sù zōng jì
肃宗纪
sù zōng xiào míng huáng dì, huì xǔ, shì zōng xuān wǔ huáng dì zhī dì èr zi. mǔ yuē hú chōng huá. yǒng píng sān nián sān yuè bǐng xū, dì shēng yú xuān guāng diàn zhī dōng běi, yǒu guāng zhào yú tíng zhōng. yán chāng yuán nián shí yuè yǐ hài, lì wèi huáng tài zǐ.
肃宗孝明皇帝,讳诩,世宗宣武皇帝之第二子。母曰胡充华。永平三年三月丙 戌,帝生于宣光殿之东北,有光照于庭中。延昌元年十月乙亥,立为皇太子。
sì nián chūn zhēng yuè dīng sì yè, jí huáng dì wèi. wù wǔ, dà shè tiān xià. jǐ wèi, zhēng xià xī tǎo dōng fáng zhū jūn. gēng shēn, zhào tài bǎo gāo yáng wáng yōng rù jū xī bǎi táng, jué shù zhèng. yòu zhào rèn chéng wáng chéng wèi shàng shū lìng, bǎi guān zǒng jǐ yǐ tīng yú èr wáng. jǐ sì, wù jí dá bān dì dòu hé ní bù jiā bá dàn zuǒ yuè fèi shí děng zhū guó qiǎn shǐ cháo xiàn. èr yuè gēng chén, zūn huáng hòu gāo shì wèi huáng tài hòu. xīn sì, sī tú gāo zhào zhì jīng shī, yǐ zuì cì sǐ. xiāo yǎn níng zhōu cì shǐ rèn tài hóng lǜ zhòng kòu guān chéng, yì zhōu zhǎng shǐ chéng xìng sūn jī pò zhī. guǐ wèi, tài bǎo gāo yáng wáng yōng jìn wèi tài fù lǐng tài wèi, sī kōng qīng hé wáng yì wèi sī tú, piào qí dà jiàng jūn guǎng píng wáng huái wèi sī kōng. jǐ hài, zūn hú chōng huá wéi huáng tài fēi. dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo xiàn. sān yuè jiǎ chén shuò, huáng tài hòu chū sú wèi ní, xǐ yù jīn yōng. bǐng chén, zhào jìn gōng chén wèi yī jí. xiān shì, xiāo yǎn yú fú shān yàn huái, guī wèi yáng xú zhī hài, zhào píng nán jiāng jūn yáng dà yǎn tǎo zhī. yǐ chǒu, jìn wén wǔ qún guān wèi yī jí.
四年春正月丁巳夜,即皇帝位。戊午,大赦天下。己未,征下西讨东防诸军。 庚申,诏太保、高阳王雍入居西柏堂,决庶政。又诏任城王澄为尚书令,百官总己 以听于二王。己巳,勿吉、达般、地豆和、尼步伽、拔但、佐越费实等诸国遣使朝 献。二月庚辰,尊皇后高氏为皇太后。辛巳,司徒高肇至京师,以罪赐死。萧衍宁 州刺史任太洪率众寇关城,益州长史成兴孙击破之。癸未,太保、高阳王雍进位太 傅、领太尉,司空、清河王怿为司徒,骠骑大将军、广平王怀为司空。己亥,尊胡 充华为皇太妃。宕昌国遣使朝献。三月甲辰朔,皇太后出俗为尼,徙御金墉。丙辰, 诏进宫臣位一级。先是,萧衍于浮山堰淮,规为扬徐之害,诏平南将军杨大眼讨之。 乙丑,进文武群官位一级。
xià sì yuè, liáng zhōu cì shǐ xuē huái gǔ pò fǎn dī yú jǔ shuǐ. wǔ yuè jiǎ yín, nán qín zhōu cì shǐ cuī xiān jī pò dī zéi, jiě wǔ xìng wéi. liù yuè, shā mén fǎ qìng jù zhòng fǎn yú jì zhōu, shā fù chéng lìng, zì chēng dà chéng.
夏四月,梁州刺史薛怀古破反氐于沮水。五月甲寅,南秦州刺史崔暹击破氐贼, 解武兴围。六月,沙门法庆聚众反于冀州,杀阜城令,自称大乘。
qiū qī yuè guǐ mǎo, rú rú guó qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng wèi, zhào jiǎ yòu guāng lù dài fu yuán yáo zhēng běi dà jiàng jūn, gōng tǎo fǎ qìng. dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo xiàn. bā yuè yǐ hài, lǐng jūn yú zhōng jiǎo zhào shā zuǒ pú yè guō zuò shàng shū péi zhí, miǎn tài fù lǐng tài wèi gāo yáng wáng yōng guān, yǐ wáng hái dì. bǐng zǐ, zūn huáng tài fēi wèi huáng tài hòu. jǐ mǎo, tǔ yù hún guó qiǎn shǐ cháo xiàn. gēng chén, xiāo yǎn dìng zhōu cì shǐ tián chāo xiù lǜ zhòng sān qiān qǐng xiáng. wù zǐ, dì cháo huáng tài hòu yú xuān guāng diàn, dà shè tiān xià. jǐ chǒu, sī tú qīng hé wáng yì jìn wèi tài fù, lǐng tài wèi sī kōng guǎng píng wáng huái wèi tài bǎo, lǐng sī tú piào qí dà jiàng jūn rèn chéng wáng chéng wèi sī kōng. gēng yín, chē qí dà jiàng jūn yú zhōng wèi shàng shū lìng, tè jìn cuī guāng wèi chē qí dà jiàng jūn, bìng yí tóng sān sī. rén chén, fù qián jiāng yáng wáng jì běn guó yǐ jǐ nán wáng yù fù xiān fēng, wèi lín huái wáng. qún chén zòu qǐng huáng tài hòu lín cháo chēng zhì.
秋七月癸卯,蠕蠕国遣使朝献。丁未,诏假右光禄大夫元遥征北大将军,攻讨 法庆。宕昌国遣使朝献。八月乙亥,领军于忠矫诏杀左仆射郭祚、尚书裴植,免太 傅、领太尉、高阳王雍官,以王还第。丙子,尊皇太妃为皇太后。己卯,吐谷浑国 遣使朝献。庚辰,萧衍定州刺史田超秀率众三千请降。戊子,帝朝皇太后于宣光殿, 大赦天下。己丑,司徒、清河王怿进位太傅,领太尉;司空、广平王怀为太保,领 司徒;骠骑大将军、任城王澄为司空。庚寅,车骑大将军于忠为尚书令,特进崔光 为车骑大将军,并仪同三司。壬辰,复前江阳王继本国;以济南王彧复先封,为临 淮王。群臣奏请皇太后临朝称制。
jiǔ yuè yǐ sì, huáng tài hòu qīn lǎn wàn jī. zhào yuē:" gāo zǔ gé lǐ chéng zhì, yí zé zài mín. shì zōng zuǎn chéng pī yè, shèng dé zhāo yuǎn. zhèn yǐ chōng rú, shǔ dāng bǎo tú, hóng jī zhì zhòng, ruò lǚ bīng báo. wáng gōng bǎi pì qún mù shù guān, jiē shòu yù xiān cháo, chǒng róng zì xī, yí gè miǎn chóng, gòng kāng shì dào, lù lì jié chéng, yǐ kuāng fǔ bù dǎi. qí yǒu huái dào qiū yuán mèi jī bǎn zhù shān qī gǔ yǐn shū juàn cóng shí zhě, yí guǎng jiān bó, jī hé dǐng rèn. yǒu néng dǎng yán zhí jiàn jì shì yì shí zhě, zài suǒ yǐ wén, dāng dài yǐ bù cì zhī wèi. xiào zǐ shùn sūn yì fū jié fù, biǎo qí mén lǘ, yǐ zhāng jué měi. gāo nián gū dú bù néng zì cún zhě, shàn yǐ sù bó. ruò yīn jī shī yè tiān shǔ liú lí, huò mài yù nán nǚ yǐ wéi pū lì zhě, gè tīng guī huán. bǐ jì fāng wèi sù, xú chéng kòu rǎo, jiāng tǒng jiǔ láo, shì zú pí bì, bìng qiǎn fǔ wèi, cì yǐ yī mǎ. yuán biān zhōu zhèn, gù hàn zhī láo, shuò fāng qiú shù, běi miàn suǒ wěi, yì lìng láo jī, yǐ fù qí xīn. qí yǒu xiān cháo jiù shì qǐn ér bù jǔ qǐng lái biàn xí bù yī guǐ shì zhě, bìng kě shū wén, dāng jiā lǎn cái. ruò yì shí lì zhì bù jū cháng zhì zhě, zì yī bié lì. qí míng xiāng shēn yuē, chēng zhèn yì yān." jiǎ yín, zhēng běi yuán yáo pò zhǎn fǎ qìng jí qú shuài bǎi yú rén, chuán shǒu jīng shī. ān dìng wáng xiè hōng. gēng shēn, gāo chāng kù mò xī qì dān zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. xiāo yǎn jiāng zhào zǔ yuè xí jù xiá shí. guǐ hài, zhào dìng zhōu cì shǐ cuī liàng jiǎ zhèn nán jiāng jūn, lǜ zhū jiàng tǎo zhī jì zhōu cì shǐ xiāo bǎo yín wèi zhèn dōng jiāng jūn, cì huái yàn. wù chén, dèng zhì guó qiǎn shǐ cháo gòng.
九月乙巳,皇太后亲览万机。诏曰:“高祖革礼成治,遗泽在民。世宗纂承丕 业,圣德昭远。朕以冲孺,属当宝图,洪基至重,若履冰薄。王公百辟群牧庶官, 皆受遇先朝,宠荣自昔,宜各勉崇,共康世道,戮力竭诚,以匡辅不逮。其有怀道 丘园、昧迹板筑、山栖谷饮、舒卷从时者,宜广戋帛,缉和鼎饪。有能谠言直谏、 济世益时者,在所以闻,当待以不次之位。孝子、顺孙、义夫、节妇,表其门闾, 以彰厥美。高年孤独不能自存者,赡以粟帛。若因饥失业、天属流离,或卖鬻男女 以为仆隶者,各听归还。比冀方未肃,徐城寇扰,将统久劳,士卒疲弊,并遣抚慰, 赐以衣马。缘边州镇,固捍之劳,朔方酋庶,北面所委,亦令劳赍,以副其心。其 有先朝舅事寝而不举、顷来便习不依轨式者,并可疏闻,当加览裁。若益时利治、 不拘常制者,自依别例。其明相申约,称朕意焉。”甲寅,征北元遥破斩法庆及渠 帅百余人,传首京师。安定王燮薨。庚申,高昌、库莫奚、契丹诸国并遣使朝献。 萧衍将赵祖悦袭据硖石。癸亥,诏定州刺史崔亮假镇南将军,率诸将讨之;冀州刺 史萧宝夤为镇东将军,次淮堰。戊辰,邓至国遣使朝贡。
dōng shí yuè gēng wǔ shuò, wù jí guó gòng hù shǐ. rén wǔ, gāo lí tǔ yù hún guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. yǐ yǒu, yǐ ān dìng gōng hú guó zhēn wèi zhōng shū jiān yí tóng sān sī. jiǎ wǔ, xiāo yǎn hóng huà tài shǒu dù guì jǔ jùn nèi shǔ. shí yǒu èr yuè xīn chǒu, yǐ gāo yáng wáng yōng wèi tài shī. jǐ yǒu, zhèn nán cuī liàng pò zǔ yuè, suì wéi xiá shí. dīng mǎo, dì huáng tài hòu yè jǐng líng. gāo chē guó qiǎn shǐ cháo xiàn.
冬十月庚午朔,勿吉国贡楛矢。壬午,高丽、吐谷浑国并遣使朝献。乙酉,以 安定公胡国珍为中书监、仪同三司。甲午,萧衍弘化太守杜桂举郡内属。十有二月 辛丑,以高阳王雍为太师。己酉,镇南崔亮破祖悦,遂围硖石。丁卯,帝、皇太后 谒景陵。高车国遣使朝献。
xī píng yuán nián chūn zhēng yuè wù chén shuò, dà shè, gǎi nián. jīng miǎn dū du yuán zhì dà pò xiāo yǎn jūn, zhǎn qí héng nóng tài shǒu wáng shì dìng děng. yǐ lì bù shàng shū lǐ píng wèi zhèn jūn dà jiàng jūn jiān shàng shū yòu pú yè, wèi xíng tái, jié dù tǎo xiá shí zhū jūn. èr yuè yǐ sì, zhèn dōng xiāo bǎo yín dà pò yǎn jiāng yú huái běi. guǐ hài, chū tīng xiù cái duì cè, dì jū zhōng shàng yǐ shàng, xù zhī. yǐ chǒu, zhèn nán cuī liàng zhèn jūn lǐ píng děng kè xiá shí, zhǎn yǎn yù zhōu cì shǐ zhào zǔ yuè, chuán shǒu jīng shī, jǐn fú qí zhòng. shì yuè, tǔ yù hún dàng chāng dèng zhì zhū guó bìng qiǎn cháo gòng. sān yuè xīn wèi, yǐ yáng zhōu cì shǐ lǐ chóng wèi piào qí jiāng jūn yí tóng sān sī. rén chén, yǐ xiá shí fú lǔ fēn cì bǎi liáo.
熙平元年春正月戊辰朔,大赦,改年。荆沔都督元志大破萧衍军,斩其恆农太 守王世定等。以吏部尚书李平为镇军大将军兼尚书右仆射,为行台,节度讨硖石诸 军。二月乙巳,镇东萧宝夤大破衍将于淮北。癸亥,初听秀才对策,第居中上已上, 叙之。乙丑,镇南崔亮、镇军李平等克硖石,斩衍豫州刺史赵祖悦,传首京师,尽 俘其众。是月,吐谷浑、宕昌、邓至诸国并遣朝贡。三月辛未,以扬州刺史李崇为 骠骑将军、仪同三司。壬辰,以硖石俘虏分赐百僚。
xià sì yuè wù xū, yǐ yíng zhōu mín jī, kāi cāng zhèn xù. gāo chāng yīn píng guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. wǔ yuè dīng mǎo shuò, zhào yuē:" yán hàn jī chén, miáo jià wēi cuì, bǐ suī wēi shù, yóu wèi zhān qià. wǎn zhǒng bù nà, qǐ wàng yōu láo, zài yǔ zhī zé, sī zì jīng lì. shàng shū kě lí xù yù àn, chá qí yān wǎng, jiǎn liàng qīng zhòng, suí shì yǐ wén, wú shǐ yī rén yuàn jiē, zēng shāng hé qi. tǔ mù zuò yì, quán jiē xiū bà, quàn nóng shěng wù, sì lì tián chóu. shù jiā zé jìn jiàng, fēng nián kě bì." xiāo yǎn héng zhōu cì shǐ zhāng qí kòu yì zhōu, fù yǐ fù shù yǎn wèi cì shǐ yǐ tǎo zhī, pín pò zéi jūn, zhǎn qí jiāng rèn tài hóng shǒu. gēng wǔ, zhào fàng huá lín yě shòu yú shān zé. bǐng xū, tǔ yù hún qiǎn shǐ cháo xiàn.
夏四月戊戌,以瀛州民饥,开仓赈恤。高昌、阴平国并遣使朝献。五月丁卯朔, 诏曰:“炎旱积辰,苗稼萎悴,比虽微澍,犹未沾洽。晚种不纳,企望忧劳,在予 之责,思自兢厉。尚书可厘恤狱犴,察其淹枉,简量轻重,随事以闻,无使一人怨 嗟,增伤和气。土木作役,权皆休罢,劝农省务,肆力田畴。庶嘉泽近降,丰年可 必。”萧衍衡州刺史张齐寇益州,复以傅竖眼为刺史以讨之,频破贼军,斩其将任 太洪首。庚午,诏放华林野兽于山泽。丙戌,吐谷浑遣使朝献。
qiū qī yuè gēng wǔ, chóng shēn shā niú zhī jìn. bǐng zǐ, zhào bīng shì zhēng xiá shí zhě fù zū fù yī nián. fù shù yǎn dà pò zhāng qí, qí dùn zǒu. yǐ yǒu, gāo chāng guó qiǎn shǐ cháo xiàn. bā yuè yǐ sì, yǐ shì zhōng zhōng shū jiān yí tóng sān sī ān dìng jùn kāi guó gōng hú guó zhēn wèi dū du yōng jīng qí huá dōng qín bīn liù zhōu zhū jūn shì piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ. bǐng wǔ, zhào yuē:" xiān xián liè shèng, dào guān shēng mín, rén fēng shèng dé, huàn hū tú shǐ. jì lì shù yǒng zhōng, jī suí wù biàn, líng suì dá ǎi, jū wéi mào cǎo, gǔ dì zhū líng, duō jiàn jiàn jí. kě míng chì suǒ zài, zhū yǒu dì wáng fén líng, sì miàn gè wǔ shí bù wù tīng gēng jià." dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. jiǔ yuè dīng chǒu, huái yàn pò, xiāo yǎn yuán huái chéng shù cūn luò shí yú wàn kǒu, jiē piào rù yú hǎi. shí yǒu èr yuè guǐ sì, zhào luò yáng hé yīn jí zhū cáo zá rén nián qī shí sì shàng guān guǎ pín kùn bù néng zì cún, jí nián suī shǎo ér gù jí zhǎng fèi qióng kǔ bù jì zhě, yán shí jù liè yǐ wén.
