帝諸陵,多見踐藉。可明敕所在, 諸有帝王墳陵,四面各五十步勿聽耕稼。」宕昌國遣使朝貢。九月丁丑,淮堰破, 蕭衍緣淮城戍村落十餘萬口,皆漂入於海。十有二月癸巳,詔洛陽、河陰及諸曹雜 人年七十巳上、鰥寡貧困不能自存,及年雖少而痼疾長廢、窮苦不濟者,研實具列 以聞。
èr nián chūn zhēng yuè, dà chéng yú zéi fù xiāng jù jié, gōng yíng zhōu. cì shǐ yǔ wén fú tǎo píng zhī. jiǎ xū, dà shè tiān xià. wù zǐ, wù jí guó qiǎn shǐ cháo gòng. gēng yín, zhào qiǎn dà shǐ xún xíng sì fāng, wèn jí kǔ, xù gū guǎ, chù zhì yōu míng. yòu zhào: xuǎn cáo yòng rén, wù zài dé cái, guǎng qiú qī dùn, gòng kāng zhì dào. zhōu zhèn chéng huáng, gè lìng yán gù. zhāi huì jù jí, jiū zhí yāo xuān. líng yǔ jiē lìng zào wū, zhì gù wù cún qīng xiǎo. gōng qiǎo fú bèng, bù dé yǐn cáng. juàn bù zēng cǎi, zhǎng duǎn hé shì. tōu qiè jūn jiē, yì xī shā tài. jí guàn bù shí, pǔ shǐ jiū àn, tīng zì guī shǒu, bū wéi jiā zuì. zhào zhōng wèi yuán kuāng kǎo dìng quán héng. guǐ chǒu, dì fú luó jì bīn guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. èr yuè gēng zǐ, qì dān dèng zhì dàng chāng zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng wèi, fēng yù shǐ zhōng wèi yuán kuāng wèi dōng píng wáng. sān yuè jiǎ xū, tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng hài, tài bǎo lǐng sī tú guǎng píng wáng huái hōng.
二年春正月,大乘余賊復相聚結,攻瀛州。刺史宇文福討平之。甲戌,大赦天 下。戊子,勿吉國遣使朝貢。庚寅,詔遣大使巡行四方,問疾苦,恤孤寡,黜陟幽 明。又詔:「選曹用人,務在得才,廣求棲遁,共康治道。州鎮城隍,各令嚴固。 齋會聚集,糾執妖諠。囹圄皆令造屋,桎梏務存輕小。工巧浮迸,不得隱藏。絹布 繒彩,長短合式。偷竊軍階,亦悉沙汰。籍貫不實,普使糾案,聽自歸首,逋違加 罪。」詔中尉元匡考定權衡。癸丑,地伏羅、罽賓國並遣使朝獻。二月庚子,契丹、 鄧至、宕昌諸國並遣使朝獻。丁未,封御史中尉元匡為東平王。三月甲戌,吐谷渾 國遣使朝獻。丁亥,太保、領司徒、廣平王懷薨。
xià sì yuè jiǎ wǔ, gāo lì bō sī shū lè yè dā zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng yǒu, zhào jīng yǐn suǒ tǒng, bǎi nián yǐ shàng cì dà jùn bǎn, jiǔ shí yǐ shàng cì xiǎo jùn bǎn. wù shēn, yǐ zhōng shū jiān kāi fǔ yí tóng sān sī hú guó zhēn wèi sī tú gōng, tè jìn rǔ nán wáng yuè wèi zhōng shū jiān yí tóng sān sī. yǐ mǎo, huáng tài hòu xìng yī què shí kū sì, jí rì hái gōng. ān dìng wáng chāo gǎi fēng běi píng wáng. wǔ yuè xīn yǒu, zhào yuē: yáng zhōu xiá shí jīng shān xīn huái zàn chéng bīng shì zhàn méi zhě, zhuī gěi liǎn cái, fù yī fáng wǔ nián ruò wú qī zǐ, fù qí jiā yī rén èr nián. shēn bèi sān chuàng, shǎng yī jiē suī yī chuàng ér sì tǐ fèi luò zhě, yì tóng cǐ shǎng. gēng chén, chóng shēn tiān wén zhī jìn, fàn zhě yǐ dà pì lùn. yǐ yǒu, dèng zhì guó qiǎn shǐ cháo gòng.
夏四月甲午,高麗、波斯、疏勒、嚈噠諸國並遣使朝獻。丁酉,詔京尹所統, 百年以上賜大郡板,九十以上賜小郡板。戊申,以中書監、開府儀同三司胡國珍為 司徒公,特進、汝南王悅為中書監、儀同三司。乙卯,皇太后幸伊闕石窟寺,即日 還宮。安定王超改封北平王。五月辛酉,詔曰:「揚州硤石、荊山、新淮、酇城兵 士戰沒者,追給斂財,復一房五年;若無妻子,復其家一人二年。身被三創,賞一 階;雖一創而四體廢落者,亦同此賞。」庚辰,重申天文之禁,犯者以大辟論。乙 酉,鄧至國遣使朝貢。
qiū qī yuè yǐ chǒu, dì fú luó jì bīn guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. yǐ hài, zhōng shū jiān yí tóng sān sī rǔ nán wáng yuè zuò shā rén miǎn guān, yǐ wáng hái dì. jǐ sì, chē jià yǒu shì yú tài miào. bā yuè wù xū, yàn tài zǔ yǐ lái zōng shì nián shí wǔ yǐ shàng yú xiǎn yáng diàn, shēn jiā rén zhī lǐ. jǐ hài, zhào shù zú zǐ dì nián wèi shí wǔ bù tīng rù shì. zhào yuē: huáng wèi kāi jī, dào mài zhōu hàn, chán lián èr dōu, dé shèng bǎi sì. suī dì yìn fán yǎn, qīn xián bìng mào, ér yóu chén qū sù lǚ, jīn hè héng mén, fēi suǒ wèi guǎng mìng qī zú, yì píng wáng shì zhě yě. jīn kě yī shì jìn yuǎn, xù zhī liè wèi. gēng zǐ, zhào xián yáng jīng zhào èr wáng zǐ nǚ hái fù shǔ jí. rén yín, tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng wèi, zhào shì zhōng tài shī gāo yáng wáng yōng rù jū mén xià, cān jué shàng shū zòu shì. jǐ yǒu, qì dān guó qiǎn shǐ cháo gòng. jiǔ yuè xīn yǒu, tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo gòng. bǐng yín, zhào yuē: chá sòng lǐ yuān, shí wéi zhèng shǒu gōng qīn tīng lǎn, mín xìn suǒ yóu. bǐ rì liàng àn zhī zhōng, zhì gāng wèi zhèn, yù àn fán guǎng, jiē sù zhòu wén, suī yuē sī cún, měi duō wū yōng. céng shì guǎ dé, shí shēn jīn kǎi. zì jīn yuè wàng, dāng zàn chū chéng yīn, qīn nà zhì wǎng. zhǔ zhě kě xuān zhū jìn yuǎn, xián shǐ wén zhī. shì yuè, chéng qīng qí yǎn jīng píng yíng sì qī zhōu suǒ zhì dōng yáng lì chéng xiá qiū píng liáng féi rú hé lóng jiǔ yuán qī chéng.
秋七月乙丑,地伏羅、罽賓國並遣使朝獻。乙亥,中書監、儀同三司、汝南王 悅坐殺人免官,以王還第。己巳,車駕有事於太廟。八月戊戌,宴太祖以來宗室年 十五以上於顯陽殿,申家人之禮。己亥,詔庶族子弟年未十五不聽入仕。詔曰: 「皇魏開基,道邁周漢,蟬連二都,德盛百祀。雖帝胤蕃衍,親賢並茂,而猶沉屈 素履,巾褐衡門,非所謂廣命戚族,翼屏王室者也。今可依世近遠,敘之列位。」 庚子,詔咸陽、京兆二王子女還附屬籍。壬寅,吐谷渾國遣使朝獻。丁未,詔侍中、 太師、高陽王雍入居門下,參決尚書奏事。己酉,契丹國遣使朝貢。九月辛酉,吐 谷渾國遣使朝貢。丙寅,詔曰:「察訟理冤,實維政首;躬親聽覽,民信所由。比 日諒暗之中,治綱未振,獄犴繁廣,嗟訴驟聞,雖曰司存,每多誣壅。曾是寡德, 實深矜慨。自今月望,當暫出城闉,親納滯枉。主者可宣諸近遠,咸使聞知。」是 月,城青、齊、兗、涇、平、營、肆七州所治東陽、歷城、瑕丘、平涼、肥如、和 龍、九原七城。
dōng shí yuè gēng yín, yǐ yōu jì cāng yíng sì zhōu dà jī, qiǎn shàng shū zhǎng sūn zhì, jiān shàng shū dèng xiàn yuán zuǎn děng xún fǔ bǎi xìng, kāi cāng zhèn xù. dīng yǒu, wù jí guó gòng hù shǐ. wù xū, yǐ guāng zhōu jī bì, qiǎn shǐ zhèn xù. yǐ mǎo, zhào yuē: běi jīng gēn jiù, dì yè suǒ jī, nán qiān èr jì, yóu yǒu liú zhù. huái běn lè gù, wèi néng zì qiǎn, ruò wèi qiān zhě, xī kě tīng qí réng tíng, ān dǔ yǒng yè. mén cái shù yì yīng yú shí qiú zhě, zì bié zhēng yǐn, bù zài sī lì. zhōu zhī zǐ sūn, hàn zhī liú zú, biàn yú hǎi nèi, xián zhì fán yǎn, qǐ jū nán běi qiān lǐ ér yǐ zāi. shí yǒu yī yuè jiǎ zǐ, xiāo yǎn píng xī jiāng jūn bā zhōu cì shǐ móu hàn chǒng qiǎn shǐ qǐng jiàng. shí yǒu èr yuè dīng wèi, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng.
冬十月庚寅,以幽、冀、滄、瀛四州大飢,遣尚書長孫稚,兼尚書鄧羨、元纂 等巡撫百姓,開倉賑恤。丁酉,勿吉國貢楛矢。戊戌,以光州飢弊,遣使賑恤。乙 卯,詔曰:「北京根舊,帝業所基,南遷二紀,猶有留住。懷本樂故,未能自遣, 若未遷者,悉可聽其仍停,安堵永業。門才術藝、應於時求者,自別徵引,不在斯 例。周之子孫,漢之劉族,遍於海內,咸致蕃衍,豈拘南北千里而已哉。」十有一 月甲子,蕭衍平西將軍、巴州刺史牟漢寵遣使請降。十有二月丁未,蠕蠕國遣使朝 貢。
shén guī yuán nián chūn zhēng yuè jiǎ zǐ, zhào yǐ dī qiú yáng dìng wèi yīn píng wáng. bǐng yín, yǐ tè jìn jiāng yáng wáng jì wèi biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. rén shēn, zhào yuē: zhèn chōng mèi fǔ yùn, zhèng dào wèi kāng, mín zhī jí kǔ, fú huáng jì xù. sù xiāo jīn kǎi, jiàn mèi shēn huái, juàn bǐ bǎi líng, dào zī liù jí. jīng jī bǎi nián yǐ shàng gěi dà jùn bǎn, jiǔ shí yǐ shàng gěi xiǎo jùn bǎn, bā shí yǐ shàng gěi dà xiàn bǎn, qī shí yǐ shàng gěi xiǎo xiàn bǎn zhū zhōu bǎi xìng, bǎi suì yǐ shàng gěi xiǎo jùn bǎn, jiǔ shí yǐ shàng gěi xiǎo xiàn bǎn, bā shí yǐ shàng gěi zhōng xiàn bǎn guān guǎ gū dú bù néng zì cún zhě, cì sù wǔ hú bó èr pǐ. gēng chén, zhào yǐ zá yì zhī hù huò mào rù qīng liú, suǒ zài zhí rén jiē wǔ rén xiāng bǎo, wú rén rèn bǎo zhě duó guān hái yì. yǐ yǒu, jiā tè jìn rǔ nán wáng yuè yí tóng sān sī. qín zhōu qiāng fǎn. yōu zhōu dà jī, mín sǐ zhě sān qiān qī bǎi jiǔ shí jiǔ rén, zhào cì shǐ zhào yōng kāi cāng zhèn xù. èr yuè wù shēn, yè dā gāo lì wù jí tǔ gǔ hún dàng chāng shū lè jiǔ wèi tuó mò jiǔ bàn zhū guó, bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. jǐ yǒu, zhào yǐ shén guī biǎo ruì, dà shè gǎi nián. dōng yì zhōu dī fǎn. rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. sān yuè xīn yǒu, yǐ shàng shū yòu pú shè yú zhōng wèi yí tóng sān sī. xīn sì, yí tóng sān sī shàng shū yòu pú shè yú zhōng hōng. nán qín zhōu dī fǎn, qiǎn lóng xiāng jiāng jūn cuī xí chí jié yù zhī. tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo gòng.
神龜元年春正月甲子,詔以氐酋楊定為陰平王。丙寅,以特進、江陽王繼為驃 騎大將軍、儀同三司。壬申,詔曰:「朕沖昧撫運,政道未康,民之疾苦,弗遑紀 恤。夙宵矜慨,鑒寐深懷,眷彼百齡,悼茲六極。京畿百年以上給大郡板,九十以 上給小郡板,八十以上給大縣板,七十以上給小縣板;諸州百姓,百歲以上給小郡 板,九十以上給小縣板,八十以上給中縣板;鰥寡孤獨不能自存者,賜粟五斛、帛 二匹。」庚辰,詔以雜役之戶或冒入清流,所在職人皆五人相保,無人任保者奪官 還役。乙酉,加特進、汝南王悅儀同三司。秦州羌反。幽州大飢,民死者三千七百 九十九人,詔刺史趙邕開倉賑恤。二月戊申,嚈噠、高麗、勿吉、吐谷渾、宕昌、 疏勒、久未陀、末久半諸國,並遣使朝獻。己酉,詔以神龜表瑞,大赦改年。東益 州氐反。蠕蠕國遣使朝貢。三月辛酉,以尚書右僕射於忠為儀同三司。辛巳,儀同 三司、尚書右僕射於忠薨。南秦州氐反,遣龍驤將軍崔襲持節喻之。吐谷渾國遣使 朝貢。
xià sì yuè dīng yǒu, sī tú hú guó zhēn hōng. jiǎ chén, jiāng yáng wáng jì gǎi fēng jīng zhào wáng. xīn hài, shě mó guó qiǎn shǐ cháo xiàn. wǔ yuè, gāo lì gāo chē gāo chāng zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. zì zhēng yuè bù yǔ zhì yú liù yuè xīn mǎo, shù yǔ nǎi jiàng.
