strong yìng yuè tán lǎo lóng xiàn fú　 sù yún dù yě lù zhǐ mí strong
映月潭老龍獻紱　宿雲渡野鹿指迷

qīng fēi zǐ yuē: sān fú niàn shī xīn qiè, wú yǔ xiāng bié shí, bǐ yán rú dé yù shī, jí sù bào zhī. zòng shī fú yù, dé yù yī dào mén xiōng dì, yì bì yāo zhì bǐ dòng, yǐ qiǎn chóu huái. zī xìng ěr wǒ chóng féng, bù rú tóng dào zǐ quán dòng zhōng yǔ zhī yī wù. jiāo huā zǐ yuē: kě. rán zǐ quán dòng zhōng jǐn bǐ yī rén hū, yì yǒu bìng dòng ér jū zhě hū? qīng fēi zǐ yuē: sān fú jiào yǒu èr nǚ, yī míng róng huā, yī shǔ nǚ mǎng, jiē bǐ suǒ jiù zhě. jiāo huā zǐ yuē: jǐ dào shàng wèi shēn dé, wū néng jiào rén? qīng fēi zǐ yuē: bǐ zàn shōu xià, yǐ qí wú shī ěr. jiāo huā zǐ diǎn shǒu dào shì, dāng jí wǎn shǒu chéng fēng, zhí xiàng zǐ quán.
蜻飛子曰：「三服念師心切，吾與相別時，彼言如得遇師，即速報之。縱師弗遇，得遇一道門兄弟，亦必邀至彼洞，以遣愁懷。茲幸爾我重逢，不如同到紫泉洞中與之一晤。」椒花子曰：「可。然紫泉洞中僅彼一人乎，抑有並洞而居者乎？」蜻飛子曰：「三服教有二女，一名蓉花，一屬女蟒，皆彼所救者。」椒花子曰：「己道尚未深得，烏能教人？」蜻飛子曰：「彼暫收下，以俟吾師耳。」椒花子點首道是，當即挽手乘風，直向紫泉。

xíng dào zhōng tú, hū jiàn yī lǚ hēi yún tíng yú tiān bàn. jiāo huā zǐ yuē: tiān bàn hēi yún tíng zhe, bù shí nèi yǒu hé yāo. qīng fēi zǐ yuē: tiān xià yāo shǔ duō yǐ, hé bì wèn zhī. shū yì èr rén gāng dào hēi yún zhī xià, yún nèi tū zhuì èr nǚ, jiāng lù zǔ zhe.
行到中途，忽見一縷黑雲停於天半。椒花子曰：「天半黑雲停着，不識內有何妖。」蜻飛子曰：「天下妖屬多矣，何必問之。」殊意二人剛到黑雲之下，雲內突墜二女，將路阻着。

èr rén jí mù, sì céng xiāng shí ér yòu bù néng què rèn zhě. èr nǚ yì rán. bǐ cǐ gù pàn liáng jiǔ, èr nǚ fāng yù wèn jí xìng míng, jiāo qīng èr rén yǐ qū fēng chē, xiàng zǐ quán shān ér qù.
二人極目，似曾相識而又不能確認者。二女亦然。彼此顧盼良久，二女方欲問及姓名，椒、蜻二人已驅風車，向紫泉山而去。

èr nǚ zhuǎn zhì qián miàn, fù yāo zhē ér xún yuē: èr yāo wèi shuí, yù xiàng hé wǎng? jiāo huā zǐ yuē: nán nǚ bù xiāng zèng dá, hé láo rǔ xún yé? èr nǚ yuē: cù ěr xiāng féng, hé fáng wèn xùn, rú fú yán chū, shì dì bù zhǔn guò yān. jiāo huā zǐ yuē: xiǎo xiǎo yā jié, yǒu hé dào fǎ, gǎn zǔ wú lù. èr nǚ bù yán, gè zhí shuāng dāo, bìng lì zǔ dìng. qīng fēi zi nù, suì yǔ jiāo huā zǐ shàng qián fēn zhàn. yī shí hēi yún mì bù, kuáng fēng luàn juǎn, dòu zuò yī tuán.
二女轉至前面，復腰遮而詢曰：「二妖為誰，欲向何往？」椒花子曰：「男女不相贈答，何勞汝詢耶？」二女曰：「猝爾相逢，何妨問訊，如弗言出，是地不准過焉。」椒花子曰：「小小丫結，有何道法，敢阻吾路。」二女不言，各執雙刀，並力阻定。蜻飛子怒，遂與椒花子上前分戰。一時黑雲密布，狂風亂卷，斗作一團。

