xiào zhuāng jì
孝莊紀
xiào zhuāng huáng dì, huì zi yōu, péng chéng wáng xié zhī dì sān zi. mǔ yuē lǐ fēi. sù zōng chū, yǐ xié yǒu lǔ yáng yì wèi zhī xūn, fēng wǔ chéng xiàn kāi guó gōng. yòu shì sù zōng shū yú jìn nèi. jí zhǎng, fēng shén xiù huì, zī mào shén měi. bài zhōng shū shì láng chéng mén xiào wèi jiān gěi shì huáng mén shì láng, yǎ wèi sù zōng suǒ qīn dài, zhǎng zhí jìn zhōng. qiān sàn qí cháng shì yù shǐ zhōng wèi. xiào chāng èr nián bā yuè, jìn fēng zhǎng lè wáng. zhuǎn shì zhōng zhōng jūn jiāng jūn. sān nián shí yuè, yǐ xiōng péng chéng wáng shào shì, zhuǎn wèi wèi jiāng jūn zuǒ guāng lù dài fū zhōng shū jiān, shí jiàn chū yě.
孝莊皇帝,諱子攸,彭城王勰之第三子。母曰李妃。肅宗初,以勰有魯陽翼衛 之勛,封武城縣開國公。幼侍肅宗書于禁內。及長,風神秀慧,姿貌甚美。拜中書 侍郎、城門校尉、兼給事黃門侍郎,雅為肅宗所親待,長直禁中。遷散騎常侍、御 史中尉。孝昌二年八月,進封長樂王。轉侍中、中軍將軍。三年十月,以兄彭城王 劭事,轉為衛將軍、左光祿大夫、中書監,實見出也。
jí wǔ tài yuán nián chūn èr yuè, sù zōng bēng, dà dū dū ěr zhū róng jiāng xiàng jīng shī, móu yù fèi lì. yǐ dì jiā yǒu zhōng xūn, qiě jiān mín wàng, yīn yǔ dì tōng, róng nǎi lǜ zhòng lái fù.
及武泰元年春二月,肅宗崩,大都督爾朱榮將向京師,謀欲廢立。以帝家有忠 勛,且兼民望,陰與帝通,榮乃率眾來赴。
xià sì yuè bǐng shēn, dì yǔ xiōng dì yè běi dù hé dīng yǒu, huì róng yú hé yáng. wù xū, nán jì hé, jí dì wèi. yǐ xiōng péng chéng wáng shào wèi wú shàng wáng, dì bà chéng gōng zǐ zhèng wèi shǐ píng wáng. yǐ róng wèi shǐ chí jié shì zhōng dū du zhōng wài zhū jūn shì dà jiāng jūn shàng shū lìng lǐng jūn jiāng jūn lǐng zuǒ yòu, fēng tài yuán wáng. jǐ hài, bǎi liáo xiāng shuài, yǒu sī fèng xǐ fú, bèi fǎ jià, fèng yíng yú hé liáng. gēng zǐ, chē jià xún hé, xī zhì táo zhǔ. róng yǐ bīng quán zài jǐ, suì yǒu yì zhì, nǎi hài líng tài hòu jí yòu zhǔ, cì hài wú shàng wáng shào shǐ píng wáng zǐ zhèng, yòu hài chéng xiàng gāo yáng wáng yōng sī kōng gōng yuán qīn yí tóng sān sī yuán héng zhī yí tóng sān sī dōng píng wáng lüè guǎng píng wáng tì cháng shān wáng shào běi píng wáng chāo rèn chéng wáng yí zhào jùn wáng yù zhōng shān wáng shū rén qí jùn wáng wēn, gōng qīng yǐ xià èr qiān yú rén. liè qí wèi dì, qiān yú biàn mù. jì ér róng huǐ, jī sǎng xiè zuì. yǔ zài róng chuán. xīn chǒu, chē jià rù gōng, yù tài jí diàn, zhào yuē: tài zǔ dàn mìng yīng qī, lóng fēi yàn dài, lěi shì chóng guāng, zài lóng dì xù. jì yù chǎn zī hóng yè, yǒng zài wú qióng. qǐ tú duō nán, gòu zī bǎi liù, zhì shǐ yāo bèi sì qǐ, nèi wài jìng qīn, cháo wú xù zhèng zhī chén, yě duō yuàn kù zhī shì, shí yóu nǚ zhǔ zhuān cháo, zhì zī diān fù. xiào míng huáng dì dà qíng chōng shùn, shēn cún yǐn rěn, yǎn qì wàn guó, zhòng yòng yí yān. gǒu qiú hú chū, rù shǒu shén qì, fán jué yǒu xīn, mò bù jiě tǐ. tài yuán wáng róng, shì bào zhōng xiào, gōng gé gǔ jīn, fù yì jìn yáng, dà huì hé luò, nǎi tuī yì zhèn gōng, yīng zī dà mìng. dé xiè shào kāng, dào kuì qián xù, wěi yǐ miǎo shēn, jūn lín wàn guó, rú shè yuān hǎi, wǎng zhī suǒ jì. kě dà shè tiān xià, gǎi wǔ tài wèi jiàn yì yuán nián. cóng tài yuán wáng dū jiāng jūn shì, pǔ jiā wǔ jiē zài jīng wén guān liǎng jiē, wǔ guān sān jí. fù tiān xià zū yì sān nián. rén yín, tài yuán wáng ěr zhū róng shàng biǎo, qǐng zhuī shì wú shàng wáng wèi huáng dì. yú sǐ yú hé yīn zhě, zhū wáng cì shǐ zèng sān sī, sān pǐn zhě lìng pū, wǔ pǐn zhě cì shǐ, qī pǐn yǐ xià jí mín jùn zhèn. zhū sǐ zhě zi sūn, tīng lì hòu, shòu fēng jué. zhào cóng zhī. guǐ mǎo, yǐ qián tài wèi gōng jiāng yáng wáng jì wèi tài shī sī zhōu mù biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī xiāng zhōu cì shǐ běi hǎi wáng hào wèi tài fù kāi fǔ, réng cì shǐ píng dōng jiāng jūn guāng lù dài fū qīng yuān xiàn kāi guó hóu lǐ yán shí wèi tài bǎo, jìn fēng yáng píng wáng, xún zhuǎn tài fù ān nán jiāng jūn bīng zhōu cì shǐ yuán tiān mù wèi tài wèi gōng, fēng shàng dǎng wáng shì zhōng chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī yáng chūn wèi sī tú gōng chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī dùn qiū jùn kāi guó gōng mù shào wèi sī kōng gōng, lǐng shàng shū lìng, jìn jué wèi wáng shǐ chí jié chē qí dà jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ shàng dǎng gōng zhǎng sūn zhì wèi biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn jué wèi wáng, xún gǎi fēng féng yì wáng zhōng jūn jiāng jūn diàn zhōng shàng shū yuán chén wèi yí tóng sān sī shàng shū zuǒ pú shè, fēng wèi jùn wáng zhōng jūn jiāng jūn gěi shì huáng mén shì láng yuán xū wèi dōng hǎi wáng jīn zǐ guāng lù dài fū guǎng líng wáng gōng wèi yí tóng sān sī. jiǎ chén, zhuī fù gù guǎng yáng wáng yuān gù ān lè wáng jiàn jué. tōng zhí sàn qí cháng shì fū chéng wáng tǎn wèi xián yáng wáng, jiàn yì dài fū yuán guì píng wèi dōng lái wáng, zhí gé jiāng jūn yuán sù wèi lǔ jùn wáng, mì shū láng zhōng yuán yè wèi zhǎng guǎng wáng, féng yì jùn kāi guó gōng yuán shào jǐng fù xiān jué lǒng xī wáng, fú fēng jùn kāi guó gōng féng jiǒng dōng jùn gōng lù zi zhāng běi píng gōng zhǎng sūn yuè bìng fù qí xiān wáng jué, yǐ běi píng wáng chāo hái fù wèi ān dìng wáng. dīng wèi, zhào nèi wài jiě yán. gēng xū, fēng dà jiāng jūn ěr zhū róng cì zǐ chā luó wèi liáng jùn wáng. zhào rú rú zhǔ ā nà guī zàn bài bù míng, shàng shū bù chēng chén.