夏四月丁酉,司徒胡國珍薨。甲辰,江陽王繼改封京兆王。辛亥,舍摩國遣使 朝獻。五月,高麗、高車、高昌諸國並遣使朝貢。自正月不雨至於六月辛卯,澍雨 乃降。
qiū qī yuè, hé zhōu mín què tiě cōng jù zhòng fǎn, zì chēng shuǐ chí wáng. zhào xíng tái yuán zi gōng tǎo zhī. rùn yuè wù xū, tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo gòng. jiǎ chén, kāi héng zhōu yín shān zhī jìn, yǔ mín gòng zhī. dīng wèi, bō sī shū lè wū cháng guī zī zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. bā yuè guǐ chǒu shuò, zhào yuē: zhèn chōng mèi zuǎn lì, wèi xián zhèng dào, huáng tài hòu yīn yōu zài jiù, shǐ lǎn wàn jǐ. gù yù àn yān wǎng, bǎi xìng yuān bì, yán niàn fán xíng, sī cún jiàng shěng. jīng shī jiàn qiú, shū sǐ yǐ xià kě xī jiǎn yī děng. dīng sì, zhào yuē: qǐng nián yǐ lái, róng chē pín dòng, fú zhì wèi zhōng, duó āi cóng yì. wǎng jí zhī tòng fú shēn, jū yù zhī ēn mí bào, fēi suǒ wèi dūn chóng zhì dào zhě yě. zì jīn suī jīn gé zhī shì, jiē bù dé qǐng qǐ jū sàng. jiǎ zǐ, wù jí guó qiǎn shǐ cháo gòng. tiě cōng xiāng shuài jiàng yú xíng tái yuán zi gōng. jiǔ yuè guǐ wèi shuò, yǐ yòu guāng lù dài fū liú téng wèi wèi jiāng jūn yí tóng sān sī. wù shēn, huáng tài hòu gāo shì bēng yú yáo guāng sì. dōng shí yuè dīng mǎo, yǐ ní lǐ zàng yú běi máng. shí yǒu èr yuè xīn wèi, zhào yuē: mín shēng yǒu zhōng, xià guī zhào yù. jīng yì yǐn zhèn, kǒu yíng yì wàn, guì jiàn yōu píng, wèi yǒu dìng suǒ. wèi mín fù mǔ, yóu yí cún xù. jīn zhì gān pú shān yǐ xī, nǐ wèi jiǔ yuán.
秋七月,河州民卻鐵匆聚眾反,自稱水池王。詔行台源子恭討之。閏月戊戌, 吐谷渾國遣使朝貢。甲辰,開恆州銀山之禁,與民共之。丁未,波斯、疏勒、烏萇、 龜茲諸國並遣使朝獻。八月癸丑朔,詔曰:「朕沖昧纂歷,未閒政道,皇太后殷憂 在疚,始覽萬幾。故獄犴淹枉,百姓冤弊,言念繁刑,思存降省。京師見囚,殊死 以下可悉減一等。」丁巳,詔曰:「頃年以來,戎車頻動,服制未終,奪哀從役。 罔極之痛弗申,鞠育之恩靡報,非所謂敦崇至道者也。自今雖金革之事,皆不得請 起居喪。」甲子,勿吉國遣使朝貢。鐵匆相率降於行台源子恭。九月癸未朔,以右 光祿大夫劉騰為衛將軍、儀同三司。戊申,皇太后高氏崩於瑤光寺。冬十月丁卯, 以尼禮葬於北邙。十有二月辛未,詔曰:「民生有終,下歸兆域。京邑隱賑,口盈 億萬,貴賤攸憑,未有定所。為民父母,尤宜存恤。今制乾脯山以西,擬為九原。」
èr nián chūn zhēng yuè dīng hài, zhào yuē: zhèn yǐ chōng miǎo, zuǎn chéng bǎo wèi, sù yè wéi yín, ruò shè yuān hǎi. lài huáng tài hòu cí rén, bèi yǐ sù xùn. zì lín cháo jiàn jí, suì jiāng bàn jì, tiān píng dì chéng, sì hǎi níng yì. tiān dào gāo yuǎn, wēi wēi nán míng, yóu yǐ zǒng yì zì jū, chēng hào fú bèi, fēi suǒ yǐ chóng fèng kūn yuán, yǔn xié yì zhào zhě yě. yí zūn jiù diǎn, chēng zhào yǔ nèi, yǐ fù lí zhēng yuán yuán zhī wàng. shì yuè, gǎi zàng wén zhāo huáng tài hòu gāo shì. èr yuè yǐ chǒu, qí jùn wáng yòu hōng. gēng wǔ, yǔ lín qiān yú rén fén zhēng xī jiāng jūn zhāng yí dì, ōu shāng yí, shāo shā qí zi shǐ jūn. tǔ gǔ hún dàng chāng guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. yǐ hài, dà shè tiān xià. dīng chǒu, zhào qiú zhí yán, zhū yǒu shàng shū zhě tīng mì fēng tōng zòu. rén yín, zhào yuē: nóng yào zhī yuè, shí zé fú yīng, jiā gǔ wèi nà, èr mài kū cuì. dé zhī wú gǎn, tàn jù jiān huái. kě chì nèi wài, yī jiù yú qí, lǜ cóng sì diǎn. chá yù lǐ yuān, yǎn zì mái gé. jì yíng zhī jìng, wǎng jīng kòu bào, sǐ zhě jì duō, bái gǔ héng dào, kě qiǎn zhuān lìng shōu zàng. zhèn qióng xù guǎ, jiù jí cún lǎo, zhǔn fǎng qián shì, wù lìng zhōu bèi. sān yuè jiǎ chén, shù yǔ dà qià.
二年春正月丁亥,詔曰:「朕以沖眇,纂承寶位,夙夜惟寅,若涉淵海。賴皇 太后慈仁,被以夙訓。自臨朝踐極,歲將半紀,天平地成,四海寧乂。天道高遠, 巍巍難名,猶以捴挹自居,稱號弗備,非所以崇奉坤元,允協億兆者也。宜遵舊典, 稱詔宇內,以副黎蒸元元之望。」是月,改葬文昭皇太后高氏。二月乙丑,齊郡王 祐薨。庚午,羽林千餘人焚征西將軍張彝第,毆傷彝,燒殺其子始均。吐谷渾、宕 昌國並遣使朝貢。乙亥,大赦天下。丁丑,詔求直言,諸有上書者聽密封通奏。壬 寅,詔曰:「農要之月,時澤弗應,嘉穀未納,二麥枯悴。德之無感,嘆懼兼懷。 可敕內外,依舊雩祈,率從祀典。察獄理冤,掩胔埋骼。冀瀛之境,往經寇暴,死 者既多,白骨橫道,可遣專令收葬。賑窮恤寡,救疾存老,准訪前式,務令周備。」 三月甲辰,澍雨大洽。
xià sì yuè yǐ chǒu, yè dā guó qiǎn shǐ cháo gòng. wǔ yuè wù xū, yǐ sī kōng rèn chéng wáng chéng wèi sī tú, biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī jīng zhào wáng jì wèi sī kōng. qiū bā yuè jǐ wèi, yù shǐ zhōng wèi dōng píng wáng kuāng zuò shì xuē chú guān jué. xīn wèi, yǐ zuǒ guāng lù dài fū huáng fǔ jí wèi zhēng xī jiāng jūn yí tóng sān sī. jiǔ yuè gēng yín, huáng tài hòu xìng sōng gāo shān guǐ sì, hái gōng. yíng zhōu mín liú xuān míng móu fǎn, shì jué fú zhū. dōng shí yǒu yī yuè yǐ yǒu, rú rú mò yuán liáng hè hóu dòu lǜ nán nǚ qī bǎi rén lái jiàng. shí yǒu èr yuè guǐ chǒu, sī tú rèn chéng wáng chéng hōng. gēng shēn, dà shè tiān xià. zhào chú yín sì, fén zhū zá shén. shì suì, gāo lì wáng yún sǐ, yǐ shì zǐ ān wèi qí guó wáng.
夏四月乙丑,嚈噠國遣使朝貢。五月戊戌,以司空、任城王澄為司徒,驃騎大 將軍、儀同三司、京兆王繼為司空。秋八月己未,御史中尉、東平王匡坐事削除官 爵。辛未,以左光祿大夫皇甫集為征西將軍、儀同三司。九月庚寅,皇太后幸崧高 山;癸巳,還宮。瀛州民劉宣明謀反,事覺伏誅。冬十有一月乙酉,蠕蠕莫緣梁賀 侯豆率男女七百人來降。十有二月癸丑,司徒、任城王澄薨。庚申,大赦天下。詔 除淫祀,焚諸雜神。是歲,高麗王雲死,以世子安為其國王。
zhèng guāng yuán nián chūn zhēng yuè yǐ yǒu, zhào yuē: jiàn guó wěi mín, lì jiào wèi běn zūn shī chóng dào, zī diǎn zì xī. lái suì zhòng yáng, jié hé qì rùn, shì diàn kǒng yán, nǎi qí shí yě. yǒu sī kě yù shàn guó xué, tú shì shèng xián, zhì guān jiǎn shēng, zé jí bèi lǐ.
正光元年春正月乙酉,詔曰:「建國緯民,立教為本;尊師崇道,茲典自昔。 來歲仲陽,節和氣潤,釋奠孔顏,乃其時也。有司可豫繕國學,圖飾聖賢,置官簡 牲,擇吉備禮。」
xià sì yuè bǐng chén, zhào shàng shū zhǎng sūn zhì xún fǔ běi fān, guān chá fēng sú. wǔ yuè xīn sì, zhào yuē: zhèn yǐ guǎ báo, yùn yīng bǎo tú, suī wèi míng qiú yī, tì jù zhōng rì, ér àn mèi duō què, yán hàn wèi zāi, zài yǔ zhī kuì, wú wàng qǐn shí. jīn xíng yù fán duō, líng yǔ shàng jī, yí fū rén huì, yǐ jì sī mín. bā zuò kě tuī jū jiàn qiú, wù shēn wǎng làn. guǐ wèi, zhào yuē: rǎng zāi zhāo yīng, xiū zhèng wèi běn, mín nǎi shén zhǔ, shí yí shuài xiān. cì shǐ shǒu lìng yǔ zhèn gòng zhì tiān xià, yí āi jīn wù xǐ, shì mín rú shāng. kuàng jīn yán hàn lì shí, wàn xìng diāo bì, ér bù fǔ xù qióng yuān, lǐ jué shù yù. kě yán chì zhōu jùn, shàn jiā suī yǐn, wù jǐn cōng míng, jiā zhī zhī sù, bì shǐ shì yǔn rén shén, shí zhèng líng yīng. qí fù yì bù biàn yú mín zhě, jù yǐ zhuàng wén, biàn dāng juān bà.
夏四月丙辰,詔尚書長孫稚巡撫北籓,觀察風俗。五月辛巳,詔曰:「朕以寡 薄,運膺寶圖,雖未明求衣,惕懼終日,而暗昧多闕,炎旱為災,在予之愧,無忘 寢食。今刑獄繁多,囹圄尚積,宜敷仁惠,以濟斯民。八座可推鞠見囚,務申枉濫。」 癸未,詔曰:「攘災招應,修政為本,民乃神主,實宜率先。刺史守令與朕共治天 下,宜哀矜勿喜,視民如傷。況今炎旱歷時,萬姓雕弊,而不撫恤窮冤,理決庶獄。 可嚴敕州郡,善加綏隱,務盡聰明,加之祗肅,必使事允人神,時政靈應。其賦役 不便於民者,具以狀聞,便當蠲罷。」
qiū qī yuè bǐng zǐ, shì zhōng yuán chā zhōng shì liú téng fèng dì xìng qián diàn, jiǎo huáng tài hòu zhào yuē: wèi yǒu tiān xià, yì yè chóng guāng. gāo zǔ xiào wén huáng dì, yǐ yīng shèng yù tiān, xǐ jīng dìng dǐng. shì zōng xuān wǔ huáng dì, yǐ ruì míng chéng yè, kuò níng qū xià, ér hóng xūn wèi bàn, zǎo yǐ dēng xiá. nǎi lìng chē shū fú tóng, jīng kòu shàng chì. yòu zhǔ zhì ruò, sù zuǎn bǎo lì, céng shì zōng shí, mò kè zhī fèng. zhèn suǒ yǐ jìng shùn qún qǐng, lín cháo zǒng zhèng. dì nián yǐ zhǎng, jiǔ sī tuì shēn, suǒ yǐ wǎng suì yīn qín, jù chén qíng zhǐ. bǎi guān nèi wài, yǐ zhào cǐ huái. ér qiān ěr zhòng yì, kǔ jiàn qín duó, mǐn fǔ cóng shì, yǐ qì yú zī. zì cǐ chūn lái, xiān jí lǚ fā, yào shí shè liáo, mò néng shàn chōu. xià shǒu jí jīn, shù jiā dòng jù, biàn bù kān rì lí wàn wù, jù xì jiān shěng. dì chǐ zhōu xīng jì, shí xué yú jī, rì jiù yuè jiāng, rén jūn dào mào, zú yǐ fǔ jī wàn bāng, xié jué bǎi kuí. zhèn dāng lǜ qián zhì, jìng xùn bié gōng, yuǎn wéi fù zǐ míng pì zhī yì, yǐ zì suī yǎng. shí wàng qún gōng dǎi yú lí shù, shēn jiàn sī lǐ. rú cǐ, zé shàng xià xiū jiā, tiān dì qīng yàn, wèi dào xī lóng, rén shén qìng yuè, bù qí shàn yú? nǎi yōu huáng tài hòu yú běi gōng, shā tài fù lǐng tài wèi qīng hé wáng yì, zǒng lēi jìn lǚ, jué shì diàn zhōng. xīn mǎo, dì jiā yuán fú, dà shè, gǎi nián, nèi wài bǎi guān jìn wèi yī děng. bā yuè jiǎ yín, xiāng zhōu cì shǐ zhōng shān wáng xī jǔ bīng yù zhū chā téng, bù guǒ jiàn shā. jiǔ yuè rén chén, rú rú zhǔ ā nà huán lái bēn. wù xū, yǐ tài shī gāo yáng wáng yōng wèi chéng xiàng, jiā hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī bān jiàn sì shí rén.
