xī níng liù nián xià tiān cì lǐ shèng guó qìng sì nián chūn èr yuè, lüè qín zhōu.
熙寧六年、夏天賜禮盛國慶四年春二月，掠秦州。

shén zōng yǐ xià guó gōng shùn, zhào jiè biān lì, wú xiān shēng shì. huì shùn níng zhài fān bù táo rù xī jiè, fān guān liú shào néng yǐ bīng zhuī zhú, jié xià rén wèi zhì. liáng yǐ mái nù, zhēn qín zhōu wú bèi, zòng bīng dà lüè, wèi dōu xún jiǎn liú wéi jí suǒ bài.
神宗以夏國恭順，詔戒邊吏，毋先生事。會順寧寨蕃部逃入西界，蕃官劉紹能以兵追逐，劫夏人為質。梁乙埋怒，偵秦州無備，縱兵大掠，為都巡檢劉惟吉所敗。

sān yuè, liáng yǐ mái zhù bīng tiān dū shān, móu rù kòu.
三月，梁乙埋駐兵天都山，謀入寇。

yǐ mái wén wáng sháo gōng mù zhēng yú hé zhōu, zhī yán biān guǎ bèi, diǎn jí fān zhòng dù hé, zhù tiān dū shān jí lú zi chuān cè, yuē mǎ xián shān kān gǔ zhū zú wèi yuán. yǐ, wén sháo pò hé zhōu, jī zǒu mù zhēng, nǎi chè bīng tuì.
乙埋聞王韶攻木征於河州，知沿邊寡備，點集蕃眾渡河，駐天都山及蘆子川側，約馬銜山、龕谷諸族為援。已，聞韶破河州，擊走木征，乃撤兵退。

xià wǔ yuè, xiū liáng zhōu chéng.
夏五月，修涼州城。

liáng shì yǐ zhōng guó chéng wǔ shèng, yòu fù hé zhōu táo xī dì, kǒng bīng cóng xī fān rù, xiū liáng zhōu chéng jí páng jìn zhū zhài wèi shǒu jì.
梁氏以中國城武勝，又復河州洮西地，恐兵從西蕃入，修涼州城及旁近諸寨為守計。

àn: shū wǔ yuè, xiū chéng bù shí yě.
按：書「五月」，修城不時也。

liù yuè, qiǎn bīng fàn lín fǔ.
六月，遣兵犯麟、府。

yǐ sān qiān qí dà lüè rén chù ér hái.
以三千騎大掠人畜而還。

dōng shí yī yuè, xiàn mǎ, qǐng dà zàng jīng.
冬十一月，獻馬，請《大藏經》。

liáng shì qiǎn shǐ jìn mǎ, qǐng shú dà zàng jīng. shén zōng cì jīng, hái qí mǎ.
梁氏遣使進馬，請贖《大藏經》。神宗賜經，還其馬。

shí èr yuè, qiǎn shǐ rú liáo gòng.
十二月，遣使如遼貢。

yǔ gāo lì shǐ huì.
與高麗使會。

xī níng qī nián xià tiān cì lǐ shèng guó qìng wǔ nián xià sì yuè, qiǎn bīng yuán xī fān, cì jié hé chuān ér hái.
熙寧七年、夏天賜禮盛國慶五年夏四月，遣兵援西蕃，次結河川而還。

mù zhēng jū hé zhōu, wèi wáng sháo jī bài, zǒu tóu xià guó, yǐn zhòng zhēng fù gù dì. liáng yǐ mái xiān yǐ qī qiān rén fú mǎ xián shān hòu, dà duì cóng jié hé chuān yuán zhī. sháo qiǎn bīng duàn jìng lù, zhí kòu dìng qiāng chéng, jǐn pò jié hé chuān zú zhàng, tǎo jiàng mù zhēng, xià bīng suì hái.
木征居河州，為王韶擊敗，走投夏國，引眾爭復故地。梁乙埋先以七千人伏馬銜山後，大隊從結河川援之。韶遣兵斷徑路，直叩定羌城，盡破結河川族帳，討降木征，夏兵遂還。

wǔ yuè, fàn liú gōu bǎo.
五月，犯劉溝堡。

liáng yǐ mái fú wàn qí yú hēi shān wài, lìng bù qiú yǐ qiān qí fàn liú gōu. tōng shì shè rén liú chāng zuò yǐn bīng èr qiān chū yuán, xià bīng wěi dùn. chāng zuò zhuī zhī, zhàn bù jiě. bó mù, yǒu dà qiú tū ér qián, chāng zuò chōu shǐ, yī fā ér yì, yú zhòng bù gǎn jìn.
梁乙埋伏萬騎於黑山外，令部酋以千騎犯劉溝。通事舍人劉昌祚引兵二千出援，夏兵偽遁。昌祚追之，戰不解。薄暮，有大酋突而前，昌祚抽矢，一發而殪，餘眾不敢進。

liù yuè, dà hàn.
六月，大旱。

cǎo mù kū sǐ, yáng mǎ wú suǒ shí, jiān jūn sī lìng yú zhōng guó yuán biān fàng mù. shén zōng zhào liù lù jīng lüè sī: yán chá hàn fān, wú zhì qīn qiè.
草木枯死，羊馬無所食，監軍司令於中國緣邊放牧。神宗詔六路經略司：「嚴察漢蕃，無致侵竊。」