夏四月丙申,帝與兄弟夜北渡河;丁酉,會榮於河陽。戊戌,南濟河,即帝位。 以兄彭城王劭為無上王,弟霸城公子正為始平王。以榮為使持節、侍中、都督中外 諸軍事、大將軍、尚書令、領軍將軍、領左右,封太原王。己亥,百僚相率,有司 奉璽紱,備法駕,奉迎於河梁。庚子,車駕巡河,西至陶渚。榮以兵權在己,遂有 異志,乃害靈太后及幼主,次害無上王劭、始平王子正,又害丞相高陽王雍、司空 公元欽、儀同三司元恆芝、儀同三司東平王略、廣平王悌、常山王邵、北平王超、 任城王彝、趙郡王毓、中山王叔仁、齊郡王溫,公卿已下二千餘人。列騎衛帝,遷 於便幕。既而榮悔,稽顙謝罪。語在《榮傳》。辛丑,車駕入宮,御太極殿,詔曰: 「太祖誕命應期,龍飛燕代,累世重光,載隆帝緒。冀欲闡茲洪業,永在無窮。豈 圖多難,遘茲百六,致使妖悖四起,內外競侵,朝無恤政之臣,野多怨酷之士,實 由女主專朝,致茲顛覆。孝明皇帝大情沖順,深存隱忍,奄棄萬國,眾用疑焉。苟 求胡出,入守神器,凡厥有心,莫不解體。太原王榮,世抱忠孝,功格古今,赴義 晉陽,大會河洛,乃推翼朕躬,應茲大命。德謝少康,道愧前緒,猥以眇身,君臨 萬國,如涉淵海,罔知所濟。可大赦天下,改武泰為建義元年。從太原王督將軍士, 普加五階;在京文官兩階,武官三級。復天下租役三年。」壬寅,太原王爾朱榮上 表,請追諡無上王為皇帝。余死於河陰者,諸王、刺史贈三司,三品者令仆,五品 者刺史,七品以下及民郡、鎮。諸死者子孫,聽立後,授封爵。詔從之。癸卯,以 前太尉公、江陽王繼為太師、司州牧;驃騎大將軍、開府儀同三司、相州刺史、北 海王顥為太傅、開府,仍刺史;平東將軍、光祿大夫、清淵縣開國侯李延實為太保, 進封陽平王,尋轉太傅;安南將軍、并州刺史元天穆為太尉公,封上黨王;侍中、 車騎大將軍、儀同三司楊椿為司徒公;車騎大將軍、儀同三司、頓丘郡開國公穆紹 為司空公,領尚書令,進爵為王;使持節、車騎大將軍、雍州刺史、上黨公長孫稚 為驃騎大將軍、開府儀同三司,進爵為王,尋改封馮翊王;中軍將軍、殿中尚書元 諶為儀同三司、尚書左僕射,封魏郡王;中軍將軍、給事黃門侍郎元頊為東海王; 金紫光祿大夫、廣陵王恭為儀同三司。甲辰,追復故廣陽王淵、故安樂王鑑爵。通 直散騎常侍、敷城王坦為咸陽王,諫議大夫元貴平為東萊王,直閣將軍元肅為魯郡 王,秘書郎中元曄為長廣王,馮翊郡開國公源紹景復先爵隴西王,扶風郡開國公馮 冏、東郡公陸子彰、北平公長孫悅並復其先王爵,以北平王超還復為安定王。丁未, 詔內外解嚴。庚戌,封大將軍爾朱榮次子叉羅為梁郡王。詔蠕蠕主阿那瑰贊拜不名, 上書不稱臣。
shì yuè, rǔ nán wáng yuè běi hǎi wáng hào lín huái wáng yù qián hòu bēn xiāo yǎn, yǐng zhōu cì shǐ yuán yuàn dá jù chéng nán pàn. wǔ yuè dīng sì shuò, jiā dà jiāng jūn ěr zhū róng běi dào dà xíng tái. yǐ shàng shū yòu pú shè yuán luó wèi dōng dào dà shǐ, zhēng dōng jiāng jūn guāng lù xūn yuán xīn fù zhī, xún fāng chù zhì, xiān xíng hòu wén. xīn yǒu, dà jiāng jūn ěr zhū róng hái jìn yáng, dì jiàn yú máng yīn. bǐng yín, zhào yuē: zì xiào chāng zhī jì, fǎ lìng hūn mǐn. huái zhōng shǒu sù, yōng gé mò shēn shēn yuàn sù hàn, kòng gào mí suǒ. qí yǒu shì zài tōng tú, héng bèi yí yì, míng lì wú shuǎng, wǎng jiàn pái yì. huò xuǎn jǔ bù píng, huò fù yì fán kē, zhū rú cǐ zhě bù kě jù shuō. qí yǒu sù rén jīng gōng chē zhù bù hé zhě, xī jí huá lín dōng mén, zhèn dāng qīn lǐ yuān yù, yǐ shēn jī zhì. jǐ sì, qí zhōu jùn mín jiǎ hào jù zhòng fǎn, yè xí zhōu chéng, huì míng tuì zǒu. yǐ hài, jìn zhōu cì shǐ fán zi hú kè táng zhōu, zhǎn cì shǐ cuī yuán zhēn xíng tái lì yùn, chuán shǒu jīng shī. rén wǔ, zhào qiú dé xíng wén yì zhèng shì qiáng zhí zhě, xiàn lìng tài shǒu cì shǐ jiē xù qí zhì yè, jù yǐ biǎo wén. dé sān rén yǐ shàng, xiàn lìng tài shǒu cì shǐ shǎng yī jiē jǔ fēi qí rén, yì chù yī jiē. yòu yǐ jiù xù jūn xūn bù guò zhēng lǔ, zì jīn yǐ hòu yí yī qián shì yǐ shàng, yú jiē jī ér wèi pǐn. qí cóng yú jià běi lái zhī tú, bù zài cǐ lì. xī bù tīng pò pǐn shòu jiē, pò jiē qǐng bó. xiān shì, xiāo yǎn qiǎn qí jiāng cáo yì zōng kòu jīng zhōu. guǐ wèi, yǐ zhōng jūn jiāng jūn lì bù shàng shū fèi mù wèi shǐ chí jié dōu dū nán zhēng zhū jūn shì, jié dù jīng zhōu cì shǐ wáng pí yǐ tǎo zhī.
是月,汝南王悅、北海王顥、臨淮王彧前後奔蕭衍,郢州刺史元願達據城南叛。 五月丁巳朔,加大將軍爾朱榮北道大行台。以尚書右僕射元羅為東道大使,征東將 軍、光祿勛元欣副之,巡方黜陟,先行後聞。辛酉,大將軍爾朱榮還晉陽,帝餞於 邙陰。丙寅,詔曰:「自孝昌之季,法令昏泯。懷忠守素,擁隔莫申;深怨宿憾, 控告靡所。其有事在通途,橫被疑異,名例無爽,枉見排抑。或選舉不平,或賦役 煩苛,諸如此者不可具說。其有訴人經公車注不合者,悉集華林東門,朕當親理冤 獄,以申積滯。」己巳,齊州郡民賈皓聚眾反,夜襲州城,會明退走。乙亥,晉州 刺史樊子鵠克唐州,斬刺史崔元珍、行台酈惲,傳首京師。壬午,詔求德行、文藝、 政事強直者,縣令、太守、刺史皆敘其志業,具以表聞。得三人以上,縣令、太守、 刺史賞一階;舉非其人,亦黜一階。又以舊敘軍勛不過征虜,自今以後宜依前式以 上,余階積而為品。其從輿駕北來之徒,不在此例。悉不聽破品受階,破階請帛。 先是,蕭衍遣其將曹義宗寇荊州。癸未,以中軍將軍、吏部尚書費穆為使持節、都 督南征諸軍事,節度荊州刺史王羆以討之。
liù yuè dīng hài shuò, zhuī fēng xiōng zhēn dìng xiàn kāi guó gōng zǐ zhí wèi chén liú wáng. gēng yín, yǐ zhèn jūn jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū lǐ qián wèi chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī tè jìn. xīn mǎo, nán jīng zhōu cì shǐ lǐ zhì jù chéng nán pàn. tōng zhí sàn qí cháng shì gāo gān yōng jí dì děng, lǜ hé liú mín qǐ bīng yú qí zhōu zhī píng yuán, pín pò zhōu jūn. zhào dōng dào dà shǐ yuán xīn yù zhǐ, nǎi jiàng. shì yuè, gé róng jī, shǐ qí pú shè rèn bāo lǜ chē sān wàn yú chéng nán kòu, zhì qìn shuǐ. guǐ mǎo, yǐ gāo chāng wáng shì zǐ guāng wèi píng xī jiāng jūn guā zhōu cì shǐ, xí jué tài lín xiàn kāi guó bó gāo chāng wáng. tài wèi gōng shàng dǎng wáng tiān mù wèi dà dū dū dōng běi dào zhū jūn shì, lǜ dū du zōng zhèng zhēn sūn xī yì hè bá shèng ěr zhū yáng dōu děng tǎo rèn bāo. dì yǐ kòu nán wèi yí, bì zhèng diàn, zé gōng chè shàn. yòu bān mù gé, shōu jí zhōng yǒng. qí yǒu zhí yán zhèng jiàn zhī shì gǎn jué xùn yì zhī fū chén guó jiā lì hài zhī móu fù jūn qīn wēi nán zhī jié zhě, jí huá lín yuán, miàn lùn shì. yōu zhōu píng běi fǔ zhǔ bù hé jiān xíng gǎo, lǜ hé běi liú mín shí yú wàn hù fǎn yú qīng zhōu zhī běi hǎi, zì shǔ hàn wáng, hào nián tiān tǒng. wù shēn, yǐ zhēng dōng jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū lǐ shū rén wèi chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī, lǜ zhòng tǎo zhī. zhào zhí qǐn jì yè chí jié mù xīn miǎn mù hù, yǒu tóu míng xiào lì zhě shòu jiǔ pǐn guān. jǐ yǒu, zhào zhū yǒu sī mǎ zhàng cóng róng zhě, zhí rén, yōu liǎng dà jiē, yì shòu shí guān bái mín, chū shēn wài yōu liǎng jiē, yì shòu shí guān. ruò wǔ yì chāo lún zhě, suī wú sī mǎ, yì yī qián tiáo suī bù chāo lún, dàn shè shuò qiào guān yī yì ér dǎn lüè yǒu shī zhě, yī dì chū shēn wài, tè yōu yī dà jiē, shòu shí guān. ruò wú xìng dì zhě, cóng bā pǐn chū shēn, jiē yī qián jiā, tè shòu shí guān. xīn hài, zhào yuē: zhèn dāng qīn yù liù róng, sǎo jìng yàn dài. dà jiāng jūn tài yuán wáng ěr zhū róng lǜ jīng jiǎ shí wàn wèi zuǒ jūn, shàng dǎng wáng tiān mù zǒng zhòng bā wàn wèi qián jūn, sī tú gōng yáng chūn lè bīng shí wàn wèi yòu jūn, sī kōng gōng mù shào tǒng zú bā wàn wèi hòu jūn. shì yuè, gé róng zhòng tuì tún xiāng zhōu zhī běi.