zhèng hān dòu jiān, qià yù èr cuì xián yóu, yáo jiàn hēi yún nèi sì yāo zhēng dòu. èr cuì fēng chē qū dòng, jí lái kàn zhī, nǎi fèng chūn zǐ huā niáng yǔ èr dào shì yě. cuì huá wèi cuì gài yuē: wú guān dào shì xíng róng, hǎo sì dào xiōng jiāo qīng èr zi. cuì gài yuē: rú cǐ xū xiàng qián qù, quàn bà zhēng zhàn, zài wèn lái yóu. yán yǐ, suì xiàng zhàn chǎng zhǐ zhī yuē: fèng zǐ èr gū gū, xiū de zhēng zhàn. èr nǚ tíng dòu huí shì, èr cuì yě. qí shí jiāo qīng èr zi yì tíng dòu tuì xià. èr cuì yáo ér xún yuē: rǔ èr dào shì, qí dài sān jiān mén tú jiāo qīng èr zi? jiāo huā zǐ jīng yuē: èr nǚ wèi shuí, zhī wú míng xìng? èr cuì yuē: rǔ wàng bì yù shān zhī cuì huá cuì gài hū? jiāo qīng èr zi xǐ chū wàng wài, shàng qián xì shì yuē: rǔ huá gài èr dào mèi yé? èr cuì yuē: rán. rán zé cǐ èr nǚ yòu shǔ hé rén? èr cuì yuē: bǐ nǎi fèng chūn zǐ huā niáng yě.
正酣斗間，恰遇二翠閒遊，遙見黑雲內四妖爭鬥。二翠風車驅動，急來看之，乃鳳春、紫花娘與二道士也。翠華謂翠蓋曰：「吾觀道士形容，好似道兄椒、蜻二子。」翠蓋曰：「如此須向前去，勸罷爭戰，再問來由。」言已，遂向戰場止之曰：「鳳、紫二姑姑，休得爭戰。」二女停斗回視，二翠也。其時椒、蜻二子亦停斗退下。二翠遙而詢曰：「汝二道士，其殆三緘門徒椒、蜻二子？」椒花子驚曰：「二女為誰，知吾名姓？」二翠曰：「汝忘碧玉山之翠華、翠蓋乎？」椒、蜻二子喜出望外，上前細視曰：「汝華、蓋二道妹耶？」二翠曰：「然。」「然則此二女又屬何人？」二翠曰：「彼乃鳳春、紫花娘也。

qián zài bì yù shí, yì céng jiàn zhī, zī hé gè bù xiāng shí? rán ěr wǒ fēn bié yǐ jiǔ, jīn rì xǐ de zhòng wù, qǐng dào wú běi fèng shān nèi xiāo xián jǐ rì, kě hū? jiāo huā zǐ yuē: kě zé kě ěr, nài wú èr rén yuē wǎng zǐ quán qù huì sān fú? èr cuì yuē: zǐ quán shān lì wú běi fèng bù yuǎn, sān fú jì zài bǐ chù, xiōng qǐng xiān dào běi fèng, hòu zhì zǐ quán bù chí. qīng fēi zǐ yuē: dào mèi zhī yán yì shì. jí yǔ sì yāo nǚ tóng zhì běi fèng shān zhōng. èr cuì dǎo rù dòng fǔ, shè yán kuǎn dài. xí jiān yán jí sān jiān, èr cuì tàn xī zī jiē, hèn bù néng zhuī suí bù lǚ. jiāo qīng èr zǐ yuē: dào mèi bù bì shāng huái, wú yǐ zhī rǔ zài cǐ, rú fǎng dé shī hòu, sù lái bào zhī. yán bà, èr zi cí bié, èr cuì kǔ liú zài dòng bù tí.
前在碧玉時，亦曾見之，茲何各不相識？然爾我分別已久，今日喜得重晤，請到吾北鳳山內消閒幾日，可乎？」椒花子曰：「可則可耳，奈吾二人約往紫泉去會三服？」二翠曰：「紫泉山歷吾北鳳不遠，三服既在彼處，兄請先到北鳳，後至紫泉不遲。」蜻飛子曰：「道妹之言亦是。」即與四妖女同至北鳳山中。二翠導入洞府，設筵款待。席間言及三緘，二翠嘆息咨嗟，恨不能追隨步履。椒、蜻二子曰：「道妹不必傷懷，吾已知汝在此，如訪得師後，速來報之。」筵罷，二子辭別，二翠苦留在洞不提。

