strong dú gū shēng guī tú nào mèng strong
獨孤生歸途鬧夢
dōng yuán hú dié zhèng fēi máng, yòu jiàn luó fú huā qì xiāng.
東園蝴蝶正飛忙,又見羅浮花氣香。
mèng duǎn mèng zhǎng yuán dǐ shì? mò tān cí zhěn wù huáng liáng.
夢短夢長緣底事?莫貪磁枕誤黃梁。
xī yǒu fū qī èr rén, gè zài fāng nián, xīn hūn yàn ěr, rú jiāo shì qī, rú yú shì shuǐ. gāng gāng sān rì, qí fū bèi guān fǔ huàn qù. yuán lái wèi jí jiě jūn liáng shì, wén shū shàng jīn le tā míng xìng, yào tā fù jūn qián jiāo nà. rú wéi xiàn shí kè, jūn fǎ cóng shì.
昔有夫妻二人,各在芳年,新婚燕爾,如膠似漆,如魚似水。剛剛三日,其夫被官府喚去。原來為急解軍糧事,文書上金了他名姓,要他赴軍前交納。如違限時刻,軍法從事。
lì kè qǐ xíng, shēn yě bù róng tā zhuǎn, tóu yě bù róng tā huí, zhǐ shāo dé gè kǒu xìn dào jiā. zhèng shì shàng mìng suǒ chà, gài bù yáo jǐ, yí lù zǎn xíng, xīn xīn niàn niàn xiǎng zhe hún jiā. yòu bù hǎo xiàng rén gào sù, zhǐ luò de zì jǐ qī huáng. xíng le yī rì, xiǎng dào yǒu wàn biàn. shì yè sù yú lǚ diàn, mèng jiàn yǔ hún jiā xiāng jù rú cháng, xíng qí fū qī zhī shì.
立刻起行,身也不容他轉,頭也不容他回,只捎得個口信到家。正是上命所差,蓋不繇己,一路趲行,心心念念想着渾家。又不好向人告訴,只落得自己悽惶。行了一日,想到有萬遍。是夜宿於旅店,夢見與渾家相聚如常,行其夫妻之事。
zì cǐ wú yè bù mèng. dào yī yuè zhī hòu, mèng jiàn hún jiā huái yùn zài shēn, xǐng lái fù zhī yī xiào.
自此無夜不夢。到一月之後,夢見渾家懷孕在身,醒來付之一笑。
qiě xǐ rú qī jiāo nà qián liáng, tài píng wú shì, xīng yè gǎn huí jiā xiāng. jiǎo le pī huí, rù mén jiàn le hún jiā, huān xǐ wú xiàn. nà yī wǎng yī lái, yuē yǒu sān yuè zhī yáo.
且喜如期交納錢糧,太平無事,星夜趕回家鄉。繳了批回,入門見了渾家,歡喜無限。那一往一來,約有三月之遙。
cháng yán dào: xīn qǔ bù rú yuǎn guī. yè jiān yǔ hún jiā chóu móu ēn ài, zì bù bì shuō. qí qī xù jí bié hòu xiāng sī, yīn shuō měi yè mèng zhōng rú cǐ rú cǐ. suǒ yán guāng jǐng, yǔ zhàng fū yì bān wú èr, guǒ rán yǒu le sān gè yuè shēn yùn. ruò shì qí fū xiān shuō de, nèi zhōng hái yǒu kě yí què shì hún jiā xiān xù qǐ de. kě jiàn mèng hún xiāng yù, yòu néng jiāo gǎn chéng tāi, zhǐ shì bǐ cǐ jīng chéng suǒ zhì. rú jīn shuō gè nào mèng gù shì, yì yáo fū fù jī sī ér rán. zhèng shì: mèng zhōng shí xiǎng fēi quán jiǎ, bái rì bēn chí mò rèn zhēn.
嘗言道:新娶不如遠歸。夜間與渾家綢繆恩愛,自不必說。其妻敘及別後相思,因說每夜夢中如此如此。所言光景,與丈夫一般無二,果然有了三個月身孕。若是其夫先說的,內中還有可疑;卻是渾家先敘起的。可見夢魂相遇,又能交感成胎,只是彼此精誠所致。如今說個鬧夢故事,亦繇夫婦積思而然。正是:夢中識想非全假,白日奔馳莫認真。
huà shuō dà táng dé zōng huáng dì zhēn yuán nián jiān, yǒu gè jìn shì fù xìng dú gū, shuāng míng xiá shū, jiā zhù luò yáng chéng dōng chóng xián lǐ zhōng. zì yòu yǐng yì, shí suì biàn néng zuò wén. dào shí wǔ suì shàng, jīng shǐ jīng tōng, xià bǐ shù qiān yán, bù dài sī suǒ. fù qīn dú gū jí guān wèi sī fēng zhī zhí. xī nián cún rì, céng yǔ xiá shū pìn xià tóng nián sī nóng bái xíng jiǎn nǚ ér juān juān xiǎo jiě wèi qī. nà juān juān xiǎo jiě, huā róng yuè mào, zì bù bì shuō cì xiù miáo huā, yě shì děng xián zhī shì. dān xǐ tā shēn tōng wén mò, shàn fù néng shī. ruò jiào qù yīng wén kē, wěn wěn lǐ shì gè zhuàng yuán. yǔ xiá shū zhèng shì yī shuāng liǎng hǎo, bǐ cǐ nǐ zhī wǒ jiàn, suǒ yǐ chéng le zhè tóu qīn shì. bù yì xiá shū fù mǔ lián sàng, zhàng rén zhàng mǔ yì xiāng jì qì shì, gōng míng wèi suì, jiā shì rì jiàn líng luò, tóng pú yě wú bàn gè liú cún, gāng gāng shèng dé jǐ jiān fáng wū.
話說大唐德宗皇帝貞元年間,有個進士覆姓獨孤,雙名遐叔,家住洛陽城東崇賢里中。自幼穎異,十歲便能作文。到十五歲上,經史精通,下筆數千言,不待思索。父親獨孤及官為司封之職。昔年存日,曾與遐叔聘下同年司農白行簡女兒娟娟小姐為妻。那娟娟小姐,花容月貌,自不必說;刺繡描花,也是等閒之事。單喜他深通文墨,善賦能詩。若教去應文科,穩穩里是個狀元。與遐叔正是一雙兩好,彼此你知我見,所以成了這頭親事。不意遐叔父母連喪,丈人丈母亦相繼棄世,功名未遂,家事日漸零落,童僕也無半個留存,剛剛剩得幾間房屋。
nà bái xíng jiǎn de ér zi jiào zuò bái zhǎng jí, shì gè xiōng è shì lì zhī tú, jiàn xiá shū jiā dào qióng le, jiù yào lài tā de hūn yīn, jiāng mèi zǐ lìng pèi ān líng fù jiā. xìng de juān juān xiǎo jiě shì gè zhēn liè zhī nǚ, jié fā zì shì, bù kěn gǎi jié. bái zhǎng jí qiáng tā bù guò, zhǐ de yuán jià yǔ xiá shū. què shì suí shēn yī shì, bìng wú yī háo zhuāng lián, zhǐ yǒu cóng yòu fú shì yī gè yā huán cuì qiào cóng jià. bái shì guò mén zhī hòu, gān shǒu pín hán, quán wú bàn diǎn yuàn hèn. zhǐ shì chén chuī yè jī, yǐ zuǒ xiá shū dú shū. nà xiá shū yī zhě jìng tā jié fā de zhì jié, èr zhě zhòng tā xiù lì de cí huá, sān zhě yòu ài tā jiāo yàn de yán sè: zhēn gè fū qī xiàng dé, shì shuǐ rú yú. bái shì qīn zú zhōng, dào yě lián xiá shū shì gè wèi fā dá de cái zǐ, shí fēn zūn jìng. zhǐ yǒu bái zhǎng jí yī wèi qū yán fù rè, shuō mèi zǐ shì qióng gǔ tóu, yào gēn nèn yàng è fú, huài tā tǐ miàn, jiàn le xiá shū jiù rú yǎn zhōng zhī cì, ròu nèi zhī dīng. xiá shū suī rán pín qióng, què yòu shì bù kěn fǔ yǎng rén de. yīn cǐ liǎng xià suì jué bù xiāng wǎng.
那白行簡的兒子叫做白長吉,是個兇惡勢利之徒,見遐叔家道窮了,就要賴他的婚姻,將妹子另配安陵富家。幸得娟娟小姐是個貞烈之女,截發自誓,不肯改節。白長吉強他不過,只得原嫁與遐叔。卻是隨身衣飾,並無一毫妝奩,止有從幼伏侍一個丫鬟翠翹從嫁。白氏過門之後,甘守貧寒,全無半點怨恨。只是晨炊夜績,以佐遐叔讀書。那遐叔一者敬他截發的志節,二者重他秀麗的詞華,三者又愛他嬌艷的顏色:真箇夫妻相得,似水如魚。白氏親族中,到也憐遐叔是個未發達的才子,十分尊敬。止有白長吉一味趨炎附熱,說妹子是窮骨頭,要跟恁樣餓莩,壞他體面,見了遐叔就如眼中之刺,肉內之釘。遐叔雖然貧窮,卻又是不肯俯仰人的。因此兩下遂絕不相往。
shí zhí zhēn yuán shí wǔ nián, cháo tíng kāi kē qǔ shì, chuán xià huáng bǎng, qī yú sān yuè jiān zhū jìn shì dōu fù jīng shī diàn shì. xiá shū bié le bái shì, qián wǎng zhǎng ān, zì wèi wén cái, bì kuí chūn bǎng. nǎ zhī gòng jǔ de guān, shì lǐ bù shì láng tóng píng zhāng shì zhèng yú qìng, běn qǔ xiá shū juǎn zi dì yī. qǐ zhī cè shàng shuō zhe: fèng tiān zhī nán, jiē yīn jiān chén lú qǐ qiè nòng cháo quán, zhì shǐ jīng yuán jié dù shǐ yáo lìng yán yǔ tài wèi zhū dé yǐ jī biàn xīn, jié duó fǔ kù. kě jiàn zhòng jūn zǐ gòng zuǒ tài píng ér bù zú, yī xiǎo rén jiǎo luàn tiān xià ér yǒu yú. gù rén jūn yòng shě bù kě bù shèn. yuán lái dé zōng huáng dì xīn xìng zuì shì cāi jì, shuō tā zhǐ chì cháo tíng, jī shàn shí zhèng, suì jiāng tóu juǎn fèi qì bù lù. nà bái shì liǎng gè zú shū, yī gè jiào zuò bái jū yì, yī gè jiào zuò bái mǐn zhōng, wén cái běn zài xiá shū zhī xià, què jiē dēng le gāo kē. dān dān zhǐ yǒu xiá shū yī rén luò dì, hǎo shēng méi qù, lián yè shōu shí xíng lǐ dōng guī. bái jū yì bái mǐn zhōng zhī dé, qí lái jiàn xíng, zhí sòng dào shí lǐ zhǎng tíng ér bié. xiá shū tú zhōng chóu mèn, fù shī yī shǒu. shī yún: tóng nián xié cè fù xī qín, ruò guàn wú chéng zhú lù rén.
時值貞元十五年,朝廷開科取士,傳下黃榜,期於三月間諸進士都赴京師殿試。遐叔別了白氏,前往長安,自謂文才,必魁春榜。那知貢舉的官,是禮部侍郎同平章事鄭餘慶,本取遐叔卷子第一。豈知策上說着:奉天之難,皆因奸臣盧杞竊弄朝權,致使涇原節度使姚令言與太尉朱得以激變心,劫奪府庫。可見眾君子共佐太平而不足,一小人攪亂天下而有餘。故人君用舍不可不慎。元來德宗皇帝心性最是猜忌,說他指斥朝廷,譏訕時政,遂將頭卷廢棄不錄。那白氏兩個族叔,一個叫做白居易,一個叫做白敏中,文才本在遐叔之下,卻皆登了高科。單單只有遐叔一人落第,好生沒趣,連夜收拾行李東歸。白居易、白敏中知得,齊來餞行,直送到十里長亭而別。遐叔途中愁悶,賦詩一首。詩云:童年挾策赴西秦,弱冠無成逐路人。
shí mìng bù jiāng míng zhǔ hé, bù yī kōng rě shàng jīng chén.
時命不將明主合,布衣空惹上京塵。
zài lù fēi zhǐ yī rì, huí dào dōng dōu, jiàn le qī zǐ, hǎo shēng cán nǎn, zhōng rì zhī zài shū fáng lǐ fā fèn gōng shū. měi xiǎng qǐ luò dì de guāng jǐng, biàn qī rán lèi xià. nà bái shì shí shí quàn jiě dào: dà zhàng fū gōng míng zhōng yǒu jì huì, hé kǔ tuí zhé rú cǐ. xiá shū xiè dào: duō gǎn niáng zǐ hòu yì, lǚ xiāng kuān wèi. zhǐ shì jiā pín rú xǐ, yī shí wú liáo. zòng rán bā dé rì hòu hēng tōng, nán jiù mù qián chóu kùn, rú zhī nài hé? bái shì dào: sú yàn yǒu yún: shí fǎng jiǔ kōng, yě hǎo shěng qióng. wǒ xiǎng gōng gōng sān shí nián huàn yóu, qǐ wú jǐ gè mén shēng gù jiù zài yào lù de? nǐ hé bù chèn cǐ xián shí, yī qù fǎng qiú? tǎng huò dé tā zī zhù, zé sān nián sòng dú zhī fèi yǒu suǒ lài yǐ. zhǐ zhè jù huà tóu, tí xǐng le xiá shū, dá dào: niáng zǐ zhī yán, suī rán yǒu lǐ dàn wǒ zì yòu gōng shū, wèi cháng jiāo jiē rén shì, xiān fù de mén shēng gù jiù, jiē bù yǔ zhī. zhǐ rèn dé gè wéi gāo, shì jīng zhào rén, biǎo zì zhòng xiáng. dāng chū bèi zhàng rén zhāng yán shǎng zhú chū, lái tóu xiān fù, jǔ jiàn tā wèi guān, shèn shì yǒu ēn. rú jīn tā xiàn zuò xī chuān jié dù shǐ. wǒ ruò qù fǎng tā, bì yǒu suǒ zhù. zhǐ shì dōng dōu dào xī chuān, xiāng gé wàn lǐ chéng tú, wǎng fǎn biàn yào jīng nián.
在路非止一日,回到東都,見了妻子,好生慚赧,終日只在書房裡發憤攻書。每想起落第的光景,便悽然淚下。那白氏時時勸解道:「大丈夫功名終有際會,何苦頹折如此。」遐叔謝道:「多感娘子厚意,屢相寬慰。只是家貧如洗,衣食無聊。縱然巴得日後亨通,難救目前愁困,如之奈何?」白氏道:「俗諺有云:『十訪九空,也好省窮。』我想公公三十年宦遊,豈無幾個門生故舊在要路的?你何不趁此閒時,一去訪求?倘或得他資助,則三年誦讀之費有所賴矣。」只這句話頭,提醒了遐叔,答道:「娘子之言,雖然有理;但我自幼攻書,未嘗交接人事,先父的門生故舊,皆不與知。止認得個韋皋,是京兆人,表字仲翔。當初被丈人張延賞逐出,來投先父,舉薦他為官,甚是有恩。如今他現做西川節度使。我若去訪他,必有所助。只是東都到西川,相隔萬里程途,往返便要經年。
wǒ qù zhī hòu, nǐ zài jiā zhōng yòng dù, cóng hé chù zhì? yǐ cǐ pāo piē bù xià. bái shì dào: jì yǒu zhè gè xiāng shí, biàn dāng zhěng bèi xíng lǐ, sòng nǐ xī qù, jiā zhōng shì tǐ, wǒ zì zhī chí. zǒng yǒu quē fá, gū zǐ mèi jiā yóu kě jiǎ dài, bù bì yōu lǜ. xiá shū huān xǐ dào: ruò dé rú cǐ, wǒ biàn fàng xīn qián qù. bái shì dào: dàn shì lù tú bá shè, wú rén gēn suí, què zěn de hǎo? xiá shū dào: zǒng rán yǒu rén, yě méi xǔ duō pán fèi, zhǐ suǒ bà le. suì jí jiǎn le gè jí rì, bái shì yǔ xiá shū shōu shí le hán shǔ yī zhuāng, dài zhe yā huán cuì qiào, qīn zhì kāi yáng mén wài yī bēi jiàn sòng.
