qǐ zhān méng dān è zhēng yuè, jǐn qiáng yǔ dà huāng luò shí èr yuè, fán sān nián.
起旃蒙单阏正月,尽强圉大荒落十二月,凡三年。
huì kuò, guāng zōng dì èr zi, mǔ yuē cí yì huáng hòu lǐ shì. guāng zōng wèi gōng wáng, cí yì mèng rì zhuì yú tíng, yǐ shǒu chéng zhī, yǐ ér yǒu shēn, qián dào sì nián shí yuè bǐng wǔ, shēng dì yú wáng dǐ. wǔ nián wǔ yuè, cì jīn míng. chún xī wǔ nián shí yuè, fēng yīng guó gōng. qī nián èr yuè, chū jiù fù. shí èr nián sān yuè, fēng píng yáng jùn wáng. shí liù nián sān yuè, guāng zōng shòu shàn, sān yuè, jìn fēng jiā wáng.
讳扩,光宗第二子,母曰慈懿皇后李氏。光宗为恭王,慈懿梦日坠于庭,以手承之,已而有娠,乾道四年十月丙午,生帝于王邸。五年五月,赐今名。淳熙五年十月,封英国公。七年二月,初就傅。十二年三月,封平阳郡王。十六年三月,光宗受禅,三月,进封嘉王。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì qìng yuán yuán nián jīn míng chāng liù nián
○宁宗法天备道纯德茂功仁文哲武圣睿恭孝皇帝庆元元年(金明昌六年)
zhēng yuè, dīng sì shuò, juān liǎng huái zū shuì. xuán juān tái yán hú sān zhōu pín mín shēn dīng zhé bó qián yī nián.
正月,丁巳朔,蠲两淮租税。旋蠲台、严、湖三州贫民身丁折帛钱一年。
xīn mǎo, jīn chì yǒu sī gěi tiān shuǐ jùn gōng jiā shǔ tián zhái.
辛卯,金敕有司给天水郡公家属田宅。
rén chén, jīn zhǔ rú chūn shuǐ.
壬辰,金主如春水。
rén yín, lí zhōu mán kòu ān jìng zhài, yì yǒng jūn zhèng jiāng yáng shī jié jí jiàng zuǒ wáng quán děng zhàn què zhī. xún yǐ shī jié chōng chéng dū fǔ lù bīng mǎ dōu jiān.
壬寅,黎州蛮寇安静寨,义勇军正将杨师杰及将佐王全等战却之。寻以师杰充成都府路兵马都监。
xīn hài, jīn zhǔ yù cān zhī zhèng shì xū chí guó yuē:" hé shàng yì fū jù jū, kǒng shēng jí yì, kě lǐn yī hù shì zhī."
辛亥,金主谕参知政事胥持国曰:“河上役夫聚居,恐生疾疫,可廪医护视之。”
èr yuè, dīng sì shuò, zhào liǎng huái zhū zhōu quàn mín gēng kěn huāng tián.
二月,丁巳朔,诏两淮诸州劝民耕垦荒田。
jīn chì yǒu sī, xíng gōng cè jí liè suǒ, yǒu nóng zhě fú jìn.
金敕有司,行宫侧及猎所,有农者弗禁。
jǐ wèi, jīn shǐ jì gāo méi.
己未,金始祭高禖。
rén xū, zhào sì xiù wáng bó guī zàn bài bù míng.
壬戌,诏嗣秀王伯圭赞拜不名。
gēng wǔ, jīn zhǔ hái dōu.
庚午,金主还都。
dīng chǒu, jīn jīng shī dì zhèn, dà yǔ báo, zhòu huì, zhèn yìng tiān mén yòu chī wěi.
丁丑,金京师地震,大雨雹,昼晦,震应天门右鸱尾。
wù yín, yòu chéng xiàng zhào rǔ yú bà. chū, hán tuō zhòu yù zhú rǔ yú ér nán qí míng, jīng tāng yuē:" bǐ zōng xìng yě, wū yǐ móu wēi shè jì, zé yī wǎng dǎ jìn yǐ." tuō zhòu rán zhī, yǐ mì shū jiān lǐ mù yǒu yuàn yú rǔ yú, yǐn wèi yòu zhèng yán, shǐ zòu rǔ yú yǐ tóng xìng jū xiàng wèi, jiāng bù lì yú shè jì. rǔ yú chū zhè jiāng tíng dài zuì, suì yǐ guān wén diàn dà xué shì chū zhī fú zhōu.
戊寅,右丞相赵汝愚罢。初,韩侂胄欲逐汝愚而难其名,京镗曰:“彼宗姓也,诬以谋危社稷,则一网打尽矣。”侂胄然之,以秘书监李沐有怨于汝愚,引为右正言,使奏汝愚以同姓居相位,将不利于社稷。汝愚出浙江亭待罪,遂以观文殿大学士出知福州。
jiǎ shēn, xiè shēn fǔ děng lùn rǔ yú mào jū xiàng wèi, jīn jì bà miǎn, bù dàng jiā yǐ shū diàn lóng míng, shuài fān zhòng jì, nǎi mìng tí jǔ dòng xiāo gōng.
甲申,谢深甫等论汝愚冒居相位,今既罢免,不当加以书殿隆名,帅籓重寄,乃命提举洞霄宫。
zhí xué shì yuàn zhèng shí cǎo zhì, yǒu yún:" qǐng wǒ jiā zhī duō nàn, lài shuò fǔ zhī jīng zhōng. chí wēi dìng qīng, ān shè jì yǐ wéi yuè rèn gōng jié jié, lì guó jiā wú bù wéi." zuò wú biǎn cí, yì miǎn guān.
直学士院郑湜草制,有云:“顷我家之多难,赖硕辅之精忠。持危定倾,安社稷以为悦;任公竭节,利国家无不为。”坐无贬祠,亦免官。
bīng bù shì láng zhāng yǐng shì jīng wéi, dì yuē:" jiàn guān yǒu yán zhào rǔ yú zhě, qīng děng wèi hé?" tóng liè màn wú kě fǒu. yǐng yán:" tiān dì biàn qiān, rén qíng wēi yí, jiā yǐ dí rén mān wǔ, guó shì wèi ān, wèi kě qīng tuì dà chén. yuàn jiàng zhào xuān yù rǔ yú, wú tīng qí qù. yǐng suì yǐ rǔ yú dǎng bà.
兵部侍郎章颖侍经帏,帝曰:“谏官有言赵汝愚者,卿等谓何?”同列漫无可否。颖言:“天地变迁,人情危疑,加以敌人嫚侮,国势未安,未可轻退大臣。愿降诏宣谕汝愚,毋听其去。颖遂以汝愚党罢。
guó zǐ jì jiǔ lǐ xiáng yán:" qù suì shòu huáng bēng, liǎng gōng gé jué, zhōng wài xiōng xiōng, liú zhèng qì zǎi xiàng ér qù, guān liáo jī yù jiě sàn, jū sāng wú zhǔ, guó mìng rú fā. rǔ yú bù wèi miè zú, jué cè lì bì xià, fēng chén bù yáo, tiān xià fù ān, shè jì zhī chén yě. nài hé wú niàn gōng zhì yì, shǐ jīng zhōng chén jié, fú yù àn àn, hé yǐ shì hòu shì?" zhī lín ān fǔ xú yì, sù wèi rǔ yú suǒ qì, fán yǒu zhèng wù, duō zī fǎng zhī, yì suí fù bì zhù, bù bì xíng jī. yòu cháng quàn rǔ yú zǎo tuì jí yù fáng tuō zhòu zhī jiān, tuō zhòu yóu yuàn zhī. jí shì yǔ guó zǐ bó shì yáng jiǎn, yì kàng lùn liú rǔ yú lǐ mù hé wèi dǎng, jiē chì zhī.
国子祭酒李祥言:“去岁寿皇崩,两宫隔绝,中外汹汹,留正弃宰相而去,官僚几欲解散,居丧无主,国命如发。汝愚不畏灭族,决策立陛下,风尘不摇,天下复安,社稷之臣也。奈何无念功至意,使精忠臣节,怫郁黯闇,何以示后世?”知临安府徐谊,素为汝愚所器,凡有政务,多咨访之,谊随副裨助,不避形迹。又尝劝汝愚早退及预防侂胄之奸,侂胄尤怨之。及是与国子博士杨简,亦抗论留汝愚;李沐劾为党,皆斥之。
shí yú duān lǐ zài shū fǔ, yǔ rǔ yú tóng xīn fǔ zhèng, rǔ yú cháng yuē:" shì lùn wèi yī, fēi yú chǔ gōng bù néng rèn." jí rǔ yú bèi zhú, duān lǐ bù néng jiù, dàn cháng xū ér yǐ. chù gōng, duān lǐ zì yě.
时余端礼在枢府,与汝愚同心辅政,汝愚尝曰:“士论未一,非余处恭不能任。”及汝愚被逐,端礼不能救,但长吁而已。处恭,端礼字也。
sān yuè, bǐng xū shuò, rì yǒu shí zhī.
三月,丙戌朔,日有食之。
jiǎ wǔ, jīn yǐ hàn lín zhí xué shì fù zhū lī zi yuán wèi yòu sī jiàn, jiān chá yù shǐ tián zhòng lǐ wèi zuǒ shí yí, hàn lín xiū zhuàn bù sà é ěr kè jiān yòu shí yí. yù yuē:" guó jiā shè zhì jiàn guān, fēi qǔ xū míng, gài zé shí xiào, shù jī yǒu suǒ bì yì. qīng děng jiē cháo tíng xuǎn zhuó, yí zhí yán wú yǐn. lù duó zuǒ qiān, běn yǐ tā zuì, qīng děng wù yǐ bèi zé, suì wèi bì bù gǎn yán!"
甲午,金以翰林直学士富珠哩子元为右司谏,监察御史田仲礼为左拾遗,翰林修撰布萨额尔克兼右拾遗。谕曰:“国家设置谏官,非取虚名,盖责实效,庶几有所裨益。卿等皆朝廷选擢,宜直言无隐。路鐸左迁,本以它罪,卿等勿以被责,遂畏避不敢言!”
guǐ chǒu, zhào shì cóng tái jiàn liǎng shěng jí yì jiāng nán yán jiāng zhū zhōu xíng tiě qián lì hài.
癸丑,诏侍从、台谏、两省集议江南沿江诸州行铁钱利害。
xià, sì yuè, dīng sì, tài fǔ sì chéng lǚ zǔ jiǎn shàng fēng shì yuē:" bì xià chū zhèng qīng míng, dēng yòng zhōng liáng. rán céng wèi yú shí, zhū xī, lǎo rú yě, péng guī nián, jiù xué yě, yǒu suǒ lùn liè, zé jí xǔ zhī qù. zhì yú lǐ xiáng, lǎo chéng dǔ shí, fēi yǒu piān bǐ, gài zhòng tīng suǒ gòng fú zhě, jīn yòu zhōng yú chì zhú. chén kǒng zì shì tiān xià yǒu dāng yán zhī shì, bì jiàng xiàng shì yǐ wéi jiè, qián kǒu jié shé zhī fēng yī chéng ér wèi yì fǎn, shì qǐ guó jiā zhī lì yé?" yòu yuē:" jīn zhī néng yán zhī shì, qí suǒ nán fēi zài yú dé zuì jūn fù, ér zài wǔ yì quán shì. gū yǐ chén suǒ zhī zhě yán zhī: nán mò nán yú lùn zāi yì, rán yán zhī ér bù huì zhě, yǐ qí shì bù guān yú quán shì yě. ruò nǎi yù bǐ zhī jiàng, miào táng bù gǎn zhòng wéi, tái jiàn bù gǎn shēn lùn, gěi shě bù gǎn gù zhí, gài yǐ qí shì guān guì xìng, shēn lǜ chéng jiàn jī fā ér zhòng dé zuì yě. gù fán quàn dǎo rén zhǔ shì cóng zhōng chū zhě, gài yù jiǎ rén zhǔ zhī shēng shì yǐ jiàn qiè wēi quán ěr. bǐ zhě wén zhī dào lù, zuǒ yòu zhí yuē yù, yú chù zhì fèi zhì zhī jì, jiān dé wén zhě, chē mǎ fú còu, qí mén rú shì, shì quán hù chǒng, yáo hàn wài tíng. chén kǒng shì shì jìn yín, zhèng guī xìng mén, fán suǒ jiàn jìn, jiē qí suǒ sī, fán suǒ qīng xiàn, jiē qí suǒ è, qǐ dàn cè mù dàn wèi, mò gǎn zhǐ yán! ér ē bǐ shùn cóng, nèi wài biǎo lǐ zhī huàn, bì jiāng xíng jiàn. chén yīn lǐ xiáng huò zuì ér shēn yán jí cǐ zhě, shì qǐ jiǎo jī zì qǔ zuì lì zāi? shí yǐ shì qì tuí mǐ zhī zhōng, shāo wǔ quán chén, zé qù bù xuán zhǒng. sī yōu guò jì, shēn lǜ bì xià zhī shì gū, ér xiāng yǔ wéi chí zōng shè zhě jìn guǎ yě." shū jì shàng, mìng ān zhì sháo zhōu.
夏,四月,丁巳,太府寺丞吕祖俭上封事曰:“陛下初政清明,登用忠良。然曾未逾时,硃熹,老儒也,彭龟年,旧学也,有所论列,则亟许之去。至于李祥,老成笃实,非有偏比,盖众听所共孚者,今又终于斥逐。臣恐自是天下有当言之事,必将相视以为戒,钳口结舌之风一成而未易反,是岂国家之利耶?”又曰:“今之能言之士,其所难非在于得罪君父,而在忤意权势。姑以臣所知者言之:难莫难于论灾异,然言之而不讳者,以其事不关于权势也。若乃御笔之降,庙堂不敢重违,台谏不敢深论,给舍不敢固执,盖以其事关贵幸,深虑乘间激发而重得罪也。故凡劝导人主事从中出者,盖欲假人主之声势以渐窃威权耳。比者闻之道路,左右{执曰}御,于黜陟废置之际,间得闻者,车马辐辏,其门如市,恃权怙宠,摇撼外庭。臣恐事势浸淫,政归幸门,凡所荐进,皆其所私,凡所倾陷,皆其所恶,岂但侧目惮畏,莫敢指言!而阿比顺从,内外表里之患,必将形见。臣因李祥获罪而深言及此者,是岂矫激自取罪戾哉?实以士气颓靡之中,稍忤权臣,则去不旋踵。私忧过计,深虑陛下之势孤,而相与维持宗社者浸寡也。”疏既上,命安置韶州。
zhōng shū shè rén dèng yì, jiǎo zòu zǔ jiǎn bù dàng zuì qiǎn. huì lóu yào jìn dú lǚ gōng zhe yuán yòu chū suǒ shàng shí shì, yīn jìn yuē:" rú gōng zhe shè jì chén, yóu jiāng shí shì yòu zhī, zǔ jiǎn nǎi qí sūn yě, jīn tóu zhī lǐng wài, wàn yī jí sǐ, bì xià yǒu shā yán guān zhī míng, chén qiè xī zhī." dì wèn:" zǔ jiǎn suǒ yán hé shì?" rén shǐ zhī sháo zhōu zhī biǎn, bù chū shàng yì. hán tuō zhòu wèi rén yuē:" fù yǒu jiù zǔ jiǎn zhě, dāng chù yǐ xīn zhōu. zhòng nǎi bù gǎn yán.