秋七月丙子,侍中元叉、中侍劉騰奉帝幸前殿,矯皇太后詔曰:「魏有天下, 奕葉重光。高祖孝文皇帝,以英聖馭天,徙京定鼎。世宗宣武皇帝,以睿明承業, 廓寧區夏,而鴻勛未半,早已登遐。乃令車書弗同,鯨寇尚熾。幼主稚弱,夙纂寶 歷,曾是宗祏,莫克祗奉。朕所以敬順群請,臨朝總政。帝年以長,久思退身,所 以往歲殷勤,具陳情旨。百官內外,已照此懷。而僉爾眾意,苦見勤奪,僶俯從事, 以迄於茲。自此春來,先疾屢發,藥石攝療,莫能善瘳。夏首及今,數加動劇,便 不堪日厘萬務,巨細兼省。帝齒周星紀,識學逾躋,日就月將,人君道茂,足以撫 緝萬邦,諧決百揆。朕當率前志,敬遜別宮,遠惟復子明辟之義,以自綏養。實望 群公逮於黎庶,深鑒斯理。如此,則上下休嘉,天地清晏,魏道熙隆,人神慶悅, 不其善歟?」乃幽皇太后於北宮,殺太傅、領太尉、清河王懌,總勒禁旅,決事殿 中。辛卯,帝加元服,大赦,改年,內外百官進位一等。八月甲寅,相州刺史、中 山王熙舉兵欲誅叉、騰,不果見殺。九月壬辰,蠕蠕主阿那環來奔。戊戌,以太師、 高陽王雍為丞相,加後部羽葆、鼓吹、班劍四十人。
dōng shí yuè yǐ mǎo, yǐ biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī rǔ nán wáng yuè wèi tài wèi gōng. shí yǒu yī yuè jǐ hài, zhào yuē: rú rú shì xióng shuò fāng, shàn zhì mò yì, lín tōng shàng guó, bǎi yǒu yú zài. zì shén dǐng nán dǐ, lèi jì yú zī, qián gòng suī wéi, biān suì jìng xī, píng xīn xiàng wèi, qián kuǎn mí chún. jīn qí zhǔ ā nà guī shǔ lí shí nán, bāng fēn qīn xī, wàn lǐ yuǎn chí, bì mìng yǒu dào. bēi tóng shēn wǔ, zhōng xiào zú jīn. fāng cún xìng miè zhī shī, yǐ lóng jì jué zhī jǔ, yí qiě yōu yǐ bīn lǐ, qī zhī lì gōng, shū jué zuò tǔ, dà qǐ hé yuè, kě fēng shuò fāng jùn kāi guó gōng rú rú wáng, shí yì yī qiān hù. cì yǐ yī miǎn, jiā yǐ yáo chē, lù xù yí wèi, tóng hū qī fān. shí yǒu èr yuè rén zǐ, zhào yuē: rú rú wáng ā nà guī, zāo lí kòu huò, yuǎn lái tóu bì, bāng fēn zhòng xī, yóu wú dìng zhǔ, ér yǒng huái běi fēng, sī hái suī jí. qǐ sù qíng qiē, liáng yòng mǐn rán. fū cún wáng xù bài, zì gǔ tōng diǎn. kě chà guó shǐ jí bǐ qián hòu sān jiè, yǔ ā nà guī xiāng suí bìng chì huái shuò dū du, jiǎn ruì qí èr qiān, gōng zì lǜ hù, sòng dá jìng shǒu, lìng guān jī zhāo nà. ruò bǐ hòu yíng, yí xī kuāng fěi chē mǎ zhī shǔ, wù shǐ yōu lóng, lǐ jiàn ér fǎn rú bù róng shòu, rèn tīng hái què. qí xíng zhuāng zī qiǎn, fù shàng shū liàng gěi. xīn yǒu, yǐ sī kōng jīng zhào wáng jì wèi sī tú gōng.
冬十月乙卯,以驃騎大將軍、儀同三司、汝南王悅為太尉公。十有一月己亥, 詔曰:「蠕蠕世雄朔方,擅制漠裔,鄰通上國,百有餘載。自神鼎南底,累紀於茲, 虔貢雖違,邊燧靜息,憑心象魏,潛款彌純。今其主阿那瑰屬離時難,邦分親析, 萬里遠馳,庇命有道。悲同申、伍,忠孝足矜。方存興滅之師,以隆繼絕之舉,宜 且優以賓禮,期之立功,疏爵胙土,大啟河嶽,可封朔方郡開國公、蠕蠕王,食邑 一千戶。賜以衣冕,加以軺車,祿恤儀衛,同乎戚蕃。」十有二月壬子,詔曰: 「蠕蠕王阿那瑰,遭離寇禍,遠來投庇,邦分眾析,猶無定主,而永懷北風,思還 綏集。啟訴情切,良用愍然。夫存亡恤敗,自古通典。可差國使及彼前後三介,與 阿那瑰相隨;並敕懷朔都督,簡銳騎二千,躬自率護,送達境首,令觀機招納。若 彼候迎,宜錫筐篚車馬之屬,務使優隆,禮餞而返;如不容受,任聽還闕。其行裝 資遣,付尚書量給。」辛酉,以司空、京兆王繼為司徒公。
èr nián chūn zhēng yuè, nán qín zhōu dī fǎn. èr yuè gēng xū, jiǎ guāng lù dài fū bǐng qiú fǔ jūn jiāng jūn yǐ tǎo zhī. guǐ hài, chē jià xìng guó zi xué, jiǎng xiào jīng. sān yuè gēng wǔ, dì xìng guó zi xué cí kǒng zǐ, yǐ yán yuān pèi. jiǎ wǔ, yòu wèi jiāng jūn xī kāng shēng yú jìn nèi jiāng shā yuán chā, bù guǒ, wèi chā jiǎo hài. yǐ yí tóng sān sī liú téng wèi sī kōng gōng.
二年春正月,南秦州氐反。二月庚戌,假光祿大夫邴虬撫軍將軍以討之。癸亥, 車駕幸國子學,講《孝經》。三月庚午,帝幸國子學祠孔子,以顏淵配。甲午,右 衛將軍奚康生于禁內將殺元叉,不果,為叉矯害。以儀同三司劉騰為司空公。
xià sì yuè gēng zǐ, sī tú jīng zhào wáng jì jìn wèi tài bǎo. rén yín, chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī cuī guāng wèi sī tú gōng. xiāo yǎn yì zhōu cì shǐ wén sēng míng lǜ zhòng nèi shǔ. wǔ yuè xīn sì, nán jīng zhōu cì shǐ huán shū xìng zì ān chāng nán pàn. yǐ yǒu, wū cháng guó qiǎn shǐ cháo gòng. rùn yuè dīng sì, jū mì bō sī guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. liù yuè jǐ sì, gāo chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. guǐ sì, wù jí guó qiǎn shǐ cháo gòng.
夏四月庚子,司徒、京兆王繼進位太保。壬寅,車騎大將軍、儀同三司崔光為 司徒公。蕭衍義州刺史文僧明率眾內屬。五月辛巳,南荊州刺史桓叔興自安昌南叛。 乙酉,烏萇國遣使朝貢。閏月丁巳,居密、波斯國並遣使朝貢。六月己巳,高昌國 遣使朝貢。癸巳,勿吉國遣使朝貢。
qiū qī yuè guǐ chǒu, zhào yuē: shí zé fú jiàng, hé jià xíng sǔn. zài yǔ zhī zé, sù xiāo zhèn jù, suī kè gōng chè jiàng, réng wú zhāo gǎn. yǒu sī kě xiū àn jiù diǎn, zhī xíng liù shì: yǔ àn yān wǎng, suí sù jū jué shù yǐn fèi zhí, liàng jiā xiū lì guān dú kùn qióng, zài suǒ cún xù yì fù fán mín, xián jiā juān shěng xián liáng dǎng zhí, yǐ shí shēng jìn tān cán xié nìng, jí jiù píng chù nán nǚ yuàn kuàng, wù lìng huì ǒu. shù gé zhǐ chéng wéi, yǒu mǐ zāi lì. bā yuè jǐ sì, fú luó guó qiǎn shǐ cháo gòng. rú rú hòu zhǔ yù jiǔ lǘ hóu nì fá lái bēn huái shuò zhèn. shí yǒu yī yuè yǐ wèi shuò, gāo chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. wù shēn, wèi dà jiāng jūn yí tóng sān sī huáng fǔ jí hōng. guǐ chǒu, shì zhōng chē qí dà jiāng jūn hóu gāng jiā yí tóng sān sī. shí yǒu èr yuè jiǎ xū, zhào sī tú cuī guāng ān fēng wáng yán míng děng yì dìng fú zhāng. gēng chén, yǐ dōng yì nán qín dī fǎn, zhào zhōng jūn jiāng jūn hé jiān wáng chēn tǎo zhī, shī lì.
秋七月癸丑,詔曰:「時澤弗降,禾稼形損。在予之責,夙宵震懼,雖克躬撤 降,仍無招感。有司可修案舊典,祗行六事:圄犴淹枉,隨速鞫決;庶尹廢職,量 加修厲;鰥獨困窮,在所存恤;役賦煩民,咸加蠲省;賢良讜直,以時升進;貪殘 邪佞,即就屏黜;男女怨曠,務令會偶。庶革止懲違,有弭災沴。」八月己巳,伏 羅國遣使朝貢。蠕蠕後主郁久閭侯匿伐來奔懷朔鎮。十有一月乙未朔,高昌國遣使 朝貢。戊申,衛大將軍、儀同三司皇甫集薨。癸丑,侍中、車騎大將軍侯剛加儀同 三司。十有二月甲戌,詔司徒崔光、安豐王延明等議定服章。庚辰,以東益、南秦 氐反,詔中軍將軍、河間王琛討之,失利。
sān nián chūn zhēng yuè xīn hài, dì gēng jí tián.
三年春正月辛亥,帝耕籍田。
xià sì yuè gēng chén, yǐ gāo chē guó zhǔ fù luó yī fú wèi zhèn xī jiāng jūn xī hǎi jùn kāi guó gōng gāo chē wáng. liù yuè jǐ sì, zhào yuē: zhèn yǐ chōng mèi, sù zuǎn bǎo lì, bù néng zhī fèng shàng líng, gǎn yán hé qì, zhì lìng yán hàn pín suì, jiā yǔ fú qià, bǎi jià jiāo wēi, wǎn zhǒng wèi xià, jiāng chéng zāi nián, qiū rěn mò jì. zài yǔ zhī zé, yōu jù zhèn huái. jīn kě yī jiù fēn qiǎn yǒu sī, chí qí yuè dú jí zhū shān chuān bǎi shén néng xìng yún yǔ zhě, jǐn qí qián sù, bì lìng gǎn jiàng, yù bó shēng láo, suí yīng jiàn xiǎng. shàng xià qún guān, cè gōng zì lì, lǐ yuān yù, zhǐ tǔ gōng, jiǎn shàn chè xuán, jìn zhǐ tú shā.
夏四月庚辰,以高車國主覆羅伊匐為鎮西將軍、西海郡開國公、高車王。六月 己巳,詔曰:「朕以沖昧,夙纂寶曆,不能祗奉上靈,感延和氣,致令炎旱頻歲, 嘉雨弗洽,百稼焦萎,晚種未下,將成災年,秋稔莫覬。在予之責,憂懼震懷。今 可依舊分遣有司,馳祈岳瀆及諸山川百神能興雲雨者,盡其虔肅,必令感降,玉帛 牲牢,隨應薦享。上下群官,側躬自厲,理冤獄,止土功,減膳撤懸,禁止屠殺。」
qiū qī yuè rén zǐ, bō sī bù hàn guī zī zhū guó qiǎn shǐ cháo gòng.
秋七月壬子,波斯、不漢、龜茲諸國遣使朝貢。
dōng shí yuè jǐ sì, tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo gòng. shí yǒu yī yuè yǐ sì, chē jià yǒu shì yú yuán qiū. bǐng wǔ, zhào yuē: zhì lì míng shí, qián wáng mào guǐ kǎo chén zhèng lǜ, yì dài tōng guī. shì yǐ běi píng gé dìng yú hàn nián, yáng wěi cǎo suàn yú wèi shì. zì huáng yùn zhào jī, diǎn zhāng yóu quē, tuī bù guǐ yào, wèi jǐn jué lǐ. xiān cháo réng shì, měi suǒ kǎi rán. zhì shén guī zhōng, shǐ mìng rú guān, gǎi chuàng shū chuǎn, huí dù yì xiàn, shǐ huì xuán héng. jīn tiān zhèng sī shǐ, yáng xù jiāng kāi, pǐn wù chū méng, yí biàn ěr mù, suǒ wèi wèi suī jiù bāng, qí lì wéi xīn zhě yě. biàn kě bān xuān nèi wài, hào yuē zhèng guāng lì. yòu shǒu jié jiā chén, huò zhǎn qiū dì, shén rén jiāo hé, lǐ qì yōu xiǎn, sī yǔ yì zhào gòng cǐ wéi xīn, kě dà shè tiān xià. shí yǒu èr yuè guǐ yǒu, yǐ zuǒ guāng lù dài fū huáng fǔ dù wèi yí tóng sān sī. yǐ yǒu, yǐ chē qí dà jiāng jūn shàng shū yòu pú shè yuán qīn wèi yí tóng sān sī, tài bǎo jīng zhào wáng jì wèi tài fù, sī tú cuī guāng wèi tài bǎo. dīng hài, yǐ mù shǒu wàng lì bēi sòng, zhé xìng sì tǎ dì zhái fēng chǐ, diàn sì shāng fàn, zhào zhōng wèi duān héng, sù lì wēi fēng, yǐ jiàn shì jiū hé qī pǐn liù pǐn, lù zú dài gēng, yì bù tīng gù tiē diàn sì, zhēng lì chéng shì. sì nián chūn èr yuè rén chén, zhuī fēng gù xián yáng wáng xǐ wèi fū chéng wáng, jīng zhào wáng yú wèi lín táo wáng, qīng hé wáng yì wèi fàn yáng wáng, yǐ lǐ jiā zàng. dīng chǒu, hé jiān wáng chēn zhāng wǔ wáng róng, bìng yǐ tān wū xuē jué chú míng. jǐ mǎo, yǐ rú rú zhǔ ā nà guī lǜ zhòng fàn sāi, qiǎn shàng shū zuǒ chéng yuán fú jiān shàng shū, wèi běi dào héng tái, chí jié yù zhī. rú rú hòu zhǔ hóu nì fá lái cháo jīng shī. dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. sī kōng liú téng hōng.
