fū fēng huà zhě, zì shàng ér xíng yú xià zhě yě, zì xiān ér shī yú hòu zhě yě. shì yǐ fù bù cí zé zi bù xiào, xiōng bù yǒu zé dì bù gōng, fū bù yì zé fù bù shùn yǐ. fù cí ér zi nì, xiōng yǒu ér dì ào, fū yì ér fù líng, zé tiān zhī xiōng mín, nǎi xíng lù zhī suǒ shè, fēi xùn dǎo zhī suǒ yí yě.
夫風化者，自上而行於下者也，自先而施於後者也。是以父不慈則子不孝，兄不友則弟不恭，夫不義則婦不順矣。父慈而子逆，兄友而弟傲，夫義而婦陵，則天之凶民，乃刑戮之所攝，非訓導之所移也。

chī nù fèi yú jiā, zé shù zi zhī guò lì jiàn xíng fá bù zhōng, zé mín wú suǒ cuò shǒu zú. zhì jiā zhī kuān měng, yì yóu guó yān.
笞怒廢於家，則豎子之過立見；刑罰不中，則民無所措手足。治家之寬猛，亦猶國焉。

kǒng zǐ yuē: shē zé bù sūn, jiǎn zé gù. yǔ qí bù sūn yě, níng gù. yòu yún: rú yǒu zhōu gōng zhī cái zhī měi, shǐ jiāo qiě lìn, qí yú bù zú guān yě yǐ. rán zé kě jiǎn ér bù kě lìn yǐ. jiǎn zhě, shěng yuē wèi lǐ zhī wèi yě lìn zhě, qióng jí bù xù zhī wèi yě. jīn yǒu shī zé shē, jiǎn zé lìn rú néng shī ér bù shē, jiǎn ér bù lìn, kě yǐ.
孔子曰：「奢則不孫，儉則固。與其不孫也，寧固。」又云：「如有周公之才之美，使驕且吝，其餘不足觀也已。」然則可儉而不可吝已。儉者，省約為禮之謂也；吝者，窮急不恤之謂也。今有施則奢，儉則吝；如能施而不奢，儉而不吝，可矣。

shēng mín zhī běn, yào dāng jià jī ér shí, sāng má yǐ yī. shū guǒ zhī chù, yuán chǎng zhī suǒ chǎn jī tún zhī shàn, shù quān zhī suǒ shēng. fù jí dòng yǔ qì xiè, qiáo sū zhī zhú, mò fēi zhǒng zhí zhī wù yě. zhì néng shǒu qí yè zhě, bì mén ér wèi shēng zhī jù yǐ zú, dàn jiā wú yán jǐng ěr. lìng běi tǔ fēng sú, lǜ néng gōng jiǎn jié yòng, yǐ shàn yī shí. jiāng nán shē chǐ, duō bù dǎi yān.
生民之本，要當稼稽而食，桑麻以衣。蔬果之畜，園場之所產；雞豚之善，樹圈之所生。復及棟宇器械，樵蘇脂燭，莫非種殖之物也。至能守其業者，閉門而為生之具以足，但家無鹽井耳。令北土風俗，率能躬儉節用，以贍衣食。江南奢侈，多不逮焉。

liáng xiào yuán shì, yǒu zhōng shū shè rén, zhì jiā shī dù, ér guò yán kè. qī qiè suì gòng huò cì kè, cì zuì ér shā zhī.
梁孝元世，有中書舍人，治家失度，而過嚴刻。妻妾遂共貨刺客，伺醉而殺之。

shì jiān míng shì, dàn wù kuān rén, zhì yú yǐn shí xiǎng kuì, tóng pú jiǎn sǔn, shī huì rán nuò, qī zǐ jié liàng, xiá wǔ bīn kè, qīn hào xiāng dǎng, cǐ yì wèi jiā zhī jù dù yǐ.
世間名士，但務寬仁，至於飲食餉饋，僮僕減損，施惠然諾，妻子節量，狎侮賓客，侵耗鄉黨，此亦為家之巨蠹矣。