qiū qī yuè, yòu huán qìng zhū biān shú hù lái guī.
秋七月，誘環慶諸邊熟戶來歸。

zhōng guó shǎn xī zhū lù hàn jī, yuán biān fān hàn fá shí, liáng yǐ mái qiǎn rén yǐ cái wù zhāo yòu shú hù, yú shì guī zhě shén zhòng.
中國陝西諸路旱飢，緣邊蕃漢乏食，梁乙埋遣人以財物招誘熟戶，於是歸者甚眾。

jiǔ yuè, fàn lín zhōu, bài yú zhǎng chéng bǎn.
九月，犯麟州，敗於長城坂。

lín zhōu jù hé wài zhī chōng, chéng zhōng wú jǐng, qí huái shā quán zài chéng wài, xiàng yù tà chéng bāo zhī, ér shā tǔ shàn xiàn, měi xià bīng wéi chéng, chéng zhōng zhé yōu kě sǐ. lǚ gōng bì zhī tài yuán fǔ, yòng qí liáo dèng zi qiáo jì, fǎng gǔ bá zhóu fǎ, qù qí shā, yǐ mù tàn jǐn tǔ bāo quán zhú zhī, chéng suì gǒng gù. liáng yǐ mái qiǎn bīng yú qū yě hé lüè sāi shàng, shǒu gōng lín zhōu, bù kè ér tuì. dōu jiān wáng wén yù zì fǔ zhōu fù yuán, zhuī zhì zhǎng chéng bǎn, xià bīng fǎn dòu, dà bài, jǐn qì suǒ lüè nǎi miǎn.
麟州據河外之沖，城中無井，其淮沙泉在城外，向欲拓城包之，而沙土善陷，每夏兵圍城，城中輒憂渴死。呂公弼知太原府，用其僚鄧子喬計，仿古拔軸法，去其沙，以木炭、堇土包泉築之，城遂鞏固。梁乙埋遣兵逾屈野河掠塞上，首攻麟州，不克而退。都監王文郁自府州赴援，追至長城坂，夏兵返斗，大敗，盡棄所掠乃免。

dōng shí èr yuè, gù dū tǒng jūn wéi míng làng yù zú.
冬十二月，故都統軍嵬名浪遇卒。

làng yù fèi jū xià zhì, zuò wò yī shì, rì xùn zi sūn yǐ zhōng yì, kǒu bù yán bīng. zhì shì zú, yí biǎo yǐ zhuó yòng zhōng liáng, wù fàn zhōng guó wèi yán. zhū liáng è zhī, bù yǐ wén.
浪遇廢居下治，坐臥一室，日訓子孫以忠義，口不言兵。至是卒，遺表以「擢用忠良，勿犯中國」為言。諸梁惡之，不以聞。

xī níng bā nián xià dà ān yuán nián xià wǔ yuè, yòu fān sēng lǐ bā zhān jiàng, bù guǒ.
熙寧八年、夏大安元年夏五月，誘蕃僧李芭氈降，不果。

bā zhān jū huáng hé běi, bù zú shén zhòng, liáng shì shǐ rén xié yòu zhī. táo xī ān fǔ shǐ yǐ wén. shén zōng zhào shòu sān bān chāi shǐ běn zú xún jiǎn. bā zhān shòu zhí, suì bù guǒ jiàng.
芭氈居黃河北，部族甚眾，梁氏使人脅誘之。洮西安撫使以聞。神宗詔授三班差使、本族巡檢。芭氈受職，遂不果降。

liù yuè, yǐ nián hào shǔ dié yí xī hé.
六月，以年號署牒移熙河。

liáng yǐ mái qiǎn rén yú tōng yuǎn jūn jìng shàng lǐ suǒ táo bèi rén hù jí suǒ shī niú yáng, zhōng guó biān lì bù yīng. liáng shì lìng jiān jūn xī shuò é zé dié xī hé, chēng fān bù tōu jié rén chù tóu rù hàn jiè, lèi suǒ bù yǔ, qǐng gāo tài wèi wáng tuán liàn fù sān chà bǎo yǔ é dí fù mǎ huì yì, wěi shǔ dà ān yuán nián. xī hé yǐ wén, shén zōng yǐ xià guó jiǔ bǐng zhēng shuò, jīn wàng chēng nián hào, wéi yuè shēng shì, lìng yán jīng lüè shǐ yí dié yòu zhōu jié wèn.
梁乙埋遣人於通遠軍境上理索逃背人戶及所失牛羊，中國邊吏不應。梁氏令監軍錫碩訛則牒熙河，稱「蕃部偷劫人畜投入漢界，累索不與，請高太尉、王團練赴三岔堡與訛迪駙馬會議」，尾署「大安元年」。熙河以聞，神宗以夏國久稟正朔，今妄稱年號，違越生事，令延經略使移牒宥州詰問。

