strong chǔ bà wáng zì wěn wū jiāng strong
楚霸王自刎烏江
què shuō bà wáng wén hàn bīng shā dào lín wài, jǐn shù yì jiǎ, kòu bèi ān mǎ, shā chū lín lái. tiān yǐ píng míng, hàn bīng fēn zài liǎng biān. yī jiāng jǔ bīng qì yíng lái, nǎi guàn yīng yě. bà wáng fāng yǔ yīng jiāo zhàn, suí hòu yáng wǔ lǚ shèng chái wǔ jìn shè xiāng jì ér lái, bà wáng bù gǎn liàn zhàn, fèn nù xiàng qián chōng shā, sān jūn bù néng dāng. zhū jiāng suí hòu zhuī xí wǔ shí lǐ, qián zhì wū jiāng. bà wáng lēi mǎ sì wàng, zhǐ jiàn hàn bīng chóng chóng dié dié, wéi rào shàng lái yòu sī zuó yè gào jǐng, zhī tiān mìng yǒu zài, bù kě táo yě, nǎi wèi qí cóng qí yuē: wú zì qǐ bīng zhì jīn, fán bā suì yǐ, shēn jīng dà bīng qī shí yú zhàn, suǒ dāng zhě pò, suǒ jī zhě fú, wèi cháng bài běi, suì bà yǒu tiān xià. jīn zú kùn yú cǐ, cǐ tiān zhī wáng wǒ, fēi zhàn zhī zuì yě! jīn rì gù jué yī sǐ zhàn, bì néng sān shèng zhī, xiān yǔ ěr děng chōng shā zhòng wéi, zhǎn jiāng yì qí, zhī tiān wáng wǒ, fēi zhàn zhī zuì yě! nǎi fēn èr shí bā qí wèi sì duì, yǔ hàn bīng xiāng xiàng. hàn bīng gǔ zào dà jìn, fù wéi shù zhòng, bà wáng yòu wèi qí cóng qí yuē: wú wèi ěr xiān shā bǐ yī jiāng, jīn ěr sì miàn chí qí, qī yuē zhì shān dōng zhī xià wèi sān chù, bù kě wéi yě. zhū jūn yuē: yuàn cóng dài wáng zhī mìng. yú shì bà wáng dà hū, jí chí ér xià, hàn bīng jǐn pī mǐ, suì zhǎn hàn yī dà jiāng, shì shí yáng xǐ qián rì bèi biān dǎ, wèi zhòng shāng, yǐ dé píng fù, huái hèn yú xīn, yī mǎ yuè chū, lán zhù bà wáng, bà wáng hé mù dà chì zhī, yáng xǐ rén mǎ jù jīng pì, tuì hòu shù lǐ. bà wáng suì yǔ qí qí, yuē huì dōng shān xià, fēn wèi sān chù, bà wáng zá yú qí zhōng. hàn bīng bù zhī suǒ zài, yòu fēn bīng sān qǐ wéi rào zhī. bà wáng jǔ qiāng wǎng lái chí zhòu yú sān chù, yǐ shēn wèi yǔ yì, fù zhǎn hàn jiāng lǐ yòu, dū wèi wáng héng, shā hàn bīng shù bǎi rén. jí chá chǔ zú, zhǐ wáng qí èr qí. lǚ shèng yáng wǔ, wàng jiàn bà wáng shā hàn bīng, fèn nù yuē: xiàng yǔ zhì cǐ, yóu shā wú hàn bīng, hé nǎi rú cǐ zhī yǒng yé? èr jiāng suì jǔ bīng qì, chōng shā ér lái, yǔ bà wáng jiāo zhàn, wèi jí shí hé, èr jiāng bài zǒu. yī rì zhī jiān, fán jīng jiǔ zhàn, shā hàn dà jiāng jiǔ rén, shā bīng yī qiān yú rén, nǎi wèi qí qí yuē: wú zhī yǔ hàn zhàn guǒ hé rú? zhòng qí jiē fú yuē: dài wáng zhēn tiān shén yě!