qiě shuō sān jiān zài bǎo tǎ sì nèi zhù le shù rì, lí cǐ qián xíng. shī tú zài tú, cháng niàn zhū zi. hú yí yuē: wú yǔ shī shí kè wèi wàng zhū dào yǒu, bù zhī dào yǒu děng ér jīn xīn niàn jiū jìng rú hé? sān jiān yuē: chūn qiū jǐ yì, wèi jiàn qí xíng, ān shí qí xīn jiān yǔ bù jiān yě. hú yí yuē: jiān zhě rù dào, bù jiān zhě lí dào, lí dào ér huái yì xīn, zhuì luò sān tú, rén shēn nán zhuǎn yǐ. sān jiān yuē: rǔ yán pō dé dào zhōng miào zhǐ, yí yòng lì xí zhī. zǐ guāng yuē: dì zǐ suí shī rì jiǔ, gōng háo wèi dé zhě, hé zāi? sān jiān yuē: rǔ xīn wèi qīng yě. zǐ guāng yuē: qīng xīn zhī gōng, dì zǐ yì cháng zhuó yì, dàn bù guò yī kè, yù yòu shēng zhī. yòng lì yī chú, shú zhī lì yù yòng zé xīn yù zǒu, yù zǒu zé yù yù shēng yān. chū rù mén zhě, wǎng wǎng rú shì. sān jiān yuē: yòng lì chú yù zé yù fǎn shēng, yǐ qí xīn zhī yǒu yù yě. hé ruò tián rán dàn rán, bù yòng lì yǐ chú ér yù zì wú yān zhī wèi yù. zǐ guāng yuē: shì gōng fēi dì zǐ suǒ jí, qí shī lìng shì yī tú. sān jiān yuē: zǒng cóng tián dàn chù zào qù kě yě. shī tú yán tú lùn dào, bù jué rì yòu xī zhuì. hú yí fèng mìng qián qù, fǎng xún sù suǒ yú cūn rén. cūn rén yuē: shì dì shǎo yǒu sì guān, wéi yìng yuè tán shàng yǒu yī yǎng yuè gé, gé nèi wú dào wú sēng, rǔ yù sù zhī, cǐ qí suǒ yě. hú yí yuē: lì cǐ duō tú hū? cūn rén yuē: bù guò shù lǐ ěr. hú yí yuē: qí dì huò dōng huò xī, qiú wèi yī shì. cūn rén yuē: wú guī lǘ lǐ, bì yóu gé qián, rǔ suí wú xíng, jìng zhì qí chù. hú yí yuē: rú shì rǔ dài piàn shí, wú hū tóng rén jí kè dào cǐ. cūn rén yuē: yí sù qù sù lái, shí bù dài yǐ. hú yí nuò, zhuǎn bǐng sān jiān. shī tú máng máng, jiān chéng ér jìn.
且說三緘在寶塔寺內住了數日，離此前行。師徒在途，常念諸子。狐疑曰：「吾與師時刻未忘諸道友，不知道友等而今心念究竟如何？」三緘曰：「春秋幾易，未見其形，安識其心堅與不堅也。」狐疑曰：「堅者入道，不堅者離道，離道而懷異心，墜落三途，人身難轉矣。」三緘曰：「汝言頗得道中妙旨，宜用力習之。」紫光曰：「弟子隨師日久，功毫未得者，何哉？」三緘曰：「汝心未清也。」紫光曰：「清心之功，弟子亦常着意，但不過一刻，欲又生之。用力一除，孰知力愈用則心愈走，愈走則欲愈生焉。」初入門者，往往如是。三緘曰：「用力除欲則欲反生，以其心知有欲也。何若恬然淡然，不用力以除而欲自無焉之為愈。」紫光曰：「是功非弟子所及，祈師另示一途。」三緘曰：「總從恬淡處造去可也。」師徒沿途論道，不覺日又西墜。狐疑奉命前去，訪尋宿所於村人。村人曰：「是地少有寺觀，惟映月潭上有一養月閣，閣內無道無僧，汝欲宿之，此其所也。」狐疑曰：「歷此多途乎？」村人曰：「不過數里耳。」狐疑曰：「其地或東或西，求為一示。」村人曰：「吾歸閭里，必由閣前，汝隨吾行，竟至其處。」狐疑曰：「如是汝待片時，吾呼同人即刻到此。」村人曰：「宜速去速來，時不待矣。」狐疑諾，轉稟三緘。師徒忙忙，兼程而進。

lù tú zhōng, sān jiān xún jí cūn rén yuē: yǎng yuè gé nèi, hé wú sēng dào yé? cūn rén yuē: shì gé duō yāo, yǐ qián zhù chí jiē bèi tūn shì, gù zhì jīn rì wú rén gǎn jū. sān jiān yuē: yāo zhī xíng cáng, rǔ kě zhī fǒu? cūn rén yuē: cǐ yāo měi yuè yī zhì, zhì zé kuáng fēng dà juàn, wǎ jiě yuān yāng, jiū bù zhī yāo wù wèi hé rú sī lì hài. sān jiān yuē: běn jìng jū mín qǐ wú yǒu néng zhì fú zhě? cūn rén yuē: jū mín suī duō, jiē píng cháng zhě liú, hé néng zhì cǐ. rǔ shī tú tóu sù gé nèi, yí zì fáng zhī. sān jiān yuē: bù fáng, wú děng sù shì, jiē rǔ fāng zhī fú ěr. cūn rén yuē: rú hé? sān jiān yuē: yāo wù lái shí, wú bì zhū bǐ yǐ chú qí hài, jù fēi fú hū? cūn rén xǐ yuē: rú dào zhǎng néng wèi wú fāng chú cǐ yāo niè, cūn zhuāng rén děng dìng yǒu hòu chóu. sān jiān yuē: wú bèi chú hài, bù shòu xiè yě. xián tán zhì cǐ, cūn rén yuē: wú jiāng guī yǐ, qián miàn xiǎo xiǎo shān ér yì rán yú lín mù zhōng zhě, jí yǎng yuè gé yān. yán yǐ bié qù.
路途中，三緘詢及村人曰：「養月閣內，何無僧道耶？」村人曰：「是閣多妖，以前住持皆被吞噬，故至今日無人敢居。」三緘曰：「妖之行藏，汝可知否？」村人曰：「此妖每月一至，至則狂風大卷，瓦解鴛鴦，究不知妖物為何如斯厲害。」三緘曰：「本境居民豈無有能治伏者？」村人曰：「居民雖多，皆平常者流，何能治此。汝師徒投宿閣內，宜自防之。」三緘曰：「不妨，吾等宿是，皆汝方之福耳。」村人曰：「如何？」三緘曰：「妖物來時，吾必誅彼以除其害，詎非福乎？」村人喜曰：「如道長能為吾方除此妖孽，村莊人等定有厚酬。」三緘曰：「吾輩除害，不受謝也。」閒談至此，村人曰：「吾將歸矣，前面小小山兒翼然於林木中者，即養月閣焉。」言已別去。

sān jiān shī tú lái zhì gé wài, shí jí ér dēng. rù gé shì zhī, zhū wǎng chén fēng, tuí rán kě mǐn. shī tú zhōu shì yī biàn, suì yú dōng xiāng lóu shàng ān dùn xíng lǐ, fū zuò xí gōng. jiāng gōng xí yú, hú yí zǐ guāng shén juàn rù mèng.
三緘師徒來至閣外，拾級而登。入閣視之，蛛網塵封，頹然可憫。師徒周視一遍，遂於東廂樓上安頓行李，趺坐習功。將功習余，狐疑、紫光神倦入夢。