àn: xià zì jiàn guó gǎi yuán, zhǐ chēng jìng nèi, wèi yǒu xiǎn xíng zhōng guó zhě. yǒu zhī, wéi nǎng xiāo gào chēng dì jí shàng shū èr shì, rán qí shí shàng yǔ zhōng guó dí, wèi zú yì yě. jīn sān shì chēng chén, biǎo fèng zhēng shuò, nǎi zì shǔ nián hào, gōng dié biān chén, fēi jí ào jié zhī xìng yì sì nán xún zhī yī zhèng yú?
按：夏自建國改元，止稱境內，未有顯行中國者。有之，惟曩霄告稱帝及上書二事，然其時尚與中國敵，未足異也。今三世稱臣，表奉正朔，乃自署年號，公牒邊臣，非即驁桀之性易肆難馴之一證歟？

kòu tiān shèng zhài.
寇天聖寨。

yǐ mái shēng yán gōng tiān shèng, gù pái huái bù jí jìn, yǐ wù biān jiāng qī huì. jīng yuán jiāng lǐ bīn shǐ liú zhòng wǔ dié dé de qī, qǐng yú jīng shuài. shuài bù xìn, dàn liú yī jiāng yǔ zhòng wǔ jù. xià bīng guǒ rú qī zhì, zhòng wǔ lì jù, nǎi tuì.
乙埋聲言攻天聖，故徘徊不即進，以誤邊將期會。涇原將禮賓使劉仲武諜得的期，請於涇帥。帥不信，但留一將與仲武俱。夏兵果如期至，仲武力拒，乃退。

qiū qī yuè, qǐng tōng hé shì.
秋七月，請通和市。

guó zhōng zì jué shì fàn, cái yòng rì fá. liáng shì yóu lín zhōu shēn qǐng, shén zōng lìng yù tóng xī yǐ shì mǎ, qí xiān gǎo yǔ jí xū zhī wù réng jìn.
國中自絕市販，財用日乏。梁氏由麟州申請，神宗令鬻銅、錫以市馬，其纖縞與急須之物仍禁。

dōng shí yuè, bǎo tài jūn tǒng jūn yǔ cáng huā má yǐ bīng shì rù bào.
冬十月，保泰軍統軍禹藏花麻以兵事入報。

huā má cháng yí biān jìng yǒu móu, qiǎn qiú zhǎng sā chán děng shí sì rén rù sāi mài mǎ, chān zhī, wèi dé shùn zhài suǒ huò. zhī wèi zhōu cài yán qìng yuē: bǐ yí, gù lái chān ruò zhí zhī, shì chéng qí yí yě. gū cháng mǎ zhí qiǎn hái. huā má xīn dé zhī. wáng sháo chéng wǔ shèng, cháng kǒng xià bīng lái zhēng, jūn zhōng yī rì shù jīng. huā má mì yǐ fān zì wén bào wú tā, sháo yīn yí yǐ jīn bó, shǐ cì guó zhōng dòng jìng. shì shí qiǎn dì nuò ěr rù gào: yǐ mái diǎn jí rén mǎ, móu lüè yán biān shú hù dīng jiā děng zú. shén zōng zhào xī hé jīng lüè shǐ gāo zūn yù yōu cì zhī.
花麻嘗疑邊境有謀，遣酋長撒蟬等十四人入塞賣馬，覘之，為德順寨所獲。知渭州蔡延慶曰：「彼疑，故來覘；若執之，是成其疑也。」估償馬直遣還。花麻心德之。王韶城武勝，常恐夏兵來爭，軍中一日數驚。花麻密以蕃字文報「無他」，韶因遺以金帛，使伺國中動靜。是時遣弟諾爾入告：「乙埋點集人馬，謀掠沿邊熟戶丁家等族。」神宗詔熙河經略使高遵裕優賜之。

shí yī yuè, huǐ lín fǔ jiè hòu.
十一月，毀麟、府界堠。

lín fǔ yán biān jiè hòu lěi nián bù jiā màn shì, zhōng guó biān chén bù dié huì yòu zhōu, jù xìng xiū zhì. jiān jūn sī xīn yí, qiǎn rén tuī huǐ zhī, shù bīng bù néng jìn.
麟、府沿邊界堠累年不加墁飾，中國邊臣不牒會宥州，遽興修治。監軍司心疑，遣人推毀之，戍兵不能禁。

shí èr yuè, qiǎn qí jié guī hàn fān zú yú yán biān.
十二月，遣騎劫歸漢蕃族於沿邊。

chū, shén zōng yǐ xià guó nà kuǎn, yù biān chén bù dé zhāo nà xī jiè fān zú, ér guī hàn zhě rì zhòng, liáng shì qiǎn qí yán lù shāo jié, zhì píng zhài fān guān é jié tàn dé yǐ wén.
初，神宗以夏國納款，諭邊臣不得招納西界蕃族，而歸漢者日眾，梁氏遣騎沿路燒劫，治平寨蕃官訛節探得以聞。

xī níng jiǔ nián xià dà ān èr nián chūn zhēng yuè, guó zhǔ shǐ qīn zhèng, yǐ bīng fàn lín fǔ.
熙寧九年、夏大安二年春正月，國主始親政，以兵犯麟、府。

bǐng cháng shí nián shí liù, jù zhōng guó bīng rù jiè, yòng liáng yǐ mái yán, diǎn jí rén qí, chū rù lín fǔ èr zhōu jiān, yǐ shì bīng wēi.
秉常時年十六，懼中國兵入界，用梁乙埋言，點集人騎，出入麟、府二州間，以示兵威。

àn: bǐng cháng qīn zhèng, shǒu wù qióng bīng, shēn xìn jiān móu, wǎng zhī guó jì, yì shí kuí bǐng páng luò, yí qí wèi zhì rèn rén yě.
按：秉常親政，首務窮兵，深信奸謀，罔知國計，異時魁柄旁落，宜其位置任人也。

