sù wèn wèi tài yáng suǒ zhì wéi jìng, shǎo yáng suǒ zhì wéi yuán. gài jìng zhě, shuǐ yě yuán zhě, huǒ yě yòu yǒu hán jué, rè jué zhī lùn zuì xiáng.
《素问》谓太阳所至为痉,少阳所至为螈。盖痉者,水也;螈者,火也;又有寒厥,热厥之论最详。
hòu rén bù fēn jìng yuán jué wèi sān bìng, tǒng yán yuē jīng fēng tán rè, yuē jiǎo gōng fǎn zhāng yuē chù nuò yuē chōu chè yuē xián jìng jué. fāng zhōng xíng zuò jìng shū, qí huò wèn zhōng suǒ lùn, yì hùn yuán ér wèi jìng, lǒng tǒng yì lùn. yè àn zhōng zhì xián jìng jué zuì xiáng, ér tǒng chēng jìng jué, wú yuán zhī míng mù, yì hùn yuán wèi jìng. kǎo zhī tā shū, gèng wú fēn bié, qián jìng bìng lùn yīn zhī, cóng shí rén suǒ yì zhī yě. jǐn àn jìng zhě, qiáng zhí zhī wèi, hòu rén suǒ wèi jiǎo gōng fǎn zhāng, gǔ rén suǒ wèi jìng yě. yuán zhě, rú dòng yǐn suō zhī wèi, hòu rén suǒ wèi chōu chè chù nuò, gǔ rén suǒ wèi yuán yě. chōu chè chù nuò bù zhǐ zhě, yuán yě. shí zuò shí zhǐ, zhǐ hòu huò shù rì, huò shù yuè fù fā, fā yì bù dài zhì ér zì zhǐ zhě, xián yě. sì zhī lěng rú bīng zhě, jué yě sì zhī rè rú huǒ zhě, jué yě yǒu shí ér lěng rú bīng, yǒu shí ér rè rú huǒ zhě, yì jué yě. dà dǐ jìng yuán xián jué sì mén, dāng yǐ hán rè xū shí biàn zhī. zì wú chā cuò. zhòng jǐng gāng jìng róu jìng zhī lùn. wèi shāng hán ér shè, wèi cháng yì jí yuán bìng, gù zǒng zài hán shuǐ yī mén, jiān fēng zé yǒu yǒu hàn zhī róu jìng, gài hán ér shí zhě yě chú hán jìng wài, jiē yuán bìng zhī shí ér rè zhě yě. shī mén zé yǒu hán jìng yǒu rè yuán, yǒu shí yǒu xū rè bìng jiǔ hào qí yè, zé chéng xū rè zhī yuán yǐ. qián liè xiǎo ér běn zàng zì bìng yī tiáo, zé xū rè yě. chǎn hòu jīng fēng zhī jìng, yǒu hán jìng, zhòng jǐng suǒ yún shì yě yǒu rè yuán, běn lùn suǒ bǔ shì yě. zǒng zhī jìng bìng yí yòng gāng ér wēn, yuán bìng yí yòng róu ér liáng. yòu yǒu jìng ér jiān yuán, yuán ér jiān jìng, suǒ wèi shuǐ jí ér shì huǒ, huǒ jí ér shì shuǐ yě. zhì yú xián zhèng, yì yǒu xū yǒu shí, yǒu liú xié zài luò zhī kè xié, yǒu wǔ bù kě fā hàn, jí bù fā hàn zhī xīn gān, yì zài suǒ dāng jìn yě. qiě shāng zhì guò jí zhī zàng qì, yè àn zhōng biàn zhī zuì xiáng, fēn bié zhì zhī kě yě. táng yīn qián bèi hùn yuán yǔ jìng wèi yī zhèng, gù fēn xī ér xiáng lùn zhī, yǐ bèi cái cǎi.
后人不分痉、螈、厥为三病,统言曰惊风痰热,曰角弓反张、曰搐搦、曰抽掣、曰痫、痉、厥。方中行作《痉书》,其或问中所论,亦混螈而为痉,笼统议论。叶案中治痫、痉、厥最详,而统称痉厥,无螈之名目,亦混螈为痉。考之他书,更无分别,前痉病论因之,从时人所易知也。谨按痉者,强直之谓,后人所谓角弓反张,古人所谓痉也。螈者,蠕动引缩之谓,后人所谓抽掣、搐搦,古人所谓螈也。抽掣搐搦不止者,螈也。时作时止,止后或数日,或数月复发,发亦不待治而自止者,痫也。四肢冷如冰者,厥也;四肢热如火者,厥也;有时而冷如冰,有时而热如火者,亦厥也。大抵痉、螈、痫、厥四门,当以寒热虚实辨之。自无差错。仲景刚痉柔痉之论。为伤寒而设,未尝议及螈病,故总在寒水一门,兼风则有有汗之柔痉,盖寒而实者也;除寒痉外,皆螈病之实而热者也。湿门则有寒痉有热螈,有实有虚;热病久耗其液,则成虚热之螈矣。前列小儿本脏自病一条,则虚热也。产后惊风之痉,有寒痉,仲景所云是也;有热螈,本论所补是也。总之痉病宜用刚而温,螈病宜用柔而凉。又有痉而兼螈,螈而兼痉,所谓水极而似火,火极而似水也。至于痫证,亦有虚有实,有留邪在络之客邪,有五不可发汗,即不发汗之辛甘,亦在所当禁也。且伤志过极之脏气,叶案中辨之最详,分别治之可也。瑭因前辈混螈与痉为一证,故分晰而详论之,以备裁采。