秋七月庚午,重申杀牛之禁。丙子,诏兵士征硖石者复租赋一年。傅竖眼大破 张齐,齐遁走。乙酉,高昌国遣使朝献。八月乙巳,以侍中、中书监、仪同三司、 安定郡开国公胡国珍为都督雍泾岐华东秦豳六州诸军事、骠骑大将军、开府仪同三 司、雍州刺史。丙午,诏曰:“先贤列圣,道冠生民,仁风盛德,焕乎图史。暨历 数永终,迹随物变,陵遂沓蔼,鞠为茂草,古帝诸陵,多见践藉。可明敕所在, 诸有帝王坟陵,四面各五十步勿听耕稼。”宕昌国遣使朝贡。九月丁丑,淮堰破, 萧衍缘淮城戍村落十余万口,皆漂入于海。十有二月癸巳,诏洛阳、河阴及诸曹杂 人年七十巳上、鳏寡贫困不能自存,及年虽少而痼疾长废、穷苦不济者,研实具列 以闻。
èr nián chūn zhēng yuè, dà chéng yú zéi fù xiāng jù jié, gōng yíng zhōu. cì shǐ yǔ wén fú tǎo píng zhī. jiǎ xū, dà shè tiān xià. wù zǐ, wù jí guó qiǎn shǐ cháo gòng. gēng yín, zhào qiǎn dà shǐ xún xíng sì fāng, wèn jí kǔ, xù gū guǎ, chù zhì yōu míng. yòu zhào:" xuǎn cáo yòng rén, wù zài dé cái, guǎng qiú qī dùn, gòng kāng zhì dào. zhōu zhèn chéng huáng, gè lìng yán gù. zhāi huì jù jí, jiū zhí yāo xuān. líng yǔ jiē lìng zào wū, zhì gù wù cún qīng xiǎo. gōng qiǎo fú bèng, bù dé yǐn cáng. juàn bù zēng cǎi, cháng duǎn hé shì. tōu qiè jūn jiē, yì xī shā tài. jí guàn bù shí, pǔ shǐ jiū àn, tīng zì guī shǒu, bū wéi jiā zuì." zhào zhōng wèi yuán kuāng kǎo dìng quán héng. guǐ chǒu, dì fú luó jì bīn guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. èr yuè gēng zǐ, qì dān dèng zhì dàng chāng zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng wèi, fēng yù shǐ zhōng wèi yuán kuāng wèi dōng píng wáng. sān yuè jiǎ xū, tǔ yù hún guó qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng hài, tài bǎo lǐng sī tú guǎng píng wáng huái hōng.
二年春正月,大乘余贼复相聚结,攻瀛州。刺史宇文福讨平之。甲戌,大赦天 下。戊子,勿吉国遣使朝贡。庚寅,诏遣大使巡行四方,问疾苦,恤孤寡,黜陟幽 明。又诏:“选曹用人,务在得才,广求栖遁,共康治道。州镇城隍,各令严固。 斋会聚集,纠执妖諠。囹圄皆令造屋,桎梏务存轻小。工巧浮迸,不得隐藏。绢布 缯彩,长短合式。偷窃军阶,亦悉沙汰。籍贯不实,普使纠案,听自归首,逋违加 罪。”诏中尉元匡考定权衡。癸丑,地伏罗、罽宾国并遣使朝献。二月庚子,契丹、 邓至、宕昌诸国并遣使朝献。丁未,封御史中尉元匡为东平王。三月甲戌,吐谷浑 国遣使朝献。丁亥,太保、领司徒、广平王怀薨。
xià sì yuè jiǎ wǔ, gāo lí bō sī shū lè yè dā zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng yǒu, zhào jīng yǐn suǒ tǒng, bǎi nián yǐ shàng cì dà jùn bǎn, jiǔ shí yǐ shàng cì xiǎo jùn bǎn. wù shēn, yǐ zhōng shū jiān kāi fǔ yí tóng sān sī hú guó zhēn wèi sī tú gōng, tè jìn rǔ nán wáng yuè wèi zhōng shū jiān yí tóng sān sī. yǐ mǎo, huáng tài hòu xìng yī quē shí kū sì, jí rì hái gōng. ān dìng wáng chāo gǎi fēng běi píng wáng. wǔ yuè xīn yǒu, zhào yuē:" yáng zhōu xiá shí jīng shān xīn huái cuó chéng bīng shì zhàn méi zhě, zhuī gěi liǎn cái, fù yī fáng wǔ nián ruò wú qī zǐ, fù qí jiā yī rén èr nián. shēn bèi sān chuàng, shǎng yī jiē suī yī chuàng ér sì tǐ fèi luò zhě, yì tóng cǐ shǎng." gēng chén, chóng shēn tiān wén zhī jìn, fàn zhě yǐ dà pì lùn. yǐ yǒu, dèng zhì guó qiǎn shǐ cháo gòng.
夏四月甲午,高丽、波斯、疏勒、嚈哒诸国并遣使朝献。丁酉,诏京尹所统, 百年以上赐大郡板,九十以上赐小郡板。戊申,以中书监、开府仪同三司胡国珍为 司徒公,特进、汝南王悦为中书监、仪同三司。乙卯,皇太后幸伊阙石窟寺,即日 还宫。安定王超改封北平王。五月辛酉,诏曰:“扬州硖石、荆山、新淮、酂城兵 士战没者,追给敛财,复一房五年;若无妻子,复其家一人二年。身被三创,赏一 阶;虽一创而四体废落者,亦同此赏。”庚辰,重申天文之禁,犯者以大辟论。乙 酉,邓至国遣使朝贡。
qiū qī yuè yǐ chǒu, dì fú luó jì bīn guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. yǐ hài, zhōng shū jiān yí tóng sān sī rǔ nán wáng yuè zuò shā rén miǎn guān, yǐ wáng hái dì. jǐ sì, chē jià yǒu shì yú tài miào. bā yuè wù xū, yàn tài zǔ yǐ lái zōng shì nián shí wǔ yǐ shàng yú xiǎn yáng diàn, shēn jiā rén zhī lǐ. jǐ hài, zhào shù zú zǐ dì nián wèi shí wǔ bù tīng rù shì. zhào yuē: " huáng wèi kāi jī, dào mài zhōu hàn, chán lián èr dōu, dé shèng bǎi sì. suī dì yìn fán yǎn, qīn xián bìng mào, ér yóu chén qū sù lǚ, jīn hè héng mén, fēi suǒ wèi guǎng mìng qī zú, yì píng wáng shì zhě yě. jīn kě yī shì jìn yuǎn, xù zhī liè wèi." gēng zǐ, zhào xián yáng jīng zhào èr wáng zǐ nǚ hái fù shǔ jí. rén yín, tǔ yù hún guó qiǎn shǐ cháo xiàn. dīng wèi, zhào shì zhōng tài shī gāo yáng wáng yōng rù jū mén xià, cān jué shàng shū zòu shì. jǐ yǒu, qì dān guó qiǎn shǐ cháo gòng. jiǔ yuè xīn yǒu, tǔ gǔ hún guó qiǎn shǐ cháo gòng. bǐng yín, zhào yuē:" chá sòng lǐ yuān, shí wéi zhèng shǒu gōng qīn tīng lǎn, mín xìn suǒ yóu. bǐ rì liàng àn zhī zhōng, zhì gāng wèi zhèn, yù àn fán guǎng, jiē sù zhòu wén, suī yuē sī cún, měi duō wū yōng. céng shì guǎ dé, shí shēn jīn kǎi. zì jīn yuè wàng, dāng zàn chū chéng yīn, qīn nà zhì wǎng. zhǔ zhě kě xuān zhū jìn yuǎn, xián shǐ wén zhī." shì yuè, chéng qīng qí yǎn jīng píng yíng sì qī zhōu suǒ zhì dōng yáng lì chéng xiá qiū píng liáng féi rú hé lóng jiǔ yuán qī chéng.
秋七月乙丑,地伏罗、罽宾国并遣使朝献。乙亥,中书监、仪同三司、汝南王 悦坐杀人免官,以王还第。己巳,车驾有事于太庙。八月戊戌,宴太祖以来宗室年 十五以上于显阳殿,申家人之礼。己亥,诏庶族子弟年未十五不听入仕。诏曰: “皇魏开基,道迈周汉,蝉连二都,德盛百祀。虽帝胤蕃衍,亲贤并茂,而犹沉屈 素履,巾褐衡门,非所谓广命戚族,翼屏王室者也。今可依世近远,叙之列位。” 庚子,诏咸阳、京兆二王子女还附属籍。壬寅,吐谷浑国遣使朝献。丁未,诏侍中、 太师、高阳王雍入居门下,参决尚书奏事。己酉,契丹国遣使朝贡。九月辛酉,吐 谷浑国遣使朝贡。丙寅,诏曰:“察讼理冤,实维政首;躬亲听览,民信所由。比 日谅暗之中,治纲未振,狱犴繁广,嗟诉骤闻,虽曰司存,每多诬壅。曾是寡德, 实深矜慨。自今月望,当暂出城闉,亲纳滞枉。主者可宣诸近远,咸使闻知。”是 月,城青、齐、兗、泾、平、营、肆七州所治东阳、历城、瑕丘、平凉、肥如、和 龙、九原七城。
dōng shí yuè gēng yín, yǐ yōu jì cāng yíng sì zhōu dà jī, qiǎn shàng shū zhǎng sūn zhì, jiān shàng shū dèng xiàn yuán zuǎn děng xún fǔ bǎi xìng, kāi cāng zhèn xù. dīng yǒu, wù jí guó gòng hù shǐ. wù xū, yǐ guāng zhōu jī bì, qiǎn shǐ zhèn xù. yǐ mǎo, zhào yuē:" běi jīng gēn jiù, dì yè suǒ jī, nán qiān èr jì, yóu yǒu liú zhù. huái běn lè gù, wèi néng zì qiǎn, ruò wèi qiān zhě, xī kě tīng qí réng tíng, ān dǔ yǒng yè. mén cái shù yì yīng yú shí qiú zhě, zì bié zhēng yǐn, bù zài sī lì. zhōu zhī zǐ sūn, hàn zhī liú zú, biàn yú hǎi nèi, xián zhì fán yǎn, qǐ jū nán běi qiān lǐ ér yǐ zāi." shí yǒu yī yuè jiǎ zǐ, xiāo yǎn píng xī jiāng jūn bā zhōu cì shǐ móu hàn chǒng qiǎn shǐ qǐng xiáng. shí yǒu èr yuè dīng wèi, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng.
冬十月庚寅,以幽、冀、沧、瀛四州大饥,遣尚书长孙稚,兼尚书邓羡、元纂 等巡抚百姓,开仓赈恤。丁酉,勿吉国贡楛矢。戊戌,以光州饥弊,遣使赈恤。乙 卯,诏曰:“北京根旧,帝业所基,南迁二纪,犹有留住。怀本乐故,未能自遣, 若未迁者,悉可听其仍停,安堵永业。门才术艺、应于时求者,自别征引,不在斯 例。周之子孙,汉之刘族,遍于海内,咸致蕃衍,岂拘南北千里而已哉。”十有一 月甲子,萧衍平西将军、巴州刺史牟汉宠遣使请降。十有二月丁未,蠕蠕国遣使朝 贡。
shén guī yuán nián chūn zhēng yuè jiǎ zǐ, zhào yǐ dī qiú yáng dìng wèi yīn píng wáng. bǐng yín, yǐ tè jìn jiāng yáng wáng jì wèi biāo qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī. rén shēn, zhào yuē:" zhèn chōng mèi fǔ yùn, zhèng dào wèi kāng, mín zhī jí kǔ, fú huáng jì xù. sù xiāo jīn kǎi, jiàn mèi shēn huái, juàn bǐ bǎi líng, dào zī liù jí. jīng jī bǎi nián yǐ shàng gěi dà jùn bǎn, jiǔ shí yǐ shàng gěi xiǎo jùn bǎn, bā shí yǐ shàng gěi dà xiàn bǎn, qī shí yǐ shàng gěi xiǎo xiàn bǎn zhū zhōu bǎi xìng, bǎi suì yǐ shàng gěi xiǎo jùn bǎn, jiǔ shí yǐ shàng gěi xiǎo xiàn bǎn, bā shí yǐ shàng gěi zhōng xiàn bǎn guān guǎ gū dú bù néng zì cún zhě, cì sù wǔ hú bó èr pǐ." gēng chén, zhào yǐ zá yì zhī hù huò mào rù qīng liú, suǒ zài zhí rén jiē wǔ rén xiāng bǎo, wú rén rèn bǎo zhě duó guān hái yì. yǐ yǒu, jiā tè jìn rǔ nán wáng yuè yí tóng sān sī. qín zhōu qiāng fǎn. yōu zhōu dà jī, mín sǐ zhě sān qiān qī bǎi jiǔ shí jiǔ rén, zhào cì shǐ zhào yōng kāi cāng zhèn xù. èr yuè wù shēn, yè dā gāo lí wù jí tǔ yù hún dàng chāng shū lè jiǔ wèi tuó mò jiǔ bàn zhū guó, bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. jǐ yǒu, zhào yǐ shén guī biǎo ruì, dà shè gǎi nián. dōng yì zhōu dī fǎn. rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. sān yuè xīn yǒu, yǐ shàng shū yòu pú yè yú zhōng wèi yí tóng sān sī. xīn sì, yí tóng sān sī shàng shū yòu pú yè yú zhōng hōng. nán qín zhōu dī fǎn, qiǎn lóng xiāng jiāng jūn cuī xí chí jié yù zhī. tǔ yù hún guó qiǎn shǐ cháo gòng.
神龟元年春正月甲子,诏以氐酋杨定为阴平王。丙寅,以特进、江阳王继为骠 骑大将军、仪同三司。壬申,诏曰:“朕冲昧抚运,政道未康,民之疾苦,弗遑纪 恤。夙宵矜慨,鉴寐深怀,眷彼百龄,悼兹六极。京畿百年以上给大郡板,九十以 上给小郡板,八十以上给大县板,七十以上给小县板;诸州百姓,百岁以上给小郡 板,九十以上给小县板,八十以上给中县板;鳏寡孤独不能自存者,赐粟五斛、帛 二匹。”庚辰,诏以杂役之户或冒入清流,所在职人皆五人相保,无人任保者夺官 还役。乙酉,加特进、汝南王悦仪同三司。秦州羌反。幽州大饥,民死者三千七百 九十九人,诏刺史赵邕开仓赈恤。二月戊申,嚈哒、高丽、勿吉、吐谷浑、宕昌、 疏勒、久未陀、末久半诸国,并遣使朝献。己酉,诏以神龟表瑞,大赦改年。东益 州氐反。蠕蠕国遣使朝贡。三月辛酉,以尚书右仆射于忠为仪同三司。辛巳,仪同 三司、尚书右仆射于忠薨。南秦州氐反,遣龙骧将军崔袭持节喻之。吐谷浑国遣使 朝贡。
xià sì yuè dīng yǒu, sī tú hú guó zhēn hōng. jiǎ chén, jiāng yáng wáng jì gǎi fēng jīng zhào wáng. xīn hài, shě mó guó qiǎn shǐ cháo xiàn. wǔ yuè, gāo lí gāo chē gāo chāng zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. zì zhēng yuè bù yǔ zhì yú liù yuè xīn mǎo, shù yǔ nǎi jiàng.