中书舍人邓驿,缴奏祖俭不当罪遣。会楼钥进读吕公著元祐初所上十事,因进曰:“如公著社稷臣,犹将十世宥之,祖俭乃其孙也,今投之岭外,万一即死,陛下有杀言官之名,臣窃惜之。”帝问:“祖俭所言何事?”人始知韶州之贬,不出上意。韩侂胄谓人曰:“复有救祖俭者,当处以新州。众乃不敢言。
huò wèi tuō zhòu yuē:" zì zhào chéng xiàng qù, tiān xià yǐ qiè chǐ jīn yòu tóu zǔ jiǎn zhàng xiāng, bù xìng huò sǐ, zé yuàn yì zhòng, hé ruò shǎo xǐ nèi dì?" tuō zhòu hòu yì wù, gǎi sòng jí zhōu.
或谓侂胄曰:“自赵丞相去,天下已切齿;今又投祖俭瘴乡,不幸或死,则怨益重,曷若少徙内地?”侂胄后亦悟,改送吉州。
jǐ wèi, yǐ yú duān lǐ wèi yòu chéng xiàng, zhèng qiáo cān zhī zhèng shì, jīng tāng zhī shū mì yuàn shì, xiè shēn fǔ qiān shū shū mì yuàn shì.
己未,以余端礼为右丞相,郑侨参知政事,京镗知枢密院事,谢深甫签书枢密院事。
gēng shēn, tài xué shēng yáng hóng zhōng zhōu duān cháo zhāng dào lín zhòng lín jiǎng fù xú fàn liù rén shàng shū yuē:" zì gǔ guó jiā huàn luàn zhī yóu, chū fēi yī duān, wéi xiǎo rén zhòng shāng jūn zǐ, qí huò yóu cǎn. dǎng gù bì hàn, péng dǎng luàn táng, dà shuài yóu cǐ. yuán yòu yǐ lái, xié zhèng jiāo gōng, zú chéng jìng kāng zhī biàn. jìn zhě jiàn guān lǐ mù lùn bà zhào rǔ yú, zhōng wài zī fèn, ér mù yǐ wéi fù lǎo huān hū méng bì tiān tīng, yī zhì yú cǐ. bì xià dú bù niàn qù suì zhī shì hū? rén qíng jīng yí, biàn zài zhāo xī, jiǎ fēi rǔ yú chū sǐ lì, dìng dà yì, suī yǒu bǎi lǐ mù, wǎng zhī yōu jì. dāng guó jiā duō nàn, rǔ yú wèi shū fǔ, běn bīng bǐng, zhǐ huī cāo zòng, hé xiàng bù kě! bù yǐ cǐ shí wéi lì, jīn shàng xià ān tuǒ, nǎi yǒu yì yì hū? zhāng yǐng lǐ xiáng yáng jiǎn, fā yú zhōng jī, lì biàn qí fēi, jí zāo zhú chì, liù guǎn zhī shì, fú yīng fèn yuàn. lǐ mù zì zhī xié zhèng bù liǎng lì, sī yù jǐn fù zhèng rén yǐ biàn qí sī, yú shì tuō péng dǎng yǐ wǎng bì xià zhī tīng. chén kǒng jūn zǐ xiǎo rén xiāo zhǎng zhī jī, yú cǐ yī pàn, zé jìng kāng yǐ rán zhī yàn, hé kān zài jiàn yú jīn rì yé? yuàn bì xià niàn rǔ yú zhī zhōng qín, chá xiáng jiǎn zhī fēi dǎng, zhuó lǐ mù zhī huí xié, cuàn mù yǐ xiè tiān xià, hái xiáng děng yǐ shōu shì xīn." shū shàng, zhào hóng zhōng děng xī sòng wǔ bǎi lǐ wài biān guǎn. dāng shí hào wèi" liù jūn zǐ". fù jiǔ jū tài xué, zhōng gěng yǒu wén, kòu hūn zhī shì, jiē suǒ shǔ gǎo.
庚申,太学生杨宏中、周端朝、张道、林仲麟、蒋傅、徐范六人上书曰:“自古国家患乱之由,初非一端,惟小人中伤君子,其祸尤惨。党锢弊汉,朋党乱唐,大率由此。元祐以来,邪正交攻,卒成靖康之变。近者谏官李沐论罢赵汝愚,中外咨愤,而沐以为父老欢呼;蒙蔽天听,一至于此。陛下独不念去岁之事乎?人情惊疑,变在朝夕,假非汝愚出死力,定大议,虽有百李沐,罔知攸济。当国家多难,汝愚位枢府,本兵柄,指挥操纵,何向不可!不以此时为利,今上下安妥,乃有异意乎?章颖、李祥、杨简,发于中激,力辩其非,即遭逐斥,六馆之士,拂膺愤怨。李沐自知邪正不两立,思欲尽覆正人以便其私,于是托朋党以罔陛下之听。臣恐君子小人消长之机,于此一判,则靖康已然之验,何堪再见于今日耶?愿陛下念汝愚之忠勤,察祥、简之非党,灼李沐之回邪,窜沐以谢天下,还祥等以收士心。”疏上,诏宏中等悉送五百里外编管。当时号为“六君子”。傅久居太学,忠鲠有闻,扣阍之事,皆所属稿。
dèng yì yán:" guó jiā kāi shè xué xiào, jiào yǎng shì lèi, dé zhì wò yě. zì jiàn tài xué yǐ lái, shàng shū yán shì zhě wú shí wú zhī. lèi cháo fù hán, bù jiā zhī zuì, shèn zhě, yā guī běn guàn huò tā zhōu tīng dú ér yǐ. shào xī jiān, yǒu bù yī yú gǔ, shàng shū kuáng bèi, ruò yǐ zhǐ chì zhī zuì zuò zhī, chéng bù wéi guò. tài shàng shǐ zhě zhèn nù, jiàng zhǐ biān guǎn yǐ ér chén liáo lùn zòu, jìng cóng kuān diǎn. bì xià jīn rì biān guǎn yáng hóng zhōng liù rén, ruò yǐ shàn yáo guó shì fēi zhī, zé wèi ruò zhǐ chì shèng yú zhī zuì dà yě yǐ liù bèi zhī yán, zé yī fū wèi zhì guǎ yě. shèng míng chū zhèng, rén hòu bō wén ruì duàn guò yán, rén qíng zhèn hài. suǒ yǒu lù huáng, wèi gǎn shū xíng." shì rì, zhī lín ān fǔ qián xiàng zǔ bǔ zhū shēng yā sòng biǎn suǒ. wèi jǐ, yì bà, chū zhī quán zhōu.
邓驿言:“国家开设学校,教养士类,德至渥也。自建太学以来,上书言事者无时无之。累朝覆涵,不加之罪,甚者,押归本贯或它州听读而已。绍熙间,有布衣余古,上书狂悖,若以指斥之罪坐之,诚不为过。太上始者震怒,降旨编管;已而臣僚论奏,竟从宽典。陛下今日编管杨宏中六人,若以扇摇国是非之,则未若指斥乘舆之罪大也;以六辈之言,则一夫为至寡也。圣明初政,仁厚播闻;睿断过严,人情震骇。所有录黄,未敢书行。”是日,知临安府钱象祖捕诸生押送贬所。未几,驿罢,出知泉州。
guǐ hài, jīn chì yǒu sī yǐ zēng xiū qū fù xuān shèng wáng miào bì, cì yǎn shèng gōng yǐ xià sān xiàn fǎ fú jí dēng gē lè yī bù, réng sòng tài cháng jiù gōng wǎng jiào kǒng shì zǐ dì, yǐ bèi jì lǐ.
癸亥,金敕有司以增修曲阜宣圣王庙毕,赐衍圣公以下三献法服及登歌乐一部,仍送太常旧工往教孔氏子弟,以备祭礼。
jiǎ zǐ, jīn yǐ shàng shū zuǒ chéng wū líng ā yuàn wèi píng zhāng zhèng shì, yòu chéng guā lēi jiā héng wèi shàng shū zuǒ chéng.
甲子,金以尚书左丞乌凌阿愿为平章政事,右丞瓜勒佳衡为尚书左丞。
wù yín, jīn yǐ xiū hé fáng bì gōng, cān zhī zhèng shì xū chí guó děng jìn jiē, cì yín bì yǒu chà.
戊寅,金以修河防毕工,参知政事胥持国等进阶,赐银币有差。
gēng chén, jīn yǐ yòu chéng xiàng guā lēi jiā qīng chén wèi zuǒ chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng mì guó gōng shū mì shǐ xiāng wèi yòu chéng xiàng, fēng rèn guó gōng. qiān xū chí guó wèi shàng shū yòu chéng. chí guó yǔ lǐ shū fēi biǎo lǐ, guǎn shàn cháo zhèng, shì zhī hǎo lì zào jìn zhě, zhēng qū zǒu qí mén. sì fāng wèi zhī yǔ yuē:" jīng tóng zuò xiāng, jiān bì wèi fēi."
庚辰,金以右丞相瓜勒佳清臣为左丞相,监修国史,封密国公;枢密使襄为右丞相,封任国公。迁胥持国为尚书右丞。持国与李淑妃表里,筦擅朝政,士之好利躁进者,争趋走其门。四方为之语曰:“经童作相,监婢为妃。”
wǔ yuè, yǐ wèi, jīn pàn píng yáng fǔ shì gǎo wáng yǒng zhōng cì sǐ, bìng qí èr zi zhāng tuàn.
五月,乙未,金判平阳府事镐王永中赐死,并其二子璋、彖。
chū, fù wèi xī wàng fēng zhǐ, guò wèi kē xì. yǒng zhōng zì yǐ shì zōng zhǎng zǐ, qiě lǎo yǐ, dòng yǒu chè zhì, qíng sī yù yù, nǎi biǎo qǐ jiān jū, bù xǔ. jí zhèng wáng yǒng dǎo yǐ móu nì zhū, zēng zhì zhū wáng sī mǎ, qiú liè yóu yàn, jiē yǒu zhì xiàn jiā rén chū rù, duō jìn fáng zhī. hé dōng tí xíng pàn guān bā lī hā, zuò sī yè yǒng zhōng, zhàng yī bǎi, jiě zhí. tóng zhī xī jīng liú shǒu fèi mó kè sī, zuò shòu yǒng zhōng qǐng tuō miǎn.
初,傅尉希望风旨,过为苛细。永中自以世宗长子,且老矣,动有掣制,情思郁郁,乃表乞间居,不许。及郑王永蹈以谋逆诛,增置诸王司马,球猎游宴,皆有制限;家人出入,多禁防之。河东提刑判官巴哩哈,坐私谒永中,杖一百,解职。同知西京留守费摩克斯,坐受永中请托免。
xiān shì yǒng zhōng jiù zhāng rǔ bì qī gāo tuó gàn yǐ zǔ zhòu zhū, jīn zhǔ yí shì zài yǒng zhōng, wèi yǒu yǐ fā yě. huì fù wèi zòu yǒng zhōng dì sì zǐ tuàn, yīn fáng jìn yán mì, yǔ shè bù dào, zhào tóng qiān dà mù qīn fǔ shì gāo yù shǐ zhōng chéng sūn jí kāng jū wèn, bìng dé dì èr zi zhāng suǒ zhuàn cí qǔ, yǒu bù xùn yǔ. jiā nú dé gé shǒu yǒng zhōng cháng yǔ shì qiè ruì xuě yán:" wǒ dé tiān zǐ, zi wèi dài wáng, yǐ ěr wèi fēi." zhào qiǎn guān fù àn, zài qiǎn lǐ bù shàng shū zhāng bīng bù shàng shū wū kù lī qìng yì fù zhī. jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē:" gǎo wáng zhǐ yǐ yǔ yán dé zuì, yǔ yǒng dǎo zuì yì." mǎ qí yuē:" zuì zhuàng suī yì, rén chén wú jiāng zé yī yě." jīn zhǔ yòu yuē:" wáng hé gù zhé chū cǐ yán?" guā lēi jiā qīng chén yuē:" sù yǒu wàng xiǎng gù yě." suì lìng bǎi guān zá yì, qǐng lùn rú lǜ. zhào cì yǒng zhōng sǐ, è lán hā zhāng tuàn děng jiē qì shì, yǒng zhōng qī zǐ wēi zhōu ān zhì.
先是永中舅张汝弼妻高陀幹以诅咒诛,金主疑事在永中,未有以发也。会傅尉奏永中第四子彖,因防禁严密,语涉不道,诏同签大睦亲府事膏、御史中丞孙即康鞫问,并得第二子璋所撰词曲,有不逊语。家奴德格首永中尝与侍妾瑞雪言:“我得天子,子为大王,以尔为妃。”诏遣官覆按,再遣礼部尚书张、兵部尚书乌库哩庆裔覆之。金主谓宰臣曰:“镐王只以语言得罪,与永蹈罪异。”马琪曰:“罪状虽异,人臣无将则一也。”金主又曰:“王何故辄出此言?”瓜勒佳清臣曰:“素有妄想故也。”遂令百官杂议,请论如律。诏赐永中死,鄂兰哈、璋、彖等皆弃市,永中妻子威州安置。
wù xū, zhào jiè bǎi guān péng bǐ.
戊戌,诏戒百官朋比。
bǐng wǔ, zhào zhū lù tí jǔ sī zhì guǎng huì cāng.
丙午,诏诸路提举司置广惠仓。
gēng xū, jīn mìng guā lēi jiā qīng chén xíng shěng yú lín huáng fǔ.
庚戌,金命瓜勒佳清臣行省于临潢府。
liù yuè, bǐng chén, jīn yòu jiàn yì dài fū jiǎ shǒu qiān yòu shí yí bù sà é ěr kè zuò yì gǎo wáng yǒng zhōng shì zòu duì bù shí, xuē guān èr jiē, bà zhī. yù shǐ zhōng chéng sūn jí kāng yòu bǔ quē méng gǔ hū lǎ yòu shí yí tián zhòng lǐ bìng fá jīn.
六月,丙辰,金右谏议大夫贾守谦、右拾遗布萨额尔克坐议镐王永中事奏对不实,削官二阶,罢之。御史中丞孙即康、右补阙蒙古呼喇、右拾遗田仲礼并罚金。
dīng sì, fù liú zhèng guān wén diàn dà xué shì chōng lǐ quán guān shǐ.
丁巳,复留正观文殿大学士、充醴泉观使。
hán tuō zhòu yòng yì, shì dài fū sù wèi qīng yì suǒ bìn zhě, jiào yǐ fán yǔ wèi yì zhě jiē dào xué zhī rén, shū xìng míng shòu zhī, bǐ yǐ cì chì gé. huò yòu yán dào xué hé zuì, dāng míng yuē" wěi xué", shàn lèi zì jiē bù ān. yóu shì yǒu" wěi xué" zhī mù.
