strong zhǒng gǔ strong
種穀

wǎng yǔ wù xī tǔ ér nóng, nòu bù shèng qí cǎo, wǎng bìng tì yǐ fén zhī, hé miè ér cǎo shēng rú chū, wù liǎng cún yān. sù zé huà ér wèi láng, dào huà wèi bài, xū gù yǐ něi. nǎi dé sù yú hòu jì yuē: gǔ zhī zhǒng fēi liáng. wèn ér yán qí gù, hòu jì yuē: shì nǚ zuì yě. fū gǔ yáo rén ér shēng chéng zhě yě, bù zì zhí yě, gù shuǐ quán dòng ér zhì qí mǔ, líng yǔ jiàng ér bō qí zhǒng, tiáo táng míng ér yún qí cǎo, fèn rǎng yǐ féi zhī, quán liú yǐ zī zhī, qí nòu yě, shān qí fēi fèn, bù shǐ shāng qí gēn qí zhí yě, xiāng qí tǔ yí, bù shǐ shī qí xìng. lǎo shū hàn gài, jǔ bù wéi shí, rán hòu kě yǐ wàng yǒu qiū. jīn nǚ bù shī zhū xiān mín, ér lǜ yáo nǎi xīn, yǐ è tiān shēng, nǎi fú chéng ěr gōng, ér guī jiù yú zhǒng zhī fēi liáng, qí yōng yǒu yù hū?
罔與勿析土而農，耨不勝其草，罔並薙以焚之，禾滅而草生如初，勿兩存焉。粟則化而為稂，稻化為稗，胥顧以餒。乃得訴於后稷曰：「谷之種非良。」問而言其故，后稷曰：「是女罪也。夫谷繇人而生成者也，不自植也，故水泉動而治其畝，靈雨降而播其種，蜩螗鳴而芸其草，糞壤以肥之，泉流以滋之，其耨也，刪其非糞，不使傷其根；其植也，相其土宜，不使失其性。潦疏暵溉，舉不違時，然後可以望有秋。今女不師諸先民，而率繇乃心，以遏天生，乃弗懲爾躬，而歸咎於種之非良，其庸有愈乎？」

strong wāng wǎng jiāo jiǎo strong
汪罔僬僥

wāng wǎng zhī guó rén zhǎng, qí jìng gǔ guò zhàng, bǔ shòu yǐ wèi shí, shòu fú zé bù néng fǔ ér qǔ, héng jī yān. jiāo jiǎo zhī guó rén duǎn, qí zú sān cùn, bǔ tiáo yǐ wèi shí, tiáo fēi zé bù néng yǎng ér qǔ, yì héng jī yān. jiē sù yú dì wō, dì wā yuē: wú zhī fēn dà kuài yǐ zào nǚ yě, suī xíng yǒu jù xì, ér ěr bí kǒu mù tóu, fù shǒu zú xīn gān fǔ cháng máo kǒng gǔ jié, wú bǐ cǐ zhī duō guǎ yě. zhǎng zé yòng qí zhǎng, duǎn zé rén yòng qí duǎn, bù kě sǔn yě, yì bù kě yì yě. ruò hé zhī yǒu rén, me hū qí wēi, ér gēn gàn zhī yè mò bù jù yǐ. ruò luǎn zhī yǒu ké, kuài hū qí míng, ér yǔ máo zī zhuā wú bù gāi yǐ. jīn nǚ yù wèi hé zhī rén hū, luǎn zhī ké hū, shì zài nǚ yǐ, fēi wú suǒ néng yǔ yě.
汪罔之國人長，其脛骨過丈，捕獸以為食，獸伏則不能俯而取，恆飢焉。僬僥之國人短，其足三寸，捕蜩以為食，蜩飛則不能仰而取，亦恆飢焉。皆訴於帝蝸，帝媧曰：「吾之分大塊以造女也，雖形有巨細，而耳、鼻、口、目、頭，腹、手、足、心、肝、腑、腸、毛孔、骨節，無彼此之多寡也。長則用其長，短則人用其短，不可損也，亦不可益也。若核之有仁，麼乎其微，而根、干、枝、葉莫不具矣。若卵之有殼，塊乎其冥，而羽毛、觜抓無不該矣。今女欲為核之仁乎，卵之殼乎，是在女矣，非吾所能與也。」

strong shén xiān strong
神仙

huī wéi wèn yú luó lí zǐ qí yuē: huò chēng shén xiān, yǒu zhū? yuē: yǒu zhī. yuē: hé yǐ zhī zhī? yuē: yǐ wù. qǐng wèn zhī. yuē: hú, shòu yě lǎo fēng, mù yě, ér jiē néng guài biàn. rén, wù zhī líng, fū xī wèi bù néng guài biàn? gù shén xiān rén zhī biàn guài zhě yě. guài kě yǒu bù kě cháng, shì gù tiān xià xī yān. yuē: shén xiān bù sǐ hū? yuē: sǐ. yuē: hé yǐ zhī zhī? yuē: tiān yǐ qí qì fēn ér wèi wù, rén qí yī wù yě. tiān xià zhī wù yì xíng, zé suǒ shòu shū yǐ. xiū duǎn hòu bó gè cóng qí xíng, shēng zé dìng yǐ, wéi shén xiān wèi néng yǒu qí shòu, ér yān néng jiā zhī? gù wù zhī dà zhě yì tiān ér wú èr. tiān zhě zhòng wù zhī gòng fù. shén xiān, rén yě, bàn zi zhī yī yě, néng chāo hū qí qún ér bù néng chāo hū qí fù yě. fū rú shì ér hòu yuán qì dé yǐ zhǎng wèi zhī zhǔ, bù rán zé fēi tiān yǐ.
虺韋問於羅離子奇曰：「或稱神仙，有諸？」曰：「有之。」曰：「何以知之？」曰：「以物。」請問之。曰：「狐，獸也；老楓，木也，而皆能怪變。人，物之靈，夫奚為不能怪變？故神仙人之變怪者也。怪可有不可常，是故天下希焉。」曰：「神仙不死乎？」曰：「死。」曰：「何以知之？」曰：「天以其氣分而為物，人其一物也。天下之物異形，則所受殊矣。修、短、厚、薄各從其形，生則定矣，惟神仙為能有其受，而焉能加之？故物之大者一天而無二。天者眾物之共父。神仙，人也，辦子之一也，能超乎其群而不能超乎其父也。夫如是而後元氣得以長為之主，不然則非天矣。」

strong tān lì tān dé biàn strong
貪利貪德辯

yù lí zǐ yuē: tān yǔ lián xiāng fǎn, ér tān wèi è dé, tān guǒ kě yǒu hū? pǐ fū tān yǐ wáng qí shēn, qīng dài fū tān yǐ wáng qí jiā, bāng jūn tān yǐ wáng qí guó yǔ tiān xià, shì jiē bù zhī tān zhě yě. zhī tān zhě qí wéi shèng rén hū. shèng rén zhī yú rén yì dào dé, yóu xiǎo rén zhī yú huò cái jīn yù yě, xiǎo rén zhī yú huò cái jīn yù wú shí ér zú, shèng rén zhī yú rén yì dào dé yì wú shí ér zú. shì gù wén wáng zhōu gōng kǒng zǐ jiē dà shèng rén yě. wén wáng shì mín rú shāng, zì cháo zhì yú rì zhōng zè, bù huáng xiá shí zhōu gōng sī jiān sān wáng, yǐ shī sì shì, yǐ yè jì rì, zuò ér dài dàn kǒng zǐ yuē: wú yǒu zhī hū zāi? wú zhī yě. shèng rén zhī tān yú rén yì dào dé ruò shì zāi! gù yǐ qí tān huò cái jīn yù zhī xīn ér tān rén yì dào dé, zé hūn kě míng, kuáng kě zhé, ér rén fú néng yě. gù yú huò cái jīn yù zé tān, ér yú rén yì dào dé ér lián, suì shǐ tiān xià zhī rén zhuān míng tān wèi è dé ér è zhī, zé xiǎo rén zhī zuì yě.
郁離子曰：「貪與廉相反，而貪為惡德，貪果可有乎？匹夫貪以亡其身，卿大夫貪以亡其家，邦君貪以亡其國與天下，是皆不知貪者也。知貪者其惟聖人乎。聖人之於仁義道德，猶小人之於貨財金玉也，小人之於貨財金玉無時而足，聖人之於仁義道德亦無時而足。是故文王、周公、孔子皆大聖人也。文王視民如傷，自朝至於日中昃，不遑暇食；周公思兼三王，以施四事，以夜繼日，坐而待旦；孔子曰：『吾有知乎哉？無知也。』聖人之貪於仁義道德若是哉！故以其貪貨財金玉之心而貪仁義道德，則昏可明，狂可哲，而人弗能也。故於貨財金玉則貪，而於仁義道德而廉，遂使天下之人專名貪為惡德而惡之，則小人之罪也。」

strong lùn guǐ strong
論鬼

guǎn bào wèn yuē: rén sǐ ér wèi guǐ, yǒu zhū? yù lí zǐ yuē: shì bù kě yǐ yí dìng yán zhī yě. fū tiān dì zhī shēng wù yě, yǒu shēng zé bì yǒu sǐ. zì tiān dì kāi pì yǐ zhì yú jīn, jǐ qiān wàn nián, shēng shēng wú qióng, ér liù hé bù jiā guǎng yě, ruò shǐ yǒu shēng ér wú sǐ, zé jǐn tiān dì zhī jiān bù zú yǐ róng rén yǐ. gù rén bù kě yǐ bù sǐ zhě, shì yě. jì sǐ yǐ ér yòu jiē wèi guǐ, zé jǐn tiān dì zhī jiān bù zú yǐ róng guǐ yǐ. gù yuē rén sǐ ér jiē wèi guǐ zhě, wǎng yě. rán ér èr qì zhī biàn bù cè, wàn yī yì yǒu hún lí qí pò ér wèi suì sàn zhě, zé yì zàn yān ér bù néng jiǔ yě. fū rén zhī dé qì yǐ shēng qí shēn, yóu huǒ zhī zhe mù rán. hún qí yàn, tǐ qí tàn yě. rén sǐ zhī hún fù guī yú qì, yóu huǒ zhī miè yě, qí yàn ān wǎng zāi? gù rén zhī shòu qì yǐ wèi xíng yě, yóu zhuó hǎi yú bēi yě, jí qí sǐ ér fù yú qì yě, yóu qīng qí bēi shuǐ ér guī zhū hǎi yě, è dé ér héng zhuān zhī yǐ wèi guǐ zāi? yuē: rán zé rén zǐ zhī sì qí zǔ fù yě, xū hū? yuē: shì zé tóng qì xiāng gǎn zhī miào yě. shì gù fāng zhū xiàng yuè kě yǐ dé shuǐ, jīn suì xiàng lǚ kě yǐ dé huǒ, cǐ lǐ zhī kě jiàn zhě yě. yú qín dàn ér xūn fēng shēng, kuí lè zòu ér fèng huáng lái, shēng qì zhī yīng bù xū, gù guǐ kě yǐ yǒu kě yǐ wú zhě yě. zi xiào ér zhì qí chéng, zé qí guǐ yáo gǎn ér shēng, fǒu zé xū yǐ. gù miào zé rén guǐ xiǎng, xiào chéng zhī suǒ zhì yě. bù rán, xiān wáng jì jué shì yǐ fù míng sì, qǐ qí guǐ zhǎng cún ér něi, nǎi zhì cǐ ér fù shí yé?
管豹問曰：「人死而為鬼，有諸？」郁離子曰：「是不可以一定言之也。夫天地之生物也，有生則必有死。自天地開闢以至於今，幾千萬年，生生無窮，而六合不加廣也，若使有生而無死，則盡天地之間不足以容人矣。故人不可以不死者，勢也。既死矣而又皆為鬼，則盡天地之間不足以容鬼矣。故曰人死而皆為鬼者，罔也。然而二氣之變不測，萬一亦有魂離其魄而未遂散者，則亦暫焉而不能久也。夫人之得氣以生其身，猶火之著木然。魂其焰，體其炭也。人死之魂復歸於氣，猶火之滅也，其焰安往哉？故人之受氣以為形也，猶酌海於杯也，及其死而復於氣也，猶傾其杯水而歸諸海也，惡得而恆專之以為鬼哉？曰：「然則人子之祀其祖父也，虛乎？」曰：「是則同氣相感之妙也。是故方諸向月可以得水，金燧向呂可以得火，此理之可見者也。虞琴彈而薰風生，夔樂奏而鳳凰來，聲氣之應不虛，故鬼可以有可以無者也。子孝而致其誠，則其鬼繇感而生，否則虛矣。故廟則人鬼享，孝誠之所致也。不然，先王繼絕世以復明祀，豈其鬼長存而餒，乃至此而復食耶？」