冬十月己巳,吐谷渾國遣使朝貢。十有一月乙巳,車駕有事於圓丘。丙午,詔 曰:「治歷明時,前王茂軌;考辰正律,奕代通規。是以北平革定於漢年,楊偉草 算於魏世。自皇運肇基,典章猶缺,推步晷曜,未盡厥理。先朝仍世,每所慨然。 至神龜中,始命儒官,改創疏踳,回度易憲,始會璇衡。今天正斯始,陽煦將開, 品物初萌,宜變耳目,所謂魏雖舊邦,其歷維新者也。便可班宣內外,號曰《正光 歷》。又首節嘉辰,獲展丘禘,神人交和,理契幽顯,思與億兆共此維新,可大赦 天下。」十有二月癸酉,以左光祿大夫皇甫度為儀同三司。乙酉,以車騎大將軍、 尚書右僕射元欽為儀同三司,太保、京兆王繼為太傅,司徒崔光為太保。丁亥,以 牧守妄立碑頌,輒興寺塔;第宅豐侈,店肆商販,詔中尉端衡,肅厲威風,以見事 糾劾;七品、六品,祿足代耕,亦不聽錮貼店肆,爭利城市。四年春二月壬辰,追 封故咸陽王禧為敷城王,京兆王愉為臨洮王,清河王懌為范陽王,以禮加葬。丁丑, 河間王琛、章武王融,並以貪污削爵除名。己卯,以蠕蠕主阿那瑰率眾犯塞,遣尚 書左丞元孚兼尚書,為北道行台,持節喻之。蠕蠕後主侯匿伐來朝京師。宕昌國遣 使朝貢。司空劉騰薨。
xià sì yuè, ā nà guī zhí yuán fú, qū lüè xù mù běi dùn. jiǎ shēn, zhào biāo qí dà jiāng jūn shàng shū lìng lǐ chóng, zhōng jūn jiāng jūn jiān shàng shū yòu pú shè yuán zuǎn lǜ qí shí wàn tǎo rú rú, chū sài sān qiān yú lǐ, bù jí ér hái.
夏四月,阿那瑰執元孚,驅掠畜牧北遁。甲申,詔驃騎大將軍、尚書令李崇, 中軍將軍、兼尚書右僕射元纂率騎十萬討蠕蠕,出塞三千餘里,不及而還。
qiū qī yuè xīn hài, zhào yuē: dá zūn sī zài, chǐ yù yī yān, chóng jìng huáng gǒu, xiān dài tōng xùn. gù fāng shū yǐ yuán lǎo chù wèi, chōng guó yuán zì qiáng jiàn liú. suī qī shí zhì shì, míng hū diǎn gù, rán yǐ dé shàng zhuàng, xǔ qí zhí wéi. jīn shù liáo zhī zhōng, huò nián pò xuán chē, xún lǐ yí tuì. dàn shǎo shōu qí lì, lǎo qì qí shēn, yán niàn qín jiù, juàn rán wèi rěn. huò dài bái zài cháo, wèi dāng wài rèn huò tíng sī lì jì, fǔ shòu kǎo jí rú cǐ zhī tú, suī mǎn qī shí, tīng qí lì mín, yǐ zhōng cháng xiàn. huò xīn jiě jùn xiàn, huò wài zuǒ shǐ tíng, yǐ mǎn qī shí, fāng qiú gèng xù zhě, lì bù kě yī lìng bù zòu. qí yǒu gāo míng jùn dé lǎo chéng máo shì zhuó rán xiǎn dá wèi shí suǒ zhī zhě, bù jū sī lì. ruò cái fēi xiù yì, jiàn zài cháo guān, yī lìng hé jiě zhě, kě gěi běn guān bàn lù, yǐ zhōng qí shēn. shǐ cí cháo zhī sǒu, bù hèn guī yú lǘ xiàng yǐ. bā yuè jǐ sì, zhào yuē: kuáng chǔn sì bào, líng qiè běi chuí. suī jūn wēi shí jiē, zéi tú shè dùn, rán xūn nüè suǒ guò, duō lí qí huò. yán niàn sī bì, yǒu zhěn shēn huái. kě chì běi dào héng tái, qiǎn shǐ xún jiǎn, zāo kòu zhī chù, jī něi bù lì zhě, hòu jiā zhèn xù, wù lìng cún jì. wù yín, zhào yuē: zhèn yǐ miǎo àn, tiǎn chéng hóng xù, yīn zǔ zōng zhī jī, tuō wáng gōng zhī shàng, měi jiàn mèi shǔ lǜ, sī kāng yì zhào. bǐ yǔ hàn qiān shí, xīng yùn chuǎn cuò, zhèng lǐ què hé, líng zhī biǎo yì, yǒng xún xī tì, zài nǜ yú huái. yí zhào bǎi sī gè qín jué zhí, zhū yǒu guān guǎ qióng jí yuān zhì bù shēn zhě, bìng jiā lí xù. ruò xiào zǐ shùn sūn lián zhēn yì jié cái xué chāo yì dú xíng gāo shí zhě, jù yǐ yán shàng, zhèn jiāng qīn lǎn, jiā yǐ jīng mìng. guǐ wèi, zhuī fù gù fàn yáng wáng zé wèi qīng hé wáng. jiǔ yuè dīng yǒu, kù mò xī guó qiǎn shǐ cháo xiàn. zhào shì zhōng tài wèi rǔ nán wáng yuè rù jū mén xià, yǔ chéng xiāng gāo yáng wáng yōng cān jué shàng shū zòu shì. dōng shí yǒu yī yuè bǐng shēn, zhào jùn wáng mì hōng. dīng yǒu, tài bǎo cuī guāng hōng. shí yǒu èr yuè, xiāo yǎn qiǎn jiāng kòu biān, zhào jiǎ zhēng nán jiāng jūn cuī yán bó tǎo zhī. yǐ tài wèi rǔ nán wáng yuè wèi tài bǎo. xú zhōu cì shǐ běi hǎi wáng hào zuò tān wū xuē chú guān jué.
秋七月辛亥,詔曰:「達尊斯在,齒預一焉,崇敬黃耇,先代通訓。故方叔以 元老處位,充國緣自強見留。雖七十致仕,明乎典故,然以德尚壯,許其縶維。今 庶僚之中,或年迫懸車,循禮宜退。但少收其力,老棄其身,言念勤舊,眷然未忍。 或戴白在朝,未當外任;或停私曆紀,甫受考級;如此之徒,雖滿七十,聽其蒞民, 以終常限。或新解郡縣,或外佐始停,已滿七十,方求更敘者,吏部可依令不奏。 其有高名俊德、老成髦士、灼然顯達、為時所知者,不拘斯例。若才非秀異,見在 朝官,依令合解者,可給本官半祿,以終其身。使辭朝之叟,不恨歸於閭巷矣。」 八月己巳,詔曰:「狂蠢肆暴,陵竊北垂。雖軍威時接,賊徒懾遁,然獯虐所過, 多離其禍。言念斯弊,有軫深懷。可敕北道行台,遣使巡檢,遭寇之處,飢餒不粒 者,厚加賑恤,務令存濟。」戊寅,詔曰:「朕以眇暗,忝承鴻緒,因祖宗之基, 托王公之上,每鑒寐屬慮,思康億兆。比雨旱愆時,星運舛錯,政理闕和,靈祗表 異,永尋夕惕,載恧於懷。宜詔百司各勤厥職,諸有鰥寡窮疾冤滯不申者,並加厘 恤。若孝子順孫、廉貞義節、才學超異、獨行高時者,具以言上,朕將親覽,加以 旌命。」癸未,追復故范陽王澤為清河王。九月丁酉,庫莫奚國遣使朝獻。詔侍中、 太尉、汝南王悅入居門下,與承相、高陽王雍參決尚書奏事。冬十有一月丙申,趙 郡王謐薨。丁酉,太保崔光薨。十有二月,蕭衍遣將寇邊,詔假征南將軍崔延伯討 之。以太尉、汝南王悅為太保。徐州刺史、北海王顥坐貪污削除官爵。
wǔ nián chūn zhēng yuè xīn chǒu, chē jià yǒu shì yú nán jiāo. rùn èr yuè guǐ sì, yè dā guó qiǎn shǐ cháo gòng.
五年春正月辛丑,車駕有事於南郊。閏二月癸巳,嚈噠國遣使朝貢。
sān yuè, wò yě zhèn rén pò luò hàn bá líng jù zhòng fǎn, shā zhèn jiāng, hào zhēn wáng yuán nián. zhào lín huái wáng yù wèi zhèn jūn jiāng jūn, jiǎ zhēng běi jiāng jūn, dū du běi zhēng zhū jūn shì yǐ tǎo zhī.
三月,沃野鎮人破落汗拔陵聚眾反,殺鎮將,號真王元年。詔臨淮王彧為鎮軍 將軍,假征北將軍,都督北征諸軍事以討之。
xià sì yuè, gāo píng qiú zhǎng hú chēn fǎn, zì chēng gāo píng wáng, gōng zhèn yǐ yīng bá líng. bié jiāng lú zǔ qiān jī pò zhī, chēn běi dùn. wǔ yuè, lín huái wáng yù bài yú wǔ yuán, xuē chú guān jué. rén shēn, zhào shàng shū lìng lǐ chóng wèi dà dū dū, lǜ guǎng yáng wáng yuān děng běi tǎo. liù yuè, qín zhōu chéng rén mò zhé tài tí jù chéng fǎn, zì chēng qín wáng, shā cì shǐ lǐ yàn. zhào yōng zhōu cì shǐ yuán zhì tǎo zhī. nán qín zhōu chéng rén sūn yǎn zhāng zhǎng mìng hán zǔ xiāng jù chéng fǎn, shā cì shǐ cuī yóu yǐ yīng tài tí. tài tí qiǎn chéng rén bo cháo xí kè gāo píng, shā zhèn jiāng hè lián lüè xíng tái gāo yuán róng. tài tí xún sǐ, zi niàn shēng dài lì, jiàn chēng tiān zǐ, hào nián tiān jiàn, zhì lì bǎi guān. dīng yǒu, dà shè.
夏四月,高平酋長胡琛反,自稱高平王,攻鎮以應拔陵。別將盧祖遷擊破之, 琛北遁。五月,臨淮王彧敗於五原,削除官爵。壬申,詔尚書令李崇為大都督,率 廣陽王淵等北討。六月,秦州城人莫折太提據城反,自稱秦王,殺刺史李彥。詔雍 州刺史元志討之。南秦州城人孫掩、張長命、韓祖香據城反,殺刺史崔游以應太提。 太提遣城人卜朝襲克高平,殺鎮將赫連略、行台高元榮。太提尋死,子念生代立, 僭稱天子,號年天建,置立百官。丁酉,大赦。
qiū qī yuè jiǎ yín, zhào lì bù shàng shū yuán xiū yì jiān shàng shū pú shè, wèi xī dào héng tái, lǜ zhū jiāng xī tǎo. wù wǔ, fù hé jiān wáng chēn lín huái wáng yù běn fēng. dū du cuī xiān shī lì yú bái dào, dà dū dū lǐ chóng lǜ zhòng hái píng chéng, zuò zhǎng shǐ zǔ yíng jié méi jūn zī, miǎn chú guān jué. dīng chǒu, niàn shēng qiǎn qí dū du yáng bó nián fán yuán zhāng lǎng děng gōng chóu jiū hé chí èr shù, dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn qiǎn jiāng yǐn xiáng lí shū hé jī pò zhī, zhǎn fán yuán shǒu, shā zéi qiān yú rén. shì yuè, liáng zhōu chuáng shuài yú pú tí hū yán xióng zhí cì shǐ sòng yǐng jù zhōu fǎn. niàn shēng qiǎn qí xiōng gāo yáng wáng tiān shēng xià lǒng dōng kòu. bā yuè jiǎ wǔ, yuán zhì dà bài yú lǒng dōng, tuì shǒu qí zhōu. bǐng shēn, zhào yuē: shǎng guì sù láo, míng zhǔ héng dé ēn zhān jiù jī, zhé hòu cháng fàn. tài zǔ dào wǔ huáng dì yīng qī bō luàn, dà zào qū xià shì zǔ tài wǔ huáng dì zuǎn róng pī xù, guāng chǎn wáng yè, gōng lǜ liù shī, sǎo qīng bū huì zhū zhōu zhèn chéng rén, běn chōng yá zhǎo, fú qín zhēng lǚ, qì kuò xíng jiān, bèi cháng láo jù. dǎi xiǎn zǔ xiàn wén huáng dì, zì běi bèi nán, huái hǎi sī yì, biàn chà gē qiáng zú, fēn wèi fāng zhèn. gāo zǔ xiào wén huáng dì, yuǎn zūn pán gēng, jiāng qiān sōng luò, guī è běi jiāng, dàng pì nán jìng, xuǎn liáng jiā qiú shuài, zēng shù shuò chuí, róng hàn suǒ jì, shí wéi sī děng. xiān dì yǐ qí chéng xiào jì liàng, fāng jiā chóu xī, huì wǎn yǐng chí fēng, qú sì gào jǐng, jūn qí pín dòng, bīng lián jī suì, zī ēn réng qǐn, yòng qì yú jīn. yuàn pàn zhī xìng, pō yóu yú cǐ. zhèn dāo chéng gān lì, fǔ yù yǔ zhòu, diào fēng bù zhèng, sī guǎng huì yè, yí zhuī shù qián ēn, fū zī hòu shī. zhū zhōu zhèn jūn guàn, yuán fēi fàn pèi zhě, xī miǎn wèi mín, zhèn gǎi wèi zhōu, yī jiù lì chēng. cǐ děng shì xí gān gē, lǜ duō jìn yǒng, jīn jì zhēn bá, yīng sī bào xiào. kě sān wǔ jiǎn fā, tǎo bǐ shā lǒng. dāng shǐ rén qí qí lì, fèn jī xiān qū, yāo dǎng kuáng chǒu, bì kě dàng dí. chōng fēng zhǎn jí, zì yī héng shǎng. dīng yǒu, nán xiù róng mù zi yú qǐ zhēn fǎn, shā tài pú qīng lù yán. bié jiāng ěr zhū róng tǎo píng zhī. wù xū, mò zhé niàn shēng qiǎn dū du dòu shuāng gōng pán tóu jùn. dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn qiǎn jiāng dòu niàn zǔ tǎo zhī, zhǎn shuāng, qín zhǎn qiān yú rén. jiǔ yuè rén shēn, zhào shàng shū zuǒ pú shè qí wáng xiāo bǎo yín wèi xī dào héng tái dà dū dū, lǜ zhēng xī jiāng jūn dū du cuī yán bó, yòu zhào fù fǔ jūn jiāng jūn běi hǎi wáng hào guān jué, wèi dū du, bìng lǜ zhū jiāng xī tǎo. yǐ hài, dì xìng míng táng, jiàn bǎo yín děng. shì yuè, xiāo yǎn qiǎn jiāng péi suì yú hóng xí jù shòu chūn wài chéng, cì shǐ zhǎng sūn zhì jī zǒu zhī, suì tuì tún lí jiāng. zhào hé jiān wáng chēn zǒng zhòng yuán zhī. yǎn yòu qiǎn jiāng kòu huái yáng, zhào mì shū jiān ān lè wáng jiàn lǜ zhòng tǎo zhī. tǔ gǔ hún zhǔ fú lián chóu bīng tǎo liáng zhōu, yú pú tí qì chéng zǒu, zhuī zhǎn zhī. chéng mín zhào tiān ān fù tuī sòng yǐng wèi cì shǐ.