夏四月丁酉,司徒胡国珍薨。甲辰,江阳王继改封京兆王。辛亥,舍摩国遣使 朝献。五月,高丽、高车、高昌诸国并遣使朝贡。自正月不雨至于六月辛卯,澍雨 乃降。
qiū qī yuè, hé zhōu mín què tiě cōng jù zhòng fǎn, zì chēng shuǐ chí wáng. zhào xíng tái yuán zi gōng tǎo zhī. rùn yuè wù xū, tǔ yù hún guó qiǎn shǐ cháo gòng. jiǎ chén, kāi héng zhōu yín shān zhī jìn, yǔ mín gòng zhī. dīng wèi, bō sī shū lè wū cháng qiū cí zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo xiàn. bā yuè guǐ chǒu shuò, zhào yuē:" zhèn chōng mèi zuǎn lì, wèi xián zhèng dào, huáng tài hòu yīn yōu zài jiù, shǐ lǎn wàn jǐ. gù yù àn yān wǎng, bǎi xìng yuān bì, yán niàn fán xíng, sī cún jiàng shěng. jīng shī jiàn qiú, shū sǐ yǐ xià kě xī jiǎn yī děng." dīng sì, zhào yuē:" qǐng nián yǐ lái, róng chē pín dòng, fú zhì wèi zhōng, duó āi cóng yì. wǎng jí zhī tòng fú shēn, jū yù zhī ēn mí bào, fēi suǒ wèi dūn chóng zhì dào zhě yě. zì jīn suī jīn gé zhī shì, jiē bù de qǐng qǐ jū sāng." jiǎ zǐ, wù jí guó qiǎn shǐ cháo gòng. tiě cōng xiāng shuài jiàng yú xíng tái yuán zi gōng. jiǔ yuè guǐ wèi shuò, yǐ yòu guāng lù dài fu liú téng wèi wèi jiāng jūn yí tóng sān sī. wù shēn, huáng tài hòu gāo shì bēng yú yáo guāng sì. dōng shí yuè dīng mǎo, yǐ ní lǐ zàng yú běi máng. shí yǒu èr yuè xīn wèi, zhào yuē:" mín shēng yǒu zhōng, xià guī zhào yù. jīng yì yǐn zhèn, kǒu yíng yì wàn, guì jiàn yōu píng, wèi yǒu dìng suǒ. wéi mín fù mǔ, yóu yí cún xù. jīn zhì gān pú shān yǐ xī, nǐ wèi jiǔ yuán."
秋七月,河州民却铁匆聚众反,自称水池王。诏行台源子恭讨之。闰月戊戌, 吐谷浑国遣使朝贡。甲辰,开恆州银山之禁,与民共之。丁未,波斯、疏勒、乌苌、 龟兹诸国并遣使朝献。八月癸丑朔,诏曰:“朕冲昧纂历,未闲政道,皇太后殷忧 在疚,始览万几。故狱犴淹枉,百姓冤弊,言念繁刑,思存降省。京师见囚,殊死 以下可悉减一等。”丁巳,诏曰:“顷年以来,戎车频动,服制未终,夺哀从役。 罔极之痛弗申,鞠育之恩靡报,非所谓敦崇至道者也。自今虽金革之事,皆不得请 起居丧。”甲子,勿吉国遣使朝贡。铁匆相率降于行台源子恭。九月癸未朔,以右 光禄大夫刘腾为卫将军、仪同三司。戊申,皇太后高氏崩于瑶光寺。冬十月丁卯, 以尼礼葬于北邙。十有二月辛未,诏曰:“民生有终,下归兆域。京邑隐赈,口盈 亿万,贵贱攸凭,未有定所。为民父母,尤宜存恤。今制乾脯山以西,拟为九原。”
èr nián chūn zhēng yuè dīng hài, zhào yuē:" zhèn yǐ chōng miǎo, zuǎn chéng bǎo wèi, sù yè wéi yín, ruò shè yuān hǎi. lài huáng tài hòu cí rén, bèi yǐ sù xùn. zì lín cháo jiàn jí, suì jiāng bàn jì, tiān píng dì chéng, sì hǎi níng yì. tiān dào gāo yuǎn, wēi wēi nán míng, yóu yǐ zǒng yì zì jū, chēng hào fú bèi, fēi suǒ yǐ chóng fèng kūn yuán, yǔn xié yì zhào zhě yě. yí zūn jiù diǎn, chēng zhào yǔ nèi, yǐ fù lí zhēng yuán yuán zhī wàng." shì yuè, gǎi zàng wén zhāo huáng tài hòu gāo shì. èr yuè yǐ chǒu, qí jùn wáng yòu hōng. gēng wǔ, yǔ lín qiān yú rén fén zhēng xī jiāng jūn zhāng yí dì, ōu shāng yí, shāo shā qí zi shǐ jūn. tǔ yù hún dàng chāng guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. yǐ hài, dà shè tiān xià. dīng chǒu, zhào qiú zhí yán, zhū yǒu shàng shū zhě tīng mì fēng tōng zòu. rén yín, zhào yuē:" nóng yào zhī yuè, shí zé fú yīng, jiā gǔ wèi nà, èr mài kū cuì. dé zhī wú gǎn, tàn jù jiān huái. kě chì nèi wài, yī jiù yú qí, lǜ cóng sì diǎn. chá yù lǐ yuān, yǎn zì mái gé. jì yíng zhī jìng, wǎng jīng kòu bào, sǐ zhě jì duō, bái gǔ héng dào, kě qiǎn zhuān lìng shōu zàng. zhèn qióng xù guǎ, jiù jí cún lǎo, zhǔn fǎng qián shì, wù lìng zhōu bèi." sān yuè jiǎ chén, shù yǔ dà qià.
二年春正月丁亥,诏曰:“朕以冲眇,纂承宝位,夙夜惟寅,若涉渊海。赖皇 太后慈仁,被以夙训。自临朝践极,岁将半纪,天平地成,四海宁乂。天道高远, 巍巍难名,犹以捴挹自居,称号弗备,非所以崇奉坤元,允协亿兆者也。宜遵旧典, 称诏宇内,以副黎蒸元元之望。”是月,改葬文昭皇太后高氏。二月乙丑,齐郡王 祐薨。庚午,羽林千余人焚征西将军张彝第,殴伤彝,烧杀其子始均。吐谷浑、宕 昌国并遣使朝贡。乙亥,大赦天下。丁丑,诏求直言,诸有上书者听密封通奏。壬 寅,诏曰:“农要之月,时泽弗应,嘉谷未纳,二麦枯悴。德之无感,叹惧兼怀。 可敕内外,依旧雩祈,率从祀典。察狱理冤,掩胔埋骼。冀瀛之境,往经寇暴,死 者既多,白骨横道,可遣专令收葬。赈穷恤寡,救疾存老,准访前式,务令周备。” 三月甲辰,澍雨大洽。
xià sì yuè yǐ chǒu, yè dā guó qiǎn shǐ cháo gòng. wǔ yuè wù xū, yǐ sī kōng rèn chéng wáng chéng wèi sī tú, piào qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī jīng zhào wáng jì wèi sī kōng. qiū bā yuè jǐ wèi, yù shǐ zhōng wèi dōng píng wáng kuāng zuò shì xuē chú guān jué. xīn wèi, yǐ zuǒ guāng lù dài fu huáng fǔ jí wèi zhēng xī jiāng jūn yí tóng sān sī. jiǔ yuè gēng yín, huáng tài hòu xìng sōng gāo shān guǐ sì, hái gōng. yíng zhōu mín liú xuān míng móu fǎn, shì jué fú zhū. dōng shí yǒu yī yuè yǐ yǒu, rú rú mò yuán liáng hè hóu dòu lǜ nán nǚ qī bǎi rén lái jiàng. shí yǒu èr yuè guǐ chǒu, sī tú rèn chéng wáng chéng hōng. gēng shēn, dà shè tiān xià. zhào chú yín sì, fén zhū zá shén. shì suì, gāo lí wáng yún sǐ, yǐ shì zǐ ān wèi qí guó wáng.
夏四月乙丑,嚈哒国遣使朝贡。五月戊戌,以司空、任城王澄为司徒,骠骑大 将军、仪同三司、京兆王继为司空。秋八月己未,御史中尉、东平王匡坐事削除官 爵。辛未,以左光禄大夫皇甫集为征西将军、仪同三司。九月庚寅,皇太后幸崧高 山;癸巳,还宫。瀛州民刘宣明谋反,事觉伏诛。冬十有一月乙酉,蠕蠕莫缘梁贺 侯豆率男女七百人来降。十有二月癸丑,司徒、任城王澄薨。庚申,大赦天下。诏 除淫祀,焚诸杂神。是岁,高丽王云死,以世子安为其国王。
zhèng guāng yuán nián chūn zhēng yuè yǐ yǒu, zhào yuē:" jiàn guó wěi mín, lì jiào wèi běn zūn shī chóng dào, zī diǎn zì xī. lái suì zhòng yáng, jié hé qì rùn, shì diàn kǒng yán, nǎi qí shí yě. yǒu sī kě yù shàn guó xué, tú shì shèng xián, zhì guān jiǎn shēng, zé jí bèi lǐ."
正光元年春正月乙酉,诏曰:“建国纬民,立教为本;尊师崇道,兹典自昔。 来岁仲阳,节和气润,释奠孔颜,乃其时也。有司可豫缮国学,图饰圣贤,置官简 牲,择吉备礼。”
xià sì yuè bǐng chén, zhào shàng shū zhǎng sūn zhì xún fǔ běi fān, guān chá fēng sú. wǔ yuè xīn sì, zhào yuē:" zhèn yǐ guǎ báo, yùn yīng bǎo tú, suī wèi míng qiú yī, tì jù zhōng rì, ér àn mèi duō quē, yán hàn wèi zāi, zài yǔ zhī kuì, wú wàng qǐn shí. jīn xíng yù fán duō, líng yǔ shàng jī, yí fū rén huì, yǐ jì sī mín. bā zuò kě tuī jū jiàn qiú, wù shēn wǎng làn." guǐ wèi, zhào yuē:" rǎng zāi zhāo yīng, xiū zhèng wèi běn, mín nǎi shén zhǔ, shí yí shuài xiān. cì shǐ shǒu lìng yǔ zhèn gòng zhì tiān xià, yí āi jīn wù xǐ, shì mín rú shāng. kuàng jīn yán hàn lì shí, wàn xìng diāo bì, ér bù fǔ xù qióng yuān, lǐ jué shù yù. kě yán chì zhōu jùn, shàn jiā suí yǐn, wù jǐn cōng míng, jiā zhī zhī sù, bì shǐ shì yǔn rén shén, shí zhèng líng yìng. qí fù yì bù biàn yú mín zhě, jù yǐ zhuàng wén, biàn dāng juān bà."
夏四月丙辰,诏尚书长孙稚巡抚北籓,观察风俗。五月辛巳,诏曰:“朕以寡 薄,运膺宝图,虽未明求衣,惕惧终日,而暗昧多阙,炎旱为灾,在予之愧,无忘 寝食。今刑狱繁多,囹圄尚积,宜敷仁惠,以济斯民。八座可推鞠见囚,务申枉滥。” 癸未,诏曰:“攘灾招应,修政为本,民乃神主,实宜率先。刺史守令与朕共治天 下,宜哀矜勿喜,视民如伤。况今炎旱历时,万姓雕弊,而不抚恤穷冤,理决庶狱。 可严敕州郡,善加绥隐,务尽聪明,加之祗肃,必使事允人神,时政灵应。其赋役 不便于民者,具以状闻,便当蠲罢。”
qiū qī yuè bǐng zǐ, shì zhōng yuán chā zhōng shì liú téng fèng dì xìng qián diàn, jiǎo huáng tài hòu zhào yuē:" wèi yǒu tiān xià, yì yè chóng guāng. gāo zǔ xiào wén huáng dì, yǐ yīng shèng yù tiān, xǐ jīng dìng dǐng. shì zōng xuān wǔ huáng dì, yǐ ruì míng chéng yè, kuò níng qū xià, ér hóng xūn wèi bàn, zǎo yǐ dēng xiá. nǎi lìng chē shū fú tóng, jīng kòu shàng chì. yòu zhǔ zhì ruò, sù zuǎn bǎo lì, céng shì zōng shí, mò kè zhī fèng. zhèn suǒ yǐ jìng shùn qún qǐng, lín cháo zǒng zhèng. dì nián yǐ zhǎng, jiǔ sī tuì shēn, suǒ yǐ wǎng suì yīn qín, jù chén qíng zhǐ. bǎi guān nèi wài, yǐ zhào cǐ huái. ér qiān ěr zhòng yì, kǔ jiàn qín duó, mǐn fǔ cóng shì, yǐ qì yú zī. zì cǐ chūn lái, xiān jí lǚ fā, yào shí shè liáo, mò néng shàn chōu. xià shǒu jí jīn, shù jiā dòng jù, biàn bù kān rì lí wàn wù, jù xì jiān shěng. dì chǐ zhōu xīng jì, shí xué yú jī, rì jiù yuè jiāng, rén jūn dào mào, zú yǐ fǔ jī wàn bāng, xié jué bǎi kuí. zhèn dāng lǜ qián zhì, jìng xùn bié gōng, yuǎn wéi fù zǐ míng pì zhī yì, yǐ zì suí yǎng. shí wàng qún gōng dǎi yú lí shù, shēn jiàn sī lǐ. rú cǐ, zé shàng xià xiū jiā, tiān dì qīng yàn, wèi dào xī lóng, rén shén qìng yuè, bù qí shàn yú?" nǎi yōu huáng tài hòu yú běi gōng, shā tài fù lǐng tài wèi qīng hé wáng yì, zǒng lēi jìn lǚ, jué shì diàn zhōng. xīn mǎo, dì jiā yuán fú, dà shè, gǎi nián, nèi wài bǎi guān jìn wèi yī děng. bā yuè jiǎ yín, xiāng zhōu cì shǐ zhōng shān wáng xī jǔ bīng yù zhū chā téng, bù guǒ jiàn shā. jiǔ yuè rén chén, rú rú zhǔ ā nà huán lái bēn. wù xū, yǐ tài shī gāo yáng wáng yōng wèi chéng xiàng, jiā hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī bān jiàn sì shí rén.
秋七月丙子,侍中元叉、中侍刘腾奉帝幸前殿,矫皇太后诏曰:“魏有天下, 奕叶重光。高祖孝文皇帝,以英圣驭天,徙京定鼎。世宗宣武皇帝,以睿明承业, 廓宁区夏,而鸿勋未半,早已登遐。乃令车书弗同,鲸寇尚炽。幼主稚弱,夙纂宝 历,曾是宗祏,莫克祗奉。朕所以敬顺群请,临朝总政。帝年以长,久思退身,所 以往岁殷勤,具陈情旨。百官内外,已照此怀。而佥尔众意,苦见勤夺,僶俯从事, 以迄于兹。自此春来,先疾屡发,药石摄疗,莫能善瘳。夏首及今,数加动剧,便 不堪日厘万务,巨细兼省。帝齿周星纪,识学逾跻,日就月将,人君道茂,足以抚 缉万邦,谐决百揆。朕当率前志,敬逊别宫,远惟复子明辟之义,以自绥养。实望 群公逮于黎庶,深鉴斯理。如此,则上下休嘉,天地清晏,魏道熙隆,人神庆悦, 不其善欤?”乃幽皇太后于北宫,杀太傅、领太尉、清河王怿,总勒禁旅,决事殿 中。辛卯,帝加元服,大赦,改年,内外百官进位一等。八月甲寅,相州刺史、中 山王熙举兵欲诛叉、腾,不果见杀。九月壬辰,蠕蠕主阿那环来奔。戊戌,以太师、 高阳王雍为丞相,加后部羽葆、鼓吹、班剑四十人。
dōng shí yuè yǐ mǎo, yǐ piào qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī rǔ nán wáng yuè wèi tài wèi gōng. shí yǒu yī yuè jǐ hài, zhào yuē:" rú rú shì xióng shuò fāng, shàn zhì mò yì, lín tōng shàng guó, bǎi yǒu yú zài. zì shén dǐng nán dǐ, lèi jì yú zī, qián gòng suī wéi, biān suì jìng xī, píng xīn xiàng wèi, qián kuǎn mí chún. jīn qí zhǔ ā nà guī shǔ lí shí nán, bāng fēn qīn xī, wàn lǐ yuǎn chí, bì mìng yǒu dào. bēi tóng shēn wǔ, zhōng xiào zú jīn. fāng cún xìng miè zhī shī, yǐ lóng jì jué zhī jǔ, yí qiě yōu yǐ bīn lǐ, qī zhī lì gōng, shū jué zuò tǔ, dà qǐ hé yuè, kě fēng shuò fāng jùn kāi guó gōng rú rú wáng, shí yì yī qiān hù. cì yǐ yī miǎn, jiā yǐ yáo chē, lù xù yí wèi, tóng hū qī fān." shí yǒu èr yuè rén zǐ, zhào yuē: " rú rú wáng ā nà guī, zāo lí kòu huò, yuǎn lái tóu bì, bāng fēn zhòng xī, yóu wú dìng zhǔ, ér yǒng huái běi fēng, sī hái suí jí. qǐ sù qíng qiē, liáng yòng mǐn rán. fū cún wáng xù bài, zì gǔ tōng diǎn. kě chà guó shǐ jí bǐ qián hòu sān jiè, yǔ ā nà guī xiāng suí bìng chì huái shuò dū du, jiǎn ruì qí èr qiān, gōng zì lǜ hù, sòng dá jìng shǒu, lìng guān jī zhāo nà. ruò bǐ hòu yíng, yí xī kuāng fěi chē mǎ zhī shǔ, wù shǐ yōu lóng, lǐ jiàn ér fǎn rú bù róng shòu, rèn tīng hái quē. qí xíng zhuāng zī qiǎn, fù shàng shū liàng gěi." xīn yǒu, yǐ sī kōng jīng zhào wáng jì wèi sī tú gōng.
