strong qiān lǐ mǎ strong
千里馬

yù lí zi zhī mǎ zī, dé jué tí yān. rén yuē: shì qiān lǐ mǎ yě, bì zhì zhū nèi jiù. yù lí zi shuō, cóng zhī. zhì jīng shī, tiān zǐ shǐ tài pú yuè fāng gòng, yuē: mǎ zé liáng yǐ, rán fēi jì chǎn yě. zhì zhī yú wài mù. nán gōng zi cháo wèi yù lí zǐ yuē: xī huá zhī shān, shí wéi dì zhī míng dōu, yuán yǒu gàn yǔ zhī què, bào ér fú péng, wéi tiān xià zhī niǎo, wéi fèng wèi néng xǐ qí xíng, yú shì dào fèng zhī dào, zhì qiào zhī zhì, sī yǐ fèng zhī míng míng tiān xià, shì jiū jiàn ér wèi zhī yuē: zi yì zhī fū mù zhǔ zhī yǔ tǔ ǒu hū? shàng gǔ shèng rén yǐ mù zhǔ shì shén, hòu shì nǎi yǐ tǔ ǒu. fēi xiān wáng zhī niàn lǜ bù zhōu yú jīn zhī rén yě, jìng qiú zhū xīn chéng, bù yǐ mào xiào, ér jīn fǎn zhī yǐ, jīn zi yòu yǐ gǔ fǎn zhī. fú míng zé yǐ, míng bì yǒu lì. zú míng zhī, yǎo rán ér chéng yīn, fú wú tóng zhī zhī, rù yú qīng yún, jī kōng xué ér yīn yán qǐ, sōng shān bǎi fēng mò bù zhèn kē ér hé zhī, héng tǐ shù mù zhī tīng zhī zhě, yì mò bù chǔn chǔn yān, xī xī yān. ào wén ér dà tì, wèi qí shān jǐ yě, shǐ liù chán zhī yú wáng mǔ zhī shǐ yuē: shì què ér qí qí yīn, bù xiáng. shǐ yún niǎo rì zhú zhī, jìn yōu mín yān. què wěi yǔ yú hǎi bīn, lí wù yù ér shè zhī, zhōng dòu jǐ sǐ. jīn tiān xià zhī bù nèi, wú zi zhī bù wèi yōu, ér wèi què yě, wǒ zhī zhī yǐ.
郁離子之馬孳，得駃騠焉。人曰：是千里馬也，必致諸內廄。郁離子說，從之。至京師，天子使太僕閱方貢，曰：「馬則良矣，然非冀產也。」置之於外牧。南宮子朝謂郁離子曰：熹華之山，實維帝之明都，爰有紺羽之鵲，菢而弗朋，惟天下之鳥，惟鳳為能屣其形，於是道鳳之道，志峭之志，思以鳳之鳴鳴天下，奭鳩見而謂之曰：『子亦知夫木主之與土偶乎？上古聖人以木主事神，後世乃以土偶。非先王之念慮不周於今之人也，敬求諸心誠，不以貌肖，而今反之矣，今子又以古反之。弗鳴則已，鳴必有戾。』卒鳴之，咬然而成音，拂梧桐之枝，入於青雲，激空穴而殷岩屺，松、杉、柏、楓莫不振柯而和之，橫體豎目之聽之者，亦莫不蠢蠢焉，熙熙焉。驁聞而大惕，畏其挻己也，使鷚讒之於王母之使曰：『是鵲而奇其音，不祥。』使［雲鳥］日逐之，進幽旻焉。鵲委羽於海濱，鸝鶩遇而射之，中脰幾死。今天下之不內，吾子之不為幽，而為鵲也，我知之矣。

strong yōu shí strong
憂時

yù lí zi yōu, xū mí jìn yuē: dào zhī bù xíng, mìng yě. fū zǐ hé yōu hū? yù lí zǐ yuē: fēi wèi shì yě, wú yōu fū háng cāng míng zhě zhī wú duò gōng yě. fū cāng míng bō tāo zhī suǒ jī yě, fēng yǔ zhī suǒ chū yě, jīng ní jiāo shèn yú shì hū jí, fū qí fù fēng dìng ér hán máng è zhě, shú bù yǒu suǒ qí? jīn fú lǜ yě. dàn xī yǒu dòng, yǔ jiāng ān suǒ shì hū? xū mí yuē: xī zhě tài míng zhǔ bù zhōu, hé xiè yú qí xiù qiě lè, lǎo tóng guò ér zhuì zhī, wèi tài míng yuē: shān qiě lè. tài míng nù, yǐ wèi yāo yán. lǎo tóng tuì, yòu bèng yǔ qí chén. qí chén yì nù yuē: shān qǐ yǒu lè hū? yǒu tiān dì zé yǒu wú shān, tiān dì lè, shān nǎi lè ěr! yù bīng zhī, lǎo tóng è ér zǒu. wú jǐ, kāng huí guò yān, fú sù yòu fú fáng yě. kāng huí nù, yǐ tóu chù qí shān, shān zhī gǔ jiē bīng liè, tǔ tuí yú yuān, jǔ yān. tài míng táo, kè sǐ yú kūn lún zhī xū, qí chén jiē wáng jué jiā. jīn wú zi zhī yōu, lǎo tóng yě, qí ruò zhī hé?
郁離子憂，須麋進曰：「道之不行，命也。夫子何憂乎？郁離子曰：「非為是也，吾憂夫航滄溟者之無舵工也。夫滄溟波濤之所積也，風雨之所出也，鯨、鯢、蛟、蜃於是乎集，夫其負鋒鋌而含鋩鍔者，孰不有所俟？今弗慮也。旦夕有動，予將安所適乎？」須麋曰：「昔者太冥主不周，河泄於其岫且泐，老童過而惴之，謂太冥曰：山且泐。太冥怒，以為妖言。老童退，又蹦語其臣。其臣亦怒曰：『山豈有泐乎？有天地則有吾山，天地泐，山乃泐耳！』欲兵之，老童愕而走。無幾，康回過焉，弗肅又弗防也。康回怒，以頭觸其山，山之骨皆冰裂，土隤於淵，沮焉。太冥逃，客死於崑崙之墟，其臣皆亡厥家。今吾子之憂，老童也，其若之何？

strong qī zhī cì qiě strong
戚之次且

qī zhī cì qiě wèi yù lí zǐ yuē: zi hé wèi qí chuí chuí yě yǔ? zi fēi yǒu yuàn yù yú jīn zhī rén yě, hé wèi qí rán yě? yù lí zi yǎng tiān tàn yuē: xiǎo zi yān zhī yǔ zāi! qī zhī cì qiě yuē: xī zhōu zhī yà yě zi zǎo sàng qí fù, zhèng shǔ yú jiā tóng, fèi yòng huì, yú shì jiā rì pò, jiāng gǎi fù zhī jiù. qí fù zhī lǎo bù kě, tóng qún xún ér chū zhī qí mǔ jìn zhī, tóng yuē: lǎo rén bù zhī sǐ ér fú zì jìng yě fū yǐ qí fù zhī lǎo yǔ qí mǔ zhī yán qiě bù tīng yě, ér kuàng yú shū yuǎn zhī rén hū? yōu zhī hé bǔ, zhī zì mèi yě. yù lí zǐ yuē: wú wén tiān zhī jiāng yǔ yě, xué yǐ zhī zhī yě zhī jiāng shuāng yě, cǎo chóng zhī zhī. zhī zhī yú jiāng méng, ér bì zhī yú wèi zhì, gù huò xǐ yān huò zhé yān, bù xū qí zhī yě. jīn tiān xià wú kě xǐ zhī dì kě zhé zhī tǔ yǐ, shì wèi rén ér bù rú chóng yě. shī bù yún hū: fěi chún fěi yuān, hàn fēi lì tiān fěi zhān fěi wěi, qián táo yú yuān. yán qí wú suǒ wǎng yě. wú hé wèi ér bù yōu zāi? qī zhī cì qiě yuē: xī zhě kǒng zǐ yǐ tiān zòng zhī shèng ér bù de xíng qí dào, diān pèi qióng è wú suǒ bù zhì, rán yì wú wǎng ér bù zì dé. bù wèi wú yì zhī yōu yǐ huǐ qí xìng yě. shì gù jūn zǐ zhī shēng yú shì yě, wèi qí suǒ kě wèi, bù wèi qí suǒ bù kě wèi ér yǐ. ruò fú jí xiōng huò fú, tiān shí sī zhī, wú hé wèi ér zì niè zāi?
戚之次且謂郁離子曰：「子何為其垂垂也與？子非有願欲於今之人也，何為其然也？」郁離子仰天嘆曰：「小子焉知予哉！」戚之次且曰：「昔周之婭冶子早喪其父，政屬於家僮，沸用賄，於是家日迫，將改父之舊。其父之老不可，僮群詢而出之；其母禁之，僮曰：『老人不知死而弗自靖也』夫以其父之老與其母之言且不聽也，而況於疏遠之人乎？憂之何補，祗自痗也。」郁離子曰：「吾聞天之將雨也，穴蟻知之；野之將霜也，草蟲知之。知之於將萌，而避之於未至，故或徙焉或蟄焉，不虛其知也。今天下無可徙之地可蟄之土矣，是為人而不如蟲也。《詩》不云乎：『匪鶉匪鳶，翰飛戾天；匪鱣匪鮪，潛逃於淵。』言其無所往也。吾何為而不憂哉？」戚之次且曰：「昔者孔子以天縱之聖而不得行其道，顛沛窮厄無所不至，然亦無往而不自得。不為無益之憂以毀其性也。是故君子之生於世也，為其所可為，不為其所不可為而已。若夫吉凶禍福，天實司之，吾何為而自孽哉？」