èr yuè, shǔ fān wēn xī xīn qǐng nèi fù, bù guǒ.
二月，屬蕃溫溪心請內附，不果。

xī xīn, wēn nè zhī dì, tóng jū miǎo chuān, wèi fān bù dōu xún jiǎn, xiàng shòu xià guó fèng gěi. qiǎn shǐ xī hé, qǐng jǔ zú nèi fù. jīng lüè shǐ gāo zūn yù yǐ wén, shén zōng yǐ xià zhǔ qīn zhèng zhī shǐ, bù xǔ zhāo jiē. yǐ ér, yòu xiāng shǒu lǐng yào méi chǔ měi yǐ xià sān shí yú rén qǐ nà tǔ guī shùn, yì bù shòu.
溪心，溫訥支弟，同居邈川，為蕃部都巡檢，向受夏國俸給。遣使熙河，請舉族內附。經略使高遵裕以聞，神宗以夏主親政之始，不許招接。已而，右廂首領耀沒楚美以下三十餘人乞納土歸順，亦不受。

sān yuè, liáo shǐ lái gào āi.
三月，遼使來告哀。

liáo rén yì huáng tài hòu bēng, shǐ lái gào āi, bìng cì yí wù.
遼仁懿皇太后崩，使來告哀，並賜遺物。

xià sì yuè, liáng yǐ mái shǐ mín gēng suī dé chéng shēng dì.
夏四月，梁乙埋使民耕綏德城生地。

zì suī dé chéng lì fēng hòu fēn jiāng zhì, wài yǒu liǎng bù gēng shēng dì yǒng wèi gé jiè, liáng yǐ mái shǐ mín jiàn qīn zhàn zhī. yán jīng lüè sī dié yòu zhōu wèn gù, bù bào.
自綏德城立封堠、分疆至，外有兩不耕生地永為隔界，梁乙埋使民漸侵占之。延經略司牒宥州問故，不報。

àn: chì míng shū shǐ, guī zuì yú yǐ mái yě.
按：斥名書「使」，歸罪於乙埋也。

wǔ yuè, qiǎn shǐ rú liáo diào jì.
五月，遣使如遼弔祭。

liáo zhǔ xún xià guó shì yí, shǐ zhě yǐ guó zhǔ qīn zhèng gào.
遼主詢夏國事宜，使者以國主親政告。

liù yuè, móu qǔ xī hé, bīng bù guǒ chū.
六月，謀取熙河，兵不果出。

bǐng cháng yǐ jīng yuán mín dù guì dào mǎ, lìng yòu zhōu dié zé. jì wén zōng gē shǒu lǐng guǐ zhāng rù kòu wǔ móu gǔ, yì diǎn jí shí èr wàn zhòng móu qǔ xī hé, yǐ liù wàn jù zhōng guó bīng lái lù, yǐ liù wàn gōng èr zhōu chéng, zhì zài bì qǔ. yǐ, dié zhě cóng miǎo chuān huí, yán zhōng guó bù nà wēn xī xīn děng jiàng, bīng bù chū.
秉常以涇原民杜貴盜馬，令宥州牒責。既聞宗哥首領鬼章入寇五牟谷，亦點集十二萬眾謀取熙河，以六萬拒中國兵來路，以六萬攻二州城，志在必取。已，諜者從邈川回，言中國不納溫溪心等降，兵不出。

àn: cǐ xià rén móu qǔ xī hé zhī shǐ. xī hé wèi xià rén bì zhēng zhī dì, zì mù zhēng nèi fù, wú rì bù qiè jīng tūn. zī yǐ zhōng guó bù nà jiàng rén, jí bīng ér zhǐ, shì yóu yǒu bào dé zhī sī yān. shū bù guǒ chū, yǔ zhī yě.
按：此夏人謀取熙河之始。熙河為夏人必爭之地，自木征內附，無日不切鯨吞。茲以中國不納降人，集兵而止，是猶有報德之思焉。書「不果出」，予之也。

qiū bā yuè, huán zhōu mù jiā zú qǐng jiàng.
秋八月，環州慕家族請降。

chū, huán zhōu fān guān mù ēn mù huà shù lì biān gōng, zhōng guó cì lài yōu wò. ēn děng méi hòu, zú zhòng yì fán, xiàng bèi bù yī. shí yǒu shù zú yù tóu xià guó, qǐng fā rén mǎ jiē yīng. yuán biān shǒu lǐng mì shēn yá tóu yǐ wén.
初，環州蕃官慕恩、慕化數立邊功，中國賜賚優渥。恩等沒後，族眾益繁，向背不一。時有數族欲投夏國，請發人馬接應。緣邊首領密申衙頭以聞。

xī níng shí nián xià dà ān sān nián chūn èr yuè, zhú jiǎng zōng chéng.
熙寧十年、夏大安三年春二月，築講宗城。

bǐng cháng yú àn, wèi xī shì zhào míng wén. liáng yǐ mái quàn yú jiǎng zōng lǐng guǎng jù cái mù, chuàng zhú chéng bǎo, dì yǔ huán qìng lù xiāng bī. jīng lüè sī kǒng zhì biān huàn, qǐng lìng bǎo ān jūn yí dié jié wèn.
秉常愚暗，未悉誓詔明文。梁乙埋勸於講宗嶺廣聚材木，創築城堡，地與環慶路相逼。經略司恐致邊患，請令保安軍移牒詰問。