冬十月乙卯,以骠骑大将军、仪同三司、汝南王悦为太尉公。十有一月己亥, 诏曰:“蠕蠕世雄朔方,擅制漠裔,邻通上国,百有余载。自神鼎南底,累纪于兹, 虔贡虽违,边燧静息,凭心象魏,潜款弥纯。今其主阿那瑰属离时难,邦分亲析, 万里远驰,庇命有道。悲同申、伍,忠孝足矜。方存兴灭之师,以隆继绝之举,宜 且优以宾礼,期之立功,疏爵胙土,大启河岳,可封朔方郡开国公、蠕蠕王,食邑 一千户。赐以衣冕,加以轺车,禄恤仪卫,同乎戚蕃。”十有二月壬子,诏曰: “蠕蠕王阿那瑰,遭离寇祸,远来投庇,邦分众析,犹无定主,而永怀北风,思还 绥集。启诉情切,良用愍然。夫存亡恤败,自古通典。可差国使及彼前后三介,与 阿那瑰相随;并敕怀朔都督,简锐骑二千,躬自率护,送达境首,令观机招纳。若 彼候迎,宜锡筐篚车马之属,务使优隆,礼饯而返;如不容受,任听还阙。其行装 资遣,付尚书量给。”辛酉,以司空、京兆王继为司徒公。
èr nián chūn zhēng yuè, nán qín zhōu dī fǎn. èr yuè gēng xū, jiǎ guāng lù dài fu bǐng qiú fǔ jūn jiāng jūn yǐ tǎo zhī. guǐ hài, chē jià xìng guó zǐ xué, jiǎng xiào jīng. sān yuè gēng wǔ, dì xìng guó zǐ xué cí kǒng zǐ, yǐ yán yuān pèi. jiǎ wǔ, yòu wèi jiāng jūn xī kāng shēng yú jìn nèi jiāng shā yuán chā, bù guǒ, wèi chā jiǎo hài. yǐ yí tóng sān sī liú téng wèi sī kōng gōng.
二年春正月,南秦州氐反。二月庚戌,假光禄大夫邴虬抚军将军以讨之。癸亥, 车驾幸国子学,讲《孝经》。三月庚午,帝幸国子学祠孔子,以颜渊配。甲午,右 卫将军奚康生于禁内将杀元叉,不果,为叉矫害。以仪同三司刘腾为司空公。
xià sì yuè gēng zǐ, sī tú jīng zhào wáng jì jìn wèi tài bǎo. rén yín, chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī cuī guāng wèi sī tú gōng. xiāo yǎn yì zhōu cì shǐ wén sēng míng lǜ zhòng nèi shǔ. wǔ yuè xīn sì, nán jīng zhōu cì shǐ huán shū xìng zì ān chāng nán pàn. yǐ yǒu, wū cháng guó qiǎn shǐ cháo gòng. rùn yuè dīng sì, jū mì bō sī guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. liù yuè jǐ sì, gāo chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. guǐ sì, wù jí guó qiǎn shǐ cháo gòng.
夏四月庚子,司徒、京兆王继进位太保。壬寅,车骑大将军、仪同三司崔光为 司徒公。萧衍义州刺史文僧明率众内属。五月辛巳,南荆州刺史桓叔兴自安昌南叛。 乙酉,乌苌国遣使朝贡。闰月丁巳,居密、波斯国并遣使朝贡。六月己巳,高昌国 遣使朝贡。癸巳,勿吉国遣使朝贡。
qiū qī yuè guǐ chǒu, zhào yuē:" shí zé fú jiàng, hé jià xíng sǔn. zài yǔ zhī zé, sù xiāo zhèn jù, suī kè gōng chè jiàng, réng wú zhāo gǎn. yǒu sī kě xiū àn jiù diǎn, zhī xíng liù shì: yǔ àn yān wǎng, suí sù jū jué shù yǐn fèi zhí, liàng jiā xiū lì guān dú kùn qióng, zài suǒ cún xù yì fù fán mín, xián jiā juān shěng xián liáng dǎng zhí, yǐ shí shēng jìn tān cán xié nìng, jí jiù píng chù nán nǚ yuàn kuàng, wù lìng huì ǒu. shù gé zhǐ chéng wéi, yǒu mǐ zāi lì." bā yuè jǐ sì, fú luó guó qiǎn shǐ cháo gòng. rú rú hòu zhǔ yù jiǔ lǘ hóu nì fá lái bēn huái shuò zhèn. shí yǒu yī yuè yǐ wèi shuò, gāo chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. wù shēn, wèi dà jiàng jūn yí tóng sān sī huáng fǔ jí hōng. guǐ chǒu, shì zhōng chē qí dà jiàng jūn hòu gāng jiā yí tóng sān sī. shí yǒu èr yuè jiǎ xū, zhào sī tú cuī guāng ān fēng wáng yán míng děng yì dìng fú zhāng. gēng chén, yǐ dōng yì nán qín dī fǎn, zhào zhōng jūn jiāng jūn hé jiān wáng chēn tǎo zhī, shī lì.
秋七月癸丑,诏曰:“时泽弗降,禾稼形损。在予之责,夙宵震惧,虽克躬撤 降,仍无招感。有司可修案旧典,祗行六事:圄犴淹枉,随速鞫决;庶尹废职,量 加修厉;鳏独困穷,在所存恤;役赋烦民,咸加蠲省;贤良谠直,以时升进;贪残 邪佞,即就屏黜;男女怨旷,务令会偶。庶革止惩违,有弭灾沴。”八月己巳,伏 罗国遣使朝贡。蠕蠕后主郁久闾侯匿伐来奔怀朔镇。十有一月乙未朔,高昌国遣使 朝贡。戊申,卫大将军、仪同三司皇甫集薨。癸丑,侍中、车骑大将军侯刚加仪同 三司。十有二月甲戌,诏司徒崔光、安丰王延明等议定服章。庚辰,以东益、南秦 氐反,诏中军将军、河间王琛讨之,失利。
sān nián chūn zhēng yuè xīn hài, dì gēng jí tián.
三年春正月辛亥,帝耕籍田。
xià sì yuè gēng chén, yǐ gāo chē guó zhǔ fù luó yī fú wèi zhèn xī jiāng jūn xī hǎi jùn kāi guó gōng gāo chē wáng. liù yuè jǐ sì, zhào yuē:" zhèn yǐ chōng mèi, sù zuǎn bǎo lì, bù néng zhī fèng shàng líng, gǎn yán hé qì, zhì lìng yán hàn pín suì, jiā yǔ fú qià, bǎi jià jiāo wēi, wǎn zhǒng wèi xià, jiāng chéng zāi nián, qiū rěn mò jì. zài yǔ zhī zé, yōu jù zhèn huái. jīn kě yī jiù fēn qiǎn yǒu sī, chí qí yuè dú jí zhū shān chuān bǎi shén néng xìng yún yǔ zhě, jǐn qí qián sù, bì lìng gǎn jiàng, yù bó shēng láo, suí yīng jiàn xiǎng. shàng xià qún guān, cè gōng zì lì, lǐ yuān yù, zhǐ tǔ gōng, jiǎn shàn chè xuán, jìn zhǐ tú shā."
夏四月庚辰,以高车国主覆罗伊匐为镇西将军、西海郡开国公、高车王。六月 己巳,诏曰:“朕以冲昧,夙纂宝历,不能祗奉上灵,感延和气,致令炎旱频岁, 嘉雨弗洽,百稼焦萎,晚种未下,将成灾年,秋稔莫觊。在予之责,忧惧震怀。今 可依旧分遣有司,驰祈岳渎及诸山川百神能兴云雨者,尽其虔肃,必令感降,玉帛 牲牢,随应荐享。上下群官,侧躬自厉,理冤狱,止土功,减膳撤悬,禁止屠杀。”
qiū qī yuè rén zǐ, bō sī bù hàn qiū cí zhū guó qiǎn shǐ cháo gòng.
秋七月壬子,波斯、不汉、龟兹诸国遣使朝贡。
dōng shí yuè jǐ sì, tǔ yù hún guó qiǎn shǐ cháo gòng. shí yǒu yī yuè yǐ sì, chē jià yǒu shì yú yuán qiū. bǐng wǔ, zhào yuē:" zhì lì míng shí, qián wáng mào guǐ kǎo chén zhèng lǜ, yì dài tōng guī. shì yǐ běi píng gé dìng yú hàn nián, yáng wěi cǎo suàn yú wèi shì. zì huáng yùn zhào jī, diǎn zhāng yóu quē, tuī bù guǐ yào, wèi jǐn jué lǐ. xiān cháo réng shì, měi suǒ kǎi rán. zhì shén guī zhōng, shǐ mìng rú guān, gǎi chuàng shū chuǎn, huí dù yì xiàn, shǐ huì xuán héng. jīn tiān zhèng sī shǐ, yáng xù jiāng kāi, pǐn wù chū méng, yí biàn ěr mù, suǒ wèi wèi suī jiù bāng, qí lì wéi xīn zhě yě. biàn kě bān xuān nèi wài, hào yuē zhèng guāng lì. yòu shǒu jié jiā chén, huò zhǎn qiū dì, shén rén jiāo hé, lǐ qì yōu xiǎn, sī yǔ yì zhào gòng cǐ wéi xīn, kě dà shè tiān xià." shí yǒu èr yuè guǐ yǒu, yǐ zuǒ guāng lù dài fu huáng fǔ dù wèi yí tóng sān sī. yǐ yǒu, yǐ chē qí dà jiàng jūn shàng shū yòu pú yè yuán qīn wèi yí tóng sān sī, tài bǎo jīng zhào wáng jì wèi tài fù, sī tú cuī guāng wèi tài bǎo. dīng hài, yǐ mù shǒu wàng lì bēi sòng, zhé xìng sì tǎ dì zhái fēng chǐ, diàn sì shāng fàn, zhào zhōng wèi duān héng, sù lì wēi fēng, yǐ jiàn shì jiū hé qī pǐn liù pǐn, lù zú dài gēng, yì bù tīng gù tiē diàn sì, zhēng lì chéng shì. sì nián chūn èr yuè rén chén, zhuī fēng gù xián yáng wáng xǐ wèi fū chéng wáng, jīng zhào wáng yú wèi lín táo wáng, qīng hé wáng yì wèi fàn yáng wáng, yǐ lǐ jiā zàng. dīng chǒu, hé jiān wáng chēn zhāng wǔ wáng róng, bìng yǐ tān wū xuē jué chú míng. jǐ mǎo, yǐ rú rú zhǔ ā nà guī lǜ zhòng fàn sāi, qiǎn shàng shū zuǒ chéng yuán fú jiān shàng shū, wèi běi dào héng tái, chí jié yù zhī. rú rú hòu zhǔ hóu nì fá lái zhāo jīng shī. dàng chāng guó qiǎn shǐ cháo gòng. sī kōng liú téng hōng.
冬十月己巳,吐谷浑国遣使朝贡。十有一月乙巳,车驾有事于圆丘。丙午,诏 曰:“治历明时,前王茂轨;考辰正律,奕代通规。是以北平革定于汉年,杨伟草 算于魏世。自皇运肇基,典章犹缺,推步晷曜,未尽厥理。先朝仍世,每所慨然。 至神龟中,始命儒官,改创疏踳,回度易宪,始会璇衡。今天正斯始,阳煦将开, 品物初萌,宜变耳目,所谓魏虽旧邦,其历维新者也。便可班宣内外,号曰《正光 历》。又首节嘉辰,获展丘禘,神人交和,理契幽显,思与亿兆共此维新,可大赦 天下。”十有二月癸酉,以左光禄大夫皇甫度为仪同三司。乙酉,以车骑大将军、 尚书右仆射元钦为仪同三司,太保、京兆王继为太傅,司徒崔光为太保。丁亥,以 牧守妄立碑颂,辄兴寺塔;第宅丰侈,店肆商贩,诏中尉端衡,肃厉威风,以见事 纠劾;七品、六品,禄足代耕,亦不听锢贴店肆,争利城市。四年春二月壬辰,追 封故咸阳王禧为敷城王,京兆王愉为临洮王,清河王怿为范阳王,以礼加葬。丁丑, 河间王琛、章武王融,并以贪污削爵除名。己卯,以蠕蠕主阿那瑰率众犯塞,遣尚 书左丞元孚兼尚书,为北道行台,持节喻之。蠕蠕后主侯匿伐来朝京师。宕昌国遣 使朝贡。司空刘腾薨。
xià sì yuè, ā nà guī zhí yuán fú, qū lüè xù mù běi dùn. jiǎ shēn, zhào piào qí dà jiàng jūn shàng shū lìng lǐ chóng, zhōng jūn jiāng jūn jiān shàng shū yòu pú yè yuán zuǎn lǜ qí shí wàn tǎo rú rú, chū sài sān qiān yú lǐ, bù jí ér hái.
夏四月,阿那瑰执元孚,驱掠畜牧北遁。甲申,诏骠骑大将军、尚书令李崇, 中军将军、兼尚书右仆射元纂率骑十万讨蠕蠕,出塞三千余里,不及而还。
qiū qī yuè xīn hài, zhào yuē:" dá zūn sī zài, chǐ yù yī yān, chóng jìng huáng gǒu, xiān dài tōng xùn. gù fāng shū yǐ yuán lǎo chù wèi, chōng guó yuán zì qiáng jiàn liú. suī qī shí zhì shì, míng hū diǎn gù, rán yǐ dé shàng zhuàng, xǔ qí zhí wéi. jīn shù liáo zhī zhōng, huò nián pò xuán chē, xún lǐ yí tuì. dàn shǎo shōu qí lì, lǎo qì qí shēn, yán niàn qín jiù, juàn rán wèi rěn. huò dài bái zài cháo, wèi dāng wài rèn huò tíng sī lì jì, fǔ shòu kǎo jí rú cǐ zhī tú, suī mǎn qī shí, tīng qí lì mín, yǐ zhōng cháng xiàn. huò xīn jiě jùn xiàn, huò wài zuǒ shǐ tíng, yǐ mǎn qī shí, fāng qiú gèng xù zhě, lì bù kě yī lìng bù zòu. qí yǒu gāo míng jùn dé lǎo chéng máo shì zhuó rán xiǎn dá wéi shí suǒ zhī zhě, bù jū sī lì. ruò cái fēi xiù yì, jiàn zài cháo guān, yī lìng hé jiě zhě, kě gěi běn guān bàn lù, yǐ zhōng qí shēn. shǐ cí cháo zhī sǒu, bù hèn guī yú lǘ xiàng yǐ." bā yuè jǐ sì, zhào yuē:" kuáng chǔn sì bào, líng qiè běi chuí. suī jūn wēi shí jiē, zéi tú shè dùn, rán xūn nüè suǒ guò, duō lí qí huò. yán niàn sī bì, yǒu zhěn shēn huái. kě chì běi dào héng tái, qiǎn shǐ xún jiǎn, zāo kòu zhī chù, jī něi bù lì zhě, hòu jiā zhèn xù, wù lìng cún jì." wù yín, zhào yuē:" zhèn yǐ miǎo àn, tiǎn chéng hóng xù, yīn zǔ zōng zhī jī, tuō wáng gōng zhī shàng, měi jiàn mèi shǔ lǜ, sī kāng yì zhào. bǐ yǔ hàn qiān shí, xīng yùn chuǎn cuò, zhèng lǐ quē hé, líng zhī biǎo yì, yǒng xún xī tì, zài nǜ yú huái. yí zhào bǎi sī gè qín jué zhí, zhū yǒu guān guǎ qióng jí yuān zhì bù shēn zhě, bìng jiā lí xù. ruò xiào zǐ shùn sūn lián zhēn yì jié cái xué chāo yì dú xíng gāo shí zhě, jù yǐ yán shàng, zhèn jiāng qīn lǎn, jiā yǐ jīng mìng." guǐ wèi, zhuī fù gù fàn yáng wáng zé wèi qīng hé wáng. jiǔ yuè dīng yǒu, kù mò xī guó qiǎn shǐ cháo xiàn. zhào shì zhōng tài wèi rǔ nán wáng yuè rù jū mén xià, yǔ chéng xiāng gāo yáng wáng yōng cān jué shàng shū zòu shì. dōng shí yǒu yī yuè bǐng shēn, zhào jùn wáng mì hōng. dīng yǒu, tài bǎo cuī guāng hōng. shí yǒu èr yuè, xiāo yǎn qiǎn jiàng kòu biān, zhào jiǎ zhēng nán jiāng jūn cuī yán bó tǎo zhī. yǐ tài wèi rǔ nán wáng yuè wèi tài bǎo. xú zhōu cì shǐ běi hǎi wáng hào zuò tān wū xuē chú guān jué.
