fū jiǔ zhōu zhī rén, yán yǔ bù tóng, shēng mín yǐ lái, gù cháng rán yǐ. zì chūn qiū biāo qí yán zhī chuán, lí sāo mù chǔ cí zhī jīng, cǐ gài qí jiào míng zhī chū yě. hòu yǒu yáng xióng zhe fāng yán, qí yán dà bèi. rán jiē kǎo míng wù zhī tóng yì, bù xiǎn shēng dú zhī shì fēi yě. dǎi zhèng xuán zhù liù jīng, gāo yòu jiě lǚ lǎn huái nán, xǔ shèn zào shuō wén, liú xī zhì shì míng, shǐ yǒu pì kuàng jiǎ jiè yǐ zhèng yīn zì ěr. ér gǔ yǔ yǔ jīn shū bié, qí jiān qīng zhòng qīng zhuó, yóu wèi kě xiǎo jiā yǐ nèi yán wài yán jí yán xú yán dú ruò zhī lèi, yì shǐ rén yí. sūn shū yán chuàng ěr yǎ yīn yì, shì hàn mò rén dú zhī fǎn yǔ. zhì yú wèi shì, cǐ shì dà xíng. gāo guì xiāng gōng bù jiě fǎn yǔ, yǐ wèi guài yì. zì zī jué hòu, yīn yùn fēng chū, gè yǒu tǔ fēng, dì xiāng fēi xiào, zhǐ mǎ zhī yù, wèi zhī shú shì. gòng yǐ dì wáng dū yì, cān xiào fāng sú, kǎo hé gǔ jīn, wèi zhī shé zhōng. què ér liàng zhī, dú jīn líng yǔ luò xià ěr. nán fāng shuǐ tǔ hé róu, qí yīn qīng jǔ ér qiè yì, shī zài fú qiǎn, qí cí duō bǐ sú. běi fāng shān chuān shēn hòu, qí yīn shěn zhuó ér jīn huà dùn, dé qí zhì zhí, qí cí duō gǔ yǔ. rán guān miǎn jūn zǐ, nán fāng wèi yōu lǘ lǐ xiǎo rén, běi fāng wèi yù. yì fú ér yǔ zhī tán, nán fāng shì shù, shù yán kě biàn gé yuán ér tīng qí yǔ, běi fāng cháo yě, zhōng rì nán fēn. ér nán rǎn wú yuè, běi zá yí lǔ, jiē yǒu shēn bì, bù kě jù lùn. qí miù shī qīng wēi zhě, zé nán rén yǐ qián wèi xián, yǐ shí wèi shè, yǐ jiàn wèi xiàn, yǐ shì wèi shì běi rén yǐ shù wèi shù, yǐ rú wèi rú, yǐ zǐ wèi zǐ, yǐ qià wèi xiá. rú cǐ zhī lì, liǎng shī shén duō. zhì yè yǐ lái, wéi jiàn cuī zi yuē cuī zhān shū zhí, lǐ zǔ rén lǐ wèi xiōng dì, pō shì yán cí, shǎo wèi qiè zhèng. lǐ jì jié zhe yīn yùn jué yí, shí yǒu cuò shī yáng xiū zhī zào qiè yùn, shū wèi shū yě. wú jiā ér nǚ, suī zài hái zhì, biàn jiàn dū zhèng zhī yī yán é tì, yǐ wèi jǐ zuì yǐ. yún wèi pǐn wù, wèi kǎo shū jì zhě, bù gǎn zhé míng, rǔ cáo suǒ zhī yě.
夫九州之人，言語不同，生民已來，固常然矣。自春秋標齊言之傳，離騷目楚詞之經，此蓋其較明之初也。後有揚雄着方言，其言大備。然皆考名物之同異，不顯聲讀之是非也。逮鄭玄注六經，高誘解呂覽、淮南，許慎造說文，劉熹制釋名，始有譬況假藉以證音字耳。而古語與今殊別，其間輕重清濁，猶未可曉；加以內言外言、急言徐言、讀若之類，益使人疑。孫叔言創爾雅音義，是漢末人獨知反語。至於魏世，此事大行。高貴鄉公不解反語，以為怪異。自茲厥後，音韻鋒出，各有土風，遞相非笑，指馬之諭，未知孰是。共以帝王都邑，參校方俗，考核古今，為之折衷。搉而量之，獨金陵與洛下耳。南方水土和柔，其音清舉而切詣，失在浮淺，其辭多鄙俗。北方山川深厚，其音沈濁而(金化)鈍，得其質直，其辭多古語。然冠冕君子，南方為優；閭里小人，北方為愈。易服而與之談，南方士庶，數言可辯；隔垣而聽其語，北方朝野，終日難分。而南染吳、越，北雜夷虜，皆有深弊，不可具論。其謬失輕微者，則南人以錢為涎，以石為射，以賤為羨，以是為舐；北人以庶為戍，以如為儒，以紫為姊，以洽為狎。如此之例，兩失甚多。至鄴已來，唯見崔子約、崔瞻叔侄，李祖仁、李蔚兄弟，頗事言詞，少為切正。李季節着音韻決疑，時有錯失；陽休之造切韻，殊為疏野。吾家兒女，雖在孩稚，便漸督正之；一言訛替，以為己罪矣。云為品物，未考書記者，不敢輒名，汝曹所知也。