我去之後,你在家中用度,從何處置?以此拋撇不下。」白氏道:「既有這個相識,便當整備行李,送你西去,家中事體,我自支持。總有缺乏,姑姊妹家猶可假貸,不必憂慮。」遐叔歡喜道:「若得如此,我便放心前去。」白氏道:「但是路途跋涉,無人跟隨,卻怎的好?」遐叔道:「總然有人,也沒許多盤費,只索罷了。」遂即揀了個吉日,白氏與遐叔收拾了寒暑衣裝,帶着丫鬟翠翹,親至開陽門外一杯餞送。
fū qī zhèng zài bù shě zhī jì, zhòu rán xià qǐ yī zhèn dà yǔ, jí bēn rù lù bàng yī gè fèi sì zhōng qù duǒ bì. zhè sì jiào zuò lóng huá sì, nǎi běi wèi shí guǎng líng wáng suǒ jiàn, diàn yǔ shí fēn xióng zhuàng. jiē xià zāi zhǒng míng huā yì guǒ. yòu yǒu yī zuò zhōng lóu, lóu shàng tóng zhōng, xiǎng wén wǔ shí lǐ wài. hòu bèi hú tài hòu yí rù gōng zhōng qù le. dào táng tài zōng shí, yǒu hú sēng lìng zhù yī zhōng zài shàng, què yě xiǎng dé èr shí yú lǐ. dào xuán zōng shí, hái yǒu wǔ bǎi sēng zhòng, xiāng huǒ bù jué. hòu zāo ān lù shān zéi dǎng shǐ sī míng gōng xiàn dōng dōu, shā lù sēng zhòng, jiāng zhōng qìng huǐ wèi bīng qì, huā guǒ fá wèi qiáo sū, yǐ cǐ sì suì tuí bài. xiá shū yǔ bái shì kàn le, tàn dào: zhè děng yī gè dào chǎng, nán dào méi yǒu fā xīn de zhòng jiā xiū zào? yīn xiàng fú qián qí dǎo: yīn kōng bǎo yòu: ruò dé chéng míng shí jié, shì dāng juān fèng, zài zhěng shān mén. yǔ jì zhī hòu, dēng tú fēn bié: zhèng shì: yíng tóu wēi lì qū rén qù, hǔ kǒu wēi tú fǎng kè lái.
夫妻正在不舍之際,驟然下起一陣大雨,急奔入路傍一個廢寺中去躲避。這寺叫做龍華寺,乃北魏時廣陵王所建,殿宇十分雄壯。階下栽種名花異果。又有一座鐘樓,樓上銅鐘,響聞五十里外。後被胡太后移入宮中去了。到唐太宗時,有胡僧另鑄一鍾在上,卻也響得二十餘里。到玄宗時,還有五百僧眾,香火不絕。後遭安祿山賊黨史思明攻陷東都,殺戮僧眾,將鐘磬毀為兵器,花果伐為樵蘇,以此寺遂頹敗。遐叔與白氏看了,嘆道:「這等一個道場,難道沒有發心的重加修造?」因向佛前祈禱:「陰空保佑:若得成名時節,誓當捐俸,再整山門。」雨霽之後,登途分別:正是:蠅頭微利驅人去,虎口危途訪客來。
bù tí bái shì guī jiā. qiě shuō xiá shū zài lù, xiǎo xíng yè sù, zhěng zhěng de yī gè yuè, lái dào jīng zhōu dì miàn. xià le chuān chuán, cóng cǐ yí lù dōu shì shàng shuǐ. chú fēi dà shùn fēng, fāng shǐ de bù fān. fēng lüè xiǎo xiē, biàn yào chě zhe bǎi zhàng. nǐ dào zěn me jiào zuò bǎi zhàng? yuán lái jiù shì qiàn zi. zhǐ nà chuān chuán shàng de yǒu xiē bù tóng: yòng zhe yī cùn duō kuān de máo zhú piān zi, jiāng shēng qī jiǎo zhe má sī jiē chéng de, yuē yǒu yī bǎi duō zhàng, wèi cǐ chuān zhōng rén jiào zuò bǎi zhàng. zài chuán tóu lì gè lù lú, jiāng bǎi zhàng pán yú qí shàng. àn shàng chě de rén, zhǐ tīng chuán zhōng dǎ gǔ wèi hào. xiá shū kàn le, fāng cái jì dé dù zi měi yǒu shī dào: bǎi zhàng nèi jiāng chuán. yòu dào: dǎ gǔ fā chuán hé chù láng. què jiù shì zhè jiàn dōng xī. yòu zǒu le shí yú rì, cái shì huáng niú xiá. nà shān xíng shēng chéng shì tóu huáng niú yì bān, sān sì shí lǐ wài, biàn yuǎn yuǎn wàng jiàn. zhè xiá zhōng de shuǐ gèng liū, jí qiè bù néng gōu dào, yīn cǐ shàng yǒu gè sú yàn yún: cháo jiàn huáng niú, mù jiàn huáng niú zhāo zhāo mù mù, huáng niú rú gù.
不題白氏歸家。且說遐叔在路,曉行夜宿,整整的一個月,來到荊州地面。下了川船,從此一路都是上水。除非大順風,方使得布帆。風略小些,便要扯着百丈。你道怎麼叫做百丈?原來就是縴子。只那川船上的有些不同:用着一寸多寬的毛竹片子,將生漆絞着麻絲接成的,約有一百多丈,為此川中人叫做百丈。在船頭立個轆轤,將百丈盤於其上。岸上扯的人,只聽船中打鼓為號。遐叔看了,方才記得杜子美有詩道:「百丈內江船。」又道:「打鼓發船何處郎。」卻就是這件東西。又走了十餘日,才是黃牛峽。那山形生成似頭黃牛一般,三四十里外,便遠遠望見。這峽中的水更溜,急切不能勾到,因此上有個俗諺云:朝見黃牛,暮見黃牛;朝朝暮暮,黃牛如故。
yòu zǒu le shí yú rì, cái shì qú táng xiá. zhè shuǐ yī fā jí jǐn. xiá zhōng yǒu zuò shí shān, jiào zuò yàn yù duī. sì wǔ yuè jiān shuǐ zhǎng, zhè duī zhǐ liú yī xiē xiē zài shuǐ miàn shàng. xià shuǐ de chuán, yī shí bù jí huí bì, chù zhe zhè duī, chuán biàn fěn suì, yóu wèi lì hài. xiá shū jiàn le zhè bān xiǎn lù, tàn dào: wàn lǐ tóu rén, shàng wèi zhī shī dé rú hé, què xiān shòu xǔ duō jīng kǒng, wǒ niáng zǐ zěn shēng zhī dào? yuán lái bā dōng xiá jiāng yī lián sān gè: dì yī shì qú táng xiá, dì èr shì guǎng yáng xiá, dì sān shì wū xiá. sān xiá zhī zhōng, wéi wū xiá zuì zhǎng. liǎng àn dōu shì gāo shān jùn lǐng, gǔ mù yīn sēn, yìng bì jiāng miàn, zhǐ lù dé zhòng jiān yī xiàn de qīng tiān. chú fēi rì yuè zhèng zhōng shí fēn, fāng yǒu guāng míng tòu xià.
又走了十餘日,才是瞿塘峽。這水一發急緊。峽中有座石山,叫做灩預堆。四五月間水漲,這堆止留一些些在水面上。下水的船,一時不及迴避,觸著這堆,船便粉碎,尤為利害。遐叔見了這般險路,嘆道:「萬里投人,尚未知失得如何,卻先受許多驚恐,我娘子怎生知道?」元來巴東峽江一連三個:第一是瞿塘峽,第二是廣陽峽,第三是巫峽。三峽之中,唯巫峽最長。兩岸都是高山峻岭,古木陰森,映蔽江面,止露得中間一線的青天。除非日月正中時分,方有光明透下。
shù bǎi lǐ nèi, àn shàng jué wú rén yān wéi wén yuán shēng zhòu yè bù duàn. yīn cǐ yǒu gè sú yàn yún: bā dōng sān xiá wū xiá zhǎng, yuán míng sān shēng duàn kè cháng.
數百里內,岸上絕無人煙;惟聞猿聲晝夜不斷。因此有個俗諺云:巴東三峽巫峽長,猿鳴三聲斷客腸。
zhè wū xiá shàng jiù shì wū shān, yǒu shí èr gè shān fēng. shān shàng yǒu yī zuò gāo táng guān, xiāng chuán chǔ xiāng wáng céng zài guān zhōng yè qǐn, mèng jiàn yī gè měi rén yuàn jiàn zhěn xí. lín bié zhī shí, zì chēng shì fú xī huáng dì de ài nǚ, xiǎo zì yáo jī, wèi xíng ér sǐ. jīn wèi wū shān zhī shén. cháo wèi xíng yún, mù wèi xíng yǔ, zhāo zhāo mù mù, yáng tái zhī xià. nà xiāng wáng xǐng hòu, hái xiǎng zhe shén nǚ, jiào dài fū sòng yù zuò gāo táng fù yī biàn, dān xíng róng shén nǚ shí fēn de yàn sè. yīn cǐ, hòu rén lì miào shān shàng, jiào zuò wū shān shén nǚ miào.
這巫峽上就是巫山,有十二個山峰。山上有一座高唐觀,相傳楚襄王曾在觀中夜寢,夢見一個美人願薦枕席。臨別之時,自稱是伏羲皇帝的愛女,小字瑤姬,未行而死。今為巫山之神。朝為行雲,暮為行雨,朝朝暮暮,陽台之下。那襄王醒後,還想着神女,教大夫宋玉做《高唐賦》一遍,單形容神女十分的艷色。因此,後人立廟山上,叫做巫山神女廟。
xiá shū zài jiāng zhōng yáo wàng miào yǔ, jū shuǐ wèi jiāng, àn àn de dǎo gào dào: shén nǚ jì yǒu jīng líng, néng tōng mèng mèi. qǐ wèi wǒ tè tuō yī mèng yǔ jiā zhōng bái shì qī zǐ, shuō wǒ kè tú wú yàng, miǎn qí chóu niàn. dāng fù yī yán xiāng xiè, jué bù gǎn xué sòng dài fū zuò cǐ yín xiè zhī yǔ, yǒu wū shén nǚ xiāng míng. qǐ cì xiān jiàn. zì gǔ dào de hǎo: yǒu qí rén, zé yǒu qí shén. jì shì dǎo gào de xǔ le zuò shī zuò fù, yě fā xià zhè diǎn qián chéng, nán dào tuō mèng de zhǐ huì xíng yún xíng yǔ, zài méi yǒu bié xiē líng gǎn? shǎo bu dé hòu lái yǒu gè yīng yàn. zhèng shì: dǎo qí xiān mèng tōng guī gé, jì bào píng ān xìn yī jiān.
遐叔在江中遙望廟宇,掬水為漿,暗暗的禱告道:「神女既有精靈,能通夢寐。乞為我特托一夢與家中白氏妻子,說我客途無恙,免其愁念。當賦一言相謝,決不敢學宋大夫作此淫褻之語,有污神女香名。乞賜仙鑒。」自古道的好:「有其人,則有其神。」既是禱告的許了做詩做賦,也發下這點虔誠,難道託夢的只會行雲行雨,再沒有別些靈感?少不得後來有個應驗。正是:禱祈仙夢通閨閣,寄報平安信一緘。
chū le wū xiá, zài jīng yóu bā zhōng bā xī dì miàn, dōu shì dà jiāng. bù jué yòu xíng yī gè duō yuè, fāng dào chéng dū. chéng wài lín zhe dà jiāng, què shì zhuó jǐn jiāng. nǐ dào zěn me jiào zuò zhuó jǐn jiāng? zhǐ yīn chéng dū zào dé hǎo jǐn, cháo tíng chēng wèi shǔ jǐn. zào jǐn jì chéng, xū yào qǔ zhè jiāng shuǐ zài jiā xǐ zhuó, néng shǐ yán sè bèi jiā xiān míng, gù cǐ jiào zuò zhuó jǐn jiāng. táng míng huáng wèi bì ān lù shān zhī luàn, céng zhù bì yú cǐ, gǎi chéng dū wèi nán jīng. zhè biàn shì xī chuān jié dù shǐ kāi fǔ zhī chù, zhēn gè wò yě qiān lǐ, rén yān còu jí, shì yī huā jǐn shì jiè. xiá shū wú xīn guān wán, yī jìng rù chéng, bēn dào shuài fǔ mén shǒu, fǎng wèn wéi gāo xiāo xī. qǐ zhī shù yuè qián, yīn wèi yún nán mán yí fǎn pàn, tǒng lǐng bīng mǎ zhēng jiǎo qù le, xū chí píng dìng zhī hòu, fāng dé huí fǔ. nǐ xiǎng nà zhēng zhàn zhī shì, kě shì qī dé rì zi dìng de me? xiá shū dé le zhè gè xiāo xī, jīng dé jìn tuì wú cuò, tàn kǒu qì dào: cháng yán niǎo lái tóu lín, rén lái tóu zhǔ, piān shì wǒ xiá shū nèn bān mìng bǎo wàn lǐ ér lái, què yòu tóu rén bù zháo. kuàng yí lù pán chán yǐ jǐn, zhè lǐ yòu wú qīn shí, zhǐ yǒu lái de lù, méi yǒu qù de lù. tiān nà. wù de bú shì huó huó kēng shā wǒ yě.
出了巫峽,再經由巴中、巴西地面,都是大江。不覺又行一個多月,方到成都。城外臨着大江,卻是濯錦江。你道怎麼叫做濯錦江?只因成都造得好錦,朝廷稱為「蜀錦」。造錦既成,須要取這江水再加洗濯,能使顏色倍加鮮明,故此叫做濯錦江。唐明皇為避安祿山之亂,曾駐蹕於此,改成都為南京。這便是西川節度使開府之處,真箇沃野千里,人煙湊集,是一花錦世界。遐叔無心觀玩,一徑入城,奔到帥府門首,訪問韋皋消息。豈知數月前,因為雲南蠻夷反叛,統領兵馬征剿去了,須持平定之後,方得回府。你想那征戰之事,可是期得日子定的麼?遐叔得了這個消息,驚得進退無措,嘆口氣道:「常言『鳥來投林,人來投主』,偏是我遐叔恁般命保萬里而來,卻又投人不着。況一路盤纏已盡,這裡又無親識,只有來的路,沒有去的路。天那。兀的不是活活坑殺我也。」
zì gǔ dào: jí rén zì yǒu tiān xiàng. xiá shū zhèng zài shuài fǔ mén shǒu tàn qì, bàng biān hū zhuǎn guò yī gè dào shì wèn dào: jūn zǐ hé tàn? xiá shū dá dào: wǒ běn dōng dōu rén shì, fù xìng dú gū, shuāng míng xiá shū. zhǐ yīn xià dì jiā pín yuǎn lái tóu yè gù rén wéi zhòng xiáng, xī tā zī zhù. qǐ zhī shí mìng bù jì, zǎo yǐ chū zhēng qù le. yù dài hòu tā, zhǐ kǒng zòu jié wú qī, yòu nán zuò shǒu yù dài huí qù, zhēng nài pán chán yǐ jǐn, wú kě tú guī. shǐ wǒ jìn tuì liǎng nán, shì yǐ zhǎng tàn. nà dào shì shuō: wǒ běn dào jiā, zhuān yǐ jì rén wèi shì, bì guān qù cǐ bù yuǎn. jūn zǐ jì zài qióng tú, ruò bù xián cū chá dàn fàn, zhī zài wǒ guān zhōng quán guò jǐ shí, děng dài jié shǐ huí fǔ, yě bù fù yuǎn lái zhè cì. xiá shū zài sān xiè dào: ruò dé rú cǐ, shēn gǎn shēn gǎn. zhǐ shì bù hǎo dǎ jiǎo.
自古道:「吉人自有天相。」遐叔正在帥府門首嘆氣,傍邊忽轉過一個道士問道:「君子何嘆?」遐叔答道:「我本東都人氏,覆姓獨孤,雙名遐叔。只因下第家貧、遠來投謁故人韋仲翔,希他資助。豈知時命不濟,早已出征去了。欲待候他,只恐奏捷無期,又難坐守;欲待回去,爭奈盤纏已盡,無可圖歸。使我進退兩難,是以長嘆。」那道士說:「我本道家,專以濟人為事,敝觀去此不遠。君子既在窮途,若不嫌粗茶淡飯,只在我觀中權過幾時,等待節使回府,也不負遠來這次。」遐叔再三謝道:「若得如此,深感深感。只是不好打攪。」
biàn suí zhe dào shì jìng tóu guān zhōng ér qù. wǒ xiǎng nà dào shì yǔ xiá shū sù wú bàn miàn, zhī dào tā shì shèn dǐ yàng rén, biàn kěn shōu liú zài guān zhōng qù zhù? jiǎ ráo zhè rì wú rén dā jiù, què bù qióng tú liú luò, jǐ shí guī qù? qǐ fēi shì xiá shū bù yù zhōng zhī yù?