sān jiān jiàn xiāng lóu yǒu chuāng, lì qǐ shēn lái, tuī ér wài wàng. dàn jiàn shēn shēn tán shuǐ, xì juǎn bō wén, yuè yǐng yī xī, jīn guāng shǎn shuò. jǐng kuàng rú cǐ, zhēn zú lìng rén huō mù shuǎng xīn. guān wàng yí shí, hū rán tán shuǐ xiǎng liàng, wēi yān zhà qǐ. jiǔ zhī yān sàn yún shēng, duǒ duǒ rú jī, yuán zhuǎn bù zhǐ, é ér xiāng jié còu jù chéng zhōu. zhōu shàng yī fān fēi wǔ, fān shàng xiàn yī wū lóng, wǔ zhǎo zhāng yá, áng shǒu tǔ qì, qì zhōng dài yǔ, shì ruò qīng pén. qì tǔ yǐ hái, wū lóng xú xú rù shuǐ ér méi. yān yún jù sàn, réng xiàn tán shuǐ yī hóng, jié ér wú chén, yuè guāng jiāo yìng. sān jiān yōng shì, jiāng chuāng bì xià, zhuǎn zuò lóu zhōng.
三緘見廂樓有窗，立起身來，推而外望。但見深深潭水，細卷波紋，月影依稀，金光閃爍。景況如此，真足令人豁目爽心。觀望移時，忽然潭水響亮，微煙乍起。久之煙散雲生，朵朵如箕，圓轉不止，俄而相結湊聚成舟。舟上一帆飛舞，帆上現一烏龍，舞爪張牙，昂首吐氣，氣中帶雨，勢若傾盆。氣吐以還，烏龍徐徐入水而沒。煙雲俱散，仍現潭水一泓，潔而無塵，月光交映。三緘慵視，將窗閉下，轉坐樓中。

shí jìn gèng sān, hū wén wài miàn yǒu rén hū yuē: sān jiān xiān guān ān zài? sān jiān yà yuē: hé rén hū wú? qí rén dá yuē: wú nǎi tán zhōng lǎo lóng yě, gǎn qǐng xiān guān lín chuāng, yǒu yán xiāng gào. sān jiān qǐ, tuī kāi chuāng líng, guǒ jiàn yī bái fà lǎo rén gōng shēn lì yú lóu wài. sān jiān yuē: rǔ shǔ yìng yuè tán zhī lǎo lóng, bù zài tán nèi guǎn lǐ shuǐ zú, lái cǐ hú wèi? lǎo lóng yuē: wú jū shì tán qiān yǒu yú zài, bù huò fēi shēng tiān fǔ, jiē yóu dù tuō wú rén. wén dé xiān guān chǎn dào tiān xià, jiǔ yù wù zhī bù dé, zī xìng lái cǐ, wú yīng yǒu yuán yě. kěn qí xiān guān zhǐ shì, ruò hé fāng kè fēi shēng? sān jiān yuē: shàng tiān yuán ài dà dé, zào dé shēn zhě kě yǐ fēi shēng. huáng tiān wú qīn, wéi dé shì fǔ.
時近更三，忽聞外面有人呼曰：「三緘仙官安在？」三緘訝曰：「何人呼吾？」其人答曰：「吾乃潭中老龍也，敢請仙官臨窗，有言相告。」三緘起，推開窗欞，果見一白髮老人恭身立於樓外。三緘曰：「汝屬映月潭之老龍，不在潭內管理水族，來此胡為？」老龍曰：「吾居是潭千有餘載，不獲飛升天府，皆由度脫無人。聞得仙官闡道天下，久欲晤之不得，茲幸來此，吾應有緣也。懇祈仙官指示，若何方克飛升？」三緘曰：「上天原愛大德，造德深者可以飛升。皇天無親，惟德是輔。

rǔ zài tán zhōng guǎn lǐ shuǐ zú, wú xǔ sì xíng rǎo hài, jí hé tiān dì hǎo shēng zhī xīn, jiā yǐ rǔ gōng hù guó yòu mín, jí shǔ zào dé. jiǔ jiǔ rú shì, shàng tiān xià zhào, zhǔn fēng xiān pǐn, fēi shēng bù nán yǐ. lǎo lóng yuē: chéng xiān guān zhǐ diǎn, rú dé fēi shēng tā rì, gǎn dài bù wàng. dàn wú shén xiàn xiān guān, yù qǐng dào tán yī yóu, xiān guān kě cì bù fǒu? sān jiān yuē: rǔ tán shuǐ shēn mò cè, wú wū néng zhì zhī? lǎo lóng yuē: wú yǒu bì shuǐ bǎo fú, zì néng rù zhī bù nì yě. sān jiān yù dǔ qí yì, suì nuò suǒ qǐng, tī chuāng ér chū.
汝在潭中管理水族，毋許肆行擾害，即合天地好生之心，加以汝躬護國佑民，即屬造德。久久如是，上天下詔，准封仙品，飛升不難矣。」老龍曰：「承仙官指點，如得飛升他日，感戴不忘。但吾甚羨仙官，欲請到潭一游，仙官可賜步否？」三緘曰：「汝潭水深莫測，吾烏能至之？」老龍曰：「吾有避水寶紱，自能入之不溺也。」三緘欲睹其異，遂諾所請，梯窗而出。