péi zi yě yǒu shū qīn gù shǔ jī hán bù néng zì jì zhě. jiē shōu yǎng zhī. jiā sù qīng pín, shí féng shuǐ hàn, èr shí mǐ wèi báo zhōu, jǐn dé biàn yān, gōng zì tóng zhī, cháng wú yàn sè. yè xià yǒu yī lǐng jūn, tān jī yǐ shèn, jiā tóng bā bǎi, shì mǎn yī qiān, zhāo xī měi rén yáo shàn, yǐ shí wǔ qián wèi lǜ, yù yǒu kè lǚ, gèng wú yǐ jiān. hòu zuò shì fú fǎ, jí qí jiā chǎn, má xié yī wū, bì yī shù kù, qí yú cái bǎo, bù kě shèng yán. nán yáng yǒu rén, wèi shēng ào bó, xìng shū jiǎn lìn. dōng zhì hòu nǚ xù yè zhī, nǎi shè yī tóng ōu jiǔ, shù luán zhāng ròu, xù hèn qí dān lǜ, yī jǔ jǐn zhī, zhǔ rén è rán, fǔ yǎng mìng yì, rú cǐ zhě zài, tuì ér zé qí nǚ yuē: mǒu láng hǎo jiǔ, gù rǔ cháng pín. jí qí sǐ hòu, zhū zi zhēng cái, xiōng suì shā dì.
裴子野有疏親故屬饑寒不能自濟者。皆收養之。家素清貧，時逢水旱，二石米為薄粥，僅得遍焉，躬自同之，常無厭色。鄴下有一領軍，貪積已甚，家童八百，誓滿一千，朝夕每人餚膳，以十五錢為率，遇有客旅，更無以兼。後坐事伏法，籍其家產，麻鞋一屋，弊衣數庫，其餘財寶，不可勝言。南陽有人，為生奧博，性殊儉吝。冬至後女婿謁之，乃設一銅甌酒，數臠獐肉，婿恨其單率，一舉盡之，主人愕然，俯仰命益，如此者再，退而責其女曰：「某郎好酒，故汝常貧。」及其死後，諸子爭財，兄遂殺弟。

fù zhǔ zhōng kuì, wéi shì jiǔ shí yī fú zhī lǐ ěr, guó bù kě shǐ yù zhèng, jiā bù kě shǐ gàn gǔ. rú yǒu cōng míng cái zhì, shí dá gǔ jīn, zhèng dāng fǔ zuǒ jūn zǐ, zhù qí bù zú. bì wú pìn jī chén míng, yǐ zhì huò yě.
婦主中饋，惟事酒食衣服之禮耳，國不可使預政，家不可使幹蠱。如有聰明才智，識達古今，正當輔佐君子，助其不足。必無牝雞晨鳴，以致禍也。

jiāng dōng fù nǚ, lüè wú jiāo yóu, qí hūn yīn zhī jiā, huò shí shù nián jiān lái xiāng shí zhě, wéi yǐ xìn mìng zèng yí, zhì yīn qín yān. yè xià fēng sú, zhuān yǐ fù chí mén hù, zhēng sòng qū zhí, zào qǐng féng yíng, chē chéng tián jiē qú, qǐ luó yíng fǔ sì, dài zi qiú guān, wèi fū sù qū, cǐ nǎi héng dài zhī yí fēng píng? nán jiān pín sù, jiē shì wài shì, chē chéng yī fú, bì guì zhěng qí, jiā rén qī zǐ, bù miǎn jī hán. hé běi rén shì, duō yóu nèi zhèng, qǐ luó jīn cuì, bù kě fèi què, léi mǎ cuì nú, jǐn chōng ér yǐ, chàng hé zhī lǐ, huò ěr rǔ zhī.
江東婦女，略無交遊，其婚姻之家，或十數年間來相識者，惟以信命贈遺，致殷勤焉。鄴下風俗，專以婦持門戶，爭訟曲直，造請逢迎，車乘填街衢，綺羅盈府寺，代子求官，為夫訴屈，此乃恆代之遺風平？南間貧素，皆事外飾，車乘衣服，必貴整齊，家人妻子，不免饑寒。河北人事，多由內政，綺羅金翠，不可廢闕，羸馬悴奴，僅充而已，倡和之禮，或爾汝之。

hé běi fù rén, zhī rèn zǔ xùn zhī shì, fǔ fú jǐn xiù luó qǐ zhī gōng, dà yōu yú jiāng dōng yě.
河北婦人，織任組訓之事，黼黻 錦繡羅綺之工，大優於江東也。