六月丁亥朔,追封兄真定縣開國公子直為陳留王。庚寅,以鎮軍將軍、金紫光 祿大夫李虔為車騎大將軍、儀同三司、特進。辛卯,南荊州刺史李志據城南叛。通 直散騎常侍高乾邕及弟等,率合流民、起兵於齊州之平原,頻破州軍。詔東道大使 元欣喻旨,乃降。是月,葛榮飢,使其僕射任褒率車三萬餘乘南寇,至沁水。癸卯, 以高昌王世子光為平西將軍、瓜州刺史,襲爵泰臨縣開國伯、高昌王。太尉公、上 黨王天穆為大都督、東北道諸軍事,率都督宗正珍孫、奚毅、賀拔勝、爾朱陽都等 討任褒。帝以寇難未夷,避正殿,責躬撤膳。又班募格,收集忠勇。其有直言正諫 之士、敢決徇義之夫、陳國家利害之謀、赴君親危難之節者,集華林園,面論事。 幽州平北府主簿河間邢杲,率河北流民十餘萬戶反於青州之北海,自署漢王,號年 天統。戊申,以征東將軍、金紫光祿大夫李叔仁為車騎大將軍、儀同三司,率眾討 之。詔直寢紀業持節募新免牧戶,有投名效力者授九品官。己酉,詔諸有私馬仗從 戎者,職人,優兩大階,亦授實官;白民,出身外優兩階,亦授實官。若武藝超倫 者,雖無私馬,亦依前條;雖不超倫,但射槊翹關一藝而膽略有施者,依第出身外, 特優一大階,授實官。若無姓第者,從八品出身,階依前加,特授實官。辛亥,詔 曰:「朕當親御六戎,掃靜燕代。大將軍、太原王爾朱榮率精甲十萬為左軍,上黨 王天穆總眾八萬為前軍,司徒公楊椿勒兵十萬為右軍,司空公穆紹統卒八萬為後軍。」 是月,葛榮眾退屯相州之北。
qiū qī yuè dīng sì, zhào cóng sì pǐn yǐ shàng cóng zhēng zhě bù dé yōu jiē, zhèng sì pǐn zhě yōu yī jiē. jūn jí cóng sān pǐn yǐ shàng cóng zhēng, sì pǐn zhě yōu yī dà jiē. zhèng wǔ pǐn yǐ xià, hái yī qián gé, ruò yǒu zhēng jiē shí yú, jì rù sì pǐn sān pǐn. xiàn shòu wǔ jiē. jǐ wèi, zhào qián shì shǒu dōng jùn tài shǒu táng jǐng xuān wèi chí jié dū du, yú dōng jùn zhào mù qiáo jū liú mín èr qiān rén, dù hé suí biàn wèi shān, zhǔn wàng tái jūn. shì yuè, qí xiàn wǔ wáng yú yè xī běi wèi yù gé róng bié shuài chēng wáng zhě qī rén, zhòng wàn yú, jiàng zhī. yǐ chǒu, jiā dà jiāng jūn ěr zhū róng zhù guó dà jiāng jūn lù shàng shū shì. xīn sì, shàng shū zòu duàn bǎi guān gōng gěi yì guān jiàn pèi shòu xì. rén zǐ, guāng zhōu rén liú jǔ jù zhòng shù qiān fǎn yú pú yáng, zì chēng huáng wǔ dà jiāng jūn. shì yuè, gāo píng zhèn rén mò qí chǒu nú jiàn chēng dà wèi, shǔ zhì bǎi guān. shì yuè, lín huái wáng yù zì jiāng nán hái cháo. bā yuè, tài shān tài shǒu yáng kǎn jù jùn yǐn xiāo yǎn jiāng jūn wáng biàn gōng yǎn zhōu. jiǎ chén, zhào dà dū dū zōng zhèng zhēn sūn lǜ nán guǎng zhōu cì shǐ dū du zhèng xiān hù tǎo liú jǔ yú pú yáng, pò píng zhī. yǐ shì zhōng biāo qí dà jiāng jūn lín huái wáng yù wèi yí tóng sān sī. shì yuè, gé róng lǜ zhòng wéi xiāng zhōu. jiǔ yuè yǐ chǒu, zhào tài wèi gōng shàng dǎng wáng tiān mù tǎo gé róng, cì yú zhāo gē zhī nán. jǐ sì, yǐ zhēng dōng jiāng jūn qí zhōu cì shǐ yuán xīn wèi pèi jùn wáng. rén shēn, zhù guó dà jiāng jūn ěr zhū róng lǜ qí qī wàn tǎo gé róng yú fǔ kǒu, pò qín zhī, yú zhòng xī jiàng. jì dìng cāng yíng yīn wǔ zhōu píng. yǐ hài, yǐ píng gé róng, dà shè tiān xià, gǎi wèi yǒng ān yuán nián. xīn sì, yǐ zhù guó dà jiāng jūn tài yuán wáng ěr zhū róng wèi dà chéng xiàng dū du hé běi jī wài zhū jūn shì, yǐ róng zǐ píng chāng jùn kāi guó gōng wén shū chāng lè jùn gōng wén chàng bìng jìn jué wèi wáng, yǐ sī tú gōng yáng chūn wèi tài bǎo, chéng yáng wáng huī wèi sī tú.