秋七月辛亥,诏曰:“达尊斯在,齿预一焉,崇敬黄耇,先代通训。故方叔以 元老处位,充国缘自强见留。虽七十致仕,明乎典故,然以德尚壮,许其絷维。今 庶僚之中,或年迫悬车,循礼宜退。但少收其力,老弃其身,言念勤旧,眷然未忍。 或戴白在朝,未当外任;或停私历纪,甫受考级;如此之徒,虽满七十,听其莅民, 以终常限。或新解郡县,或外佐始停,已满七十,方求更叙者,吏部可依令不奏。 其有高名俊德、老成髦士、灼然显达、为时所知者,不拘斯例。若才非秀异,见在 朝官,依令合解者,可给本官半禄,以终其身。使辞朝之叟,不恨归于闾巷矣。” 八月己巳,诏曰:“狂蠢肆暴,陵窃北垂。虽军威时接,贼徒慑遁,然獯虐所过, 多离其祸。言念斯弊,有轸深怀。可敕北道行台,遣使巡检,遭寇之处,饥馁不粒 者,厚加赈恤,务令存济。”戊寅,诏曰:“朕以眇暗,忝承鸿绪,因祖宗之基, 托王公之上,每鉴寐属虑,思康亿兆。比雨旱愆时,星运舛错,政理阙和,灵祗表 异,永寻夕惕,载恧于怀。宜诏百司各勤厥职,诸有鳏寡穷疾冤滞不申者,并加厘 恤。若孝子顺孙、廉贞义节、才学超异、独行高时者,具以言上,朕将亲览,加以 旌命。”癸未,追复故范阳王泽为清河王。九月丁酉,库莫奚国遣使朝献。诏侍中、 太尉、汝南王悦入居门下,与承相、高阳王雍参决尚书奏事。冬十有一月丙申,赵 郡王谧薨。丁酉,太保崔光薨。十有二月,萧衍遣将寇边,诏假征南将军崔延伯讨 之。以太尉、汝南王悦为太保。徐州刺史、北海王颢坐贪污削除官爵。
wǔ nián chūn zhēng yuè xīn chǒu, chē jià yǒu shì yú nán jiāo. rùn èr yuè guǐ sì, yè dā guó qiǎn shǐ cháo gòng.
五年春正月辛丑,车驾有事于南郊。闰二月癸巳,嚈哒国遣使朝贡。
sān yuè, wò yě zhèn rén pò luò hàn bá líng jù zhòng fǎn, shā zhèn jiāng, hào zhēn wáng yuán nián. zhào lín huái wáng yù wèi zhèn jūn jiāng jūn, jiǎ zhēng běi jiāng jūn, dū du běi zhēng zhū jūn shì yǐ tǎo zhī.
三月,沃野镇人破落汗拔陵聚众反,杀镇将,号真王元年。诏临淮王彧为镇军 将军,假征北将军,都督北征诸军事以讨之。
xià sì yuè, gāo píng qiú zhǎng hú chēn fǎn, zì chēng gāo píng wáng, gōng zhèn yǐ yīng bá líng. bié jiāng lú zǔ qiān jī pò zhī, chēn běi dùn. wǔ yuè, lín huái wáng yù bài yú wǔ yuán, xuē chú guān jué. rén shēn, zhào shàng shū lìng lǐ chóng wèi dà dū dū, lǜ guǎng yáng wáng yuān děng běi tǎo. liù yuè, qín zhōu chéng rén mò zhé tài tí jù chéng fǎn, zì chēng qín wáng, shā cì shǐ lǐ yàn. zhào yōng zhōu cì shǐ yuán zhì tǎo zhī. nán qín zhōu chéng rén sūn yǎn zhāng cháng mìng hán zǔ xiāng jù chéng fǎn, shā cì shǐ cuī yóu yǐ yīng tài tí. tài tí qiǎn chéng rén bo cháo xí kè gāo píng, shā zhèn jiāng hè lián lüè xíng tái gāo yuán róng. tài tí xín sǐ, zi niàn shēng dài lì, jiàn chēng tiān zǐ, hào nián tiān jiàn, zhì lì bǎi guān. dīng yǒu, dà shè.
夏四月,高平酋长胡琛反,自称高平王,攻镇以应拔陵。别将卢祖迁击破之, 琛北遁。五月,临淮王彧败于五原,削除官爵。壬申,诏尚书令李崇为大都督,率 广阳王渊等北讨。六月,秦州城人莫折太提据城反,自称秦王,杀刺史李彦。诏雍 州刺史元志讨之。南秦州城人孙掩、张长命、韩祖香据城反,杀刺史崔游以应太提。 太提遣城人卜朝袭克高平,杀镇将赫连略、行台高元荣。太提寻死,子念生代立, 僭称天子,号年天建,置立百官。丁酉,大赦。
qiū qī yuè jiǎ yín, zhào lì bù shàng shū yuán xiū yì jiān shàng shū pú yè, wèi xī dào héng tái, lǜ zhū jiàng xī tǎo. wù wǔ, fù hé jiān wáng chēn lín huái wáng yù běn fēng. dū du cuī xiān shī lì yú bái dào, dà dū dū lǐ chóng lǜ zhòng hái píng chéng, zuò zhǎng shǐ zǔ yíng jié méi jūn zī, miǎn chú guān jué. dīng chǒu, niàn shēng qiǎn qí dū du yáng bó nián fán yuán zhāng lǎng děng gōng chóu jiū hé chí èr shù, dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn qiǎn jiàng yǐn xiáng lí shū hé jī pò zhī, zhǎn fán yuán shǒu, shā zéi qiān yú rén. shì yuè, liáng zhōu chuáng shuài yú pú tí hū yán xióng zhí cì shǐ sòng yǐng jù zhōu fǎn. niàn shēng qiǎn qí xiōng gāo yáng wáng tiān shēng xià lǒng dōng kòu. bā yuè jiǎ wǔ, yuán zhì dà bài yú lǒng dōng, tuì shǒu qí zhōu. bǐng shēn, zhào yuē:" shǎng guì sù láo, míng zhǔ héng dé ēn zhān jiù jī, zhé hòu cháng fàn. tài zǔ dào wǔ huáng dì yīng qī bō luàn, dà zào qū xià shì zǔ tài wǔ huáng dì zuǎn róng pī xù, guāng chǎn wáng yè, gōng lǜ liù shī, sǎo qīng bū huì zhū zhōu zhèn chéng rén, běn chōng yá zhǎo, fú qín zhēng lǚ, qì kuò háng jiān, bèi cháng láo jù. dǎi xiǎn zǔ xiàn wén huáng dì, zì běi bèi nán, huái hǎi sī yì, biàn chà gē qiáng zú, fēn wèi fāng zhèn. gāo zǔ xiào wén huáng dì, yuǎn zūn pán gēng, jiāng qiān sōng luò, guī è běi jiāng, dàng pì nán jìng, xuǎn liáng jiā qiú shuài, zēng shù shuò chuí, róng hàn suǒ jì, shí wéi sī děng. xiān dì yǐ qí chéng xiào jì liàng, fāng jiā chóu xī, huì wǎn yǐng chí fēng, qú sì gào jǐng, jūn qí pín dòng, bīng lián jī suì, zī ēn réng qǐn, yòng qì yú jīn. yuàn pàn zhī xìng, pō yóu yú cǐ. zhèn dāo chéng gān lì, fǔ yù yǔ zhòu, diào fēng bù zhèng, sī guǎng huì yè, yí zhuī shù qián ēn, fū zī hòu shī. zhū zhōu zhèn jūn guàn, yuán fēi fàn pèi zhě, xī miǎn wèi mín, zhèn gǎi wéi zhōu, yī jiù lì chēng. cǐ děng shì xí gān gē, lǜ duō jìn yǒng, jīn jì zhēn bá, yīng sī bào xiào. kě sān wǔ jiǎn fā, tǎo bǐ shā lǒng. dāng shǐ rén qí qí lì, fèn jī xiān qū, yāo dǎng kuáng chǒu, bì kě dàng dí. chōng fēng zhǎn jí, zì yī héng shǎng." dīng yǒu, nán xiù róng mù zi yú qǐ zhēn fǎn, shā tài pú qīng lù yán. bié jiāng ěr zhū róng tǎo píng zhī. wù xū, mò zhé niàn shēng qiǎn dū du dòu shuāng gōng pán tóu jùn. dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn qiǎn jiàng dòu niàn zǔ tǎo zhī, zhǎn shuāng, qín zhǎn qiān yú rén. jiǔ yuè rén shēn, zhào shàng shū zuǒ pú yè qí wáng xiāo bǎo yín wèi xī dào héng tái dà dū dū, lǜ zhēng xī jiāng jūn dū du cuī yán bó, yòu zhào fù fǔ jūn jiāng jūn běi hǎi wáng hào guān jué, wèi dū du, bìng lǜ zhū jiàng xī tǎo. yǐ hài, dì xìng míng táng, jiàn bǎo yín děng. shì yuè, xiāo yǎn qiǎn jiàng péi suì yú hóng xí jù shòu chūn wài chéng, cì shǐ zhǎng sūn zhì jī zǒu zhī, suì tuì tún lí jiāng. zhào hé jiān wáng chēn zǒng zhòng yuán zhī. yǎn yòu qiǎn jiàng kòu huái yáng, zhào mì shū jiān ān lè wáng jiàn lǜ zhòng tǎo zhī. tǔ yù hún zhǔ fú lián chóu bīng tǎo liáng zhōu, yú pú tí qì chéng zǒu, zhuī zhǎn zhī. chéng mín zhào tiān ān fù tuī sòng yǐng wèi cì shǐ.
秋七月甲寅,诏吏部尚书元脩义兼尚书仆射,为西道行台,率诸将西讨。戊午, 复河间王琛、临淮王彧本封。都督崔暹失利于白道,大都督李崇率众还平城,坐长 史祖莹截没军资,免除官爵。丁丑,念生遣其都督杨伯年、樊元、张朗等攻仇鸠、 河池二戍,东益州刺史魏子建遣将尹祥、黎叔和击破之,斩樊元首,杀贼千余人。 是月,凉州幢帅于菩提、呼延雄执刺史宋颖据州反。念生遣其兄高阳王天生下陇东 寇。八月甲午,元志大败于陇东,退守岐州。丙申,诏曰:“赏贵宿劳,明主恆德; 恩沾旧绩,哲后常范。太祖道武皇帝应期拨乱,大造区夏;世祖太武皇帝纂戎丕绪, 光阐王业,躬率六师,扫清逋秽;诸州镇城人,本充牙爪,服勤征旅,契阔行间, 备尝劳剧。逮显祖献文皇帝,自北被南,淮海思乂,便差割强族,分卫方镇。高祖 孝文皇帝,远遵盘庚,将迁嵩洛,规遏北疆,荡辟南境,选良家酋帅,增戍朔垂, 戎捍所寄,实惟斯等。先帝以其诚效既亮,方加酬锡,会宛郢驰烽,朐泗告警,军 旗频动,兵连积岁,兹恩仍寝,用迄于今。怨叛之兴,颇由于此。朕叨承乾历,抚 驭宇宙,调风布政,思广惠液,宜追述前恩,敷兹后施。诸州镇军贯,元非犯配者, 悉免为民,镇改为州,依旧立称。此等世习干戈,率多劲勇,今既甄拔,应思报效。 可三五简发,讨彼沙陇。当使人齐其力,奋击先驱,妖党狂丑,必可荡涤。冲锋斩 级,自依恆赏。”丁酉,南秀容牧子于乞真反,杀太仆卿陆延。别将尔朱荣讨平之。 戊戌,莫折念生遣都督窦双攻盘头郡。东益州刺史魏子建遣将窦念祖讨之,斩双, 擒斩千余人。九月壬申,诏尚书左仆射、齐王萧宝夤为西道行台大都督,率征西将 军、都督崔延伯,又诏复抚军将军、北海王颢官爵,为都督,并率诸将西讨。乙亥, 帝幸明堂,饯宝夤等。是月,萧衍遣将裴邃、虞鸿袭据寿春外城,刺史长孙稚击走 之,邃退屯黎浆。诏河间王琛总众援之。衍又遣将寇淮阳,诏秘书监、安乐王鉴率 众讨之。吐谷浑主伏连筹兵讨凉州,于菩提弃城走,追斩之。城民赵天安复推宋颍 为刺史。
dōng shí yuè, yíng zhōu chéng rén liú ān dìng jiù dé xīng jù chéng fǎn, zhí cì shǐ lǐ zhòng zūn. chéng rén wáng è ér zhǎn ān dìng yǐ jiàng. dé xīng dōng zǒu, zì hào yàn wáng. hú chēn qiǎn qí jiāng sù qín míng dá kòu bīn xià běi huá sān zhōu. rén wǔ, zhào dū du běi hǎi wáng jǐng lǜ zhū jiàng tǎo zhī. shí yǒu yī yuè wù shēn, mò zhé tiān shēng gōng xiàn qí zhōu, zhí dū du yuán zhì jí cì shǐ péi fēn zhī. gāo píng rén gōng shā bo cháo, gòng yíng hú chēn. shí yǒu èr yuè rén chén, zhào tài fù jīng zhào wáng jì wèi tài shī dà jiàng jūn, lǜ zhū jiàng tǎo zhī. yè dā qì dān dì dòu yú kù mò xī zhū guó bìng qiǎn shǐ cháo gòng. fén zhōu zhèng píng píng yáng shān hú pàn nì. zhào fù zhēng dōng jiāng jūn zhāng wǔ wáng róng fēng jué, wèi dà dū dū, lǜ zhòng tǎo zhī. shān nán xíng tái dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn zhāo xiáng nán qín dī mín, fù liù jūn shí èr shù, yòu zhǎn zéi wáng hán zǔ xiāng. nán qín zéi wáng zhāng zhǎng mìng wèi bī, nǎi gào jiàng yú xiāo bǎo yín. shì yuè, mò zhé niàn shēng qiǎn bīng gōng liáng zhōu, chéng rén zhào tiān ān fù zhí cì shǐ yǐ yīng zhī.
冬十月,营州城人刘安定、就德兴据城反,执刺史李仲遵。城人王恶兒斩安定 以降。德兴东走,自号燕王。胡琛遣其将宿勤明达寇豳、夏、北华三州。壬午,诏 都督、北海王景率诸将讨之。十有一月戊申,莫折天生攻陷岐州,执都督元志及刺 史裴芬之。高平人攻杀卜朝,共迎胡琛。十有二月壬辰,诏太傅、京兆王继为太师、 大将军,率诸将讨之。嚈哒、契丹、地豆于、库莫奚诸国并遣使朝贡。汾州正平、 平阳山胡叛逆。诏复征东将军、章武王融封爵,为大都督,率众讨之。山南行台、 东益州刺史魏子建招降南秦氐民,复六君十二戍,又斩贼王韩祖香。南秦贼王张长 命畏逼,乃告降于萧宝夤。是月,莫折念生遣兵攻凉州,城人赵天安复执刺史以应 之。
xiào chāng yuán nián chūn zhēng yuè gēng shēn, xú zhōu cì shǐ yuán fǎ sēng jù chéng fǎn, hài xíng tái gāo liàng, zì chēng sòng wáng, hào nián tiān qǐ, qiǎn qí zi jǐng zhòng guī yú xiāo yǎn. yǎn qiǎn qí jiāng hú lóng yá chéng jǐng juàn yuán lüè děng lǜ zhòng fù péng chéng. zhào mì shū jiān ān lè wáng jiàn huí shī yǐ tǎo zhī. jiàn yú péng chéng nán jī yuán lüè, dà pò zhī, jǐn fú qí zhòng. jì ér bù bèi, wèi fǎ sēng suǒ bài. yǎn qiǎn qí yù zhāng wáng zōng rù shǒu péng chéng, fǎ sēng yōng qí liáo shǔ shǒu lìng bīng shù jí guō yì shì nǚ wàn yú kǒu nán rù. zhào zhèn jūn jiāng jūn lín huái wáng yù, shàng shū lǐ xiàn wèi dū du, wèi jiāng jūn guó zǐ jì jiǔ ān fēng wáng yán míng wèi dōng dào héng tái, fù yí tóng sān sī lǐ chóng guān jué, wèi dōng dào dà dū dū, jù tǎo xú zhōu. chóng yǐ jí bù xíng. guǐ hài, xiāo bǎo yín cuī yán bó dà pò qín zéi yú hēi shuǐ, zhǎn huò shù wàn. tiān shēng tuì zǒu rù lǒng xī, jīng qí jí lǒng dōng xī píng. yǐ tài shī dà jiàng jūn jīng zhào wáng jì wèi tài wèi, yú guān rú gù.