strong guī zhí zhèng strong
規執政

yù lí zi wèi zhí zhèng yuē: jīn zhī yòng rén yě, tú yǐ jù shù yǔ, yì yì yǐ wèi liáng ér yǐ yǐ tú zhì yǔ? zhí zhèng zhě yuē: yì qǔ qí liáng ér yòng zhī ěr! yù lí zǐ yuē: ruò shì, zé xiāng guó zhī zhèng yǔ xiāng guó zhī yán bù xiāng sì yǐ. zhí zhèng zhě yuē: hé wèi yě? yù lí zǐ yuē: pū wén nóng fū zhī wèi tián yě, bù yǐ yáng fù zhī jiǎ zi zhī zhì chē yě, bù yǐ shǐ cān fú. zhī qí bù kě yǐ jí shì, kǒng wèi qí suǒ bài yě. shì gù sān dài zhī qǔ shì yě, bì xué ér hòu rù guān, bì shì zhī shì ér néng rán hòu yòng zhī, bù wèn qí xì zú, wéi qí xián, bù bǐ qí cè lòu. jīn fēng jì zhī sī, ěr mù suǒ jì, fēi cháng zhī xuǎn yě, yí fú yún hū zāi? yán yǔ yún hū zāi? nǎi bù gōng tiān xià zhī xián, ér xī qǔ zhū shì zhòu nì jìn zhī dōu nà shù wèi zhī, shì ài guó jiā bù rú nóng fū zhī tián jiǎ zi zhī chē yě. zhí zhèng zhě xǔ qí yán ér xīn wǔ zhī.
郁離子謂執政曰：「今之用人也，徒以具數與，抑亦以為良而倚以圖治與？」執政者曰：「亦取其良而用之耳！」郁離子曰：「若是，則相國之政與相國之言不相似矣。」執政者曰：「何謂也？」郁離子曰：「仆聞農夫之為田也，不以羊負卮；賈子之治車也，不以豕驂服。知其不可以集事，恐為其所敗也。是故三代之取士也，必學而後入官，必試之事而能然後用之，不問其系族，惟其賢，不鄙其側陋。今風紀之司，耳目所寄，非常之選也，儀服云乎哉？言語云乎哉？乃不公天下之賢，而悉取諸世胄昵近之都那豎為之，是愛國家不如農夫之田、賈子之車也。」執政者許其言而心忤之。

strong liáng tóng strong
良桐

gōng zhī qiáo dé liáng tóng yān, zhuó ér wèi qín, xián ér gǔ zhī, jīn shēng ér yù yīng, zì yǐ wèi tiān xià zhī měi yě, xiàn zhī tài cháng. shǐ guó gōng shì zhī, yuē: fú gǔ. hái zhī. gōng zhī qiáo yǐ guī, móu zhū qī gōng, zuò duàn wén yān yòu móu zhū zhuàn gōng, zuò gǔ kuǎn yān xiá ér mái zhū tǔ, qī nián chū zhī, bào yǐ shì shì. guì rén guò ér jiàn zhī, yì zhī yǐ bǎi jīn. xiàn zhū cháo, lè guān chuán shì, jiē yuē: xī shì zhī zhēn yě. gōng zhī qiáo wén zhī tàn yuē: bēi zāi shì yě! qǐ dú yī qín zāi, mò bù rán yǐ. ér bù zǎo tú zhī. qí yǔ wáng yǐ! suì qù, rù yú dàng míng zhī shān, bù zhī qí suǒ zhōng.
工之僑得良桐焉，斫而為琴，弦而鼓之，金聲而玉應，自以為天下之美也，獻之太常。使國工視之，曰：「弗古。」還之。工之僑以歸，謀諸漆工，作斷紋焉；又謀諸篆工，作古窾焉；匣而埋諸土，期年出之，抱以適市。貴人過而見之，易之以百金。獻諸朝，樂官傳視，皆曰：「希世之珍也。」工之僑聞之嘆曰：「悲哉世也！豈獨一琴哉，莫不然矣。而不早圖之。其與亡矣！」遂去，入於宕冥之山，不知其所終。

wū guǐ wáng sūn rú wèi yù lí zǐ yuē: zi zhī jīng wū zhī guǐ hū? jīng rén shàng guǐ ér chóng cí, wū yǔ guǐ zhēng shén, zé yǐn ér chén qí ǒu. guǐ fú zhī qí shuí wèi zhī yě, nǎi sǎ yú qí xiāng. xiāng zhī lǎo wǎng cí, jiàn qí ǒu zhī wò, jiào ér qǐ yān. guǐ jiàn, yǐ wèi shì wò wǒ zhě yě, ōu zhī bó ér sǐ. jīn tiān xià zhī wò, fú kě qǐ yǐ, ér bù bì yān, wú yì, zhǐ qǔ yóu ěr!
巫鬼王孫濡謂郁離子曰：「子知荊巫之鬼乎？荊人尚鬼而崇祠，巫與鬼爭神，則隱而臣其偶。鬼弗知其誰為之也，乃躠於其鄉。鄉之老往祠，見其偶之臥，醮而起焉。鬼見，以為是臥我者也，歐之踣而死。今天下之臥，弗可起矣，而不避焉，無益，只取尤耳！」

strong luàn jǐ strong
亂幾

yù lí zǐ yuē: yī zhǐ zhī hán fú yù, zé jí yú qí shǒu zú yī shǒu zú zhī hán fú yù, zé zhōu yú qí sì tǐ. qì mài zhī xiāng guàn yě, hū yú wēi ér zhì dà. gù jí bìng zhī zhōng rén yě, shǐ yú yī còu lǐ zhī bù zhī, huò zhī ér hū zhī yě, suì zhì yú bù kě jiù yǐ sǐ, bù yì bēi fū! tiān xià zhī dà, wáng yī yì bù zú yǐ wèi sǔn, shì rén zhī cháng yán yě, yī yì zhī bìng bù jiù, yǐ jí yī zhōu, yáo yī zhōu yǐ jí yī jùn, jí qí shén yě, rán hòu qīng yāo xià zhī lì yǐ jiù zhī, wú jí yú bìng, ér tiān xià zhī jīn gǔ shū yǐ. shì gù tiān xià yī shēn yě, yī shēn zhī jī ròu còu lǐ, xuè mài zhī suǒ zhì, jǔ bù kě yí yě, bì bù dé yǐ ér qù, zé zhǎo jiǎ ér yǐ yǐ. qióng huāng jué jiǎo, shèng rén yǐ zhǎo jiǎ shì zhī, suī wú suǒ bù ài, ér juān zhī kě yě, fēi ruò shǒu zú zhǐ zhī bù kě yí, ér shì qí shòu bìng yǐ jí yú shēn yě. gù zhì tiān xià zhě wéi néng zhī qí shú wèi shēn, shú wèi zhǎo jiǎ, shú wèi shǒu, zú zhǐ, ér bù nì shī zhī, zé shù jǐ hū fú bèi yǐ!
郁離子曰：「一指之寒弗燠，則及於其手足；一手足之寒弗燠，則周於其四體。氣脈之相貫也，忽於微而至大。故疾病之中人也，始於一腠理之不知，或知而忽之也，遂至於不可救以死，不亦悲夫！天下之大，亡一邑不足以為損，是人之常言也，一邑之病不救，以及一州，繇一州以及一郡，及其甚也，然後傾夭下之力以救之，無及於病，而天下之筋骨疏矣。是故天下一身也，一身之肌肉腠理，血脈之所至，舉不可遺也，必不得已而去，則爪甲而已矣。窮荒絕徼，聖人以爪甲視之，雖無所不愛，而捐之可也，非若手、足、指之不可遺，而視其受病以及於身也。故治天下者惟能知其孰為身，孰為爪甲，孰為手，足、指，而不逆施之，則庶幾乎弗悖矣！」