韩侂胄用意,士大夫素为清议所摈者,教以凡与为异者皆道学之人,疏姓名授之,俾以次斥革。或又言道学何罪,当名曰“伪学”,善类自皆不安。由是有“伪学”之目。
yòu zhèng yán liú dé xiù shàng yán:" xié zhèng zhī biàn, wú guò zhēn yǔ wěi ér yǐ. bǐ kǒu dào xiān shēng zhī yán, ér xíng rú shì rén suǒ bù wéi, zài xìng wáng zhī suǒ bì chì yě. xī xiào zōng ruì yì huī fù, shǒu wù hé shí, fán yán xíng xiāng wéi zhě, wèi cháng bù shēn zhì qí jiān. chén yuàn bì xià yǐ xiào zōng wèi fǎ, kǎo hé zhēn wěi, yǐ biàn xié zhèng." zhào xià qí zhāng. yóu shì bó shì sūn yuán qīng yuán xiè guó zǐ zhèng chén wǔ jiē bà. sī yè wāng kuí rù zhá zi biàn zhī, dé xiù yǐ kuí wèi kuáng yán, yì bèi chì.
右正言刘德秀上言:“邪正之辨,无过真与伪而已。彼口道先生之言,而行如市人所不为,在兴王之所必斥也。昔孝宗锐意恢复,首务核实,凡言行相违者,未尝不深知其奸。臣愿陛下以孝宗为法,考核真伪,以辩邪正。”诏下其章。由是博士孙元卿、袁燮、国子正陈武皆罢。司业汪逵入札子辨之,德秀以逵为狂言,亦被斥。
jǐ wèi, fù zhì tái jiàn yán shì bù.
己未,复置台谏言事簿。
bǐng yín, jīn yǐ shū mì fù shǐ táng gǔ gòng wèi shū mì shǐ.
丙寅,金以枢密副使唐古贡为枢密使。
gēng wǔ, zhào:" sān yá jiāng shàng zhū jūn zhǔ shuài jiàng zuǒ, chū chú jǔ zì dài yī rén, suì jǔ suǒ zhī sān rén."
庚午,诏:“三衙、江上诸军主帅、将佐,初除举自代一人,岁举所知三人。”
guǐ yǒu, yǐ hán tuō zhòu wèi bǎo níng jūn jié dù shǐ tí jǔ wàn shòu guān.
癸酉,以韩侂胄为保宁军节度使、提举万寿观。
qiū, qī yuè, dīng yǒu, yù shǐ zhōng chéng hé dàn yán:" qǐng suì yǒu wéi zhuān mén zhī xué zhě, yǐ sī shū zhū rén wéi jǐ rèn, fēi bù shàn yě. jí qí jiǔ yě, yǒu cóng ér fù hè zhī zhě, yǒu cóng ér dǐ huǐ zhī zhě, yǒu wèi ér bù gǎn qiè yì zhě. fù hè zhī zhě, zé yuē cǐ zhì zhī gé wù jing yi ru shen zhī xué, ér gǔ shèng xián zhī gōng yòng zài shì yě. yī rén chàng zhī, qiān bǎi rén hé zhī. xìng qí xué zhī xiǎn xíng, zé bù wèn qí rén zhī xián fǒu, jiān shōu ér bìng xù zhī, yǐ wéi cǐ jiē xián rén yě, jiē shàn lèi yě, jiē zhī qū xiàng zhě yě. dǐ huǐ zhī zhě, zé yuē qí shuō kōng xū ér wú bǔ yú shí yòng, qí xíng jiǎo wěi ér bù jìn yú rén qíng, yī rù qí mén ér jiǎ jiè qí shēng shì, xiǎo kě yǐ dé míng yù, dà kě yǐ dé jué lù, jīn rì huàn xué zhī jié jìng, wú yǐ yì cǐ. wèi zhī ér wú gǎn qiè yì zhě, zé yuē lì qí xué zhě rì fán ér hù qí jú zhě shén zhòng, yán yī chū kǒu, huò qiě jí shēn. dú bú jiàn mǒu rén hū? yīn yán qí xué ér qì zhì yǐ. yòu bú jiàn mǒu rén hū? yīn lùn qí rén ér bìn chì yǐ. bǐ yù yǐ cǐ qián rén zhī kǒu, mò ruò zhì ér bù wèn.
秋,七月,丁酉,御史中丞何澹言:“顷岁有为专门之学者,以私淑诸人为己任,非不善也。及其久也,有从而附和之者,有从而诋毁之者,有畏而不敢窃议者。附和之者,则曰此致知格物、精义入神之学,而古圣贤之功用在是也。一人倡之,千百人和之。幸其学之显行,则不问其人之贤否,兼收而并蓄之,以为此皆贤人也,皆善类也,皆知趋向者也。诋毁之者,则曰其说空虚而无补于实用,其行矫伪而不近于人情,一入其门而假借其声势,小可以得名誉,大可以得爵禄,今日宦学之捷径,无以易此。畏之而无敢窃议者,则曰利其学者日烦而护其局者甚众,言一出口,祸且及身。独不见某人乎?因言其学而弃置矣。又不见某人乎?因论其人而摈斥矣。彼欲以此箝人之口,莫若置而不问。
" chén cháng píng xīn ér lùn, yǐ wéi fù hè zhě huò liú ér wèi wěi, dǐ huǐ zhě huò shī qí wéi zhēn, huò wèi zhī ér wú gǎn qiè yì, zé zhēn wěi jǔ wú suǒ bié yǐ, shì fēi hé zì ér dìng hū? yǒu rén yú cǐ, xíng hū guī mén, dá hū xiāng dǎng, qí jiàn lǚ kě guān ér bù wéi wěi xíng, qí xué shù yǒu yòng ér bù wéi kōng yán, qí jiàn yú shì yě, zhèng zhí ér bù sī, lián jié ér wú diàn, jì bù jiǎo jī yǐ wéi yì, yì bù guǐ suí yǐ wéi tóng, zé zhēn shèng xián zhī dào xué yě, qǐ bù kě zūn shàng zāi? gǒu qí xué shù zhī kōng xū ér jiǎ cǐ yǐ gài qí duǎn zhuō, jiàn lǚ zhī bù dǔ ér jiè cǐ yǐ wén qí jiān zhà, huò zhě yòu píng jiè hū cǐ yǐ gū míng yù ér diào jué lù, shèn zhě lǚ gū zāng huì, shì lùn zhī bù chǐ, ér yín yuán jiǎ tuō yǐ jiè zhòng, zé wèi cǐ xué zhī diàn lèi ěr. jí rén zhī qiè yì, zé bù zhī zì fǎn, yòu qún qǐ ér gōng zhī yuē: bǐ qí bù lè dào xué yě, bǐ qí hǎo shāng shàn lèi yě. bǐ cǐ shì fēi, fēn náo bù yǐ, zé wèi hàn gān líng táng niú lǐ, guó jiā jiāng shòu qí hài, kě bù lǜ zāi?
“臣尝平心而论,以为附和者或流而为伪,诋毁者或失其为真,或畏之而无敢窃议,则真伪举无所别矣,是非何自而定乎?有人于此,行乎闺门,达乎乡党,其践履可观而不为伪行,其学术有用而不为空言,其见于事也,正直而不私,廉洁而无玷,既不矫激以为异,亦不诡随以为同,则真圣贤之道学也,岂不可尊尚哉?苟其学术之空虚而假此以盖其短拙,践履之不笃而借此以文其奸诈,或者又凭藉乎此以沽名誉而钓爵禄,甚者屡沽赃秽,士论之不齿,而夤缘假托以借重,则为此学之玷累尔。及人之窃议,则不知自反,又群起而攻之曰:彼其不乐道学也,彼其好伤善类也。彼此是非,纷呶不已,则为汉甘陵、唐牛李,国家将受其害,可不虑哉?
" chén wén shào xīng jiān, jiàn chén chén gōng fǔ cháng yán chéng hào wáng ān shí zhī xué jiē yǒu shàng tóng zhī bì, gāo zōng huáng dì qīn sǎ chén hàn, yǒu yuē:' xué zhě dāng yǐ kǒng mèng wèi shī.' chén yuàn bì xià yǐ gāo zōng zhī yán fēng lì tiān xià, shǐ tiān xià jiē shī kǒng mèng. yǒu zhì yú xué zhě, bù bì zì xiāng biāo bǎng, shǐ zhòng rén dé ér zhǐ mù, yì bù bì yǐ tóng mén zhī gù, gèng xiāng bì hù. shì zhě cóng qí wéi shì, fēi zhě cóng qí wèi fēi, cháo tíng yì wéi shì zhī cóng, wéi shàn zhī qǔ, ér wú bǐ cǐ tóng yì zhī shuō. tīng yán ér guān xíng, yīn míng ér chá shí, lù qí zhēn ér qù qí wěi, zé rén zhī miǎn lì ér wú gǎn shì zhà yǐ qiú shòu yǐ. shì fēng chún ér guó shì dìng, jiāng bì yóu cǐ." dì shì zhī, zhào bǎng yú cháo táng.
“臣闻绍兴间,谏臣陈公辅尝言程颢、王安石之学皆有尚同之弊,高宗皇帝亲洒宸翰,有曰:‘学者当以孔、孟为师。’臣愿陛下以高宗之言风厉天下,使天下皆师孔、孟。有志于学者,不必自相标榜,使众人得而指目,亦不必以同门之故,更相庇护。是者从其为是,非者从其为非,朝廷亦惟是之从,惟善之取,而无彼此同异之说。听言而观行,因名而察实,录其真而去其伪,则人知勉励而无敢饰诈以求售矣。士风纯而国是定,将必由此。”帝是之,诏榜于朝堂。
jì ér lì bù láng guān mí shī dàn, fù qǐng kǎo hé zhēn wěi, qiān zuǒ sī yuán wài láng. yòu yǒu zhāng guì mó zhě, zhǐ lùn tài jí tú, yì bèi shǎng zhuó.
既而吏部郎官糜师旦,复请考核真伪,迁左司员外郎。又有张贵模者,指论《太极图》,亦被赏擢。
dàn fù shàng shū yán:" cháo tíng zhī chén, shú zhī qí xié jī, rán yì bù gǎn bái fà yǐ zhāo bào fù zhī huò. wàng míng zhào dà chén, qù qí suǒ dāng qù zhě."
澹复上疏言:“朝廷之臣,熟知其邪迹,然亦不敢白发以招报复之祸。望明诏大臣,去其所当去者。”
zhào zhào rǔ yú yǐ guān wén diàn dà xué shì bà cí.
诏赵汝愚以观文殿大学士罢祠。
bā yuè, jǐ sì, zhào nèi wài zhū jūn zhǔ shuài tiáo zòu wǔ bèi biān fáng zhī cè.
八月,己巳,诏内外诸军主帅条奏武备边防之策。
jiǔ yuè, rén wǔ shuò, juān lín ān fǔ shuǐ zāi pín mín fù.
九月,壬午朔,蠲临安府水灾贫民赋。
jiǎ shēn, jīn cè jìng níng shān shén wèi zhèn ān gōng, hū tú lǐ bā shān shén wèi ruì shèng gōng.
甲申,金册静宁山神为镇安公,呼图里巴山神为瑞圣公。
yǐ yǒu, yǐ jiǔ yǔ, jué xì qiú.
乙酉,以久雨,决系囚。
bǐng xū, jīn yǐ zhī hé jiān fǔ shì yī lǎ zhòng fāng wèi yù shǐ dài fū.
丙戌,金以知河间府事伊喇仲方为御史大夫。
xīn mǎo, jīn zhǔ rú qiū shān dōng, shí yuè, bǐng chén, hái dōu.
辛卯,金主如秋山;冬,十月,丙辰,还都。
yǐ chǒu, shēng xiù zhōu wèi jiā xīng fǔ, shū zhōu wèi ān qìng fǔ, jiā zhōu wèi jiā dìng fǔ, yīng zhōu wèi yīng dé fǔ.
乙丑,升秀州为嘉兴府,舒州为安庆府,嘉州为嘉定府,英州为英德府。
rén shēn, fēng zǐ gōng wèi ān dìng jùn wáng.
壬申,封子恭为安定郡王。
jīn guā lēi jiā qīng chén shòu mìng chū shī, zhēn rú xū shí, zì xuǎn jīng bīng yī wàn, jìn zhì hé lēi hé. qián duì xuān huī shǐ yī lǎ mǐn děng, yú kǎo kǎo luò gōng yíng shí sì, xià zhī, huí yíng dà jūn shǔ bù xié chū, yǎn qí suǒ huò yáng mǎ zī wù yǐ guī. qīng chén qiǎn rén zé qí dǎn fá, běi zhǔn bù yóu cǐ pàn qù, dà qīn lüè.
金瓜勒佳清臣受命出师,侦如虚实,自选精兵一万,进至合勒河。前队宣徽使伊喇敏等,于栲栲泺攻营十四,下之,回迎大军;属部斜出,掩其所获羊马资物以归。清臣遣人责其赕罚,北准布由此叛去,大侵掠。
yǐ hài, jīn zhǔ mìng guā lēi jiā héng xíng shěng yú fǔ zhōu, mìng xuǎn qīn jūn wǔ wèi jūn gè wǔ bǎi rén yǐ cóng. shí yī yuè, wù zǐ, qīng chén bà, mìng yòu chéng xiàng xiāng dài zhī.
乙亥,金主命瓜勒佳衡行省于抚州,命选亲军武卫军各五百人以从。十一月,戊子,清臣罢,命右丞相襄代之。
chū yì zhēng tǎo, qīng chén zhǔ qí shì, jì ér lǐng jūn chū zhēng, suī lǚ huò jié, ér tān xiǎo lì, suì zhì běi biān bù níng zhě shù suì.
初议征讨,清臣主其事,既而领军出征,虽屡获捷,而贪小利,遂致北边不宁者数岁。
wù xū, jiā shang tài huáng tài hòu tài shàng huáng tài shàng huáng hòu zūn hào.
戊戌,加上太皇太后、太上皇、太上皇后尊号。
yǐ sì, jīn yǐ shū mì shǐ táng gǔ gòng yù shǐ dài fū yī lǎ zhòng fāng lǐ bù shàng shū zhāng děng èr shí èr rén chōng jì yì guān, fán jūn shì zé yì zhī.
乙巳,金以枢密使唐古贡、御史大夫伊喇仲方、礼部尚书张等二十二人充计议官,凡军事则议之。
bǐng wǔ, cuàn gù xiāng zhào rǔ yú yú yǒng zhōu.
丙午,窜故相赵汝愚于永州。
chū, hán tuō zhòu jì rǔ yú, bì yù zhì zhī sǐ. jì bà gōng guàn, jiān chá yù shǐ hú hóng suì shàng yán:" rǔ yú chàng yǐn qí tú, móu wéi bù guǐ, chéng lóng shòu dǐng, jiǎ mèng wèi fú." yīn tiáo zòu qí shí bù xùn, qiě jí xú yì. zhào zé rǔ yú yǒng zhōu ān zhì, yì nán ān jūn ān zhì. shí wāng yì duān dāng zhì, suì yòng hàn zhū liú qū máo táng lù lǐ lín fǔ shì, dí gōng láng zhào shī zhào yì shàng shū qǐ zhǎn rǔ yú, dì bù cóng. rǔ yú yí rán jiù dào, wèi zhū zǐ yuē:" guān tuō zhòu zhī yì, bì yù shā wǒ. wǒ sǐ, rǔ cáo huò kě miǎn yě."