秋七月甲寅,詔吏部尚書元脩義兼尚書僕射,為西道行台,率諸將西討。戊午, 復河間王琛、臨淮王彧本封。都督崔暹失利於白道,大都督李崇率眾還平城,坐長 史祖瑩截沒軍資,免除官爵。丁丑,念生遣其都督楊伯年、樊元、張朗等攻仇鳩、 河池二戍,東益州刺史魏子建遣將尹祥、黎叔和擊破之,斬樊元首,殺賊千餘人。 是月,涼州幢帥於菩提、呼延雄執刺史宋穎據州反。念生遣其兄高陽王天生下隴東 寇。八月甲午,元志大敗於隴東,退守岐州。丙申,詔曰:「賞貴宿勞,明主恆德; 恩沾舊績,哲後常范。太祖道武皇帝應期撥亂,大造區夏;世祖太武皇帝纂戎丕緒, 光闡王業,躬率六師,掃清逋穢;諸州鎮城人,本充牙爪,服勤征旅,契闊行間, 備嘗勞劇。逮顯祖獻文皇帝,自北被南,淮海思乂,便差割強族,分衛方鎮。高祖 孝文皇帝,遠遵盤庚,將遷嵩洛,規遏北疆,盪辟南境,選良家酋帥,增戍朔垂, 戎捍所寄,實惟斯等。先帝以其誠效既亮,方加酬錫,會宛郢馳烽,朐泗告警,軍 旗頻動,兵連積歲,茲恩仍寢,用迄於今。怨叛之興,頗由於此。朕叨承乾歷,撫 馭宇宙,調風布政,思廣惠液,宜追述前恩,敷茲後施。諸州鎮軍貫,元非犯配者, 悉免為民,鎮改為州,依舊立稱。此等世習干戈,率多勁勇,今既甄拔,應思報效。 可三五簡發,討彼沙隴。當使人齊其力,奮擊先驅,妖黨狂丑,必可蕩滌。衝鋒斬 級,自依恆賞。」丁酉,南秀容牧子於乞真反,殺太僕卿陸延。別將爾朱榮討平之。 戊戌,莫折念生遣都督竇雙攻盤頭郡。東益州刺史魏子建遣將竇念祖討之,斬雙, 擒斬千餘人。九月壬申,詔尚書左僕射、齊王蕭寶夤為西道行台大都督,率征西將 軍、都督崔延伯,又詔復撫軍將軍、北海王顥官爵,為都督,並率諸將西討。乙亥, 帝幸明堂,餞寶夤等。是月,蕭衍遣將裴邃、虞鴻襲據壽春外城,刺史長孫稚擊走 之,邃退屯黎漿。詔河間王琛總眾援之。衍又遣將寇淮陽,詔秘書監、安樂王鑑率 眾討之。吐谷渾主伏連籌兵討涼州,於菩提棄城走,追斬之。城民趙天安復推宋潁 為刺史。
dōng shí yuè, yíng zhōu chéng rén liú ān dìng jiù dé xìng jù chéng fǎn, zhí cì shǐ lǐ zhòng zūn. chéng rén wáng è ér zhǎn ān dìng yǐ jiàng. dé xìng dōng zǒu, zì hào yàn wáng. hú chēn qiǎn qí jiāng sù qín míng dá kòu bīn xià běi huá sān zhōu. rén wǔ, zhào dū du běi hǎi wáng jǐng lǜ zhū jiāng tǎo zhī. shí yǒu yī yuè wù shēn, mò zhé tiān shēng gōng xiàn qí zhōu, zhí dū du yuán zhì jí cì shǐ péi fēn zhī. gāo píng rén gōng shā bo cháo, gòng yíng hú chēn. shí yǒu èr yuè rén chén, zhào tài fù jīng zhào wáng jì wèi tài shī dà jiāng jūn, lǜ zhū jiāng tǎo zhī. yè dā qì dān dì dòu yú kù mò xī zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. fén zhōu zhèng píng píng yáng shān hú pàn nì. zhào fù zhēng dōng jiāng jūn zhāng wǔ wáng róng fēng jué, wèi dà dū dū, lǜ zhòng tǎo zhī. shān nán xíng tái dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn zhāo xiáng nán qín dī mín, fù liù jūn shí èr shù, yòu zhǎn zéi wáng hán zǔ xiāng. nán qín zéi wáng zhāng zhǎng mìng wèi bī, nǎi gào jiàng yú xiāo bǎo yín. shì yuè, mò zhé niàn shēng qiǎn bīng gōng liáng zhōu, chéng rén zhào tiān ān fù zhí cì shǐ yǐ yīng zhī.
冬十月,營州城人劉安定、就德興據城反,執刺史李仲遵。城人王惡兒斬安定 以降。德興東走,自號燕王。胡琛遣其將宿勤明達寇豳、夏、北華三州。壬午,詔 都督、北海王景率諸將討之。十有一月戊申,莫折天生攻陷岐州,執都督元志及刺 史裴芬之。高平人攻殺卜朝,共迎胡琛。十有二月壬辰,詔太傅、京兆王繼為太師、 大將軍,率諸將討之。嚈噠、契丹、地豆於、庫莫奚諸國並遣使朝貢。汾州正平、 平陽山胡叛逆。詔復征東將軍、章武王融封爵,為大都督,率眾討之。山南行台、 東益州刺史魏子建招降南秦氐民,復六君十二戍,又斬賊王韓祖香。南秦賊王張長 命畏逼,乃告降於蕭寶夤。是月,莫折念生遣兵攻涼州,城人趙天安復執刺史以應 之。
xiào chāng yuán nián chūn zhēng yuè gēng shēn, xú zhōu cì shǐ yuán fǎ sēng jù chéng fǎn, hài xíng tái gāo liàng, zì chēng sòng wáng, hào nián tiān qǐ, qiǎn qí zi jǐng zhòng guī yú xiāo yǎn. yǎn qiǎn qí jiāng hú lóng yá chéng jǐng juàn yuán lüè děng lǜ zhòng fù péng chéng. zhào mì shū jiān ān lè wáng jiàn huí shī yǐ tǎo zhī. jiàn yú péng chéng nán jī yuán lüè, dà pò zhī, jǐn fú qí zhòng. jì ér bù bèi, wèi fǎ sēng suǒ bài. yǎn qiǎn qí yù zhāng wáng zōng rù shǒu péng chéng, fǎ sēng yōng qí liáo shǔ shǒu lìng bīng shù jí guō yì shì nǚ wàn yú kǒu nán rù. zhào zhèn jūn jiāng jūn lín huái wáng yù, shàng shū lǐ xiàn wèi dū du, wèi jiāng jūn guó zi jì jiǔ ān fēng wáng yán míng wèi dōng dào héng tái, fù yí tóng sān sī lǐ chóng guān jué, wèi dōng dào dà dū dū, jù tǎo xú zhōu. chóng yǐ jí bù xíng. guǐ hài, xiāo bǎo yín cuī yán bó dà pò qín zéi yú hēi shuǐ, zhǎn huò shù wàn. tiān shēng tuì zǒu rù lǒng xī, jīng qí jí lǒng dōng xī píng. yǐ tài shī dà jiāng jūn jīng zhào wáng jì wèi tài wèi, yú guān rú gù.
孝昌元年春正月庚申,徐州刺史元法僧據城反,害行台高諒,自稱宋王,號年 天啟,遣其子景仲歸於蕭衍。衍遣其將胡龍牙、成景雋、元略等率眾赴彭城。詔秘 書監、安樂王鑑回師以討之。鑑於彭城南擊元略,大破之,盡俘其眾。既而不備, 為法僧所敗。衍遣其豫章王綜入守彭城,法僧擁其僚屬、守令、兵戍及郭邑士女萬 余口南入。詔鎮軍將軍、臨淮王彧,尚書李憲為都督,衛將軍、國子祭酒、安豐王 延明為東道行台,復儀同三司李崇官爵,為東道大都督,俱討徐州。崇以疾不行。 癸亥,蕭寶夤、崔延伯大破秦賊於黑水,斬獲數萬。天生退走入隴西,涇、岐及隴 東悉平。以太師、大將軍、京兆王繼為太尉,余官如故。
èr yuè, yǐ lǐng jūn jiāng jūn yuán chā wèi biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. zhào zhuī fù lè liáng wáng zhǎng mìng běn jué, yǐ qí zi zhōng shào zhī. shì zhōng tè jìn wèi dà jiāng jūn mù shào wèi yí tóng sān sī. wù xū, dà shè. rén chén, mò zhé niàn shēng qiǎn dū du yáng zhǎ liáng xià biàn jiāng qí děng gōng chóu chí jùn chéng, xíng tái dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn qiǎn jiāng shèng qiān jī pò zhī, zhǎn xià biàn qí děng shǒu. rén yín, zhào yuē: quàn shàn chù è, jīng guó mào diǎn. qí lìng měi suì yī zhōng, jùn shǒu liè lìng zhǎng, cì shǐ liè shǒu xiāng, yǐ dìng kǎo kè, biàn qí néng fǒu. ruò yǒu làn miù, yǐ kǎo gōng shī zhōng lùn. shì yuè, qí zhōu wèi jùn mín fáng bó hé jù zhòng fǎn. huì shè, nǎi sàn. sān yuè jǐ sì, zhào tài wèi xī dào dū du jīng zhào wáng jì bān shī. rén shēn, zhào yuē: chéng xiàng gāo yáng wáng, dào dé yuān guǎng, míng yǔn dǔ chéng, yí xíng tài jiē, chuí fēng xià guó, shí suǒ yǐ yǔ wéi rǔ bì, zhì zhì zé chéng, yí bān xīn zhì, xuān zhī xiá ěr. qí zhōu jùn xiān shàng sī tú gōng wén, xī kě gǎi shàng xiàng fǔ shī xíng, fú gào jiē yì rú zhī. jiǎ xū, zhào yuē: xuǎn zhòng ér jǔ, qí lái zì xī. zhèn zuǎn chéng dà yè, zōng lǐ wàn jǐ, qiú xián zhì zhì, xīn yān ruò kě. zhī rén zé zhé, zhèn gǔ suǒ nán, yí bó fǎng gōng qīng, cǎi zī shēng shí. kě lìng dì yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng, rén gè jiàn qí suǒ zhī, bù xiàn sù shēn jū zhí. bì shǐ jīng biàn qì yì, jù zhù suǒ néng, rán hòu yī dié jiǎn zhuó, suí cái shōu xù. shù jì jì zhī měi, wú tì wǎng shí jiǎn jiǎn zhī zhí, yǒu shēn zī suì. xiāo yǎn qiǎn qí běi liáng zhōu zhǎng shǐ xī xiū rú sī mǎ yú hé shàng kāng tài shǒu jiāng píng luò děng rù kòu zhí chéng, liáng zhōu cì shǐ fù shù yǎn qiǎn xī jìng shào lǜ zhòng jù jī, dà pò zhī, qín zhǎn sān qiān yú rén xiū rú děng zǒu hái wèi xìng. shì yuè, qí zhōu qīng hé mín cuī chù shā tài shǒu dǒng zūn, guǎng chuān mín fù duī zhí tài shǒu liú mǎng fǎn. qīng zhōu cì shǐ ān lè wáng jiàn tǎo píng zhī. shì yuè, pò luò hàn bá líng bié shuài wáng yě bù lú děng gōng xiàn huái shuò zhèn.