秋七月丁巳,詔從四品以上從征者不得優階,正四品者優一階。軍級從三品以 上從征,四品者優一大階。正五品以下,還依前格,若有徵階十餘,計入四品、三 品。限授五階。己未,詔前試守東郡太守唐景宣為持節、都督,於東郡召募僑居流 民二千人,渡河隨便為柵,准望台軍。是月,齊獻武王於鄴西北慰喻葛榮別帥稱王 者七人,眾萬餘,降之。乙丑,加大將軍爾朱榮柱國大將軍、錄尚書事。辛巳,尚 書奏斷百官公給衣冠、劍佩、綬舄。壬子,光州人劉舉聚眾數千反於濮陽,自稱皇 武大將軍。是月,高平鎮人万俟丑奴僭稱大位,署置百官。是月,臨淮王彧自江南 還朝。八月,太山太守羊侃據郡引蕭衍將軍王辯攻兗州。甲辰,詔大都督宗正珍孫 率南廣州刺史、都督鄭先護討劉舉於濮陽,破平之。以侍中、驃騎大將軍、臨淮王 彧為儀同三司。是月,葛榮率眾圍相州。九月乙丑,詔太尉公、上黨王天穆討葛榮, 次於朝歌之南。己巳,以征東將軍、齊州刺史元欣為沛郡王。壬申,柱國大將軍爾 朱榮率騎七萬討葛榮於滏口,破擒之,餘眾悉降。冀、定、滄、瀛、殷五州平。乙 亥,以平葛榮,大赦天下,改為永安元年。辛巳,以柱國大將軍、太原王爾朱榮為 大丞相、都督河北畿外諸軍事,以榮子平昌郡開國公文殊、昌樂郡公文暢並進爵為 王,以司徒公楊椿為太保,城陽王徽為司徒。
dōng shí yuè dīng hài, ěr zhū róng kǎn sòng gé róng yú jīng shī. dì lín chāng hé mén, róng jī sǎng xiè zuì, zhǎn yú dū shì. bǐng shēn, yǐ fǔ jūn jiāng jūn tài cháng qīng tài yuán wáng shì zǐ pú tí wèi shǐ chí jié biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. dīng yǒu, yǐ jì zhōu zhī zhǎng lè xiāng zhōu zhī nán zhào dìng zhōu zhī bó líng cāng zhōu zhī fú yáng píng zhōu zhī liáo xī yàn zhōu zhī shàng gǔ yōu zhōu zhī yú yáng qī jùn, gè wàn hù, zēng fēng tài yuán wáng ěr zhū róng wèi tài yuán guó. wù xū, yòu jiā róng tài shī. gēng xū, yǐ shì zhōng zhèn nán jiāng jūn tài yuán jùn kāi guó gōng yú huī jiān shàng shū zuǒ pú shè, wèi xíng tái, yǔ qí xiàn wǔ wáng tǎo yáng kǎn. rén zǐ, tài shī jiāng yáng wáng jì hōng. guǐ chǒu, yǐ jiāo dōng xiàn kāi guó hóu lǐ kǎn xī fù qí zǔ jué nán jùn wáng. shì yuè, chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī lǐ shū rén tǎo xíng gǎo yú wéi shuǐ, shī lì ér hái. dà dū dū fèi mù dà pò xiāo yǎn jūn, qín qí jiāng cáo yì zōng, kǎn sòng jīng shī. xiāo yǎn yǐ běi hǎi wáng hào wèi wèi wáng, hào nián xiào jī, rù jù nán yǎn zhī zhì chéng. shí yǒu yī yuè wù wǔ, yǐ wú shàng wáng shì zǐ sháo wèi péng chéng wáng, chén liú wáng zǐ kuān wèi chén liú wáng, kuān dì gāng wèi fú yáng wáng, gāng dì zhì wèi lín lǜ wáng. guǐ hài, qí xiàn wǔ wáng xíng tái yú huī, yǔ xú yǎn xíng tái cuī xiào fēn dà dū dū diāo xuān dà pò yáng kǎn yú xiá qiū, kǎn bēn xiāo yǎn. yǎn zhōu píng. wù yín, yǐ shàng dǎng wáng tiān mù wèi dà jiāng jūn kāi fǔ, shì xí bīng zhōu cì shǐ. fēng qián jiāng jūn tài zhōng dài fū yuán níng wèi dōng ān wáng. shí yǒu èr yuè gēng zǐ, zhào xíng tái yú huī huí shī tǎo xíng gǎo, cì yú lì xià. shì suì, gé róng yú dǎng hán lóu fù jù yōu zhōu fǎn.
冬十月丁亥,爾朱榮檻送葛榮於京師。帝臨閶闔門,榮稽顙謝罪,斬於都市。 丙申,以撫軍將軍、太常卿、太原王世子菩提為使持節、驃騎大將軍、開府儀同三 司。丁酉,以冀州之長樂、相州之南趙、定州之博陵、滄州之浮陽、平州之遼西、 燕州之上谷、幽州之漁陽七郡,各萬戶,增封太原王爾朱榮為太原國。戊戌,又加 榮太師。庚戌,以侍中、鎮南將軍、太原郡開國公於暉兼尚書左僕射,為行台,與 齊獻武王討羊侃。壬子,太師、江陽王繼薨。癸丑,以膠東縣開國侯李侃希復其祖 爵南郡王。是月,車騎大將軍、儀同三司李叔仁討邢杲於濰水,失利而還。大都督 費穆大破蕭衍軍,擒其將曹義宗,檻送京師。蕭衍以北海王顥為魏王,號年孝基, 入據南兗之銍城。十有一月戊午,以無上王世子韶為彭城王,陳留王子寬為陳留王, 寬弟剛為浮陽王,剛弟質為林慮王。癸亥,齊獻武王、行台於暉,與徐兗行台崔孝 芬、大都督刁宣大破羊侃於瑕丘,侃奔蕭衍。兗州平。戊寅,以上黨王天穆為大將 軍、開府,世襲并州刺史。封前將軍、太中大夫元凝為東安王。十有二月庚子,詔 行台於暉回師討邢杲,次於歷下。是歲,葛榮餘黨韓樓復據幽州反。
èr nián chūn zhēng yuè jiǎ yín, yú huī suǒ bù dū du péng lè lǜ èr qiān yú qí běi zǒu yú hán lóu, nǎi bān shī.
二年春正月甲寅,於暉所部都督彭樂率二千餘騎北走於韓樓,乃班師。
èr yuè guǐ wèi shuò, zhào zhū jìn wèi zhī guān cóng róng yǒu gōng jí shāng yí zhě, fù xuǎn xiān xù. jiǎ wǔ, zūn huáng kǎo wèi wén mù huáng dì, miào hào sù zǔ, huáng bǐ wèi wén mù huáng hòu. yàn zhōu mín wáng qìng zǔ jù zhòng yú shàng dǎng, zì chēng wèi wáng. zhù guó dà jiāng jūn ěr zhū róng tǎo qín zhī. rén yín, zhào sàn qí cháng shì jì yīn wáng huī yè jiān xíng tái shàng shū, dū dū du lǐ dé lóng qiū dà qiān zhèn liáng guó. sān yuè rén xū, zhào dà jiāng jūn shàng dǎng wáng tiān mù yǔ qí xiàn wǔ wáng tǎo xíng gǎo.
二月癸未朔,詔諸禁衛之官從戎有功及傷夷者,赴選先敘。甲午,尊皇考為文 穆皇帝,廟號肅祖,皇妣為文穆皇后。燕州民王慶祖聚眾於上黨,自稱為王。柱國 大將軍爾朱榮討擒之。壬寅,詔散騎常侍、濟陰王暉業兼行台尚書,督都督李德龍、 丘大千鎮梁國。三月壬戌,詔大將軍、上黨王天穆與齊獻武王討邢杲。
xià sì yuè guǐ wèi, qiān sù zǔ wén mù huáng dì jí wén mù huáng hòu shén zhǔ yú tài miào, nèi wài bǎi liáo pǔ fàn jiā yī jí. qū shè jī nèi, sǐ zuì zhì liú rén jiǎn yī děng, tú xíng yǐ xià xī miǎn. gēng zǐ, zhào tài yuán wáng ěr zhū róng xià jiāng shì bìng fàn jiā èr jí. xīn chǒu, shàng dǎng wáng tiān mù qí xiàn wǔ wáng dà pò xíng gǎo yú qí zhōu zhī jì nán. gǎo jiàng, sòng jīng shī, zhǎn yú dū shì. yuán hào gōng xiàn kǎo chéng, zhí xíng tái yuán huī yè dū du qiū dà qiān. wǔ yuè rén zǐ shuò, yuán hào kè liáng guó. dīng sì, yǐ fǔ jūn jiāng jūn qián xú zhōu cì shǐ yáng yù wèi shǐ chí jié zhèn dōng jiāng jūn dōng nán dào dà dū dū, lǜ zhòng zhèn xíng yáng shàng shū pú shè ěr zhū shì lóng zhèn hǔ láo shì zhōng ěr zhū shì chéng zhèn è bǎn. xīn yǒu, zhào sī mǎ zhàng cóng róng yōu jiē shòu guān. rén xū, yòu zhào mù shì yī yī zhēng gé róng. jiǎ zǐ, yòu zhào zhí rén jí mín chū mǎ, yōu jiē gè yǒu chà. yǐ chǒu, nèi wài jiè yán. guǐ yǒu, yuán hào xiàn xíng yáng, zhí yáng yù. ěr zhū shì lóng qì hǔ láo dùn hái. jiǎ xū, chē jià běi xún, yǐ hài, xìng hé nèi. bǐng zǐ, yuán hào rù luò. dīng chǒu, jìn fēng chéng yáng xiàn kāi guó gōng yuán zhǐ wèi píng yuán wáng, ān chāng xiàn kāi guó hóu yuán zhì wèi huá shān wáng, bìng jiā yí tóng sān sī. wù yín, xíng tái cuī xiào fēn dà dū dū diāo xuān pò yuán hào hòu jūn dū du hóu xuān yú liáng guó, zhǎn zhī, qín qí zú sān qiān rén. yǐ shì zhōng chē qí jiāng jūn shàng shū yòu pú shè ěr zhū shì lóng wèi shǐ chí jié xíng tái pú shè běn jiāng jūn xiāng zhōu cì shǐ, zhèn yè chéng, yǐ pián yí cóng shì. yòu zhào shàng dǎng bǎi nián yǐ xià jiǔ shí yǐ shàng bǎn sān pǐn jùn, bā shí yǐ shàng sì pǐn jùn, qī shí yǐ shàng wǔ pǐn jùn. tài yuán wáng ěr zhū róng huì chē jià yú zhǎng zi, jí rì fǎn pèi. shàng dǎng wáng tiān mù běi dù, huì chē jià yú hé nèi. liù yuè jǐ chǒu, yí tóng sān sī fèi mù wèi hào suǒ hài. rén yín, kè hé nèi, zhǎn tài shǒu yuán xí dū du zōng zhèng zhēn sūn.