gǔ jīn yán yǔ, shí sú bù tóng zhù shù zhī rén, chǔ xià gè yì. cāng xié xùn gǔ, fǎn bài wèi bū mài, fǎn wá wèi yú guāi zhàn guó cè yīn wěn wèi miǎn, mù tiān zǐ chuán yīn jiàn wèi jiān shuō wén yīn jiá wèi jí, dú mǐn wèi měng zì lín yīn kàn wèi kǒu gān fǎn, yīn shēn wèi xīn yùn jí yǐ chéng réng hóng dēng hé chéng liǎng yùn, wèi qí yì shí fēn zuò sì zhāng lǐ dēng shēng lèi yǐ xì yīn yì, liú chāng zōng zhōu guān yīn dú chéng ruò chéng cǐ lì shén guǎng, bì xū kǎo xiào. qián shì fǎn yǔ, yòu duō bù qiè, xú xiān mín máo shī yīn fǎn zhòu wèi zài gòu, zuǒ chuán yīn qiè chuán wèi tú yuán, bù kě yī xìn, yì wèi zhòng yǐ. jīn zhī xué shì, yǔ yì bù zhèng gǔ dú hé rén, bì yīng suí qí wěi pì hū? tōng sú wén yuē: rù shì qiú yuē sōu. fǎn wèi xiōng hóu. rán zé xiōng dāng yīn suǒ róng fǎn. jīn běi sú tōng xíng cǐ yīn, yì gǔ yǔ zhī bù kě yòng zhě. yú fán, lǔ rén bǎo yù, dāng yīn yú fán, jiāng nán jiē yīn fān píng zhī fān. qí shān dāng yīn wèi qí, jiāng nán jiē hū wèi shén zhǐ zhī zhǐ. jiāng líng xiàn méi, cǐ yīn bèi yú guān zhōng, bù zhī èr zhě hé suǒ chéng àn. yǐ wú qiǎn xué, wèi zhī qián wén yě.
古今言語，時俗不同；著述之人，楚、夏各異。蒼頡訓詁，反稗為逋賣，反娃為於乖；戰國策音刎為免，穆天子傳音諫為間；說文音戛為棘，讀皿為猛；字林音看為口甘反，音伸為辛；韻集以成、仍、宏、登合成兩韻，為、奇、益、石分作四章；李登聲類以系音羿，劉昌宗周官音讀乘若承；此例甚廣，必須考校。前世反語，又多不切，徐仙民毛詩音反驟為在遘，左傳音切椽為徒緣，不可依信，亦為眾矣。今之學士，語亦不正；古獨何人，必應隨其偽僻乎？通俗文曰：「入室求曰搜。」反為兄侯。然則兄當音所榮反。今北俗通行此音，亦古語之不可用者。璵璠，魯人寶玉，當音余煩，江南皆音藩屏之藩。岐山當音為奇，江南皆呼為神只之只。江陵陷沒，此音被於關中，不知二者何所承案。以吾淺學，未之前聞也。

běi rén zhī yīn, duō yǐ jǔ jǔ wèi jǔ wéi lǐ jì jié yún: qí huán gōng yǔ guǎn zhòng yú tái shàng móu fá jǔ, dōng guō yá wàng jiàn huán gōng kǒu kāi ér bù bì, gù zhī suǒ yán zhě jǔ yě. rán zé jǔ jǔ bì bù tóng hū. cǐ wèi zhī yīn yǐ.
北人之音，多以舉、莒為矩；唯李季節云：「齊桓公與管仲於台上謀伐莒，東郭牙望見桓公口開而不閉，故知所言者莒也。然則莒、矩必不同呼。」此為知音矣。

fū wù tǐ zì yǒu jīng cū, jīng cū wèi zhī hǎo è rén xīn yǒu suǒ qù qǔ, qù qǔ wèi zhī hǎo è. cǐ yīn jiàn yú gě hóng xú miǎo. ér hé běi xué shì dú shàng shū yún hǎo shēng è shā. shì wèi yī lùn wù tǐ, yī jiù rén qíng, shū bù tōng yǐ.
夫物體自有精麤，精麤謂之好惡；人心有所去取，去取謂之好惡。此音見於葛洪、徐邈。而河北學士讀尚書雲好生惡殺。是為一論物體，一就人情，殊不通矣。

fǔ zhě, nán zǐ zhī měi chēng, gǔ shū duō jiǎ jiè wèi fù zǐ běi rén suì wú yī rén hū wèi fǔ zhě, yì suǒ wèi yù. wéi guǎn zhòng fàn zēng zhī hào, xū yī zì dú ěr.
甫者，男子之美稱，古書多假借為父子；北人遂無一人呼為甫者，亦所未喻。唯管仲、范增之號，須依字讀耳。