二月,以領軍將軍元叉為驃騎大將軍、儀同三司。詔追復樂良王長命本爵,以 其子忠紹之。侍中、特進、衛大將軍穆紹為儀同三司。戊戌,大赦。壬辰,莫折念 生遣都督楊鮓、梁下辯、姜齊等攻仇池郡城,行台、東益州刺史魏子建遣將盛遷擊 破之,斬下辯、齊等首。壬寅,詔曰:「勸善黜惡,經國茂典。其令每歲一終,郡 守列令長,刺史列守相,以定考課,辯其能否。若有濫謬,以考功失衷論。」是月, 齊州魏郡民房伯和聚眾反。會赦,乃散。三月己巳,詔太尉、西道都督、京兆王繼 班師。壬申,詔曰:「丞相高陽王,道德淵廣,明允篤誠,儀型太階,垂風下國, 實所以予違汝弼,致治責成,宜班新制,宣之遐邇。其州郡先上司徒公文,悉可改 上相府施行,符告皆亦如之。」甲戌,詔曰:「選眾而舉,其來自昔。朕纘承大業, 綜理萬幾,求賢致治,心焉若渴。知人則哲,振古所難,宜博訪公卿,采茲聲實。 可令第一品以下五品以上,人各薦其所知,不限素身居職。必使精辯器藝,具注所 能,然後依牒簡擢,隨才收敘。庶濟濟之美,無替往時;謇謇之直,有申茲歲。」 蕭衍遣其北梁州長史錫休儒、司馬魚和、上康太守姜平洛等入寇直城,梁州刺史傅 豎眼遣息敬紹率眾拒擊,大破之,擒斬三千餘人;休儒等走還魏興。是月,齊州清 河民崔畜殺太守董遵,廣川民傅堆執太守劉莽反。青州刺史、安樂王鑑討平之。是 月,破落汗拔陵別帥王也不盧等攻陷懷朔鎮。
xià sì yuè, xiāo yǎn yì zhōu cì shǐ xiāo yuān yóu qiǎn jiāng fán wén chì xiāo shì chéng děng lǜ zhòng wéi xiǎo jiàn shù. yì zhōu cì shǐ bǐng qiú qiǎn zi zi dá xíng tái wèi zi jiàn qiǎn bié jiāng chún yú dàn jù jī zhī. xīn mǎo, huáng tài hòu fù lín cháo shè zhèng, yǐn jùn chén miàn chén dé shī. zhào yuē: zhèn yǐ guǎ mèi, sù chéng tiān lì, máng ruò shè hǎi, wǎng zhī suǒ jì, shí píng zōng shè jiàng yòu zhī líng, shù miǎn yòu zhì, yǐ kāng shì dào. ér shén guī zhī mò, quán chén shàn mìng, yuán chā liú téng yīn xiāng yǐng xiǎng, suì shǐ huáng tài hòu yōu gé hòu gōng, tài fù qīng hé wáng wú gū zhì hài, xiāng zhōu cì shǐ zhōng shān wáng xī héng bèi yí miè, yòu wèi jiāng jūn xī kāng shēng réng jiàn zhū jiǎn. cóng cǐ yǐ hòu, wú suǒ wèi jì, zì zhū qīn qiú, rèn suǒ yǔ duó. wú jūn zhī xīn, jī xí shāo jiǔ bù chén zhī jī, yuán shì mí zhāng. bì ěr mù zhī míng, zhuān shēng shā zhī bǐng, tiān xià wèi zhī bù kāng, sì jiāo yóu zī duō lěi. cǐ ér kě rěn, shú bù kě huái! suī lǚ jīng shè yòu, wèi róng zhì zhī yú fǎ, yóu yí biàn zhèng, yǐ shè cháo yě. téng shēn jì wǎng, kě zhuī xuē jué wèi. chā zhī zuì zhuàng, chéng hé huī mò, dàn yǐ zōng zhī jiù qī, tè jiā quán dài, kě chú míng wèi mín. rén chén, zhēng xī jiāng jūn dū du cuī yán bó dà bài yú jīng chuān, zhàn mò. wǔ yuè wù chén, chún yú dàn děng dà pò xiāo yǎn jūn, fú zhǎn wàn jì, qín xiāo shì chéng děng shí yī jiāng. wén shí jǐn yǐ shēn miǎn, zǒu chéng dū. wù zǐ, biāo qí dà jiāng jūn yí sī sān sī lǐ chóng hōng. liù yuè guǐ wèi, dà shè, gǎi nián. zhào wén wǔ zhī guān, cóng jūn èr bǎi rì, wén guān yōu yī jí, wǔ guān yōu èr jí. rú rú zhǔ ā nà guī lǜ zhòng dà pò bá líng, zhǎn qí jiāng kǒng què děng. zhū jiāng bī péng chéng, xiāo zōng yè qián chū jiàng, xiāo yǎn zhū jiāng bēn tuì, zhòng jūn zhuī niè, miǎn zhě shí yī èr.
夏四月,蕭衍益州刺史蕭淵猷遣將樊文熾、蕭世澄等率眾圍小劍戍。益州刺史 邴虬遣子子達、行台魏子建遣別將淳于誕拒擊之。辛卯,皇太后復臨朝攝政,引郡 臣面陳得失。詔曰:「朕以寡昧,夙承天曆,茫若涉海,罔知所濟,實憑宗社降祐 之靈,庶勉幼志,以康世道。而神龜之末,權臣擅命,元叉、劉騰陰相影響,遂使 皇太后幽隔後宮,太傅、清河王無辜致害,相州刺史、中山王熙橫被夷滅,右衛將 軍奚康生仍見誅翦。從此已後,無所畏忌,恣諸侵求,任所與奪。無君之心,積習 稍久;不臣之跡,緣事彌彰。蔽耳目之明,專生殺之柄,天下為之不康,四郊由茲 多壘。此而可忍,孰不可懷!雖屢經赦宥,未容致之於法,猶宜辨正,以射朝野。 騰身既往,可追削爵位。叉之罪狀,誠合徽纆,但以宗枝舅戚,特加全貸,可除名 為民。」壬辰,征西將軍、都督崔延伯大敗於涇川,戰歿。五月戊辰,淳于誕等大 破蕭衍軍,俘斬萬計,擒蕭世澄等十一將。文識僅以身免,走成都。戊子,驃騎大 將軍、儀司三司李崇薨。六月癸未,大赦,改年。詔文武之官,從軍二百日,文官 優一級,武官優二級。蠕蠕主阿那瑰率眾大破拔陵,斬其將孔雀等。諸將逼彭城, 蕭綜夜潛出降,蕭衍諸將奔退,眾軍追躡,免者十一二。
qiū bā yuè guǐ yǒu, zhào duàn yuǎn jìn gòng xiàn zhēn lì, wéi zhě miǎn guān. róu xuán zhèn rén dù luò zhōu lǜ zhòng fǎn yú shàng gǔ, hào nián zhēn wáng, gōng méi jùn xiàn, nán wéi yàn zhōu. wù zǐ, mò zhé niàn shēng qiǎn dū du dù hēi ér dù guāng děng gōng chóu chí jùn. xíng tái wèi zi jiàn qiǎn jiāng chéng qiān jī pò zhī, zhǎn dù guāng shǒu. jiǔ yuè yǐ mǎo, zhào jiǎn tiān xià zhū diào zhī bàn. bǐng chén, zhào zuǒ jiāng jūn yōu zhōu cì shǐ cháng jǐng wèi xíng tái, zhēng lǔ jiāng jūn yuán tán wèi dū du, yǐ tǎo luò zhōu. xīn yǒu, zhào yuē: zhuī gōng biǎo dé, wèi shàn zhě quàn. zǔ zōng gōng chén, lēi míng wáng fǔ ér zi sūn fèi tì, lún yú fán mín, jué wèi wú wén, qiān liú yǒu shī. yǐng chuān míng shǒu, zhòng quán lìng zǎi, huì fēng měi zhèng, jié yú mín xīn, ér yóu tóng cháng pǐn, wèi méng bāo zhì, fēi suǒ wèi ài jí gān táng, yí lún yōu xù zhě yě. qí gōng chén míng jiāng wèi xiān cháo suǒ zhī, zi sūn qū sāi bù jiàn chǐ xù, mù shǒu lìng zhǎng shēng chēng zhuō rán zhě, jiē yǎng yǒu sī jù yǐ míng wén. zhèn jiāng zhèn bǐ yōu zhì, yòng chǎn zhì fēng. rén xū, zhào bǎi guān wǔ pǐn yǐ shàng, gè jǔ suǒ zhī. xīn wèi, qū shè nán běi liǎng qín zhōu.
秋八月癸酉,詔斷遠近貢獻珍麗,違者免官。柔玄鎮人杜洛周率眾反於上谷, 號年真王,攻沒郡縣,南圍燕州。戊子,莫折念生遣都督杜黑兒、杜光等攻仇池郡。 行台魏子建遣將成遷擊破之,斬杜光首。九月乙卯,詔減天下諸調之半。丙辰,詔 左將軍、幽州刺史常景為行台,征虜將軍元譚為都督,以討洛周。辛酉,詔曰: 「追功表德,為善者勸。祖宗功臣,勒銘王府;而子孫廢替,淪於凡民,爵位無聞, 遷流有失。潁川名守,重泉令宰,惠風美政,結於民心,而猶同常品,未蒙褒陟, 非所謂愛及甘棠,彝倫攸敘者也。其功臣名將為先朝所知,子孫屈塞不見齒敘,牧 守令長聲稱卓然者,皆仰有司具以名聞。朕將振彼幽滯,用闡治風。」壬戌,詔百 官五品已上,各舉所知。辛未,曲赦南、北兩秦州。
dōng shí yuè, rú rú guó zhǔ ā nà guī qiǎn shǐ cháo gòng. shì yuè, tǔ gǔ hún guó fù tǎo zhào tiān ān, jiàng zhī. hé zhōu zhǎng shǐ yuán yǒng píng zhì zhōng mèng bīn děng tuī yè dā shǐ zhǔ gāo huī xíng zhōu shì, ér qián cì shǐ liáng zhāo zi jǐng jìn gōng shā zhī, jǐng jìn yòu zì xíng zhōu shì. shí yǒu yī yuè xīn hài, zhào yuē: dà xiào róng qīn, zhe zhī xī diǎn, gù ān píng mào dié, zhū zi mǎn cháo. zì jīn zhū yǒu fù mǔ nián bā shí yǐ shàng zhě, jiē tīng jū guān lù yǎng, wēn qīng zhāo xī. shí sì fāng duō shì, zhū mán fù fǎn.
冬十月,蠕蠕國主阿那瑰遣使朝貢。是月,吐谷渾國復討趙天安,降之。河州 長史元永平、治中孟賓等推嚈噠使主高徽行州事,而前刺史梁釗子景進攻殺之,景 進又自行州事。十有一月辛亥,詔曰:「大孝榮親,著之昔典,故安平耄耋,諸子 滿朝。自今諸有父母年八十以上者,皆聽居官祿養,溫清朝夕。」時四方多事,諸 蠻復反。
shí yǒu èr yuè rén wǔ, zhào yuē: gāo zǔ yǐ dà míng dìng gōng, shì zōng yǐ xià wǔ níng luàn, shēng yì shuò nán, huà qīng zhōng yǔ, yè shèng lóng zhōu, zuò yán qī bǎi. zhèn yòu líng zuǎn lì, sù yù hóng jī, zhàn zhàn jīng jīng, ruò lín yuān gǔ. àn yú zhì dào, zhèng xíng wèi fú, quán chén shàn mìng, luàn wǒ cháo shì. zhì shǐ xī qín bá hù, shuò mò gòu yāo, chǔn ěr jīng mán, fēn āi bù xī. kǒng chì shén yú jīng yáng, chū jūn qiè yú xì liǔ. ér shī lǚ pán huán, liú zhì bù jìn, běi yù xuán wēi, nán yáng gào jí, jiāng kuī jīng miǎn zhī dì, yǐ zhì cù guó zhī yōu. jīn máo gǔ è wàn, zhǎo yá tàn fèn, bìng yù cuī cuò fēng shǐ, jiǎo jié zhǎng shé, shǐ rén shén liǎng tài, yōu míng xiàn jí. zhèn jiāng gōng yù liù shī, sǎo dàng bū huì. qí pèi yī liù jūn, fēn lì xióng hǔ, qián qū hòu duì, zuǒ yì yòu shī, bì lìng jiāng shuài xióng guǒ, jūn lì míng jì, liáng zhàng chē mǎ, sù dù shí xū. qí yǒu shī lǜ wáng jūn bīng shù táo pàn dào zéi jié lüè fú cuàn shān zé zhě, miǎn qí wǎng jiù, lù qí hòu xiào, bié lì mù gé, tīng qí zì xīn, guǎng xià zhōu jùn, lìng fù jūn suǒ. jīn xiān tǎo jīng mán, jiāng lǐ nán fú gē qí dōng zhǐ, sǎo píng huái wài. rán hòu fèn qī cuì yú xī róng, téng wǔ niú yú běi dí gōng fǔ luàn lí zhī kǔ, miàn xù jī hán zhī huàn. ěr nǎi hái bì sōng yǔ, yǐn zhì miào tíng, chén bì hé luò, gào chéng tài dài, qǐ bù shèng yú! bǎi guān nèi wài mù shǒu jūn zǎi, yí gè sù qín, yòng míng ěr zhí. shān hú liú lí shēng fǎn, zì chēng tiān zǐ, zhì guān liáo. shì yuè, yǐ lín huái wáng yù wèi zhēng nán dà jiāng jūn, lǜ zhòng tǎo lǔ yáng mán.
十有二月壬午,詔曰:「高祖以大明定功,世宗以下武寧亂,聲溢朔南,化清 中宇,業盛隆周,祚延七百。朕幼齡纂歷,夙馭鴻基,戰戰兢兢,若臨淵谷。暗於 治道,政刑未孚,權臣擅命,亂我朝式。致使西秦跋扈,朔漠構妖,蠢爾荊蠻,氛 埃不息。孔熾甚於涇陽,出軍切於細柳。而師旅盤桓,留滯不進,北淯懸危,南陽 告急,將虧荊沔之地,以致蹙國之憂。今茅轂扼腕,爪牙嘆憤,並欲摧挫封豕,剿 截長蛇,使人神兩泰,幽明獻吉。朕將躬馭六師,掃蕩逋穢。其配衣六軍,分隸熊 虎,前驅後隊,左翼右師,必令將帥雄果,軍吏明濟,糧仗車馬,速度時須。其有 失律亡軍、兵戍逃叛、盜賊劫掠伏竄山澤者,免其往咎,錄其後效,別立募格,聽 其自新,廣下州郡,令赴軍所。今先討荊蠻,疆理南服;戈旗東指,掃平淮外。然 後奮七萃於西戎,騰五牛於北狄;躬撫亂離之苦,面恤饑寒之患。爾乃還蹕嵩宇, 飲至廟庭,沉璧河洛,告成泰岱,豈不盛歟!百官內外、牧守軍宰,宜各肅勤,用 明爾職。」山胡劉蠡升反,自稱天子,置官僚。是月,以臨淮王彧為征南大將軍, 率眾討魯陽蠻。
èr nián chūn zhēng yuè gēng xū, fēng guǎng píng wáng huái shù zhǎng zi tài cháng shǎo qīng huì wèi fàn yáng wáng. rén zǐ, yǐ tài bǎo rǔ nán wáng yuè lǐng tài wèi. shì yuè, dū du yuán tán cì yú jūn dōu, wèi luò zhōu suǒ bài. wǔ yuán jiàng hù xiān yú xiū lǐ fǎn yú dìng zhōu, hào lǔ xìng yuán nián. zhào zuǒ guāng lù dài fū zhǎng sūn zhì wèi shǐ chí jié jiǎ biāo qí jiāng jūn dà dū dū běi tǎo zhū jūn shì, yǔ dū du hé jiān wáng chēn lǜ jiāng tǎo zhī.
二年春正月庚戌,封廣平王懷庶長子、太常少卿誨為范陽王。壬子,以太保、 汝南王悅領太尉。是月,都督元譚次於軍都,為洛周所敗。五原降戶鮮于脩禮反於 定州,號魯興元年。詔左光祿大夫長孫稚為使持節、假驃騎將軍、大都督、北討諸 軍事,與都督河間王琛率將討之。
èr yuè jiǎ shēn, dì huáng tài hòu lín dà xià mén, qīn lǎn yuān sòng. shì yuè, dié fú luó guó qiǎn shǐ cháo gòng. sān yuè gēng zǐ, yǐ biāo qí dà jiāng jūn xú zhōu cì shǐ ān fēng wáng tíng míng wèi yí tóng sān sī. zhuī fù zhōng shān wáng xī běn jué, zi shū rén shào zhī. jiǎ yín, xī bù chì lēi hú lǜ luò yáng fǎn yú sāng gān, xī yǔ hé xī mù zi tōng lián. bié jiāng ěr zhū róng jī pò zhī.