夏四月癸未,遷肅祖文穆皇帝及文穆皇后神主於太廟,內外百僚普泛加一級。 曲赦畿內,死罪至流人減一等,徒刑以下悉免。庚子,詔太原王爾朱榮下將士並泛 加二級。辛丑,上黨王天穆、齊獻武王大破邢杲於齊州之濟南。杲降,送京師,斬 於都市。元顥攻陷考城,執行台元暉業、都督丘大千。五月壬子朔,元顥克梁國。 丁巳,以撫軍將軍、前徐州刺史揚昱為使持節、鎮東將軍、東南道大都督,率眾鎮 滎陽;尚書僕射爾朱世隆鎮虎牢;侍中爾朱世承鎮崿岅。辛酉,詔私馬仗從戎優階 授官。壬戌,又詔募士一依征葛榮。甲子,又詔職人及民出馬,優階各有差。乙丑, 內外戒嚴。癸酉,元顥陷滎陽,執楊昱。爾朱世隆棄虎牢遁還。甲戌,車駕北巡, 乙亥,幸河內。丙子,元顥入洛。丁丑,進封城陽縣開國公元祉為平原王,安昌縣 開國侯元鷙為華山王,並加儀同三司。戊寅,行台崔孝芬、大都督刁宣破元顥後軍 都督侯暄於梁國,斬之,擒其卒三千人。以侍中、車騎將軍、尚書右僕射爾朱世隆 為使持節、行台僕射、本將軍、相州刺史,鎮鄴城,以便宜從事。又詔上黨百年以 下九十以上板三品郡,八十以上四品郡,七十以上五品郡。太原王爾朱榮會車駕於 長子,即日反旆。上黨王天穆北渡,會車駕於河內。六月己丑,儀同三司費穆為顥 所害。壬寅,克河內,斬太守元襲、都督宗正珍孫。
qiū qī yuè wù chén, dū du ěr zhū zhào hè bá shèng cóng xiá shí yè jì, pò hào zi guān shòu jí ān fēng wáng yán míng jūn, yuán hào bài zǒu. gēng wǔ, chē jià rù jū huá lín yuán, shēng dà xià mén, dà shè tiān xià. yǐ shǐ chí jié chē qí jiāng jūn dū du yǐng chuān jùn kāi guó gōng ěr zhū zhào wèi chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. zhào yǐ qián cháo xūn shū duō qiè mào, yí yī qiè fén qì zhī. ruò lì xiào zhuó rán wèi shí suǒ zhī zhě, bié jiā kē shǎng. fān kè jí biān qiú fān chéng jiàng, yǒu xūn wèi xù zhě, bù zài fén duàn zhī xiàn. běi lái jūn shì jí suí jià wén wǔ mǎ zhǔ lì yì, jiā fàn wǔ jí hé běi zhí shì zhī guān, èr jí hé nán lì yì jí yíng jià zhī guān, bìng zhōng tú hù cóng, yì èr jí. rén shēn, yǐ zhù guó dà jiāng jūn tài yuán wáng ěr zhū róng wèi tiān zhù dà jiāng jūn, jiā qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī. guǐ yǒu, lín yǐng xiàn zú jiāng fēng zhǎn yuán hào, chuán shǒu jīng shī. jiǎ xū, yǐ jiāng jūn shàng dǎng wáng tiān mù wèi tài zǎi, sī tú gōng chéng yáng wáng wēi wèi dà sī mǎ tài wèi gōng. yǐ hài, yàn láo tiān zhù dà jiāng jūn ěr zhū róng shàng dǎng wáng tiān mù jí běi lái dū jiāng yú dōu tíng, chū gōng rén sān bǎi zēng mián zá cǎi shù wàn pǐ, bān cì yǒu chà. yòu zhū zhōu jùn qiǎn shǐ fèng biǎo xíng gōng zhě, bìng jiā yī dà jiē. dīng chǒu, huò yuán hào dì xū, zhǎn yú dū shì. zhào shòu yuán hào jué shǎng jiē jí, xī zhuī duó zhī. jǐ mǎo, yǐ zhèn dōng jiāng jūn nán qīng zhōu cì shǐ yuán xù wèi xiāng chéng wáng, píng nán jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ yuán xiān wèi rǔ yáng wáng. rùn yuè xīn sì, dì shǐ jū gōng nèi. xīn mǎo, yǐ chē qí jiāng jūn jiān lì bù shàng shū yáng jīn wèi sī kōng. bā zhōu cì shǐ yán shǐ xīn jù zhōu nán pàn, xiāo yǎn qiǎn qí jiāng xiāo wán zhāng hóng jiāng mào dá děng lǜ zhòng fù yuán.
秋七月戊辰,都督爾朱兆、賀拔勝從硤石夜濟,破顥子冠受及安豐王延明軍, 元顥敗走。庚午,車駕入居華林園,升大夏門,大赦天下。以使持節、車騎將軍、 都督、潁川郡開國公爾朱兆為車騎大將軍、儀同三司。詔以前朝勛書多竊冒,宜一 切焚棄之。若立效灼然為時所知者,別加科賞。蕃客及邊酋翻城降,有勛未敘者, 不在焚斷之限。北來軍士及隨駕文武、馬渚立義,加泛五級;河北執事之官,二級; 河南立義及迎駕之官,並中途扈從,亦二級。壬申,以柱國大將軍、太原王爾朱榮 為天柱大將軍,加前後部羽葆、鼓吹。癸酉,臨潁縣卒江豐斬元顥,傳首京師。甲 戌,以將軍、上黨王天穆為太宰,司徒公、城陽王微為大司馬、太尉公。乙亥,晏 勞天柱大將軍爾朱榮、上黨王天穆及北來督將於都亭,出宮人三百、繒綿雜彩數萬 匹,班賜有差。又諸州郡遣使奉表行宮者,並加一大階。丁丑,獲元顥弟頊,斬於 都市。詔受元顥爵賞、階級,悉追奪之。己卯,以鎮東將軍、南青州刺史元旭為襄 城王,平南將軍、南兗州刺史元暹為汝陽王。閏月辛巳,帝始居宮內。辛卯,以車 騎將軍、兼吏部尚書楊津為司空。巴州刺史嚴始欣據州南叛,蕭衍遣其將蕭玩、張 鴻、江茂達等率眾赴援。
bā yuè gēng xū shuò, zhào zhū yǒu gōng sī zhài fù, yī qián yǐ shàng jù wàn yǐ hái, xī jiē jìn duàn, bù dé zhēng zé. yǐ wèi, yǐ shì zhōng tài fù lǐ yán shí wèi sī tú gōng. dīng mǎo, fēng guā zhōu cì shǐ yuán tài róng wèi dōng yáng wáng. jiǎ xū, shì zhōng tài bǎo yáng chūn zhì shì. yǐ hài, zhào chē qí jiāng jūn yòu guāng lù dài fū xī yì bǎn shòu tiān zhù dà jiāng jūn ěr zhū róng tài zǎi tiān mù xià xūn jí zǔ fù shū bó qí nián lǎo zhě mù shǒu yǒu chà. jiǔ yuè, dà dū dū hóu yuān tǎo hán lóu yú jì, pò zhǎn zhī. yōu zhōu píng. mò qí chǒu nú gōng dōng qín chéng, xiàn zhī, shā cì shǐ gāo zi lǎng.