卻說霸王聞漢兵殺到林外,緊束衣甲,扣鞴鞍馬,殺出林來。天已平明,漢兵分在兩邊。一將舉兵器迎來,乃灌嬰也。霸王方與嬰交戰,隨後楊武、呂勝、柴武、靳歙相繼而來,霸王不敢戀戰,奮怒向前衝殺,三軍不能當。諸將隨後追襲五十里,前至烏江。霸王勒馬四望,只見漢兵重重疊疊,圍繞上來;又思昨夜告警,知天命有在,不可逃也,乃謂其從騎曰:「吾自起兵至今,凡八歲矣,身經大兵七十餘戰,所當者破,所擊者服,未嘗敗北,遂霸有天下。今卒困於此,此天之亡我,非戰之罪也!今日固決一死戰,必能三勝之,先與爾等衝殺重圍,斬將刈旗,知天亡我,非戰之罪也!」乃分二十八騎為四隊,與漢兵相向。漢兵鼓譟大進,復圍數重,霸王又謂其從騎曰:「吾為爾先殺彼一將,今爾四面馳騎,期約至山東之下為三處,不可違也。」諸軍曰:「願從大王之命。」於是霸王大呼,疾馳而下,漢兵盡披靡,遂斬漢一大將,是時楊喜前日被鞭打,未重傷,已得平復,懷恨於心,一馬躍出,攔住霸王,霸王齕目大叱之,楊喜人馬俱驚辟,退後數里。霸王遂與其騎,約會東山下,分為三處,霸王雜於其中。漢兵不知所在,又分兵三起圍繞之。霸王舉槍往來馳驟於三處,以身為羽翼,復斬漢將李佑,都尉王恆,殺漢兵數百人。及查楚卒,止亡其二騎。呂勝、楊武,望見霸王殺漢兵,忿怒曰:「項羽至此,猶殺吾漢兵,何乃如此之勇耶?」二將遂舉兵器,衝殺而來,與霸王交戰,未及十合,二將敗走。一日之間,凡經九戰,殺漢大將九人,殺兵一千餘人,乃謂其騎曰:「吾之與漢戰果何如?」眾騎皆伏曰:「大王真天神也!」
bà wáng yī rì jiǔ zhàn, suì chōng chū zhòng wéi, dào dà jiāng běi àn, dì míng wū jiāng. bà wáng yù dù jiāng, wū jiāng tíng zhǎng yǐ chuán jìn àn xiāng dài, nǎi wèi bà wáng yuē: jiāng dōng suī xiǎo, dì fāng qiān lǐ, dài wáng sù yǒu zhòng míng, kě jù zhòng dé shù shí wàn rén, yì zú wáng yě. yuàn dài wáng jí dù wú shī! kuàng jīn chén dú yǒu cǐ chuán zài cǐ, ruò hàn bīng zhì, chén jià chuán dǐ zhōng liú, bǐ jué bù néng guò, rèn wáng xíng yě. wáng tàn yuē: tiān zhī wáng wǒ, wǒ hé dù yān? qiě jí yǐ jiāng dōng zǐ dì bā qiān rén dù jiāng ér xī, jīn wú yī rén hái, zòng shǐ jiāng dōng fù lǎo, lián ér wáng wǒ, wǒ hé miàn mù jiàn zhī? zòng bǐ bù yán, jí dú bù kuì yú xīn hū? tíng zhǎng jí wèi zhī yán yuē: shèng bài nǎi bīng jiā zhī cháng. xī hàn wáng wéi shuǐ yǔ dài wáng jiāo bīng, bèi dài wáng yī zhèn shā hàn bīng sān shí yú wàn, suī shuǐ wèi zhī bù liú, cǐ shí hàn wáng dú shēn táo nán, luò yú jǐng zhōng, jǐ bù néng miǎn, suì rěn ér zhì cǐ. dài wáng jīn rì zhī bài, yóu fū hàn yě, hé bì qū qū yǐ bā qiān zǐ dì ér yán? shì hé suǒ jiàn zhī xiǎo yé? gù yuē tú dà zhě bù jīn xì xíng. wáng kě jí dù, hàn bīng jiāng zhì yǐ! bà wáng yuē: rǔ yán suī shàn, wú xīn dú shén kuì. ruò hàn bīng zhì, wéi fù zhī yī sǐ ěr! tíng zhǎng tàn xī bù yǐ. bà wáng jiàn tíng zhǎng yǐ chuán xiāng dài, jiǔ ér bù qù, zhī wèi zhǎng zhě, nǎi wèi yuē: wú zhī gōng wèi zhǎng zhě, wú yǒu cǐ mǎ qí zuò, shù nián yǐ lái, suǒ xiàng wú dí, cháng yī rì xíng qiān lǐ. jīn kǒng wèi hàn wáng suǒ de, yòu bù rěn shā zhī, gōng kě qiān qù dù jiāng, jiàn cǐ mǎ jí rú jiàn wǒ yě, cǐ yì bù xiāng wàng zhī yì. suì mìng xiǎo zú qiān mǎ dù jiāng. nà mǎ páo xiào tiào yuè, huí gù bà wáng, liàn liàn bù yù shàng chuán, bà wáng jiàn mǎ liú lián bù shě, suì tì qì bù néng yán. zhòng jūn shì lǎn pèi qiān mǎ shàng chuán, tíng zhǎng fāng yù chēng chuán dù jiāng, nà mǎ zhǎng sī shù shēng, wàng dà jiāng bō xīn yī yuè, bù zhī suǒ wǎng. zhòng rén dà jīng, tíng zhǎng yì chī dāi bàn shǎng, miàn rú tǔ sè, suì fàng zhōu ér qù.