孝昌元年春正月庚申,徐州刺史元法僧据城反,害行台高谅,自称宋王,号年 天启,遣其子景仲归于萧衍。衍遣其将胡龙牙、成景隽、元略等率众赴彭城。诏秘 书监、安乐王鉴回师以讨之。鉴于彭城南击元略,大破之,尽俘其众。既而不备, 为法僧所败。衍遣其豫章王综入守彭城,法僧拥其僚属、守令、兵戍及郭邑士女万 余口南入。诏镇军将军、临淮王彧,尚书李宪为都督,卫将军、国子祭酒、安丰王 延明为东道行台,复仪同三司李崇官爵,为东道大都督,俱讨徐州。崇以疾不行。 癸亥,萧宝夤、崔延伯大破秦贼于黑水,斩获数万。天生退走入陇西,泾、岐及陇 东悉平。以太师、大将军、京兆王继为太尉,余官如故。
èr yuè, yǐ lǐng jūn jiāng jūn yuán chā wèi piào qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī. zhào zhuī fù lè liáng wáng cháng mìng běn jué, yǐ qí zi zhōng shào zhī. shì zhōng tè jìn wèi dà jiàng jūn mù shào wèi yí tóng sān sī. wù xū, dà shè. rén chén, mò zhé niàn shēng qiǎn dū du yáng zhǎ liáng xià biàn jiāng qí děng gōng chóu chí jùn chéng, xíng tái dōng yì zhōu cì shǐ wèi zi jiàn qiǎn jiàng shèng qiān jī pò zhī, zhǎn xià biàn qí děng shǒu. rén yín, zhào yuē:" quàn shàn chù è, jīng guó mào diǎn. qí lìng měi suì yī zhōng, jùn shǒu liè lìng zhǎng, cì shǐ liè shǒu xiāng, yǐ dìng kǎo kè, biàn qí néng fǒu. ruò yǒu làn miù, yǐ kǎo gōng shī zhōng lùn." shì yuè, qí zhōu wèi jùn mín fáng bó hé jù zhòng fǎn. huì shè, nǎi sàn. sān yuè jǐ sì, zhào tài wèi xī dào dū du jīng zhào wáng jì bān shī. rén shēn, zhào yuē:" chéng xiàng gāo yáng wáng, dào dé yuān guǎng, míng yǔn dǔ chéng, yí xíng tài jiē, chuí fēng xià guó, shí suǒ yǐ yǔ wéi rǔ bì, zhì zhì zé chéng, yí bān xīn zhì, xuān zhī xiá ěr. qí zhōu jùn xiān shàng sī tú gōng wén, xī kě gǎi shàng xiàng fǔ shī xíng, fú gào jiē yì rú zhī." jiǎ xū, zhào yuē:" xuǎn zhòng ér jǔ, qí lái zì xī. zhèn zuǎn chéng dà yè, zōng lǐ wàn jǐ, qiú xián zhì zhì, xīn yān ruò kě. zhī rén zé zhé, zhèn gǔ suǒ nán, yí bó fǎng gōng qīng, cǎi zī shēng shí. kě lìng dì yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng, rén gè jiàn qí suǒ zhī, bù xiàn sù shēn jū zhí. bì shǐ jīng biàn qì yì, jù zhù suǒ néng, rán hòu yī dié jiǎn zhuó, suí cái shōu xù. shù jì jì zhī měi, wú tì wǎng shí jiǎn jiǎn zhī zhí, yǒu shēn zī suì." xiāo yǎn qiǎn qí běi liáng zhōu zhǎng shǐ xī xiū rú sī mǎ yú hé shàng kāng tài shǒu jiāng píng luò děng rù kòu zhí chéng, liáng zhōu cì shǐ fù shù yǎn qiǎn xī jìng shào lǜ zhòng jù jī, dà pò zhī, qín zhǎn sān qiān yú rén xiū rú děng zǒu hái wèi xìng. shì yuè, qí zhōu qīng hé mín cuī chù shā tài shǒu dǒng zūn, guǎng chuān mín fù duī zhí tài shǒu liú mǎng fǎn. qīng zhōu cì shǐ ān lè wáng jiàn tǎo píng zhī. shì yuè, pò luò hàn bá líng bié shuài wáng yě bù lú děng gōng xiàn huái shuò zhèn.
二月,以领军将军元叉为骠骑大将军、仪同三司。诏追复乐良王长命本爵,以 其子忠绍之。侍中、特进、卫大将军穆绍为仪同三司。戊戌,大赦。壬辰,莫折念 生遣都督杨鲊、梁下辩、姜齐等攻仇池郡城,行台、东益州刺史魏子建遣将盛迁击 破之,斩下辩、齐等首。壬寅,诏曰:“劝善黜恶,经国茂典。其令每岁一终,郡 守列令长,刺史列守相,以定考课,辩其能否。若有滥谬,以考功失衷论。”是月, 齐州魏郡民房伯和聚众反。会赦,乃散。三月己巳,诏太尉、西道都督、京兆王继 班师。壬申,诏曰:“丞相高阳王,道德渊广,明允笃诚,仪型太阶,垂风下国, 实所以予违汝弼,致治责成,宜班新制,宣之遐迩。其州郡先上司徒公文,悉可改 上相府施行,符告皆亦如之。”甲戌,诏曰:“选众而举,其来自昔。朕缵承大业, 综理万几,求贤致治,心焉若渴。知人则哲,振古所难,宜博访公卿,采兹声实。 可令第一品以下五品以上,人各荐其所知,不限素身居职。必使精辩器艺,具注所 能,然后依牒简擢,随才收叙。庶济济之美,无替往时;謇謇之直,有申兹岁。” 萧衍遣其北梁州长史锡休儒、司马鱼和、上康太守姜平洛等入寇直城,梁州刺史傅 竖眼遣息敬绍率众拒击,大破之,擒斩三千余人;休儒等走还魏兴。是月,齐州清 河民崔畜杀太守董遵,广川民傅堆执太守刘莽反。青州刺史、安乐王鉴讨平之。是 月,破落汗拔陵别帅王也不卢等攻陷怀朔镇。
xià sì yuè, xiāo yǎn yì zhōu cì shǐ xiāo yuān yóu qiǎn jiàng fán wén chì xiāo shì chéng děng lǜ zhòng wéi xiǎo jiàn shù. yì zhōu cì shǐ bǐng qiú qiǎn zi zi dá xíng tái wèi zi jiàn qiǎn bié jiāng chún yú dàn jù jī zhī. xīn mǎo, huáng tài hòu fù lín cháo shè zhèng, yǐn jùn chén miàn chén dé shī. zhào yuē:" zhèn yǐ guǎ mèi, sù chéng tiān lì, máng ruò shè hǎi, wǎng zhī suǒ jì, shí píng zōng shè jiàng yòu zhī líng, shù miǎn yòu zhì, yǐ kāng shì dào. ér shén guī zhī mò, quán chén shàn mìng, yuán chā liú téng yīn xiāng yǐng xiǎng, suì shǐ huáng tài hòu yōu gé hòu gōng, tài fù qīng hé wáng wú gū zhì hài, xiāng zhōu cì shǐ zhōng shān wáng xī héng bèi yí miè, yòu wèi jiāng jūn xī kāng shēng réng jiàn zhū jiǎn. cóng cǐ yǐ hòu, wú suǒ wèi jì, zì zhū qīn qiú, rèn suǒ yǔ duó. wú jūn zhī xīn, jī xí shāo jiǔ bù chén zhī jī, yuán shì mí zhāng. bì ěr mù zhī míng, zhuān shēng shā zhī bǐng, tiān xià wèi zhī bù kāng, sì jiāo yóu zī duō lěi. cǐ ér kě rěn, shú bù kě huái! suī lǚ jīng shè yòu, wèi róng zhì zhī yú fǎ, yóu yí biàn zhèng, yǐ shè cháo yě. téng shēn jì wǎng, kě zhuī xuē jué wèi. chā zhī zuì zhuàng, chéng hé huī mò, dàn yǐ zōng zhī jiù qī, tè jiā quán dài, kě chú míng wèi mín." rén chén, zhēng xī jiāng jūn dū du cuī yán bó dà bài yú jīng chuān, zhàn mò. wǔ yuè wù chén, chún yú dàn děng dà pò xiāo yǎn jūn, fú zhǎn wàn jì, qín xiāo shì chéng děng shí yī jiāng. wén shí jǐn yǐ shēn miǎn, zǒu chéng dū. wù zǐ, piào qí dà jiāng jūn yí sī sān sī lǐ chóng hōng. liù yuè guǐ wèi, dà shè, gǎi nián. zhào wén wǔ zhī guān, cóng jūn èr bǎi rì, wén guān yōu yī jí, wǔ guān yōu èr jí. rú rú zhǔ ā nà guī lǜ zhòng dà pò bá líng, zhǎn qí jiāng kǒng què děng. zhū jiàng bī péng chéng, xiāo zōng yè qián chū jiàng, xiāo yǎn zhū jiàng bēn tuì, zhòng jūn zhuī niè, miǎn zhě shí yī èr.
夏四月,萧衍益州刺史萧渊猷遣将樊文炽、萧世澄等率众围小剑戍。益州刺史 邴虬遣子子达、行台魏子建遣别将淳于诞拒击之。辛卯,皇太后复临朝摄政,引郡 臣面陈得失。诏曰:“朕以寡昧,夙承天历,茫若涉海,罔知所济,实凭宗社降祐 之灵,庶勉幼志,以康世道。而神龟之末,权臣擅命,元叉、刘腾阴相影响,遂使 皇太后幽隔后宫,太傅、清河王无辜致害,相州刺史、中山王熙横被夷灭,右卫将 军奚康生仍见诛翦。从此已后,无所畏忌,恣诸侵求,任所与夺。无君之心,积习 稍久;不臣之迹,缘事弥彰。蔽耳目之明,专生杀之柄,天下为之不康,四郊由兹 多垒。此而可忍,孰不可怀!虽屡经赦宥,未容致之于法,犹宜辨正,以射朝野。 腾身既往,可追削爵位。叉之罪状,诚合徽纆,但以宗枝舅戚,特加全贷,可除名 为民。”壬辰,征西将军、都督崔延伯大败于泾川,战殁。五月戊辰,淳于诞等大 破萧衍军,俘斩万计,擒萧世澄等十一将。文识仅以身免,走成都。戊子,骠骑大 将军、仪司三司李崇薨。六月癸未,大赦,改年。诏文武之官,从军二百日,文官 优一级,武官优二级。蠕蠕主阿那瑰率众大破拔陵,斩其将孔雀等。诸将逼彭城, 萧综夜潜出降,萧衍诸将奔退,众军追蹑,免者十一二。
qiū bā yuè guǐ yǒu, zhào duàn yuǎn jìn gòng xiàn zhēn lì, wéi zhě miǎn guān. róu xuán zhèn rén dù luò zhōu lǜ zhòng fǎn yú shàng gǔ, hào nián zhēn wáng, gōng méi jùn xiàn, nán wéi yàn zhōu. wù zǐ, mò zhé niàn shēng qiǎn dū du dù hēi ér dù guāng děng gōng chóu chí jùn. xíng tái wèi zi jiàn qiǎn jiàng chéng qiān jī pò zhī, zhǎn dù guāng shǒu. jiǔ yuè yǐ mǎo, zhào jiǎn tiān xià zhū diào zhī bàn. bǐng chén, zhào zuǒ jiāng jūn yōu zhōu cì shǐ cháng jǐng wèi xíng tái, zhēng lǔ jiāng jūn yuán tán wèi dū du, yǐ tǎo luò zhōu. xīn yǒu, zhào yuē: " zhuī gōng biǎo dé, wéi shàn zhě quàn. zǔ zōng gōng chén, lēi míng wáng fǔ ér zǐ sūn fèi tì, lún yú fán mín, jué wèi wú wén, qiān liú yǒu shī. yǐng chuān míng shǒu, zhòng quán lìng zǎi, huì fēng měi zhèng, jié yú mín xīn, ér yóu tóng cháng pǐn, wèi méng bāo zhì, fēi suǒ wèi ài jí gān táng, yí lún yōu xù zhě yě. qí gōng chén míng jiàng wèi xiān cháo suǒ zhī, zǐ sūn qū sāi bú jiàn chǐ xù, mù shǒu lìng zhǎng shēng chēng zhuō rán zhě, jiē yǎng yǒu sī jù yǐ míng wén. zhèn jiāng zhèn bǐ yōu zhì, yòng chǎn zhì fēng." rén xū, zhào bǎi guān wǔ pǐn yǐ shàng, gè jǔ suǒ zhī. xīn wèi, qū shè nán běi liǎng qín zhōu.
秋八月癸酉,诏断远近贡献珍丽,违者免官。柔玄镇人杜洛周率众反于上谷, 号年真王,攻没郡县,南围燕州。戊子,莫折念生遣都督杜黑兒、杜光等攻仇池郡。 行台魏子建遣将成迁击破之,斩杜光首。九月乙卯,诏减天下诸调之半。丙辰,诏 左将军、幽州刺史常景为行台,征虏将军元谭为都督,以讨洛周。辛酉,诏曰: “追功表德,为善者劝。祖宗功臣,勒铭王府;而子孙废替,沦于凡民,爵位无闻, 迁流有失。颍川名守,重泉令宰,惠风美政,结于民心,而犹同常品,未蒙褒陟, 非所谓爱及甘棠,彝伦攸叙者也。其功臣名将为先朝所知,子孙屈塞不见齿叙,牧 守令长声称卓然者,皆仰有司具以名闻。朕将振彼幽滞,用阐治风。”壬戌,诏百 官五品已上,各举所知。辛未,曲赦南、北两秦州。
dōng shí yuè, rú rú guó zhǔ ā nà guī qiǎn shǐ cháo gòng. shì yuè, tǔ yù hún guó fù tǎo zhào tiān ān, jiàng zhī. hé zhōu zhǎng shǐ yuán yǒng píng zhì zhōng mèng bīn děng tuī yè dā shǐ zhǔ gāo huī xíng zhōu shì, ér qián cì shǐ liáng zhāo zi jǐng jìn gōng shā zhī, jǐng jìn yòu zì xíng zhōu shì. shí yǒu yī yuè xīn hài, zhào yuē:" dà xiào róng qīn, zhe zhī xī diǎn, gù ān píng mào dié, zhū zǐ mǎn cháo. zì jīn zhū yǒu fù mǔ nián bā shí yǐ shàng zhě, jiē tīng jū guān lù yǎng, wēn qīng zhāo xī." shí sì fāng duō shì, zhū mán fù fǎn.
冬十月,蠕蠕国主阿那瑰遣使朝贡。是月,吐谷浑国复讨赵天安,降之。河州 长史元永平、治中孟宾等推嚈哒使主高徽行州事,而前刺史梁钊子景进攻杀之,景 进又自行州事。十有一月辛亥,诏曰:“大孝荣亲,著之昔典,故安平耄耋,诸子 满朝。自今诸有父母年八十以上者,皆听居官禄养,温清朝夕。”时四方多事,诸 蛮复反。
shí yǒu èr yuè rén wǔ, zhào yuē:" gāo zǔ yǐ dà míng dìng gōng, shì zōng yǐ xià wǔ níng luàn, shēng yì shuò nán, huà qīng zhōng yǔ, yè shèng lóng zhōu, zuò yán qī bǎi. zhèn yòu líng zuǎn lì, sù yù hóng jī, zhàn zhàn jīng jīng, ruò lín yuān gǔ. àn yú zhì dào, zhèng xíng wèi fú, quán chén shàn mìng, luàn wǒ cháo shì. zhì shǐ xī qín bá hù, shuò mò gòu yāo, chǔn ěr jīng mán, fēn āi bù xī. kǒng chì shèn yú jīng yáng, chū jūn qiè yú xì liǔ. ér shī lǚ pán huán, liú zhì bù jìn, běi yù xuán wēi, nán yáng gào jí, jiāng kuī jīng miǎn zhī dì, yǐ zhì cù guó zhī yōu. jīn máo gǔ è wàn, zhǎo yá tàn fèn, bìng yù cuī cuò fēng shǐ, jiǎo jié cháng shé, shǐ rén shén liǎng tài, yōu míng xiàn jí. zhèn jiāng gōng yù liù shī, sǎo dàng bū huì. qí pèi yī liù jūn, fēn lì xióng hǔ, qián qū hòu duì, zuǒ yì yòu shī, bì lìng jiàng shuài xióng guǒ, jūn lì míng jì, liáng zhàng chē mǎ, sù dù shí xū. qí yǒu shī lǜ wáng jūn bīng shù táo pàn dào zéi jié lüè fú cuàn shān zé zhě, miǎn qí wǎng jiù, lù qí hòu xiào, bié lì mù gé, tīng qí zì xīn, guǎng xià zhōu jùn, lìng fù jūn suǒ. jīn xiān tǎo jīng mán, jiāng lǐ nán fú gē qí dōng zhǐ, sǎo píng huái wài. rán hòu fèn qī cuì yú xī róng, téng wǔ niú yú běi dí gōng fǔ luàn lí zhī kǔ, miàn xù jī hán zhī huàn. ěr nǎi hái bì sōng yǔ, yǐn zhì miào tíng, chén bì hé luò, gào chéng tài dài, qǐ bù shèng yú! bǎi guān nèi wài mù shǒu jūn zǎi, yí gè sù qín, yòng míng ěr zhí." shān hú liú lí shēng fǎn, zì chēng tiān zǐ, zhì guān liáo. shì yuè, yǐ lín huái wáng yù wèi zhēng nán dà jiàng jūn, lǜ zhòng tǎo lǔ yáng mán.