初,韩侂胄忌汝愚,必欲置之死。既罢宫观,监察御史胡纮遂上言:“汝愚倡引其徒,谋为不轨,乘龙授鼎,假梦为符。”因条奏其十不逊,且及徐谊。诏责汝愚永州安置,谊南安军安置。时汪义端当制,遂用汉诛刘屈氂、唐戮李林甫事,迪功郎赵师召亦上书乞斩汝愚,帝不从。汝愚怡然就道,谓诸子曰:“观侂胄之意,必欲杀我。我死,汝曹或可免也。”
dīng wèi, mìng zǎi zhí dà yuè.
丁未,命宰执大阅。
yú duān lǐ zhèng qiáo yán:" fú jiàn dì xiá rén chóu, wú yǐ shàn yǎng, shēng zǐ duō bù jǔ. fú jiàn tí jǔ sòng zhī ruì qǐ miǎn yù jiàn jiàn tīng jùn méi guān tián, shōu qí zū, zhù mín jǔ zǐ zhī fèi." cóng zhī.
余端礼、郑侨言:“福建地狭人稠,无以赡养,生子多不举。福建提举宋之瑞乞免鬻建、剑、汀郡没官田,收其租,助民举子之费。”从之。
shí èr yuè, yǐ mǎo, jīn zhǔ mìng zhāo fǔ běi biān jūn mín.
十二月,乙卯,金主命招抚北边军民。
wù wǔ, jīn lǐ bù shàng shū zhāng děng jìn dà jīn yí lǐ.
戊午,金礼部尚书张等进《大金仪礼》。
dīng mǎo, jīn yīng fèng hàn lín wén zì tóng zhī zhì gào fǔ yáng zhào bǐng wén, shàng shū lùn zǎi xiàng xū chí guó dāng bà, zōng shì shǒu zhēn kě dà yòng. jīn zhǔ zhào wèn, yán pō chā yì, mìng zhī dà xīng fǔ shì nèi zú gāo děng jū zhī. bǐng wén chū bù kěn yán, jí qí pū, biàn shù jiāo yóu zhě, bǐng wén nǎi yuē:" chū yù shàng yán, cháng yǔ xiū zhuàn wáng tíng yún yù shǐ zhōu áng shěng lìng shǐ pān bào zhèng zàn dào gāo tǎn děng sī yì." tíng yún děng jiē xià yù jué fá yǒu chà. yǒu sī lùn bǐng wén shàng shū kuáng wàng, fǎ dāng zhuī jiě, jīn zhǔ bù yù yǐ yán zuì rén, tè miǎn zhī. dāng shí wéi zhī yǔ yuē:" gǔ yǒu zhū yún, jīn yǒu bǐng wén. zhū yún pān kǎn, bǐng wén pān rén." shì dài fū mò bù chǐ zhī, zuò shì jiǔ fèi.
丁卯,金应奉翰林文字、同知制诰滏阳赵秉文,上书论宰相胥持国当罢,宗室守贞可大用。金主召问,言颇差异,命知大兴府事内族膏等鞫之。秉文初不肯言,诘其仆,遍数交游者,秉文乃曰:“初欲上言,尝与修撰王庭筠、御史周昂、省令史潘豹、郑赞道、高坦等私议。”庭筠等皆下狱、决罚有差。有司论秉文上疏狂妄,法当追解,金主不欲以言罪人,特免之。当时为之语曰:“古有硃云,今有秉文。硃云攀槛,秉文攀人。”士大夫莫不耻之,坐是久废。
yǐ hài, jīn zhào jiā wǔ zhèn sì dú wáng jué.
乙亥,金诏加五镇、四渎王爵。
huàn zhāng gé dài zhì tí jǔ nán jīng hóng qìng gōng zhū xī, shǐ yǐ miào yì zì hé, bù xǔ yǐ jí zài qǐ xiū zhì, zhào:" cí zhí xiè shì, fēi zhèn yōu xián zhī yì, yī jiù mì gé xiū zhuàn."
焕章阁待制、提举南京鸿庆宫硃熹,始以庙议自劾,不许;以疾再乞休致,诏:“辞职谢事,非朕优贤之意,依旧秘阁修撰。”
shì yuè, jīn yòu chéng xiàng xiāng lǜ fù mǎ dū wèi bù sà kuí děng zì lín huáng jìn jūn dà yán luò, fēn bīng gōng qǔ zhū yíng.
是月,金右丞相襄率驸马都尉布萨揆等自临潢进军大盐泺,分兵攻取诸营。
jīn wán yán shǒu zhēn jì bà xiāng chū shǒu, xū chí guó děng yóu jì zhī. é yǒu yán shǒu zhēn zài zhèng fǔ rì, cháng yǔ jìn shì qiè yán gōng yè shì ér wàng chēng zòu xià. jīn zhǔ mìng yǒu sī jū wèn, shǒu zhēn kuǎn fú. duó guān yī jiē, jiě zhí, qiǎn zhōng shǐ chí zhào qiè zé zhī, réng yǐ shǒu zhēn bù gōng shì xuān yù bǎi guān yú shàng shū shěng.
金完颜守贞既罢相出守,胥持国等犹忌之。俄有言守贞在政府日,尝与近侍窃言宫掖事而妄称奏下。金主命有司鞫问,守贞款伏。夺官一阶,解职,遣中使持诏切责之,仍以守贞不公事宣谕百官于尚书省。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì qìng yuán èr nián jīn chéng ān yuán nián
○宁宗法天备道纯德茂功仁文哲武圣睿恭孝皇帝庆元二年(金承安元年)
chūn, zhēng yuè, jiǎ shēn, jīn dà yán luò qún mù shǐ yī lǎ yī dōu děng wéi guǎng jí lǎ bù bīng suǒ bài, sǐ zhī.
春,正月,甲申,金大盐泺群牧使伊喇伊都等为广吉喇部兵所败,死之。
dīng hài, jīn guó zǐ xué zhāi zhǎng zhāng shǒu yú shàng píng biān yì, tè shòu běn xué jiào shòu, yǐ qí yì fù shǐ guǎn.
丁亥,金国子学斋长张守愚上《平边议》,特授本学教授,以其议付史馆。
gēng yín, yǐ yú duān lǐ wèi zuǒ chéng xiàng, jīng tāng wèi yòu chéng xiàng, xiè shēn fǔ cān zhī zhèng shì, zhèng qiáo zhī shū mì yuàn shì, hé dàn tóng zhī shū mì yuàn shì.
庚寅,以余端礼为左丞相,京镗为右丞相,谢深甫参知政事,郑侨知枢密院事,何澹同知枢密院事。
zhào rǔ yú xíng zhì héng zhōu, bìng zuò. héng shǒu qián móu, chéng hán tuō zhòu fēng zhǐ, jiǒng rǔ bǎi duān gēng zǐ, rǔ yú bào zú. tiān xià yuān zhī. dì mìng zhuī fù yuán guān, xǔ guī zàng, zhōng shū shè rén wú zōng dàn jiǎo hái fù guān zhī mìng.
赵汝愚行至衡州,病作。衡守钱鍪,承韩侂胄风旨,窘辱百端;庚子,汝愚暴卒。天下冤之。帝命追复原官,许归葬,中书舍人吴宗旦缴还复官之命。
rǔ yú xué wèn yǒu yòng, cháng yǐ fàn zhòng yān hán qí fù bì sī mǎ guāng zì qī, fán píng xī suǒ wén yú shī yǒu zhī yán, yù cì dì xíng zhī, wèi guǒ ér bà zhèng. chū, rǔ yú cháng mèng xiào zōng shòu yǐ tāng dǐng, bēi fù bái lóng shēng tiān hòu yì jiā wáng yǐ sù fú jí wèi, chán zhě suì yǐ wéi zuì.
汝愚学问有用,尝以范仲淹、韩琦、富弼、司马光自期,凡平昔所闻于师友之言,欲次第行之,未果而罢政。初,汝愚尝梦孝宗授以汤鼎,背负白龙升天;后翼嘉王以素服即位,谗者遂以为罪。
jiǎ chén, yòu jiàn yì dài fū liú dé xiù hé qián chéng xiàng liú zhèng sì dà zuì, shǒu yán yǐn yòng wěi xué zhī dǎng yǐ wēi shè jì. zhào zhèng luò zhí, bà cí.
甲辰,右谏议大夫刘德秀劾前丞相留正四大罪,首言引用伪学之党以危社稷。诏正落职,罢祠。
èr yuè, duān míng diàn xué shì yè zhù zhī gòng jǔ. tóng zhī gòng jǔ yòu zhèng yán liú dé xiù yán:" wěi xué zhī kuí, yǐ pǐ fū qiè rén zhǔ zhī bǐng, gǔ dòng tiān xià, gù wén fēng wèi néng pī biàn. qǐng jiāng yǔ lù zhī lèi jǐn xíng chú huǐ." gù shì kē qǔ shì, shāo shè yì lǐ zhě, xī jiē chù luò liù jīng yǔ mèng zhōng yōng dà xué dà shū, wèi shì dà jìn.
二月,端明殿学士叶翥知贡举。同知贡举、右正言刘德秀言:“伪学之魁,以匹夫窃人主之柄,鼓动天下,故文风未能丕变。请将语录之类尽行除毁。”故是科取士,稍涉义理者,悉皆黜落;《六经》、《语》、《孟》、《中庸》、《大学》大书,为世大禁。
huái xī zǒng lǐng zhāng fǔ shàng yán:" ěr zhě wěi xué shèng xíng, lài bì xià shèng míng chì bà, tiān xià jiē xǐ xīn dí lǜ, bù gǎn wéi qián rì zhī xí. yuàn bì xià míng zhào zài wèi zhī chén, shàng xià jiān shǒu wù biàn, wú shǐ wěi yán wěi xíng chéng jiàn ér rù, yǐ huài jì dìng zhī guī mó." nǎi chú fǔ shàng shū zuǒ sī láng guān.
淮西总领张釜上言:“迩者伪学盛行,赖陛下圣明斥罢,天下皆洗心涤虑,不敢为前日之习。愿陛下明诏在位之臣,上下坚守勿变,毋使伪言伪行乘间而入,以坏既定之规模。”乃除釜尚书左司郎官。
xīn wèi, juān lín ān mín shēn dīng qián sān nián.
辛未,蠲临安民身丁钱三年。
shì yuè, jīn chū zào hǔ fú fā bīng.
是月,金初造虎符发兵。
sān yuè, jǐ hài, jìn fēng jiā guó gōng bǐng wèi wú xīng jùn wáng.
三月,己亥,进封嘉国公柄为吴兴郡王。
guǐ mǎo, jīn yǐ jiǔ hàn, chì shàng shū shěng yuē:" xíng yù suī yǐ zòu xíng, qí jiān kǒng yǒu yí, qí zài yì yǐ wén. rén mìng zhì zhòng, bù kě bù shèn yě."
癸卯,金以久旱,敕尚书省曰:“刑狱虽已奏行,其间恐有疑,其再议以闻。人命至重,不可不慎也。”
bǐng wǔ, yǒu sī shàng qìng yuán kuài jì lù.
丙午,有司上《庆元会计录》。
xià, sì yuè, rén zǐ, jīn qiǎn shǐ shěn jué yuān yù.
夏,四月,壬子,金遣使审决冤狱。
wù wǔ, jīn chū xíng qū zhǒng fǎ, mín shí wǔ yǐ shàng liù shí yǐ xià yǒu tǔ tián zhě, dīng zhǒng yī mǔ.
戊午,金初行区种法,民十五以上六十以下有土田者,丁种一亩。
jiǎ zǐ, zuǒ chéng xiàng yú duān lǐ bà. shí hán tuō zhòu shàn quán, bìn chì zhèng shì, duān lǐ chēng jí bà zhèng.
甲子,左丞相余端礼罢。时韩侂胄擅权,摈斥正士,端礼称疾罢政。
rén shēn, yǐ hé dàn cān zhī zhèng shì, lì bù shàng shū yè zhù qiān shū shū mì yuàn shì.
壬申,以何澹参知政事,吏部尚书叶翥签书枢密院事。
wǔ yuè, yǐ yǒu, shēn yán yù qiú yǔ sǐ zhī fá.
五月,乙酉,申严狱囚瘐死之罚。
jīn yǐ jiǔ hàn xǐ shì gēng yín, zhào fù shì rú cháng.
金以久旱徙市;庚寅,诏复市如常。
xīn mǎo, cì lǐ bù jìn shì zōu yìng lóng yǐ xià sì bǎi sì shí jiǔ rén jí dì chū shēn.
辛卯,赐礼部进士邹应龙以下四百四十九人及第、出身。
jiǎ wǔ, jiǎn zhū lù hé shì zhé bó qián sān nián.
甲午,减诸路和市折帛钱三年。
jiàn huá wén gé, cáng xiào zōng yù jí.
建华文阁,藏《孝宗御集》。
yǐ wèi, jīn cān zhī zhèng shì ní páng gǔ jiàn zú.
乙未,金参知政事尼厖古鉴卒。
jiǎ chén, gèng cí fú gōng yuē shòu cí.
甲辰,更慈福宫曰寿慈。
liù yuè, jiǎ yín, jīn zhǔ yǐ zhòng xià shǐ dé yǔ zú, bǎi xìng jiān shí, chū cāng sù shí wàn dàn, jiǎn jià tiào zhī.
六月,甲寅,金主以仲夏始得雨足,百姓艰食,出仓粟十万石,减价粜之。
yǐ chǒu, mìng jiān sī shuài shǒu zāng pǐ xiàn lìng, fēn sān děng, cóng zhāng fǔ zhī qǐng yě. hòu qì bù xíng.
乙丑,命监司、帅守臧否县令,分三等,从张釜之请也。后迄不行。
dīng mǎo, jīn yù shǐ dài fū yī lǎ zhòng fāng bà.
丁卯,金御史大夫伊喇仲方罢。
jīn dìng sēng dào nǚ guān tì dù zhī zhì.
金定僧、道、女冠剃度之制。
jīn zhǔ cháng wèn jiàn yì dài fū zhāng yuē:" sēng dào sān nián yī shì, bā shí qǔ yī, bù yǐ shǎo hū?" yuē:" cǐ bèi fú shí, wú yì yǒu sǔn, bù yí zī yì yě." jīn zhǔ yuē:" zhōu wǔ dì táng wǔ zōng hòu zhōu shì zōng jiē xián jūn, qí shòu bù yǒng, suī yuē ǒu rán, shì yì yǒu yīn yě." duì yuē:" sān jūn jiǎo wǎng tài guò. jīn bù chóng fèng. bù huǐ chú, shì wèi dé zhòng yǐ."
金主尝问谏议大夫张曰:“僧道三年一试,八十取一,不已少乎?”曰:“此辈浮食,无益有损,不宜滋益也。”金主曰:“周武帝、唐武宗、后周世宗皆贤君,其寿不永,虽曰偶然,似亦有因也。”对曰:“三君矫枉太过。今不崇奉。不毁除,是谓得中矣。”
bǐng zǐ, huáng zǐ jùn shēng.
丙子,皇子埈生。
qiū, qī yuè, gēng chén, jīn zhǔ yù zǐ chén diàn, shòu zhū wáng bǎi guān hè, cì zhū wáng zǎi zhí jìn jiǔ. chì yǒu sī yǐ jiǔ wàn zūn zhì tōng qú, cì mín zòng yǐn.