便隨着道士徑投觀中而去。我想那道士與遐叔素無半面,知道他是甚底樣人,便肯收留在觀中去住?假饒這日無人搭救,卻不窮途流落,幾時歸去?豈非是遐叔不遇中之遇?
dāng xià xiá shū yǔ dào shì lí le jié dù fǔ qián, xíng bù shàng yī èr lǐ xǔ, zhǐ jiàn cāng sōng cuì bǎi, jiāo zhí zuǒ yòu, zhōng jiān guī bèi dà lù, xiǎn chū yī zuò shān mén, tí zhe bì luò guān sān gè bò ji dà de jīn zì. zhè guān nǎi hàn shí liú xiān zhǔ wèi dào shì lǐ jì gài zào de. zhì táng míng huáng shí, yǒu gè dé dào de jiào zuò xú zuǒ qīng, zhòng jiā xiū jiàn. guǒ rán shì yī chén bú dào, shén xiān jìng jiè. xiá shū jìn rù guān zhōng, zhān lǐ fǎ xiàng le, dào shì liú rù fáng nèi, chóng xīn xù lǐ, fēn bīn zhǔ ér zuò. xiá shū jǔ mù guān kàn zhè fáng, shōu shí dé shí fēn qīng yǎ. zhǐ jiàn bì shàng guà zhe yī fú shī zhóu, nǐ dào zhè shī zhóu shì nà gè míng rén de gǔ jī? què jiù shì xiá shū de fù qīn sī fēng dú gū jí sòng xú zuǒ qīng hái shǔ zhī zuò. shī yún: yǔ kè shēng gē qù lù cuī, gù rén zhēng quàn bié lí bēi.
當下遐叔與道士離了節度府前,行不上一二里許,只見蒼松翠柏,交植左右,中間龜背大路,顯出一座山門,題着「碧落觀」三個簸箕大的金字。這觀乃漢時劉先主為道士李寂蓋造的。至唐明皇時,有個得道的叫做徐佐卿,重加修建。果然是一塵不到,神仙境界。遐叔進入觀中,瞻禮法像了,道士留入房內,重新敘禮,分賓主而坐。遐叔舉目觀看這房,收拾得十分清雅。只見壁上掛着一幅詩軸,你道這詩軸是那個名人的古蹟?卻就是遐叔的父親司封獨孤及送徐佐卿還蜀之作。詩云:羽客笙歌去路催,故人爭勸別離杯。
cāng lóng què xià zhǎng xiāng yì, bái hè shān tóu gèng bù huí.
蒼龍闕下長相憶,白鶴山頭更不回。
yuán lái xī rì táng míng huáng wén dé xú zuǒ qīng shì gè yǒu dào zhī shì, yòng ān chē pú lún, zhēng pìn rù cháo. zuǒ qīng bù yuàn wèi guān, qīn cì chí yì hái shān, mǎn cháo gōng qīng dài fū, fù shī xiāng zèng, jiē bù rú dú gū jí zhè shǒu, yǐ cǐ guān zhōng xiāng chuán, zhēn zhòng bù chì gǒng bì.
元來昔日唐明皇聞得徐佐卿是個有道之士,用安車蒲輪,徵聘入朝。佐卿不願為官,欽賜馳驛還山,滿朝公卿大夫,賦詩相贈,皆不如獨孤及這首,以此觀中相傳,珍重不啻拱璧。
xiá shū kàn le fù qīn yí jī, bù jué shān rán lèi xià. dào shì dào: jūn zǐ jiàn le zhè shī, wèi hé diào lèi? xiá shū dào: shí bù xiāng mán, yīn jiàn le xiān rén zhī bǐ, gù cǐ shāng gǎn. dào shì wén zhī xiá shū jí shì dú gū jí zhī zǐ, zhāo xī gōng dài, fèn wài jiā jìng.
遐叔看了父親遺蹟,不覺潸然淚下。道士道:「君子見了這詩,為何掉淚?」遐叔道:「實不相瞞,因見了先人之筆,故此傷感。」道士聞知遐叔即是獨孤及之子,朝夕供待,分外加敬。
guāng yīn xùn sù, bù jué guò le bàn nián, nà shí wéi gāo xiáng fú yún nán zhū mán, chóng huí shuài fǔ. xiá shū lián máng bèi lǐ qiú jiàn, yī zhě chēng hè tā dé shèng ér huí, èr zhě sù shuō zì jǐ qióng chóu, yuǎn lái yú yè de yì sī. zhèng shì: gù rén zhǎng wàng guì rén hòu, jǐ gè guì rén lián gù rén.
光陰迅速,不覺過了半年,那時韋皋降服雲南諸蠻,重回帥府。遐叔連忙備禮求見,一者稱賀他得勝而回,二者訴說自己窮愁,遠來於謁的意思。正是:故人長望貴人厚,幾個貴人憐故人。
nà wéi gāo yī jiàn xiá shū, shèng xiāng kuǎn yàn. zhèng yào duō liú jǐ rì, shǎo jǐn guān huái, qǐ zhī tǔ bō zàn pǔ, shí cháng qīn shǔ, zhuān shì yún nán zhū mán wèi zhī xiàng dǎo. jìn wén dé wéi gāo shōu fú yún nán, shī qí yǔ yì, suì qǐ xióng bīng sān shí yú wàn, shā guò jiè lái, yào yǔ wéi gāo qīn jué shèng fù. zhè shì fēng huǒ jǐn qiè de shì, yī miàn xiě biǎo shēn zòu cháo tíng, yī miàn xìng shī diǎn jiāng, qián qù dǐ dí. xiá shū tàn dào: wǒ zài cǐ shǒu le bàn nián, cái dé xiāng jiàn, hū yòu yǒu cǐ biān bào, qǐ bú shì mìng. biàn xiàng jié dù fǔ zhōng gào cí. wéi gāo dào: tǔ bō rù kòu, mǎn dì gān gē, qǐ hái yǒu lù guī dé. wǒ yǐ fēn cǔn dào shì hǎo shēng guǎn dài. qiě děng shā tuì fān bīng, dào tú níng jìng, rán hòu màn màn de yǔ rén xiōng jiàn xíng biàn liǎo. xiá shū wú nài, zhǐ de yī yǔn, zhào jiù zhù zài bì luò guān zhōng. bù zài huà xià.
那韋皋一見遐叔,盛相款宴。正要多留幾日,少盡關懷,豈知吐蕃贊普,時常侵蜀,專恃雲南諸蠻為之嚮導。近聞得韋皋收服雲南,失其羽翼,遂起雄兵三十餘萬,殺過界來,要與韋皋親決勝負。這是烽火緊切的事,一面寫表申奏朝廷,一面興師點將,前去抵敵。遐叔嘆道:「我在此守了半年,才得相見,忽又有此邊報,豈不是命。」便向節度府中告辭。韋皋道:「吐蕃入寇,滿地干戈,豈還有路歸得。我已分忖道士好生管待。且等殺退番兵,道途寧靜,然後慢慢的與仁兄餞行便了。」遐叔無奈,只得依允,照舊住在碧落觀中。不在話下。
qiě shuō wéi gāo tǒng lǐng dà bīng, lí le chéng dū, zhí zhì jiā méng guān wài, zǎo yǔ tǔ bō rén mǎ xiāng yù. xiān chà tōng shǐ yǔ tā dǎ huà dào: wǒ cháo zì yǔ nǐ guó hé qīn zhī hòu, chū jià gōng zhǔ zuò nǐ guó zàn pó, yǒng bù xǔ xìng bīng xiāng fàn. rú jīn hé gù bèi méng, lǚ lǚ rǎo wǒ shǔ dì? nà zàn pǔ dá dào: yún nán zhū yí, yuán shì chén fú wǒ guó de, nǐ zěn me zhé gǎn jiā bīng, qīn zhàn jiāng jiè? hǎo hǎo de hái wǒ yún nán, wǒ biàn shōu bīng huí qù bàn shēng bù kěn, jiào nǐ xī chuān yě shì nán bǎo. wéi gāo dào: shèng cháo wú wài, pǔ tiān xià nà yī chù bù shǔ wǒ dà táng de? yào zhàn biàn zhàn, yún nán duàn hái bù chéng. yuán lái tǔ bō méi yǒu yún nán yí rén xiàng dǎo, zhōng shì lù jìng bù shú. què bèi wéi gāo yù zài shēn lín qióng gǔ zhī jiān, piān chā qí zhì, jiǎ zuò fú bīng yòu jiào bù jūn wǔ zhe téng pái, fú dì ér jìn, yòng dà dāo kǎn qí mǎ jiǎo. yī shēng pào xiǎng, gǔ jiǎo qí míng, chōng shā guò qù. nà tǔ bō yī shí wú cuò, dà bài kuī shū, bèi wéi gāo zhuī zhú chū jìng, zhí dào zàn pǔ xīn zhú de wáng chéng, jiào zuò mò bō chéng, jǐn jiē dǎ pò. shā dé tǔ bō shī héng biàn yě, xuè rǎn chéng hé. duān dì zhè chǎng sī shā, kě yě gōng láo bù xiào wéi gāo jiàn tǔ bō yuǎn dùn, jí biàn xià lìng bān shī, yī miàn chà pái jiāng jī chēng shū fēi zòu cháo tíng. yí lù shàng: xǐ zī zī biān qiāo jīn dèng xiǎng, xiào yín yín qí chàng kǎi gē shēng.
且說韋皋統領大兵,離了成都,直至葭萌關外,早與吐蕃人馬相遇。先差通使與他打話道:「我朝自與你國和親之後,出嫁公主做你國贊婆,永不許興兵相犯。如今何故背盟,屢屢擾我蜀地?」那贊普答道:「雲南諸夷,元是臣伏我國的,你怎麼輒敢加兵,侵占疆界?好好的還我雲南,我便收兵回去;半聲不肯,教你西川也是難保。」韋皋道:「聖朝無外,普天下那一處不屬我大唐的?要戰便戰,雲南斷還不成。」原來吐蕃沒有雲南夷人嚮導,終是路徑不熟。卻被韋皋預在深林窮谷之間,偏插旗幟,假做伏兵;又教步軍舞着藤牌,伏地而進,用大刀砍其馬腳。一聲炮響,鼓角齊鳴,衝殺過去。那吐蕃一時無措,大敗虧輸,被韋皋追逐出境,直到贊普新築的王城,叫做末波城,盡皆打破。殺得吐蕃屍橫遍野,血染成河。端的這場廝殺,可也功勞不校韋皋見吐蕃遠遁,即便下令班師,一面差牌將齎撐書飛奏朝廷。一路上:喜孜孜鞭敲金鐙響,笑吟吟齊唱凱歌聲。
huà fēn liǎng tóu. què shuō dú gū xiá shū jiǔ zhù bì luò guān zhōng, shí fēn yù yù, xìn bù yóu lǎn, xiāo qiǎn kè huái. ǒu dào yī gè qù chù, jiào zuò shēng xiān qiáo, nǎi shì hàn cháo sī mǎ xiàng rú zài lín qióng xiàn qiè le zhuō wén jūn huí dào chéng dū. zhǐ yīn jiā shì xiāo tiáo, shòu rén wǔ màn, tí xià liǎng xíng dà zì zài zhè qiáo zhù shàng, shuō dào: dà zhàng fū bù chéng sì mǎ gāo chē, bù guò cǐ qiáo. hòu lái zuò le zhōng láng, fèng zhào kāi tōng yún nán dào jìng, chí jié ér guī, guǒ suì qí zhì. xiá shū zài nà qiáo shàng, pái huái dōng wàng, tàn dào: xiǎo shēng bù kuì sī mǎ zhī cái, niáng zǐ jǐn yǒu wén jūn zhī mào. zhǐ shì zěn néng gōu dé zhè sì mǎ gāo chē de rì zi? xià le qiáo, zhèng dài qǔ lù huí guān. cǐ shí qià shì mù chūn tiān qì, zhǐ tīng dé lín zhōng zǐ guī yī shēng shēng jiào dào: bù rú guī qù. xiá shū tīng le zhè gè niǎo shēng, yù jiā chóu mèn, yòu tàn dào: wǒ dāng chū yǔ niáng zǐ lín bié, běn yǐ yī nián bàn zài wèi qī, qǐ zhī dān gé dào jīn, bù néng guī qù. tiān nà. wǒ bù gǎn wàng wéi gāo de hòu zèng, zhǐ yuàn tā zǎo zǎo tuì le fān bīng, sòng wǒ guī jiā, què yě miǎn de niáng zǐ zài jiā zhāo xī xuán wàng.
話分兩頭。卻說獨孤遐叔久住碧落觀中,十分鬱郁,信步遊覽,消遣客懷。偶到一個去處,叫做升仙橋,乃是漢朝司馬相如在臨邛縣竊了卓文君回到成都。只因家事消條,受人侮慢,題下兩行大字在這橋柱上,說道:「大丈夫不乘駟馬高車,不過此橋。」後來做了中郎,奉詔開通雲南道徑,持節而歸,果遂其志。遐叔在那橋上,徘徊東望,嘆道:「小生不愧司馬之才,娘子盡有文君之貌。只是怎能勾得這駟馬高車的日子?」下了橋,正待取路回觀。此時恰是暮春天氣,只聽得林中子規一聲聲叫道:「不如歸去。」遐叔聽了這個鳥聲,愈加愁悶,又嘆道:「我當初與娘子臨別,本以一年半載為期,豈知擔閣到今,不能歸去。天那。我不敢望韋皋的厚贈,只願他早早退了蕃兵,送我歸家,卻也免得娘子在家朝夕懸望。」
bù jué chūn qù xià lái, yòu guò yī nián yǒu yú, cái děng hòu dé wéi gāo zhèn lǚ ér hái.
不覺春去夏來,又過一年有餘,才等候得韋皋振旅而還。
nà shí jié shū yǐ dào cháo zhōng, dé zōng tiān zǐ zhī dé wéi gāo zhàn tuì tǔ bō, chéng le dà gōng, lóng yán dà xǐ, yù bǐ jiā shòu bīng bù shàng shū tài zǐ tài bǎo, réng lǐng xī chuān jié dù shǐ. huí fǔ zhī rì, hé shǔ dà xiǎo wén wǔ, nà yī gè bù fèng niú jiǔ bài hè. zhí dài jūn mén shāo xiá, xiá shū yě dào fǔ zhōng chēng qìng. zì niàn kè tú wú yǐ wèi lǐ, zuò dé shǔ dào yì yī piān. nǐ dào wèi hé jiào zuò shǔ dào yì? dāng shí táng míng huáng tiān bǎo mò nián, ān lù shān fǎn luàn, què shì zhèng guó gōng yán wǔ zuò xī chuān jié dù. yǒu gè shí yí dù fǔ, bì nán lái dào xī chuān, yòu yǒu chéng xiàng fáng wǎn yě biǎn zuò jié dù fǔ shǔ guān. zhǐ yīn yán wǔ xìng zi pō duō cāi hěn, suǒ yǐ hàn lín gòng fèng lǐ bái, zuò shǔ dào nán cí.
那時捷書已到朝中,德宗天子知得韋皋戰退吐蕃,成了大功,龍顏大喜,御筆加授兵部尚書太子太保,仍領西川節度使。回府之日,合屬大小文武,那一個不奉牛酒拜賀。直待軍門稍暇,遐叔也到府中稱慶。自念客途無以為禮,做得《蜀道易》一篇。你道為何叫做《蜀道易》?當時唐明皇天寶末年,安祿山反亂,卻是鄭國公嚴武做西川節度。有個拾遺杜甫,避難來到西川,又有丞相房綰也貶做節度府屬官。只因嚴武性子頗多猜狠,所以翰林供奉李白,做《蜀道難》詞。
qí wěi tè yún: jǐn chéng suī yún lè, bù rú zǎo guī jiā. nǎi shì tì fáng dù liǎng gōng yōu wēi de yì sī. xiá shū gù jiāng zhè nán zì gǎi zuò yì zì, fān chéng lè fǔ.
其尾特云:「錦城雖雲樂,不如早歸家。」乃是替房、杜兩公憂危的意思。遐叔故將這「難」字改作「易」字,翻成樂府。
yī zhě chēng sòng wéi gāo gōng dé, yuǎn guò yán wǔ èr zhě jiàn dé zì jǐ qiáo yù jǐn chéng, dé qí suǒ zhǔ, bù bǐ fáng dù liǎng gōng. yǐ cǐ àn àn de dǎ dòng tā. cí yún: xū jiē shǔ dào, gǔ yǐ wèi nán. cán cóng kāi guó, shān chuān yù pán. qín zhì jīn niú, dào lù shǐ kān. tiān tī shí zhàn, gōu jiē wēi luán. yǎng báo qīng xiāo, fǔ guà fēi tuān. yuán hóu zhī jié, shàng mò néng gàn. shǐ rén duì cǐ, níng bù bēi tàn. zì wǒ wéi gōng, jiàn jié dāng guān. dàng píng xī kòu, xiáng fú nán mán. fēng yān níng xī, mín wù yīn fán. sì fāng shāng jiǎ, zhēng chū qí jiān. fěi wú bá shè, qǐ fá jī pān ruò zài rèn xí, jì tǎn ér ān. dūn chī liáo jī, tǒng bù yù hán. shì chēng tiān fǔ, wèi lì duō duān. jì yán kè zi, kě yǐ kāi yán. jǐn chéng shén lè, hé bì sī hái.