yǎng xiāo chǔ tài zǐ yǐ wú tóng zhī shí yǎng xiāo, ér jì qí fèng míng yān. chūn shēn jūn yuē: shì xiāo yě, shēng ér shū xìng, bù kě yì yě, shí hé yǔ yān? zhū yīng wén zhī, wèi chūn shēn jūn yuē: jūn zhī xiāo zhī bù kě yǐ shí yì qí xìng ér wèi fèng yǐ, ér jūn zhī mén xià wú fēi gǒu tōu shǔ qiè wáng lài zhī rén yě, ér jūn chǒng róng zhī, shí zhī yǐ yù shí, jiàn zhī yǐ zhū lǚ, jiāng wàng zhī yǐ guó shì zhī bào. yǐ chén guān zhī, yì hé yì hū yǐ wú tóng zhī shí yǎng xiāo, ér jì qí fèng míng yě? chūn shēn jūn bù wù, zú wèi lǐ yuán suǒ shā, ér mén xià zhī shì, wú yī rén néng bào zhě.
養梟楚太子以梧桐之實養梟，而冀其鳳鳴焉。春申君曰：「是梟也，生而殊性，不可易也，食何與焉？」朱英聞之，謂春申君曰：「君知梟之不可以食易其性而為鳳矣，而君之門下無非狗偷鼠竊亡賴之人也，而君寵榮之，食之以玉食，薦之以珠履，將望之以國士之報。以臣觀之，亦何異乎以梧桐之實養梟，而冀其鳳鳴也？」春申君不寤，卒為李園所殺，而門下之士，無一人能報者。

xiàn mǎ zhōu lì wáng shǐ ruì bó shuài shī fá róng, dé liáng mǎ yān, jiāng yǐ xiàn yú wáng. ruì jì yuē: bù rú juān zhī. wáng yù wú yàn, ér duō xìn rén zhī yán. jīn yǐ shī guī ér xiàn mǎ yān, wáng zhī zuǒ yòu bì yǐ zi huò wèi bù zhǐ yī mǎ, ér jiē qiú yú zi. zi wú yǐ yīng zhī, zé jiāng xiāo yú wáng, wáng bì xìn zhī. shì jiǎ huò yě. fú tīng, zú xiàn zhī. róng yí gōng guǒ shǐ yǒu qiú yān, fú dé, suì zèn zhū wáng yuē: bó yě yǐn. wáng nù zhú ruì bó. jūn zǐ wèi ruì bó yì yǒu zuì yān. ěr zhī wáng zhī dú huò ér qǐ zhī, huáng bó zhī zuì yě.
獻馬周厲王使芮伯帥師伐戎，得良馬焉，將以獻於王。芮季曰：「不如捐之。王欲無厭，而多信人之言。今以師歸而獻馬焉，王之左右必以子獲為不止一馬，而皆求於子。子無以應之，則將嘵於王，王必信之。是賈禍也。」弗聽，卒獻之。榮夷公果使有求焉，弗得，遂譖諸王曰：「伯也隱。」王怒逐芮伯。君子謂芮伯亦有罪焉。爾知王之瀆貨而啟之，黃伯之罪也。

yàn wáng hǎo wū yàn wáng hǎo wū, tíng yǒu mù jiē cháo wū, rén wú gǎn chù zhī zhě, wèi qí néng zhī jí xiōng ér sī huò fú yě. gù fán guó yǒu shì, wéi wū míng zhī tīng. wū dé chǒng ér jīn, kè zhì zé qún ya zhī, bǎi niǎo jiē bù gǎn jí yě. yú shì dài fū guó rén xián shì wū. wū jué fǔ yǐ shí, xīng yú tíng, wáng yàn zhī. zuǒ yòu yuē: xiān wáng zhī suǒ hǎo yě. yī xī, yǒu chī zhǐ yān, wū qún nì ér fù zhī rú qí lèi. chī rù hū yú gōng, wáng shǐ shè zhī, chī sǐ, wū nǎi ya ér jí zhī. rén jiē chǒu zhī. bā jùn
燕王好烏燕王好烏，庭有木皆巢烏，人無敢觸之者，為其能知吉凶而司禍福也。故凡國有事，惟烏鳴之聽。烏得寵而矜，客至則群呀之，百鳥皆不敢集也。於是大夫、國人咸事烏。烏攫腐以食，腥於庭，王厭之。左右曰：「先王之所好也。」一夕，有鴟止焉，烏群睨而附之如其類。鴟入呼於宮，王使射之，鴟死，烏乃呀而汲之。人皆丑之。八駿

mù tiān zǐ dé bā jùn yǐ zào wáng mǔ, guī ér fá xú yǎn wáng, miè zhī, nǎi lì tiān xián nèi wài zhī jiù. bā jùn jū tiān xián, shí sù rì shí qí cì chéng jū nèi jiù, shí sù rì bā dǒu yòu cì jū wài jiù, shí sù rì liù dòu qí bù qǐ shì xuǎn zhě wèi sàn mǎ, sàn mǎ rì shí sù wǔ dǒu yòu xià zhě wèi mín mǎ, fú chǐ yú guān mù. yǐ zào fù wèi sī mǎ, gù tiān xià zhī mǎ wú yí liáng, ér shàng xià qí shí zhě mò bù gān xīn yān. mù wáng bēng, zào fù zú, bā jùn sǐ, mǎ zhī liáng nú mò néng chà, rán hòu yǐ chǎn qū yān. gù jì zhī běi tǔ chún sè zhě wèi shàng chéng, jū tiān xián, yǐ jià wáng zhī chéng yú qí páng wèi zhōng chéng, jū nèi jiù, yǐ bèi chéng yú zhī què, róng shì yòng zhī jì jí jì hé yǐ běi, jū wài jiù, zhū hóu jí wáng zhī gōng qīng dài fū jí shǐ yú sì fāng zhě yòng zhī jiāng huái yǐ nán wèi sàn mǎ, yǐ dì chuán fú bǎi yì, dà shì fú rèn yě. qí shì mán yì shì mǎ gāo xià, rú zào fù zhī jiù. jí yí wáng zhī jì nián, dào qǐ, nèi jiù zhī mǎ dāng fú róng shì, zé jiē bǎo ér jiāo, wén zhēng gǔ ér pì yì, wàng pèi ér zǒu. nǎi cān yǐ wài jiù. èr jiù zhī shì bù xiāng néng, nèi jiù yuē: wǒ chéng yú zhī cān fú yě. wài jiù yuē: ěr shí duō ér yòng guǎ, qí xī yǐ xiān wǒ? zhēng ér wén yú wáng, wáng jí dà chén jiē yòu nèi jiù. jì ér yǔ dào yù, wài jiù xiān, dào běi.. nèi jiù yòu xiān shàng yǐ wèi gōng, yú shì wài jiù zhī shì mǎ jù xiè. dào chéng ér gōng zhī, nèi jiù xiān bēn, wài jiù shì ér fú jiù, yì bēn, mǎ zhī gāo zú xiāng shǒu zhě jǐn méi. wáng dà jù, nǎi mìng chū tiān xián zhī mǎ. tiān xián zhī mǎ, shí sù xí jí xíng, nǎi yán yú wáng ér zhào sàn mǎ. sàn mǎ zhī shì yuē: róng shì shàng lì, shí chōng zé lì qiáng jīn shí zhī bèi zhě qiě bù kè hé, wú chái lì shǎo ér héng láo, jù fú jiān yě. wáng nèi shěng ér cán, wèi ér qiǎn zhī, qiě mìng yǔ tiān xián tóng qí shí, ér lǐn sù bù jì, xū míng ér yǐ. yú shì sì mǎ zhī zú jiāo yú yě, wàng sù ér qǔ, nóng bù dé zhí, qí lǎo yíng jiē piǎo, ér qí zhuàng jiē yì rù yú dào, mǎ rú zhī. wáng wú mǎ bù néng shī, tiān xià xiāo rán.
穆天子得八駿以造王母，歸而伐徐偃王，滅之，乃立天閒、內外之廄。八駿居天閒，食粟日石；其次乘居內廄，食粟日八斗；又次居外廄，食粟日六斗；其不企是選者為散馬，散馬日食粟五斗；又下者為民馬，弗齒於官牧。以造父為司馬，故天下之馬無遺良，而上下其食者莫不甘心焉。穆王崩，造父卒，八駿死，馬之良駑莫能差，然後以產區焉。故冀之北土純色者為上乘，居天閒，以駕王之乘輿；其龎為中乘，居內廄，以備乘輿之闕，戎事用之；冀及濟河以北，居外廄，諸侯及王之公卿大夫及使於四方者用之；江淮以南為散馬，以遞傳服百役，大事弗任也。其士蠻亦視馬高下，如造父之舊。及夷王之季年，盜起，內廄之馬當服戎事，則皆飽而驕，聞鉦鼓而辟易，望旆而走。乃參以外廄。二廄之士不相能，內廄曰：「我乘輿之驂服也。」外廄曰：「爾食多而用寡，其奚以先我？」爭而聞於王，王及大臣皆右內廄。既而與盜遇，外廄先，盜北。。內廄又先上以為功，於是外廄之士馬俱懈。盜乘而攻之，內廄先奔，外廄視而弗救，亦奔，馬之高足驤首者盡沒。王大懼，乃命出天閒之馬。天閒之馬，實素習吉行，乃言於王而召散馬。散馬之士曰：「戎事尚力，食充則力強；今食之倍者且不克荷，吾儕力少而恆勞，懼弗肩也。」王內省而慚，慰而遣之，且命與天閒同其食，而廩粟不繼，虛名而已。於是四馬之足交於野，望粟而取，農不得植，其老贏皆殍，而其壯皆逸入於盜，馬如之。王無馬不能師，天下蕭然。