strong jiāng huái zhī sú strong
江淮之俗

jiāng huái zhī sú, yǐ dòu zhǐ yín shēn hài wèi tiān dì shuǐ sān guān, àn zuì xī fú zhī yuè, ér zhì zhāi yǐ yāo xiáng yān. mǎn sān nián jì zhī, duō bù dé xiáng ér dé huò. rén yuē: ruò shì hū guǐ shén zhī miǎo máng yě. yù lí zǐ yuē: guǒ ruò shì, zé guǐ shén bù miǎo máng yǐ. fū shén cōng míng ér zhèng zhí zhě yě. wéi qí cōng míng yě, gù wú bì yān wéi qí zhèng zhí yě, gù wú sī yān: wú bì wú sī bù kě qī yě, zé yì bù kě mèi yě. jīn zé qí àn zuì xī fú zhī chén ér qí yān, shì qī zhī yě fén xiāng ruò zhú, zhāo xī jī kòu bài guì, shì mèi zhī yě. rén zhī shāo yǒu zhī shí zhě bù shòu qī yǔ mèi, ér kuàng yú cōng míng zhèng zhí zhī guǐ shén hū? jīn zhī zhì qí zhě, fēi làn guān wū lì jiān xū hàn zú, jí shì jǐng háo kuài jí jù shāng dà jiǎ zhī wèi fù ér bù rén zhě, shǐ guǐ shén guǒ yǒu àn zuì xī fú zhī diǎn, zé sī rén yě jiàng zhī xiáng hū? jiàng zhī huò hū. gù yuē ruò shì zé guǐ shén bù miǎo máng yǐ. yuè cí
江淮之俗，以斗指寅、申、亥為天、地、水三官，按罪錫福之月，而致齋以邀祥焉。滿三年計之，多不得祥而得禍。人曰：「若是乎鬼神之渺茫也。」郁離子曰：果若是，則鬼神不渺茫矣。夫神聰明而正直者也。惟其聰明也，故無蔽焉；惟其正直也，故無私焉：無蔽無私不可欺也，則亦不可媚也。今擇其按罪錫福之辰而齊焉，是欺之也、焚香焫燭，朝夕稽叩拜跪，是媚之也。人之稍有知識者不受欺與媚，而況於聰明正直之鬼神乎？今之致齊者，非濫官、污吏、奸胥、悍卒，即市井豪儈及巨商大賈之為富而不仁者，使鬼神果有按罪錫福之典，則斯人也降之祥乎？降之禍乎。故曰若是則鬼神不渺茫矣。岳祠

yù lí zi guān yú yuè cí, chàng rán tàn yuē: bēi zāi! xiān wáng zhī dào yǐn, ér guǐ shén yì shòu rén zhī wū yě, ér kuàng yú rén hū? guǎn bào wèn yuē: hé yě? yù lí zǐ yuē: ruò bù wén shèng rén zhī yán yuē: céng wèi tài shān bù rú lín fàng hū? yán tài shān bù xiǎng fēi lǐ zhī jì yě. jīn yě yòu cóng ér wèi zhī cí, xíng qí shén ér pèi yǐ fēi, bù yì wū qiě xiè hū? fū rén zhī shēng sǐ yǒu tiān mìng yān, fú shàn huò yín tiān zhī dào yě. shǐ chéng yǒu guǐ sī zhī, yóu dāng fèng ruò dì mìng, qí gǎn shòu fēi lǐ zhī qí ér yín zòng qí huò fú yú qí suǒ bù dāng dé zhě hū? ér cí yǐ sī zhī, shì yǐ zhuó shì zhī bǐ fū dài guǐ shén yě, qí bù jìng shú dà yān. tiān xià guì dà tóng
郁離子觀於岳祠，悵然嘆曰：「悲哉！先王之道隱，而鬼神亦受人之誣也，而況於人乎？」管豹問曰：「何也？」郁離子曰：「若不聞聖人之言曰：曾謂泰山不如林放乎？言泰山不享非禮之祭也。今也又從而為之祠，形其神而配以妃，不亦誣且褻乎？夫人之生死有天命焉，福善禍淫天之道也。使誠有鬼司之，猶當奉若帝命，其敢受非禮之祈而淫縱其禍福於其所不當得者乎？而祠以私之，是以濁世之鄙夫待鬼神也，其不敬孰大焉。」天下貴大同

hǎi dǎo zhī yí rén hǎo xīng, dé xiā xiè luó há jiē shēng shí zhī, yǐ shí kè, bù shí zé xiū yān. luǒ rǎng zhī guó bù yī, fēng guān shang zé hài, fǎn ér zǒu yǐ bì. wǔ xī zhī mán xiū mì jī ér zhēn guì dù, gòng yǐ wèi fāng wù, bù shòu zé yí yǐ tì. yù lí zǐ yuē: shì zhī bào yī yú zhī wén jiàn zhě, hé mò fēi shì zāi! shì gù zhòng zuì è xǐng, zhòng tān è lián, zhòng yín è zhēn, zhòng wū è jié, zhòng wǎng è zhí, zhòng duò è qín, zhòng nìng è zhōng, zhòng sī è gōng, zhòng mān è lǐ, yóu chī xiāo zhī jiàn rén ér hè yě. gù zhōng guó yǐ yí dí wèi kòu, ér yí dí yì yǐ zhōng guó zhī shī wèi kòu, bì yǒu néng biàn zhī zhě, shì yǐ tiān xià guì dà tóng yě.
海島之夷人好腥，得蝦、蟹、螺、蛤皆生食之，以食客，不食則咻焉。裸壤之國不衣，風冠裳則駭，反而走以避。五谿之蠻羞蜜唧而珍桂蠹，貢以為方物，不受則疑以逖。郁離子曰：「世之抱一隅之聞見者，何莫非是哉！是故眾醉惡醒，眾貪惡廉，眾淫惡貞，眾污惡潔，眾枉惡直，眾惰惡勤，眾佞惡忠，眾私惡公，眾嫚惡禮，猶鴟鴞之見人而赫也。故中國以夷狄為寇，而夷狄亦以中國之師為寇，必有能辨之者，是以天下貴大同也。」

mí hǔ hǔ zhú mí, jūn bēn ér kàn yú yá, yuè yān, hǔ yì yuè ér cóng zhī, jù zhuì ér sǐ. yù lí zǐ yuē: mí zhī yuè yú yá yě, bù dé yǐ yě. qián yǒu yá ér hòu yǒu hǔ, jìn tuì sǐ yě. gù tuì ér dé hǔ, zé yǒu sǐ ér wú shēng zhī jì jìn ér yuè yān, suī bì zhuì, wàn yī yǒu wú wàng zhī shēng, yì yù yú zuò ér shí yú hǔ zhě yě. ruò hǔ zé jìn yǔ tuì jiē zài wǒ, wú bù dé yǐ yě, ér suí yǐ jù zhuì, hé zāi? mí suī sǐ ér yǔ hǔ jù wáng, shǐ bù yuè yú yá, zé bù néng zhì hǔ zhī jù wáng yě. suī hǔ zhī míng, yì mí zhī jì dé zāi. wū hū, ruò hǔ kě yǐ wèi tān ér bào zhě zhī yǒng jiàn yǐ!
麋虎虎逐麋，麇奔而闞於崖，躍焉，虎亦躍而從之，俱墜而死。郁離子曰：「麋之躍於崖也，不得已也。前有崖而後有虎，進退死也。故退而得虎，則有死而無生之冀；進而躍焉，雖必墜，萬一有無望之生，亦愈於坐而食於虎者也。若虎則進與退皆在我，無不得已也，而隨以俱墜，何哉？麋雖死而與虎俱亡，使不躍於崖，則不能致虎之俱亡也。雖虎之冥，亦麋之計得哉。嗚呼，若虎可以為貪而暴者之永鑒矣！」

strong zào rén strong
躁人

jìn zhèng zhī jiān yǒu zào rén yān, shè bù zhōng zé suì qí hú, yì bù shèng gāng niè qí zi. rén yuē: shì fēi hú yǔ zi zhī zuì yě, hé yì fǎn ér sī zhī hū? fú yù. zú bìng zào ér sǐ. yù lí zǐ yuē: shì yì kě yǐ wèi jiàn yǐ. tiān mín yóu hú yě, shè zhī zhě wǒ yě, shè dé qí dào zé zhōng yǐ bīng yóu zi yě, xíng zhī zhě wǒ yě, xíng dé qí dào zé shèng yǐ. zhì zhī wú yì, yòng zhī wú fǎ, zhì yú bù ruò rén ér bù shèng qí fèn, huì fēi suǒ dāng huì, wū dé ér bù sǐ?
晉、鄭之間有躁人焉，射不中則碎其鵠，奕不勝剛齧其子。人曰：「是非鵠與子之罪也，盍亦反而思之乎？」弗喻。卒病躁而死。郁離子曰：「是亦可以為鑑矣。天民猶鵠也，射之者我也，射得其道則中矣；兵猶子也，行之者我也，行得其道則勝矣。致之無藝，用之無法，至於不若人而不勝其憤，恚非所當恚，烏得而不死？」