一者稱頌韋皋功德,遠過嚴武;二者見得自己僑寓錦城,得其所主,不比房、杜兩公。以此暗暗的打動他。詞云:吁嗟蜀道,古以為難。蠶叢開國,山川郁盤。秦置金牛,道路始刊。天梯石棧,勾接危巒。仰薄青霄,俯掛飛湍。猿猴之捷,尚莫能幹。使人對此,寧不悲嘆。自我韋公,建節當關。蕩平西寇,降服南蠻。風煙寧息,民物殷繁。四方商賈,爭出其間。匪無跋涉,豈乏躋攀;若在衽席,既坦而安。蹲鴟療飢,筒布禦寒。是稱天府,為利多端。寄言客子,可以開顏。錦城甚樂,何必思還。
wéi gāo kàn jiàn shǔ dào yì zhè yī piān, bù shèng tàn fú, biàn duì xiá shū shuō: wǎng shí lǐ bái suǒ zuò shǔ dào nán cí, tài zǐ bīn kè hè zhī zhāng chēng tā shì tiān shàng zhé xià lái de xiān rén, jīn guān rén xiōng gāo cái, hé ràng lǐ bái. lǎo fū mù fǔ zhèng quē shū jì yī yuán, yì yù shēn zòu qǔ zhǐ, jiè zhòng rén xiōng wèi lǐ bù yuán wài, quán chōng xī chuān jié dù fǔ jì shì cān jūn, shù dé zhāo xī lǐng jiào. bù shí rén xiōng kěn qū cóng fǒu? xiá shū dá dào: wǒ cháo zuì zhòng kē mù. fán shì zǐ bù yáo jí dì chū shēn, biàn zuò dào jiǔ jí sān huái, zhōng jiǔ bèi rén qī wǔ. xiǎo shēng suī zé sān fān luò dì, zhuàng qì wèi shuāi, zěn rěn bǎ xiān shì kē míng, yī zhāo zì fèi? rú jīn dāo yù guì zhèn, yǐ guò suì yú, hán jīng bái shì zài jiā, jiǔ wú yīn xìn. zhāo xī yíng guà, bù néng qù huái. bā dé jīng máo huí fǔ, zhèng yào gào cí. fú qǐ fǔ jiàn wēi qíng, wù xián fāng mìng. wéi gāo xiè dào: jì shì rén xiōng bù yǔn, lǎo fū yì bù gǎn xiāng qiáng. zhǐ shì mù xià suì mù, bīng xuě zài tú, bù hǎo xíng zǒu. bù ruò shǎo dài kāi chūn, zhì zhuāng sòng bié, wèi wèi wǎn yě. xiá shū yī lái jiàn wéi gāo yì sī yīn qín, èr lái xiǎng qǐ tiān qì guǒ rán hán lěng, lù shàng nán xíng, yòu zhǐ de zhù xià.
韋皋看見《蜀道易》這一篇,不勝嘆服,便對遐叔說:「往時李白所作《蜀道難》詞,太子賓客賀知章稱他是天上謫下來的仙人,今觀仁兄高才,何讓李白。老夫幕府正缺書記一員,意欲申奏取旨,借重仁兄為禮部員外,權充西川節度府記室參軍,庶得朝夕領教。不識仁兄肯曲從否?」遐叔答道:「我朝最重科目。凡士子不繇及第出身,便做到九棘三槐,終久被人欺侮。小生雖則三番落第,壯氣未衰,怎忍把先世科名,一朝自廢?如今叨寓貴鎮,已過歲余,寒荊白氏在家,久無音信。朝夕縈掛,不能去懷。巴得旌旄回府,正要告辭。伏乞俯鑒微情,勿嫌方命。」韋皋謝道:「既是仁兄不允,老夫亦不敢相強。只是目下歲暮,冰雪載途,不好行走。不若少待開春,治裝送別,未為晚也。」遐叔一來見韋皋意思殷勤,二來想起天氣果然寒冷,路上難行,又只得住下。
ái guò cán là, dào le xīn nián, yòu zǎo shì shàng yuán jiā jié. yuán lái chéng dū fǔ dì wò rén chóu, běn shì xī nán dōu huì. zì táng míng huáng zhù bì zhī hòu, sì fāng cháo gòng, jiē jí yú cǐ, biàn yǒu jīng dū qì xiàng. yòu jīng yán zhèng gōng zhèn shǒu bā shǔ, zhuān yǐ píng jìng wèi zhèng, yīn cǐ lǘ yán fán fù, kù cáng chōng ráo. xiàn jīn wéi gāo jì tā, xiáng fú yún nán zhū yí, jī pò tǔ bō wǔ shí wàn zhòng, wēi míng dà zhèn. zhè wéi gāo zuì shì háo jié de xìng zi, yīn jiàn dì fāng níng dìng, mín xīn guī fù, yù chuán hào lìng, fēn fù chéng nèi chéng wài dōu yào diǎn fàng huā dēng, yǔ mín tóng lè. nà dào lìng zhǐ chuán jiāng chū qù, shuí gǎn bù yī. zì shí sān zhì shí qī, gòng shì wǔ yè, jiā jiā mén shǒu zhā fù dēng shān, zhāng guà xīn qí hǎo dēng, qiǎo yàng yān huǒ, zhào yào rú tóng bái zhòu. shī mán shè huǒ, gǔ lè shēng xiāo, tōng xiāo dá dàn. wéi gāo měi yè dà zhāng yán yàn, zài sàn huā lóu shàng, dān qǐng xiá shū qìng shǎng yuán xiāo. gāng dào xià dēng zhī rì, xiá shū biàn qù gào cí. wéi gāo zài sān kǔ liú, zhōng bù kěn zhù nǎi duì xiá shū shuō dào: rén xiōng guī xīn jì jué, shì nán xiāng qiáng. zhǐ shì lǎo fū hái yǒu yī bēi dàn jiǔ, xiē xiǎo zī zhuāng, dāng zài wàn lǐ qiáo dōng, zài yǔ rén xiōng xù bié, xìng wù gù jù. jí chuán lìng bō yī chuán zhī, cì rì zài wàn lǐ qiáo cì hou, sòng xiá shū dōng guī yòu diǎn zhǎng xíng jūn shì yī míng hù sòng.
捱過殘臘,到了新年,又早是上元佳節。原來成都府地沃人稠,本是西南都會。自唐明皇駐蹕之後,四方朝貢,皆集於此,便有京都氣象。又經嚴鄭公鎮守巴蜀,專以平靜為政,因此閭閻繁富,庫藏充饒。現今韋皋繼他,降服雲南諸夷,擊破吐蕃五十萬眾,威名大振。這韋皋最是豪傑的性子,因見地方寧定,民心歸附,預傳號令,分付城內城外都要點放花燈,與民同樂。那道令旨傳將出去,誰敢不依。自十三至十七,共是五夜,家家門首扎縛燈柵,張掛新奇好燈,巧樣煙火,照耀如同白晝。獅蠻社火,鼓樂笙簫,通宵達旦。韋皋每夜大張筵宴,在散花樓上,單請遐叔慶賞元宵。剛到下燈之日,遐叔便去告辭。韋皋再三苦留,終不肯祝乃對遐叔說道:「仁兄歸心既決,似難相強。只是老夫還有一杯淡酒,些小資裝,當在萬里橋東,再與仁兄敘別,幸勿固拒。」即傳令撥一船隻,次日在萬里橋伺候,送遐叔東歸;又點長行軍士一名護送。
dào míng rì, wéi gāo shè yàn zài wàn lǐ qiáo jiàn bié xiá shū, qīn jǔ jīn bēi, shuō dào: cǐ qiáo zuì gǔ, xī zhū gé kǒng míng sòng fèi yī shǐ wú, dào shì wàn lǐ zhī xíng, shí shǐ yú cǐ, zhè qiáo yīn yǐ dé míng. jīn rén xiōng qīng yún wàn lǐ, yì yóu jīn shǐ, yuàn nǔ lì zì ài. lǎo fū chán guān suī bì, gǒng tīng ní jīn jiā bào, tè wèi rén xiōng dàn zhī. yī lián de quàn le sān bēi, fāng cái pěng chū yī gè jǐn náng, shuō dào: lǎo fū shēn hé lìng xiān gōng tuī jiàn zhī lì, dé yǒu jīn rì. zhǐ yīn wáng shì yāng zhǎng, wèi dé shǎo chóu dà ēn, yǒu lèi yuǎn lín, qǐ bù cán hàn. dàn jīn dào zéi shēng fā, shì nán zhòng qiè. lǎo fū liáo bèi sān bǎi jīn, quán chōng lù fèi. cǐ wài bié yǒu huáng jīn wàn liǎng, shǔ jǐn qiān duān, qí dào lù shāo níng, zhuān rén fèng sòng. wù wèi lǎo fū qīng báo, wèi fù ēn rén yě. yòu huàn guò jūn shì fēn cǔn dào: yí lù xiǎo xīn fú shi, bù kě dài màn. jūn shì kòu tóu dá yīng. xiá shū zài sān bài xiè dào: bù cái shòu cǐ, yǐ shǔ guò wàng, gǎn fán hòu mìng. lǐng le jǐn náng, jūn shì gēn suí shàng chuán. nà wéi gāo hái zài qiáo shàng, zhí děng wàng bù jiàn zhè chuán, rán hòu huí fǔ. bù zài huà xià.
到明日,韋皋設宴在萬里橋餞別遐叔,親舉金杯,說道:「此橋最古,昔諸葛孔明送費禕使吳,道是萬里之行,實始於此,這橋因以得名。今仁兄青雲萬里,亦由今始,願努力自愛。老夫蟬冠雖敝,拱聽泥金佳報,特為仁兄彈之。」一連的勸了三杯,方才捧出一個錦囊,說道:「老夫深荷令先公推薦之力,得有今日。止因王事鞅掌,未得少酬大恩,有累遠臨,豈不慚汗。但今盜賊生發,勢難重挈。老夫聊備三百金,權充路費。此外別有黃金萬兩,蜀錦千端,俟道路稍寧,專人奉送。勿謂老夫輕薄,為負恩人也。」又喚過軍士分忖道:「一路小心服事,不可怠慢。」軍士叩頭答應。遐叔再三拜謝道:「不才受此,已屬過望,敢煩後命。」領了錦囊,軍士跟隨上船。那韋皋還在橋上,直等望不見這船,然後回府。不在話下。
qiě shuō xiá shū bié le wéi gāo, kāi chuán dōng qù. yuán lái xià shuǐ chuán, jiù rú jiàn yì bān jí de, bù xiāo liǎng sān rì, zǎo dào wū xiá zhī xià. yuǎn yuǎn de wàng jiàn wū shān shén nǚ miào, xiǎng qǐ: dāng shí cóng cǐ jīng tǎo, àn qí shén nǚ tuō mèng wǒ bái shì niáng zǐ, xǔ tā fù shī wèi xiè. bù zhī zhè mèng céng tuō dé qù bù céng tuō dé qù? wǒ qǐ kě shī xìn. biàn kǒu zhàn yī shǒu yǐ cháng sù yuàn. shī yún: gǔ mù yīn sēn yī xiàn tiān, wū fēng shí èr suǒ hán yān.
且說遐叔別了韋皋,開船東去。原來下水船,就如箭一般急的,不消兩三日,早到巫峽之下。遠遠的望見巫山神女廟,想起:「當時從此經討,暗祈神女託夢我白氏娘子,許他賦詩為謝。不知這夢曾托得去不曾托得去?我豈可失信。」便口占一首以償宿願。詩云:古木陰森一線天,巫峰十二鎖寒煙。
xiāng wáng zì zuò fēng liú mèng, bú shì yáng tái yún yǔ xiān.
襄王自作風流夢,不是陽台雲雨仙。
tí bì, yòu xiàng zhe shān shàng zuò lǐ chēng xiè. guò le sān xiá, yòu dào jīng zhōu. bù xiǎng sòng lái nà jūn shì, hū rán shēng qǐ bìng lái, xiá shū fǎn yào qù fú shi tā. yòu xíng le jǐ rì, lái dào hàn kǒu dì fāng. zì cǐ cóng rǔ níng zhì luò yáng, dōu shì hàn lù. nà jūn shì bìng tǐ suī yù, nán jìn ān mǎ chí zhòu. xiá shū xiě xià yī fēng shū xìn, liú le xiē pán fèi, jí lìng suí chuán huí qù, dú zì gè shōu shí xíng lǐ dēng àn, què yě huì suàn jì, zì jǐ mǎi le yī tóu shēng kǒu, wàng dōng dōu jìn fā. yuē mò xíng le yī gè yuè tóu, cái dào luò yáng dì miàn, lí zhe kāi yáng mén zhǐ yǒu sān shí yú lǐ. shì shí tiān sè bàng wǎn, yī xīn sī liang gǎn huí jiā qù, cè mǎ qián xíng. yòu zǒu le shí yú lǐ lù, zǎo shì yī lún yuè shàng. chèn zhe yuè sè, yòu zǒu le shí lái lǐ, yǐn yǐn de tīng dé zhōng míng gǔ xiǎng, xiǎng dào: chéng mén yǐ bì, zòng gǎn dào yě jìn chéng bù jí le. cǐ jiān zhèng shì lóng huá gǔ sì, rén pí mǎ fá, bù ruò qiě jiù ān xiē. jiě náng xià mǎ, tóu rù shān mén. bù zhēng cǐ yī yè, yǒu fèn jiào: hú dié mèng zhōng féng yì nǚ, lù sī biāo dǐ tīng jiāo gē.
題畢,又向着山上作禮稱謝。過了三峽,又到荊州。不想送來那軍士,忽然生起病來,遐叔反要去服事他。又行了幾日,來到漢口地方。自此從汝寧至洛陽,都是旱路。那軍士病體雖愈,難禁鞍馬馳驟。遐叔寫下一封書信,留了些盤費,即令隨船回去,獨自個收拾行李登岸,卻也會算計,自己買了一頭生口,望東都進發。約莫行了一個月頭,才到洛陽地面,離着開陽門只有三十餘里。是時天色傍晚,一心思量趕回家去,策馬前行。又走了十餘里路,早是一輪月上。趁着月色,又走了十來里,隱隱的聽得鐘鳴鼓響,想道:「城門已閉,縱趕到也進城不及了。此間正是龍華古寺,人疲馬乏,不若且就安歇。」解囊下馬,投入山門。不爭此一夜,有分教:蝴蝶夢中逢佚女,鷺鷥杓底聽嬌歌。
huà fēn liǎng tóu. qiě shuō bái shì zì lóng huá sì qián yǔ xiá shū fēn bié zhī hòu, suī zé jiā shì huāng liáng, yī shí wú cuò, yóu xǐ bái shì nǚ gōng jīng jué, hàn mò bàng tōng. kuàng bái xìng yòu shì gè dōng jīng dà zú, gū zǐ mèi jiān yě yǒu jiù tā xué xí zhēn zhǐ de, yě yǒu xué zuò shī cí de, shǎo bu dé jù xiē lǐ wù wèi chóu xiè zhī zī, yīn cǐ jǐn kān zhī gěi. dàn shí shí jì niàn zhàng shū lín bié zhī yán, běn yǐ yī nián wèi yuē, rú hé sān zài shàng wèi huí jiā?
話分兩頭。且說白氏自龍華寺前與遐叔分別之後,雖則家事荒涼,衣食無措,猶喜白氏女工精絕,翰墨傍通。況白姓又是個東京大族,姑姊妹間也有就他學習針指的,也有學做詩詞的,少不得具些禮物為酬謝之資,因此盡堪支給。但時時記念丈書臨別之言,本以一年為約,如何三載尚未回家?
kuàng wén xī chuān lù shàng yǒu de shì yī xiàn tiān rén zhǎ wèng shé dào tuì guǐ jiàn chóu, dōu zhè bān xiǎn è dì miàn. suǒ yǐ gǔ jīn chēng shuō tú lù jiān nán, wú rú shǔ dào. xiǎng qǐ zhàng fū jīng yóu bǐ chù, bì duō jīng kǒng. bié hòu yǎo wú shū xìn, zhī dào ān fǒu rú hé? jiào wǒ zhè tiáo dù cháng, zěn shēng fàng dé. yù dài qīn wǎng xī chuān, tǐ fǎng xiāo xī. zhǐ wǒ nǚ niáng jiā, yòu shì gè bù chū guī mén de rén, zěn shēng qù de? chú fēi mèng mèi zhī zhōng, yǔ tā xiāng jiàn, yě hǎo dé gè míng bái. yīn cǐ zhāo xī xuán niàn. shuì sī hūn chén, shēn guī jì mò, wù zuò wú liáo, tí shī yī shǒu. shī yún: xī shǔ dōng jīng wàn lǐ fēn, yàn lái yú qù liǎng nán wén.
況聞西川路上有的是一線天、人鮓瓮、蛇倒退、鬼見愁,都這般險惡地面。所以古今稱說途路艱難,無如蜀道。想起丈夫經由彼處,必多驚恐。別後杳無書信,知道安否如何?「教我這條肚腸,怎生放得。」欲待親往西川,體訪消息。「只我女娘家,又是個不出閨門的人,怎生去得?除非夢寐之中,與他相見,也好得個明白。」因此朝夕懸念。睡思昏沉,深閨寂寞,兀坐無聊,題詩一首。詩云:西蜀東京萬里分,雁來魚去兩難聞。
shēn guī zhǐ shì kōng xiāng yì, bù jiàn guān shān chóu shā rén.