霸王一日九戰,遂衝出重圍,到大江北岸,地名烏江。霸王欲渡江,烏江亭長艤船近岸相待,乃謂霸王曰:「江東雖小,地方千里,大王素有重名,可聚眾得數十萬人,亦足王也。願大王急渡無失!況今臣獨有此船在此,若漢兵至,臣駕船抵中流,彼決不能過,任王行也。」王嘆曰:「天之亡我,我何渡焉?且籍以江東子弟八千人渡江而西,今無一人還,縱使江東父老,憐而王我,我何面目見之?縱彼不言,籍獨不愧於心乎?」亭長亟為之言曰:「勝敗乃兵家之常。昔漢王唯水與大王交兵,被大王一陣殺漢兵三十餘萬,睢水為之不流,此時漢王獨身逃難,落於井中,幾不能免,遂忍而至此。大王今日之敗,猶夫漢也,何必區區以八千子弟而言?是何所見之小耶?故曰圖大者不矜細行。王可急渡,漢兵將至矣!」霸王曰:「汝言雖善,吾心獨甚愧。若漢兵至,惟付之一死耳!」亭長嘆惜不已。霸王見亭長艤船相待,久而不去,知為長者,乃謂曰:「吾知公為長者,吾有此馬騎坐,數年以來,所向無敵,嘗一日行千里。今恐為漢王所得,又不忍殺之,公可牽去渡江,見此馬即如見我也,此亦不相忘之意。」遂命小卒牽馬渡江。那馬咆哮跳躍,回顧霸王,戀戀不欲上船,霸王見馬留連不舍,遂涕泣不能言。眾軍士攬轡牽馬上船,亭長方欲撐船渡江,那馬長嘶數聲,望大江波心一躍,不知所往。眾人大驚,亭長亦痴呆半晌,面如土色,遂放舟而去。
bà wáng jiàn mǎ tóu jiāng ér sǐ, tàn xī bù yǐ. fù yǔ zhòng jūn shì bù xíng, chí duǎn bīng yǔ hàn jiē zhàn, yòu shā hàn bīng shù bǎi rén, bà wáng shēn bèi shí yú qiāng. hū yú zhòng hàn jiāng zhōng jiàn dà jiāng lǚ mǎ tōng yuē: ěr fēi wú gù rén hū? mǎ tōng jìn qián cè shì, bù gǎn zhèng miàn, kǒng bèi duǎn bīng suǒ shāng, nǎi yán yuē: chén shí dài wáng gù rén, bù zhī wǒ wáng yǒu hé xiāng zhǔ? wáng yuē: wú wén hàn gòu wǒ tóu, qiān jīn shǎng, wàn hù hóu. wú yǔ ěr jiù yǒu ēn dé. suì bá jiàn, wěn ér sǐ. suí hòu yáng xǐ yáng wǔ wáng yì, lǚ shèng děng jù dào, jiē yǐ xiàng wáng shǒu jí xiàn gōng. xiàng wáng yǐ shǐ huáng shí wǔ nián jǐ sì shēng, nǎi yú hàn wǔ nián shí èr yuè wū jiāng zì wěn ér sǐ, nián sān shí yī suì.