strong shǔ jiǎ strong
蜀賈

shǔ jiǎ sān rén, jiē mài yào yú shì. qí yī rén zhuān qǔ liáng, jì rù yǐ wèi chū, bù xū jià yì bù guò qǔ yíng. yī rén liáng bù liáng jiē qǔ yān, qí jià zhī jiàn guì, wéi mǎi zhě zhī yù, ér suí yǐ qí liáng bù liáng yīng zhī. yī rén bù qǔ liáng, wéi qí duō mài, zé jiàn qí jià, qǐng yì zé yì zhī bù jiào, yú shì zhēng qū zhī, qí mén zhī xiàn yuè yī yì, suì yú ér dà fù. qí jiān qǔ zhě qū shāo huǎn, zài qī yì fù. qí zhuān qǔ liáng zhě, sì rì zhōng rú xiāo, dàn shí ér hūn bù zú. yù lí zi jiàn ér tàn yuē: jīn zhī wèi shì zhě yì ruò shì fū! xī chǔ bǐ sān xiàn zhī yǐn sān, qí yī lián ér bù huò yú shàng guān, qí zhī yě wú yǐ jiù zhōu, rén jiē xiào yǐ wèi chī. qí yī zé kě ér qǔ zhī, rén bù yóu qí qǔ ér chēng qí néng xián. qí yī wú suǒ bù qǔ yǐ jiāo yú shàng guān, zi lì zú, ér shí fù mín, zé bù dài sān nián, jǔ ér rèn zhū gāng jì zhī sī, suī bǎi xìng yì chēng qí shàn, bù yì guài zāi!
蜀賈三人，皆賣藥於市。其一人專取良，計入以為出，不虛價亦不過取贏。一人良不良皆取焉，其價之賤貴，惟買者之欲，而隨以其良不良應之。一人不取良，惟其多賣，則賤其價，請益則益之不較，於是爭趨之，其門之限月一易，歲余而大富。其兼取者趨稍緩，再期亦富。其專取良者，肆日中如宵，旦食而昏不足。郁離子見而嘆曰：「今之為士者亦若是夫！昔楚鄙三縣之尹三，其一廉而不獲於上官，其支也無以僦舟，人皆笑以為痴。其一擇可而取之，人不尤其取而稱其能賢。其一無所不取以交於上官，子吏卒，而實富民，則不待三年，舉而任諸綱紀之司，雖百姓亦稱其善，不亦怪哉！

strong huì lù shī rén xīn strong
賄賂失人心

běi guō shì zhī lǎo zú tóng pú zhēng zhèng, shì huài bù xiū qiě yā, nǎi zhào gōng móu zhī. qǐng sù, yuē: wèi jiān, nǚ gū zì shí. yì rén gào jī, lì shì zhě fú bái ér qiú huì, fú yǔ, zú bù bái. yú shì zhòng gōng jiē bèi huì, zhí fǔ záo ér zuò. huì tiān dà yǔ lín, bù láng zhī zhù zhé, liǎng wǔ jì pǐ, cì jí yú qí táng, nǎi yòng qí rén zhī yán, chū sù jù yōng xì yǐ jí gōng yuē: wéi suǒ yù ér yǔ, fú jìn. gōng rén zhì, shì qí shì bù kě zhī, zé jiē cí. qí yī yuē: xiàng yě wú jī, qǐng sù ér fú dé, lìng wú bǎo yǐ. qí èr yuē: zi zhī yōng yè yǐ, fú kě shí yǐ. qí sān yuē: zi zhī shì fǔ yǐ, wú wú suǒ yòng qí lì yǐ. zé xiāng shuài ér shì, shì suì bù qì yǐ pǐ. yù lí zǐ yuē: běi guō shì zhī xiān, yǐ xìn yì dé rén lì, zhì fù jiǎ tiān xià, zhì qí hòu shì, yī shì bù bǎo, hé qí hū yě! jiā zhèng bù xiū quán guī xià lì, huì lù gōng xíng, yǐ shī rén xīn, fēi bù xìng yǐ.
北郭氏之老卒僮僕爭政，室壞不修且壓，乃召工謀之。請粟，曰：「未間，女姑自食。」役人告飢，蒞事者弗白而求賄，弗與，卒不白。於是眾工皆憊恚，執斧鑿而坐。會天大雨霖，步廊之柱折，兩廡既圮，次及於其堂，乃用其人之言，出粟具饔餼以集工曰：「惟所欲而與，弗靳。」工人至，視其室不可支，則皆辭。其一曰：「向也吾飢，請粟而弗得，令吾飽矣。」其二曰：「子之饔饁矣，弗可食矣。」其三曰：「子之室腐矣，吾無所用其力矣。」則相率而逝，室遂不葺以圮。郁離子曰：「北郭氏之先，以信義得人力，致富甲天下，至其後世，一室不保，何其忽也！家政不修權歸下隸，賄賂公行，以失人心，非不幸矣。」

strong qǐng bó dé wěi fá strong
請舶得葦筏

è féng dūn zāng zhī suì, róng shì dà jǔ, yǒu jiàn hù lǐ zǐ mì yú wài kǔn zhě yuē: hù lǐ xiān shēng shí zhī bīng, kě jiāng yě. pìn zhì, hù lǐ zǐ guò yù lí zi cí, qiě qǐng yán yān. yù lí zi yǎng tiān tàn yuē: jiē hū bēi zāi! shì jǔ yě zhōng yǐ, ér dú bù wèi xiān shēng jì zāi? hù lǐ zǐ yuē: hé wèi yě? yù lí zǐ yuē: xī zhě qín shǐ huáng dì dōng xún, shǐ xú shì rù hǎi, qiú sān shén péng lái zhī shān. qǐng bó fú yǔ, yǔ zhī wěi fá, cí yuē: fú rèn. qín huáng dì shǐ yè zhě ràng zhī yuē: rén yán xiān shēng zhī yǒu dào yě, guǎ rén tīng zhī, ér bì qiú bó yě, zé bù wéi rén jiē kě wǎng yě, guǎ rén yì néng wǎng yǐ, ér yān shì xiān shēng wèi zāi? xú shì wú yǐ yīng, tuì ér sī jù zhōu, zài qí tóng nán nǚ sān qiān rén, zhái hǎi dǎo ér guó yān. qín huáng dì liú lián hǎi bīn, dài xú shì bù zhì, bù dé sān shén shān ér guī, cú yú shā qiū, jīn zhī yòng shì zhě jiē ròu shí, wú kǒng xiān shēng zhī qǐng bó ér dé wěi fá yě. jì ér guǒ bù yòng hù lǐ zǐ.
閼逢敦牂之歲，戎事大舉，有薦瓠里子宓於外閫者曰：「瓠里先生實知兵，可將也。」聘至，瓠里子過郁離子辭，且請言焉。郁離子仰天嘆曰：「嗟乎悲哉！是舉也忠矣，而獨不為先生計哉？」瓠里子曰：「何謂也？」郁離子曰：「昔者秦始皇帝東巡，使徐市入海，求三神蓬萊之山。請舶弗予，予之葦筏，辭曰：『弗任。』秦皇帝使謁者讓之曰：『人言先生之有道也，寡人聽之，而必求舶也，則不惟人皆可往也，寡人亦能往矣，而焉事先生為哉？」徐市無以應，退而私具舟，載其童男女三千人，宅海島而國焉。秦皇帝留連海濱，待徐市不至，不得三神山而歸，殂於沙邱，今之用事者皆肉食，吾恐先生之請舶而得葦筏也。」既而果不用瓠里子。