xià wǔ yuè, liáng wù yǐ zhí huán qìng yòu jiàng rén qiě wū, róu yuǎn shǒu jiāng sūn guì fā bīng lái gōng. liù yuè, qiǎn shǐ rù gào.
夏五月，梁兀乙執環慶誘降人且烏，柔遠守將孫貴發兵來攻。六月，遣使入告。

wù yǐ, yǐ mái zú zi, bù luò zuì shèng. huán qìng jīng lüè shǐ gāo zūn yù qiǎn fān bù qiě wū bīng mǎ jiān yā wáng yuàn qián zhì zhàng xià zhēn shì, chéng jiān yòu wù yǐ jiàng. wù yǐ zhí qiě wū, yuàn zǒu, hái gào róu yuǎn zhài zhǔ sūn guì. guì tóng xún jiǎn hú yǒng dé fā bīng lín jiè, suǒ qiě wū, zòng huǒ fén xīn hé shì. bǐng cháng qiǎn shǐ rù gào, shén zōng zé jiàng zūn yù děng yǒu chà.
兀乙，乙埋族子，部落最盛。環慶經略使高遵裕遣蕃部且烏、兵馬監押王願潛至帳下偵事，乘間誘兀乙降。兀乙執且烏，願走，還告柔遠寨主孫貴。貴同巡檢胡永德發兵臨界，索且烏，縱火焚新和市。秉常遣使入告，神宗責降遵裕等有差。

àn: shū yòu jiàng, zuì huán qìng yě. shì shí, xià guó zài shùn nì zhī jiān, biān chén bù dé yì yǐ huái róu zhī, shù yù chěng bù dé ěr. jiān shǐ rù guó, jì yòu zhòng chén, qǐ zhōng guó tǐ hū? nǎi fù sì bīng zòng huǒ, xià bù chéng xì rù qīn, jǐn qiǎn shǐ rù zòu, shì wèi shī shì dà zhī lǐ yě. jù shì shū, qí yì zì jiàn.
按：書「誘降」，罪環慶也。是時，夏國在順逆之間，邊臣布德意以懷柔之，庶欲逞不得耳。間使入國，計誘重臣，豈中國體乎？乃復肆兵縱火，夏不乘隙入侵，僅遣使入奏，是未失事大之禮也。據事書，其義自見。

qiū bā yuè, qìng zhōu shú hù lái qīn.
秋八月，慶州熟戶來侵。

qìng zhōu xī gǔ zhài yǔ xià guó lián jiè, qí shú hù chéng fān zú wú bèi, rù jiè shā duó rén mǎ. huán qìng jīng lüè sī yǐn qí shì, fǎn yǐ xià rén qīn rù hàn jiè shè shāng shú hù wèi cí, yí dié yòu zhōu jié wèn.
慶州西谷寨與夏國連界，其熟戶乘蕃族無備，入界殺奪人馬。環慶經略司隱其事，反以夏人侵入漢界、射傷熟戶為辭，移牒宥州詰問。

àn: shùn níng zhài zhǔ tián yán: biān shì zhī zuò, wèi yǒu bù yóu shú hù zhě. píng shí rù xī jiè dào zī chù rén hù, jí xià rén lǐ suǒ, què fǎn chēng xī rén rù hàn wèi dào. biān chén huò wèi xī bǐ qíng, huò wàng xī gōng shǎng, zēng shì shì duān, gèng zhì zhū shā wú gū, yǐ tiāo biān xìn. guān cǐ yán, zhī sòng shì xī biān zhī huò, wèi kě zhuān wèi xià rén jiù yě.
按：順寧寨主田言：「邊事之作，未有不由熟戶者。平時入西界盜孳畜人戶，及夏人理索，卻反稱西人入漢為盜。邊臣或未悉彼情，或妄希功賞，增飾事端，更致誅殺無辜，以挑邊釁。」觀此言，知宋室西邊之禍，未可專為夏人咎也。

fù: céng bù rì lù: shí yuè guǐ mǎo, zhào lín zhōu fān guān gāo shì zhōng lǐ bǎo zhōng gè qiān yī guān, yǐ hé dōng ān fǔ shǐ hán jiàng yán shì zhōng děng bǔ shā xī zéi, bù shī qī huì gù yě. kǎo lǐ shì zhǎng biān jí xià guó chuán, shì nián, xià rén wèi cháng fàn hé dōng, rì lù bù zhī hé jù. yòu sòng shǐ liú shào néng chuán: xī níng zhōng, bài xià rén yú pò luó chuān, cè gōng wèi zuì. shì shì nián yuè yì wú kǎo.
附：曾布《日錄》：「十月癸卯，詔麟州蕃官高世忠、李保忠各遷一官，以河東安撫使韓絳言世忠等捕殺西賊，不失期會故也。」考李氏《長編》及《夏國傳》，是年，夏人未嘗犯河東，《日錄》不知何據。又《宋史·劉紹能傳》：熙寧中，敗夏人於破羅川，策功為最。是事年月亦無考。

yuán fēng yuán nián xià dà ān sì nián chūn sān yuè, qiǎn dié wéi xīn rù biān, bèi zhū, suì zhí xī zhōu fān hù wù shèng yǐ guī.
元豐元年、夏大安四年春三月，遣諜嵬心入邊，被誅，遂執熙州蕃戶兀勝以歸。