tài gōng yuē: yǎng nǚ tài duō, yī fèi yě. chén fān yuē: dào bù guò wǔ nǚ zhī mén. nǚ zhī wèi lèi, yì yǐ shēn yǐ. rán tiān shēng fān mín, xiān rén chuán tǐ, qí rú zhī hé? shì rén duō bù jǔ nǚ, zéi xíng gǔ ròu, qǐ dāng rú cǐ ér wàng fú yú tiān hū? wú yǒu shū qīn, jiā ráo jì yìng, dàn yù jiāng jí, biàn qiǎn hūn shù shǒu zhī, tǐ yǒu bù ān, kuī chuāng yǐ hù, ruò shēng nǚ zhě, zhé chí jiāng qù, mǔ suí hào qì, shǐ rén bù rěn wén yě.
太公曰：「養女太多，一費也。」 陳蕃曰：「盜不過五女之門。」女之為累，亦以深矣。然天生蕃民，先人傳體，其如之何？世人多不舉女，賊行骨肉，豈當如此而望福於天乎？吾有疏親，家饒妓媵，誕育將及，便遣閽豎守之，體有不安，窺窗倚戶，若生女者，輒持將去，母隨號泣，使人不忍聞也。

fù rén zhī xìng, lǜ chǒng zǐ xù ér nüè ér fù, chǒng xù zé xiōng dì zhī yuàn shēng yān, nüè fù zé zǐ mèi zhī chán xíng yān. rán zé nǚ zhī xíng liú, jiē dé zuì yú qí jiā zhě, mǔ shí wèi zhī. zhì yǒu yàn yuē: luò suǒ ā gū cān. cǐ qí xiāng bào yě. jiā zhī cháng bì, kě bù jiè zāi!
婦人之性，率寵子婿而虐兒婦，寵婿則兄弟之怨生焉，虐婦則姊妹之讒行焉。然則女之行留，皆得罪於其家者，母實為之。至有諺曰：「落索阿姑餐。」此其相報也。家之常弊，可不誡哉！

hūn yīn sù duì, jìng hòu chéng guī. jìn shì jià qǔ, suì yǒu mài nǚ nà cái, mǎi fù shū juàn, bǐ liáng fù zǔ, jì jiào zī zhū, zé duō hái shǎo, shì jǐng wú yì. huò wěi xù zài mén, huò ào fù shàn shì, tān róng qiú lì, fǎn zhāo xiū chǐ, kě bù shèn yú?
婚姻素對，靖候成規。近世嫁娶，遂有賣女納財，買婦輸絹，比量父祖，計較錙銖，責多還少，市井無異。或猥婿在門，或傲婦擅室，貪榮求利，反招羞恥，可不慎歟？

jiè rén diǎn jí, jiē xū ài hù, xiān yǒu quē huài, jiù wèi kē zhì, cǐ yì shì dài fū bǎi xíng zhī yī yě. jì yáng jiāng lù, dú shū wèi jìng, suī yǒu jí sù, bì dài juǎn shù zhěng qí, rán hòu dé qǐ, gù wú sǔn bài, rén bù yàn qí qiú jiǎ yān. huò yǒu láng jí jī àn, fēn sǎn bù zhì, duō wèi tóng yòu bì qiè zhī suǒ diǎn wū. fēng yǔ chóng shǔ zhī suǒ huǐ shāng, shí wèi lèi dé. wú měi dú shèng rén zhī shū, wèi cháng bù sù jìng duì zhī. qí gù zhǐ yǒu wǔ jīng cí yì jí xián dá xìng míng, bù gǎn huì yòng yě.
借人典籍，皆須愛護，先有缺壞，就為科治，此亦士大夫百行之一也。濟陽江祿，讀書未竟，雖有急速，必待卷束整齊，然後得起，故無損敗，人不厭其求假焉。或有狼藉几案，分散部帙，多為童幼婢妾之所點污。風雨蟲鼠之所毀傷，實為累德。吾每讀聖人之書，未嘗不肅敬對之。其故紙有《五經》詞義及賢達姓名，不敢穢用也。

wú jiā wū xí dǎo qǐng, jué yú yán yì fú shū zhāng suān, yì wú qí yān. bìng rǔ cáo suǒ jiàn yě, wù wèi yāo wàng zhī fèi.
吾家巫覡禱請，絕於言議；符書章酸，亦無祈焉。並汝曹所見也，勿為妖妄之費。