strong yù zhì strong
喻治

yù lí zǐ yuē: zhì tiān xià zhě qí yóu yī hū. yī qiè mài yǐ zhī zhèng, shěn zhèng yǐ wèi fāng. zhèng yǒu yīn yáng xū shí, mài yǒu fú chén xì dà, ér fāng yǒu hàn xià tōng biàn bǔ xiè zhēn zhuó tāng jì zhī fǎ, cān líng jiāng guà má huáng máng xiāo zhī yào, suí qí rén zhī bìng ér shī yān, dāng zé shēng, bù dāng zé sǐ yǐ. shì gù zhī zhèng zhī mài ér bù shàn wèi fāng, fēi yī yě, suī yǒu biǎn què zhī shí, tú xiāo xiāo ér wú yòng bù zhī zhèng bù zhī mài, dào tīng tú shuō yǐ wèi fāng, ér yǔ rén rì wǒ néng yī, shì zéi tiān xià zhě yě. gù zhì luàn zhèng yě, jì gāng mài yě, dào dé zhèng xíng fāng yǔ fǎ yě, rén cái yào yě. xià zhī zhèng shàng zhōng, yīn chéng qí bì ér jiù zhī yǐ zhì yīn zhī zhèng shàng zhì, zhōu chéng qí bì ér jiù zhī yǐ wén, qín yòng kù xíng kē fǎ yǐ qián tiān xià, tiān xià kǔ zhī, ér hàn chéng zhī yǐ kuān dà, shǒu zhī yǐ níng yī. qí fāng yǔ zhèng duì, qí yòng yào yě wú chuǎn, tiān xià zhī bìng yǒu bù chōu zhě xiān yǐ.
郁離子曰：「治天下者其猶醫乎。醫切脈以知證，審證以為方。證有陰陽虛實，脈有浮沉細大，而方有汗下、通便、補瀉、針灼、湯劑之法，參、苓、姜、掛、麻黃、芒硝之藥，隨其人之病而施焉，當則生，不當則死矣。是故知證知脈而不善為方，非醫也，雖有扁鵲之識，徒嘵嘵而無用；不知證不知脈，道聽途說以為方，而語人日我能醫，是賊天下者也。故治亂證也，紀綱脈也，道德、政刑方與法也，人才藥也。夏之政尚忠，殷承其敝而救之以質；殷之政尚質，周承其敝而救之以文，秦用酷刑、苛法以箝天下，天下苦之，而漢承之以寬大，守之以寧壹。其方與證對，其用藥也無舛，天下之病有不瘳者鮮矣。」

strong zào hǔ strong
噪虎

yù lí zi yǐ yán wǔ yú shí, wèi yòng shì zhě suǒ è, yù shā zhī. dà chén yǒu jiàn qí xián zhě, è zhī zhě wèi qí yòng, yáng yán huǐ zhū tíng, tíng lì zhě duō hé zhī. huò wèn hé zhī zhě yuē: ruò shí qí rén hū? yuē: fú shí, ér jiē wén zhī yǐ. huò yǐ gào yù lí zi, yù lí zi xiào yuē: nǚ jǐ zhī shān, gān què suǒ cháo, yǒu hǔ chū yú pǔ sù, què jí ér zào zhī. qú yù wén zhī, yì jí ér zào. bēi jū jiàn ér wèn zhī yuē: hǔ xíng dì zhě yě, qí rú zi hé zāi, ér zào zhī yě? què yuē: shì xiào ér shēng fēng, wú wèi qí diān wú cháo, gù zào ér qù zhī. wèn yú qú yù, qú yù wú yǐ duì. bēi jū xiào yuē: què zhī cháo mù mò yě, wèi fēng gù jì hǔ, ěr xué jū zhě yě, hé yǐ zào wèi? tuán shā
郁離子以言忤於時，為用事者所惡，欲殺之。大臣有薦其賢者，惡之者畏其用，揚言毀諸庭，庭立者多和之。或問和之者曰：「若識其人乎？」曰：「弗識，而皆聞之矣。」或以告郁離子，郁離子笑曰：「女幾之山，乾鵲所巢，有虎出於朴簌，鵲集而噪之。鴝鵒聞之，亦集而噪。鵯鶋見而問之曰：『虎行地者也，其如子何哉，而噪之也？』鵲曰：『是嘯而生風，吾畏其顛吾巢，故噪而去之。』問於鴝鵒，鴝鵒無以對。鵯鶋笑曰：『鵲之巢木末也，畏風故忌虎，爾穴居者也，何以噪為？』」摶沙

yù lí zǐ yuē: mín yóu shā yě, yǒu tiān xià zhě wéi néng tuán ér jù zhī ěr. yáo shùn zhī mín, yóu yǐ qī tuán shā, wú shí ér jiě. gù yáo bēng, bǎi xìng rú sàng kǎo bǐ, sān zài, sì hǎi è mì bā yīn, fēi wēi qū ér lìng sù zhī yě. sān dài zhī mín, yóu yǐ jiāo tuán shā, suī yǒu shí ér róng, bù shì rán lí yě. gù yǐ zi sūn chuán shù bǎi nián, bì yǒu wú dào zhī jūn ér hòu shuāi, yòu jì ér dé xián yān zé fù xìng. bì yǒu dà wú dào rú jié yǔ zhòu, ér yòu yǒu xián shèng zhū hóu rú shāng tāng zhōu wǔ wáng zhě jiān zhī ér hòu wáng. qí wú dào wèi rú jié zhòu zhě bù wáng wú dào rú jié zhòu, ér wú xián shèng zhū hóu shì dīng qí shí ér jiān zhī zhě yì bù wáng. bà shì zhī mín, yóu yǐ shuǐ tuán shā, qí hé yě ruò bù kě kāi. yóu shuǐ zhī bīng rán, yī dàn xiāo shì, zé huàn rán lí yǐ. qí xià zhě yǐ lì jù zhī, yóu yǐ shǒu tuán shā, quán zé tái, fàng zé sàn. bù qiú qí jù zhī zhī dào, ér yǐ zé yú mín yuē shì wán ér hǎo pàn. wū hū, hé qí bù sī zhī shén yě!
郁離子曰：「民猶沙也，有天下者惟能摶而聚之耳。堯、舜之民，猶以漆摶沙，無時而解。故堯崩，百姓如喪考妣，三載，四海遏密八音，非威驅而令肅之也。三代之民，猶以膠摶沙，雖有時而融，不釋然離也。故以子孫傳數百年，必有無道之君而後衰，又繼而得賢焉則復興。必有大無道如桀與紂，而又有賢聖諸侯如商湯、周武王者間之而後亡。其無道未如桀、紂者不亡；無道如桀、紂，而無賢聖諸侯適丁其時而間之者亦不亡。霸世之民，猶以水摶沙，其合也若不可開。猶水之冰然，一旦消釋，則渙然離矣。其下者以力聚之，猶以手摶沙，拳則台，放則散。不求其聚之之道，而以責於民曰是頑而好叛。嗚呼，何其不思之甚也！」

strong yú qīng jiàn shǎng dào strong
虞卿諫賞盜

píng yuán jūn huàn dào, zhū zhī bù néng jìn. huò yuē: gèng shǎng zhī, zú zé jí yǐ. yú qīng yuē: bù kě. xiān wáng lì shǎng fá yǐ quàn chéng shàn è, shuāi shì zhī zhèng yě, suī wēi yóu zú yǐ jī qí qū. gù shǎng jìn jiàn, fá jìn làn, xiàn héng yǐ chēng zhī, yóu jù qí bù píng yě, ér kuàng gǎn nì shī zhī hū? fū mín zhī qīng jìn yǐ chěng yù, rú shuǐ zhī jué, bì yǒu suǒ zì. qiú ér sāi zhī sī kě yǐ. jīn cǐ zhī bù sāi, ér lì è qí liú, zhì yú bù néng zhì, nǎi bù xǐng qí què, ér yù jiǎo yǐ nì xiān wáng zhī fǎ dù, shì yóu yù zhǐ shuǐ ér qù qí fáng yě, qí yōng yǒu chōu hū? fū mín yǒu yù ér wú yàn zhě yě, jié yǐ zhì zhī, yóu huò yú yān. dào ér huò shǎng, lì mò dà yǐ, lì zhī suǒ zài, mín bì qū yān. qū ér jìn zhī, shì èr zhèng yě qū ér bù jīn, rén jǐn dào yǐ. shì gǔ luàn yě, bù zāng shú shén yān? píng yuán jūn huò rán ér wù, qǐ zài bài shòu jiào, jǐn sàn qí sī cái, yǐ jì pín fá, shēn míng jiù zhāng, ér zhòng gòu yǐ shǎng huò dào zhě. yú shì zhào dào jiē zǒu zhī yàn, dào bù shí yí, yú qīng zhī jiào yě.
平原君患盜，誅之不能禁。或曰：「更賞之，足則戢矣。」虞卿曰：「不可。先王立賞罰以勸懲善惡，衰世之政也，雖微猶足以激其趨。故賞禁僭，罰禁濫，縣衡以稱之，猶懼其不平也，而況敢逆施之乎？夫民之輕禁以逞欲，如水之決，必有所自。求而塞之斯可矣。今此之不塞，而力遏其流，至於不能制，乃不省其闕，而欲矯以逆先王之法度，是猶欲止水而去其防也，其庸有瘳乎？夫民有欲而無厭者也，節以制之，猶或逾焉。盜而獲賞，利莫大矣，利之所在，民必趨焉。趨而禁之，是貳政也；趨而不禁，人盡盜矣。是鼓亂也，不臧孰甚焉？」平原君豁然而悟，起再拜受教，盡散其私財，以濟貧乏，申明舊章，而重購以賞獲盜者。於是趙盜皆走之燕，道不拾遺，虞卿之教也。