strong lì jiào strong
立教

yù lí zǐ yuē: jīn yǒu rén yān, zuò gāo táng zhī shàng, zhǐ shǐ zāng huò, zé bù dé qí xīn zhě shí héng qī bā. bù dé qí xīn ér nù chì zuǒ yòu, shén zhī sè yǔ shēng bìng lì. zuǒ yòu chéng yán ér jiē guān, jù qí nù zhī jiāng jǐ qiān yě, ér yì yǐ lì chū zhī. shòu zhǐ shǐ zhě bù zhī wú nù zhī suǒ zài, zé cāng huáng ér yù luàn, yù bù dé yú wú xīn, zé wú zhī nù yù jiā, chū yù lì. chéng yán ér jiē yán zhě yì bù zhī wú nù zhī suǒ zài, yǐ yì dù yì, yù shèn ér yù wú wéi. gù xiǎo nù zé xiǎo wéi, dà nù zé dà wéi, suī yǐ jiàn tǐng lín zhī, bù néng shǐ zhī dé wú xīn yě. shì gù jūn zǐ zhī shǐ rén yě, liàng néng yǐ rèn zhī, chuāi lì ér láo zhī yòng qí zhǎng ér bì qí quē, zhèn qí dài ér tí qí jué jiào qí suǒ bù zhī, ér bù yǐ wǒ zhī suǒ zhī zé zhī yǐn qí suǒ bù néng, ér bù yǐ wǒ zhī suǒ néng yóu zhī. huì zhī xún xún, chū zhī shēn shēn, bù zhèn bù bào, fěi nù yī jiào. fū rú shì, rán hòu chéng zhī ér bù gǎn duì, xíng zhī ér bù gǎn yuàn. shī yuē: qǐ dì jūn zǐ, mín zhī fù mǔ. rú shì, sī kě yǐ wèi mín zhī fù mǔ yǐ.
郁離子曰：「今有人焉，坐高堂之上，指使臧獲，則不得其心者十恆七八。不得其心而怒叱左右，甚之色與聲並厲。左右承顏而接官，懼其怒之將己遷也，而亦以厲出之。受指使者不知吾怒之所在，則倉惶而愈亂，愈不得於吾心，則吾之怒愈加，出愈厲。承顏而接言者亦不知吾怒之所在，以意度意，愈甚而愈吾違。故小怒則小違，大怒則大違，雖以劍挺臨之，不能使之得吾心也。是故君子之使人也，量能以任之，揣力而勞之；用其長而避其缺，振其怠而提其蹶；教其所不知，而不以我之所知責之；引其所不能，而不以我之所能尤之。誨之循循，出之申申，不震不暴，匪怒伊教。夫如是，然後懲之而不敢懟，刑之而不敢怨。詩曰：『豈弟君子，民之父母。』如是，斯可以為民之父母矣。」

strong yīng hóu zhǐ qín fá zhōu strong
應侯止秦伐周

qín qǐ bīng yù gōng zhōu, guó rén jiē bù yǔ. yīng hóu wèi qín zhāo wáng yuē: chén zhī lǐ gōng sūn fú jì, ruò qí lín zhī lǎo ér móu shí yǐn zhī, póu qí tú wèi zhī yuē: bǐ yǔ lín zhī sǒu yě, fù ér sè, wú jiāng yǔ ruò wǎng shí yǐn zhī. qí tú yuē: bǐ suī fù ér shén sè, qí xī yǐ shí yǐn zhī? yuē: wǒ qiě dào zhī. qí tú jiē qiǎo rán. míng rì yòu yù wǎng, qí tú yuē: zi zhī móu bǐ, hé gèng zhū? yuē: wǒ jiāng xié ér qǔ zhī. qí bù cóng zhě bàn, fú guǒ wǎng. tā rì, yòu yuē: qǐng yǐ huò xiān wèi zhī shì, jù lǐ zhào zhǔ rén ér chóu zuò zhī, duō qǔ wù ér rì jī qí zhí, qiě sù qí zǐ dì yǐ wèi cháng, bù shù suì, wú jiāng jié qí cáng, hé rú? qí tú jiē xīn rán cóng zhī. fū sān yán zhě qí yǐ bù dào qǔ zhū rén jūn yě, ér yǒu cóng bù cóng yān zhě, bì qí míng yě. jīn zhōu tiān xià zhī gòng zhǔ yě, wú jié zhòu zhī è, wú cí ér gōng zhī, shuí gān shòu qí míng? chén gù zhī guó rén zhī bù yǔ yě.
秦起兵欲攻周，國人皆不與。應侯謂秦昭王曰：「臣之里公孫弗忌，弱其鄰之老而謀食飲之，裒其徒謂之曰：『彼予鄰之叟也，富而嗇，吾將與若往食飲之。』其徒曰：『彼雖富而甚嗇，其奚以食飲之？』曰：『我且盜之。』其徒皆愀然。明日又欲往，其徒曰：『子之謀鄙，盍更諸？』曰：『我將脅而取之。』其不從者半，弗果往。他日，又曰：『請以貨先為之市，具禮召主人而酬酢之，多取物而日稽其直，且速其子弟以為常，不數歲，吾將竭其藏，何如？』其徒皆欣然從之。夫三言者其以不道取諸人均也，而有從不從焉者，避其名也。今周天下之共主也，無桀、紂之惡，無辭而攻之，誰甘受其名？臣固知國人之不與也。」

strong shù yuàn strong
樹怨

yù lí zǐ yuē: shù tiān xià zhī yuàn zhě, wéi qí zhòng jǐ ér qīng rén yě. suǒ zhòng zài cǐ, suǒ qīng zài bǐ, gù cháng zì chù qí lì ér yí rén yǐ bù lì, gāo qí zhì yǐ xià rén zhī néng, ér bù gù fū zhòng jǐ qīng rén, rén qíng zhī suǒ tóng yě. wǒ yù rán, bǐ yì yù rán, qiú qí yù fú dé zé zhēng. gù zhēng zhī fú néng, ér gān xīn yǐ ràng rén zhě, shì yǒu suǒ bù zhì, lì yǒu suǒ bù zú yě, fēi fū rén zhī běn xīn yě. shì zhì lì zú ér yǒu suǒ bù wèi, rán hòu wèi shèng dé zhī rén, suī bù qiú zhòng yú rén, ér tiān xià zhī rén mò de ér qīng zhī, shì wèi bù qiú ér zì zhì. jīn rén yǒu xìng xìng zì rèn zhě, jīn qí néng yǐ jiāo, yǒu bù zì jǐ chū, zé bù wèn shì fēi jiē yǐ wèi wèi dāng, fā yán yíng tíng, zé wèi zhī zhě wěi wěi, wài zhī zhě mò mò yān. rán hòu yáng yáng hū zì yǐ wèi dé, ér bù zhī yǐ qí shēn wèi yuàn hǎi, yì xī yì zāi? xī zhě zhì bó zhī wáng yě, wéi qí yǐ wǔ xián líng rén yě. rén zhī xiào zhì bó ér bù zhī jiǎn qí shēn, shǐ wáng guó bài jiā jiē zhǒng xiāng jì, yì dú hé zāi?
郁離子曰：「樹天下之怨者，惟其重己而輕人也。所重在此，所輕在彼，故常自處其利而遺人以不利，高其智以下人之能，而不顧夫重己輕人，人情之所同也。我欲然，彼亦欲然，求其欲弗得則爭。故爭之弗能，而甘心以讓人者，勢有所不至，力有所不足也，非夫人之本心也。勢至力足而有所不為，然後為盛德之人，雖不求重於人，而天下之人莫得而輕之，是謂不求而自至。今人有悻悻自任者，矜其能以驕，有不自己出，則不問是非皆以為未當，發言盈庭，則畏之者唯唯，外之者默默焉。然後揚揚乎自以為得，而不知以其身為怨海，亦奚益哉？昔者智伯之亡也，惟其以五賢陵人也。人知笑智伯而不知檢其身，使亡國敗家接踵相繼，亦獨何哉？」

táng méng bì lì táng méng yǔ bì lì jù shēng yú sōng pǔ zhī xià, xiāng yǔ móu suǒ lì. táng méng yuē: pǔ, bù cái mù yě, huì ér yì. sōng, gēn shí suǐ ér shēng fú líng, shì wéi bǎi yào zhī jūn, shén nóng zhī yǔ shī, shí zhī yǐ xiān. qí gāo rù tǔ, shì wèi hǔ pò, yuán yǔ bīng yù láng gān tóng wèi zhòng bǎo. qí gàn sǒng hè ér gàn xiāo, qí zhī jiū liú, qí yè fú shū, yuán yǒu bǎi lè xián guǎn zhī yīn. wú shě shì wú yǐ lì yǐ. bì lì yuē: xìn měi, rán yóu pū guān zhī, bù rú pǔ yǐ. fū měi zhī suǒ zài, zé rén zhī suǒ qū yě. gù shān yǒu jīn zé záo, shí yǒu yù zé mǐn, zé yǒu yú zé jié, sǒu yǒu qín zé tì. jīn yǐ bǎi chǐ shāo yún zhī mù, bù shēng yú qióng yá jué gǔ rén jī bú dào zhī dì, ér tǐng rán yú zhòng dí, ér yòu yuē yǒu fú líng yān, yǒu hǔ pò yān, wú zhī qí qiāng bù jiǔ yǐ. nǎi xiāo ér fù yú pǔ, zuān qí cáo zhī xué yǐ rù qí tiáo, chán qí xīn ér chū yān. yú shì pǔ zhī yè bù shēng, ér kē zhī tiáo gàn xī shǔ yú bì lì, zhōng xū ér wài pí suǒ tuò rú yě. suì yú, qí wáng shǐ jiàng shí qǔ qí sōng yǐ wèi xuě gōng zhī liáng. táng méng sǐ, ér bì lì yǔ pǔ rú gù.
唐蒙薜荔唐蒙與薜荔俱生於松、朴之下，相與謀所麗。唐蒙曰：「朴，不材木也，薈而翳。松，根石髓而生茯苓，是惟百藥之君，神農之雨師，食之以仙。其膏入土，是為琥珀，爰與冰玉、琅玕\同為重寶。其干聳壑而干霄，其枝樛流，其葉扶疏，爰有百樂弦筦之音。吾舍是無以麗矣。」薜荔曰：「信美，然由仆觀之，不如朴矣。夫美之所在，則人之所趨也。故山有金則鑿，石有玉則刡，澤有魚則竭，藪有禽則薙。今以百尺梢雲之木，不生於窮崖絕穀人跡不到之地，而挺然於眾覿，而又曰有茯苓焉，有琥珀焉，吾知其戕不久矣。」乃梟而附於朴，鑽蠐螬之穴以入其條，纏其心而出焉。於是朴之葉不生，而柯枝條干悉屬於薜荔，中虛而外皮索籜如也。歲余，齊王使匠石取其松以為雪宮之粱。唐蒙死，而薜荔與朴如故。