秋,七月,庚辰,金主御紫宸殿,受诸王、百官贺,赐诸王、宰执进酒。敕有司以酒万尊置通衢,赐民纵饮。
jīn zhǔ qiǎn xī běi lù zhāo tǎo shǐ wán yán ān guó děng qū duō quán zi, mì zhào yòu chéng xiàng xiāng jìn bīng. nǎi lìng zhī jūn chū dōng dào, xiāng yóu xī dào. zhī jūn zhì lóng jū hé, wéi zhǔn bù suǒ wéi, sān rì bù dé chū, jiān shǐ chū qiú yuán. huò qǐng qí zhū jūn jí nǎi fā, xiāng yuē:" wǒ jūn bèi wéi shù rì, chí jiù zhī yóu kǒng bù jí, qǐ kě hòu shí!" jí míng gǔ yè fā. huò wèi xuǎn qiǎn rén bào wéi zhōng, shǐ zhī yuán zhì, xiāng yuē:" suǒ qiǎn zhě tǎng wèi dí dé, shǐ zhī wú bīng guǎ ér liáng zài hòu, zé wú shì bài yǐ." nǎi yì jí chí. chí míng, jù dí jìn, zhòng yù shǎo qì, xiāng yuē:" suǒ yǐ chéng yè jí chí zhě, yù yǎn qí bù bèi ěr, huǎn zé bù jí." xiāng chén, yā dí, tū jī zhī, wéi zhōng jiàng shì yì gǔ zào chū, dà zhàn, zhǔn bù bài bēn. shǐ ān guó zhuī niè, qiān yán:" liáng dào bù jì, bù kě xíng yě." ān guó yuē:" rén dé yī yáng, kě shí shí yú rì. bù rú qū yáng yǐ xí zhī biàn." suì cóng qí jì. ān guó tǒng suǒ bù wàn rén, jí qū yǐ báo zhī, zhǔn bù sàn zǒu. huì dà yǔ, dòng sǐ zhě shí bā jiǔ, jiàng qí bù zhǎng. jié wén, jīn zhǔ qiǎn shǐ hòu cì yǐ láo zhī, xǔ pián yí shǎng lài shì zú.
金主遣西北路招讨使完颜安国等趋多泉子,密诏右丞相襄进兵。乃令支军出东道,襄由西道。支军至龙驹河,为准布所围,三日不得出,间使出求援。或请俟诸军集乃发,襄曰:“我军被围数日,驰救之犹恐不及,岂可后时!”即鸣鼓夜发。或谓选遣人报围中,使知援至,襄曰:“所遣者倘为敌得,使知吾兵寡而粮在后,则吾事败矣。”乃益疾驰。迟明,距敌近,众欲少憩,襄曰:“所以乘夜疾驰者,欲掩其不备耳,缓则不及。”乡晨,压敌,突击之,围中将士亦鼓噪出,大战,准布败奔。使安国追蹑,佥言:“粮道不继,不可行也。”安国曰:“人得一羊,可食十馀日。不如驱羊以袭之便。”遂从其计。安国统所部万人,疾驱以薄之,准布散走。会大雨,冻死者十八九,降其部长。捷闻,金主遣使厚赐以劳之,许便宜赏赉士卒。
yǐ yǒu, jīn mìng yǒu sī shōu yì xī běi lù zhèn wáng hái gǔ.
乙酉,金命有司收瘗西北路阵亡骸骨。
wù zǐ, liàng xǐ liú rén lǚ zǔ jiǎn děng yú nèi jùn. zǔ jiǎn yí gāo ān, xún zú, gāo ān zhī xiàn xú yìng lóng jīng jì qí sàng. zǔ jiǎn shòu yè yú xiōng zǔ qiān, zūn xìn bù yú, zài zhé suǒ, dú shū mài yào yǐ zì jǐ. cháng yán:" yīn shì biàn yǒu suǒ cuī shé, shī qí sù lǚ zhě, gù bù zú yán yīn shì biàn ér yì qì yǒu suǒ jiā zhě, yì sī xīn yě."
戊子,量徙流人吕祖俭等于内郡。祖俭移高安,寻卒,高安知县徐应龙经纪其丧。祖俭受业于兄祖谦,尊信不渝,在谪所,读书卖药以自给。尝言:“因世变有所摧折,失其素履者,固不足言;因世变而意气有所加者,亦私心也。”
shí zhōng shū shè rén wāng yì duān, yǐn táng lǐ lín fǔ gù shì, yǐ wěi xué zhī dǎng jiē míng shì, yù jǐn chú zhī, tài huáng tài hòu wén ér fēi zhī. dì nǎi zhào tái jiàn gěi shě:" lùn zòu bù bì gèng jí jiù shì, wù zài píng zhèng, yǐ fù zhèn jiàn zhōng zhī yì." zhào xià, liú dé xiù suì yǔ yù shǐ zhāng bó gāi yáo yù děng shū yán:" zì jīn jiù jiān sù è, huò zī zhǎng bù quān, chén děng bù yán, zé wù bì xià zhī yòng rén yán zhī, zé ài jīn rì zhī yù zhá ruò qí qí bài huài guó shì ér hòu jìn yán, zé tú yǒu shì qí zhī huǐ. sān zhě jiē wú yī ér kě. wàng xià cǐ zhāng, bō gào zhōng wài, lìng jiù jiān zhī cháo tíng jì gāng shàng zài, bù gǎn fàng sì." cóng zhī, nǎi gǎi wéi" bù bì zhuān jí jiù shì". zì shì tuō zhòu zhī dǎng gōng jī yù jí yǐ.
时中书舍人汪义端,引唐李林甫故事,以伪学之党皆名士,欲尽除之,太皇太后闻而非之。帝乃诏台谏、给舍:“论奏不必更及旧事,务在平正,以副朕建中之意。”诏下,刘德秀遂与御史张伯垓、姚愈等疏言:“自今旧奸宿恶,或滋长不悛,臣等不言,则误陛下之用人;言之,则碍今日之御札;若俟其败坏国事而后进言,则徒有噬脐之悔。三者皆无一而可。望下此章,播告中外,令旧奸知朝廷纪纲尚在,不敢放肆。”从之,乃改为“不必专及旧事”。自是侂胄之党攻击愈急矣。
diàn zhōng shì yù shǐ huáng fú shàng yán:" zhì dào zài chù shǒu è ér rèn qí xián, shǐ cái zhě bù shī qí zhí ér bù cái zhě wú suǒ hàn. gù rén zōng cháng yuē:' zhèn bù yù liú rén guò shī yú xīn.' cǐ huáng jí zhī dào yě. zhì yú qián shì, yǒu hé lùn liè, shì tǐ míng zhèng, yǒu guān guó jiā lì hài zhě, chén bù gǎn bù yǐ zhèng duì." jǐ chǒu, gǎi fú wèi qǐ jū láng quán bīng bù láng zhōng, yǐ yù dài wéi diàn zhōng shì yù shǐ. fú wèi jǐ bà qù.
殿中侍御史黄黻上言:“治道在黜首恶而任其贤,使才者不失其职而不才者无所憾。故仁宗尝曰:‘朕不欲留人过失于心。’此皇极之道也。至于前事,有合论列,事体明证,有关国家利害者,臣不敢不以正对。”己丑,改黻为起居郎、权兵部郎中,以愈代为殿中侍御史。黻未几罢去。
wù xū, yǐ hán tuō zhòu wèi kāi fǔ yí tóng sān sī wàn shòu guān shǐ.
戊戌,以韩侂胄为开府仪同三司、万寿观使。
jīn zuǒ sī láng zhōng gāo rǔ lì, zòu shì zǐ chén, shí shì chén jiē huí bì, jīn zhǔ suǒ chí liáng shàn zhuì àn xià, rǔ lì yǐ fēi zhí, bù gǎn qǔ yǐ jìn. zòu shì bì, jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē:" gāo rǔ lì bù jìn shàn, kě wèi zhī tǐ yǐ." rǔ lì, jīn chéng rén yě.
金左司郎中高汝砺,奏事紫宸,时侍臣皆回避,金主所持凉扇坠案下,汝砺以非职,不敢取以进。奏事毕,金主谓宰臣曰:“高汝砺不进扇,可谓知体矣。”汝砺,金城人也。
bā yuè, bǐng chén, tài cháng shǎo qīng hú hóng shàng yán:" bǐ nián yǐ lái, wěi xué chāng jué, tú wèi bù guǐ, dòng yáo shàng huáng, dǐ huǐ shèng dé, jī zhì dà luàn. lài èr sān dà chén tái jiàn chū sǐ lì ér pái zhī, ér yuán è yǔn mìng, qún xié píng jī. zì yù bǐ yǒu jiù piān jiàn zhōng zhī shuō, huò zhě wù rèn tiān yì, jí yú fèng chéng, chàng wèi tiáo tíng zhī yì, qǔ qián rì wěi xué zhī jiān dǎng cì dì yòng zhī, huò yǔ gōng guàn, huò yǔ chāi qiǎn, yǐ jì xìng qí tā rì bù xiāng bào fù. wǎng zhě jiàn zhōng jìng guó zhī shì, kě yǐ wéi jiè, bì xià hé bù wù yě? hàn huò guāng fèi chāng yì wáng hè, yī rì ér zhū qí qún chén yī bǎi yú rén táng wǔ wáng bù shā wǔ sān sī, bù xuán zhǒng ér jiē bì yú sān sī zhī shǒu. jīn zòng wèi néng jǐn yòng gǔ fǎ, yí lìng tuì fú tián lǐ, xún shěng qiān jiù." nǎi zhào wěi xué zhī dǎng, zǎi zhí quán zhù jìn nǐ. zì shì xué jìn yù jí.
八月,丙辰,太常少卿胡纮上言:“比年以来,伪学猖獗,图为不轨,动摇上皇,诋毁圣德,几至大乱。赖二三大臣、台谏出死力而排之,而元恶殒命,群邪屏迹。自御笔有救偏建中之说,或者误认天意,急于奉承,倡为调停之议,取前日伪学之奸党次第用之,或与宫观,或与差遣,以冀幸其它日不相报复。往者建中靖国之事,可以为戒,陛下何不悟也?汉霍光废昌邑王贺,一日而诛其群臣一百馀人;唐五王不杀武三思,不旋踵而皆毙于三思之手。今纵未能尽用古法,宜令退伏田里,循省愆咎。”乃诏伪学之党,宰执权住进拟。自是学禁愈急。
dà lǐ sī zhí shào bāo rán yán:" sān shí nián lái, wěi xué xiǎn xíng, chǎng wū zhī quán, jǐn guī qí dǎng. qǐng zhào dà chén shěn chá qí suǒ xué." zhào:" wěi xué zhī dǎng, wù chú zài nèi chāi qiǎn." yǐ ér yán zhě yòu lùn wěi xué zhī huò, qǐ jiàn yuán yòu tiáo tíng zhī shuō, dù qí gēn yuán, suì yǒu zhào:" jiān sī shuài shǒu jiàn jǔ gǎi guān, bìng yú zòu dú qián shēng shuō fēi wěi xué zhī rén." huì xiāng shì, cáo sī qián qī qǔ jiā zhuàng, bì lìng shū" xì bú shì wěi xué" wǔ zì. fǔ zhōu tuī guān chái zhōng xíng dú shēn cáo sī yún:" zì yòu xí yì, dú chéng shì yì zhuàn yǐ qǔ kē dì. rú yǐ wéi wěi, bù yuàn kǎo xiào." shì lùn zhuàng zhī.
大理司直邵褒然言:“三十年来,伪学显行,场屋之权,尽归其党。请诏大臣审察其所学。”诏:“伪学之党,勿除在内差遣。”已而言者又论伪学之祸,乞鉴元祐调停之说,杜其根源,遂有诏:“监司、帅守荐举改官,并于奏牍前声说非伪学之人。”会乡试,漕司前期取家状,必令书“系不是伪学”五字。抚州推官柴中行独申漕司云:“自幼习《易》,读程氏《易传》以取科第。如以为伪,不愿考校。”士论壮之。
rén xū, huáng zǐ jùn zú, zhuī fēng yǎn wáng, shì chōng huì. hòu lǚ jǔ huáng zǐ, jiē bù yù, jù jiā fēng shì.
壬戌,皇子埈卒,追封兗王,谥冲惠。后屡举皇子,皆不育,俱加封谥。
jiǎ zǐ, jīn yǐ shǎn xī xī lù zhuǎn yùn dǒng shī zhōng wèi yù shǐ dài fū.
甲子,金以陕西西路转运董师中为御史大夫。
guǐ yǒu, jīn zuǒ chéng guā lēi jiā héng dīng fù yōu xún qǐ fù.
癸酉,金左丞瓜勒佳衡丁父忧;寻起复。
jiǔ yuè, xīn sì, jīn yòu chéng xiàng xiāng zì jūn zhōng fù quē, bài zuǒ chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng dǎng shān jùn wáng. yàn qìng hé diàn, jīn zhǔ qīn jǔ jiǔ yǐn zhī, jiě suǒ fú yù jù pèi dāo yǐ cì, mìng jí fú zhī. qiān wán yán ān guó wèi zuǒ yì dū tǒng.
九月,辛巳,金右丞相襄自军中赴阙,拜左丞相,监修国史,封党山郡王。宴庆和殿,金主亲举酒饮之,解所服玉具佩刀以赐,命即服之。迁完颜安国为左翼都统。
dīng hài, fù fēn lì zhōu lù wèi dōng xī lù.
丁亥,复分利州路为东、西路。
guǐ sì, sì pú wáng shì xīn hōng, zhuī fēng sháo wáng.
癸巳,嗣濮王士歆薨,追封韶王。
dōng, shí yuè, bǐng wǔ, jīn xuǎn qīn jūn bā bǎi rén shù fǔ zhōu.
冬,十月,丙午,金选亲军八百人戍抚州。
wù shēn, dì lǜ qún chén shàng cè bǎo yú cí fú shòu kāng gōng.
戊申,帝率群臣上册宝于慈福、寿康宫。
zhǔn bù fù pàn, jīn zhǔ mìng zuǒ chéng xiàng xiāng xíng shěng yú běi jīng, qiān shū shū mì yuàn shì wán yán kuāng xíng yuàn yú fǔ zhōu. huì qì dān dé shòu děng jù xìn zhōu pàn, jiàn yuán shēn shèng, zhòng hào shù shí wàn, yuǎn jìn zhèn hài xiāng xián xiá rú píng rì, rén xīn nǎi ān. xiāng zhī chū zhèn yě, zhì shí mén zhèn, wèi liáo shǔ yuē:" běi bù fàn sāi xī zú lǜ! dì kǒng jiān rén chéng xì ér dòng, běi jīng jìn dì jūn shǎo, dāng yù wèi zhī bèi." jí qiǎn guān fā shàng jīng děng jūn liù qiān, zhì shì guǒ dé qí yòng. lín huáng zǒng guǎn wū kù lī dào yuǎn fù chá shǒu chún fēn dào jìn tǎo, qín dé shòu děng, sòng jīng shī.