lùn zhì zhōu zhī yōng wèn yú yù lí zǐ yuē: yún shān chū yě, ér shān yǐ zhī líng yān huǒ chū yě, ér huǒ yǐ zhī chù, bù yì yì zāi? yù lí zǐ yuē: shàn zāi wèn. fū rén zhī yòng zhì zhě yì yóu shì yě. fū zhì rén chū yě, shàn yòng zhī. yóu shān zhī chū yún yě bù shàn yòng zhī, yǔn huǒ zhī chū yān yě. hán fēi qiú qín, cháo cuò sǐ hàn, yān chū huǒ yě.
論智州之庸問於郁離子曰：「雲山出也，而山以之靈；煙火出也，而火以之畜，不亦異哉？」郁離子曰：「善哉問。夫人之用智者亦猶是也。夫智人出也，善用之。猶山之出雲也；不善用之，狁火之出煙也。韓非囚秦，晁錯死漢，煙出火也。」

strong lǔ bān strong
魯般

yù lí zi zhī shì, jiàn huài zhái ér kū zhī tòng. huò yuē: shì yóu kě qì yǔ? yù lí zǐ yuē: yǒu lǔ bān wáng ěr zé kě yě, ér jīn wáng yǐ fū, shuí yǔ móu zhī? wú wén zhái huài ér dòng bù náo zhě kě qì, jīn qí dòng yǔ liáng jiē xiǔ qiě zhé yǐ, jǔ zhī zé fù, bù kě chù yǐ, bù rú gū réng zhī, zé méng jué zhī wèi jiě zhě yóu yǒu suǒ fù, yǐ dài néng zhě. gǒu zhèn ér cuī zhī, jiāng guī jiù yú qì zhě, fú kě dāng yě. kuàng qì zhái bì xīn qí cái, jiān qí dù fǔ, qí wài wán ér zhōng kuì zhě xī píng zhī, bù shù chuán yǐ wèi yíng, bù zhuó zhù yǐ wèi chuán. qí qǔ cái yě, wéi qí liáng, bù wèn qí suǒ chǎn. fēng nán sōng guā shān zhū zhà tán wú suǒ bù shōu, dà zhě wèi dòng wèi liáng, xiǎo zhě wèi yì wèi ér, qū zhě wèi jī, zhí zhě wèi yíng, zhǎng zhě wèi cuī, duǎn zhě wèi zhuó, fēi kōng zhōng ér yè shēn zhě, wú suǒ bù yòng. jīn yī lǘ zhī dà mù jié yǐ, guī jǔ wú héng, gōng shī qí dù, fǔ jù dāo záo, bù zhī suǒ cái, guì zhāng nán lú, jiǎn wèi qiáo xīn, suī yǒu lǔ bān wáng ěr bù néng zhé shī qí qiǎo, ér kuàng yú wú zhī hū? wú hé wèi ér bù bēi yě?
郁離子之市，見壞宅而哭之慟。或曰：「是猶可葺與？」郁離子曰：「有魯般、王爾則可也，而今亡矣夫，誰與謀之？吾聞宅壞而棟不撓者可葺，今其棟與梁皆朽且折矣，舉之則覆，不可觸已，不如姑仍之，則甍桷之未解者猶有所附，以待能者。苟振而摧之，將歸咎於葺者，弗可當也。況葺宅必新其材，間其蠹腐，其外完而中潰者悉屏之，不束椽以為楹，不斫柱以為椽。其取材也，惟其良，不問其所產。楓、柟、松、栝、杉、櫧、柞、檀無所不收，大者為棟為梁，小者為杙為栭，曲者為枅，直者為楹，長者為榱，短者為梲，非空中而液身者，無所不用。今醫閭之大木竭矣，規矩無恆，工失其度，斧鋸刀鑿，不知所裁，桂、樟、柟、櫨，剪為樵薪，雖有魯般、王爾不能輒施其巧，而況於無之乎？吾何為而不悲也？」

jiǔ wěi hú qīng qiū zhī shān, jiǔ wěi zhī hú jū yān. jiāng zuò yāo, qiú dú lóu ér dài zhī, yǐ bài běi dǒu, ér jiǎo fú yú shàng dì. suì wǎng zào gòng zhī tái, yǐ lín jiǔ qiū. jiǔ qiū shí sǒu zhī hú bì jí, dēng yǔ shān ér rén wǔ yān. yǒu lǎo bèi jiàn ér wèi zhī yuē: ruò zhī suǒ dài zhě sǐ rén zhī dú lóu yě. rén sǐ ròu fǔ ér wèi ní, kū gǔ cún yān, shì wèi dú lóu. dú lóu zhī wú zhī, yǔ wǎ lì wú yì, ér qí xīng huì, wǎ lì zhī suǒ bù yǒu, bù kě dài yě. wú wén guǐ shén hǎo xīn xiāng ér yuè míng dé, xīng sāo huì è bù kě wén yě, ér kuàng gǎn yǐ dú shàng dì. dì nù bù kě fàn yě, fú huǐ, ruò bì shòu liè huò. xíng wèi zhì è bó zhī xū, liè rén yāo ér fá zhī, zǎn nǔ yǐ shè qí dài dú lóu zhě. jiǔ wěi zhī hú sǐ, jù qún hú ér fén zhī, jǔ sān bǎi rèn, sān nián ér chòu nǎi xī.
九尾狐青邱之山，九尾之狐居焉。將作妖，求髑髏而戴之，以拜北斗，而徼福於上帝。遂往造共之台，以臨九邱。九邱十藪之狐畢集，登羽山而人舞焉。有老狽見而謂之曰：「若之所戴者死人之髑髏也。人死肉腐而為泥，枯骨存焉，是為髑髏。髑髏之無知，與瓦礫無異，而其腥穢，瓦礫之所不有，不可戴也。吾聞鬼神好馨香而悅明德，腥臊穢惡不可聞也，而況敢以瀆上帝。帝怒不可犯也，弗悔，若必受烈禍。」行未至閼伯之墟，獵人邀而伐之，攢弩以射其戴髑髏者。九尾之狐死，聚群狐而焚之，沮三百仞，三年而臰乃熄。

strong dōng dōu hàn strong
東都旱

hàn mǐn dì zhī jì nián, dōng dōu dà hàn, yě cǎo jiē jiāo, kūn míng zhī chí jié. luò wū wèi qí fù lǎo yuē: nán shān zhī jiǎo líng wù, kě qǐ yě. fù lǎo yuē: shì jiāo yě, fú kě yòng yě, suī dé yǔ bì yǒu hòu yōu. zhòng yuē: jīn hàn jí yǐ, rén rú zuò lú tàn, cháo bù móu xī, qí xiá jì hòu yōu hū? nǎi zhào luò wū yǔ rú jiǎo, dǎo ér qǐ zhī. jiǔ wèi bì sān diàn, jiāo wān yán chū, yǒu fēng suí zhī, sōu sōu rán shān gǔ jiē yīn, yǒu qǐng léi yǔ dà zhì, mù jǐn bá, mí sān rì bù zhǐ, yī luò chán jiàn jiē yì, dōng dōu dà kùn, shǐ huǐ bù yòng qí fù lǎo zhī yán. yíng yǔ zhú yù lí zǐ yuē: yíng zhī wèi míng wēi wēi yě, hūn yè dé zhī, kě yǐ zhào wù, qǔ ér zhì zhū zhú xià, zé yǒu rán wáng yǐ. zhú yì míng yǐ zāi, ér bù néng bù huì yú yuè yě. tài yáng chū yǐ, yuè zhī míng yòu ān zài zāi? gù gǒu zhì hú, bào zhì gǒu, hǔ zhì bào, suān ní zhì hǔ. wèi wú jìn sòng qí liáng chén suí zhī jūn, wéi qí bù dāng hàn zǔ zhī shí yě, shǐ qí zài hàn zǔ zhī shí, bù gǎn yǔ bù yuè wǔ, ér kuàng néng nán miàn zāi? shì gù tāng wǔ bù zuò, ér hòu yǒu huán wén huán wén bù zuò, ér hòu yǒu qín qín zhī wáng shì féng liù guó zhī jiē yōng jūn, gù yǒu xián rén fú néng yòng, ér qín zhī jiān de xíng. wū hū, qǐ qín zhī néng zāi?
漢愍帝之季年，東都大旱，野草皆焦，昆明之池竭。洛巫謂其父老曰：「南山之湫靈物，可起也。」父老曰：「是蛟也，弗可用也，雖得雨必有後憂。」眾曰：「今旱極矣，人如坐爐炭，朝不謀夕，其暇計後憂乎？」乃召洛巫與如湫，禱而起之。酒未畢三奠，蛟蜿蜒出，有風隨之，颼颼然山谷皆殷，有頃雷雨大至，木盡拔，彌三日不止，伊、洛、瀍、澗皆溢，東都大困，始悔不用其父老之言。螢與燭郁離子曰：「螢之為明微微也，昏夜得之，可以照物，取而置諸燭下，則黝然亡矣。燭亦明矣哉，而不能不晦於月也。太陽出矣，月之明又安在哉？故狗制狐，豹制狗，虎制豹，狻猊制虎。魏、吳、晉、宋、齊、梁、陳、隋之君，惟其不當漢祖之時也，使其在漢祖之時，不敢與布、越伍，而況能南面哉？是故湯、武不作，而後有桓、文；桓、文不作，而後有秦；秦之王適逢六國之皆庸君，故有賢人弗能用，而秦之間得行。嗚呼，豈秦之能哉？」