深閨只是空相憶,不見關山愁殺人。
nà bái shì yī xīn xiǎng zhe zhàng fū, sī liang yào zuò gè mèng qù xún fǎng. xiǎng le sān nián yǒu yú, zài méi gè zhēn mèng. yī rì zhèng shì qīng míng jiā jié, gū zǐ mèi zhōng, dōu lái yāo qù tà qīng yóu wán. bái shì nà yǒu nèn yàng xián xīn cháng. tuī cí bù qù. dào wǎn shàng duì zhe yī zhǎn gū dēng, qī qī huáng huáng de dāi xiǎng. zuò le yī gè huáng hūn, huí guò tóu lái, kàn jiàn yā huán cuì qiào yǐ shì hōu hōu shuì qù. bái shì zì jué méi qíng méi xù, zhǐ de yě shàng chuáng qù shuì wò. fān lái fù qù, nà lǐ shuì dé ān wěn, xiǎng dào: wǒ zhí nèn mìng bǎo yào de gè mèng ér qù huì tā yě bù néng gōu. yòu xiǎng dào: zǒng rán mèng ér lǐ huì zhe le tā, dào dǐ shì mèng zhōng de shuō huà, yuán zuò bù dé zhǔn. rú jīn yě shuō bù dé le. xū shì qīn wǎng shǔ zhōng fǎng wèn tā huí lái, yě fàng xià le zhè tiáo cháng zi. què yòu xiǎng dào: wǒ jiā zǐ mèi zhōng xiǎo dé, zěn me kěn róng wǒ qù. bù rú mán zhe tā men, jiù zài míng zǎo qiāo qiāo qián qù. zhèng xiǎng zhī jiān, zhǐ tīng dé wō wō jī míng, tiān sè jiàn liàng. jí máng qǐ shēn shū guǒ, bàn zuò cūn zhuāng mó yàng, qǔ le xiē pán chán yín liǎng, bìng jǐ jiàn yī zhàng, dǎ gè bāo guǒ, shōu shí wán bèi. kàn cuì qiào shí, shuì dé zhèng shú, yě bù tōng tā zhī dào, yí lù kāi mén chū qù.
那白氏一心想着丈夫,思量要做個夢去尋訪。想了三年有餘,再沒個真夢。一日正是清明佳節,姑姊妹中,都來邀去踏青遊玩。白氏那有恁樣閒心腸。推辭不去。到晚上對着一盞孤燈,淒悽惶惶的呆想。坐了一個黃昏,回過頭來,看見丫鬟翠翹已是齁齁睡去。白氏自覺沒情沒緒,只得也上床去睡臥。翻來覆去,那裡睡得安穩,想道:「我直恁命保要得個夢兒去會他也不能勾。」又想道:「總然夢兒里會着了他,到底是夢中的說話,原作不得准。如今也說不得了。須是親往蜀中訪問他回來,也放下了這條腸子。」卻又想道:「我家姊妹中曉得,怎麼肯容我去。不如瞞着他們,就在明早悄悄前去。」正想之間,只聽得喔喔雞鳴,天色漸亮。即忙起身梳裹,扮作村莊模樣,取了些盤纏銀兩,並幾件衣脹,打個包裹,收拾完備。看翠翹時,睡得正熟,也不通他知道,一路開門出去。
lí le chóng xián lǐ, qǐng kè chū le kāi yáng mén, guò le lóng huá sì, bù jué yòu zǎo dào xiāng yáng dì miàn. yǒu yī zuò jì jǐn tíng. yuán lái fú qín shí, yǒu gè ān nán jiāng jūn dòu tāo, zhèn shǒu xiāng yáng, qiè le chǒng qiè zhào yáng tái suí rèn, pāo xià qī zǐ sū shì. nà sū shì míng huì, zì ruò lán, shēng de cái mào shuāng jué. jiāng yī fú sù jǐn, zhǎng guǎng bā cùn, zhī chéng huí wén shī jù, wǔ sè fēn zhāng, jì bā bǎi sì shí yī zì, shī sān qiān qī bǎi wǔ shí èr shǒu, jì yǔ dòu tāo. dòu tāo kàn jiàn, lì shí sòng hái yáng tái, yíng jiē sū shì dào rèn, fū qī ēn ài, bǐ qián gèng dǔ. hòu rén suì wèi jiàn tíng yú cǐ. nà bái shì zài tíng zi shàng tiào wàng liáng jiǔ, tàn dào: wǒ suī bù jí ruò lán cái mào, què yě cū tōng wén mò. zòng yǒu zhī jǐn huí wén, shuí rén wèi jì, shǐ tā zǎo zhěng guī biān, zhǎng xié kàng lì hū? nǎi kǒu zhàn huí wén cí yī shǒu, tí yú tíng zhù shàng. cí yún: yáng chūn yàn qū, lì jǐn kuā wén. shāng qíng zhī yuàn, zhǎng lù huái jūn. xī bié tóng xīn, yīng tián sī qiāo. bì fèng xiāng cán, qīng luán mèng xiǎo.
離了崇賢里,頃刻出了開陽門,過了龍華寺,不覺又蚤到襄陽地面。有一座寄錦亭。原來苻秦時,有個安南將軍竇滔,鎮守襄陽,挈了寵妾趙陽台隨任,拋下妻子蘇氏。那蘇氏名蕙,字若蘭,生得才貌雙絕。將一幅素錦,長廣八寸,織成迴文詩句,五色分章,計八百四十一字,詩三千七百五十二首,寄與竇滔。竇滔看見,立時送還陽台,迎接蘇氏到任,夫妻恩愛,比前更篤。後人遂為建亭於此。那白氏在亭子上眺望良久,嘆道:「我雖不及若蘭才貌,卻也粗通文墨。縱有織錦回文,誰人為寄,使他早整歸鞭,長諧伉儷乎?」乃口占回文詞一首,題於亭柱上。詞云:陽春艷曲,麗錦夸文。傷情織怨,長路懷君。惜別同心,膺填思悄。碧鳳香殘,青鸞夢曉。
ruò dào dú zhuǎn lái, yòu shì yī shǒu hǎo cí:
若倒讀轉來,又是一首好詞:
xiǎo mèng luán qīng, cán xiāng fèng bì. qiāo sī tián yīng, xīn tóng bié xī. jūn huái lù zhǎng, yuàn zhī qíng shāng. wén kuā jǐn lì, qū yàn chūn yáng.
曉夢鸞青,殘香鳳碧。悄思填膺,心同別惜。君懷路長,怨織情傷。文夸錦麗,曲艷春陽。
bái shì tí bà, lí le jì jǐn tíng, bù jué yòu guò jīng zhōu, lái dào kuí fǔ. qià yù tiān wǎn. jiàn qián miàn yǒu suǒ miào yǔ, suì rù miào zhōng tóu sù. tái tóu guān kàn, shàng miàn xuán yī jīn zì biǎn é, xiě zhe gāo táng guān sān gè dà zì, nǎi zhī shì wū shān shén nǚ zhī miào. biàn yú shén zuò qián cuō tǔ wèi xiāng, dǎo gào dào: wǒ bái shì xiǎo zì juān juān, běn zài dōng jīng jū zhù zhǐ wèi ér fū dú gū xiá shū qù fǎng xī chuān jié dù wéi gāo, yī bié sān nián, yǎo wú guī xìn, shì yǐ bù cí bá shè, wàn lǐ xiāng xún, jīn xī jì sù xiān gōng, gǎn chén xīn qǔ. wú xiǎng shén nǚ céng néng tōng mèng chǔ wáng, kuàng wǒ tóng shì nǚ liú, qǐ bù tuō wǒ yī mèng? fú qǐ dà cì líng gǎn, xiǎn shì qián qī, bù shèng qián kěn zhī zhì. dǎo bà ér shuì.
白氏題罷,離了寄錦亭,不覺又過荊州,來到夔府。恰遇天晚。見前面有所廟宇,遂入廟中投宿。抬頭觀看,上面懸一金字扁額,寫着「高唐觀」三個大字,乃知是巫山神女之廟。便於神座前撮土為香,禱告道:「我白氏小字娟娟,本在東京居祝只為兒夫獨孤遐叔去訪西川節度韋皋,一別三年,杳無歸信,是以不辭跋涉,萬里相尋,今夕寄宿仙宮,敢陳心曲。吾想神女曾能通夢楚王,況我同是女流,豈不託我一夢?伏乞大賜靈感,顯示前期,不勝虔懇之至。」禱罷而睡。
guǒ rán mèng jiàn shén nǚ bèi xì shuō dào: xiá shū jiǔ yù xī chuān, píng ān wú yàng. rú jīn yǐ jīng cí bié, qǔ lù dōng guī. nǐ cǐ qù zěn me hái yù dé tā zhe? kě zǎo zǎo huí shēn jiā qù. xū fáng tú cì shàng yǒu xū jīng. bǎo zhòng, bǎo zhòng. nà bái shì sà rán jué lái, zhǐ jiàn tiān yǐ míng liǎo, xiǎng qǐ shén nǚ zhī yán, lì lì fēn míng, liào rán bú shì gè chūn mèng. suì qǐ lái bài xiè shén nǚ, chū le miào mén, zhòng xún jiù jìng, zài zhuǎn dōng dōu. zài lù xiǎo xíng mù zhǐ, yí wēi wàng dōng ér lái.
果然夢見神女備細說道:「遐叔久寓西川,平安無恙。如今已經辭別,取路東歸。你此去怎麼還遇得他着?可早早回身家去。須防途次尚有虛驚。保重,保重。」那白氏颯然覺來,只見天已明了,想起神女之言,歷歷分明,料然不是個春夢。遂起來拜謝神女,出了廟門,重尋舊徑,再轉東都。在路曉行暮止,迤逶望東而來。
cǐ shí zhèng zhí mù chūn tiān qì, zhǐ jiàn yí lù shàng yǒu de shì hóng táo lǜ liǔ, yàn wǔ yīng tí. bái shì tān kàn jǐng zhì, bù jué rì wǎn, shàng lí kāi yáng mén èr shí yú lǐ, biàn chèn zhe yuè sè, zǎn bù guī jiā. hū yù qián miàn yī cù yóu rén, xiào yǔ xuān zá, jiàn jiàn de zǒu jìn. nǐ dào shì shèn me yàng rén? dōu shì luò yáng shào nián, qīng báo làng zǐ. měi yù huā qián yuè xià, dǎ huǒ chéng qún, xié zhe de jǐn sè yáo shēng, qiè zhe de qīng zūn cuì mù, zhuān guàn kuī rén fù nǚ, chěng jǐ fēng liú. bái shì jiàn nà huǒ rén lái dé bù sān bù sì, què dài duǒ bì. yuán lái měi rén yìng zhe yuè guāng, fèn wài jiāo yàn, zǎo bèi zhè huǒ rén qiáo pò. biàn yī quān quān jiāng zhuǎn lái, duì bái shì dào: wǒ men chū guō chūn yóu, bù yuè dào cǐ, yǒu yuè wú jiǔ, yǒu jiǔ wú rén, qǐ bù gū fù le zhè bān liáng yè. cǐ qù lóng huá gǔ sì bù yuǎn, táo lǐ dà kāi. yuàn xiǎo niáng zǐ bù qì, tóng qù shǎng wán yī huí hé rú? nà bái shì tīng jiàn, bù jué yī diǎn nù qì, cóng jiǎo dǐ xīn lǐ zhí yǒng dào ěr duǒ gēn biān, bǎ yī gè liǎn dōu biàn dé tōng hóng le, mà dào: nǐ xū bú shì shǐ sī míng de zéi dǎng, qīng píng shì jiè, shuí gǎn diào nòng liáng jiā nǔ: zǐ. kuàng wǒ bú shì xún cháng yǐ xià zhī rén, shì bái sī nóng de xiǎo jiě, dú gū sī fēng de xí fù, qián jìn shì dú gū xiá shū de hún jiā. shuí gǎn luó zào. zěn jìn zhè bān è shǎo, nà guǎn shén me huàn jiā liáng jiā, rèn nǐ hǎn pò hóu lóng, yě quán bù zuò zhǔn.
此時正值暮春天氣,只見一路上有的是紅桃綠柳,燕舞鶯啼。白氏貪看景致,不覺日晚,尚離開陽門二十餘里,便趁着月色,趲步歸家。忽遇前面一簇遊人,笑語喧雜,漸漸的走近。你道是甚麼樣人?都是洛陽少年,輕薄浪子。每遇花前月下,打伙成群,攜着的錦瑟瑤笙,挈着的青尊翠幕,專慣窺人婦女,逞己風流。白氏見那伙人來得不三不四,卻待躲避。原來美人映着月光,分外嬌艷,早被這夥人瞧破。便一圈圈將轉來,對白氏道:「我們出郭春遊,步月到此,有月無酒,有酒無人,豈不孤負了這般良夜。此去龍華古寺不遠,桃李大開。願小娘子不棄,同去賞玩一回何如?」那白氏聽見,不覺一點怒氣,從腳底心裡直涌到耳朵根邊,把一個臉都變得通紅了,罵道:「你須不是史思明的賊黨,清平世界,誰敢調弄良家女子。況我不是尋常已下之人,是白司農的小姐,獨孤司封的媳婦,前進士獨孤遐叔的渾家。誰敢羅唣。」怎禁這班惡少,那管甚麼宦家、良家,任你喊破喉嚨,也全不作準。
tuī de tuī, yōng de yōng, zhí bī rù lóng huá sì qù shǎng huā. zhè jiào zuò tiě pà luò lú, rén pà luò tào. zhèng shì: fēn míng xiù gé jiāo guī fù, quán zuò zhēng gē yòu jiǔ rén.
推的推,擁的擁,直逼入龍華寺去賞花。這叫做鐵怕落爐,人怕落套。正是:分明繡閣嬌閨婦,權做徵歌侑酒人。
qiě shuō xiá shū yīn jìn chéng bù jí, quán zài lóng huá sì zhōng jì sù yī xiāo. xiǎng qǐ dāng chū cóng cǐ sòng bié, zhěng zhěng de guò le sān nián, bù zhī wǒ bái shì niáng zǐ, ān fǒu hé rú?
且說遐叔因進城不及,權在龍華寺中寄宿一宵。想起當初從此送別,整整的過了三年,「不知我白氏娘子,安否何如?」
yīn sòng xiāng yáng mèng hào rán de shī, shuō dào: jìn jiā xīn zhuǎn qiè, bù gǎn wèn lái rén. yín yǒng shù fān, shān rán lèi xià. zuò dào gēng shēn, shàng wèi néng shuì. hū tīng dé qiáng wài rén yǔ xuān huá, jiàn jiàn de zǒu jìn sì lái. xiá shū xiǎng dào: míng míng shì rén shēng, xū bú shì guǐ.
因誦襄陽孟浩然的詩,說道:「近家心轉切,不敢問來人。」吟詠數番,潸然淚下。坐到更深,尚未能睡。忽聽得牆外人語喧譁,漸漸的走進寺來。遐叔想道:「明明是人聲,須不是鬼。
shì zhè bān yè jìng, nán dào yǒu shèn guān fǔ dào cǐ? zhèng huáng huò jiān, zhǐ jiàn yǒu shí yú rén, gè zhí sháo zhǒu fèn jī, jiāng diàn shàng sǎo chú gān jìng qù qì. bù duō shí, yòu jiàn shàng bǎi de rén, yě yǒu pù shè yīn xí de, yě yǒu chén liè jiǔ yáo de, yě yǒu tí zhe dēng zhú de, yě yǒu bào zhe lè qì de, luò yì ér zhì, bǎi shè dé shí fēn qí zhěng. xiá shū xiǎng dào: wǒ xiǎo dé le, jīn rì qīng míng jiā jié, yí dìng shì guì jiā zǐ dì chū guō yóu chūn. yīn jiàn yuè sè rú zhòu, diàn dǐ xià táo lǐ shèng kāi, làn màn rú jǐn, lái cǐ shǎng wán. ruò jiàn wǒ shí, bì bèi tā gǎn zhú. bù ruò qiě fú zài hòu bì fú zhuō xià, dài tā jiǔ sàn, rán hòu jiù qǐn.
似這般夜靜,難道有甚官府到此?」正惶惑間,只見有十餘人,各執苕帚糞箕,將殿上掃除乾淨去訖。不多時,又見上百的人,也有鋪設茵席的,也有陳列酒肴的,也有提着燈燭的,也有抱着樂器的,絡繹而至,擺設得十分齊整。遐叔想道:「我曉得了,今日清明佳節,一定是貴家子弟出郭遊春。因見月色如晝,殿底下桃李盛開,爛漫如錦,來此賞玩。若見我時,必被他趕逐。不若且伏在後壁佛卓下,待他酒散,然後就寢。
zhǐ shì wǒ nèn bān huì qì, zài gǔ miào zhōng yào tǎo yī jué ān shuì, yě bù néng gōu. jí qǐ shēn duǒ zài hòu bì, shēng yě bù gǎn zé.