十有二月壬午,诏曰:“高祖以大明定功,世宗以下武宁乱,声溢朔南,化清 中宇,业盛隆周,祚延七百。朕幼龄纂历,夙驭鸿基,战战兢兢,若临渊谷。暗于 治道,政刑未孚,权臣擅命,乱我朝式。致使西秦跋扈,朔漠构妖,蠢尔荆蛮,氛 埃不息。孔炽甚于泾阳,出军切于细柳。而师旅盘桓,留滞不进,北淯悬危,南阳 告急,将亏荆沔之地,以致蹙国之忧。今茅毂扼腕,爪牙叹愤,并欲摧挫封豕,剿 截长蛇,使人神两泰,幽明献吉。朕将躬驭六师,扫荡逋秽。其配衣六军,分隶熊 虎,前驱后队,左翼右师,必令将帅雄果,军吏明济,粮仗车马,速度时须。其有 失律亡军、兵戍逃叛、盗贼劫掠伏窜山泽者,免其往咎,录其后效,别立募格,听 其自新,广下州郡,令赴军所。今先讨荆蛮,疆理南服;戈旗东指,扫平淮外。然 后奋七萃于西戎,腾五牛于北狄;躬抚乱离之苦,面恤饥寒之患。尔乃还跸嵩宇, 饮至庙庭,沉璧河洛,告成泰岱,岂不盛欤!百官内外、牧守军宰,宜各肃勤,用 明尔职。”山胡刘蠡升反,自称天子,置官僚。是月,以临淮王彧为征南大将军, 率众讨鲁阳蛮。
èr nián chūn zhēng yuè gēng xū, fēng guǎng píng wáng huái shù zhǎng zǐ tài cháng shǎo qīng huì wèi fàn yáng wáng. rén zǐ, yǐ tài bǎo rǔ nán wáng yuè lǐng tài wèi. shì yuè, dū du yuán tán cì yú jūn dōu, wèi luò zhōu suǒ bài. wǔ yuán jiàng hù xiān yú xiū lǐ fǎn yú dìng zhōu, hào lǔ xìng yuán nián. zhào zuǒ guāng lù dài fu zhǎng sūn zhì wèi shǐ chí jié jiǎ piào qí jiāng jūn dà dū dū běi tǎo zhū jūn shì, yǔ dū du hé jiān wáng chēn lǜ jiāng tǎo zhī.
二年春正月庚戌,封广平王怀庶长子、太常少卿诲为范阳王。壬子,以太保、 汝南王悦领太尉。是月,都督元谭次于军都,为洛周所败。五原降户鲜于脩礼反于 定州,号鲁兴元年。诏左光禄大夫长孙稚为使持节、假骠骑将军、大都督、北讨诸 军事,与都督河间王琛率将讨之。
èr yuè jiǎ shēn, dì huáng tài hòu lín dà xià mén, qīn lǎn yuān sòng. shì yuè, dié fú luó guó qiǎn shǐ cháo gòng. sān yuè gēng zǐ, yǐ piào qí dà jiàng jūn xú zhōu cì shǐ ān fēng wáng tíng míng wèi yí tóng sān sī. zhuī fù zhōng shān wáng xī běn jué, zi shū rén shào zhī. jiǎ yín, xī bù chì lēi hú lǜ luò yáng fǎn yú sāng gān, xī yǔ hé xī mù zi tōng lián. bié jiāng ěr zhū róng jī pò zhī.
二月甲申,帝、皇太后临大夏门,亲览冤讼。是月,叠伏罗国遣使朝贡。三月 庚子,以骠骑大将军、徐州刺史、安丰王廷明为仪同三司。追复中山王熙本爵,子 叔仁绍之。甲寅,西部敕勒斛律洛阳反于桑乾,西与河西牧子通连。别将尔朱荣击 破之。
xià sì yuè, dà shè tiān xià. guǐ sì, yǐ shì zhōng chē qí dà jiàng jūn chéng yáng wáng huī wèi yí tóng sān sī. shuò zhōu chéng rén xiān yú ā hú kù dí fēng lè jù chéng fǎn. dīng wèi, dū du lǐ jū cì yú jì chéng zhī běi, yòu wèi luò zhōu suǒ bài, jū zhàn méi. wù shēn, yǐ piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ qí wáng bǎo yín wèi yí tóng sān sī. běi tǎo dū du hé jiān wáng chēn zhǎng sūn zhì shī lì bēn hái, zhào miǎn chēn zhì guān jué. kù mò xī guó qiǎn shǐ cháo gòng. wǔ yuè dīng wèi, chē jià jiāng běi tǎo, nèi wài jiè yán. qián jǐ shì huáng mén shì láng yuán lüè zì xiāo yǎn hái cháo, fēng yì yáng wáng. yǐ chéng xiàng gāo yáng wáng yōng wèi dà sī mǎ lì bù shàng shū guǎng yáng wáng yuān wèi piào qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī, xún wèi dà dū dū, lǜ dū du zhāng wǔ wáng róng běi tǎo xiū lǐ. wù shēn, yàn zhōu cì shǐ cuī bǐng lǜ zhòng qì chéng nán zǒu zhōng shān. yǐ chǒu, yǐ ān xī jiāng jūn guāng lù dài fu zōng zhèng zhēn sūn wèi dū du, tǎo fén zhōu fǎn hú. liù yuè jǐ sì, qū shè qí zhōu. jiàng shǔ chén shuāng chì jù zhòng fǎn, zì hào shǐ jiàn wáng. qū shè píng yáng jiàn xìng zhèng píng sān jùn. zhào jiǎ zhèn xī jiāng jūn dū du zhǎng sūn zhì tǎo shuāng chì, píng zhī. bǐng zi, yì yáng wáng lüè gǎi fēng dōng píng wáng. wèi dà jiàng jūn xī dào dū du yuán héng zhī wèi chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī. wù yín, zhào fù jīng zhào wáng jì běn fēng jiāng yáng wáng. wù zǐ, zhào yuē:" zì yùn shǔ jiān jí, lì zài yú zī, fēng yì jiāo chí, jīng gǔ bù xī. zǔ zōng shèng yè, wēi ruò zhuì liú shè jì hóng jī, dài jiāng lún zhuì. zhèn wēi dé bù néng xiá bèi, jīng lüè wú yǐ jí yuǎn, bǐ lìng cāng shēng lí cǐ tú tàn, hé yǐ gǒu ān huáng wū, wú kuì qián lí? jīn biàn bì jū zhèng diàn, shū cān sù fú. dāng qīn zì zhāo mù, shōu jí zhōng yǒng. qí yǒu zhí yán zhèng jiàn zhī shì, gǎn jué xùn yì zhī fū, èr shí wǔ rì xī jí huá lín dōng mén, rén bié yǐn jiàn, gòng lùn dé shī. bān gào nèi wài, xián shǐ wén zhī." yǐ wèi, yǐ wèi jiāng jūn dōng píng wáng lüè wéi zuǒ guāng lù dài fu yí tóng sān sī.
夏四月,大赦天下。癸巳,以侍中、车骑大将军、城阳王徽为仪同三司。朔州 城人鲜于阿胡、库狄丰乐据城反。丁未,都督李琚次于蓟城之北,又为洛周所败, 琚战没。戊申,以骠骑大将军、开府、齐王宝夤为仪同三司。北讨都督河间王琛、 长孙稚失利奔还,诏免琛、稚官爵。库莫奚国遣使朝贡。五月丁未,车驾将北讨, 内外戒严。前给事黄门侍郎元略自萧衍还朝,封义阳王。以丞相、高阳王雍为大司 马;吏部尚书、广阳王渊为骠骑大将军、仪同三司,寻为大都督,率都督章武王融 北讨脩礼。戊申,燕州刺史崔秉率众弃城南走中山。乙丑,以安西将军、光禄大夫 宗正珍孙为都督,讨汾州反胡。六月己巳,曲赦齐州。绛蜀陈双炽聚众反,自号始 建王。曲赦平阳、建兴、正平三郡。诏假镇西将军、都督长孙稚讨双炽,平之。丙 子,义阳王略改封东平王。卫大将军、西道都督元恆芝为车骑大将军、仪同三司。 戊寅,诏复京兆王继本封江阳王。戊子,诏曰:“自运属艰棘,历载于兹,烽驿交 驰,旌鼓不息。祖宗盛业,危若缀旒;社稷鸿基,殆将沦坠。朕威德不能遐被,经 略无以及远,俾令苍生罹此涂炭,何以苟安黄屋,无愧黔黎?今便避居正殿,蔬餐 素服。当亲自招募,收集忠勇。其有直言正谏之士,敢决徇义之夫,二十五日悉集 华林东门,人别引见,共论得失。班告内外,咸使闻知。”乙未,以卫将军、东平 王略为左光禄大夫、仪同三司。
qiū qī yuè bǐng wǔ, dù luò zhōu qiǎn qí bié shuài cáo gē zhēn kòu lüè yōu zhōu. xíng tái cháng jǐng qiǎn dū du yú róng yāo yú sù yuán, dà pò zhī, zhǎn gē zhēn, huò sān shí yú jí, niú lǘ èr wàn yú tóu. wù shēn, héng zhōu xiàn, xíng tái yuán zuǎn bēn jì zhōu. jiǎ zǐ, xiāo yǎn jiāng yuán shù zhàn sēng zhēn děng kòu shòu chūn. bā yuè bǐng zǐ, jìn fēng guǎng chuān xiàn kāi guó gōng yuán shào wèi cháng shān wáng. yǐ piào qí dà jiàng jūn dōng dào héng tái lín huái wáng yù wèi yí tóng sān sī. wù yín, dì xìng nán shí kū sì, jí rì hái gōng. wù zǐ, jìn sàn qí cháng shì yù shǐ zhōng wèi wǔ chéng xiàn kāi guó gōng zǐ yōu wèi cháng lè wáng. dū du yī wèng shēng tǎo bā, shī lì zhàn mò. guǐ sì, zéi shuài yuán hóng yè zhǎn xiān yú xiū lǐ, qǐng xiáng, wèi zéi dǎng gé róng suǒ shā. dū du ěr zhū róng yú sì zhōu zhí cì shǐ wèi qìng bīn, lìng qí cóng shū yǔ shēng tǒng zhōu shì. jiǔ yuè xīn hài, gé róng bài dū du guǎng yáng wáng yuān zhāng wǔ wáng róng yú bó yě bái niú luó, róng mò yú zhèn. róng zì chēng tiān zǐ, hào yuē qí guó, nián chēng guǎng ān. jiǎ shēn, cháng jǐng yòu pò luò zhōu, zhǎn qí wǔ chuān wáng hè bá wén xìng bié shuài hóu mò chén shēng, shēng qín nán nǚ sì bǎi kǒu, niú lǘ wǔ qiān yú tóu. jiù dé xīng gōng xiàn píng zhōu, shā cì shǐ wáng mǎi nú. shì yuè, mò zhé tiān shēng qǐng xiáng, xiāo bǎo yín shǐ xíng tái zuǒ chéng cuī shì hé rù jù qín zhōu. tiān shēng fù pàn, sòng shì hé yú hú chēn, shā zhī. dōng shí yǒu yī yuè wù xū, dù luò zhōu gōng xiàn yōu zhōu, zhí cì shǐ wáng yán nián jí xíng tái cháng jǐng. bǐng wǔ, shuì jīng shī tián zū, mǔ wǔ shēng jiè lìn gōng tián zhě, mǔ yī dòu. rùn yuè, shuì shì rén chū rù zhě gè yī qián, diàn shě wèi wǔ děng. qí zhōu píng yuán mín liú shù liú cāng shēng jù zhòng fǎn, zhōu jūn pò zǒu zhī. liú shù bēn xiāo yǎn. yǎn jiāng yuán shù bī shòu chūn, yáng zhōu cì shǐ lǐ xiàn lì qū, yǐ chéng jiàng zhī. chū liú zhōu jùn xiàn jí zhǎng shǐ sī mǎ shù zhǔ fù zhì zǐ yú jīng shī. yǎn yòu qiǎn jiàng gōng bī xīn yě, zhào dū du wèi chéng zǔ tǎo zhī. zhào yuē: " qǐng jiù jīng lún fù, zhōng yuán sāng luàn, zōng shì zǐ nǚ, shǔ jí zài qī miào zhī nèi, wèi zá hù làn mén suǒ jū rǔ zhě, xī tīng lí jué."
秋七月丙午,杜洛周遣其别帅曹纥真寇掠幽州。行台常景遣都督于荣邀于粟园, 大破之,斩纥真,获三十余级,牛驴二万余头。戊申,恆州陷,行台元纂奔冀州。 甲子,萧衍将元树、湛僧珍等寇寿春。八月丙子,进封广川县开国公元邵为常山王。 以骠骑大将军、东道行台、临淮王彧为仪同三司。戊寅,帝幸南石窟寺,即日还宫。 戊子,进散骑常侍、御史中尉、武城县开国公子攸为长乐王。都督伊甕生讨巴,失 利战殁。癸巳,贼帅元洪业斩鲜于脩礼,请降,为贼党葛荣所杀。都督尔朱荣于肆 州执刺史尉庆宾,令其从叔羽生统州事。九月辛亥,葛荣败都督广阳王渊、章武王 融于博野白牛逻,融殁于阵。荣自称天子,号曰齐国,年称广安。甲申,常景又破 洛周,斩其武川王贺拔文兴、别帅侯莫陈升,生擒男女四百口,牛驴五千余头。就 德兴攻陷平州,杀刺史王买奴。是月,莫折天生请降,萧宝夤使行台左丞崔士和入 据秦州。天生复叛,送士和于胡琛,杀之。冬十有一月戊戌,杜洛周攻陷幽州,执 刺史王延年及行台常景。丙午,税京师田租,亩五升;借赁公田者,亩一斗。闰月, 税市人出入者各一钱,店舍为五等。齐州平原民刘树、刘苍生聚众反,州军破走之。 刘树奔萧衍。衍将元树逼寿春,扬州刺史李宪力屈,以城降之。初留州、郡、县及 长史、司马、戍主副质子于京师。衍又遣将攻逼新野,诏都督魏承祖讨之。诏曰: “顷旧京沦覆,中原丧乱,宗室子女,属籍在七庙之内,为杂户滥门所拘辱者,悉 听离绝。”
sān nián chūn zhēng yuè jiǎ xū, yǐ sī kōng gōng huáng fǔ dù wèi sī tú, yí tóng sān sī xiāo bǎo yín wèi sī kōng, chē qí jiāng jūn běi hǎi wáng hào wèi chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī. xú zhōu mín rèn dào léng jù zhòng fǎn, xí jù xiāo chéng yǐ pàn. zhōu jūn tǎo píng zhī. xīn sì, gé róng xiàn yīn zhōu, cì shǐ cuī kǎi gù jié sǐ zhī, suì dōng wéi jì zhōu. jiǎ shēn, zhào jùn zhù qián zhī zhì. xiāo bǎo yín yuán héng zhī dà bài yú jīng zhōu, dà lǒng dū du nán píng wáng zhòng jiǒng, xiǎo lǒng dū du gāo yù bìng xiāng xún tuì sàn. dōng qín zhōu cì shǐ pān yì yuān yǐ qiān chéng jiàng zéi. gāo píng lǔ zéi bī qí zhōu, chéng rén zhí cì shǐ wèi lán gēn, yǐ chéng yīng zhī. bīn zhōu cì shǐ bì zǔ huī xíng tái yáng shēn bìng bēn tuì, zǔ huī yú zhèn mò. běi hǎi wáng hào xún yì bài zǒu. zéi shuài hú yǐn zǔ jù běi huá zhōu yǐ yīng zhī. zéi shuài chì gàn qí lín rù jù bīn zhōu. qū shè guān xī jí zhèng píng píng yáng jiàn xìng. wù zǐ, yǐ sī tú huáng fǔ dù wèi tài wèi. jǐ chǒu, yǐ sì fāng wèi píng, zhào nèi wài jiè yán, jiāng qīn chū tǎo. xīn mǎo, xiāo yǎn jiāng zhàn sēng zhēn wéi dōng yù zhōu, zhào sàn qí cháng shì yuán wěi wèi dū du yǐ tǎo zhī. shì yuè, yǎn yòu qiǎn jiàng péng qún wáng biàn děng lǜ zhòng shù wàn bī láng yá, zhào qīng zhōu nán qīng èr zhōu tǎo zhī. èr yuè dīng yǒu, zhào yuē:" guān lǒng zāo lí kòu nán, yān zhào zéi nì píng líng, cāng shēng bō liú, gēng nóng mí yè, jiā zhū zhuǎn yùn, láo yì yǐ shèn, zhōu cāng chǔ shí, wú yí xuán kuì. zì fēi kāi shū shǎng zhī gé, hé yǐ xī cáo yùn zhī fán? fán yǒu néng shū sù rù yíng dìng qí yōng sì zhōu zhě, guān dòu èr bǎi hú shǎng yī jiē rù èr huá zhōu zhě, wǔ bǎi shí shǎng yī jiē. bù xiàn duō shǎo, sù bì shòu guān." lǔ zéi jù tóng guān. dīng wèi, zhuī fù gù dōng píng wáng kuāng jué, gǎi fēng jǐ nán wáng. gēng shēn, dōng jùn mín zhào xiǎn dé fǎn, shā tài shǒu péi yān, zì hào dū du, lì qí xiōng zi wèi tài shǒu. zhào dū du lǐ rén shū tǎo zhī. shì yuè, xiāo yǎn jiāng chéng jǐng juàn kòu péng chéng, zhào yuán wài cháng shì, cuī xiào fēn wèi xíng tái, lǜ jiāng jī zǒu zhī.