lǎo lóng dǎo rù tán zhōng, guǒ rán shuǐ rú liú lí, bù shī yī lǚ. xíng wèi shù wǔ, gōng diàn zài wàng, lǎo lóng yà rù, shè yán dài zhī. yán bì, lǎo lóng yuē: zī méng zhǐ shì, liáo shè báo yán, xiān guān rú xián, qiě qǐng kuān zhù jǐ rì. sān jiān zhì xiè yuē: wú guī lǐ niàn qiè, bù néng jiǔ zhù, cí zhī sù xíng. lǎo lóng sòng chū tán lái, yī yī bù shě. sān jiān yuē: hòu wù yǒu qī, rǔ kě guī yǐ. lǎo lóng yuē: xiān guān rǔ lín bì gōng, wú kě wèi zèng, wéi cǐ bǎo fú jìng zèng xiān guān, xiān guān shōu cún, jiǔ bì yǒu yòng. sān jiān jiē fú zài shǒu, huǎn huǎn guī gé, hóng rì yǐ guà shù shāo. hú yí zǐ guāng yíng rù xún yuē: wú shī hé wǎng? sān jiān yǐ lǎo lóng jiàn zhāo yǔ zhī. hú yí yuē: sháo guāng rěn rǎn, qiū qù dōng lái, shī guī lǐ lǘ, zhèng qí shí yǐ. sān jiān yú shì lí gé ér guī.
老龍導入潭中，果然水如琉璃，不濕衣履。行未數武，宮殿在望，老龍迓入，設筵待之。筵畢，老龍曰：「茲蒙指示，聊設薄筵，仙官如閒，且請寬住幾日。」三緘致謝曰：「吾歸里念切，不能久住，辭之速行。」老龍送出潭來，依依不捨。三緘曰：「後晤有期，汝可歸矣。」老龍曰：「仙官辱臨敝宮，無可為贈，惟此寶紱敬贈仙官，仙官收存，久必有用。」三緘接紱在手，緩緩歸閣，紅日已掛樹梢。狐疑、紫光迎入詢曰：「吾師何往？」三緘以老龍見招語之。狐疑曰：「韶光荏苒，秋去冬來，師歸里閭，正其時矣。」三緘於是離閣而歸。

yí lù zhī shàng, lěng fēng cì gǔ, yǔ xuě fēi fēi, shī tú mào xuě qián xíng, kǔ wèi ní tú suǒ zǔ. sān jiān yuē: ní nìng nán jìn, bù ruò xún yī sì guān, zàn zhù zhēng biān, yǐ dài qíng rì gāo xuán, zài guī wèi wǎn. hú yí yuē: shī yǔ dào dì huǎn xíng bù lǚ, dài wú wǎng fǎng qián tú. sān jiān yuē: rǔ sù qù xún fǎng, fǎng dé jí lái bào zhī. hú yí àn chéng fēng chē, kōng zhōng sì gù, jìn dì yī dài guān shā háo wú, wéi dà dào dōng piān, mào lín gāo sǒng. jiāng chē àn xià, duó rù lín nèi, nǎi cūn zhuāng yě, cǎo shè chái fēi, yǐn rán zài mù. hú yí jìng dào mén xià, hū zhǔ shēng shēng, nèi yī lǎo sǒu yǔ lóu ér chū yuē: hé rén hū wú? hú yí yuē: yuǎn fāng xíng rén yù xuě nán jìn, jiān zhī tiān sè jiāng míng, wú dì kě tóu, tè zhǒng guì zhuāng qiú sù yī xī. lǎo sǒu yuē: shuí rén bù chū hù tíng, jiè sù yī xī hé fáng. dàn máo shè zhú lí, kǒng fēi zhù jià suǒ ěr. hú yí yuē: lǎo sǒu jiàn róng, jí shì mò dà gōng dé yǐ, ān wàng qí tā. lǎo sǒu yuē: rǔ yī rén hū, hái yǒu tóng lǚ yé? hú yí yuē: shàng yǒu èr rén zài tú hòu zhī. lǎo sǒu yuē: xuě fēng tòu gǔ, jiǔ hòu shū nán, jí qù qǐng bǐ xié lái, lǎo qū pì mén yǐ dài. hú yí tuì, réng jià fēng chē, líng kōng wàng zhī, jiàn shī yǐ lì cǐ bù yuǎn, máng máng zhuì xià, dǎo zhì sǒu zhái.
一路之上，冷風刺骨，雨雪霏霏，師徒冒雪前行，苦為泥途所阻。三緘曰：「泥濘難進，不若尋一寺觀，暫住征鞭，以待晴日高懸，再歸未晚。」狐疑曰：「師與道弟緩行步履，待吾往訪前途。」三緘曰：「汝速去尋訪，訪得即來報之。」狐疑暗乘風車，空中四顧，近地一帶觀剎毫無，惟大道東偏，茂林高聳。將車按下，踱入林內，乃村莊也，草舍柴扉，隱然在目。狐疑竟到門下，呼主聲聲，內一老叟傴僂而出曰：「何人呼吾？」狐疑曰：「遠方行人遇雪難進，兼之天色將暝，無地可投，特踵貴莊求宿一夕。」老叟曰：「誰人不出戶庭，借宿一夕何妨。但茅舍竹籬，恐非駐駕所耳。」狐疑曰：「老叟見容，即是莫大功德矣，安望其它。」老叟曰：「汝一人乎，還有同侶耶？」狐疑曰：「尚有二人在途候之。」老叟曰：「雪風透骨，久候殊難，急去請彼偕來，老軀辟門以待。」狐疑退，仍駕風車，凌空望之，見師已歷此不遠，忙忙墜下，導至叟宅。