二月甲申,帝、皇太后臨大夏門,親覽冤訟。是月,疊伏羅國遣使朝貢。三月 庚子,以驃騎大將軍、徐州刺史、安豐王廷明為儀同三司。追復中山王熙本爵,子 叔仁紹之。甲寅,西部敕勒斛律洛陽反於桑乾,西與河西牧子通連。別將爾朱榮擊 破之。
xià sì yuè, dà shè tiān xià. guǐ sì, yǐ shì zhōng chē qí dà jiāng jūn chéng yáng wáng huī wèi yí tóng sān sī. shuò zhōu chéng rén xiān yú ā hú kù dí fēng lè jù chéng fǎn. dīng wèi, dū du lǐ jū cì yú jì chéng zhī běi, yòu wèi luò zhōu suǒ bài, jū zhàn méi. wù shēn, yǐ biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ qí wáng bǎo yín wèi yí tóng sān sī. běi tǎo dū du hé jiān wáng chēn zhǎng sūn zhì shī lì bēn hái, zhào miǎn chēn zhì guān jué. kù mò xī guó qiǎn shǐ cháo gòng. wǔ yuè dīng wèi, chē jià jiāng běi tǎo, nèi wài jiè yán. qián gěi shì huáng mén shì láng yuán lüè zì xiāo yǎn hái cháo, fēng yì yáng wáng. yǐ chéng xiàng gāo yáng wáng yōng wèi dà sī mǎ lì bù shàng shū guǎng yáng wáng yuān wèi biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī, xún wèi dà dū dū, lǜ dū du zhāng wǔ wáng róng běi tǎo xiū lǐ. wù shēn, yàn zhōu cì shǐ cuī bǐng lǜ zhòng qì chéng nán zǒu zhōng shān. yǐ chǒu, yǐ ān xī jiāng jūn guāng lù dài fū zōng zhèng zhēn sūn wèi dū du, tǎo fén zhōu fǎn hú. liù yuè jǐ sì, qū shè qí zhōu. jiàng shǔ chén shuāng chì jù zhòng fǎn, zì hào shǐ jiàn wáng. qū shè píng yáng jiàn xìng zhèng píng sān jùn. zhào jiǎ zhèn xī jiāng jūn dū du zhǎng sūn zhì tǎo shuāng chì, píng zhī. bǐng zi, yì yáng wáng lüè gǎi fēng dōng píng wáng. wèi dà jiāng jūn xī dào dū du yuán héng zhī wèi chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. wù yín, zhào fù jīng zhào wáng jì běn fēng jiāng yáng wáng. wù zǐ, zhào yuē: zì yùn shǔ jiān jí, lì zài yú zī, fēng yì jiāo chí, jīng gǔ bù xī. zǔ zōng shèng yè, wēi ruò zhuì liú shè jì hóng jī, dài jiāng lún zhuì. zhèn wēi dé bù néng xiá bèi, jīng lüè wú yǐ jí yuǎn, bǐ lìng cāng shēng lí cǐ tú tàn, hé yǐ gǒu ān huáng wū, wú kuì qián lí? jīn biàn bì jū zhèng diàn, shū cān sù fú. dāng qīn zì zhāo mù, shōu jí zhōng yǒng. qí yǒu zhí yán zhèng jiàn zhī shì, gǎn jué xùn yì zhī fū, èr shí wǔ rì xī jí huá lín dōng mén, rén bié yǐn jiàn, gòng lùn dé shī. bān gào nèi wài, xián shǐ wén zhī. yǐ wèi, yǐ wèi jiāng jūn dōng píng wáng lüè wèi zuǒ guāng lù dài fū yí tóng sān sī.
夏四月,大赦天下。癸巳,以侍中、車騎大將軍、城陽王徽為儀同三司。朔州 城人鮮于阿胡、庫狄豐樂據城反。丁未,都督李琚次於薊城之北,又為洛周所敗, 琚戰沒。戊申,以驃騎大將軍、開府、齊王寶夤為儀同三司。北討都督河間王琛、 長孫稚失利奔還,詔免琛、稚官爵。庫莫奚國遣使朝貢。五月丁未,車駕將北討, 內外戒嚴。前給事黃門侍郎元略自蕭衍還朝,封義陽王。以丞相、高陽王雍為大司 馬;吏部尚書、廣陽王淵為驃騎大將軍、儀同三司,尋為大都督,率都督章武王融 北討脩禮。戊申,燕州刺史崔秉率眾棄城南走中山。乙丑,以安西將軍、光祿大夫 宗正珍孫為都督,討汾州反胡。六月己巳,曲赦齊州。絳蜀陳雙熾聚眾反,自號始 建王。曲赦平陽、建興、正平三郡。詔假鎮西將軍、都督長孫稚討雙熾,平之。丙 子,義陽王略改封東平王。衛大將軍、西道都督元恆芝為車騎大將軍、儀同三司。 戊寅,詔復京兆王繼本封江陽王。戊子,詔曰:「自運屬艱棘,歷載於茲,烽驛交 馳,旌鼓不息。祖宗盛業,危若綴旒;社稷鴻基,殆將淪墜。朕威德不能遐被,經 略無以及遠,俾令蒼生罹此塗炭,何以苟安黃屋,無愧黔黎?今便避居正殿,蔬餐 素服。當親自招募,收集忠勇。其有直言正諫之士,敢決徇義之夫,二十五日悉集 華林東門,人別引見,共論得失。班告內外,咸使聞知。」乙未,以衛將軍、東平 王略為左光祿大夫、儀同三司。
qiū qī yuè bǐng wǔ, dù luò zhōu qiǎn qí bié shuài cáo hé zhēn kòu lüè yōu zhōu. xíng tái cháng jǐng qiǎn dū du yú róng yāo yú sù yuán, dà pò zhī, zhǎn hé zhēn, huò sān shí yú jí, niú lǘ èr wàn yú tóu. wù shēn, héng zhōu xiàn, xíng tái yuán zuǎn bēn jì zhōu. jiǎ zǐ, xiāo yǎn jiāng yuán shù zhàn sēng zhēn děng kòu shòu chūn. bā yuè bǐng zǐ, jìn fēng guǎng chuān xiàn kāi guó gōng yuán shào wèi cháng shān wáng. yǐ biāo qí dà jiāng jūn dōng dào héng tái lín huái wáng yù wèi yí tóng sān sī. wù yín, dì xìng nán shí kū sì, jí rì hái gōng. wù zǐ, jìn sàn qí cháng shì yù shǐ zhōng wèi wǔ chéng xiàn kāi guó gōng zǐ yōu wèi zhǎng lè wáng. dū du yī wèng shēng tǎo bā, shī lì zhàn mò. guǐ sì, zéi shuài yuán hóng yè zhǎn xiān yú xiū lǐ, qǐng jiàng, wèi zéi dǎng gé róng suǒ shā. dū du ěr zhū róng yú sì zhōu zhí cì shǐ wèi qìng bīn, lìng qí cóng shū yǔ shēng tǒng zhōu shì. jiǔ yuè xīn hài, gé róng bài dū du guǎng yáng wáng yuān zhāng wǔ wáng róng yú bó yě bái niú luó, róng mò yú zhèn. róng zì chēng tiān zǐ, hào yuē qí guó, nián chēng guǎng ān. jiǎ shēn, cháng jǐng yòu pò luò zhōu, zhǎn qí wǔ chuān wáng hè bá wén xìng bié shuài hóu mò chén shēng, shēng qín nán nǚ sì bǎi kǒu, niú lǘ wǔ qiān yú tóu. jiù dé xìng gōng xiàn píng zhōu, shā cì shǐ wáng mǎi nú. shì yuè, mò zhé tiān shēng qǐng jiàng, xiāo bǎo yín shǐ xíng tái zuǒ chéng cuī shì hé rù jù qín zhōu. tiān shēng fù pàn, sòng shì hé yú hú chēn, shā zhī. dōng shí yǒu yī yuè wù xū, dù luò zhōu gōng xiàn yōu zhōu, zhí cì shǐ wáng yán nián jí xíng tái cháng jǐng. bǐng wǔ, shuì jīng shī tián zū, mǔ wǔ shēng jiè lìn gōng tián zhě, mǔ yī dòu. rùn yuè, shuì shì rén chū rù zhě gè yī qián, diàn shě wèi wǔ děng. qí zhōu píng yuán mín liú shù liú cāng shēng jù zhòng fǎn, zhōu jūn pò zǒu zhī. liú shù bēn xiāo yǎn. yǎn jiāng yuán shù bī shòu chūn, yáng zhōu cì shǐ lǐ xiàn lì qū, yǐ chéng jiàng zhī. chū liú zhōu jùn xiàn jí zhǎng shǐ sī mǎ shù zhǔ fù zhì zi yú jīng shī. yǎn yòu qiǎn jiāng gōng bī xīn yě, zhào dū du wèi chéng zǔ tǎo zhī. zhào yuē: qǐng jiù jīng lún fù, zhōng yuán sàng luàn, zōng shì zǐ nǚ, shǔ jí zài qī miào zhī nèi, wèi zá hù làn mén suǒ jū rǔ zhě, xī tīng lí jué.
秋七月丙午,杜洛周遣其別帥曹紇真寇掠幽州。行台常景遣都督於榮邀於粟園, 大破之,斬紇真,獲三十餘級,牛驢二萬餘頭。戊申,恆州陷,行台元纂奔冀州。 甲子,蕭衍將元樹、湛僧珍等寇壽春。八月丙子,進封廣川縣開國公元邵為常山王。 以驃騎大將軍、東道行台、臨淮王彧為儀同三司。戊寅,帝幸南石窟寺,即日還宮。 戊子,進散騎常侍、御史中尉、武城縣開國公子攸為長樂王。都督伊甕生討巴,失 利戰歿。癸巳,賊帥元洪業斬鮮于脩禮,請降,為賊黨葛榮所殺。都督爾朱榮於肆 州執刺史尉慶賓,令其從叔羽生統州事。九月辛亥,葛榮敗都督廣陽王淵、章武王 融於博野白牛邏,融歿於陣。榮自稱天子,號曰齊國,年稱廣安。甲申,常景又破 洛周,斬其武川王賀拔文興、別帥侯莫陳昇,生擒男女四百口,牛驢五千餘頭。就 德興攻陷平州,殺刺史王買奴。是月,莫折天生請降,蕭寶夤使行台左丞崔士和入 據秦州。天生復叛,送士和於胡琛,殺之。冬十有一月戊戌,杜洛周攻陷幽州,執 刺史王延年及行台常景。丙午,稅京師田租,畝五升;借賃公田者,畝一斗。閏月, 稅市人出入者各一錢,店舍為五等。齊州平原民劉樹、劉蒼生聚眾反,州軍破走之。 劉樹奔蕭衍。衍將元樹逼壽春,揚州刺史李憲力屈,以城降之。初留州、郡、縣及 長史、司馬、戍主副質子於京師。衍又遣將攻逼新野,詔都督魏承祖討之。詔曰: 「頃舊京淪覆,中原喪亂,宗室子女,屬籍在七廟之內,為雜戶濫門所拘辱者,悉 聽離絕。」
sān nián chūn zhēng yuè jiǎ xū, yǐ sī kōng gōng huáng fǔ dù wèi sī tú, yí tóng sān sī xiāo bǎo yín wèi sī kōng, chē qí jiāng jūn běi hǎi wáng hào wèi chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. xú zhōu mín rèn dào léng jù zhòng fǎn, xí jù xiāo chéng yǐ pàn. zhōu jūn tǎo píng zhī. xīn sì, gé róng xiàn yīn zhōu, cì shǐ cuī kǎi gù jié sǐ zhī, suì dōng wéi jì zhōu. jiǎ shēn, zhào jùn zhù qián zhī zhì. xiāo bǎo yín yuán héng zhī dà bài yú jīng zhōu, dà lǒng dū du nán píng wáng zhòng jiǒng, xiǎo lǒng dū du gāo yù bìng xiāng xún tuì sàn. dōng qín zhōu cì shǐ pān yì yuān yǐ qiān chéng jiàng zéi. gāo píng lǔ zéi bī qí zhōu, chéng rén zhí cì shǐ wèi lán gēn, yǐ chéng yīng zhī. bīn zhōu cì shǐ bì zǔ huī xíng tái yáng shēn bìng bēn tuì, zǔ huī yú zhèn mò. běi hǎi wáng hào xún yì bài zǒu. zéi shuài hú yǐn zǔ jù běi huá zhōu yǐ yīng zhī. zéi shuài chì gàn qí lín rù jù bīn zhōu. qū shè guān xī jí zhèng píng píng yáng jiàn xìng. wù zǐ, yǐ sī tú huáng fǔ dù wèi tài wèi. jǐ chǒu, yǐ sì fāng wèi píng, zhào nèi wài jiè yán, jiāng qīn chū tǎo. xīn mǎo, xiāo yǎn jiāng zhàn sēng zhēn wéi dōng yù zhōu, zhào sàn qí cháng shì yuán wěi wèi dū du yǐ tǎo zhī. shì yuè, yǎn yòu qiǎn jiāng péng qún wáng biàn děng lǜ zhòng shù wàn bī láng yá, zhào qīng zhōu nán qīng èr zhōu tǎo zhī. èr yuè dīng yǒu, zhào yuē: guān lǒng zāo lí kòu nán, yàn zhào zéi nì píng líng, cāng shēng bō liú, gēng nóng mí yè, jiā zhū zhuǎn yùn, láo yì yǐ shèn, zhōu cāng chǔ shí, wú yí xuán guì. zì fēi kāi shū shǎng zhī gé, hé yǐ xī cáo yùn zhī fán? fán yǒu néng shū sù rù yíng dìng qí yōng sì zhōu zhě, guān dòu èr bǎi hú shǎng yī jiē rù èr huá zhōu zhě, wǔ bǎi shí shǎng yī jiē. bù xiàn duō shǎo, sù bì shòu guān. lǔ zéi jù tóng guān. dīng wèi, zhuī fù gù dōng píng wáng kuāng jué, gǎi fēng jì nán wáng. gēng shēn, dōng jùn mín zhào xiǎn dé fǎn, shā tài shǒu péi yān, zì hào dū du, lì qí xiōng zi wèi tài shǒu. zhào dū du lǐ rén shū tǎo zhī. shì yuè, xiāo yǎn jiāng chéng jǐng juàn kòu péng chéng, zhào yuán wài cháng shì, cuī xiào fēn wèi xíng tái, lǜ jiāng jī zǒu zhī.