三年春正月甲戌,以司空公皇甫度为司徒,仪同三司萧宝夤为司空,车骑将军、 北海王颢为车骑大将军、仪同三司。徐州民任道棱聚众反,袭据萧城以叛。州军讨 平之。辛巳,葛荣陷殷州,刺史崔楷固节死之,遂东围冀州。甲申,诏峻铸钱之制。 萧宝夤、元恆芝大败于泾州,大陇都督、南平王仲冏,小陇都督高聿并相寻退散。 东秦州刺史潘义渊以汧城降贼。高平虏贼逼岐州,城人执刺史魏兰根,以城应之。 豳州刺史毕祖晖、行台羊深并奔退,祖晖于阵殁。北海王颢寻亦败走。贼帅胡引祖 据北华州以应之。贼帅叱干骐麟入据豳州。曲赦关西及正平、平阳、建兴。戊子, 以司徒皇甫度为太尉。己丑,以四方未平,诏内外戒严,将亲出讨。辛卯,萧衍将 湛僧珍围东豫州,诏散骑常侍元暐为都督以讨之。是月,衍又遣将彭群、王辩等率 众数万逼琅邪,诏青州、南青二州讨之。二月丁酉,诏曰:“关陇遭罹寇难,燕赵 贼逆凭陵,苍生波流,耕农靡业,加诸转运,劳役已甚,州仓储实,无宜悬匮。自 非开输赏之格,何以息漕运之烦?凡有能输粟入瀛、定、岐、雍四州者,官斗二百 斛赏一阶;入二华州者,五百石赏一阶。不限多少,粟毕授官。”虏贼据潼关。丁 未,追复故东平王匡爵,改封济南王。庚申,东郡民赵显德反,杀太守裴烟,自号 都督,立其兄子为太守。诏都督李仁叔讨之。是月,萧衍将成景隽寇彭城,诏员外 常侍,崔孝芬为行台,率将击走之。
sān yuè jiǎ zǐ, zhào jiāng xī tǎo, zhōng wài jiè yán. lǔ zéi zǒu, fù tóng guān. wù chén, zhào jiāng huí jià běi tǎo. zhào jīn zǐ guāng lù dài fu yuán zi yōng wèi dà dū dū, tǎo gé róng. xīn wèi, qí zhōu guǎng chuān mín liú jūn zhí qīng hé tài shǒu shào huái, jù zhòng fǎn, zì shǔ dà xíng tái. qīng hé mín fáng xū zì shǔ dà dū dū, tún jù chāng guó chéng.
三月甲子,诏将西讨,中外戒严。虏贼走,复潼关。戊辰,诏将回驾北讨。诏 金紫光禄大夫源子邕为大都督,讨葛荣。辛未,齐州广川民刘钧执清河太守邵怀, 聚众反,自署大行台。清河民房须自署大都督,屯据昌国城。
xià sì yuè, bié jiāng yuán bīn zhī tǎo dōng jùn, zhǎn xiǎn dé. jǐ yǒu, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. liù yuè, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. shì yuè, zhào dū du lǐ shū rén tǎo liú jūn, píng zhī.
夏四月,别将元斌之讨东郡,斩显德。己酉,蠕蠕国遣使朝贡。六月,蠕蠕国 遣使朝贡。是月,诏都督李叔仁讨刘钧,平之。
qiū qī yuè, chén jùn mín liú huò zhèng biàn fǎn yú xī huá, hào nián tiān shòu, zhōu jūn tǎo píng zhī. xiāng zhōu cì shǐ ān lè wáng jiàn jù zhōu fǎn. jǐ chǒu, dà shè tiān xià. shì yuè, qīng zhōu cì shǐ péng chéng wáng shào, nán qīng zhōu cì shǐ hú píng, qiǎn jiàng zhǎn xiāo yǎn jiāng péng qún shǒu, fú huò èr qiān yú rén. bā yuè, dū du yuán zi yōng lǐ guǐ péi yǎn gōng yè. dīng wèi, zhǎn jiàn, xiāng zhōu píng. réng lìng zǐ yōng děng tǎo gé róng. jiǔ yuè xīn mǎo, dōng yù zhōu cì shǐ yuán qìng hé yǐ chéng nán pàn. wù zǐ, rú rú guó qiǎn shǐ cháo gòng. qín zhōu chéng mín dù càn shā mò zhé niàn shēng, zì xíng zhōu shì. nán qín zhōu chéng mín xīn chēn zì xíng zhōu shì, qiǎn shǐ guī zuì.
秋七月,陈郡民刘获、郑辩反于西华,号年天授,州军讨平之。相州刺史、安 乐王鉴据州反。己丑,大赦天下。是月,青州刺史、彭城王劭,南青州刺史胡平, 遣将斩萧衍将彭群首,俘获二千余人。八月,都督源子邕、李轨、裴衍攻鄴。丁未, 斩鉴,相州平。仍令子邕等讨葛荣。九月辛卯,东豫州刺史元庆和以城南叛。戊子, 蠕蠕国遣使朝贡。秦州城民杜粲杀莫折念生,自行州事。南秦州城民辛琛自行州事, 遣使归罪。
dōng shí yuè wù shēn, qū shè héng nóng yǐ xī, hé běi zhèng píng píng yáng shào jùn jí guān xī zhū zhōu. xīn hài, yǐ wèi jiāng jūn tǎo lǔ dà bù dū du ěr zhū róng wèi chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī. jiǎ yín, yōng zhōu cì shǐ xiāo bǎo yín jù zhōu fǎn, zì hào yuē qí, nián chēng lóng xù. zhào shàng shū yòu pú yè zhǎng sūn zhì tǎo zhī. shí yǒu yī yuè jǐ chǒu, gé róng gōng xiàn jì zhōu, zhí cì shǐ yuán fú, zhú chū jū mín, dòng sǐ zhě shí liù qī. shí yǒu èr yuè wù shēn, dū du yuán zi yōng péi yǎn yǔ gé róng zhàn, bài yú yáng píng dōng běi zhāng shuǐ qū, bìng zhàn mò. shì yuè, dù càn wèi luò chāo suǒ shā, chāo qiǎn shǐ guī zuì.
冬十月戊申,曲赦恆农已西,河北、正平、平阳、邵郡及关西诸州。辛亥,以 卫将军、讨虏大部都督尔朱荣为车骑大将军、仪同三司。甲寅,雍州刺史萧宝夤据 州反,自号曰齐,年称隆绪。诏尚书右仆射长孙稚讨之。十有一月己丑,葛荣攻陷 冀州,执刺史元孚,逐出居民,冻死者十六七。十有二月戊申,都督源子邕、裴衍 与葛荣战,败于阳平东北漳水曲,并战殁。是月,杜粲为骆超所杀,超遣使归罪。
wǔ tài yuán nián chūn zhēng yuè guǐ hài, yǐ běi hǎi wáng hào wèi piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī xiāng zhōu cì shǐ. yǐ chǒu, dìng zhōu wèi dù luò zhōu suǒ xiàn, zhí cì shǐ yáng jīn. yíng zhōu cì shǐ yuán níng yǐ chéng jiàng yú luò zhōu. huáng nǚ shēng, mì yán huáng zǐ. bǐng yín, dà shè, gǎi yuán. bǐng zǐ, zhǎng sūn zhì píng tóng guān. dīng chǒu, yōng zhōu chéng rén hóu zhōng dé xiāng shuài gōng bǎo yín, bǎo yín xié nán yáng gōng zhǔ jí zi, yǔ bǎi yú qí dù wèi ér zǒu, yōng zhōu píng.
武泰元年春正月癸亥,以北海王颢为骠骑大将军、开府仪同三司、相州刺史。 乙丑,定州为杜洛周所陷,执刺史杨津。瀛州刺史元宁以城降于洛周。皇女生,秘 言皇子。丙寅,大赦,改元。丙子,长孙稚平潼关。丁丑,雍州城人侯终德相率攻 宝夤,宝夤携南阳公主及子,与百余骑渡渭而走,雍州平。
èr yuè, yǐ zhǎng sūn zhì wèi chē qí dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ jiān shàng shū pú yè xī dào xíng tái. qún dào shāo jié gǒng xiàn yǐ xī, guān kǒu yǐ dōng, gōng lù jiàn yǐ nán. zhào wǔ wèi jiāng jūn lǐ shén guǐ wèi dū du, tǎo píng zhī.
二月,以长孙稚为车骑大将军、开府仪同三司、雍州刺史、兼尚书仆射、西道 行台。群盗烧劫巩县以西,关口以东,公路涧以南。诏武卫将军李神轨为都督,讨 平之。
guǐ chǒu, dì bēng yú xiǎn yáng diàn, shí nián shí jiǔ. jiǎ yín, huáng zǐ jí wèi, dà shè tiān xià. huáng tài hòu zhào yuē: " huáng jiā wò lì shòu tú, nián jiāng èr bǎi zǔ zōng lèi shèng, shè jì zài ān. gāo zǔ yǐ wén sī xiān tiān, shì zōng yǐ xià wǔ jīng shì, gǔ gōng wéi liáng, yuán shǒu mù mù. jí dà xíng zài yù, zhòng yǐ kuān rén, fèng yǎng lǜ yóu, wēn míng gōng shùn. zhèn yǐ guǎ mèi, qīn lín wàn guó, shí xiè tú shān, dé cán wén mǔ. shǔ yāo nì dì xìng, sì jiāo duō gù. shí wàng qióng líng jiàng yòu, lín zhǐ zhòng fán. zì pān chōng huá yǒu yùn jiāo gōng, jì dàn chǔ liǎng, ér xióng pí wú zhào, wéi huī suì zhāng. yú shí zhí yǐ guó bù wèi kāng, jiǎ chēng tǒng yìn, yù yǐ dǐ dìng wù qíng, xì yǎng chén jí. hé tú yī dàn, gōng jiàn mò zhuī, guó dào zhōng wēi, dà xíng jué sì. huáng zēng sūn gù lín táo wáng bǎo huī shì zǐ zhāo, tǐ zì gāo zǔ, tiān biǎo zhuō yì, dà xíng píng rì yǎng ài tè shēn, yì qí ruò zi, shì fú dāng bì. jí yì rì fú yù, dà jiàn mí liú, nǎi yán rù qīng pú, shòu mìng yù jǐ. jì chén yī zài tíng, dēng cè mí jí, yǔn yīng dà bǎo, jí rì jiàn zuò. zhèn shì yòng huáng jù niǔ ní, xīn yān mí jì. jīn sàng jūn yǒu jūn, zōng shí wéi gù, yí chóng shǎng qīng shì, yuán jí bǎi pì, fán jué zài wèi, bìng jiā zhì xù. nèi wài bǎi guān wén wǔ dū jiāng zhēng rén, zāo jiān jiě fǔ, pǔ jiā jūn gōng èr jiē qí jìn wèi wǔ guān, zhí gé yǐ xià zhí cóng yǐ shàng jí zhǔ shuài, kě jūn gōng sān jiē qí wáng guān shī jué, tīng fù fēng wèi. móu fǎn dà nì xuē chú zhě, bù zài sī xiàn. qīng yì jìn gù, yì xī juān chú. ruò èr pǐn yǐ shàng bù néng zì shòu zhě, rèn shòu ér dì. kě bān xuān yuǎn ěr, xián shǐ zhī zhī." yǐ mǎo, yòu zhǔ jí wèi. yí tóng sān sī dà dū dū ěr zhū róng kàng biǎo qǐng rù bēn fù, lè bīng ér nán. shì yuè, dù luò zhōu wèi gé róng suǒ bìng.
癸丑,帝崩于显阳殿,时年十九。甲寅,皇子即位,大赦天下。皇太后诏曰: “皇家握历受图,年将二百;祖宗累圣,社稷载安。高祖以文思先天,世宗以下武 经世,股肱惟良,元首穆穆。及大行在御,重以宽仁,奉养率由,温明恭顺。朕以 寡昧,亲临万国,识谢涂山,德惭文母。属妖逆递兴,四郊多故。实望穹灵降祐, 麟趾众繁。自潘充华有孕椒宫,冀诞储两,而熊罴无兆,维虺遂彰。于时直以国步 未康,假称统胤,欲以底定物情,系仰宸极。何图一旦,弓剑莫追,国道中微,大 行绝祀。皇曾孙故临洮王宝晖世子钊,体自高祖,天表卓异,大行平日养爱特深, 义齐若子,事符当璧。及翊日弗愈,大渐弥留,乃延入青蒲,受命玉几。暨陈衣在 庭,登策靡及,允膺大宝,即日践阼。朕是用惶惧忸怩,心焉靡洎。今丧君有君, 宗祏惟固,宜崇赏卿士,爰及百辟,凡厥在位,并加陟叙。内外百官文武、督将征 人,遭艰解府,普加军功二阶;其禁卫武官,直阁以下直从以上及主帅,可军功三 阶;其亡官失爵,听复封位。谋反大逆削除者,不在斯限。清议禁锢,亦悉蠲除。 若二品以上不能自受者,任授兒弟。可班宣远迩,咸使知之。”乙卯,幼主即位。 仪同三司、大都督尔朱荣抗表请入奔赴,勒兵而南。是月,杜洛周为葛荣所并。
sān yuè guǐ wèi, gé róng gōng xiàn cāng zhōu, zhí cì shǐ xuē qìng zhī, jū mín sǐ zhě shí bā jiǔ. jiǎ shēn, shàng zūn shì yuē xiào míng huáng dì. yǐ yǒu, zàng yú dìng líng, miào hào sù zōng.
三月癸未,葛荣攻陷沧州,执刺史薛庆之,居民死者十八九。甲申,上尊谥曰 孝明皇帝。乙酉,葬于定陵,庙号肃宗。
xià sì yuè wù xū, ěr zhū róng jì hé. gēng zǐ, huáng tài hòu yòu zhǔ bēng.
夏四月戊戌,尔朱荣济河。庚子,皇太后、幼主崩。
shǐ chén yuē: wèi zì xuān wǔ yǐ hòu, zhèng gāng bù zhāng. sù zōng chōng líng tǒng yè, líng hòu fù rén zhuān zhì, wěi yòng fēi rén, shǎng fá guāi chuǎn. yú shì xìn qǐ sì fāng, huò yán jī diān, zú yú xiǎng guó bù zhǎng. yì yì lún xū zhī shǐ yě, wū hū!
史臣曰:魏自宣武已后,政纲不张。肃宗冲龄统业,灵后妇人专制,委用非人, 赏罚乖舛。于是衅起四方,祸延畿甸,卒于享国不长。抑亦沦胥之始也,呜呼!