lǎo sǒu yíng rù, pēng míng zhǔ shǔ yǐ kuǎn. shī tú shí yǐ, lǎo sǒu yuē: guān rǔ shī tú jiē shǔ yǒu dào zhī rén, bù shí yú fēng xuě zhōng yào xiàng hé wǎng? sān jiān yuē: yuǎn yóu rì jiǔ, sī yù yī guī sāng zǐ ěr. lǎo sǒu yuē: rǔ jiā yǒu chūn xuān hū? sān jiān yuē: yǐ cí shì yǐ. yǒu hòu sì hū? sān jiān yuē: míng líng zhī zǐ yǐ hūn pèi yǐ. lǎo sǒu yuē: lí jiā yuǎn chū, dǔ yǔ xuě ér tiān chóu zhě rén rén yǒu zhī. sān jiān yuē: lǎo sǒu ān xiǎng tián yuán, yǐ yú wǎn jǐng, jiào shì shàng bēn láo zhī kè, bù chì tiān yuān. lǎo sǒu yuē: lǎo zhuō wú cái, lù lù yōng yōng, zhǐ yǐ gēng tián wèi yè, mén wài shì gù yī háo mò zhī, àn zì sī zhī, zhēn bào kuì bù shǎo. sān jiān yuē: shì hé yán yě, qǐ wèi wén rén néng ān fèn, yī shì qīng xián lè zì rán hū? lǎo sǒu yuē: yī shì qīng xián, gù shǔ dé ān běn fèn, rán wú yǒu yī shì, shén bù mǎn hū rén yì yān. sān jiān yuē: tiān dì zhī dà, shàng yǒu quē xiàn, hé kuàng hū rén! lǎo sǒu yuē: tiān dì yǒu hé quē xiàn?
老叟迎入，烹茗煮黍以款。師徒食已，老叟曰：「觀汝師徒皆屬有道之人，不識於風雪中要向何往？」三緘曰：「遠遊日久，思欲一歸桑梓耳。」老叟曰：「汝家有椿萱乎？」三緘曰：「已辭世矣。」「有後嗣乎？」三緘曰：「螟蛉之子已婚配矣。」老叟曰：「離家遠出，睹雨雪而添愁者人人有之。」三緘曰：「老叟安享田園，以娛晚景，較世上奔勞之客，不啻天淵。」老叟曰：「老拙無才，碌碌庸庸，只以耕田為業，門外事故一毫莫知，暗自思之，真抱愧不少。」三緘曰：「是何言也，豈未聞人能安份，一世清閒樂自然乎？」老叟曰：「一世清閒，固屬得安本份，然吾有一事，甚不滿乎人意焉。」三緘曰：「天地之大，尚有缺陷，何況乎人！」老叟曰：「天地有何缺陷？」

sān jiān yuē: tiān bù mǎn dōng nán, tiān zhī quē yě dì bù mǎn xī běi, dì zhī quē yě. lǎo sǒu yuē: tiān dì zhī quē, tiān dì ruò bù yōu qí quē. wú rén zhī quē, zé yù bù yōu ér bù néng. sān jiān yuē: rú hé? lǎo sǒu yuē: wú gōng jīn suì qī shí yǒu sān, xī xià yī zi rǎn jí zài tà, yī qiè jí guì yào ěr, wú suǒ bù cí, shū lěi yuè jīng nián, zǒng bù néng qǐ. yǒu zi rú cǐ, yì rú wú yǐ, qǐ fēi bù mǎn rén yì hū? sān jiān yuē: rǔ zi hé jí? lǎo sǒu yuē: quán shēn ruǎn ruò, cùn bù bù xíng. sān jiān yuē: kǒng niè bìng ěr, dài wú yī guān. lǎo sǒu xīn rán, dāng jiāng sān jiān dǎo rù zǐ zhī qǐn suǒ. sān jiān biàn shì, bié wú suǒ jiàn, wéi yú lín qín shòu fēn fēn bù yī, rào tà bēi tí. shì yǐ yán yuē: rǔ zi liè hǎo shān shuǐ yé? lǎo sǒu yuē: luó shuǐ zú, lí shān qín, suǒ de jí duō. wú jiā shí zú yī fēng, jiē yóu cǐ ér zhì yě. sān jiān yuē: shāng shēng tài zhòng, niè jié yú sī. rǔ zi néng gǎi guò zì xīn, yǒng bù wèi shān shuǐ zhī liè, zì rán qǐ tà wú jí yǐ. qí zi zài tà qì yuē: jīn dé gāo rén zhǐ diǎn, fù sù yǔ ér fén xiāng gào tiān, zì zī yǐ hòu, bù wéi shēng qín fú sàng, ér qiě mǎi wù shì fàng, yǐ shú qián yǎn. sān jiān yuē: rǔ jì néng cún cǐ xīn, wú jiāng rǔ tǐ fǔ mó yī biàn, rǔ zì néng xíng. lǎo sǒu wén zhī, dài zi gào tiān hòu, qǐng sān jiān jìn tà wèi zhī fǔ mó. guǒ yú jié cháo qí jí hū chōu, xíng dòng rú xī. jiā rén tóng xǐ, hòu shè yáo zhuàn, yǐ kuǎn shī tú.
三緘曰：「天不滿東南，天之缺也；地不滿西北，地之缺也。」老叟曰：「天地之缺，天地若不憂其缺。吾人之缺，則欲不憂而不能。」三緘曰：「如何？」老叟曰：「吾躬今歲七十有三，膝下一子染疾在榻，一切極貴藥餌，吾所不辭，殊累月經年，總不能起。有子如此，亦如無矣，豈非不滿人意乎？」三緘曰：「汝子何疾？」老叟曰：「全身軟弱，寸步不行。」三緘曰：「恐孽病耳，待吾一觀。」老叟欣然，當將三緘導入子之寢所。三緘遍視，別無所見，惟魚鱗禽獸紛紛不一，繞榻悲啼。視已言曰：「汝子獵好山水耶？」老叟曰：「羅水族，罹山禽，所得極多。吾家食足衣豐，皆由此而至也。」三緘曰：「傷生太眾，孽結於斯。汝子能改過自新，永不為山水之獵，自然起榻無疾矣。」其子在榻泣曰：「今得高人指點，父速與兒焚香告天，自茲已後，不惟牲禽弗喪，而且買物釋放，以贖前衍。」三緘曰：「汝既能存此心，吾將汝體撫摩一遍，汝自能行。」老叟聞之，代子告天后，請三緘近榻為之撫摩。果於詰朝其疾忽瘳，行動如昔。家人同喜，厚設肴饌，以款師徒。