strong dé shèng strong
德勝

huò wèn shèng tiān xià zhī dào, yuē: zài dé. hé cóng shèng dé? yuē: dà dé shèng xiǎo dé, xiǎo dé shèng wú dé dà dé shèng dà lì, xiǎo dé dí dà lì. lì shēng dí, dé shēng lì lì shēng yú dé, tiān xià wú dí. gù lì zhě shèng, yī shí zhě yě, dé yù jiǔ ér yù shèng zhě yě. fū lì fēi wú lì yě, rén gè lì qí lì yě, wéi dà dé wèi néng dé qún lì, shì gù dé bù kě qióng, ér lì kě kùn.
或問勝天下之道，曰：「在德。」何從勝德？曰：「大德勝小德，小德勝無德；大德勝大力，小德敵大力。力生敵，德生力；力生於德，天下無敵。故力者勝，一時者也，德愈久而愈勝者也。夫力非吾力也，人各力其力也，惟大德為能得群力，是故德不可窮，而力可困。」

strong jiǎ rén yì strong
假仁義

rén yán wǔ bó zhī jiǎ rén yì yě, huò yuē: shì hé zú dào zāi? yù lí zǐ yuē: shì fēi rén rén zhī yán yǔ. wǔ bó zhī shí, tiān xià zhī luàn jí yǐ, chēng zhū hóu zhī dé wú yǐ jiā yān, suī jiǎ ér yù yú bù néng. gù shèng rén yǒu qǔ yě. gù yuē chéng shèng jiǎ, jiǎ shèng wú. tiān xià zhī zhì chéng, wú bù dé jiàn yǐ, dé jiàn jiǎ zhī zhě yì kě yǐ. yù lí zǐ yuē: shén yǐ, rén yì zhī mò qiáng yú tiān xià yě. wǔ bó jiǎ zhī, ér yóu zú yǐ wéi tiān xià ér huò tiān xià zhī xiǎn míng, ér kuàng yú chū zhī yǐ zhōng, xíng zhī yǐ xìn zhě zāi! jīn rén tán rén yì yǐ kǒu, jiān qǔ qí yī èr wú fú yú qí yù zhě, shí xíng yān, jiāng yǐ jiǎ yù yě. jí qí fú huò, zé jǔ rén yì yǐ wèi yū ér shě zhī, zhì yú sǐ fú wù, āi zāi!
人言五伯之假仁義也，或曰：」是何足道哉？」郁離子曰：「是非仁人之言與。五伯之時，天下之亂極矣，稱諸侯之德無以加焉，雖假而愈於不能。故聖人有取也。故曰誠勝假，假勝無。天下之至誠，吾不得見矣，得見假之者亦可矣。」郁離子曰：「甚矣，仁義之莫強於天下也。五伯假之，而猶足以維天下而獲天下之顯名，而況於出之以忠，行之以信者哉！今人談仁義以口，間取其一二無拂於其欲者，時行焉，將以賈譽也。及其弗獲，則舉仁義以為迂而舍之，至於死弗悟，哀哉！」

strong xiàng hǔ strong
象虎

qí mǐn wáng jì qǔ yàn miè sòng, suì fá zhào qīn wèi, nán è chǔ, xī jué qín jiāo shì wēi zhū hóu, yǐ qiú wèi dì. píng yuán jūn wèn yú lǔ zhòng lián yuē: qí qí chéng hū? lǔ zhòng lián xiào yuē: chéng zāi? chén qiè bēi qí wèi xiàng hǔ yě. píng yuán jūn yuē: hé wèi yě? lǔ zhòng lián yuē: chén wén chǔ rén yǒu huàn hú zhě, duō fāng yǐ bǔ zhī, fú huò, huò zhì zhī yuē: hǔ, shān shòu zhī xióng yě, tiān xià zhī shòu jiàn zhī, xián zhé ér wáng qí shén, fú ér qí mìng. nǎi shǐ zuò xiàng hǔ, qǔ hǔ pí méng zhī, chū yú yǒu xià, hú rù yù yān, tí ér bó. tā rì shǐ bào yú qí tián, nǎi shǐ fú xiàng hǔ, ér shǐ qí zi yǐ yì jǐ zhū qú. tián zhě hū, shǐ yì yú mǎng, yù xiàng hǔ ér fǎn bēn qú, huò yān. chǔ rén dà xǐ, yǐ xiàng hǔ wèi kě yǐ chén fú tiān xià zhī shòu yǐ. yú shì yě yǒu rú mǎ, bèi xiàng hǔ yǐ qū zhī. rén huò zhǐ zhī yuē: shì bó yě, zhēn hǔ qiě bù dāng, wǎng qiě bài. fú tīng. mǎ léi xǔ ér qián, jué ér shì zhī, lú zhé ér sǐ. jīn qí shí xiàng hǔ, ér yàn yǔ sòng, hú yǔ shǐ yě, fú jiè, zhū hóu qí wú bó hū? míng nián, wàng zhū jūn yǐ zhū hóu zhī shī rù qí, mǐn wáng wèi nào chǐ suǒ shā.
齊湣王既取燕滅宋，遂伐趙侵魏，南惡楚，西絕秦交示威諸侯，以求為帝。平原君問於魯仲連曰：「齊其成乎？」魯仲連笑曰：「成哉？臣竊悲其為象虎也。」平原君曰：「何謂也？」魯仲連曰：「臣聞楚人有患狐者，多方以捕之，弗獲，或致之曰：『虎，山獸之雄也，天下之獸見之，咸讋而亡其神，伏而俟命。』乃使作象虎，取虎皮蒙之，出於牖下，狐入遇焉，啼而踣。他日豕暴於其田，乃使伏象虎，而使其子以弋掎諸衢。田者呼，豕逸於莽，遇象虎而反奔衢，獲焉。楚人大喜，以象虎為可以臣服天下之獸矣。於是野有如馬，被象虎以趨之。人或止之曰：『是駮也，真虎且不當，往且敗。』弗聽。馬雷呴而前，攫而噬之，顱磔而死。今齊實象虎，而燕與宋，狐與豕也，弗戒，諸侯其無駮乎？」明年，望諸君以諸侯之師入齊，湣王為淖齒所殺。

strong chán chú strong
蟾蜍

chán chú yóu yú yāng ráng zhī zé, hé pí yǐ qí zú jiàn, xǐ qí lèi jǐ yě, yù yǔ jù rù yuè, shǐ qù qiú hū zhī, wèn yuē: bǐ hé shí? yuē: bǐ zhái yú yuè zhōng, shēn qī guì shù zhī yīn, cān tài hé zhī chún jīng, xī fēng lù zhī huá zī, tā wú suǒ shí yě. hé pí yuē: ruò shì zé yǔ bù néng cóng yǐ. yǔ chù yāng ráng zhī zhōng, yī rì ér sān bǎo, yǔ yān néng cóng bǐ dān qī yú jué liáo, xiāo qí wèi cháng ér xī yǐn fēng lù hū? wèn qí shí, bù duì, qù qiú fù mìng, shǐ fǎn ér kuī zhī, shì fāng jù hùn ér shí qí qū, yán fèn zhī ér yǐn zhī, mǎn fù rán hòu chū, nà nà rán. qù qiú fǎn yuē: bǐ zhī shí, hùn qū yǔ fèn zhī yě, bù kě yī rì wú yě, ér yān néng cóng zi? chán chú cù é ér hāi yuē: wū hū! yǔ hé zuì hū, ér shēng yǔ cǐ wù lèi yě!
蟾蜍游於泱瀼之澤，蚵蚾以其族見，喜其類己也，欲與俱入月，使鼁蝤呼之，問曰：「彼何食？」曰：「彼宅於月中，身棲桂樹之陰，餐泰和之淳精，吸風露之華滋，他無所食也。」蚵蚾曰：「若是則予不能從矣。予處泱瀼之中，一日而三飽，予焉能從彼單棲於泬漻，枵其胃腸而吸飲風露乎？」問其食，不對，鼁蝤復命，使返而窺之，是方據溷而食其蛆，鹽糞汁而飲之，滿腹然後出，肭肭然。鼁蝤返曰：「彼之食，溷蛆與糞汁也，不可一日無也，而焉能從子？」蟾蜍蹙額而咍曰：「嗚呼！予何罪乎，而生與此物類也！」