八月庚戌朔,詔諸有公私債負,一錢以上巨萬以還,悉皆禁斷,不得征責。已 未,以侍中、太傅李延實為司徒公。丁卯,封瓜州刺史元太榮為東陽王。甲戌,侍 中、太保楊椿致仕。乙亥,詔車騎將軍、右光祿大夫奚毅板授天柱大將軍爾朱榮、 太宰天穆下勛及祖父叔伯耆年老者牧守有差。九月,大都督侯淵討韓樓於薊,破斬 之。幽州平。万俟丑奴攻東秦城,陷之,殺刺史高子朗。
dōng shí yuè dīng chǒu, yǐ qián sī kōng gōng dān yáng wáng xiāo zàn wèi sī tú gōng. shí yǒu yī yuè jǐ mǎo, jiù dé xìng zì yíng zhōu qiǎn shǐ qǐng jiàng. dīng hài, zhào qún guān xiū tíng zài wài zhě jiē lìng fù què, chéng huì yǒu chà. bǐng wǔ, yǐ dà sī mǎ tài wèi gōng chéng yáng wáng huī wèi tài bǎo, sī tú gōng dān yáng wáng xiāo zàn wèi tài wèi gōng, kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ zhǎng sūn zhì wèi sī tú gōng. shí yǒu èr yuè xīn hài, xiāo yǎn yǎn zhōu cì shǐ zhāng jǐng yōng jīng zhōu cì shǐ lǐ líng qǐ xióng xìn jiāng jūn xiāo jìn míng lái jiàng.
冬十月丁丑,以前司空公、丹陽王蕭贊為司徒公。十有一月己卯,就德興自營 州遣使請降。丁亥,詔群官休停在外者皆令赴闕,程會有差。丙午,以大司馬、太 尉公、城陽王徽為太保,司徒公、丹陽王蕭贊為太尉公,開府儀同三司、雍州刺史 長孫稚為司徒公。十有二月辛亥,蕭衍兗州刺史張景邕、荊州刺史李靈起、雄信將 軍蕭進明來降。
sān nián chūn zhēng yuè jǐ chǒu, yì zhōu cì shǐ zhǎng sūn shòu liáng zhōu cì shǐ yuán jùn děng, qiǎn jiāng yǔ zhēng bā zhōu dū du yuán jǐng xià tǎo yán shǐ xīn, zhǎn zhī. xiāo yǎn dū du xiāo wán hé nán wèi chén chóu bài zǒu, zhǎn wán shǒu, fú huò wàn yú rén. xīn chǒu, dōng xú zhōu chéng mín lǚ wén xīn wáng shè děng shā cì shǐ yuán tài bīn, jù chéng fǎn. yǐ fǔ jūn jiāng jūn dōu guān shàng shū fán zi hú jiān yòu pú shè, wèi xíng tái, dū zhēng nán jiāng jūn dū du jiǎ xiǎn zhì, zhēng dōng jiāng jūn xú zhōu cì shǐ yán sī dá yǐ tǎo zhī. èr yuè jiǎ yín, kè zhī. dōng xú píng.
三年春正月己丑,益州刺史長孫壽、梁州刺史元俊等,遣將與征巴州都督元景 夏討嚴始欣,斬之。蕭衍都督蕭玩、何難尉、陳愁敗走,斬玩首,俘獲萬餘人。辛 丑,東徐州城民呂文欣、王赦等殺刺史元太賓,據城反。以撫軍將軍、都官尚書樊 子鵠兼右僕射,為行台,督征南將軍、都督賈顯智,征東將軍、徐州刺史嚴思達以 討之。二月甲寅,克之。東徐平。
sān yuè, chǒu nú dà xíng tái wèi chí pú sà kòu qí zhōu, dà dū dū hè bá yuè kě zhū hún dào yuán dà pò zhī.
三月,丑奴大行台尉遲菩薩寇岐州,大都督賀拔岳、可朱渾道元大破之。
xià sì yuè dīng sì, yǐ shì zhōng tài wèi gōng dān yáng wáng xiāo zàn wèi shǐ chí jié dū du qí jì yǎn sān zhōu zhū jūn shì biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī qí zhōu cì shǐ. dīng mǎo, yōng zhōu cì shǐ ěr zhū tiān guāng tǎo chǒu nú xiāo bǎo yín yú ān dìng, pò qín zhī, qiú sòng jīng shī. jiǎ xū, yǐ guān zhōng píng, dà shè tiān xià. chǒu nú zhǎn yú dū shì, bǎo yín cì sǐ yú tuó niú shǔ. liù yuè wù wǔ, zhào hú shì qīn shǔ shòu jué yú cháo zhě chù fù biān mín. yè dá guó xiàn shī zi yī. shì yuè, bái mǎ lóng hé hú wáng qìng yún jiàn chēng dà wèi yú shuǐ luò chéng, shǔ zhì bǎi guān.
夏四月丁巳,以侍中、太尉公、丹陽王蕭贊為使持節、都督齊濟兗三州諸軍事、 驃騎大將軍、開府儀同三司、齊州刺史。丁卯,雍州刺史爾朱天光討丑奴、蕭寶夤 於安定,破擒之,囚送京師。甲戌,以關中平,大赦天下。丑奴斬於都市,寶夤賜 死於駝牛署。六月戊午,詔胡氏親屬受爵於朝者黜附編民。嚈達國獻師子一。是月, 白馬龍涸胡王慶雲僭稱大位於水洛城,署置百官。
qiū qī yuè bǐng zǐ, tiān guāng píng shuǐ luò chéng, qín qìng yún, kēng qí chéng mín yī wàn qī qiān. guǐ sì, xiāo yǎn mín gé qiú bo tāng shì lǜ bǎo jù nèi fù. gēng zǐ, chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī lǐ shū rén zuò shì chú míng wèi mín. jiǔ yuè xīn mǎo, tiān zhù dà jiāng jūn ěr zhū róng shàng dǎng wáng tiān mù zì jìn yáng lái cháo. wù xū, dì shā róng tiān mù yú míng guāng diàn, jí róng zi yí tóng sān sī pú tí. nǎi shēng chāng hé mén, zhào yuē:
秋七月丙子,天光平水洛城,擒慶雲,坑其城民一萬七千。癸巳,蕭衍民革虬、 卜湯世率堡聚內附。庚子,車騎大將軍、儀同三司李叔仁坐事除名為民。九月辛卯, 天柱大將軍爾朱榮、上黨王天穆自晉陽來朝。戊戌,帝殺榮、天穆於明光殿,及榮 子儀同三司菩提。乃升閶闔門,詔曰:
gài tiān dào jì yíng, rén lún jí è, shū ér bù lòu, xíng zhī wú shě. shì yǐ lǚ huò zhī mén, huò qiǎn suǒ fú liáng dǒng zhī jiā, jiù zhēng sī zài. qǐng xiào chāng zhī mò, tiān bù kǒng jiān, nǚ zhǔ luàn zhèng, jiān guó wú zhǔ. ěr zhū róng yuán zì jìn yáng, tóng yōu wáng shì, yì qí zhī jiàn, dà huì méng jīn, yǔ shì lè tuī, gòng chéng hóng yè. lùn qí shǐ tú, fēi wú láo xiào. dàn zhì yuǎn kǒng ní, zhōng zhī shí nán, céng wèi chóng cháo, chái shēng yǐ lù. hé yīn zhī yì, ān rěn wú qīn. wáng gōng qīng shì, yī zhāo tú dì, zōng qī mí yí, nèi wài jù jǐn. jiǎ nòng tiān wēi, dài wēi shén qì. shí shì cāng zú, wèi huáng wèn zuì. xún yǐ gé zéi héng xíng, mǎ shǒu nán xiàng, shě guò zé chéng, yòng píng chǒu lǔ. jí yuán hào wèn dǐng, dà jià běi xún, fù zhì qín wáng, zhǎn lì xíng suǒ. yǐ cǐ lùn gōng, qiě kě bǔ guò. jì wèi jí zǎi héng, dì yú qí lǔ, róng yǎng zhī zhì, qǐ fù shì guò? dàn xīn rú měng huǒ, shān lín wú yǐ gōng qí bào yì děng lòu zhī, jiāng hé wú yǐ chōng qí yì. jì jiàn jīn gé shāo níng, fāng yú jiàn tài, bù tuī tiān gōng, zhuān wèi jǐ lì. yǔ duó rèn qíng, zāng pǐ sì yì, wú jūn zhī jī, rì yuè yǐ shén. bá fà shù zuì, gài bù zú chēng zhǎn zhú shū qiān, qǐ yún néng jǐn. fāng fù tuō míng cháo zōng, yīn tú xìn nì, pì nì tiān jū, kuī yú shèng lì. nǎi yǒu liè guān huǐ miǎn zhī xīn, jiāng wèi bá běn sè yuán zhī shì. tiān jì yàn luàn, rén yì huǐ huò, tóng è zhī chén, mì lái tóu gào. jiāng ér bì zhū, zuì wú róng shě. yòu yuán tiān mù zōng shì mò shǔ, míng wàng sù wēi, zāo féng jì huì, pō cān yì jǔ. bù néng jié qí zhōng chéng yǐ fèng jiā guó, nǎi fù qì běn zhú mò, bèi tóng jí yì, wèi zhī móu zhǔ, chéng bǐ huò xīn. shì ér kě rěn, shú bù kě shù! bìng yǐ fú gū, zì yí yī qī. yuán è jì chú, rén shén qìng tài, biàn kě dà shè tiān xià.