wèi guǐ jīng rén yǒu wèi guǐ zhě, wén gǎo yè zhī luò yǔ shé shǔ zhī xíng, mò bù yǐ wèi guǐ yě. dào zhī zhī, yú shì xiāo kuī qí yuán zuò guǐ yīn, zhuì fú gǎn nì yě. ruò shì zhě sì wǔ, rán hòu rù qí shì, kōng qí cáng yān. huò zhōu zhī yuē: guǐ shí qǔ zhī yě. zhōng xīn huò ér yīn rán zhī. wú hé, qí zhái guǒ yǒu guǐ, yáo shì wù chū yú dào suǒ, zhōng yǐ wèi guǐ qiè ér yǔ zhī, fú xìn qí rén dào yě. yù lí zǐ yuē: xī zhě zhào gāo zhī zèn méng jiāng jūn yě, yīn èr shì zhī wèi ér wēi dòng zhī. èr shì zhī xīn yí yǐ, nǎi è qí qǐng yǐ nù tián, yòu shān qí fèn yǐ jī dì. zhī lǐ sī zhī yǒu jiàn yě, zé chuāi qí zhì ér xiān xuān zhī, fǎn fù wú bù zhōng. yú shì jūn chén zhī cāi bù kě jiě, suī wèi zhī yuē gāo shí wèi zhī, fú xìn yě. gù yuē chán bù zì lái, yīn yí ér lái jiān bù zì rén, chéng xì ér rù. yáo qí míng zhī xiān bì yě. shǎng jué yù lí zi yǔ ài dài fū xié móu dào, shì yǒu fú dào yǐ qǐng shǎng zhě, yǔ zhī jīn, bù yuàn ér qǐng jué. dài fū bù kě, yù lí zi qǐng yǔ zhī. dài fū yuē: jué wáng zhāng yě, fú kě làn yě. yù lí zǐ yuē: dài fū zhī yán shì yě. rán wú cháng guān yú pǔ rén yǐ, guǒ shí zhī wèi zhāi, suī qí jiā rén bù gǎn qiú cháng yān jí qí jì zhāi, ér yú zé wén ruì jiē jù ér zā zhī yǐ. hàn qū zhī chù nǚ, sè ruò cháo hóng, guān zhě mù zhī, bù gǎn qiú yě yī dàn yú chàng jiā, zé xuān zi tiāo fū yōng nú jiàn zào zhī yǒu jīn zhě, jiē dé ér jì zhī. jīn zhāo qiān zhī zūn jué, dà dào dé zhī, shì zhī yǒu chǐ zhě fú yù shì yǐ, ér yóu yǒu yuàn zhī zhě, wèi zhī sī yě, shěn gǎn jìn hū? běi bǐ zhī liáo rén yǐ ròu huàn gǒu, ér nù qí zi qiè shí qí kòu, yú shì shì jiā lí xīn. zi bì huǐ zhī.
畏鬼荊人有畏鬼者，聞槁葉之落與蛇鼠之行，莫不以為鬼也。盜知之，於是宵窺其垣作鬼音，惴弗敢睨也。若是者四五，然後入其室，空其藏焉。或侜之曰：「鬼實取之也。」中心惑而陰然之。無何，其宅果有鬼，繇是物出於盜所，終以為鬼竊而與之，弗信其人盜也。郁離子曰：「昔者趙高之譖蒙將軍也，因二世之畏而微動之。二世之心疑矣，乃遏其請以怒恬，又煽其憤以激帝。知李斯之有諫也，則揣其志而先宣之，反覆無不中。於是君臣之猜不可解，雖謂之曰『高實為之』，弗信也。故曰『讒不自來，因疑而來；間不自人，乘隙而入』。繇其明之先蔽也。」賞爵郁離子與艾大夫偕謀盜，士有俘盜以請賞者，予之金，不願而請爵。大夫不可，郁離子請予之。大夫曰：「爵王章也，弗可濫也。」郁離子曰：「大夫之言是也。然吾嘗觀於圃人矣，果實之未摘，雖其家人不敢求嘗焉；及其既摘，而余則蚊蚋皆聚而咂之矣。漢曲之處女，色若朝虹，觀者慕之，不敢求也；一旦於倡家，則儇子、佻夫、庸奴、賤皂之有金者，皆得而覬之。今朝遷之尊爵，大盜得之，士之有恥者弗欲仕矣，而猶有願之者，未之思也，矧敢靳乎？北鄙之僚人以肉豢狗，而怒其子竊食其瞉，於是室家離心。子必悔之。」

strong jǐng tián kě fù strong
井田可復

huò wèn yú yù lí zǐ yuē: jǐng tián kě fù hū? yù lí zǐ yuē: kě. yuē: hé rú qí kě yě? yuē: yǐ dà dé kān dà luàn zé kě yě. fū mín qíng jiǔ yì zé sī luàn, luàn jí ér hòu yuàn dìng. yù móu zhì zhě bì guó mín zhī yuàn dìng ér wèi zhī zhì, rán hòu jiāng wú gěng, huá wú lǘ. gù lìng bù jiù ér xíng. qǐng wèn zhī, yuē: tiān xià zhī yàn ān yě, rén bù cháng kǔ xīn, bù zhī luàn zhī wú suǒ róng qí shēn, ér yì yú yuàn shàng. gù yī fú qí yù, zé fèn jī ér sī biàn, yǒu cóng ér chàng zhī, luàn sī zuò yǐ. shì gù lǎo chéng zhī rén shèn fēn gèng yān, fēi wèi gǒu yě, wèi wèi dé qí lì ér xiān dǔ qí hài yě. gù mín yóu mǎ yě, jiù mù yǐ ān zhī, dòu sù yǐ yù zhī, dàn ér fàng zhī, mò bù zhèn liè ér bēn fēng, pìn míng ér mǔ yīng, sī chí tí tū, wéi yì suǒ rú, bù kě zhú ér zhí yě, jí qí fù yán chē, lì yáng cháng, liú zhī wǎn zú, jī bù dé mò, juàn bù dé xī, yú shù bǎi qiān lǐ ér guī, wàng zào lì rú fú jí, jiàn yǔ rén ér kòu mò, zé suī biān zhī shǐ yì, fǒu yǐ. jí cǐ ér diào zhī, qí yǒu bù fú zhě hū? shì gù shèng rén yǔ shí xié xíng, shí wèi zhì ér wèi zhī, wèi zhī zào shí zhì ér bù wèi zhī, wèi zhī lòu. jīn mín fēng bù chún, ér gǔ dào zhī fèi xìng, yù bù yù zhě gè bàn. gù yǐ dà dé kān dà luàn, zé jǐng tián yì kě fù yě.
或問於郁離子曰：「井田可復乎？」郁離子曰：「可。」曰：「何如其可也？」曰：「以大德戡大亂則可也。夫民情久佚則思亂，亂極而後願定。欲謀治者必國民之願定而為之制，然後疆無梗，猾無閭。故令不疚而行。」請問之，曰：「天下之宴安也，人不嘗苦辛，不知亂之無所容其身，而易於怨上。故一拂其欲，則憤激而思變，有從而倡之，亂斯作矣。是故老成之人慎紛更焉，非為苟也，畏未得其利而先睹其害也。故民猶馬也，廄牧以安之，豆粟以飫之，旦而放之，莫不振鬣而奔風，牝鳴而牡應，嘶馳騠突，惟意所如，不可逐而馽也，及其負鹽車，歷羊腸，流汁踠足，飢不得秣，倦不得息，逾數百千里而歸，望皂櫪如弗及，見圉人而敂沫，則雖鞭之使逸，否矣。及此而調之，其有不服者乎？是故聖人與時偕行，時未至而為之，謂之躁；時至而不為之，謂之陋。今民風不淳，而古道之廢興，欲不欲者各半。故以大德戡大亂，則井田亦可復也。」

qiè zāo kè yǒu hǎo fú zhě, měi yǔ rén lùn dào lǐ, bì yǐ qí shuō jià zhī, xīn xīn rán zì yǐ wèi yǒu dú dé yān. yù lí zi wèi zhī yuē: xī zhě lǔ rén bù néng wèi jiǔ, wéi zhōng shān zhī rén, shàn niàng qiān rì zhī jiǔ, lǔ rén qiú qí fāng, fú dé. yǒu shì yú zhōng shān zhě, zhǔ jiǔ jiā, qǔ qí zāo guī, yǐ lǔ jiǔ zì zhī, wèi rén yuē: zhōng shān zhī jiǔ yě. lǔ rén yǐn zhī, jiē yǐ wèi zhōng shān zhī jiǔ yě. yī rì, jiǔ jiā zhī zhǔ zhě lái, wén yǒu jiǔ, suǒ ér yǐn zhī, tǔ ér xiào yuē: shì yǔ zhī zāo yè yě. jīn zi yǐ fú kuā yǔ kě yě, wú kǒng zhēn fú zhī xiào zi qiè qí zāo yě. lùn wù lǐ
竊糟客有好佛者，每與人論道理，必以其說駕之，欣欣然自以為有獨得焉。郁離子謂之曰：「昔者魯人不能為酒，惟中山之人，善釀千日之酒，魯人求其方，弗得。有仕於中山者，主酒家，取其糟歸，以魯酒漬之，謂人曰：『中山之酒也。』魯人飲之，皆以為中山之酒也。一日，酒家之主者來，聞有酒，索而飲之，吐而笑曰：『是予之糟液也。』今子以佛夸予可也，吾恐真佛之笑子竊其糟也。」論物理

yù lí zǐ yuē: tiān dì zhī hū xī, wú yú cháo xī jiàn zhī: huò fú zhī sù dìng, wú yú mèng mèi zhī xiān zhào jiàn zhī tóng shēng zhī xiāng yīng, wú yú qín zhī xián jiàn zhī tóng qì zhī xiāng qiú, wú yú tiě yǔ cí shí jiàn zhī guǐ shén zhī biàn huà, wú yú léi diàn jiàn zhī yīn yáng wǔ xíng zhī xiāo xī, rén mìng xì qí jí xiōng, wú yú jiè lín zhī yú yuè jiàn zhī jì sì zhī fēi xū wén, wú yú chái tǎ jiàn zhī tiān shū zhī zhōng, wú yú zǐ wǔ zhī zhēn jiàn zhī wū zhù zhī lǐ bù wú, wú yú chuī gǔ jiàn zhī sān chén liù qì zhī biàn yǒu zhàn ér bì yàn, wú yú rén zhī mài sè jiàn zhī, guān qí zhe yǐ zhī wēi, chá qí xiǎn ér jiàn yǐn, cǐ gé wù zhì zhī zhī yào dào yě. bù yán qí qíng, bù suǒ qí gù, gù yú ěr mù ér zhǐ, fēi zhī tiān rén zhě yǐ.
郁離子曰：「天地之呼吸，吾於潮汐見之：禍福之素定，吾於夢寐之先兆見之；同聲之相應，吾於琴之弦見之；同氣之相求，吾於鐵與磁石見之；鬼神之變化，吾於雷電見之；陰陽五行之消息，人命系其吉凶，吾於介鱗之於月見之；祭祀之非虛文，吾於豺獺見之；天樞之中，吾於子午之針見之；巫祝之理不無，吾於吹蠱見之；三辰六氣之變有占而必驗，吾於人之脈色見之，觀其著以知微，察其顯而見隱，此格物、致知之要道也。不研其情，不索其故，梏於耳目而止，非知天人者矣。」