三年春正月甲戌,以司空公皇甫度為司徒,儀同三司蕭寶夤為司空,車騎將軍、 北海王顥為車騎大將軍、儀同三司。徐州民任道棱聚眾反,襲據蕭城以叛。州軍討 平之。辛巳,葛榮陷殷州,刺史崔楷固節死之,遂東圍冀州。甲申,詔峻鑄錢之制。 蕭寶夤、元恆芝大敗於涇州,大隴都督、南平王仲冏,小隴都督高聿並相尋退散。 東秦州刺史潘義淵以汧城降賊。高平虜賊逼岐州,城人執刺史魏蘭根,以城應之。 豳州刺史畢祖暉、行台羊深並奔退,祖暉於陣歿。北海王顥尋亦敗走。賊帥胡引祖 據北華州以應之。賊帥叱干騏麟入據豳州。曲赦關西及正平、平陽、建興。戊子, 以司徒皇甫度為太尉。己丑,以四方未平,詔內外戒嚴,將親出討。辛卯,蕭衍將 湛僧珍圍東豫州,詔散騎常侍元暐為都督以討之。是月,衍又遣將彭群、王辯等率 眾數萬逼琅邪,詔青州、南青二州討之。二月丁酉,詔曰:「關隴遭罹寇難,燕趙 賊逆憑陵,蒼生波流,耕農靡業,加諸轉運,勞役已甚,州倉儲實,無宜懸匱。自 非開輸賞之格,何以息漕運之煩?凡有能輸粟入瀛、定、岐、雍四州者,官斗二百 斛賞一階;入二華州者,五百石賞一階。不限多少,粟畢授官。」虜賊據潼關。丁 未,追復故東平王匡爵,改封濟南王。庚申,東郡民趙顯德反,殺太守裴煙,自號 都督,立其兄子為太守。詔都督李仁叔討之。是月,蕭衍將成景雋寇彭城,詔員外 常侍,崔孝芬為行台,率將擊走之。
sān yuè jiǎ zǐ, zhào jiāng xī tǎo, zhōng wài jiè yán. lǔ zéi zǒu, fù tóng guān. wù chén, zhào jiāng huí jià běi tǎo. zhào jīn zǐ guāng lù dài fū yuán zi yōng wèi dà dū dū, tǎo gé róng. xīn wèi, qí zhōu guǎng chuān mín liú jūn zhí qīng hé tài shǒu shào huái, jù zhòng fǎn, zì shǔ dà xíng tái. qīng hé mín fáng xū zì shǔ dà dū dū, tún jù chāng guó chéng.
三月甲子,詔將西討,中外戒嚴。虜賊走,復潼關。戊辰,詔將回駕北討。詔 金紫光祿大夫源子邕為大都督,討葛榮。辛未,齊州廣川民劉鈞執清河太守邵懷, 聚眾反,自署大行台。清河民房須自署大都督,屯據昌國城。
xià sì yuè, bié jiāng yuán bīn zhī tǎo dōng jùn, zhǎn xiǎn dé. jǐ yǒu, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. liù yuè, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. shì yuè, zhào dū du lǐ shū rén tǎo liú jūn, píng zhī.
夏四月,別將元斌之討東郡,斬顯德。己酉,蠕蠕國遣使朝貢。六月,蠕蠕國 遣使朝貢。是月,詔都督李叔仁討劉鈞,平之。
qiū qī yuè, chén jùn mín liú huò zhèng biàn fǎn yú xī huá, hào nián tiān shòu, zhōu jūn tǎo píng zhī. xiāng zhōu cì shǐ ān lè wáng jiàn jù zhōu fǎn. jǐ chǒu, dà shè tiān xià. shì yuè, qīng zhōu cì shǐ péng chéng wáng shào, nán qīng zhōu cì shǐ hú píng, qiǎn jiāng zhǎn xiāo yǎn jiāng péng qún shǒu, fú huò èr qiān yú rén. bā yuè, dū du yuán zi yōng lǐ guǐ péi yǎn gōng yè. dīng wèi, zhǎn jiàn, xiāng zhōu píng. réng lìng zǐ yōng děng tǎo gé róng. jiǔ yuè xīn mǎo, dōng yù zhōu cì shǐ yuán qìng hé yǐ chéng nán pàn. wù zǐ, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. qín zhōu chéng mín dù càn shā mò zhé niàn shēng, zì xíng zhōu shì. nán qín zhōu chéng mín xīn chēn zì xíng zhōu shì, qiǎn shǐ guī zuì.
秋七月,陳郡民劉獲、鄭辯反於西華,號年天授,州軍討平之。相州刺史、安 樂王鑑據州反。己丑,大赦天下。是月,青州刺史、彭城王劭,南青州刺史胡平, 遣將斬蕭衍將彭群首,俘獲二千餘人。八月,都督源子邕、李軌、裴衍攻鄴。丁未, 斬鑒,相州平。仍令子邕等討葛榮。九月辛卯,東豫州刺史元慶和以城南叛。戊子, 蠕蠕國遣使朝貢。秦州城民杜粲殺莫折念生,自行州事。南秦州城民辛琛自行州事, 遣使歸罪。
dōng shí yuè wù shēn, qū shè héng nóng yǐ xī, hé běi zhèng píng píng yáng shào jùn jí guān xī zhū zhōu. xīn hài, yǐ wèi jiāng jūn tǎo lǔ dà bù dū du ěr zhū róng wèi chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. jiǎ yín, yōng zhōu cì shǐ xiāo bǎo yín jù zhōu fǎn, zì hào yuē qí, nián chēng lóng xù. zhào shàng shū yòu pú shè zhǎng sūn zhì tǎo zhī. shí yǒu yī yuè jǐ chǒu, gé róng gōng xiàn jì zhōu, zhí cì shǐ yuán fú, zhú chū jū mín, dòng sǐ zhě shí liù qī. shí yǒu èr yuè wù shēn, dū du yuán zi yōng péi yǎn yǔ gé róng zhàn, bài yú yáng píng dōng běi zhāng shuǐ qū, bìng zhàn mò. shì yuè, dù càn wèi luò chāo suǒ shā, chāo qiǎn shǐ guī zuì.
冬十月戊申,曲赦恆農已西,河北、正平、平陽、邵郡及關西諸州。辛亥,以 衛將軍、討虜大部都督爾朱榮為車騎大將軍、儀同三司。甲寅,雍州刺史蕭寶夤據 州反,自號曰齊,年稱隆緒。詔尚書右僕射長孫稚討之。十有一月己丑,葛榮攻陷 冀州,執刺史元孚,逐出居民,凍死者十六七。十有二月戊申,都督源子邕、裴衍 與葛榮戰,敗於陽平東北漳水曲,並戰歿。是月,杜粲為駱超所殺,超遣使歸罪。
wǔ tài yuán nián chūn zhēng yuè guǐ hài, yǐ běi hǎi wáng hào wèi biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī xiāng zhōu cì shǐ. yǐ chǒu, dìng zhōu wèi dù luò zhōu suǒ xiàn, zhí cì shǐ yáng jīn. yíng zhōu cì shǐ yuán níng yǐ chéng jiàng yú luò zhōu. huáng nǚ shēng, mì yán huáng zǐ. bǐng yín, dà shè, gǎi yuán. bǐng zǐ, zhǎng sūn zhì píng tóng guān. dīng chǒu, yōng zhōu chéng rén hóu zhōng dé xiāng shuài gōng bǎo yín, bǎo yín xié nán yáng gōng zhǔ jí zi, yǔ bǎi yú qí dù wèi ér zǒu, yōng zhōu píng.
武泰元年春正月癸亥,以北海王顥為驃騎大將軍、開府儀同三司、相州刺史。 乙丑,定州為杜洛周所陷,執刺史楊津。瀛州刺史元寧以城降於洛周。皇女生,秘 言皇子。丙寅,大赦,改元。丙子,長孫稚平潼關。丁丑,雍州城人侯終德相率攻 寶夤,寶夤攜南陽公主及子,與百餘騎渡渭而走,雍州平。
èr yuè, yǐ zhǎng sūn zhì wèi chē qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ jiān shàng shū pú shè xī dào xíng tái. qún dào shāo jié gǒng xiàn yǐ xī, guān kǒu yǐ dōng, gōng lù jiàn yǐ nán. zhào wǔ wèi jiāng jūn lǐ shén guǐ wèi dū du, tǎo píng zhī.
二月,以長孫稚為車騎大將軍、開府儀同三司、雍州刺史、兼尚書僕射、西道 行台。群盜燒劫鞏縣以西,關口以東,公路澗以南。詔武衛將軍李神軌為都督,討 平之。
guǐ chǒu, dì bēng yú xiǎn yáng diàn, shí nián shí jiǔ. jiǎ yín, huáng zǐ jí wèi, dà shè tiān xià. huáng tài hòu zhào yuē: huáng jiā wò lì shòu tú, nián jiāng èr bǎi zǔ zōng lèi shèng, shè jì zài ān. gāo zǔ yǐ wén sī xiān tiān, shì zōng yǐ xià wǔ jīng shì, gǔ gōng wéi liáng, yuán shǒu mù mù. jí dà xíng zài yù, zhòng yǐ kuān rén, fèng yǎng lǜ yóu, wēn míng gōng shùn. zhèn yǐ guǎ mèi, qīn lín wàn guó, shí xiè tú shān, dé cán wén mǔ. shǔ yāo nì dì xìng, sì jiāo duō gù. shí wàng qióng líng jiàng yòu, lín zhǐ zhòng fán. zì pān chōng huá yǒu yùn jiāo gōng, jì dàn chǔ liǎng, ér xióng pí wú zhào, wéi huī suì zhāng. yú shí zhí yǐ guó bù wèi kāng, jiǎ chēng tǒng yìn, yù yǐ dǐ dìng wù qíng, xì yǎng chén jí. hé tú yī dàn, gōng jiàn mò zhuī, guó dào zhōng wēi, dà xíng jué sì. huáng céng sūn gù lín táo wáng bǎo huī shì zǐ zhāo, tǐ zì gāo zǔ, tiān biǎo zhuō yì, dà xíng píng rì yǎng ài tè shēn, yì qí ruò zi, shì fú dāng bì. jí yì rì fú yù, dà jiàn mí liú, nǎi yán rù qīng pú, shòu mìng yù jǐ. jì chén yī zài tíng, dēng cè mí jí, yǔn yīng dà bǎo, jí rì jiàn zuò. zhèn shì yòng huáng jù niǔ ní, xīn yān mí jì. jīn sàng jūn yǒu jūn, zōng shí wéi gù, yí chóng shǎng qīng shì, yuán jí bǎi pì, fán jué zài wèi, bìng jiā zhì xù. nèi wài bǎi guān wén wǔ dū jiāng zhēng rén, zāo jiān jiě fǔ, pǔ jiā jūn gōng èr jiē qí jìn wèi wǔ guān, zhí gé yǐ xià zhí cóng yǐ shàng jí zhǔ shuài, kě jūn gōng sān jiē qí wáng guān shī jué, tīng fù fēng wèi. móu fǎn dà nì xuē chú zhě, bù zài sī xiàn. qīng yì jìn gù, yì xī juān chú. ruò èr pǐn yǐ shàng bù néng zì shòu zhě, rèn shòu ér dì. kě bān xuān yuǎn ěr, xián shǐ zhī zhī. yǐ mǎo, yòu zhǔ jí wèi. yí tóng sān sī dà dū dū ěr zhū róng kàng biǎo qǐng rù bēn fù, lè bīng ér nán. shì yuè, dù luò zhōu wèi gé róng suǒ bìng.
癸丑,帝崩於顯陽殿,時年十九。甲寅,皇子即位,大赦天下。皇太后詔曰: 「皇家握歷受圖,年將二百;祖宗累聖,社稷載安。高祖以文思先天,世宗以下武 經世,股肱惟良,元首穆穆。及大行在御,重以寬仁,奉養率由,溫明恭順。朕以 寡昧,親臨萬國,識謝塗山,德慚文母。屬妖逆遞興,四郊多故。實望穹靈降祐, 麟趾眾繁。自潘充華有孕椒宮,冀誕儲兩,而熊羆無兆,維虺遂彰。於時直以國步 未康,假稱統胤,欲以底定物情,系仰宸極。何圖一旦,弓劍莫追,國道中微,大 行絕祀。皇曾孫故臨洮王寶暉世子釗,體自高祖,天表卓異,大行平日養愛特深, 義齊若子,事符當璧。及翊日弗愈,大漸彌留,乃延入青蒲,受命玉幾。暨陳衣在 庭,登策靡及,允膺大寶,即日踐阼。朕是用惶懼忸怩,心焉靡洎。今喪君有君, 宗祏惟固,宜崇賞卿士,爰及百辟,凡厥在位,並加陟敘。內外百官文武、督將征 人,遭艱解府,普加軍功二階;其禁衛武官,直閣以下直從以上及主帥,可軍功三 階;其亡官失爵,聽復封位。謀反大逆削除者,不在斯限。清議禁錮,亦悉蠲除。 若二品以上不能自受者,任授兒弟。可班宣遠邇,咸使知之。」乙卯,幼主即位。 儀同三司、大都督爾朱榮抗表請入奔赴,勒兵而南。是月,杜洛周為葛榮所並。
sān yuè guǐ wèi, gé róng gōng xiàn cāng zhōu, zhí cì shǐ xuē qìng zhī, jū mín sǐ zhě shí bā jiǔ. jiǎ shēn, shàng zūn shì yuē xiào míng huáng dì. yǐ yǒu, zàng yú dìng líng, miào hào sù zōng.
三月癸未,葛榮攻陷滄州,執刺史薛慶之,居民死者十八九。甲申,上尊諡曰 孝明皇帝。乙酉,葬於定陵,廟號肅宗。
xià sì yuè wù xū, ěr zhū róng jì hé. gēng zǐ, huáng tài hòu yòu zhǔ bēng.
夏四月戊戌,爾朱榮濟河。庚子,皇太后、幼主崩。
shǐ chén yuē: wèi zì xuān wǔ yǐ hòu, zhèng gāng bù zhāng. sù zōng chōng líng tǒng yè, líng hòu fù rén zhuān zhì, wěi yòng fēi rén, shǎng fá guāi chuǎn. yú shì xìn qǐ sì fāng, huò yán jī diān, zú yú xiǎng guó bù zhǎng. yì yì lún xū zhī shǐ yě, wū hū!
史臣曰:魏自宣武已後,政綱不張。肅宗沖齡統業,靈後婦人專制,委用非人, 賞罰乖舛。於是釁起四方,禍延畿甸,卒於享國不長。抑亦淪胥之始也,嗚呼!