蓋天道忌盈,人倫嫉惡,疏而不漏,刑之無舍。是以呂霍之門,禍譴所伏;梁 董之家,咎徵斯在。頃孝昌之末,天步孔艱,女主亂政,監國無主。爾朱榮爰自晉 陽,同憂王室,義旗之建,大會盟津,與世樂推,共成鴻業。論其始圖,非無勞效。 但致遠恐泥,終之實難,曾未崇朝,豺聲已露。河陰之役,安忍無親。王公卿士, 一朝塗地,宗戚靡遺,內外俱盡。假弄天威,殆危神器。時事倉卒,未遑問罪。尋 以葛賊橫行,馬首南向,舍過責成,用平醜虜。及元顥問鼎,大駕北巡,復致勤王, 展力行所。以此論功,且可補過。既位極宰衡,地逾齊、魯,容養之至,豈復是過? 但心如猛火,山林無以供其暴;意等漏卮,江河無以充其溢。既見金革稍寧,方隅 漸泰,不推天功,專為己力。與奪任情,臧否肆意,無君之跡,日月以甚。拔髮數 罪,蓋不足稱;斬竹書愆,豈雲能盡。方復託名朝宗,陰圖釁逆,睥睨天居,窺覦 聖歷。乃有裂冠毀冕之心,將為拔本塞源之事。天既厭亂,人亦悔禍,同惡之臣, 密來投告。將而必誅,罪無容舍。又元天穆宗室末屬,名望素微,遭逢際會,頗參 義舉。不能竭其忠誠以奉家國,乃復棄本逐末,背同即異,為之謀主,成彼禍心。 是而可忍,孰不可恕!並以伏辜,自貽伊戚。元惡既除,人神慶泰,便可大赦天下。
qiǎn wǔ wèi jiāng jūn xī yì qián yān zhōu cì shǐ cuī yuān lǜ bīng zhèn běi zhōng. shì yè, pú shè ěr zhū shì lóng róng qī xiāng jùn zhǎng gōng zhǔ, lǜ róng bù qǔ fén xī yáng mén, chū tún hé yīn. jǐ hài, gōng hé qiáo, qín yì děng yú tú, hài zhī jù běi zhōng chéng, nán bī jīng yì. zhào yǐ biāo qí dà jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ guǎng zōng jùn kāi guó gōng ěr zhū tiān guāng wèi shì zhōng yí tóng sān sī, yǐ shì zhōng sī kōng gōng yáng jīn wèi shǐ chí jié dū bìng sì yàn héng yún shuò xiǎn fén wèi jiǔ zhōu zhū jūn shì biāo qí dà jiāng jūn bīng zhōu cì shǐ jiān shàng shū lìng běi dào dà xíng tái, jīng lüè bìng sì. gēng zǐ, zhào zhū jiù dài rén fù huá lín yuán, dì jiāng qīn jiǎn xù. yǐ fǔ jūn jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū gāo gān yōng wèi shì zhōng hé běi dà shǐ, zhāo jí xiāo yǒng.
遣武衛將軍奚毅、前燕州刺史崔淵率兵鎮北中。是夜,僕射爾朱世隆、榮妻鄉 郡長公主,率榮部曲焚西陽門,出屯河陰。己亥,攻河橋,擒毅等於途,害之;據 北中城,南逼京邑。詔以驃騎大將軍、雍州刺史、廣宗郡開國公爾朱天光為侍中、 儀同三司,以侍中、司空公楊津為使持節、督並肆燕恆雲朔顯汾蔚九州諸軍事、驃 騎大將軍、并州刺史、兼尚書令、北道大行台,經略並肆。庚子,詔諸舊代人赴華 林園,帝將親簡敘。以撫軍將軍、金紫光祿大夫高乾邕為侍中、河北大使,招集驍 勇。
dōng shí yuè guǐ mǎo shuò, fēng ān nán jiāng jūn dà hóng lú qīng yuán bǎo jù wèi nán yáng wáng, dà zōng zhèng qīng rǔ yáng xiàn kāi guó gōng yuán xiū píng yáng wáng, tōng zhí sàn qí cháng shì lóng xiāng jiāng jūn xīn yáng xiàn kāi guó bó yuán dàn wèi chāng lè wáng. fù tōng zhí sàn qí cháng shì láng yá xiàn kāi guó gōng lǐ shū rén guān jué, réng wèi shǐ chí jié dà dū dū, yǐ tǎo shì lóng. yǐ wèi jùn wáng chén xǐ fēng zhào jùn wáng, chén dì zǐ zhào jùn wáng zhì gǎi fēng píng chāng wáng. yí tóng sān sī lǐ qián hōng. dīng wèi, bān mù gōng hé qiáo gé, shǎng bó shòu guān gè yǒu chà. wù shēn, huáng zǐ shēng, dà shè tiān xià, wén wǔ bǎi liáo fàn èr jí. yǐ píng nán jiāng jūn zhōng shū lìng wèi lán gēn jiān shàng shū zuǒ pú shè, wèi hé běi xíng tái, dìng xiāng yīn sān zhōu bǐng lán gēn jié dù. yǐ mǎo, tōng zhí sàn qí cháng shì jiǎ píng xī jiāng jūn dū du lǐ miáo yǐ huǒ chuán fén hé qiáo, ěr zhū shì lóng tuì zǒu. bǐng chén, zhào dà dū dū jiān shàng shū pú shè xíng tái yuán zi gōng lǜ bù qí yī wàn chū zì xī dào, xíng tái yáng yù lǐng dū du lǐ kǎn xī děng bù mù yǒng shì bā qiān wǎng cóng dōng lù, fáng tǎo zhī. zi gōng réng zhèn tài xíng dān gǔ. shì lóng zhì jiàn zhōu, cì shǐ lù xī zhì jù shǒu. chéng xiàn, jǐn tú zhī, wéi xī zhì huò miǎn. yǐ zhōng jūn jiāng jūn qián dōng jīng zhōu cì shǐ yuán xiǎn gōng wèi shǐ chí jié dū du jìn jiàn nán fén sān zhōu zhū jūn shì zhèn xī jiāng jūn jìn zhōu cì shǐ jiān shàng shū zuǒ pú shè, wèi zhēng xī dào héng tái, jié dù dū du xuē shàn lè xuē xiū yì péi yuán jùn xuē chóng lǐ xuē xǐ zú děng. dīng mǎo, zhào yǐ shì lóng běi pàn, hé nèi gù shǒu, qí zài chéng dū jiāng wén wǔ pǔ jiā èr jí, bīng shì gěi fù sān nián. rén shēn, ěr zhū shì lóng tíng jiàn xìng zhī gāo dōu, ěr zhū zhào zì jìn yáng lái huì zhī, gòng tuī tài yuán tài shǒu xíng bīng zhōu cì shǐ zhǎng guǎng wáng yè wèi zhǔ, dà shè suǒ bù, hào nián jiàn míng, pǔ fàn sì jí. xú zhōu cì shǐ ěr zhū zhòng yuǎn fǎn, lǜ zhòng xiàng jīng shī. shí yǒu yī yuè guǐ yǒu shuò, zhào chē qí jiāng jūn zuǒ wèi jiāng jūn zhèng xiān hù wèi shǐ chí jié dà jiāng jūn dà dū dū, yǔ dū du lǐ kǎn xī fù xíng tái yáng yù yǐ tǎo zhī. yǐ hài, yǐ shǐ chí jié jiān shàng shū lìng xī dào dà xíng tái sī tú gōng zhǎng sūn zhì wèi tài wèi gōng, shì zhōng shàng shū lìng biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī lín huái wáng yù wèi sī tú gōng. bǐng zǐ, yǐ biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ guǎng zōng jùn kāi guó gōng ěr zhū tiān guāng kāi fǔ, jìn jué wèi wáng. dīng chǒu, ěr zhū zhòng yuǎn xiàn xī yǎn zhōu, zhí cì shǐ wáng yǎn. guǐ wèi, yǐ yòu wèi jiāng jūn hè bá shèng wèi dōng zhēng dū du. rén chén, yòu yǐ zuǒ wèi jiāng jūn dà dū dū zhèng xiān hù jiān shàng shū zuǒ pú shè, wèi xíng tái, yǔ shèng bìng tǎo zhòng yuǎn. shù xū, zhào bà wèi lán gēn xíng tái, yǐ hòu jiāng jūn dìng zhōu cì shǐ xuē tán shàng wèi shǐ chí jié jiān shàng shū, wèi běi dào héng tái, suí jī zhào fā. xíng yù zhōu cì shǐ yuán chóng lǐ shā hòu xíng zhōu shì yīn dǎo hé, shàn shè yù zhōu. gēng zǐ, hè bá shèng yǔ zhòng yuǎn zhàn yú huá tái dōng, shī lì, réng bēn zhī.