只是我恁般晦氣,在古廟中要討一覺安睡,也不能勾。」即起身躲在後壁,聲也不敢則。
yòu gé le yī huí, zhǐ jiàn liù qī gè shào nián, fú sè bù yī, cù yōng zhe gè nǚ láng lái dào diàn táng jiǔ xí zhī shàng. dān tuī nǚ láng zuò zài xī shǒu, què shì dì yī gè zuò wèi.
又隔了一回,只見六七個少年,服色不一,簇擁着個女郎來到殿堂酒席之上。單推女郎坐在西首,卻是第一個坐位。
zhū shào nián jiē huán xiàng ér zuò, dōu shǔ mù zài nǚ láng shēn shàng. xiá shū xiǎng dào: wǒ cāi shì háo guì jiā yóu chūn de, guǒ rán shì le. zhǐ zhè nǚ láng bú shì gè guān jì, biàn shì gè shàng jì, hé bì zhè bān qū fèng tā? nán dào yǒu shèn liáng jiā nǔ: zǐ, kěn hé tā men dào cǐ yǐn yàn? mò bú shì qiáng dào men qiǎng duó lái de? huò guǎi piàn lái de? zhǐ jiàn nà nǚ láng cè shēn xī zuò, zǎn méi cù é, yǒu bù shèng yuàn hèn de yì sī.
諸少年皆環向而坐,都屬目在女郎身上。遐叔想道:「我猜是豪貴家遊春的,果然是了。只這女郎不是個官妓,便是個上妓,何必這般趨奉他?難道有甚良家女子,肯和他們到此飲宴?莫不是強盜們搶奪來的?或拐騙來的?」只見那女郎側身西坐,攢眉蹙額,有不勝怨恨的意思。
xiá shū níng zhe shuāng jīng, qiāo dì tōu kàn, wǎn sì hún jiā bái shì, chī le yī jīng. zhè shēn zi jiù shì diào zài bīng tǒng lǐ, biàn tǐ lěng má, bǎ bú zhù de hán chàn. què yòu xiǎng dào: pēi. wǒ hǎo shí fēn méng chōng, niáng zǐ shì gè yǒu jié qì de, píng xī jiān zhōng rì zhù zài fáng lǐ, qīn qī men yě bù xiāng jiàn, rú hé kěn suí zhè bān rén xíng zǒu? shì shàng miàn mào sī xiàng de jǐn duō, zěn me zhè gè nǚ láng jiù rèn zuò niáng zǐ? suī zhè bān xiǎng, zhōng shì fàng xīn bù xià, qiāo dì de zài hēi yǐng zi lǐ yī bù bù āi jìn qián lái, zǐ xì zài kàn, guǒ rán shēng yīn jǔ zhǐ, wú yī jiàn bú shì bái shì, zài wú yí huò. què yòu xiǎng dào: mò bù wǒ yī shí yǎn huā cuò rèn le? yòu bǎ yǎn lái cā dé shí fēn míng liàng, zài kàn shí jié, yī fà sī háo bù chà. què yòu xiǎng dào: mò bù wǒ shuì le qù, zài mèng ér lǐ jiàn tā? bǎ yǎn shà shà, bǎ jiǎo tā tà, fēn míng shì xǐng de, zěn me yǒu cǐ chà yì de shì. nán dào tā zuò guī nǚ shí shàng néng jié fā zì shì, jīn rì què zuò chū zhè bān gōu dāng. qǐ wèi wǒ jiǔ kè xī chuān, yí dìng bù huí lái le, suì gǎi le jié cāo? wǒ xiǎng sū qín luò dì, chēn tā qī zǐ bù céng xià jī yíng jiē. hòu lái zuò le chéng xiàng, shàng rán bù kěn rèn tā. bù zhī wǒ míng zǎo guī jiā, kàn tā hái yǒu shèn miàn mù hǎo lái jiàn wǒ? xīn lǐ bù shèng fèn nù, mó quán cā zhǎng de yào dǎ jiāng chū qù, yīn jiàn tā rén duō huǒ zhòng, kě bú shì dào lǚ hǔ xū? qiě zài hán rěn, kàn tā zěn shēng de xià cháng zhǐ jiàn yī gè zhǎng xū de, jǔ bēi xiàng bái shì dào: gǔ yǔ yún: yī rén xiàng yú, mǎn zuò bù lè. wǒ bèi yǔ xiǎo niáng zǐ suī rán zhà huì, yě shì tiān yuán. rú cǐ liáng chén měi jǐng, yì fēi yì dé, hé kǔ nèn bān chóu yù? qǐng fàng kāi huái bào, huān yǐn yī bēi bìng qiú miào yīn, yǐ zhù jiǔ qíng. nà bái shì běn shì qiáng bī lái de, xīn xià shí fēn hèn tā, yù dài bù gē, què yòu xiǎng: zhè bān nǎi shì wú jí è shǎo, wǒ yòu gū shēn zài cǐ, pà chù nù le tā, yī shí chè pō qǐ lái, qǐ bù fǎn shòu qí rǔ. zhǐ de shì gān yǎn lèi, bá xià jīn què chāi, àn bǎn ér gē. gē yún: jīn xī hé xī? cún yé? méi yé? liáng rén qù xī tiān zhī yá, yuán shù shāng xīn xī sān jiàn huā.
遐叔凝着雙睛,悄地偷看,宛似渾家白氏,吃了一驚。這身子就似吊在冰桶里,遍體冷麻,把不住的寒顫。卻又想道:「呸。我好十分蒙憧,娘子是個有節氣的,平昔間終日住在房裡,親戚們也不相見,如何肯隨這班人行走?世上面貌廝像的盡多,怎麼這個女郎就認做娘子?」雖這般想,終是放心不下,悄地的在黑影子裡一步步挨近前來,仔細再看,果然聲音舉止,無一件不是白氏,再無疑惑。卻又想道:「莫不我一時眼花錯認了?」又把眼來擦得十分明亮,再看時節,一髮絲毫不差。卻又想道:「莫不我睡了去,在夢兒里見他?」把眼霎霎,把腳踏踏,分明是醒的,怎麼有此詫異的事。「難道他做閨女時尚能截發自誓,今日卻做出這般勾當。豈為我久客西川,一定不回來了,遂改了節操?我想蘇秦落第,嗔他妻子不曾下機迎接。後來做了丞相,尚然不肯認他。不知我明早歸家,看他還有甚面目好來見我?」心裡不勝忿怒,磨拳擦掌的要打將出去,因見他人多夥眾,可不是倒捋虎鬚?且再含忍,看他怎生的下常只見一個長須的,舉杯向白氏道:「古語云:『一人向隅,滿坐不樂。』我輩與小娘子雖然乍會,也是天緣。如此良辰美景,亦非易得,何苦恁般愁郁?請放開懷抱,歡飲一杯;並求妙音,以助酒情。」那白氏本是強逼來的,心下十分恨他,欲待不歌,卻又想:「這班乃是無籍惡少,我又孤身在此,怕觸怒了他,一時撤潑起來,豈不反受其辱。」只得拭乾眼淚,拔下金雀釵,按板而歌。歌云:今夕何夕?存耶?沒耶?良人去兮天之涯,園樹傷心兮三見花。
zì gǔ dào: cí chū jiā rén kǒu. nà bái shì bǎ xīn zhōng zhī shì, nǐ chéng gē qǔ, pèi zhe nà jiāo dī dī de shēng yīn, wū wū yàn yàn gē jiāng chū lái, shēng diào qīng wǎn, yīn yùn yōu yáng, zhēn gè zhí lìng gāo niǎo tíng fēi, qián yú qǐ wǔ, mǎn zuò wú bù chēng zàn. zhǎng xū de lián chēng: yǒu láo, yǒu láo. bǎ jiǔ yī xī ér jīng xiá shū zài hēi àn zhōng kàn jiàn hún jiā bìng bù tuī cí, jiù bá xià bǎo chāi àn pāi gē qǔ, fēn míng rèn dé shì xī nián pìn wù, xīn zhōng dà nù, yǎo suì yá guān, yě bù tīng qǔ zhōng zhī yì, yòu yào qiǎng jiāng chū qù sī nào.
自古道:「詞出佳人口。」那白氏把心中之事,擬成歌曲,配着那嬌滴滴的聲音,嗚嗚咽咽歌將出來,聲調清婉,音韻悠揚,真箇直令高鳥停飛,潛魚起舞,滿座無不稱讚。長須的連稱:「有勞,有勞。」把酒一吸而荊遐叔在黑暗中看見渾家並不推辭,就拔下寶釵按拍歌曲,分明認得是昔年聘物,心中大怒,咬碎牙關,也不聽曲中之意,又要搶將出去廝鬧。
zhǐ shì kǒng zhòng guǎ bù dí, fǎn shī pián yí, yòu zhǐ de àn nà zhù le, zài kàn tā men.
只是恐眾寡不敵,反失便宜,又只得按捺住了,再看他們。
zhǐ jiàn xíng jiǔ dào yī gè huáng shān zhuàng shì miàn qián, yě jǔ bēi duì bái shì dào: líng qīng jiā yīn, lìng rén sù chéng dùn xǐng, sú niàn jù xiāo. gǎn zài qiú yī qǔ, wàng wù tuī què.
只見行酒到一個黃衫壯士面前,也舉杯對白氏道:「聆卿佳音,令人宿酲頓醒,俗念俱消。敢再求一曲,望勿推卻。」
bái shì xīn xià bù yuè, liǎn shàng tōng hóng, shuō dào: hǎo méi qù, gē yī qǔ jǐn gōu le, zěn me yào gē liǎng qū? nà zhǎng xū de biàn ná qǐ jù gōng shuō dào: qǐng zhì jiān lìng. yǒu jù gē zhě, fá yī jù zhì jiǔ dào bù gàn, yán sè bù lè, bìng chàng jiù qū zhě, jù zhào cǐ lì. bái shì jiàn zhǎng xū xíng zhuàng xiōng è, xīn zhōng hài pà, zhǐ de yòu gē yī qǔ.
白氏心下不悅,臉上通紅,說道:「好沒趣,歌一曲盡勾了,怎麼要歌兩曲?」那長須的便拿起巨觥說道:「請置監令。有拒歌者,罰一巨觶酒到不干,顏色不樂,並唱舊曲者,俱照此例。」白氏見長須形狀兇惡,心中害怕,只得又歌一曲。
gē yún:
歌云:
tàn shuāi cǎo, luò wěi shēng qiē qiē. liáng rén yī qù bù fù fǎn, jīn rì zuò chóu bìn rú xuě.
嘆衰草,絡緯聲切切。良人一去不復返,今日坐愁鬢如雪。
gē bà, zhòng rén qí shēng hè cǎi. huáng shān rén jiāng jiǔ yǐn gàn, dào shēng: láo dòng.
歌罷,眾人齊聲喝采。黃衫人將酒飲干,道聲:「勞動。」
xiá shū jiàn hún jiā yòu gē le yī qǔ, yù jiā fèn hèn, hèn bù dé yǎn lǐ fàng chū huǒ lái, lián zhè lóng huá sì dōu shāo gè gān jìng. nà jiǔ què xíng dào yī gè bái miàn shào nián miàn qián, shuō dào: shì lái yīn diào suī miào, dàn bīn zhǔ zhèng huān, gē nèn yàng qī qīng zhī qū, qià shì bù chēng.
遐叔見渾家又歌了一曲,愈加忿恨,恨不得眼裡放出火來,連這龍華寺都燒個乾淨。那酒卻行到一個白面少年面前,說道:「適來音調雖妙,但賓主正歡,歌恁樣淒清之曲,恰是不稱。
rú jīn qiú gē yī qǔ yǒu qíng qù de. zhòng rén dōu hé dào: shuō dé yǒu lǐ. gē yī gè xīn yì ér de, quàn wǒ men yī bēi. bái shì wú kě nài hé, yòu gē yī qǔ yún: quàn jūn jiǔ, jūn mò cí. luò huā tú rào zhī, liú shuǐ wú fǎn qī. mò shì shào nián shí, shào nián néng jǐ shí?
如今求歌一曲有情趣的。」眾人都和道:「說得有理。歌一個新意兒的,勸我們一杯。」白氏無可奈何,又歌一曲云:勸君酒,君莫辭。落花徒繞枝,流水無返期。莫恃少年時,少年能幾時?
bái shì gē hái wèi bì, nà bái miàn shào nián biàn rǎng dào: fāng cái jiǎng guò yào gè yǒu qíng qù de, què gù yì chàng nèn bān lěng dàn de shēng yīn. qǐng jiān lìng fá yī dà zhì zhǎng xū rén zhèng dài yào fá, yī gè zǐ yī shào nián lì qǐ shēn lái shuō dào: zhè fá jiǔ qiě màn zhe. bái miàn shào nián dào: què shì wèi hé? zǐ yī rén dào: dà fán fēng yuè chǎng zhōng, quán zài bāng chèn, dà jiā dé qù. ruò shí fēn kē fá, fǎn jué wǒ bèi sú le. rú jīn qiě quán jì xià zhè bēi, dài tā lìng huàn yī qǔ, kě bú shì hǎo. zhǎng xū de dào: zhè yě shuō dé shì.
白氏歌還未畢,那白面少年便嚷道:「方才講過要個有情趣的,卻故意唱恁般冷淡的聲音。請監令罰一大觶」長須人正待要罰,一個紫衣少年立起身來說道:「這罰酒且慢着。」白面少年道:「卻是為何?」紫衣人道:「大凡風月場中,全在幫襯,大家得趣。若十分苛罰,反覺我輩俗了。如今且權寄下這杯,待他另換一曲,可不是好。」長須的道:「這也說得是。」
jiāng dà gōng fàng xià, nà jiǔ jiù xíng dào zǐ yī shào nián miàn qián. bái shì liào dào tuī tuō bù dé, miǎn qiáng huī lèi yòu gē yī qǔ yún: yuàn kōng guī, qiū rì yì nán mù. fū xù jué yīn shū, yáo tiān yàn kōng dù.
將大觥放下,那酒就行到紫衣少年面前。白氏料道推託不得,勉強揮淚又歌一曲云:怨空閨,秋日亦難暮。夫婿絕音書,遙天雁空度。
gē bà, bái yī shào nián xiào dào: dào dǐ dōu shì nèi xiē qī chuàng yuàn mù zhī shēng. zài méi yī háo yàn yì. zǐ yī rén dào: xiǎng shì tā chuán pài rú cǐ, bù bì guò zé. jiāng jiǔ yǐn jīng xíng zhì yī gè zào mào hú rén miàn qián, zhí bēi zài shǒu, shuō dào: qū lǐ ǎn yě bù shí fēn míng bái, rèn píng xiǎo niáng zǐ gē yī gè ér yòu zhè bēi jiǔ xià qù bà le, dàn mò yào lěng dàn le ǎn. bái shì yīn lián gē jǐ qū, qì chuǎn shēng cù, xīn xià hǎo bù nài fán, tīng shuō yòu yào zài gē, bǎ tóu diào zhuǎn, bù qù lǐ tā. zhǎng xū de jiàn bù kěn gē, jiào dào: bù yīng jù gē. biàn pāo yī jù zhì bái shì dào cǐ dì wèi, shì bù róng yǐ, zhǐ de rěn qì hán tí, yǐn le zhè bēi fá jiǔ, yòu gē yún: qiē qiē xī fēng jí, lù zī tíng cǎo shī.
歌罷,白衣少年笑道:「到底都是那些悽愴怨暮之聲。再沒一毫艷意。」紫衣人道:「想是他傳派如此,不必過責。」將酒飲荊行至一個皂帽胡人面前,執杯在手,說道:「曲理俺也不十分明白,任憑小娘子歌一個兒侑這杯酒下去罷了,但莫要冷淡了俺。」白氏因連歌幾曲,氣喘聲促,心下好不耐煩,聽說又要再歌,把頭掉轉,不去理他。長須的見不肯歌,叫道:「不應拒歌。」便拋一巨觶白氏到此地位,勢不容已,只得忍泣含啼,飲了這杯罰酒,又歌云:切切夕風急,露滋庭草濕。
liáng rén qù bù huí, yān zhī yǎn guī qì.
良人去不回,焉知掩閨泣。
zào mào hú rén jiāng jiǔ yǐn bà, què xíng dào yī gè lǜ yī shào nián, jǔ bēi qǐng dào: yè sè suī lán, xìng yóu wèi qiǎn. gèng qiú miào yīn, yǐ jǐn tōng xiāo zhī lè. nà bái shì gē zhè yī qǔ, shēng qì yǐ shì duàn xù, hǎo shēng chī lì. jiàn lǜ yī rén yòu lái qǐng gē, nà liǎng diǎn qiū bō zhōng pū sù sù lèi zhū luàn sǎ. zhòng rén qí xiào dào: duì cǐ hǎo huā míng yuè, měi jiǔ qīng gē, zhēn nǎi shǎng xīn lè shì, yǒu hé bù měi? què nèn bān qī chǔ, tè shā bù yùn. gāi fá, gāi fá. bái shì kǒng pà fá jiǔ, yòu zhǐ de hé lèi ér gē. gē yún: yíng huǒ chuān bái yáng, bēi fēng rù lú cǎo.