chū, bǐng cháng yòu biān mín liú bó yí zuò jiān xì, zhēn zhōng guó xū shí, shì jué bèi zhū. yǐ, qiǎn fān hù wéi xīn rù huán zhōu, nì yú shú hù chuī níng jiā, shēng yán diǎn bīng dà jí, xiān gōng huán qìng, wèi luó zhě suǒ huò. jīng lüè sī gēn jiū dé shí, yòu zhū zhī. bǐng cháng nù, zòng bīng rù xī hé, zhí zhū wàng zú fān hù wù shèng děng shù rén guī, qiú yú dì láo, jīng wǔ rì fàng hái.
初，秉常誘邊民劉勃怡作奸細，偵中國虛實，事覺被誅。已，遣蕃戶嵬心入環州，匿於熟戶吹寧家，聲言「點兵大集，先攻環慶」，為邏者所獲。經略司根究得實，又誅之。秉常怒，縱兵入熙河，執珠旺族蕃戶兀勝等數人歸，囚於地牢，經五日放還。

xià sì yuè, lì xī hé fēng hòu.
夏四月，立熙河封堠。

bǐng cháng qiǎn rén yú xī hé jiè nèi jué kēng, huà shí zì, lì cǎo fēng wèi hòu, dōu zǒng guǎn sūn liáng chén yǐ wén, shén zōng lìng yán lù yí dié jiè yuē zhī.
秉常遣人於熙河界內掘坑，畫十字，立草封為堠，都總管孫良臣以聞，神宗令延路移牒戒約之。

wǔ yuè, huò hé dōng cì shì rén zī yǔn.
五月，獲河東刺事人資允。

zī yǔn, lín zhōu yín chéng zhài shú hù. rù jiè zhēn shì, huò zhī, yǐ ér táo guī.
資允，麟州銀城寨熟戶。入界偵事，獲之，已而逃歸。

liù yuè, yòu zhōu dié yán lù, qǐng jìn qīn gēng.
六月，宥州牒延路，請禁侵耕。

lín zhōu xīng zuì làng mù guā pù zhū chù, xiàng wèi zhōng guó fèi dì, zì xī níng bā nián hòu, jū mín pō shì kěn pì. xià fān bù rǎng zhī bù dé, zhǐ wèi qīn gēng shēng dì, sù yú jiān jūn sī. jiān jūn sī yǐ wén, bǐng cháng lìng yòu zhōu yí dié yán, qǐng jìn zhī.
麟州星最浪、木瓜鋪諸處，向為中國廢地，自熙寧八年後，居民頗事墾闢。夏蕃部攘之不得，指為侵耕生地，訴於監軍司。監軍司以聞，秉常令宥州移牒延，請禁之。

qiū bā yuè, yǐ bīng lüè yán, bù kè.
秋八月，以兵掠延，不克。

qiū jià dà rěn, liáng yǐ mái tún qiān qí yú dà huì píng, jiāng qǔ zhī. yán dōu jiān gāo yǒng néng jiǎn jīng qí tū chū, xià zhòng jīng kuì, qián xiá èr rén bèi huò. yǐ mái lìng yuē: yǒu néng dé gāo liù zhái zhě, shǎng jīn yǔ shēn děng. yǒng néng, qí zú zǔ wén pī, yǐ suī zhōu jiàng zhě yě.
秋稼大稔，梁乙埋屯千騎於大會平，將取之。延都監高永能揀精騎突出，夏眾驚潰，鈐轄二人被獲。乙埋令曰：「有能得高六宅者，賞金與身等。」永能，其族祖文丕，以綏州降者也。

dōng shí yuè, cì shí fú shǐ zhào kān zhì, fù shū yǐ xiè.
冬十月，賜時服使趙戡至，附書以謝。

gù shì: shòu zhōng guó gěi cì, bì qiǎn shǐ jī biǎo xiè. shí gé mén zhī hòu zhào kān yā cì zhòng dōng shí fú zhì, bǐng cháng yǐ fān shū fù zhī rù xiè, kān zhé shōu jiē. shén zōng zhào huǐ qí shū, lìng kāi fēng fǔ hé kān zuì.
故事：受中國給賜，必遣使齎表謝。時閤門祗候趙戡押賜仲冬時服至，秉常以蕃書附之入謝，戡輒收接。神宗詔毀其書，令開封府劾戡罪。

àn: shū fù shū xiè, zhe wú lǐ yě. xià suī xiǎo bāng, wú lǐ hé yǐ lì guó? bǐng cháng jǔ dòng qīng lǜ, hòu rì tīng lǐ qīng móu guī sòng, yǐ jiàn yú cǐ.
按：書「附書謝」，著無禮也。夏雖小邦，無禮何以立國？秉常舉動輕率，後日聽李清謀歸宋，已見於此。