冬十月癸卯朔,封安南將軍、大鴻臚卿元寶炬為南陽王,大宗正卿、汝陽縣開 國公元修平陽王,通直散騎常侍、龍驤將軍、新陽縣開國伯元誕為昌樂王。復通直 散騎常侍、琅邪縣開國公李叔仁官爵,仍為使持節、大都督,以討世隆。以魏郡王 諶徙封趙郡王,諶弟子趙郡王置改封平昌王。儀同三司李虔薨。丁未,班募攻河橋 格,賞帛授官各有差。戊申,皇子生,大赦天下,文武百僚泛二級。以平南將軍、 中書令魏蘭根兼尚書左僕射,為河北行台,定相殷三州稟蘭根節度。乙卯,通直散 騎常侍、假平西將軍、都督李苗以火船焚河橋,爾朱世隆退走。丙辰,詔大都督、 兼尚書僕射、行台源子恭率步騎一萬出自西道,行台楊昱領都督李侃希等部募勇士 八千往從東路,防討之。子恭仍鎮太行丹谷。世隆至建州,刺史陸希質拒守。城陷, 盡屠之,唯希質獲免。以中軍將軍、前東荊州刺史元顯恭為使持節、都督晉建南汾 三州諸軍事、鎮西將軍、晉州刺史、兼尚書左僕射,為征西道行台,節度都督薛善 樂、薛修義、裴元俊、薛崇禮、薛憘族等。丁卯,詔以世隆北叛,河內固守,其在 城督將文武普加二級,兵士給復三年。壬申,爾朱世隆停建興之高都,爾朱兆自晉 陽來會之,共推太原太守、行并州刺史長廣王曄為主,大赦所部,號年建明,普泛 四級。徐州刺史爾朱仲遠反,率眾向京師。十有一月癸酉朔,詔車騎將軍、左衛將 軍鄭先護為使持節、大將軍、大都督,與都督李侃希赴行台楊昱以討之。乙亥,以 使持節、兼尚書令、西道大行台、司徒公長孫稚為太尉公,侍中、尚書令、驃騎大 將軍、開府儀同三司、臨淮王彧為司徒公。丙子,以驃騎大將軍、儀同三司、雍州 刺史、廣宗郡開國公爾朱天光開府,進爵為王。丁丑,爾朱仲遠陷西兗州,執刺史 王衍。癸未,以右衛將軍賀拔勝為東征都督。壬辰,又以左衛將軍、大都督鄭先護 兼尚書左僕射,為行台,與勝並討仲遠。戍戌,詔罷魏蘭根行台,以後將軍、定州 刺使薛曇尚為使持節、兼尚書,為北道行台,隨機召發。行豫州刺史元崇禮殺後行 州事陰導和,擅攝豫州。庚子,賀拔勝與仲遠戰於滑台東,失利,仍奔之。
shí yǒu èr yuè rén yín shuò, ěr zhū zhào kòu dān gǔ, dū du cuī bó fèng zhàn mò, dū du yáng wén yì shǐ wǔ lóng jiàng zhào, dà dū dū yuán zi gōng bēn tuì. jiǎ chén, ěr zhū zhào ěr zhū dù lǜ zì fù píng jīn shàng, lǜ qí shè dù, yǐ xí jīng chéng. shì chū cāng zú, jìn wèi bù shǒu. dì chū yún lóng mén. zhào bī dì xìng yǒng níng fó sì, shā huáng zǐ, bìng shā sī tú gōng lín huái wáng yù, zuǒ pú shè fàn yáng wáng huì. wù shēn, yuán yè dà shè tiān xià. ěr zhū dù lǜ zì zhèn jīng shī. jiǎ yín, ěr zhū zhào qiān dì yú jìn yáng jiǎ zǐ, bēng yú chéng nèi sān jí fó sì, shí nián èr shí sì. bìng hài chén liú wáng kuān.
十有二月壬寅朔,爾朱兆寇丹谷,都督崔伯鳳戰歿,都督羊文義、史五龍降兆, 大都督源子恭奔退。甲辰,爾朱兆、爾朱度律自富平津上,率騎涉渡,以襲京城。 事出倉卒,禁衛不守。帝出雲龍門。兆逼帝幸永寧佛寺,殺皇子,並殺司徒公、臨 淮王彧,左僕射、范陽王誨。戊申,元曄大赦天下。爾朱度律自鎮京師。甲寅,爾 朱兆遷帝於晉陽;甲子,崩於城內三級佛寺,時年二十四。並害陳留王寬。
shì yuè, hé xī rén hé dòu líng bù fān pò luò hán cháng dà bài ěr zhū zhào yú xiù róng. qí zhōu chéng rén zhào luò zhōu jù xī chéng fǎn, yīng ěr zhū zhào. cì shǐ dān yáng wáng xiāo zàn qì chéng zǒu. nán yáng tài shǒu zhào xiū yán zhí jīng zhōu cì shǐ lǐ yǎn zhī, zì xíng zhōu shì. zhōng xìng èr nián shì wèi wǔ huái huáng dì, tài chāng yuán nián yòu shì xiào zhuāng huáng dì, miào hào jìng zōng. shí yī yuè, zàng yú jìng líng.
是月,河西人紇豆陵步蕃、破落韓常大敗爾朱兆於秀容。齊州城人趙洛周據西 城反,應爾朱兆。刺史、丹陽王蕭贊棄城走。南陽太守趙脩延執荊州刺史李琰之, 自行州事。中興二年諡為武懷皇帝,太昌元年又諡孝莊皇帝,廟號敬宗。十一月, 葬於靜陵。
shǐ chén yuē: wèi zì xiào chāng zhī mò, tiān xià xiáo rán, wài wǔ nèi luàn, shén qì gù jiāng wú zhǔ. zhuāng dì qián sī biàn huà, zhāo nà qín wáng, suī shí shì kǒng jí, ér zú yǒu sì hǎi. huá nì jì jiǎn, quán qiáng shàn mìng, yì shì zhào móu yùn zhì zhī qiū, láo qiān xī tì zhī rì yě. wèi wén zhǎng pèi zhī cè, jù shēn fù cì zhī kǒng, móu mó hǎn shù, shòu rèn guāi fāng, cāi xián xíng lù, huò bù xuán zhǒng. míng hū! hú chǒu zhī wèi xìn yě, qǐ zhōu shuāi jìn mò ér yǐ zāi! zhì yú gāo zǔ bù sì, wǔ xuān xiǎng miào, sān hòu jiàng jiàn, fú lù gù bù yǒng yǐ.
史臣曰:魏自孝昌之末,天下淆然,外侮內亂,神器固將無主。莊帝潛思變化, 招納勤王,雖時事孔棘,而卒有四海。猾逆既翦,權強擅命,抑是兆謀運智之秋, 勞謙夕惕之日也。未聞長轡之策,遽深負刺之恐,謀謨罕術,授任乖方,猜嫌行戮, 禍不旋踵。鳴呼!胡丑之為釁也,豈周衰晉末而已哉!至於高祖不祀,武宣享廟, 三後降鑒,福祿固不永矣。