strong shèn jué strong
慎爵

yù lí zi wèi zhí zhèng zhě yuē: wù zhī suǒ guì yú tiān xià zhě, yǐ qí shǎo yǒu ér nán de yě. rú shǐ míng zhū rú shā, huáng jīn rú tǔ, zé rén jiē dé ér yǒu zhī, qí hé yǐ néng guì hū? gù fú yǒu zhāng, jué yǒu děng, shǐ rén bù kě yǐ wàng jì, rán hòu wáng mìng zūn ér róng rǔ xíng. cǐ gǔ wǔ tiān xià zhī qí huò yě. xī zhě zhào wáng dé yú tián zhī yù yǐ wèi jué yuē: yǐ yǐn yǒu gōng zhě. hán dān zhī wéi jiě, wáng guì ér zhí jué jìn jiǔ, wèi wèi gōng zǐ shòu, gōng zǐ bài jiā yān. gù hào nán zhī yì, wáng wú yǐ wèi shǎng, nǎi yǐ qí jué yǐn jiāng shì, jiāng shì yǐn zhī jiē xǐ. yú shì zhào rén zhī dé jué yǐn, zhòng yú dé shí chéng zhī lù. jí qí hòu wáng qiān yǐ jué jué bì rén zhī shì zhì zhě, yú shì qín fá zhào, lǐ mù jī què zhī, wáng qǔ jué yǐ yǐn jiāng shì, jiāng shì jiē bù yǐn ér nù. gù tóng shì jué yě, shī zhī yī bù dāng, zé fǎn hǎo yǐ wèi è. bù zhī bǎo qí suǒ guì ér yǐ yǐ.
郁離子謂執政者曰：「物之所貴於天下者，以其少有而難得也。如使明珠如沙，黃金如土，則人皆得而有之，其何以能貴乎？故服有章，爵有等，使人不可以妄覬，然後王命尊而榮辱行。此鼓舞天下之奇貨也。昔者趙王得于闐之玉以為爵曰：『以飲有功者。』邯鄲之圍解，王跪而執爵進酒，為魏公子壽，公子拜嘉焉。故鄗南之役，王無以為賞，乃以其爵飲將士，將士飲之皆喜。於是趙人之得爵飲，重於得十乘之祿。及其後王遷以爵爵嬖人之舐痔者，於是秦伐趙，李牧擊卻之，王取爵以飲將士，將士皆不飲而怒。故同是爵也，施之一不當，則反好以為惡。不知寶其所貴而已矣。」

　 strong　 tiān liè dì dòng strong
　　天裂地動

huò yuē: chuán yuē: tiān liè yáng bù zú, dì dòng yīn yǒu yú. rán hū? yù lí zǐ yuē: tiān dào yōu wēi, fēi kě yì yě. rán yǐ wú guān zhī, tiān liè yáng bù zú shì yě dì dòng yīn yǒu yú wèi bì rán yě. fū tiān hún hún rán qì yě, dì bāo yú qí zhōng, qì xíng bù xī, dì yǐ zhī diàn, jīn ér dòng yān, qǐ dì zhī zì dòng hū? guān hū dì zhī dòng yě, gài xiàng fū zhèn diào chàn tì, ér bù wèi xiǎn yuè fèn wǔ zhī zhuàng yě. fū jì bù wèi tiào yuè fèn wǔ, zé qǐ dì zhī zì dòng hū? qí bì yǒu yǐ shǐ zhī rán yǐ. rán zé dì zhī dòng yě, fēi qí zì dòng yě, yáo qí suǒ lì zhě yǒu suǒ bù héng ér shǐ zhī rán yě. yóu zhōu zhī zài shuǐ, qí dòng yě yáo hū shuǐ, fēi zhōu zhī zì dòng yě. wú gù yuē tiān liè yáng bù zú shì yě: dì dòng yì yáng bù zú, ér fēi yīn yǒu yú yě.
或曰：「《傳》曰：天裂陽不足，地動陰有餘。然乎？」郁離子曰：「天道幽微，非可億也。然以吾觀之，天裂陽不足是也；地動陰有餘未必然也。夫天渾渾然氣也，地包於其中，氣行不息，地以之奠，今而動焉，豈地之自動乎？觀乎地之動也，蓋象夫震掉顫惕，而不為跣躍奮舞之狀也。夫既不為跳躍奮舞，則豈地之自動乎？其必有以使之然矣。然則地之動也，非其自動也，繇其所麗者有所不恆而使之然也。猶舟之在水，其動也繇乎水，非舟之自動也。吾固曰天裂陽不足是也：地動亦陽不足，而非陰有餘也。」

strong gēng huò strong
羹藿

zhèng zi shū táo kòu yú yě, yě rén gēng huò yǐ shí zhī, gān. guī ér sī yān. cǎi ér rú zhī, fú gān yǐ. yù lí zǐ yuē: shì qǐ huò zhī wèi yì hū? rén qíng ér yǐ. gù yǒu fù ér qì qí qī, guì ér yí qí zú zhě, yáo yù ér shū zhī yě. xī chǔ zhāo wáng chū bēn ér wáng qí jù, shǐ rén qiú zhī yǐ bǎi jīn, yuē: wú bù wàng qí xiāng cóng yú huàn nán zhī zhōng yě. gù lùn gōng ér lái jí zhě jiē bù yuàn, fēi shù yě, chéng zhī gǎn yě.
鄭子叔逃寇於野，野人羹藿以食之，甘。歸而思焉。采而茹之，弗甘矣。郁離子曰：「是豈藿之味異乎？人情而已。故有富而棄其妻，貴而遺其族者，繇遇而殊之也。昔楚昭王出奔而亡其屨，使人求之以百金，曰：『吾不忘其相從於患難之中也』。故論功而來及者皆不怨，非術也，誠之感也。」

　 strong　 dà zhì strong
　　大智

yù lí zǐ yuē: rén yǒu zhì ér néng yú zhě, tiān xià xiān zāi. fū tiān xià xiān bù zì zhì zhī rén yě, ér bù zhī wǒ néng, rén yì néng yě. rén yòng zhì ér ǒu huò, suì yǐ wèi wǒ dú, yú shì hū wú suǒ bù yòng. jí qí jiǔ yě, suī shí yǐ chéng xíng zhī, rén yì yǐ wèi yòng zhì yě, néng wú qióng hū? gù zhì ér néng yú, zé tiān xià zhī zhì mò jiā yān. guǐ shén zhī suǒ yǐ shén yú rén zhě, yǐ qí bù cháng yě. wéi bù cháng, gù bù xíng, bù xíng gù bù kě cè. rén yǒu zuò wèi bù kě cè zhě, zì yǐ wèi bù kě cè, ér bù zhī qí wèi rén suǒ cè. gù zhì bù zì zhì, ér hòu rén mò yǔ zhēng zhì. cí qí míng, shòu qí shí, tiān xià zhī dà zhì zāi! ān qī shēng
郁離子曰：「人有智而能愚者，天下鮮哉。夫天下鮮不自智之人也，而不知我能，人亦能也。人用智而偶獲，遂以為我獨，於是乎無所不用。及其久也，雖實以誠行之，人亦以為用智也，能無窮乎？故智而能愚，則天下之智莫加焉。鬼神之所以神於人者，以其不常也。惟不常，故不形，不形故不可測。人有作為不可測者，自以為不可測，而不知其為人所測。故智不自智，而後人莫與爭智。辭其名，受其實，天下之大智哉！」安期生

ān qī shēng de dào yú zhī fú zhī shān, chí chì dāo yǐ yì hǔ, zuǒ yòu zhǐ shǐ jìn tuì, rú yì xiǎo ér. dōng hǎi huáng gōng jiàn ér mù zhī, wèi qí shén líng zài dāo yān, qiè ér pèi zhī. xíng yù hǔ yú lù, chū dāo yǐ gé zhī, fú shèng, wèi hǔ suǒ shí. yù lí zǐ yuē: jīn zhī ruò shì zhě zhòng yǐ. cài rén yú yú huái, dé fú wén zhī yù, zì yǐ wèi tiān shòu zhī mìng, nǎi wǎng rù dà zé, jí zhòng yǐ tú dà shì, shì bù chéng ér chì qí zú, yì cǐ lèi yě.
安期生得道於之罘之山，持赤刀以役虎，左右指使進退，如役小兒。東海黃公見而慕之，謂其神靈在刀焉，竊而佩之。行遇虎於路，出刀以格之，弗勝，為虎所食。郁離子曰：「今之若是者眾矣。蔡人漁於淮，得符文之玉，自以為天授之命，乃往入大澤，集眾以圖大事，事不成而赤其族，亦此類也。」

strong xíng bì yǒu dào strong
行幣有道

huò wèn yú yù lí zǐ yuē: bì zhī bù xíng ér yù tōng, yǒu dào hū? yù lí zǐ yuē: zài zhì běn. hé wèi zhì běn? yuē: bì fēi yǒu yòng zhī wù yě, ér néng shǐ zhī liú xíng zhě, fǎ yě. xíng fǎ yǒu dào, běn zhī yǐ dé zhèng, fǔ zhī yǐ wēi xíng, shǐ tiān xià xìn wèi, rán hòu wú yòng zhī wù kě shǐ zhī yǒu yòng. jīn dào qǐ ér bù tǎo, mín bù zhī wèi xìn. fǎ bù xíng yǐ, yǒu yòng zhī wù qiě wú yòng yǐ, ér kuàng yú bì hū? rú zhī hé qí tōng zhī yě?
或問於郁離子曰：「幣之不行而欲通，有道乎？」郁離子曰：在治本。」「何謂治本？」曰：「幣非有用之物也，而能使之流行者，法也。行法有道，本之以德政，輔之以威刑，使天下信畏，然後無用之物可使之有用。今盜起而不討，民不知畏信。法不行矣，有用之物且無用矣，而況於幣乎？如之何其通之也？」

strong zhòng jìn strong
重禁

yù lí zǐ yuē: tiān xià zhī zhòng jìn, wéi bù zài yī shí zhī shù zhě kě yě. gù zhù qián zào bì suī mín yòng zhī suǒ qiè, ér jī bù kě shí, hán bù kě yī, bì jí zhǔ quán yǐ xíng shì. gù qí jìn suī zhì sǐ ér rén fú yuàn, zhī qí zuì zhī zài jǐ yě. ruò yán zé hǎi shuǐ yě. hǎi shuǐ tiān wù yě, zhǔ zhī zé kě shí, bù bì jiǎ zhǔ quán yǐ xíng shì, ér sī zhī yǐ wèi jǐ, shì yǔ mín zhēng shí yě. gù jìn yù qiè, ér fàn zhě yù shèng, qū bù zài mín yǐ. huò yuē: ruò shì, zé shù gǔ bù rù wū chí, fǔ jīn yǐ shí rù shān lín, xiān wáng zhī jìn yì guò yǔ? yuē: xiān wáng zhī jìn fēi yǎn qí lì ér sī zhī yě, jiāng yù ér fān zhī yǐ zú mín yòng yě. qí qíng yì yǐ, shěn bǎi mǔ zhī tián wú jiā bù shòu, ér bù jī bù hán hū?
郁離子曰：「天下之重禁，惟不在衣食之數者可也。故鑄錢造幣雖民用之所切，而飢不可食，寒不可衣，必藉主權以行世。故其禁雖至死而人弗怨，知其罪之在己也。若鹽則海水也。海水天物也，煮之則可食，不必假主權以行世，而私之以為己，是與民爭食也。故禁愈切，而犯者愈盛，曲不在民矣。」或曰：『若是，則『數罟不入洿池，斧斤以時入山林』，先王之禁亦過與？」曰：「先王之禁非奄其利而私之也，將育而蕃之以足民用也。其情異矣，矧百畝之田無家不受，而不飢不寒乎？」