准布复叛,金主命左丞相襄行省于北京,签书枢密院事完颜匡行院于抚州。会契丹德寿等据信州叛,建元身圣,众号数十万,远近震骇;襄闲暇如平日,人心乃安。襄之出镇也,至石门镇,谓僚属曰:“北部犯塞奚足虑!第恐奸人乘隙而动,北京近地军少,当预为之备。”即遣官发上京等军六千,至是果得其用。临潢总管乌库哩道远、富察守纯分道进讨,擒德寿等,送京师。
xiān shì jīn zhū chén yǐ běi bǐ yòng bīng, qǐng gǎi jiāo qī, jīn zhǔ wèn jiàn yì dài fū jiān lǐ bù shì láng zhāng yuē: nán jiāo dà sì, jīn yòng dù bù gěi, qí tā nián, kě hū?" yuē:" bì xià jí wèi, yú jīn bā nián, dà lǐ wèi jǔ, yí jí xíng zhī." jīn zhǔ yuē:" běi fāng wèi níng, zhì zhāi zhī jì, yǒu bù cè zòu bào, hé rú?" duì yuē:" qǐ kě nì dù ér fáng dà lǐ? jīn hé píng suì fēng, zhèng qí shí yě." jì ér zhū chén réng qǐng bà sì, yòu yù yòng zhēng yuè shàng xīn jīn zhǔ shǐ wèn chéng xiàng xiāng, xiāng zòu yuē:" jiāo wéi zhòng lǐ, qiě xiān qī zhào tiān xià. yòu, fān guó yǐ bào biǎo jià, jīn ruò zhōng bà, hé yǐ fù sì fāng qīng wàng zhī yì? sì yòng shàng xīn, nǎi qí gǔ zhī lǐ, fēi jiāo jiàn shàng dì zhī běn yì. dà lǐ bù kě qīng fèi, qǐng jué xíng zhī. chén qǐng yú sì qián miè zéi." jì ér zéi pò, guǒ rú suǒ liào.
先是金诸臣以北鄙用兵,请改郊期,金主问谏议大夫兼礼部侍郎张曰:南郊大祀,今用度不给,俟它年,可乎?”曰:“陛下即位,于今八年,大礼未举,宜亟行之。”金主曰:“北方未宁,致斋之际,有不测奏报,何如?”对曰:“岂可逆度而妨大礼?今河平岁丰,正其时也。”既而诸臣仍请罢祀,又欲用正月上辛;金主使问丞相襄,襄奏曰:“郊为重礼,且先期诏天下。又,籓国已报表驾,今若中罢,何以副四方倾望之意?祀用上辛,乃祈穀之礼,非郊见上帝之本意。大礼不可轻废,请决行之。臣请于祀前灭贼。”既而贼破,果如所料。
bǐng chén, jīn jiá xiǎng yú tài miào.
丙辰,金袷享于太庙。
jiǎ xū, dà yuè.
甲戌,大阅。
shí yī yuè, wù zǐ, jīn cān zhī zhèng shì mǎ qí, chū zhèn ān wǔ jūn, xún zhì shì, zú. qí xìng míng mǐn, xí lì shì, qí zhì qián gǔ yóu zhǎng. rán xìng lìn hǎo lì, pō wéi jīn zhǔ suǒ shǎo.
十一月,戊子,金参知政事马琪,出镇安武军,寻致仕,卒。琪性明敏,习吏事,其治钱穀尤长。然性吝好利,颇为金主所少。
gēng yín, dì yì shòu kāng gōng, shàng tài shàng huáng kuān xù zhào lìng.
庚寅,帝诣寿康宫,上太上皇宽恤诏令。
jīn yǐ yù shǐ dài fū dǒng shī zhōng běi jīng liú shǒu yì bìng wèi cān zhī zhèng shì.
金以御史大夫董师中、北京留守裔并为参知政事。
rén chén, jīng tāng děng shàng xiào zōng kuān xù zhào lìng.
壬辰,京镗等上孝宗宽恤诏令。
dīng yǒu, jīn cháo xiǎng tài miào. wù xū, yǒu shì yú nán jiāo, dà shè, gǎi yuán chéng ān, jìn fēng chéng xiàng xiāng wèi nán yáng jùn wáng.
丁酉,金朝享太庙。戊戌,有事于南郊,大赦,改元承安,进封丞相襄为南阳郡王。
guǐ mǎo, shǎng yí zhōu bǔ jiàng dòng kòu gōng.
癸卯,赏宜州捕降峒寇功。
jīn chéng xiàng xiāng zhī tǎo qì dān yě, jīn zhǔ mìng zì lóng hǔ wèi shàng jiàng jūn jié dù shǐ yǐ xià, chéng zhì shòu zhī. xiāng yǐ wéi shǎng fá zhī bǐng, fēi rén chén suǒ yù, bù gǎn fèng zhào. zéi píng, qǐng wěi jìn chén yù zhǐ jiàng shì shǐ zhī yì.
金丞相襄之讨契丹也,金主命自龙虎卫上将军、节度使以下,承制授之。襄以为赏罚之柄,非人臣所预,不敢奉诏。贼平,请委近臣谕旨将士使知意。
shí èr yuè, wù shēn, yǐ zhī níng guó fǔ chén jiǎ wèi bīng bù shì láng, yǐ jiǎ zài chún xī mò céng lùn zhū xī gù yě.
十二月,戊申,以知宁国府陈贾为兵部侍郎,以贾在淳熙末曾论硃熹故也。
jǐ yǒu, jīn qiǎn tí diǎn tài yī jìn shì jú shǐ lǐ rén huì cì běi biān jiàng shì, shòu guān zhě wàn yī qiān rén, shòu shǎng zhě jǐ èr wàn rén. rén huì, jí xǐ ér zhī cì míng yě.
己酉,金遣提点太医、近侍局使李仁惠赐北边将士,授官者万一千人,授赏者几二万人。仁惠,即喜儿之赐名也。
shì yuè, zhū xī luò zhí, bà cí.
是月,硃熹落职,罢祠。
xī jiā jū, zì yǐ méng lèi cháo zhī yù zhī ēn, qiě shàng dài cóng chén zhí míng, yì bù róng mò, nǎi cǎo fēng shì shù wàn yán, chén jiān xié bì zhǔ zhī huò, yīn yǐ míng zhào rǔ yú zhī yuān. zǐ dì zhū shēng gēng dié jìn jiàn, yǐ wéi bì gǔ huò, xī bù tīng. cài yuán dìng qǐng yǐ shī jué zhī, yù dùn zhī tóng rén. xī mò rán, qǔ gǎo fén zhī, suì shàng zòu, lì cí zhí míng, zhào réng chōng mì gé xiū zhuàn.
熹家居,自以蒙累朝知遇之恩,且尚带从臣职名,义不容默,乃草封事数万言,陈奸邪蔽主之祸,因以明赵汝愚之冤。子弟诸生更迭进谏,以为必贾祸,熹不听。蔡元定请以蓍决之,遇《遯》之《同人》。熹默然,取稿焚之,遂上奏,力辞职名,诏仍充秘阁修撰。
shí tái jiàn yù lùn xī, wú gǎn xiān fā zhě. hú hóng wèi dá shí, cháng yè xī yú jiàn ān, xī dài xué zǐ wéi tuō sù fàn, yù hóng bù néng yì yě. hóng bù yuè, yǔ rén yuē:" cǐ fēi rén qíng. zhī jī dǒu jiǔ, shān zhōng wèi wèi fá yě." jí wèi jiān chá yù shǐ, nǎi ruì rán yǐ jī xī zì rèn, wù sè wú suǒ de, jīng nián yùn niàng, zhāng shū nǎi chéng. huì gǎi tài cháng shǎo qīng, bù guǒ.
时台谏欲论熹,无敢先发者。胡纮未达时,尝谒熹于建安,熹待学子惟脱粟饭,遇纮不能异也。纮不悦,语人曰:“此非人情。只鸡斗酒,山中未为乏也。”及为监察御史,乃锐然以击熹自任,物色无所得,经年酝酿,章疏乃成。会改太常少卿,不果。
yǒu shěn jì zǔ zhě, cháng cǎi zhí xī yǔ mèng zhī yǔ yǐ zì shòu, zhì shì yǐ zhuī lùn chéng yí, dé wèi yù shǐ. hóng yǐ shū zhāng shòu zhī, jì zǔ wèi lì kě zhì fù guì, suì lùn xī:" zī běn huí xié, jiā yǐ zhì rěn, piāo qiè zhāng zài chéng yí zhī xù yú, yù yǐ chī cài shì mó zhī yāo shù, huáng gǔ hòu jìn, zhāng fú jià dàn, sī lì pǐn tí, shōu zhào sì fāng wú xíng yì zhī tú yǐ yì qí dǎng wǔ, xiāng yǔ bāo yī bó dài, shí dàn cān cū, huò huì tú yú guǎng xìn é hú zhī sì, huò chéng shēn yú cháng shā jìng jiǎn zhī táng, qián xíng nì jī, rú guǐ rú mèi. shì dài fū gū míng shì lì, jì qí wèi zhù zhě, yòu cóng ér yù zhī jiàn zhī." yīn wū xī dà zuì yǒu liù, qiě yuē:" jiā wèi dà jiān dà duì, qǐng jiā shǎo zhèng mǎo zhī zhū, yǐ wéi qī jūn wǎng shì wū xíng dào míng zhě jiè. qí tú cài yuán dìng, zuǒ xī wèi yāo, yì qǐng biān guǎn bié zhōu." zhào xī luò zhí, bà cí, cuàn yuán dìng yú dào zhōu.
有沈继祖者,尝采摭熹《语》、《孟》之语以自售,至是以追论程颐,得为御史。纮以疏章授之,继祖谓立可致富贵,遂论熹:“资本回邪,加以忮忍,剽窃张载、程颐之绪馀,寓以吃菜事魔之妖术,簧鼓后进,张浮驾诞,私立品题,收召四方无行义之徒以益其党伍,相与褒衣博带,食淡餐粗,或会徒于广信鹅湖之寺,或呈身于长沙敬简之堂,潜形匿迹,如鬼如魅。士大夫沽名嗜利,觊其为助者,又从而誉之荐之。”因诬熹大罪有六,且曰:“嘉为大奸大憝,请加少正卯之诛,以为欺君罔世、污行盗名者戒。其徒蔡元定,佐熹为妖,亦请编管别州。”诏熹落职,罢祠,窜元定于道州。
yǐ ér xuǎn rén yú mì shàng shū, qǐ zhǎn xī yǐ jué wěi xué, xiè shēn fǔ dǐ qí shū yú dì, yǔ tóng liè yuē:" zhū yuán huì cài jì tōng, bù guò zì xiāng jiǎng míng ěr, guǒ hé zuì hū!" yuán huì, xī zì jì tōng, yuán dìng zì yě.
已而选人余祕上书,乞斩熹以绝伪学,谢深甫抵其书于地,语同列曰:“硃元晦、蔡季通,不过自相讲明耳,果何罪乎!”元晦,熹字;季通,元定字也。
shí dài bǔ yuán dìng fù zhé suǒ shén jí, yuán dìng sè bù wéi dòng, yǔ jì zǐ shěn tú bù jiù dào. xī yǔ cóng yóu zhě bǎi yú rén jiàn bié xiāo sì zhōng, zuò kè xīng tàn, yǒu qì xià zhě. xī wēi shì yuán dìng, bù yì píng shí, yīn kuì rán yuē:" yǒu péng xiāng ài zhī qíng, jì tōng bù cuò zhī zhì, kě wèi liǎng de zhī yǐ!" zhòng wèi yí huǎn xíng, yuán dìng yuē:" huò zuì yú tiān, tiān kě táo hū?" zhì dào zhōu, yuǎn jìn lái xué zhě rì zhòng. ài yuán dìng zhě wèi yí xiè shēng tú, yuán dìng yuē:" bǐ yǐ xué lái, hé rěn jù zhī! ruò yǒu huò huàn, yì fēi bì kǒu sè dòu suǒ néng bì yě." yí shū xùn zhū zǐ yuē:" dú xíng bù kuì yǐng, dú qǐn bù kuì qīn, wù yǐ wú dé zuì gù, suì xiè qí zhì." zài dào yú nián zú.
时逮捕元定赴谪所甚急,元定色不为动,与季子沈徒步就道。熹与从游者百馀人饯别萧寺中,坐客兴叹,有泣下者。熹微视元定,不异平时,因喟然曰:“友朋相爱之情,季通不挫之志,可谓两得之矣!”众谓宜缓行,元定曰:“获罪于天,天可逃乎?”至道州,远近来学者日众。爱元定者谓宜谢生徒,元定曰:“彼以学来,何忍拒之!若有祸患,亦非闭门塞窦所能避也。”贻书训诸子曰:“独行不愧影,独寝不愧衾,勿以吾得罪故,遂懈其志。”在道逾年卒。
hán tuō zhòu wèi qí fù chéng qǐng shì. chéng nǎi shén zōng wài sūn, qǔ tài huáng tài hòu nǚ dì, jī guān gé mén shǐ, wèi cháng gèng lì shì rèn. shí fú zhōu huáng táng wèi kǎo gōng láng, yán qí bù kě, yīn qiú qù. suì mìng guǎn zhí guān zàn quán kǎo gōng, shì chéng yuē zhōng dìng zuǒ qiān táng wèi shū mì yuàn jiǎn xiáng wén zì, xún gǎi jiāng huái tí diǎn tiě qián.
韩侂胄为其父诚请谥。诚乃神宗外孙,娶太皇太后女弟,积官閤门使,未尝更历事任。时福州黄唐为考功郎,言其不可,因求去。遂命馆职官暂权考功,谥诚曰忠定;左迁唐为枢密院检详文字,寻改江淮提点铁钱。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì qìng yuán èr nián jīn chéng ān èr nián
○宁宗法天备道纯德茂功仁文哲武圣睿恭孝皇帝庆元二年(金承安二年)
chūn, zhēng yuè, dīng yǒu, jīn zhǔ rú ān zhōu chūn shuǐ.
春,正月,丁酉,金主如安州春水。
rén yín, zhī shū mì yuàn shì zhèng qiáo bà. guǐ mǎo, yǐ xiè shēn fǔ zhī shū mì yuàn shì.
壬寅,知枢密院事郑侨罢。癸卯,以谢深甫知枢密院事。
zhào zhū xī réng yī qián guān, yǔ cí.
诏硃熹仍依前官,与祠。
dīng yǒu, jīn zhǔ hái dōu.
丁酉,金主还都。
èr yuè, jǐ yǒu, yòu chéng xiàng jīng tāng děng shàng shén zōng yù dié gāo zōng shí lù.
二月,己酉,右丞相京镗等上《神宗玉牒》、《高宗实录》。
bǐng yín, zhào yǐ zhāo qìng jūn chéng xuān shǐ nèi shì shěng yā bān wáng dé qiān wèi jié dù shǐ. dé qiān, dì fān dǐ nèi shì yě, yú shì zhòu jiàn zhuó yòng. zhōng shū shè rén wú zōng dàn, shì dé qiān shén jǐn, yè, zhé yì fú yè zhī. dé qiān nǎi jiàn zōng dàn wèi xíng bù shì láng zhí xué shì yuàn. zōng dàn wèi dé qiān cǎo zhì, yǐn tiān bǎo tóng guāng gù shì wèi bǐ. zhì chū, cān zhī zhèng shì hé dàn bù yā zhì shū yòu jiàn yì dài fū liú dé xiù lǜ tái jiàn jiāo zhāng yán qí bù kě dīng mǎo, jīng tāng fù yǐ wéi yán suì qǐn qí mìng. yú shì dé qiān chú zài wài gōng guàn, lì bù shàng shū jiān jǐ shì zhōng xǔ jí zhī zòu bó zhī tái jiàn qǐng cuàn chì dé qiān, dì wèi xǔ. diàn zhōng shì yù zhōng yáo yù, hé zōng dàn jiāo jié dé qiān xīn wèi, zōng dàn duó sān guān, guǐ yǒu, sòng nán kāng jūn jū zhù.