皂帽胡人將酒飲罷,卻行到一個綠衣少年,舉杯請道:「夜色雖闌,興猶未淺。更求妙音,以盡通宵之樂。」那白氏歌這一曲,聲氣已是斷續,好生吃力。見綠衣人又來請歌,那兩點秋波中撲簌簌淚珠亂灑。眾人齊笑道:「對此好花明月,美酒清歌,真乃賞心樂事,有何不美?卻恁般淒楚,忒煞不韻。該罰,該罰。」白氏恐怕罰酒,又只得和淚而歌。歌云:螢火穿白楊,悲風入蘆草。
yí shì mèng zhōng yóu, chóu mí gù yuán dào.
疑是夢中游,愁迷故園道。
bái shì zhè gē, yī fā qián shēng bù jiē hòu qì, qià rú tí cán de dù yǔ, jiào duàn de āi yuán. mǎn zuò wén zhī, jǐn jué qī rán. zhǐ jiàn lǜ yī rén jiāng jiǔ yǐn bà, zhǎng xū de hán zhe xiào shuō dào: wǒ yīn lǜ suī bù shèn miào, dàn lǐ wú bù dá. xìn kǒu zhōu yī qǔ ér, huí jìng yī bēi. nǐ men xiū yào xiào huà. zhòng rén dào: nǐ yòu jǐ shí jìn le zhè zhuāng xué wèn? kuài xiē chàng lái. zhǎng xū de dùn kāi hóu lóng, chàng dào: huā qián shǐ xiāng jiàn, huā xià yòu xiāng sòng.
白氏這歌,一發前聲不接後氣,恰如啼殘的杜宇,叫斷的哀猿。滿座聞之,盡覺悽然。只見綠衣人將酒飲罷,長須的含着笑說道:「我音律雖不甚妙,但禮無不答。信口謅一曲兒,回敬一杯。你們休要笑話。」眾人道:「你又幾時進了這樁學問?快些唱來。」長須的頓開喉嚨,唱道:花前始相見,花下又相送。
hé bì yán mèng zhōng, rén shēng jǐn rú mèng.
何必言夢中,人生盡如夢。
nà shēng yīn yóu rú xiāo xiā má, bìng lǎo māo, bǎ zhòng rén xiào zuò yī duī, lián zuǐ dōu xiào wāi le, shuō dào: wǒ shuō nǐ xiǎo dé shén me gē qǔ. nòng zhè yàng kōng tóu. zhǎng xū rén dào zhēng dé hǎo fù lǎo liǎn, dàn píng zhòng rén xiào huà, tā què miàn bù zhuǎn sè. zhí dào chàng wán le, fāng dá dào: xiū yào jiàn xiào. wǒ yě shì hǎo jià qián xué lái de lī. nǐ men ruò xué dé wǒ zhè jǐ jù, yě jǐn gōu le. zhòng rén wén shuō, yuè fā xiào yī gè bù zhǐ. zhǎng xū de yóu tā men zì xiào, què zhí qǐ yī gè bēi ér, mǎn mǎn zhēn shàng, qiàn shēn qīn fèng bái shì yī bēi. zhí dài yǐn gàn, rán hòu zuò xià.
那聲音猶如哮蝦蟆,病老貓,把眾人笑做一堆,連嘴都笑歪了,說道:「我說你曉得什麼歌曲。弄這樣空頭。」長須人到掙得好副老臉,但憑眾人笑話,他卻面不轉色。直到唱完了,方答道:「休要見笑。我也是好價錢學來的哩。你們若學得我這幾句,也盡勾了。」眾人聞說,越發笑一個不止。長須的由他們自笑,卻執起一個杯兒,滿滿斟上,欠身親奉白氏一杯。直待飲干,然後坐下。
xiá shū qǐ chū jiàn hún jiā suí zhe zhè bān shào nián yǐn jiǔ, nà qì nǎo dào bāo zhe shēn zi, ruò méi yǒu zhè liǎng gè bí kǒng, xiǎn xiē ér dǔ zi yě zhàng chuān le. dào zhè shí jiàn zhòng rén dān bī zhe tā chàng qǔ, hún jiā yòu bù shèng yōu hèn, tì qì jiāo líng, fāng cái míng bái shì bī lēi lái de. zhè qì dào yě lüè píng le xiē. què yòu xiǎng: wǒ niáng zǐ zì zài jiā lǐ, wèi hé bèi zhè bān shā cái jié dào zhè gè huāng pì suǒ zài? hǎo shēng wěi jué bù xià. wǒ qiě zài kàn tā hái yào zěn me? zhǐ jiàn xí shàng yòu lún dào bái miàn dí yǐn jiǔ, tā jǔ zhe jīn bēi, duì bái shì dào: shì láo miào gē, dōu shì yōu chóu yuàn hèn de yì sī, lián wǒ děng yǎn lèi bù jué diào jiāng xià lái, zhōng jué bài xìng. bì xū zài qiú yī fēng yuè yàn lì zhī qū, wǒ děng xǐ ěr gǒng tīng, xìng wù tuī cí. xiá shū àn dào: zhè xiē shā cái, jié lüè liáng jiā fù nǚ, zài cǐ gē qǔ, hái yǒu xǔ duō xián hǎo dào qiàn. nà bái shì xīn zhōng zhèng zì fán nǎo, kuàng qiě lián gē shù qū, kǒu gān shé zào, shēng qì dōu fá le, rú hé kěn zài chàng? dī zhe tóu, zhǐ shì bù yīng. nà zhǎng xū de jiào dào: wéi lìng. yòu pāo xià yī jù zhì zhè shí xiá shū yī dǔ zi qì zěn me zài rěn de zhù àn lǐ cóng dì xià mō dé liǎng kuài dà zhuān jué zǐ, xiān yī zhuān fēi qù, qià hǎo dǎ zhòng nà zhǎng xū de tóu zài yī zhuān fēi qù, dǎ zhòng bái shì de é shàng. zhǐ tīng dé diàn shàng yī piàn rǎng jiāng qǐ lái, jiào dào: yǒu zéi, yǒu zéi. dōng bēn xī sàn, yī shà yǎn jiān zǎo bù jiàn le. nà xiá shū zǒu dào diàn shàng, sì xià dǎ kàn, mò shuō yī gè rén, lián zhè pù shè de jiǔ yán qì jù, yī xiē méi yǒu zōng jī.
遐叔起初見渾家隨着這班少年飲酒,那氣惱到包着身子,若沒有這兩個鼻孔,險些兒肚子也脹穿了。到這時見眾人單逼着他唱曲,渾家又不勝憂恨,涕泣交零,方才明白是逼勒來的。這氣到也略平了些。卻又想:「我娘子自在家裡,為何被這班殺才劫到這個荒僻所在?好生委決不下。我且再看他還要怎麼?」只見席上又輪到白面的飲酒,他舉着金杯,對白氏道:「適勞妙歌,都是優愁怨恨的意思,連我等眼淚不覺吊將下來,終覺敗興。必須再求一風月艷麗之曲,我等洗耳拱聽,幸勿推辭。」遐叔暗道:「這些殺才,劫掠良家婦女,在此歌曲,還有許多嫌好道歉。」那白氏心中正自煩惱,況且連歌數曲,口乾舌燥,聲氣都乏了,如何肯再唱?低着頭,只是不應。那長須的叫道:「違令。」又拋下一巨觶這時遐叔一肚子氣怎麼再忍得祝暗裡從地下摸得兩塊大磚橛子,先一磚飛去,恰好打中那長須的頭;再一磚飛去,打中白氏的額上。只聽得殿上一片嚷將起來,叫道:「有賊,有賊。」東奔西散,一霎眼間蚤不見了。那遐叔走到殿上,四下打看,莫說一個人,連這鋪設的酒筵器具,一些沒有蹤跡。
hǎo shēng qí guài. xià dé yǎn tiào xīn jīng, bǎ gè shé tóu shēn chū, bàn shǎng hái suō bù jìn qù.
好生奇怪。嚇得眼跳心驚,把個舌頭伸出,半晌還縮不進去。
nà xiá shū xiǎng le yī huì, tàn dào: wǒ xiǎo dé le. yí dìng shì wǒ de niáng zǐ yǐ sǐ, tā de hún líng yóu dào cǐ jiān, què bèi wǒ yī zhuān bǎ tā jīng sàn le. zhè yè zěn me hái shuì de zháo? děng bù dé jīn jī sān chàng, biàn shù zhuāng shàng lù.
那遐叔想了一會,嘆道:「我曉得了。一定是我的娘子已死,他的魂靈游到此間,卻被我一磚把他驚散了。」這夜怎麼還睡得着?等不得金雞三唱,便束裝上路。
tiān sè wèi míng, yǐ dào luò yáng chéng wài. ái jìn kāi yáng mén, jìng bēn chóng xián lǐ, yī bù bù hán zhuó yǎn lèi ér lái. yáo wàng jiā mén, què yòu bù jiàn yī xiē xiào shì. nà xīn ér lǐ jiù shì shí wǔ liù gè diào tǒng dǎ shuǐ, qī shàng bā luò de tiào yī gè bù zhǐ. jìn le dà mén, zǒu dào táng shàng, zhuàng jiàn méi xiāng cuì qiào, lián máng wèn dào: niáng zǐ ān fǒu, hé rú?
天色未明,已到洛陽城外。捱進開陽門,徑奔崇賢里,一步步含着眼淚而來。遙望家門,卻又不見一些孝事。那心兒里就是十五六個吊桶打水,七上八落的跳一個不止。進了大門,走到堂上,撞見梅香翠翹,連忙問道:「娘子安否,何如?」
kǒu nèi suī rán wèn tā, shēn shàng què dān zhe yī bǎ lěng hàn, chéng kǒng pà shuō chū yī jù bù jí lì de huà lái. zhǐ jiàn cuì qiào bù huāng bù máng de dá dào: niáng zǐ shuì zài fáng lǐ, shuō jīn zǎo yǒu xiē tóu tòng, hái wèi zēng qǐ lái shū xǐ lī.
口內雖然問他,身上卻擔着一把冷汗,誠恐怕說出一句不吉利的話來。只見翠翹不慌不忙的答道:「娘子睡在房裡,說今早有些頭痛,還未曾起來梳洗哩。」
xiá shū tīng jiàn cuì qiào shuō dào niáng zǐ wú yàng, zhè yī jù huà jiù rú fēn miǎn de yùn fù, pēng dǐ yī shēng, hái zi tóu luò dì, xīn xià hǎo bù kuān chàng. zhǐ shì yè lái zhī shì, hǎo shēng yí huò, máng máng jìn dào wò fáng lǐ miàn wèn dào: yè lái zuò shén bù hǎo shuì. jīn zǎo zǒu bù qǐ? bái shì dá dào: wǒ zuó yè hài yǎn lī. zhǐ yīn nǐ bié qù sān nián, yǎo wú guī xìn, wǒ xīn zhōng shí cháng yōu yì. yè lái zuò chéng yī mèng, yào qīn dào xī chuān fǎng wèn nǐ de xiāo xī. zhí xíng zhì wū shān dì miàn, zài shén nǚ miào lǐ tóu xiē. nà shén nǚ yòu tuō mèng yǔ wǒ, shuō nǐ yǐ lí bā shǔ, zǎo wǎn dào jiā, xiū de tú zhōng cuò guò, wǎng shòu xīn kǔ.
遐叔聽見翠翹說道娘子無恙,這一句話就如分娩的孕婦,嘭底一聲,孩子頭落地,心下好不寬暢。只是夜來之事,好生疑惑,忙忙進到臥房裡面問道:「夜來做甚不好睡。今早走不起?」白氏答道:「我昨夜害魘哩。只因你別去三年,杳無歸信,我心中時常憂憶。夜來做成一夢,要親到西川訪問你的消息。直行至巫山地面,在神女廟裡投歇。那神女又託夢與我,說你已離巴蜀,早晚到家,休得途中錯過,枉受辛苦。
wǒ yī hái xún zhe jiù lù ér huí. jiāng jìn kāi yáng mén èr shí yú lǐ, tà zhe yuè sè, yào gǎn jìn chéng, hū yù yī huǒ shào nián, bǎ wǒ bī dào lóng huá sì wán yuè shǎng huā. yǐn jiǔ zhī jiān, yòu yào wǒ gē qǔ. zhěng zhěng de gē le liù qū, hái bèi yī gè zhǎng xū de lǚ cì fá jiǔ. bù yì cóng kōng zhōng fēi xià liǎng kuài zhuān jué zǐ, yī kuài dǎ le zhǎng xū de tóu, yī kuài dǎ le wǒ de é jiǎo shàng, piē rán jīng xǐng, suì jué tóu tòng, yīn cǐ qǐ shēn bù dé, hái shuì zài zhè lǐ. xiá shū tīng bà, lián jiào: guài zāi, guài zāi. zěn me yǒu nèn bān yì shì. bái shì biàn wèn yǒu hé yì shì. xiá shū bǎ zuó yè sì zhōng sù xiē, kàn jiàn de shì qíng, cóng tóu xì shuō yī biàn. bái shì jiàn shuō, yě chēng qí guài, dào: yuán lái wǒ zuó yè zuò de què shì zhēn mèng? dàn bù zhī zhè huǒ è shǎo shì shuí? xiá shū dào: zhè yě shì mèng zhōng zhī shì, bù bì yào shēn jiū le.
我依還尋着舊路而回。將近開陽門二十餘里,踏着月色,要趕進城,忽遇一夥少年,把我逼到龍華寺玩月賞花。飲酒之間,又要我歌曲。整整的歌了六曲,還被一個長須的屢次罰酒。不意從空中飛下兩塊磚橛子,一塊打了長須的頭,一塊打了我的額角上,瞥然驚醒,遂覺頭痛,因此起身不得,還睡在這裡。」遐叔聽罷,連叫:「怪哉,怪哉。怎麼有恁般異事。」白氏便問有何異事。遐叔把昨夜寺中宿歇,看見的事情,從頭細說一遍。白氏見說,也稱奇怪,道:「元來我昨夜做的卻是真夢?但不知這伙惡少是誰?」遐叔道:「這也是夢中之事,不必要深究了。」
shuō huà de, wǒ qiě wèn nǐ: nà shì shàng shuō huǎng de yě jǐn duō shǎo bu dé yī jīng bàng zhù, yǒu gè biān jì, cóng méi yǒu jiàn nǐ nèn yàng shuō mán tiān huǎng de zǔ shī. nà bái shì zài jiā lǐ zuò mèng, dào lóng huá sì zhōng gē qǔ, xū bú shì qīn shēn xià jiàng, zěn me dú gū xiá shū biàn jiàn tā de xíng xiàng? zhè bān méi gēn jù de huà, jiù piàn sān suì hái zi yě bù kěn xìn, rú hé hōng dé wǒ guò? kàn guān yǒu suǒ bù zhī: dà fán mèng zhě, xiǎng yě, yīn yě.
說話的,我且問你:那世上說謊的也盡多;少不得依經傍注,有個邊際,從沒有見你恁樣說瞞天謊的祖師。那白氏在家裡做夢,到龍華寺中歌曲,須不是親身下降,怎麼獨孤遐叔便見他的形像?這般沒根據的話,就騙三歲孩子也不肯信,如何哄得我過?看官有所不知:大凡夢者,想也,因也。
yǒu yīn biàn yǒu xiǎng, yǒu xiǎng biàn yǒu mèng. nà bái shì xíng sī zuò xiǎng, yī xīn jì guà zhe zhàng fū, suǒ yǐ mèng zhōng zhēn líng fēi yuè, yǒu xíng yǒu xiàng, jù wèi shí jìng. nà xiá shū yì yīn xiǎng niàn hún jiā, yōu sī yǐ jí, gù cǐ suī yǒu xǐng shí, zhè diǎn shén hún, biàn rù le hún jiā mèng zhōng. cǐ nǎi liǎng xià jīng shén xiāng guàn, hún pò gǎn tōng, qiǎn ér yì jiàn zhī shì, zěn shuō zài xià diào huǎng? zhèng shì: zhǐ yīn bié hòu yōu sī qiè, zhì shǐ jīng líng àn wǎng huí.
有因便有想,有想便有夢。那白氏行思坐想,一心記掛着丈夫,所以夢中真靈飛越,有形有像,俱為實境。那遐叔亦因想念渾家,幽思已極,故此雖有醒時,這點神魂,便入了渾家夢中。此乃兩下精神相貫,魂魄感通,淺而易見之事,怎說在下掉謊?正是:只因別後幽思切,致使精靈暗往回。
dāng xià bái shì shuō dào: mèng zhōng zhī shì, suǒ jiàn jiē tóng, zhè yě bù bì shuō le.