strong qī chū strong
七出

huò wèn yú yù lí zǐ yuē: zài lǜ, fù yǒu qī chū, shèng rén zhī yán yǔ? yuē: shì hòu shì báo fū zhī yún, fēi shèng rén yì yě. fū fù rén yǐ fū zhě, yín yě dù yě bù xiào yě duō yán yě dào yě, wǔ zhě tiān xià zhī è dé yě. fù ér yǒu yān, chū zhī yí yě. è jí zhī yǔ wú zi, qǐ rén zhī suǒ yù zāi? fēi suǒ yù ér dé zhī, qí bù xìng yě dà yǐ, ér chū zhī, rěn yǐ zāi! fū fù rén lún zhī yī yě. fù yǐ fū wèi tiān, bù jīn qí bù xìng ér suì qì zhī, qǐ tiān lǐ zāi? ér yǐ shì wèi diǎn xùn, shì jiào bù rén yǐ zéi rén dào yě. zhòng ní méi ér xié cí zuò, jù rén zhī bù xìn, ér jià shèng rén yǐ chěng qí shuō. wū hū, shèng rén zhī bù xìng ér shòu wū yě jiǔ yǐ zāi!
或問於郁離子曰：「在律，婦有七出，聖人之言與？」曰：「是後世薄夫之雲，非聖人意也。夫婦人以夫者，淫也、妒也、不孝也、多言也、盜也，五者天下之惡德也。婦而有焉，出之宜也。惡疾之與無子，豈人之所欲哉？非所欲而得之，其不幸也大矣，而出之，忍矣哉！夫婦人倫之一也。婦以夫為天，不矜其不幸而遂棄之，豈天理哉？而以是為典訓，是教不仁以賊人道也。仲尼沒而邪辭作，懼人之不信，而駕聖人以逞其說。嗚呼，聖人之不幸而受誣也久矣哉！」

jiǔ nán yù lí zi míng jī shān lín, yǒu mù shí ér lǚ yuán náo, máo jìng bù kāi, cǎo wū sù rán. suí yáng gōng zǐ guò yān, zuò dìng, gōng zǐ zuò ér yán yuē: pū bù nìng, qiè wén xiān shēng jiǔ yǐ, jīn xìng de tiào yù sè, qū xià fēng. pū wén yǒu dào zhī shì bù yí chú ráo zhī yán, yuàn yǒu chén yān. xiān shēng kěn tīng zhī hū? yù lí zǐ yuē: wěi wěi! yuàn fèng jiào.
九難郁離子冥跡山林，友木石而侶猿猱，茅徑不開，草屋肅然。隨陽公子過焉，坐定，公子作而言曰：「仆不佞，竊聞先生久矣，今幸得覜玉色，趨下風。仆聞有道之士不遺芻蕘之言，願有陳焉。先生肯聽之乎？」郁離子曰：「唯唯！願奉教。」

gōng zǐ yuē: xià wū dān dān, liáo yǐ zhōu tǎn. guǎng tíng dǐ píng, yì yǐ fēi lóu. tū shì liú chūn, qīng guǎn hán qiū. gāo ge jié zhé yǐ huī qiān, céng méng sà dá yǐ yún fú. hóng fāng tán yǐ chéng héng, shòu cāng mín yǐ fù yíng. fú zhù cuò luò yǐ xīng luó, bì wǎ liú lí ér shuǐ bō. tiān huá huì wěi ér dōng fū, xiù mù xiū sēn yǐ xià liáng. liú jǐng rù ér chéng xiá, qián lài dòng yǐ shēng fēng, huǎng xī rú chāng hé zhī kāi, hū xī ruò guǎn xián zhī yīn. yú shì hū màn mù é méi, yǎo tiǎo chéng háng, yè jié yān zhī cuì xiāo, míng qiāng quán zhī yù dāng. zhòng lè zhāng, huá yán qǐ, sì jīn zūn, chéng fāng lǐ. pào gāo jī niú, pēng jūn xún lù. juǎn yù yáo, huò bǐ mù, kuài yuè tuān zhī fáng, zhì fú yún zhī hú, gēng yuè kū zhī tù fèi, tiǎn wù dá zhī bào tāi. hé yǐ lín suǐ zhī sū, mào yǐ chēng guì zhī tí. guǒ zé bì huá zhī lián, zǐ yīng zhī lí, shuāng gān àng mì, dān lì níng zhī, màn qiàn zhī táo ruò hú, ān qī zhī zǎo rú guā, shān féi jì yù, qīng cuì nǎi jiàn, jiàn shēng xiāo, xíng zǔ liàn, xùn xiáng kūn, jiǎo qīng yàn, xī jīn gāng yǔ qǐ zhú, jī zhuāng yàn yǐ guò diàn. liáng xiāo yù zhōng, yú lè wèi zú, jī jiāo jiāo yǐ jiào chén, liú jiā bīn yǐ zhōng qū, wú yuàn yǔ xiān shēng tóng zhī. yù lí zǐ yuē: xià shū yuē: hān jiǔ shì yīn, jùn yǔ diāo qiáng, yǒu yī yú cǐ, wèi huò bù wáng. pū bù yuàn yě.
公子曰：「夏屋耽耽，繚以周坦。廣庭砥平，翼以飛樓。突室留春，清館含秋。高櫊楬轍以翬騫，曾甍馺沓以雲浮。虹芳檀以承衡，獸蒼珉以負楹。浮柱錯落以星羅，碧瓦流離而水波。天華卉暐而冬敷，秀木修森以夏涼。流景入而成霞，潛籟動以生風，晃兮如閶闔之開，忽兮若管弦之音。於是乎曼目蛾眉，窈窕成行，曳結煙之翠綃，鳴鏘泉之玉璫。眾樂張，華筵啟，肆金尊，澄芳醴。炮羔擊牛，烹麕燖鹿。臇玉珧，臛比目，膾躍湍之魴，炙拂雲之鵠，羹月窟之兔肺，靦霧答之豹胎。和以麟髓之酥，芼以赬桂之荑。果則碧華之蓮，紫英之梨，霜柑盎蜜，丹荔凝脂，曼倩之桃若壺，安期之棗如瓜，羶肥既飫，清膬乃薦，踐笙簫，行組練，迅翔鵾，矯輕燕，熺金釭與綺燭，激妝艷以過電。良宵欲終，娛樂未足，雞膠膠以叫晨，留嘉賓以終曲，吾願與先生同之。」郁離子曰：「夏書曰：酣酒嗜音，峻宇雕牆，有一於此，未或不亡。仆不願也。」

gōng zǐ yuē: bǎi qǐng zhī yuán, shù yǐ měi mù fán huá, huán yǐ qū zhǎo qīng chí, hēi shí bái shā, yǒu yǒu míng míng, tiáo tiáo tíng tíng, mì mì táng táng, chù yīn xiè yáng, mù zé nǚ zhēn shí nán hé huān zōng lú, tóng bǎi fēng lú jiāo guì shān yú, yè rú chē lún, shí ruò chuí zhū chūn qín yīng míng ér xiāng qiú, xià chóng gǔ yè yǐ hū qiū, cháo yáng fā xù yǐ shū hóng, xī lán níng yūn ér yù liú. cǎo zé shǔ gū méi guī, qiōng lán chǎi héng, jiāo jiǎng pú gū, píng píng fú shēng. dān sháo bào mù yǐ chuí qiào, bì lì yuán yá yǐ shū róng, wèi pī lí yǐ shēn lí, jī xùn biāo yǐ yáng xīn. niǎo zé bái zhuō huáng yīng, cuì yù jǐn jī, fū yǔ hàn, chī wén zhāng, gé gé huáng huáng, ruò tóng xiá zhī jiān yù yún. yú zé chì lǐ bái tiáo, guì zéi tiáo shā, bān lín zǐ qí, chuī lán shēng huá. yú shì hū cuì gài piāo yáo, wén yì wēi yí, xǐ yuè yuǎn zhì, guān pèi zhuī suí. qì fāng tíng, zhuó qióng zhī, xié jiā rén, fàn lián yī, rǎo fú yī, fā zhào ōu, diào yóu zhēng, yì qián guī, zòu yàn gē, fù xīn shī. yāo héng é yú dòng fáng, lèi rì xī ér wáng guī. wú yuàn yǔ xiān shēng gòng zhī. yù lí zǐ yuē: zhòng ní yuē: lè yì yóu, lè yàn lè, sǔn yǐ. pū bù yuàn yě.
公子曰：「百頃之園，樹以美木繁華，環以曲沼清池，黑石白沙，黝黝冥冥，岧岧亭亭，密密堂堂，畜陰泄陽，木則女貞石楠合歡棕櫚，桐柏楓櫨椒桂杉榆，葉如車輪，實若垂珠、春禽嚶鳴而相求，夏蟲鼓腋以呼秋，朝陽發旭以攄虹，夕嵐凝暈而欲流。草則鼠姑玫瑰，芎蘭茝衡，茭蔣蒲菰，苹萍浮生。丹苕抱木以垂翹，薜荔緣崖以舒榮，蔚披離以棽纚，激迅飈以揚馨。鳥則白卓黃鶯，翠鷸錦雞，敷羽翰，摛文章，韚韚煌煌，若彤霞之間矞雲。魚則赤鯉白鰷，鱖鯽鯈鯊，斑鱗紫鰭，吹瀾生華。於是乎翠蓋飄搖，文鷁委蛇，喜月遠至，冠佩追隨。憩芳亭，酌瓊卮，攜佳人，泛漣漪，擾鳧鷖，發棹謳，釣游鯖，弋潛龜，奏艷歌，賦新詩。邀姮娥於洞房，累日夕而亡歸。吾願與先生共之。」郁離子曰：「仲尼曰：樂佚游，樂宴樂，損矣。仆不願也。」