丙寅,诏以昭庆军承宣使、内侍省押班王德谦为节度使。德谦,帝籓邸内侍也,于是骤见擢用。中书舍人吴宗旦,事德谦甚谨,夜,辄易服谒之。德谦乃荐宗旦为刑部侍郎、直学士院。宗旦为德谦草制,引天宝、同光故事为比。制出,参知政事何澹不押制书;右谏议大夫刘德秀率台谏交章言其不可;丁卯,京镗复以为言;遂寝其命。于是德谦除在外宫观,吏部尚书兼给事中许及之奏驳之;台谏请窜斥德谦,帝未许。殿中侍御中姚愈,劾宗旦交结德谦;辛未,宗旦夺三官,癸酉,送南康军居住。
shì yuè, jīn mìng xí fēng yǎn shèng gōng kǒng yuán cuò shì xí jiān qū fù lìng.
是月,金命袭封衍圣公孔元措世袭兼曲阜令。
sān yuè, rén wǔ, jīn mìng hù bù shàng shū wēn fǎng xíng liù bù shàng shū yú fǔ zhōu.
三月,壬午,金命户部尚书温昉行六部尚书于抚州。
gēng yín, jīn zhǔ xìng xī yuán, yuè jūn qì.
庚寅,金主幸西园,阅军器。
guǐ sì, jīn píng zhāng zhèng shì wū líng ā yuàn bà.
癸巳,金平章政事乌凌阿愿罢。
bǐng shēn, cuàn nèi shì wáng dé qiān. lín ān fǔ hé dé qiān wéi rén qiú guān, zāng yǐ jù wàn jì, fú shí nǐ shèng yú. yù wèi chéng, zhào jiàng dé qiān tuán liàn shǐ, fǔ zhōu jū zhù. quán zhōng shū shè rén gāo wén hǔ qǐng gǎi wéi ān zhì. dì cóng zhī. rán yù zú bù jìng.
丙申,窜内侍王德谦。临安府劾德谦为人求官,赃以巨万计,服食拟乘舆。狱未成,诏降德谦团练使,抚州居住。权中书舍人高文虎请改为安置。帝从之。然狱卒不竟。
dīng yǒu, jīn yǐ cān zhī zhèng shì yì dài zuǒ chéng xiàng xiāng xíng shěng yú běi jīng.
丁酉,金以参知政事裔代左丞相襄行省于北京。
gēng zǐ, jìn zhè xī wéi tián.
庚子,禁浙西围田。
rén yín, zhào:" zì jīn yǒu sī zòu yàn sǐ zuì bù dàng zhě, lùn rú lǜ."
壬寅,诏:“自今有司奏谳死罪不当者,论如律。”
xià, sì yuè, bǐng wǔ, fēng wǔ gōng láng bù qù wèi sì pú wáng.
夏,四月,丙午,封武功郎不去为嗣濮王。
jiǎ zǐ, jīn shàng shū shěng zòu:" bǐ suì běi biān diào dù pō duō, qǐng xiáng sēng dào kōng míng dù dié, yǐ zhù jūn xū." cóng zhī.
甲子,金尚书省奏:“比岁北边调度颇多,请降僧道空名度牒,以助军需。”从之。
guǐ yǒu, jīn qīn wáng xuān chì shǐ yòng nǚ zhēn zì.
癸酉,金亲王宣敕始用女真字。
wǔ yuè, jiǎ xū shuò, jīn yán wèi zǎi chén yuē:" bǐ yǐ jūn xū, suí lù fù diào, sī xiàn bù dù huǎn jí, cù qī zhēng liǎn, shǐ mín fèi jí shù bèi, xū lì yòu lái zhī yǐ qīn bào, qí lìng tí xíng sī jiū chá zhī."
五月,甲戌朔,金言谓宰臣曰:“比以军需,随路赋调,司县不度缓急,促期征敛,使民费及数倍,胥吏又来之以侵暴,其令提刑司究察之。”
bǐng zǐ, jīn zhǔ jí guān lì yú shàng shū shěng, yù yuē:" jīn jì gāng bù lì, guān lì chí màn, qiān yán gǒu jiǎn, xí yǐ chéng bì. zhí guān duō yǐ jí shàn qiú míng, jì dé zì ān, guó jiā hé lài yān! zhì yú xùn qíng mài fǎ, shěng bù lìng shǐ yóu shén, shàng shū shěng qí jiè yù zhī."
丙子,金主集官吏于尚书省,谕曰:“今纪纲不立,官吏弛慢,迁延苟简,习以成弊。职官多以吉善求名,计得自安,国家何赖焉!至于徇情卖法,省部令史尤甚,尚书省其戒谕之。”
dīng chǒu, jīn běi jīng xíng shěng cān zhī zhèng shì yì yí zhù lín huáng fǔ.
丁丑,金北京行省参知政事裔移驻临潢府。
gēng chén, jīn shēng fǔ zhōu wèi zhèn níng jūn.
庚辰,金升抚州为镇宁军。
dīng hài, jīn chéng xiàng xiāng yì lín huáng fǔ.
丁亥,金丞相襄诣临潢府。
jīn zhào zhī dà míng fǔ hè shě lī zhí zhòng qiān shū shū mì yuàn shì, cóng chéng xiàng xiāng zhēng fá. zhí zhōng bù yù xíng, zòu yuē:" chén yǔ xiāng yǒu xì, qiě shā chén yǐ." jīn zhǔ è qí yán bù xùn, shì xià yǒu sī, jì ér shè zhī. zhí zhōng běn míng hū shā hū, a sū zhī yì sūn yě.
金召知大名府赫舍哩执中签书枢密院事,从丞相襄征伐。执中不欲行,奏曰:“臣与襄有隙,且杀臣矣。”金主恶其言不逊,事下有司,既而赦之。执中本名呼沙呼,阿苏之裔孙也。
jǐ chǒu, jīn huáng zǐ hóng huī shēng. mìng lǐ bù shàng shū zhāng bào sì gāo méi.
己丑,金皇子洪辉生。命礼部尚书张报祀高禖。
liù yuè, wù shēn, jīn yǐ chéng zhōu cì shǐ wáng zūn gǔ wèi hàn lín zhí xué shì, réng chì wú yǔ zhuàn shù, rù zhí zé zòu wén, huò lín yǔ miǎn rù zhí, yǐ zūn gǔ nián lǎo, qiě cháng shì jiǎng dú yě.
六月,戊申,金以澄州刺史王遵古为翰林直学士,仍敕无与撰述,入直则奏闻,或霖雨免入直,以遵古年老,且尝侍讲读也。
wù chén, xū chún xī kuān xù zhào lìng.
戊辰,须淳熙宽恤诏令。
rùn yuè, jiǎ xū, nèi chū tóng qì fù shàng shū shěng huǐ zhī. shēn yán sī zhù qì zhī jìn.
闰月,甲戌,内出铜器付尚书省毁之。申严私铸器之禁。
jiǎ wǔ, cháo sàn dài fū liú sān jié, miǎn sàng rù jiàn, lùn" jīn rì zhī yōu yǒu èr: yǒu biān jìng zhī yōu, yǒu wěi xué zhī yōu. biān jìng zhī yōu, yǒu dà chén yǐ rèn qí zé, chén wèi gǎn qīng lùn. ruò fú wěi xué zhī yōu, gū wèi lùn qí yuǎn, qǐng yǐ sān shí yú nián yǐ lái ér lùn zhī: qí shǐ yǒu zhāng shì zhě, tán xìng lǐ zhī xué, yán yī chū kǒu, xū kū chuī shēng, rén zhēng qū zhī, kě yǐ huò lì, shì suī yù wèi yì, ér xué zhī zhě yǐ wèi lì yǐ. yòu yǒu zhū xī zhě, zhuān yú wèi lì, jiè dà xué zhōng yōng yǐ wén qí jiān ér xíng qí jì, xià yī bài zé yǐ wéi yán mǐn, dé yī yǔ jí yǐ wéi kǒng mèng, huò lì yù guǎng, ér sì wú jì dàn, rán yóu wèi yǒu zài shàng yǒu shì zhě wèi zhī zhǔ méng. yǐ ér zhōu bì dà wéi yòu xiāng, yù yǔ zuǒ chéng xiàng wáng huái xiāng qīng ér duó zhī bǐng, zhī cǐ cáo gǎn wéi wú gù jì dà yán ér néng biàn luàn hēi bái yě, suì yòu ér zhì zhī cháo liè, zú jí qí lì qīng qù wáng huái, ér cǐ cáo yù dé zhì yǐ. qí hòu liú zhèng zhī lái, suī míng zhī cǐ cáo zhī fēi, gù shì yǐ chéng, wú kě nài hé, fǎn jí qí dǎng yǔ xīn fù. zhì zhào rǔ yú. zé sù huái bù guǐ zhī xīn, fēi cǐ cáo mò yǔ gòng shì, ér cǐ cáo biàn zhī rǔ yú zhī xīn yě, chuí xián lì lù, gān wèi yīng quǎn yǐ jì xìng fēi wàng, gù huò jià shān xiào jūn fù zhī shuō yú lín guó, huò wèi sān nǚ yī yú zhī fú yǐ huò zhòng shù, shàn yāo zào guài, bù kě shèng shǔ, gài qián rì wèi wěi xué, zhì cǐ biàn ér wèi nì dǎng yǐ. lài bì xià shèng míng, qù zhī zhī zǎo, cǐ zōng miào shè jì wú jiāng zhī fú. rán jīn cǐ cáo qián xíng nì yǐng, rì yè sì xì. yǔ yáng shāo qiān, zé xǐ jiàn yán sè wén dí guó qīn rǎo zhī bào, zé yí guò yú wú zhī jūn fù. rú cǐ guǐ yù, bǎi fāng hài rén, fáng zhī bù zhì, bì shòu qí huò. chén wèi jīn rì zhī cè, wéi dāng xiāo zhī ér yǐ. qí xí wěi shēn ér fù nì yīn zhě, zì zhī zuì bù róng zhū, zhōng bù kěn wèi guó jiā yòng qí tā néng gé xīn yì lǜ, zé wù suì fèi chì, shǐ zhī qù wěi cóng zhèng, yǐ xiāo jīn rì zhī yōu."
甲午,朝散大夫刘三杰,免丧入见,论“今日之忧有二:有边境之忧,有伪学之忧。边境之忧,有大臣以任其责,臣未敢轻论。若夫伪学之忧,姑未论其远,请以三十馀年以来而论之:其始有张栻者,谈性理之学,言一出口,嘘枯吹生,人争趋之,可以获利,栻虽欲为义,而学之者已为利矣。又有硃熹者,专于为利,借《大学》、《中庸》以文其奸而行其计,下一拜则以为颜、闵,得一语即以为孔、孟,获利愈广,而肆无忌惮,然犹未有在上有势者为之主盟。已而周必大为右相,欲与左丞相王淮相倾而夺之柄,知此曹敢为无顾忌大言而能变乱黑白也,遂诱而置之朝列,卒藉其力倾去王淮,而此曹愈得志矣。其后留正之来,虽明知此曹之非,顾势已成,无可奈何,反藉其党与心腹。至赵汝愚。则素怀不轨之心,非此曹莫与共事,而此曹变知汝愚之心也,垂涎利禄,甘为鹰犬以觊幸非望,故或驾姗笑君父之说于邻国,或为三女一鱼之符以惑众庶,扇妖造怪,不可胜数,盖前日为伪学,至此变而为逆党矣。赖陛下圣明,去之之早,此宗庙社稷无疆之福。然今此曹潜形匿影,日夜伺隙。雨旸稍愆,则喜见颜色;闻敌国侵扰之报,则移过于吾之君父。如此鬼蜮,百方害人,防之不至,必受其祸。臣谓今日之策,惟当销之而已。其习伪深而附逆因者,自知罪不容诛,终不肯为国家用;其它能革心易虑,则勿遂废斥,使之去伪从正,以销今日之忧。”
shū rù, hán tuō zhòu dà xǐ, jí rì chú sān jié yòu zhèng yán. liú zhèng biǎn shào zhōu jū zhù.
疏入,韩侂胄大喜,即日除三杰右正言。留正贬邵州居住。
shì xià, dà xī shān dǎo mín zuò luàn.
是夏,大溪山岛民作乱。
dà xī shān zhě, guǎng dōng hǎi zhōng dǎo yě. tí jǔ chá yán xú ān guó, qiǎn rén rù dǎo bǔ sī yán, dǎo mín bù ān, xiào jù qiān yú rén, rù hǎi wèi dào, jiē bǎng shū ān guó zhī zuì, lüè shāng lǚ, shā píng mín. jīng lüè shǐ léi shui zhòng, sù yǔ ān guó yǒu xì, zhì shì ān guó qǐ qiǎn bīng tǎo zhī, tuō bù jí fā bīng, ér yǐ ān guó shēng shì wén yú cháo. wèi jǐ, shui zhòng ān guó jù bà.
大溪山者,广东海中岛也。提举茶盐徐安国,遣人入岛捕私盐,岛民不安,啸聚千馀人,入海为盗,揭榜疏安国之罪,掠商旅,杀平民。经略使雷氵众,素与安国有隙,至是安国乞遣兵讨之,侂不即发兵,而以安国生事闻于朝。未几,氵众、安国俱罢。
qiū, qī yuè, rén yín shuò, jīn zhǔ xìng tiān qìng guān, jiàn pǔ tiān dà jiào, jìn tú zǎi, qī rì wú zòu xíng, bǎi sī quán tíng jué fá.
秋,七月,壬寅朔,金主幸天庆观,建普天大醮,禁屠宰,七日无奏刑,百司权停决罚。
gēng wǔ, jiān chá yù shǐ shěn jì zǔ, lù yān qiú sì bǎi yú tiáo lái shàng, zhào jìn èr guān.
庚午,监察御史沈继祖,录淹囚四百馀条来上,诏进二官。
bā yuè, gēng chén, yǐ jūn qì lín qián zhī wàng wèi mì gé xiū zhuàn zhī guǎng zhōu.
八月,庚辰,以军器临钱之望为秘阁修撰、知广州。
jīn chì jì yì guān suǒ jìn zòu tiě kě zhí yán lì hài, wù yòng fú cí.
金敕计议官所进奏帖可直言利害,勿用浮词。
xīn sì, jīn zhǔ yǐ biān shì wèi níng, jí liù pǐn yǐ shàng guān yú shàng shū shěng, wèn gōng shǒu zhī cè. fán zhōng wài chén liáo, bù yǐ zhí wèi gāo xià, huò yǒu fāng lüè cái wǔ, huò cháng yú diào dù, gè jǔ sān wǔ rén yǐ bèi xuǎn yòng, qī wǔ rì fēng zhāng yǐ jìn. yì zhě fán bā shí sì rén, yán gōng zhě wǔ, yán shǒu zhě sì shí liù, qiě gōng qiě shǒu zhě sān shí sān, zhào duì ruì sī diàn, lùn nàn jiǔ zhī.