shí yī yuè, qǐng zhòng dìng biān jiè.
十一月，請重定邊界。

chū, yòu zhōu qǐng zhōng guó jìn lín fǔ gēng dì, shén zōng lìng biān mín bù dé wéi jìn, ér zhào xī rén xún mǎ yì yí xī yī jiù chù guò zhù. yán jīng lüè shǐ lǚ huì qīng dié yù yòu zhōu, yǐ mǎ wǔ pǐ yì qǔ suǒ lǔ rén mín. yòu zhōu huí dié yán, qǐng qiǎn guān yǔ běn guó biān chén zhòng jiāng sū yù dài fēn lì wén zì, yī lǐ shí rèn, xī huǐ suǒ qīn gēng shēng dì, rán hòu jiāng běn jiè qián hòu táo bèi zhuō shā rén mǎ yú jiè shǒu jiāo huì. shén zōng bù xǔ.
初，宥州請中國禁麟、府耕地，神宗令邊民不得違禁，而詔西人巡馬亦宜悉依舊處過住。延經略使呂惠卿牒諭宥州，以馬五匹易取所擄人民。宥州回牒言，請遣官與本國邊臣重將蘇御帶分立文字，依理識認，悉毀所侵耕生地，然後將本界前後逃背捉殺人馬於界首交會。神宗不許。

shí èr yuè, hé dōng shǐ lái yì fēng zhōu gēng dì.
十二月，河東使來議豐州耕地。

hé dōng fēng zhōu jiù yǒu shǔ fān bǎo jù, zì nǎng xiāo rù kòu lüè, yǐ xī lái yǒng ān bǎo níng sān zhài wài jǐn chéng kuàng tǔ, liǎng jiè jiǔ yǐ shēng dì hù zhēng. hé dōng shǒu wáng chóng zhěng yǔ shǒu lǐng yì, yǐ shā hé wèi jiè, wěi guān biāo liàng hé gēng dì gè sān shí qǐng, qǐng gè yǒu jī, yú shì fēng zhōu jiè zhì nǎi míng.
河東豐州舊有屬蕃保聚，自曩霄入寇掠，以西來、永安、保寧三寨外盡成曠土，兩界久以生地互爭。河東守王崇拯與首領議，以沙河為界，委官標量合耕地各三十頃，頃各有畸，於是豐州界至乃明。

yuán fēng èr nián xià dà ān wǔ nián chūn èr yuè, qiǎn fān hù chāng níng zhà jiàng yú yán, bèi zhū.
元豐二年、夏大安五年春二月，遣蕃戶昌寧詐降於延，被誅。

bǐng cháng suǒ qiǎn cì shì rén lǚ wèi zhōng guó bǔ zhū, nǎi shǐ chāng níng zhà wèi tóu shùn, zhōng guó shòu yǐ tián zhái, yòu zhōu yáng yǐ dié suǒ, shén zōng bù xǔ. níng qián yǔ fān bù sū ne děng yào jié cì tàn biān shì yǐ bào, jiǔ zhī shì lù, wèi yán jīng lüè sī suǒ zhū.
秉常所遣刺事人屢為中國捕誅，乃使昌寧詐為投順，中國授以田宅，宥州佯以牒索，神宗不許。寧潛與蕃部蘇呢等要結刺探邊事以報，久之事露，為延經略司所誅。

sān yuè, huò lín fǔ guān jūn lǚ zhòng děng, xún guī zhī.
三月，獲麟、府官軍呂重等，尋歸之。

bǐng cháng yǐ lín fǔ gēng dì wèi dìng, mìng fān bù jiàn zhōng guó biān mín zhé shè shā zhī. zhòng děng xún shì qí dì, jù bèi huò. jīng lüè sī qiǎn rén lái suǒ, shǐ fàng guī.
秉常以麟、府耕地未定，命蕃部見中國邊民輒射殺之。重等巡視其地，俱被獲。經略司遣人來索，始放歸。

qiū qī yuè, qīn suī dé chéng.
秋七月，侵綏德城。

bǐng cháng yǐ zhōng guó zhū chāng níng, jù bīng dà chuí kēng, qīn suī dé chéng. gāo yǒng néng jī zhī, zǒu hái.
秉常以中國誅昌寧，聚兵大垂坑，侵綏德城。高永能擊之，走還。

bā yuè, lüè dà huì píng.
八月，掠大會平。

liáng yǐ mái móu zì mǎn táng chuān kòu dà huì píng, shā lüè fáng tián rén mǎ. xià rén yí dōu tóng fān bù chuī líng jié rù bào, yán dōu jiān lǐ pǔ lǜ bīng zhuī zhú, yǐ mái nǎi chū sài.
梁乙埋謀自滿堂川寇大會平，殺掠防田人馬。夏人移都同蕃部吹凌結入報，延都監李浦率兵追逐，乙埋乃出塞。

dōng shí yī yuè, yí dié hé dōng, qǐng jiāo huì rén hù.
冬十一月，移牒河東，請交會人戶。

liáng yǐ mái qiǎn fān guān zhāng líng zhōu nú wěi wèi hàn rén, rù biān zhēn shì, wèi jīng yuán yóu bīng suǒ huò. nǎi yí dié hé dōng, yán yǐ suǒ lǔ hàn jiè zhū biān rén mǎ yǔ běn guó bèi zhuō rén mǎ jiāo huàn. jīng lüè sī yǐ wén, shén zōng xǔ zhī.
梁乙埋遣蕃官張靈州奴偽為漢人，入邊偵事，為涇原游兵所獲。乃移牒河東，言以所擄漢界諸邊人馬與本國被捉人馬交換。經略司以聞，神宗許之。

yuán fēng sān nián xià dà ān liù nián chūn zhēng yuè, fù xíng hàn lǐ.
元豐三年、夏大安六年春正月，復行漢禮。

bǐng cháng lián cì fàn biān, měi dé hàn rén, zhé fǎng yǐ zhōng guó zhì dù, xīn qiè hǎo zhī, nǎi xià lìng guó zhōng xī qù fān yì, fù xíng hàn lǐ. zhū chén ā liáng shì zhě jiē yán bù biàn, liáng yǐ mái yǔ qí shū mǔ yì xiāng jì quàn bǐng cháng, bù tīng.
秉常連次犯邊，每得漢人，輒訪以中國制度，心竊好之，乃下令國中悉去蕃議，復行漢禮。諸臣阿梁氏者皆言不便，梁乙埋與其叔母亦相繼勸秉常，不聽。