gōng zǐ yuē: wǔ dōu zhī shì, liè sì qiān qū, sān chuān zhī qú, dà chē qiān liǎng èr jiāng zhī jīn, zhú lú qiān sōu, jiā tóng wàn rén, fēn fāng zhú lì. xī jí mín lǒng hé yuán, kāng jū dà yuān, chū mǎ wò wā, liú yù kūn lún. dōng qióng rì běn fú sāng, xuán tú lè làng, hǎi dài qīng xú, sān hán fú yú. nán jǐn bǎi yuè qī mǐn, méng zhào yáo máng, chuān xiōng jiāo zhǐ, jiāo shì shèn shì. běi zhì wú lǘ dài héng, yīn shān běi tíng, bēi ěr gū zhú, wàn lǐ shā mò. duō tiān chēn, shí kūn zhēn, shān cáng gǔ yùn zhī yīng, fēi qián dòng zhí zhī jīng, mò bù xī zhì ér bì chén. yuán yǒu jí liàng tuó xí, cāng sì wén xī, zú niè diàn ér zhuī fēng, jiǎo nà xiàng yǐ chéng xíng. huǒ qí méi guī, qióng yáo qiú lín, qí shù láng gān, wáng mǔ suǒ zāi. bèi wǔ sè, hán bā yīn, cuǐ càn lóng cōng, shǎn shǎn hǔ jīng, áo yān máo niú, shī lèi zhī máo, huán suō pī suō, yǐ dào yǐ yīng. shān hú hǎi bǎi, ruò mù fēi mù, ruò yù fēi yù, xiāo sēn sà suǒ, pā yā tuò luò, qí cǎi yǒu xì, chén tán luó hú, nǎo shè zhī xiāng, yù liè fēn fāng, bì fú yīn yūn, luó jiǎ lóng xián, xīng jí fǎn xīn. zhōng rǔ dān shā, jīn yá shí yīng, cǎi ér fú zhī, biàn wèi shén xiān. shuǐ jīng bō lí, pì shǔ qīng chén, liú lí mù nán, de zhuó cǎi guāng, dòu kòu hú jiāo, bì bō dīng xiāng, shā è zhū sāo, yì yá suǒ zhēn. gān jiāo mù mián, xiāng gé fàn luó, róu nuǎn qīng liáng, hán shǔ yōu yí. fěi cuì sù shuāng, cǎi yǔ xiāng hàn, dài mào zhī guī, là zhì qī zhāng. shǔ máo zhī bù, fén zhī yán yán, zhèn zhī rú shuāng, dān xiā zhī xū, jìn ruò chōu hóng, huàn làn jīng yíng, wàng zhī yù liú, fǔ zhī bù rú. xuán xiàng zhī yá, jué dà yíng zhōu, láng hǔ xióng pí, qīng diāo bái hú, wén róng qīng lí, chì bào zhī pí, chán hú wèi shǐ yù, xiū máo pī zhuā, ān rán méng róng, xún měi qiě wēn, tuó cuì gāo róng, xì ruò yóu sī, ruǎn ruò chūn mián, dān cān zǐ zhī, dì dǎn tiān má, líng yào qiān míng, shén nóng pà cháng. qǐ sǐ huí shēng, xuán yīn wò yáng. shǔ jǐn róng zhān, yuè zhǐ qí wán, kuà hǎi yú shān, zhuǎn zhì liú tōng. zì běi zì dōng, zì xī zì nán, suǒ zhì chéng shì, suǒ zhǐ chéng chán. yú shì hū wǎn shān chū jīn, zhǔ hǎi shōu yán, qiān chā chuān yá, shēng fān jiǔ yōu, wàn zào xiāo yān, jié wèi cāng yún. dàn tǐng mán dāo, chū méi fēng tāo, wǎng yú yóng, yè lǐ lián, jǔ chì rú, luò dī rén, gōu biē bì, zēng hào xiā, zhǐ shuǐ mǔ, záo lì háo, qín huà kūn, zhí xiáng yáo, liǔ wěi lù lí, qiān tóng guà lú, xì xún yǐn huáng, chè è lián jiāo, zhěn dīng jiāo yǐ, jiān qǔ bìng jī. zú gǔ pí fú, mó lín guā jiǎ, chǐ yá fēng è, yǐ hán yǐ jǐ, wèng zhǎ chéng sù, qí lì shén bǎi. qí zhòng bǎo zé yǒu jìng cùn zhī zhū, fāng chǐ zhī bì, téng guāng tǔ jǐng, shǎn rì shuò yuè, xiá bù néng bì, tǔ bù néng shí, kě yǐ yì huò huí xiáng, qīng chéng duó guó, wú yuàn yǔ xiān shēng zhì zhī. yù lí zǐ yuē: chuán yuē: xiàng yǒu chǐ yǐ fén qí shēn, huì yě. pū bù yuàn yě.
公子曰：「五都之市，列肆千區，三川之衢，大車千兩；二江之津，舳艫千艘，家僮萬人，分方逐利。西極岷隴河源，康居大宛，出馬渥窪，流玉崑崙。東窮日本扶桑，玄菟樂浪，海岱青徐，三韓扶餘。南盡百粵七閩，蒙詔徭氓，穿胸交趾，鮫室蜃市。北陟無閭代恆，陰山北庭，卑耳孤竹，萬里沙漠。掇天琛，拾坤珍，山藏谷韞之英，蜚潛動植之精，莫不悉致而畢陳。爰有吉量驒騱，蒼兕文犀，足躡電而追風，角納象以成形。火齊玫瑰，瓊瑤璆琳，琪樹琅玕\，王母所栽。備五色，含八音，璀璨瓏璁，睒閃虎睛，獓胭旄牛，師類之毛，鬟髿披蓑，以纛以纓。珊瑚海柏，若木非木，若玉非玉，蕭森櫒索，葩椏籜落，其采有赩，沉檀羅縠，腦麝之香，郁列芬芳，苾茀氤氳，螺甲龍涎，腥極返馨。鍾乳丹沙，金芽石英，采而服之，變為神仙。水晶玻璃，辟署清塵，琉璃木難，的灼採光，豆寇胡椒，蓽撥丁香，殺惡誅臊，易牙所珍。甘蕉木綿，香葛梵羅，柔暖輕涼，寒暑攸宜。翡翠鷫鷞，采羽鄉翰，玳瑁之龜，蠟質漆章。鼠毛之布，焚之炎炎，振之如霜，丹蝦之須，勁若抽虹，煥爛晶瑩，望之欲流，撫之不濡。玄象之牙，厥大盈舟，狼虎熊羆，青貂白狐，文狨青狸，赤豹之皮，獑猢蜼（豕聿），修毛髬髽，媕蚺蒙茸，洵美且溫，駝毳羔絨，細若遊絲，軟若春綿，丹參紫芝，地膽天麻，靈藥千名，神農怕嘗。起死回生，旋陰斡陽。蜀錦戎氈，越紙齊紈，跨海逾山，轉致流通。自北自東，自西自南，所至成市，所止成廛。於是乎鋔山出金，煮海收鹽，千鍤穿崖，聲翻九幽，萬灶歊煙，結為蒼雲。蜑艇蠻舠，出沒風濤，罔鰅鰫，曳鯉鰱，舉赤鱬，絡氐人，鈎鼈鼊，繒鰝蝦，止水母，鑿蠣蠔，擒化鯤，縶翔鰩，罶鮪簏鱺，牽鮦罣鱸，系鱘引鰉，掣鱷連鮫，枕丁膠乙，兼取並積。鏃骨皮箙，磨鱗刮甲，齒牙鋒鍔，以函以戟，瓮鮓乘鱐，其利什百。其重寶則有徑寸之珠，方尺之璧，騰光吐璟，閃日爍月，匣不能閟，土不能蝕，可以易禍回祥，傾城奪國，吾願與先生致之。」郁離子曰：「傳曰：象有齒以焚其身，賄也。仆不願也。」

gōng zǐ yuē: jiǔ chéng zhī táng, shí mǔ zhī dàn, fǔ huán huì yǐ dāng zhōng, jí zhòng mén zhī zhēng róng, zhòu yǐ lóng shí, zhí yǐ guā bǎi, yǒu yǐ yú lín, dòng lǎng bā líng, zuǒ yòu fēng fáng, yì yì yì yì, dōng xuān xià qīng. yú mǎ dá yú bì chú, míng zōu dǎo yǐ shēng jiē, gāo zuò huá kǔn, zūn yán ruò shén, zú liè pí xiū, lì pái yàn háng, sù sù qiāng qiāng, zhì zhì rú yě. tīng hāi chuán shēng, shén huī guǐ hē, fā hào shī lìng, lǐ sù jué sòng. chū yán ér shì zhě pì yì, zhǐ gù ér zhān zhě jú jí. qiān rén lí lì, qì wàng yán sè. qí xǐ yě, wēn ruò chūn rì zhī xī, qí nù yě, lǐn ruò qiū shuāng zhī fēi. léi tíng qǐ yú jiá shé, ér sǐ shēng pàn yú bǐ xià, wú yuàn yǔ xiān shēng móu zhī. yù lí zǐ yuē: kǒng zǐ yuē: fù yǔ guì shì rén zhī suǒ yù yě, bù yǐ qí dào dé zhī, bù chù yě. pū bù yuàn yě.
公子曰：「九成之堂，十畝之誕，俯闤闠以當中，岌重門之崢嶸，甃以礱石，植以栝柏，牖以魚鱗，洞朗八欞，左右蜂房，奕奕翼翼，冬喧夏清。輿馬達於陛除，鳴騶導以升階，高坐華梱，尊嚴若神，卒列貔貅，吏排雁行，肅肅蹌蹌，秩秩如也。聽咳傳聲，神撝鬼訶，發號施令，理訴決訟。出言而侍者辟易，指顧而瞻者跼蹐。千人離立，跂望顏色。其喜也，溫若春日之熙，其怒也，凜若秋霜之飛。雷霆起於頰舌，而死生判於筆下，吾願與先生謀之。」郁離子曰：「孔子曰：富與貴是人之所欲也，不以其道得之，不處也。仆不願也。」

gōng zǐ yuē: kuǎn duàn zhī mǎ, hēi diāo zhī qiú, náng wú bǎi qián, tuó wú yíng jīn, kāng kǎi cí jiā, yǒng yuè yuǎn yóu. yè jū ér rù gōng mén, diào shé yǐ dòng wáng hóu, yī yǔ zhī hé bù jué qián xí, gèng pū bǐng zhú, xūn xīn hān gǔ, zhí biān wèi zhī hài zhī, hǔ shì wèi zhī tǔ shé. yú shì chū cí chéng fǎ, jiàn huà wèi lǜ, tiáo jiǔ zhāng yǐ fù guó, fā liù qí yǐ zhì dí, yáng móu yīn jiān, shén shòu guǐ fú. zhǐ huī ér bái hóng guàn rì, gù pàn ér zhǎng gēng rù yuè. gài hù lǐ bù néng cè qí jī, mèng bì bù néng dāng qí jué yě. shì yǐ yī yán guì yú qiān jīn, yī nuò zhòng yú qiān jūn, chuī zé měng hǔ shù máo, xū zé hán gǔ shēng chūn, qìng kài zhé wǔ bīng, tán xiào què sān jūn, qì shǐ yàn zhào zhī háo, wēi zhé qí chǔ zhī jūn. wú yuàn yǔ xiān shēng lùn zhī. yù lí zǐ yuē: kǒng zǐ yuē: bào hǔ féng hé, hé sǐ ér wú huǐ zhě, wú bù yǔ yě. pū bù yuàn yě.
公子曰：「款段之馬，黑貂之裘，囊無百錢，橐無贏金，慷慨辭家，踴躍遠遊。曳裾而入公門，掉舌以動王侯，一語之合不覺前席，更仆秉燭，薰心酣骨，執鞭為之駭汁，虎士為之吐舌。於是出辭成法，建畫為律，條九章以富國，發六奇以制敵，陽謀陰間，神授鬼伏。指揮而白虹貫日，顧盼而長庚入月。蓋鄠里不能測其機，孟賁不能當其決也。是以一言貴於千金，一諾重於千鈞，吹則猛虎豎毛，噓則寒谷生春，謦欬折五兵，譚笑卻三軍，氣使燕趙之豪，威讋齊楚之君。吾願與先生論之。」郁離子曰：「孔子曰：暴虎馮河，河死而無悔者，吾不與也。仆不願也。」