辛巳,金主以边事未宁,集六品以上官于尚书省,问攻守之策。凡中外臣僚,不以职位高下,或有方略材武,或长于调度,各举三五人以备选用,期五日封章以进。议者凡八十四人,言攻者五,言守者四十六,且攻且守者三十三,召对睿思殿,论难久之。
jīn běi bù fù pàn, cān zhī zhèng shì yì zhàn bài. bǐng xū, yǐ chéng xiàng xiāng wèi zuǒ fù yuán shuài lì shī. yì xuán bà.
金北部复叛,参知政事裔战败。丙戌,以丞相襄为左副元帅莅师。裔旋罢。
jīn yòu chéng xū chí guó, xí lóng shàn zhèng, duō jié dǎng yuán. yù shǐ tái hé yòu sī jiàn zhāng fù hēng, yòu shí yí zhāng jiā zhēn, tóng zhī ān fēng jūn jié dù shǐ shì zhào shū, tóng zhī dìng hǎi jūn jié dù shǐ shì zhāng guāng tíng, hù bù zhǔ shì gāo yuán fǔ, xíng bù yuán wài láng zhāng yán sǒu, shàng shū shěng lìng shǐ fù rǔ méi zhāng hàn péi yuán guō fú, jiē qū zǒu quán mén, rén xì wèi" xū mén shí zhé". fù hēng jiā zhēn yóu bēi nìng gǒu jìn, bù chēng jiàn zhí, jù yí chù bà. zòu kě. yú shì chí guó zhì shì, jiā zhēn děng jiē bǔ wài.
金右丞胥持国,席龙擅政,多结党援。御史台劾右司谏张复亨,右拾遗张嘉贞,同知安丰军节度使事赵枢,同知定海军节度使事张光庭,户部主事高元甫,刑部员外郎张岩叟,尚书省令史傅汝梅、张翰、裴元、郭郛,皆趋走权门,人戏谓“胥门十哲”。复亨、嘉贞尤卑佞苟进,不称谏职,俱宜黜罢。奏可。于是持国致仕,嘉贞等皆补外。
jīn zuǒ chéng guā lēi jiā héng bà, yǐ cān zhī zhèng shì dǒng shī zhōng wèi zuǒ chéng, yǐ zuǒ xuān huī shǐ gāo wèi yòu chéng, yǐ hù bù shàng shū yáng bó tōng cān zhī zhèng shì.
金左丞瓜勒佳衡罢,以参知政事董师中为左丞,以左宣徽使膏为右丞,以户部尚书杨伯通参知政事。
gēng yín, jīn shū mì shǐ táng gǔ gòng zhì shì. xún yǐ xiāng wèi shū mì shǐ píng zhāng zhèng shì.
庚寅,金枢密使唐古贡致仕。寻以襄为枢密使、平章政事。
xīn mǎo, qián zhī wàng qiǎn bīng rù dà xī shān, jǐn shā dǎo mín.
辛卯,钱之望遣兵入大溪山,尽杀岛民。
jiǔ yuè, rén yín, yǐ sì chuān hàn, juān mín fù.
九月,壬寅,以四川旱,蠲民赋。
jīn qiǎn guān fēn yì shàng jīng dōng jīng běi jīng xián píng lín huáng xī jīng děng lù zhāo mù hàn jūn, bù zú zé qiān bǔ zhī. shí běi jīng mín fāng jiān shí, shū mì shǐ xiāng chū dí cāng sù yǐ jì zhī. huò yǐ bīng shí fāng quē wèi yán, xiāng yuē:" wū yǒu mín zú ér bīng bù zú zhě!" zú xíng zhī, mín jiē yuè fú.
金遣官分诣上京、东京、北京、咸平、临潢、西京等路招募汉军,不足则签补之。时北京民方艰食,枢密使襄出籴仓粟以济之。或以兵食方阙为言,襄曰:“乌有民足而兵不足者!”卒行之,民皆悦服。
guǐ chǒu, jīn yǐ shàng jīng liú shǒu niǔ hù lù é tè lǎ wèi píng zhāng zhèng shì.
癸丑,金以上京留守钮祜禄额特喇为平章政事。
xīn yǒu, jīn yǐ shū mì shǐ xiāng zhī dà xīng fǔ shì xū chí guó wèi shū mì fù shǐ quán cān zhī zhèng shì, xíng shěng yú běi jīng.
辛酉,金以枢密使襄知大兴府事;胥持国为枢密副使、权参知政事,行省于北京。
tā rì, jīn zhǔ yǔ hàn lín xiū zhuàn lù duó lùn dǒng shī zhōng zhāng wàn gōng yōu liè, duó yuē:" shī zhōng fù xū chí guó jìn, chí guó xiǎo rén, bù yí diǎn jūn mǎ. yǐ chén dù zhī, bù wéi bù yǔn rén wàng, yì bì bù néng fú jūn xīn. ruò huí rì fù xiāng, bì luàn tiān xià." jīn zhǔ yuē:" rén chén jìn tuì rén nán, rén jūn jìn tuì rén yì, zhèn qǐ yǐ cǐ rén fù wèi xiāng yé?" chí guó xuán zú yú jūn.
它日,金主与翰林修撰路鐸论董师中、张万公优劣,鐸曰:“师中附胥持国进,持国小人,不宜典军马。以臣度之,不惟不允人望,亦必不能服军心。若回日复相,必乱天下。”金主曰:“人臣进退人难,人君进退人易,朕岂以此人复为相耶?”持国旋卒于军。
shì rì, zhào:" jiān sī shuài shǒu jiàn jǔ gǎi guān, wù yòng wěi xué zhī rén."
是日,诏:“监司、帅守荐举改官,勿用伪学之人。”
dōng, shí yuè, gēng wǔ shuò, jīn chū shè jiǎng yì suǒ guān liù yuán, gòng yì qián gǔ, yǐ zhōng dōu zhuǎn yùn shǐ sūn duó hù bù shì láng gāo rǔ lì děng wéi zhī.
冬,十月,庚午朔,金初设讲议所官六员,共议钱穀,以中都转运使孙鐸、户部侍郎高汝砺等为之。
gēng chén, jīn shàng shū shěng zòu:" gāo lí guó dié bào, qí zhǔ yǐ lǎo jí, lìng mǔ dì zhuó quán guó shì."
庚辰,金尚书省奏:“高丽国牒报,其主以老疾,令母弟晫权国事。”
shí yī yuè, xīn chǒu, jiā shì xiào zōng yuē shào tǒng tóng dào guān dé zhāo gōng zhé wén shén wǔ míng shèng chéng xiào huáng dì.
十一月,辛丑,加谥孝宗曰绍统同道冠德昭功哲文神武明圣成孝皇帝。
tài huáng tài hòu wú shì bēng yú shòu cí gōng, nián bā shí sān. yí gào:" tài shàng huáng dì jí wèi quán, yí yú gōng zhōng chéng zhòng huáng dì fú qí shuāi wǔ yuè."
太皇太后吴氏崩于寿慈宫,年八十三。遗诰:“太上皇帝疾未痊,宜于宫中承重;皇帝服齐衰五月。”
hòu shí yǐ xīn mǎo bēng, shí jiāo sì qī pò, huò wèi hán tuō zhòu yuē:" shàng qīn jiāo, bù kě bù chéng lǐ, qiě yǒu sī suǒ fèi jì huǒ, nài hé yǐ zhī?" tuō zhòu rù qí yán." jiǎ chén, sì yuán qiū. yǐ sì, shǐ fā sāng, zhào fú qī nián. jí tuō zhòu zhū, yǐ liú guāng zǔ yán, nǎi gǎi cóng běn rì.
后实以辛卯崩,时郊祀期迫,或谓韩侂胄曰:“上亲郊,不可不成礼,且有司所费既夥,奈何已之?”侂胄入其言。”甲辰,祀圜丘。乙巳,始发丧,诏服期年。及侂胄诛,以刘光祖言,乃改从本日。
shí èr yuè, jǐ sì shuò, jīn chì yù shǐ tái jiū chá chǎn nìng qū zǒu yǒu shí jī zhě.
十二月,己巳朔,金敕御史台纠察谄佞趋走有实迹者。
bǐng zǐ, dì shǐ yù zhèng diàn.
丙子,帝始御正殿。
jǐ mǎo, jīn shǐ zhù chéng ān bǎo huò.
己卯,金始铸承安宝货。
dīng yǒu, zhī mián zhōu wáng yǎn shū qǐng zhì wěi xué zhī jí, réng zì jīn céng shòu wěi xué jǔ jiàn guān bì jí xíng fǎ lián lì zì dài zhī rén, bìng lìng shěng bù jí jì xìng míng, yǔ jiān màn chāi qiǎn cóng zhī.
丁酉,知绵州王沇疏请置伪学之籍,仍自今曾受伪学举荐关陛及刑法廉吏自代之人,并令省部籍记姓名,与间慢差遣;从之。
yú shì wěi xué nì dǎng dé zuì zhe jí zhě, zǎi zhí zé yǒu zhào rǔ yú liú zhèng zhōu bì dài wáng lìn sì rén, dài zhì yǐ shàng zé yǒu zhū xī xú yì péng guī nián chén fù liáng xuē shū shì zhāng yǐng zhèng shí lóu yào lín dà zhōng huáng yóu huáng fú hé yì sūn féng jí shí sān rén, yú guān zé yǒu liú guāng zǔ lǚ zǔ jiǎn yè shì yáng fāng xiàng ān shì lǐ zhí shěn yǒu kāi céng sān pìn yóu zhòng hóng wú liè lǐ xiáng yáng jiǎn zhào rǔ dǎng zhào rǔ tán chén xiàn fàn zhòng fǔ wāng kuí sūn yuán qīng yuán xiè chén wǔ tián dàn huáng dù zhān tǐ rén cài yòu xué huáng hào zhōu nán wú róu shèng wáng hòu zhī mèng hào zhào gǒng bái yán zhèn děng sān shí yī rén, wǔ chén zé yǒu huáng fǔ bīn wēi zhòng rén zhāng zhì yuǎn sān rén, shì rén zé yǒu yáng hóng zhōng zhōu duān cháo zhāng dào lín zhòng lín jiǎng fù xú fàn cài yuán dìng lǚ zǔ tài bā rén, gòng wǔ shí jiǔ rén.
于是伪学逆党得罪著籍者,宰执则有赵汝愚、留正、周必大、王蔺四人,待制以上则有硃熹、徐谊、彭龟年、陈傅良、薛叔似、章颖、郑湜、楼钥、林大中、黄由、黄黻、何异、孙逢吉十三人,馀官则有刘光祖、吕祖俭、叶适、杨芳、项安世、李埴、沈有开、曾三聘、游仲鸿、吴猎、李祥、杨简、赵汝谠、赵汝谈、陈岘、范仲黼、汪逵、孙元卿、袁燮、陈武、田澹、黄度、詹体仁、蔡幼学、黄颢、周南、吴柔胜、王厚之、孟浩、赵巩、白炎震等三十一人,武臣则有皇甫斌、危仲壬、张致远三人,士人则有杨宏中、周端朝、张道、林仲麟、蒋傅、徐范、蔡元定、吕祖泰八人,共五十九人。
shí huáng yóu shàng wèi lì bù shì láng, yán rén zhǔ bù kě dài tiān xià yǐ dǎng yǔ, bù bì zhì jí yǐ shì bù guǎng. diàn zhōng shì yù shǐ zhāng yán hé yóu fù ā, bà zhī. zhuó yǎn wèi lì zhōu lù zhuǎn yùn pàn guān.
时黄由尚为吏部侍郎,言人主不可待天下以党与,不必置籍以示不广。殿中侍御史张岩劾由附阿,罢之。擢沇为利州路转运判官。
jīn gāo rǔ lì shàng yán:" guó jiā zhì jiàn chén yǐ bèi shì cóng, gài yù zhōu zhī shí zhèng yǐ cān dé shī, fēi tú shǐ pái háng jiù liè ér yǐ. gù táng zì fán zhōng shū mén xià jí sān pǐn yǐ shàng rù gé, bì qiǎn jiàn guān suí zhī, bǐ yù wén zhèng shì, jì qí yǒu suǒ kāi shuō. jīn tái shěng yǐ xià, yù cháo zòu shì zé yī qiè huí bì, yǔ zhū shì wèi zhī chén lǚ jìn lǚ tuì, diàn tíng lùn shì, chū mò de wén. jí qí yǐ xíng, yòu bù xiáng qí shǐ mò, suì shì ér jiàn, sī yì nán yǐ. gù jiàn zhí wèi hé rú zāi? ruò yuē fēi cái, zé rén kě yě, qǐ kě zhì zhī yán zé ér shū yuǎn ruò shì? zì jīn yǐ wǎng, yǒu sī zòu shì, jiàn guān dé yǐ yù wén, shù jī shǎo bǔ." cóng zhī.
金高汝砺上言:“国家置谏臣以备侍从,盖欲周知时政以参得失,非徒使排行就列而已。故唐自凡中书、门下及三品以上入閤,必遣谏官随之,俾与闻政事,冀其有所开说。今台省以下,遇朝奏事则一切回避,与诸侍卫之臣旅进旅退,殿廷论事,初莫得闻。及其已行,又不详其始末,遂事而谏,斯亦难矣。顾谏职为何如哉?若曰非材,择人可也,岂可置之言责而疏远若是?自今以往,有司奏事,谏官得以预闻,庶几少补。”从之。
jīn lǐ shū fēi xiōng dì rén huì děng gàn yù cháo zhèng, jiān chá yù shǐ jī duān xiū shàng shū qǐ yuǎn xiǎo rén. jīn zhǔ qiǎn rén huì chuán zhào wèn duān xiū:" xiǎo rén wèi shuí? qí yǐ xìng míng duì." duān xiū duì yuē:" xiǎo rén zhě, lǐ èr huì xiōng dì." rén huì bù gǎn yǐn, jù zòu zhī, jīn zhǔ suī zé rén huì xiōng dì ér bù néng qù. duān xiū yòu kè qiān shū shū mì yuàn shì wán yán kuāng, dié bèi juàn yù, xíng yuàn yú fǔ zhōu, bù zhī zì jié. zhuǎn yùn shǐ wēn fǎng, xíng liù bù shì, zhǔ jūn zhōng kuì xiǎng, qū yì shì kuāng, yǐ mǎ bì wèi xiàn, jí sī yǐ guān qián zuǒ kuāng yàn huì fèi. jīn zhǔ fāng wěi kuāng yǐ biān shì, qǐn qí zòu.
金李淑妃兄弟仁惠等干预朝政,监察御史姬端修上书乞远小人。金主遣仁惠传诏问端修:“小人谓谁?其以姓名对。”端修对曰:“小人者,李二惠兄弟。”仁惠不敢隐,具奏之,金主虽责仁惠兄弟而不能去。端修又刻签书枢密院事完颜匡,叠被眷遇,行院于抚州,不知自洁。转运使温昉,行六部事,主军中馈饷,屈意事匡,以马、币为献,及私以官钱佐匡宴会费。金主方委匡以边事,寝其奏。