àn: zhū zì shū, yān zhě niǎo míng, huò yún yǔ cí, jiē yīn yú qiān fǎn. zì gě hóng yào yòng zì yuàn fēn yān zì yīn xùn: ruò xùn hé xùn ān, dāng yīn yú qiān fǎn, yú yān xiāo yáo, yú yān jiā kè, yān yòng nìng, yān dé rén zhī lèi shì yě ruò sòng jù jí zhù cí, dāng yīn yǐ qiān fǎn, gù chēng lóng yān, gù chēng xuè yān, yǒu mín rén yān, yǒu shè jì yān, tuō shǐ yān ěr, jìn zhèng yān yī zhī lèi shì yě. jiāng nán zhì jīn xíng cǐ fēn bié, zhāo rán yì xiǎo ér hé běi hùn tóng yī yīn, suī yī gǔ dú, bù kě xíng yú jīn yě.
案：諸字書，焉者鳥名，或雲語詞，皆音於愆反。自葛洪要用字苑分焉字音訓：若訓何訓安，當音於愆反，「於焉逍遙」，「於焉嘉客」，「焉用佞」，「焉得仁」之類是也；若送句及助詞，當音矣愆反，「故稱龍焉」，「故稱血焉」，「有民人焉」，「有社稷焉」，「托始焉爾」，「晉、鄭焉依」之類是也。江南至今行此分別，昭然易曉；而河北混同一音，雖依古讀，不可行於今也。

xié zhě, wèi dìng zhī cí. zuǒ chuán yuē: bù zhī tiān zhī qì lǔ xié? yì lǔ jūn yǒu zuì yú guǐ shén xié? zhuāng zi yún: tiān xié dì xié? hàn shū yún: shì xié fēi xié? zhī lèi shì yě. ér běi rén jí hū wèi yě, yì wèi wù yǐ. nán zhě yuē: xì cí yún: qián kūn, yì zhī mén hù xié? cǐ yòu wèi wèi dìng cí hū? dá yuē: hé wèi bù ěr! shàng xiān biāo wèn, xià fāng liè dé yǐ zhé zhī ěr.
邪者，未定之詞。左傳曰：「不知天之棄魯邪？抑魯君有罪於鬼神邪？」莊子云：「天邪地邪？」漢書云：「是邪非邪？」之類是也。而北人即呼為也，亦為誤矣。難者曰：「繫辭云：『乾坤，易之門戶邪？』此又為未定辭乎？」答曰：「何為不爾！上先標問，下方列德以折之耳。」

gǔ rén yún: gāo liáng nán zhěng. yǐ qí wèi jiāo shē zì zú, bù néng kè lì yě. wú jiàn wáng hóu wài qī, yǔ duō bù zhèng, yì yóu nèi rǎn jiàn bǎo fù, wài wú liáng shī yǒu gù ěr. liáng shì yǒu yī hóu, cháng duì yuán dì yǐn xuè, zì chén chī dùn, nǎi chéng sī duàn, yuán dì dá zhī yún: sī yì liáng fēng, duàn fēi gàn mù. wèi yǐng zhōu wèi yǒng zhōu, yuán dì qǐ bào jiǎn wén, jiǎn wén yún: gēng chén wú rù, suì chéng sī lì. rú cǐ zhī lèi, jǔ kǒu jiē rán. yuán dì shǒu jiào zhū zi shì dú, yǐ cǐ wèi jiè.
古人云：「膏粱難整。」以其為驕奢自足，不能克勵也。吾見王侯外戚，語多不正，亦由內染賤保傅，外無良師友故耳。梁世有一侯，嘗對元帝飲謔，自陳「痴鈍」，乃成「颸段」，元帝答之云：「颸異涼風，段非干木。」謂「郢州」為「永州」，元帝啟報簡文，簡文云：『庚辰吳入，遂成司隸。」如此之類，舉口皆然。元帝手教諸子侍讀，以此為誡。

hé běi qiè gōng zì wèi gǔ cóng, yǔ gōng gōng gōng sān zì bù tóng, shū wèi pì yě. bǐ shì yǒu rén míng xiān, zì chēng wèi xiān míng kūn, zì chēng wèi gǔn míng guāng, zì chēng wèi wāng míng sù sháo, zì chēng wèi shuò. fēi wéi yīn yùn chuǎn cuò, yì shǐ qí ér sūn bì huì fēn yún yǐ.
河北切攻字為古琮，與工、公、功三字不同，殊為僻也。比世有人名暹，自稱為纖；名琨，自稱為袞；名洸，自稱為汪；名(素勺)，自稱為獡。非唯音韻舛錯，亦使其兒孫避諱紛紜矣。