liú zhù èr rì, tiān sè kāi jì, shī tú gào cí lǎo sǒu, xiàng gù lǐ ér guī.
留住二日，天色開霽，師徒告辭老叟，向故里而歸。

yòu xíng sān lǐ tú chéng, lái zhì yī jiāng, jiāng shuǐ wāng yáng, bō fān bái liàn, shī tú zhì cǐ, zhōu jí quán wú. sān jiān wèn hú yí yuē: shì jiāng héng gé, rú hé néng guò yé? hú yí yuē: zàn zài jiāng àn xiē xī piàn shí, liàng yǒu zhōu jí qián lái, shī tú guò dù. sān jiān yuē: qiě dài xíng rén wèn zhī, kàn yǒu bié tú kě guī sāng zǐ fǒu. dài zhī yǐ jiǔ, hū yǒu sù yún dù wài sù yún shān zhōng dòng nèi yī lù, xiū shù bǎi nián dào héng bù néng fēi shēng, wú shì chéng fēng kōng zhōng sì gù, piē jiàn qīng qì yī lǚ zài sù yún dù xià huò jiàng huò shēng. lǎo lù zhī yǒu xiān zǐ lín fán, zhí dào qí jiān shì zhī, jiàn sān rén tǐng lì àn shàng. lǎo lù àn jì: jì shǔ xiān zǐ, hú yǐ zhōng yǒu yī yāo bù, yī fán tāi hū? wú yù xiàng qián zhǐ yǐ guò dù zhī dì, nài bǐ huàn tāi rù shì, shàng dài zuó mo qū ké, zào gōng yǐ chéng yù bù zhǐ zhī, bǐ yòu dài dù shén qiè. chóu chú piàn kè, zhuǎn sī: jī yuán xiāng jù, hé fáng yǔ bǐ fāng biàn, yǐ zào wú gōng. yú shì àn xià fēng chē, huà wèi lǎo rén, chí zhàng ér zhì.
又行三里途程，來至一江，江水汪洋，波翻白練，師徒至此，舟楫全無。三緘問狐疑曰：「是江橫隔，如何能過耶？」狐疑曰：「暫在江岸歇息片時，諒有舟楫前來，師徒過渡。」三緘曰：「且待行人問之，看有別途可歸桑梓否。」待之已久，忽有宿雲渡外宿雲山中洞內一鹿，修數百年道行不能飛升，無事乘風空中四顧，瞥見清氣一縷在宿雲渡下或降或升。老鹿知有仙子臨凡，直到其間視之，見三人挺立岸上。老鹿暗計：「既屬仙子，胡以中有一妖部，一凡胎乎？吾欲向前指以過渡之地，奈彼換胎入世，尚待琢磨軀殼，造功以成；欲不指之，彼又待渡甚切。」躊躇片刻，轉思：「機緣相聚，何妨與彼方便，以造吾功。」於是按下風車，化為老人，持杖而至。

hú yí jiàn yī lǎo rén zhì cǐ, jí jí shàng qián, yī ér xún yuē: lǎo rén hé wǎng? lǎo rén yuē: yù guò jiāng ěr. hú yí yuē: nài wú zhōu jí hé? lǎo rén yuē: cǐ dù yuán wú zhōu jí yě. hú yí yuē: jì wú zhōu jí, yān néng guò zhī? lǎo rén yuē: zì yǒu guò chù yān. hú yí yuē: lǎo rén qí néng dǎo wú shī tú yī guò jiāng hū? lǎo rén yuē: rǔ yù guò jiāng, kě suí wú lái. hú yí yán yú sān jiān, suì wěi lǎo rén hòu. lǎo rén xíng lù shén huǎn, shī tú yì huǎn huǎn suí zhī. lǎo rén yuē: cǐ jiāng míng sù yún dù, měi dāng shuǐ zhǎng, qí liú jí xiǎn, yòu jiān jiāng nèi yǒu yī dú jiāo, cháng cháng yōng shuǐ pò zhōu, yǐ zī tūn shì, gù jiāng gǔ dù pāo què, jì rán wú zhōu. sān jiān yuē: dú jiāo sì nüè, hé bù chú qù, yǐ miǎn hài jí zhōu rén. lǎo rén yuē: cǐ jiāo huá shén, shēn qián shuǐ dǐ, jué bù yī lù. zhōu jí lái cǐ, zhōu pò rén chén, miǎo wú xíng yǐng.
狐疑見一老人至此，急急上前，揖而詢曰：「老人何往？」老人曰：「欲過江耳。」狐疑曰：「奈無舟楫何？」老人曰：「此渡原無舟楫也。」狐疑曰：「既無舟楫，焉能過之？」老人曰：「自有過處焉。」狐疑曰：「老人其能導吾師徒一過江乎？」老人曰：「汝欲過江，可隨吾來。」狐疑言於三緘，遂尾老人後。老人行路甚緩，師徒亦緩緩隨之。老人曰：「此江名『宿雲渡』，每當水漲，其流極險，又兼江內有一毒蛟，常常擁水破舟，以資吞噬，故將古渡拋卻，寂然無舟。」三緘曰：「毒蛟肆虐，何不除去，以免害及舟人。」老人曰：「此蛟猾甚，深潛水底，絕不一露。舟楫來此，舟破人沉，渺無形影。