霸王見馬投江而死,嘆惜不已。復與眾軍士步行,持短兵與漢接戰,又殺漢兵數百人,霸王身被十餘槍。忽於眾漢將中見大將呂馬通曰:「爾非吾故人乎?」馬通近前側視,不敢正面,恐被短兵所傷,乃言曰:「臣實大王故人,不知我王有何相囑?」王曰:「吾聞漢購我頭,千金賞,萬戶侯。吾與爾舊有恩德。」遂拔劍,刎而死。隨後楊喜、楊武、王翳,呂勝等俱到,皆以項王首級獻功。項王以始皇十五年己巳生,乃於漢五年十二月烏江自刎而死,年三十一歲。
què shuō hàn jiāng lǚ mǎ tōng děng wǔ jiāng, chí xiàng wáng tóu jiàn hàn wáng. hàn wáng qǐ shēn kàn xiàng wáng tóu, miàn mù rú shēng, hàn wáng qì yuē: wú yǔ wáng céng bài xiōng dì, hòu tú qǔ tiān xià, suì yǔ wáng yǒu xì. rán wáng suī lǔ tài gōng lǚ hòu, ēn yǎng sān nián, lǐn wèi gǎn fàn, cǐ gǔ liè zhàng fū zhī suǒ wèi yě, wú shí bù néng jí yān! bù yì wáng jīn sǐ yǐ, wú shén xī zhī! zuǒ yòu wén hàn wáng yán, jiē qì xià. xiàng wáng yǐ sǐ, chǔ dì yǐ dìng. suì fēng lǚ mǎ tōng wèi zhōng shuǐ hóu, fēng wáng yì wèi dù yǎn hóu, fēng yáng xǐ wèi chì quán hóu, fēng yáng wǔ wèi wú fáng hóu, fēng lǚ shèng wèi niè yáng hóu. wū jiāng lì miào, mìng yǒu sī sì shí xiǎng jì.
卻說漢將呂馬通等五將,持項王頭見漢王。漢王起身看項王頭,面目如生,漢王泣曰:「吾與王曾拜兄弟,後圖取天下,遂與王有隙。然王雖虜太公、呂后,恩養三年,凜未敢犯,此古烈丈夫之所為也,吾實不能及焉!不意王今死矣,吾甚惜之!」左右聞漢王言,皆泣下。項王已死,楚地已定。遂封呂馬通為中水侯,封王翳為杜衍侯,封楊喜為赤泉侯,封楊武為吳防侯,封呂勝為涅陽侯。烏江立廟,命有司四時享祭。
què shuō xiàng bó lí chǔ yíng tóu bèn zhāng liáng, zhāng liáng yīn jiàn dà bīng rǎo rǎng, wèi gǎn qǐ zòu hàn wáng, jīn jì miè chǔ, shì yǐ píng dìng, yǐn xiàng bó lái jiàn hàn wáng yuē: xiàng bó qián rì chǔ gē sǎn bīng zhī shí, jí lái tóu chén zuǒ shào, chén niàn bó gù jiù, yòu jiān qián rì hóng yàn chuān yǒu gōng, suì liú zhù yíng zhōng, bù gǎn shàn zhuān, yǐn lái tóu jiàn dài wáng, qǐ cì shōu lù. wáng yuē: xiàng gōng lèi yǒu dà gōng, yòu shì zhì qīn, wǒ zhèng yù xún fǎng, bù yì bù qì, zì lái xiāng jiàn, shēn hé wǒ xīn. suì fēng bó wèi shè yáng hóu, cì xìng liú shì. bó xǐ xiè ēn.
卻說項伯離楚營投奔張良,張良因見大兵擾攘,未敢啟奏漢王,今既滅楚,事已平定,引項伯來見漢王曰:「項伯前日楚歌散兵之時,即來投臣左哨,臣念伯故舊,又兼前日鴻雁川有功,遂留住營中,不敢擅專,引來投見大王,乞賜收錄。」王曰:「項公累有大功,又是至親,我正欲尋訪,不意不棄,自來相見,深合我心。」遂封伯為射陽侯,賜姓劉氏。伯喜謝恩。
chǔ miè, tiān xià dà dìng, dú shān dōng lǔ guó wèi xià. hàn wáng yuē: lǔ xiǎo guó yě, hé zú guà chǐ? qiě zhì zhī dù wài! suì yù qǐ bīng huì yì hé nán jiàn dū, zhāng liáng rù jiàn wáng yuē: dài wáng wèi kě bān shī. lǔ guó suī xiǎo, yǐn fú hòu huàn. wáng ruò zhì ér bù lùn, tā rì fù qǐ gān gē, dài wáng huǐ zhī wǎn yǐ! hàn wáng dà jīng yuē: liàng lǔ guó, hé nǎi rú cǐ lì hài? zhāng liáng jìn wáng qián, suì dào chū shù jù yán yǔ lái, biàn zhī lǔ guó suī xiǎo, bù kě qīng shì. wèi zhī rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
楚滅,天下大定,獨山東魯國未下。漢王曰:「魯小國也,何足掛齒?且置之度外!」遂欲起兵會議河南建都,張良入見王曰:「大王未可班師。魯國雖小,隱伏後患。王若置而不論,他日復起干戈,大王悔之晚矣!」漢王大驚曰:「量魯國,何乃如此利害?」張良近王前,遂道出數句言語來,便知魯國雖小,不可輕視。未知如何?且看下回分解。