當下白氏說道:「夢中之事,所見皆同,這也不必說了。
qiě wèn nǐ: yī qù xǔ jiǔ, bìng wú yīn hào, suī zé mèng zhōng zài wū shān miào qí mèng, méng shén nǚ zhǐ shì, shuō nǐ yí lù ān wěn, gàn qiú chēng yì. wǒ xiǎng shǔ dào jiān nán, bù zhī zěn shēng dào de chéng dū? biàn dào le chéng dū, bù zhī kě céng jiàn wéi gāo? biàn jiàn le wéi gāo, bù zhī zèng dé nǐ jǐ hé? xiá shū jīng dào: wǒ dāng chū jīng guò wū xiá, tīng shuō shān shàng shén nǚ pō yǒu líng gǎn, céng àn qí tā tuō rǔ yī mèng, chuán gè píng ān xiāo xī. bù dào guǒ rán mèng jiàn, zhēn gè yǒu xiē líng gǎn. zhǐ shì wǒ dào de chéng dū, ǒu zhí wéi gāo liǎng cì chū zhēng, yīn cǐ zài bì luò guān zhěng zhěng de zhù le liǎng nián bàn, lù shàng zǒu le bàn nián, suì zhì dān gē, yǒu fù chū méng. yóu xǐ de wéi gāo gù rén qíng zhòng, xiāng dài shén hòu. ruò bú shì wǒ yī yì gào cí, zhè zǎo wǎn hái bèi tā liú zhù, wèi dé huí lái. jiāng nà lù tú bá shè, lǚ dǐ qī liáng, bìng wéi gāo kuǎn dài zèng jīn, chāi rén yuǎn sòng, qián hòu zhī shì, yī yī xì shuō. fū qī èr rén gǎn tàn bù jīng bǎ nà sān bǎi jīn rì zhú yòng dù, xiá shū mái tóu dú shū. yuē mò bàn nián yǒu yú, wéi gāo chà liǎng yuán jiāng xiào, jī shū sòng dào huáng jīn yī wàn liǎng, shǔ jǐn yī qiān pǐ. xiá shū lián máng xiě le xiè shū, kuǎn dài lái shǐ qù hòu, duì bái shì dào: wǒ xiān rén chū shì sān shí yú nián, hé cháng yǒu cǐ huàn tuó. wǒ yī lái jiā shì qīng bái, èr lái yòu shì rú sù. zhǐ qián cì suǒ zèng, yǐ zú dù rì, hé bì yòu yào xǔ duō. qiě bǎ lái fēng hǎo shōu zhì, dài wǒ yì rì chéng míng, lìng yǒu yòng chù. bái shì yī zhe zhàng fū yán yǔ, shōu zhì bù tí.
且問你:一去許久,並無音耗,雖則夢中在巫山廟祈夢,蒙神女指示,說你一路安穩,干求稱意。我想蜀道艱難,不知怎生到得成都?便到了成都,不知可曾見韋皋?便見了韋皋,不知贈得你幾何?」遐叔驚道:「我當初經過巫峽,聽說山上神女頗有靈感,曾暗祈他托汝一夢,傳個平安消息。不道果然夢見,真箇有些靈感。只是我到得成都,偶值韋皋兩次出征,因此在碧落觀整整的住了兩年半,路上走了半年,遂至擔擱,有負初盟。猶喜得韋皋故人情重,相待甚厚。若不是我一意告辭,這早晚還被他留住,未得回來。」將那路途跋涉,旅邸淒涼,並韋皋款待贈金,差人遠送,前後之事,一一細說。夫妻二人感嘆不荊把那三百金日逐用度,遐叔埋頭讀書。約莫半年有餘,韋皋差兩員將校,齎書送到黃金一萬兩,蜀錦一千匹。遐叔連忙寫了謝書,款待來使去後,對白氏道:「我先人出仕三十餘年,何嘗有此宦橐。我一來家世清白,二來又是儒素。只前次所贈,以足度日,何必又要許多。且把來封好收置,待我異日成名,另有用處。」白氏依着丈夫言語,收置不題。
qiě shuō táng cháo zhì kē, lǜ yǐ sān suì wèi qī. xiá shū zì zhēn yuán shí wǔ nián xià dì, xī yóu bā shǔ, què cuò le shí bā nián zhè cì, yí dào èr shí yī nián, yòu gāi diàn shì shí fēn. dǎ dié xíng náng, cí bié bái shì, shàng jīng yīng jǔ. nǎ zhī gòng jǔ guān nǎi shì zhōng shū mén xià shì láng cuī qún, sù zhī xiá shū cái míng, yǒu xīn jiǎn tā chū lái qǔ zuò shǒu juǎn, chéng shàng dé zōng tiān zǐ, yù bǐ qīn tí zhuàng yuán jí dì. nà xiá shū yǒu míng yǐ jiǔ, bǎng xià zhī rì, nà yī gè bù yǐ wèi dé rén. jiù lì yóu jiē sān rì, qǔ jiāng cì yàn, yàn tǎ tí míng. qīn chú hàn lín xiū zhuàn, zhuān zhī zhì gào. xiè ēn zhī hòu, jí xiě jiā shū, chāi rén yíng jiē bái shì fū rén fù jīng, gòng xiǎng fù guì.
且說唐朝制科,率以三歲為期。遐叔自貞元十五年下第,西遊巴蜀,卻錯了十八年這次,宜到二十一年,又該殿試時分。打疊行囊,辭別白氏,上京應舉。那知貢舉官乃是中書門下侍郎崔群,素知遐叔才名,有心檢他出來取作首卷,呈上德宗天子,御筆親題狀元及第。那遐叔有名已久,榜下之日,那一個不以為得人。舊例遊街三日,曲江賜宴,雁塔題名。欽除翰林修撰,專知制誥。謝恩之後,即寫家書,差人迎接白氏夫人赴京,共享富貴。
qiě shuō bái shì zài jiā, qiā zhǐ guò le shì qī, yǎn pàn pàn xuán wàng jiā yīn. yī rì, zhèng zài guī fáng zhōng, hū tīng dé táng qián dǐng fèi, lián máng jiào cuì qiào chū qù kàn shí, qià zhèng shì jīng zhōng zǒu bào de lái bào xǐ. bái shì wèn le xiáng xì, zhī dé zhàng fū zhōng le tóu míng zhuàng yuán, yǐ shǒu jiā é, duì tiān bài xiè. zhěng bèi jiǔ fàn, guǎn dài bào rén. qǐng kè jiù rǎng biàn mǎn chéng. bái shì qīn zú zhōng jù lái chēng hè. nà bái zhǎng jí xī rì bǎ xiá shū hé děng xī luò, jí zhì zhōng le, què yòu lǎo zhe liǎn pí, bèi le hòu lǐ yě lái chēng hè. nà bái shì shì gè jì dé bù jì chóu de xián fù, niàn zhe tóng bāo fēn shàng, jiāng qián qíng yī bǐ dōu gōu. xiāng jiàn zhī jiān, qiān huān wàn xǐ. bái zhǎng jí zì ái jìn le shēn zi, wú yī rì bù lái duō tún pěng pì. jiù shì píng rì cóng bù wǎng lái, jí shū lěng de qīn qī, yě lái yīn qín qū fèng, dào jiào bái shì yīng chóu bù xiá. nà jī shū de chāi rén, xīng yè gǎn zhì luò yáng, kòu jiàn bái shì, jiāng shū chéng shàng. bái shì chāi kāi, kàn dào shū hòu yǒu shī yī shǒu, yún: yù jīng xiān fǔ xiàn shū rén, cì chū gōng páo shì làn yín.
且說白氏在家,掐指過了試期,眼盼盼懸望佳音。一日,正在閨房中,忽聽得堂前鼎沸,連忙教翠翹出去看時,恰正是京中走報的來報喜。白氏問了詳細,知得丈夫中了頭名狀元,以手加額,對天拜謝。整備酒飯,管待報人。頃刻就嚷遍滿城。白氏親族中俱來稱賀。那白長吉昔日把遐叔何等奚落,及至中了,卻又老着臉皮,備了厚禮也來稱賀。那白氏是個記德不記仇的賢婦,念着同胞分上,將前情一筆都勾。相見之間,千歡萬喜。白長吉自捱進了身子,無一日不來掇臀捧屁。就是平日從不往來,極疏冷的親戚,也來殷勤趨奉,到教白氏應酬不暇。那齎書的差人,星夜趕至洛陽,叩見白氏,將書呈上。白氏拆開,看到書後有詩一首,云:玉京仙府獻書人,賜出宮袍似爛銀。
jì yǔ jī zhōng chóu kǔ fù, hǎo jiāng yán miàn duì sū qín.
寄語機中愁苦婦,好將顏面對蘇秦。
bái shì kàn bà, wēi wēi xiào dào: yuán lái xiàng gōng yào yíng wǒ zhì jīng. suì liú xià chāi rén, zé jí qǐ chéng. nà shí fǔ xiàn bō sòng chuán fū, qīn qī dōu lái jiàn sòng. bái zhǎng jí qīn sòng mèi zǐ zhì jīng. xiá shū jiē rù yá mén, fū qī xiàng jiàn, xǐ cóng tiān jiàng. bái zhǎng jí xiàng qián qǐng zuì. xiá shū dù liàng kuān hóng, quán wú jiè dì. jí biàn bǎi shè jiā yán, kuǎn dài bù tí. bù xiǎng nà nián dé zōng huáng dì yàn jià, bǎi guān gòng lì shùn zōng dēng wèi. bù shàng bàn nián, shùn zōng yě jiù bēng le. yòu lì xiàn zōng dēng wèi, gǎi yuán yuán hé yuán nián. dào sì yuè jiān, xiá shū zǎo shēng rèn hàn lín yuàn xué shì, zhī zhì gào rú gù. nǐ dào tā wèi hé shēng dé nèn zhòu? yuán lái dà xíng huáng dì de yí zhào yǔ xīn dì dēng jí de zhào shū, qián hòu sì piān, dōu chū xiá shū zhī zuò. zhè shì cháo tíng jí dà shǒu bǐ, yǐ cǐ lèi gōng, bù cì qiān zhuó.
白氏看罷,微微笑道:「原來相公要迎我至京。」遂留下差人,擇吉起程。那時府縣撥送船夫,親戚都來餞送。白長吉親送妹子至京。遐叔接入衙門,夫妻相見,喜從天降。白長吉向前請罪。遐叔度量寬弘,全無芥蒂。即便擺設家筵,款待不題。不想那年德宗皇帝晏駕,百官共立順宗登位。不上半年,順宗也就崩了。又立憲宗登位,改元元和元年。到四月間,遐叔蚤升任翰林院學士,知制誥如故。你道他為何升得恁驟?元來大行皇帝的遺詔與新帝登極的詔書,前後四篇,都出遐叔之作。這是朝廷極大手筆,以此累功,不次遷擢。
qià hǎo wǔ yuè jiān, yǒu dà shè tiān xià zhào shū, xiá shū chéng zhè gè jī huì, jiù tǎo le xuān shè de chà. fū qī èr rén, yī jǐn hái xiāng. qīn qī men dōu zài shí lǐ wài yíng jiē, fǔ xiàn guān yě chū guō xiāng yíng. xiá shū huí dào jiā zhōng, fén huáng yè mù, shā zhū zǎi yáng, zuò qìng xǐ yán xí, biàn qǐng qīn lín. yǐn jiǔ zhōng jiān, shuō qǐ lóng huá sì céng xǔ xià yuàn xīn, yào bǎ wéi gāo sòng lái de huáng jīn wàn liǎng, shǔ jǐn qiān pǐ, dōu shě zài sì lǐ, chóng xiū bǎo diàn, zài zhěng shān mén. jí biàn xuǎn zé jí chén, xìng dòng gōng yì. qí shí bái mǐn zhōng yǐ zhōng shū shì láng qǐng gào guī jiā. bái jū yì xīn shòu háng zhōu fǔ tài shǒu, huí lái fù rèn. liǎng gè dōu dào xiá shū chù hè xǐ. jiàn cǐ shèng yuán, gè gè bù shī. nà zhōu xiàn guān yě yào fèng chéng xiá shū, wú yī gè bù lái zhù gōng. yǎn jiàn dé zhè lóng huá sì bù rì jiàn zào qǐ lái, bǐ chū shí yuè jiā qí zhěng. dàn jiàn: bǎo diàn cuó é qīn bì luò, shān mén hóng chǎng yā yán fú què shuō wéi gāo jiǔ zhèn shǔ zhōng, zì zhī nián jì jiàn lǎo, wàn yī xī fān nán yí, yǒu xiē jué sā, kǒng sǔn wēi míng, shàng biǎo gù qǐng hái gǔ, yīn jiàn xiá shū zì dài. fèng shèng zhǐ: wéi gāo zhèn shǔ duō nián, gōng láo jī zhe, kě jìn guāng lù dài fū yòu chéng xiàng tóng píng zhāng shì, fēng xiāng guó gōng, chí yì huí cháo. dú gū xiá shū lèi zhǎng sī lún, wáng yán wú tiǎn, fǎng zhī yú wàng, qiān wèi tōng cái, kě jiā bīng bù shì láng, lǐng xī chuān jié dù shǐ. réng zhe zǒu mǎ fù rèn, wú dé chí wù. qīn cǐ. xiá shū jiē le zhào shū, kǒng pà wéi le qīn xiàn, biàn tóng bái shì fū rén chéng chuán ér qù. wèi dào bàn lù, zǎo yǒu wéi gāo chà guān yíng jiē, yuē dìng zài kuí fǔ jiāo dài. qià hǎo wū shān shén nǚ miào zhèng zài kuí fǔ dì fāng. xiá shū yǔ bái shì chéng cǐ biàn dào, xiān wǎng miào zhōng xíng xiāng, xiè tā tuō mèng de líng gǎn, rán hòu yǔ wéi gāo xiāng jiàn. xù guò hán wēn, sòng guò chì yìn, bǎ dà xiǎo jūn zhèng yī yī jiāo pán míng bái, cái chī gōng yàn. dāng rì xiá shū jiù huí le xí. míng zǎo, diǎn jí chē qí duì wǔ, hù sòng wéi gāo hái cháo. cóng cǐ shàng rèn zhī hòu, zhuān wù zhèn jìng, jūn mín ān dǔ, wēi míng gèng shèng. cháo tíng lěi jiā bāo shǎng. zhí zuò dào tài bǎo jiān lì bīng èr bù shàng shū, fēng wèi guó gōng. bái shì gào fēng wèi guó fū rén. fū qī xié lǎo, zi sūn róng shèng. yǒu shī wèi zhèng: mèng zhōng guāng jǐng xǐng shí yīn, xǐng ruò zhēn shí mèng yì zhēn.
恰好五月間,有大赦天下詔書,遐叔乘這個機會,就討了宣赦的差。夫妻二人,衣錦還鄉。親戚們都在十里外迎接,府縣官也出郭相迎。遐叔回到家中,焚黃謁墓,殺豬宰羊,做慶喜筵席,遍請親鄰。飲酒中間,說起龍華寺曾許下願心,要把韋皋送來的黃金萬兩,蜀錦千匹,都舍在寺里,重修寶殿,再整山門。即便選擇吉辰,興動工役。其時白敏中以中書侍郎請告歸家。白居易新授杭州府太守,回來赴任。兩個都到遐叔處賀喜。見此勝緣,各各布施。那州縣官也要奉承遐叔,無一個不來助工。眼見得這龍華寺不日建造起來,比初時越加齊整。但見:寶殿嵯峨侵碧落,山門弘敞壓閻福卻說韋皋久鎮蜀中,自知年紀漸老,萬一西番南夷,有些決撒,恐損威名,上表固請骸骨,因薦遐叔自代。奉聖旨:「韋皋鎮蜀多年,功勞積著,可進光祿大夫、右丞相、同平章事,封襄國公,馳驛回朝。獨孤遐叔累掌絲綸,王言無忝,訪之輿望,僉謂通材,可加兵部侍郎,領西川節度使。仍着走馬赴任,無得遲誤。欽此。」遐叔接了詔書,恐怕違了欽限,便同白氏夫人乘傳而去。未到半路,蚤有韋皋差官迎接,約定在夔府交代。恰好巫山神女廟正在夔府地方。遐叔與白氏乘此便道,先往廟中行香,謝他託夢的靈感,然後與韋皋相見。敘過寒溫,送過敕印,把大小軍政一一交盤明白,才吃公宴。當日遐叔就回了席。明早,點集車騎隊伍,護送韋皋還朝。從此上任之後,專務鎮靜,軍民安堵,威名更勝。朝廷累加褒賞。直做到太保兼吏兵二部尚書,封魏國公。白氏誥封魏國夫人。夫妻偕老,子孫榮盛。有詩為證:夢中光景醒時因,醒若真時夢亦真。
mò guài chī rén pín zuò mèng, guài tā shuō mèng yì chī rén.
莫怪痴人頻做夢,怪他說夢亦痴人。