shì rén yǐ wèi shuǐ xiǎn liú jí, shī suí làng qù, ér bù zhī dú jiāo shì rén, jí zài wú xíng zhōng yě, shú dé ér chú zhī! sān jiān yuē: cǐ dù wú zhōu, hé dì shǐ yǒu? lǎo rén yuē: qián miàn sān shí lǐ xǔ, cūn rén xiāng zhù, xuǎn qí shuǐ qiǎn zhě shù yī gàng yān. sān jiān yuē: tiān sè bù dài, wū néng dé lì hū? lǎo rén yuē: tiān sè hūn hēi, bù fáng zhǐ sù wú jiā, dài wú lái cháo zài dǎo rǔ yú cǐ dì. sān jiān yuē: rǔ suǒ jū zhě hé cūn? lǎo rén yuē: jiā hán wú chǎn, jū yī shí xué yǐ shù shí nián yǐ. sān jiān yuē: kě yǒu zi sūn hū? lǎo rén yuē: qī shì qiě wú, ān yǒu zi sūn. sān jiān yuē: lǎo rén xiān dòng lì cǐ jǐ hé? lǎo rén yuē: yóu dù ér shàng, sù yún shān zhōng jí shì. sān jiān shī tú jí tóng lǎo rén dēng shān shàng lǐng, guǒ jiàn yī dòng kuān chǎng rú xiāng.
世人以為水險流急，屍隨浪去，而不知毒蛟噬人，即在無形中也，孰得而除之！」三緘曰：「此渡無舟，何地始有？」老人曰：「前面三十里許，村人相助，選其水淺者豎一槓焉。」三緘曰：「天色不待，烏能得歷乎？」老人曰：「天色昏黑，不妨止宿吾家，待吾來朝再導汝於此地。」三緘曰：「汝所居者何村？」老人曰：「家寒無產，居一石穴已數十年矣。」三緘曰：「可有子孫乎？」老人曰：「妻室且無，安有子孫。」三緘曰：「老人仙洞歷此幾何？」老人曰：「由渡而上，宿雲山中即是。」三緘師徒即同老人登山上嶺，果見一洞寬敞如廂。

shī tú rù dé dòng zhōng, lǎo rén bēn zǒu bù tíng, zhǔ shǔ yǐ dài.
師徒入得洞中，老人奔走不停，煮黍以待。

cì zǎo shī tú wèi qǐ, lǎo rén yǐ xiān qǐ ér hū zhī yuē: tiān xiǎo yǐ, dào zhǎng yù guò cǐ dù, sù suí wú lái. shī tú wén hū, qǐ ér suí xíng. xíng yuē niàn yú lǐ, yáo jiàn jiāng zhōng yī gàng, héng yú shuǐ miàn. shī tú dào cǐ, yóu gàng guò dù, bài xiè lǎo rén. lǎo rén xiàng sān jiān ér yán yuē: wú fēi rén lèi, nǎi lǎo lù yě, xiū liàn duō nián, wèi chéng zhèng guǒ. zuó yè qiè wén xiān guān jiān rèn chǎn dào, guǎng shōu tú zhòng. zī zhī zhǐ cǐ mí tú zhě, yǐ wú yǒu xīn yù bài mén qiáng ěr. sān jiān xǐ, cì yǐ dào hào yuē pò mí dào rén. dào hào cì yǐ, fù zhǔ zhī yuē: wú jīn guī lǐ, bù biàn xié rǔ xié xíng, qí xī běi yún yóu, rǔ lái wú shě, yī tóng dēng shān shè shuǐ, yǐ zào wài gōng. lǎo lù líng yán, bù shèng huān xīn, wèn míng lǐ jū, bài wǔ ér qù.
次早師徒未起，老人已先起而呼之曰：「天曉矣，道長欲過此渡，速隨吾來。」師徒聞呼，起而隨行。行約廿余里，遙見江中一槓，橫於水面。師徒到此，由槓過渡，拜謝老人。老人向三緘而言曰：「吾非人類，乃老鹿也，修煉多年，未成正果。昨夜竊聞仙官肩任闡道，廣收徒眾。茲之指此迷途者，以吾有心欲拜門牆耳。」三緘喜，賜以道號曰「破迷道人」。道號賜已，復囑之曰：「吾今歸里，不便攜汝偕行，俟西北雲遊，汝來吾舍，一同登山涉水，以造外功。」老鹿聆言，不勝歡欣，問明里居，拜舞而去。