àn: cǐ xià guó fèi luàn zhī yóu. xī chéng míng dào yún: zhì dào yǒu cóng běn ér yán, yì yǒu cóng shì ér yán. cóng shì ér yán, jiù zhī bì xū biàn, suǒ wèi dà biàn zé dà yì, xiǎo biàn zé xiǎo yì. xià zhī xíng hàn lǐ, fēi biàn hū? rán hòu rì zú yǐ zhì luàn, liáng yóu bǐng cháng nián shào, fǔ zhī bù dé qí rén gù yě, qǐ lǐ jiē zhī lì zāi?
按：此夏國廢亂之由。昔程明道云：治道有從本而言，亦有從事而言。從事而言，救之必須變，所謂大變則大益，小變則小益。夏之行漢禮，非變乎？然後日卒以致亂，良由秉常年少，輔之不得其人故也，豈禮階之厲哉？

èr yuè, móu gōng miǎo chuān.
二月，謀攻邈川。

bǐng cháng yǐ xī fān dǒng zhān fù chén zhōng guó, shòu xī píng jié dù shǐ zhí, qiǎn zhòng móu xí miǎo chuān. yǐ, wén qí chéng zhǔ wēn nè zhī yǐng chéng yǐ qiǎn ā lìng jīng kuǎn sāi, nǎi chè bīng hái. ā lìng jīng, wēn xī xīn dì yě.
秉常以西蕃董氈復臣中國，受西平節度使職，遣眾謀襲邈川。已，聞其城主溫訥支郢成已遣阿令京款塞，乃撤兵還。阿令京，溫溪心弟也。

xià sì yuè, qiǎn shǐ jìn fèng huáng tài hòu shān líng.
夏四月，遣使進奉皇太后山陵。

shǐ rén zhì, yǐ hòu qī. shén zōng lìng xiān zhì yǒng zhāo líng shè jì, rán hòu yì què fèng wèi.
使人至，已後期。神宗令先至永昭陵設祭，然後詣闕奉慰。

qiū qī yuè, zhú sā bū zōng chéng yǐ kuī hé zhōu.
秋七月，築撒逋宗城以窺河州。

hé zhōu jiè huáng hé zhī nán, táo hé zhī xī, yǔ liáng zhōu jiē rǎng. liáng yǐ mái móu qǔ zhī, jí bīng wàn rén, xìng zhú sā bū zōng chéng yǐ è yào hài. xī xìng shǒu lǐng yǔ cáng jié bū yào fān bù bēn jū yǐ yì shū rù gào, shén zōng mìng xī hé jīng lüè duō bèi bīng mǎ jìn zhǐ zhī.
河州界黃河之南，洮河之西，與涼州接壤。梁乙埋謀取之，集兵萬人，興築撒逋宗城以扼要害。西興首領禹藏結逋藥、蕃部奔鞠以驛書入告，神宗命熙河經略多備兵馬禁止之。

jiǔ yuè, fàn dāng chuān bǎo.
九月，犯當川堡。

liáng yǐ mái yǐ liǎng wàn qí wéi xī hé dāng chuān bǎo, gāo yǒng néng lǜ qiān rén fù yuán, cù yǔ yù, xià zhòng jiàn qí shì ruò, jù wéi zhī. yǒng néng yī xiǎn jié zhèn, qiě dòu qiě què, lìng hòu qí yáng chén, ruò yuán jūn zhì zhě. xià bīng jīng jù, jiě wéi.
梁乙埋以兩萬騎圍熙河當川堡，高永能率千人赴援，猝與遇，夏眾見其勢弱，聚圍之。永能依險結陣，且斗且卻，令後騎揚塵，若援軍至者。夏兵驚懼，解圍。

dōng shí yī yuè, fǎn huán zhōu tián.
冬十一月，返環州田。

xià jìng yǔ huán zhōu quǎn yá xiāng cuò, dāng zhōng guó qiū huò shí, xià rén bì zòng bīng qīn lüè, qí tián duō qì wù lǐ, suì jù zhī. zhī qìng zhōu yú chōng xí suǒ bù yǐ shí gēng zhí, mù jiā zú shān yí jí pàn hù rù xī zhě sān bǎi wèi wèi, yòu qiǎn jiāng zhāng shǒu yuē yào bīng sāi shàng. xià rén jù, nǎi fǎn qí tián.
夏境與環州犬牙相錯，當中國秋獲時，夏人必縱兵侵掠，其田多棄勿理，遂據之。知慶州俞充檄所部以時耕植，募家族山夷及叛戶入西者三百為衛，又遣將張守約耀兵塞上。夏人懼，乃返其田。