gōng zǐ yuē: róng zuò shí wàn, hǔ bì sān qiān, xī gé zhī chē, jià yǐ jué tí, fú yǐ táo tú, zào fù yù róng, wū huò wèi yòu, shì rú xióng pí, mǎ rú téng lóng, huō kàn páo xiū, yīn gǔ hōng qiū, guà yǐ zhòng kǎi, bèi yǐ jiāo hán, xuàn yào dōng bīng, yè yè chén xīng, chún gōu tài ē, màn lǐ guī lín, xióng jǐ yáng hóng, róu máo chè shé, shū guāng fā huī, shàng chán dòu biāo. nǎi yǒu jiǎo duān zhī gōng, yú yá zhī shǐ, kòng xián ér mǎn yuè zài shǒu, fù xiāo ér dūn jiǎ tūn yǔ, huáng jiān xī zi, shí lì jù shǔ, jiǔ niú yǐn wǎn, fā ruò léi hǒu. yú shì hū bái shū rú tú, chì yǔ rú hóng, dà pèi fēng qí, zhí yǐ xuán gē, jiàn jiǔ yóu zhī ní qí, wèi yún xuán ér biāo jiǒng. shān líng wèi zhī dī áng, tài yáng wèi zhī qǐn guāng, nǎi bù tiān héng, nǎi liè dì chōng, fēng yún niǎo shé, lóng hǔ xī zhāng, yì xī rú shān, yǎn xī ruò chéng, hún hún dùn dùn, mò kuī qí xíng. wú yuàn yǔ xiān shēng jiāng zhī. yù lí zǐ yuē: kǒng zǐ yuē: zǔ dòu zhī shì zé cháng wén zhī, jūn lǚ zhī shì wèi zhī xué yě. pū bù yuàn yě. gōng zǐ yuē: xī fāng zhī yù yǒu zhēn rén yān, guǎng dà shén tōng, hào hào wú yá, qí lì kě yǐ wò zào huà, huí tiān dì, qí gōng kě yǐ zhěng diàn nì, bá zuì kǔ, qǐ sǐ fú shēng, pōu wán zhú míng yǎo yǎo yīn yīn, dàng sǎo liù yín jì jì mò mò, dí chú bǎi huò. rú jiǎn cǎo lái, bù yí yī gāi rú lóng yòng zhuàng, mò wǒ néng dāng. bù zhèn bù yáo, zhàng yì zì xiāo bù sǒng bù nán, bǎi guài zì sàn. rú jìng qù chén, qí guāng càn xīn rú lián chū shuǐ, jìng wú ní zǐ. yǐ néng bù miè bù shēng, zhǎng cún zhì jīng, bù xíng bù tǐ, wú wǎng bù zài. fàng zhī wú wài, shōu zhī wú nèi yōu jìng tián mò, yǒng xiǎng zhì lè. wú yuàn yǔ xiān shēng qiú zhī. yù lí zǐ yuē: kǒng zǐ yuē: gōng hū yì duān, sī hài yě yǐ. pū bù yuàn yě.
公子曰：「戎座十萬，虎賁三千，犀革之車，駕以駃騠，服以騊駼，造父御戎，烏獲為右，士如熊羆，馬如騰龍，豁闞炰烋，殷谷訇邱，掛以重鎧，被以鮫函，炫耀冬冰，燁燁晨星，純鈎太阿，縵理龜鱗，雄戟揚虹，厹矛掣蛇，舒光發輝，上纏鬥杓。乃有角端之弓，魚牙之矢，控弦而滿月在手，覆彇而蹲甲吞羽，黃間谿子，時力距黍，九牛引挽，發若雷吼。於是乎白書如荼，赤羽如葒，大旆鋒旗，植以玄戈，建九斿之霓旂，蔚雲旋而飆迥。山陵為之低昂，太陽為之寢光，乃布天衡，乃列地沖，風雲鳥蛇，龍虎翕張，屹兮如山，儼兮若城，渾渾沌沌，莫窺其形。吾願與先生將之。」郁離子曰：「孔子曰：俎豆之事則嘗聞之，軍旅之事未之學也。仆不願也。」公子曰：「西方之域有真人焉，廣大神通，浩浩無涯，其力可以斡造化，回天地，其功可以拯墊溺，拔罪苦，起死扶生，剖頑燭冥；窈窈愔愔，盪掃六淫；寂寂默默，滌除百惑。如翦草萊，不遺一荄；如龍用壯，莫我能當。不震不搖，障翳自消；不悚不難，百怪自散。如鏡去塵，其光粲新；如蓮出水，淨無泥滓。以能不滅不生，長存至精，不形不體，無往不在。放之無外，收之無內；幽靜恬漠，永享至樂。吾願與先生求之。」郁離子曰：「孔子曰：攻乎異端，斯害也已。仆不願也。」

gōng zǐ yuē: tài jí hún hún, fēn wèi qián kūn, qián kūn xī pì jié wèi rì yuè, rì yuè dài míng bō wèi wǔ jīng. èr wǔ gòu zhēn, xíng ér wèi rén, xuán huáng liǎng jiān, dú wèi wù líng, dé tiān quán yě. shì gù xuān yuán huáng dì fǎng yú guǎng chéng zi ér shòu jué yān. qí jué yuē: mù qīng zǐ xī mì yǎo míng, dòng huǎng lǎng xī guān wú tíng. sǎo fēn āi xī qū chóng shé, bù shǔ zhòng shén xī jí yǔ jiā. shí fēng yǔ xī ruò huì míng, shū bù yōng xī dài qí shēng. diào qí xíng xī hé jué zhǐ, bǎo qí shòu xī wèi xiào zǐ. shōu liù qū xī guī yī wò, rén líng yá xī jū nǎi hé, chéng yīng lóng xī rù liáo kuò. wú yuàn yǔ xiān shēng zhuī zhī. yù lí zǐ yuē: yǔ yuē: sǐ shēng yǒu mìng. pū bù yuàn yě.
公子曰：「太極渾渾，分為乾坤，乾坤翕闢結為日月，日月代明播為五精。二五媾真，形而為人，玄黃兩間，獨為物靈，得天全也。是故軒轅黃帝訪於廣成子而受訣焉。其訣曰：『穆清滓兮沕杳冥，洞晃朗兮觀吾庭。掃氛埃兮驅蟲蛇，部署眾神兮集予家。時風雨兮若晦冥，疏不壅兮待其生。調其行兮和厥止，保其受兮為孝子。收六區兮歸一握，仁靈芽兮苴乃核，乘應龍兮入寥廓。』吾願與先生追之。」郁離子曰：「語曰：死生有命。仆不願也。」

gōng zǐ yuē: yuàn wén xiān shēng zhī zhì. yù lí zi qiǎo rán yuē: gōng zǐ! sān wáng jì méi, kǒng zǐ dào sāi jiǔ liú yáng mò, bǎi jiā bìng chū, yín cí héng shuō, cóng héng fǎn fù cǎn hài yīn dú, dòng yí kǒng huò, biàn huàn bái mò, rú biāo zhī fā, kě shǐ huì yuē: rú shuǐ zhī jī, kě shǐ piào shí. yíng yū huí yù, yǐ máo yǐ zéi, cǐ qí zhāng zhāng zhě yě. qí jiǎo zhě zé wèi tiān dì wèi qú lú, qián shǒu wèi chóng qū, wén zhāng lǐ lè jiē bù zú wèi, yǐ yào yǐ kuā, shǐ rén rǎn zhī rú gāo, tūn zhī rú gōu, xū fú jué guǐ, kuáng shēng wǎng sǐ, shě xíng suǒ yǐng, màn qì lún lǐ. cǐ jiē mí shēng zhī qū qī, dù shì zhī jù xiē yě. fāng jīn wēi hú jué xián, wǎng shǐ jiāo liú, xún shǐ chán qiāng, jiàng pò liú jīng, wèi qū wèi chái, wèi jiāo wèi shé, quǎn shī qí zhǔ, huà wèi fēng láng, fèn zhǎo zhāng yá, yǐn xuè rú ròu, yín yín zhuó zhuó, chén gāo nì qióng yuān, jī hái lián líng. wú rén yǐ jiù zhī. tiān dào jǐ hū xī yǐ. ér yù yǐ fù lè wèi lè, āi yóu wèi shì, bù yì bēi hū? pū yuàn yǔ gōng zǐ jiǎng yáo yǔ zhī dào, lùn tāng wǔ zhī shì, xiàn yī lǚ, shī zhōu zhào, jī kǎo xiān wáng zhī diǎn, shāng dù jiù shí zhī zhèng, míng fǎ dù, yì lǐ lè, yǐ dài wáng zhě zhī xìng. ruò fú páng tú jié qí, jū zhà guǐ suí, míng tān gǔ yú, jiǎo xìng yī shí zhě, zhǐ bù yuàn yě. yú shì gōng zǐ nǎn rán, yí jiá fā chì, mù mào shé qiáng, zài bài shòu jiào, yuē: bǐ rén bù xué, nǎi jīn rì shǐ wén xiān shēng zhī yán, rú gòu dé dí. yuàn wèi dì zǐ, xìng shèn zhì zāi, fú yīng wú yì.
公子曰：「願聞先生之志。」郁離子愀然曰：「公子！三王既沒，孔子道塞；九流楊墨，百家並出，淫辭橫說，從橫反覆；慘害陰毒，恫疑恐惑，變幻白墨，如飆之發，可使晦曰：如水之激，可使漂石。縈紆迴遹，以蟊以賊，此其章章者也。其矯者則謂天地為蘧廬，黔首為蟲蛆，文章禮樂皆不足為，以耀以夸，使人染之如膏，吞之如鈎，虛浮譎詭，誑生罔死，舍形索影，慢棄倫理。此皆迷生之曲蹊，蠹世之巨蠍也。方今威弧絕弦，枉矢交流，旬始欃槍，降魄流精，為驅為豺，為蛟為蛇，犬失其主，化為封狼，奮爪張牙，飲血茹肉，淫淫灂灂，沉膏膩窮淵，積骸連陵。無人以救之。天道幾乎熄矣。而欲以富樂為樂，娭游為適，不亦悲乎？仆願與公子講堯禹之道，論湯武之事，憲伊呂，師周召，稽考先王之典，商度救時之政，明法度，肄禮樂，以待王者之興。若夫旁途捷岐，狙詐詭隨，鳴貪鼓愚，僥倖一時者，旨不願也。」於是公子赧然，頤頰發赤，目眊舌強，再拜受教，曰：「鄙人不學，乃今日始聞先生之言，如垢得滌。願為弟子，幸甚至哉，服膺無斁。」