chái zhì yù lí zǐ yuē: chái zhī zhì qí chū yú shù shòu zhě hū? wū hū, qǐ dú shòu zāi, rén zhī wú zhī yě, yì bù rú zhī yǐ! gù chái zhī lì fēi hǔ dí yě, ér dú jiàn yān zé bì. jí qí péng zhī lái yě, zé xiāng yǔ jī jiǎo zhī, jǐn hǔ zhī lì dé yī chái yān, wèi xiá gù qí hòu yě ér jī zhī zhě zhì yǐ, hǔ suī měng, qí xī yǐ dāng zhī? zhǎng píng zhī yì, yǐ sì shí wàn zhī zhòng tóu gē jiǎ ér shòu sǐ, wéi qí zhì zhī bù rú chái ér yǐ.
豺智郁離子曰：「豺之智其出於庶獸者乎？嗚呼，豈獨獸哉，人之無知也，亦不如之矣！故豺之力非虎敵也，而獨見焉則避。及其朋之來也，則相與犄角之，盡虎之力得一豺焉，未暇顧其後也而犄之者至矣，虎雖猛，其奚以當之？長平之役，以四十萬之眾投戈甲而受死，惟其智之不如豺而已。」

strong xuán bào strong
玄豹

shí yáng xiān shēng wèi yù lí zǐ yuē: wū hū, shì yǒu yù gài ér zhāng, yù yì ér yáng, yù yǎn qí míng ér bō qí shēng zhě, bù yì yì hū? yù lí zi kuì rán tàn yuē: zi bù jiàn fū nán shān zhī xuán bào hū? qí shǐ yě huì huì ěr, rén mò zhī zhī yě. wù yǔ qī rì bù xià shí, yǐ zé qí máo ér chéng qí wén. wén chéng yǐ, ér fù yù yǐn, hé qí chī yě? shì gù xiàn lí zhī yù, chù wán shí zhī zhōng, ér qián yú yōu gǔ zhī dǐ, qí shòu kě yǐ yǔ tiān dì jù yě: wú gù ér shū qí guāng, shǐ rén nǎn ér hài zhī, yú shì hū chuí záo ér jiōng jué fā yǐ. guì shù zhī lún qūn jié jiū, yǔ kǎo lì xī yì, ér fǔ jīn xún zhī, bù dàn zǔ yuǎn zhě hé yě? yǐ qí xiāng zhī dá yě. gù yuē yù rén zhī bù jiàn, mò ruò hū qí míng yù rén zhī bù zhī, mò ruò yīn qí shēng. shì gù yīng wǔ zhí yú néng yán, tiáo mǐn huò yú shàn míng chū yǐ è ér miǎn gē, lóu guā yǐ kǔ ér bù pēng. hé bù yì zi zhī yè yè, ér fǎn zi zhī míng míng hū? shí yáng xiān shēng chàng rán jiǔ zhī, yuē: xī hū, yǔ wén zhī wǎn yě!
石羊先生謂郁離子曰：「嗚呼，世有欲蓋而彰，欲抑而揚，欲揜其明而播其聲者，不亦異乎？」郁離子喟然嘆曰：「子不見夫南山之玄豹乎？其始也繪繪耳，人莫之知也。霧雨七日不下食，以澤其毛而成其文。文成矣，而復欲隱，何其蚩也？是故縣黎之玉，處頑石之中，而潛於幽谷之底，其壽可以與天地俱也：無故而舒其光，使人蝻而駭之，於是乎椎鑿而扃鐍發矣。桂樹之輪囷結樛，與拷櫪奚異，而斧斤尋之，不憚阻遠者何也？以其香之達也。故曰『欲人之不見，莫若曶其明；欲人之不知，莫若喑其聲。是故鸚鵡縶於能言，蜩蠠獲於善鳴；樗以惡而免割，［婁瓜］以苦而不烹。何不翳子之燁燁，而返子之冥冥乎？」石羊先生悵然久之，曰：「惜乎，予聞之晚也！」

strong yǐ dié strong
蟻垤

nán shān zhī wēi yǒu dà mù, qún yǐ cuì yān. chuān qí zhōng ér jī tǔ qí wài, yú shì mù xiǔ ér yǐ rì fān, zé fēn chù qí nán běi zhī kē, yǐ zhī dié cù rú yě. yī rì yě huǒ zhì, qí chù nán zhě zǒu ér běi, chù běi zhě zǒu ér nán, bù néng zǒu zhě jiàn ér qiān yú huǒ suǒ wèi zhì, yǐ ér jù ruò wú yí zhě.
南山之隈有大木，群蟻萃焉。穿其中而積土其外，於是木朽而蟻日蕃，則分處其南北之柯，蟻之垤瘯如也。一日野火至，其處南者走而北，處北者走而南，不能走者漸而遷於火所未至，已而俱爇無遺者。

strong huì wáng strong
賄亡

dōng nán zhī měi, yǒu jīng shān zhī shè qí yān, jīng rén yǒu zhú shè zhě, shè jí, zé jué qí qí tóu zhū mǎng, zhú zhě qū yān, shè yīn dé yǐ yì. lìng yǐn zi wén wén zhī yuē: shì shòu yě, ér rén yǒu fú rú zhī zhě, yǐ huì wáng qí shēn yǐ jí qí jiā, hé qí zhī zhī bù rú shè yé! xī guàn zhì
東南之美，有荊山之麝臍焉，荊人有逐麝者，麝急，則抉其臍投諸莽，逐者趨焉，麝因得以逸。令尹子文聞之曰：「是獸也，而人有弗如之者，以賄亡其身以及其家，何其知之不如麝耶！」惜鸛智

zi yóu wèi wǔ chéng zǎi, guō mén zhī dié, yǒu guàn qiān qí cháo yú mù mén zhī biǎo. mù mén zhī lǎo yǐ gào, yuē: guàn zhī tiān jiāng yǔ zhī niǎo yě, ér zhòu qiān qí cháo, yì qí dà shuǐ hū? zi yóu yuē: nuò. mìng yì rén xī jù zhōu yǐ qí. jū shù rì, shuǐ guǒ dà zhì. guō mén zhī dié méi, ér yǔ bù zhǐ, shuǐ qiě jí yú mù mén zhī biǎo, guàn zhī cháo qiào qiào rán, pái huái zhǎng lì, mò zhī qí suǒ chù yě. zi yóu yuē: bēi zāi! shì yì yǒu zhī yǐ, xī hū qí wèi yuǎn yě. zi qiáo bāo cáng huò xīn
子游為武城宰，郭門之垤，有鸛遷其巢於墓門之表。墓門之老以告，曰：「鸛知天將雨之鳥也，而驟遷其巢，邑其大水乎？」子游曰：「諾」。命邑人悉具舟以俟。居數日，水果大至。郭門之垤沒，而雨不止，水且及於墓門之表，鸛之巢翹翹然，徘徊長唳，莫知其所處也。子游曰：「悲哉！是亦有知矣，惜乎其未遠也。」子僑包藏禍心

xī guō zi qiáo yǔ gōng pú guǐ suí shè xū jù wèi wēi xíng, hūn yè yú qí lín rén zhī yuán, lín rén è zhī, kǎn qí wǎng lái zhī tú, ér zhì hùn yān. yī xī yòu wǎng, zi qiáo xiān duò yú hùn fú yán, ér zhāo guǐ suí guǐ suí cóng zhī duò, yù hū, zi qiáo yǎn qí kǒu yuē: wù yán. é ér shè xū zhì, yì duò, zi qiáo nǎi yán yuē: wǒ yù qí wú xiāng xì yě. jūn zǐ wèi xī guō zi qiáo fēi rén yě, jǐ zé bù shèn, zì qǔ wū rǔ, ér bāo cáng huò xīn, yǐ xiàn qí yǒu, qí bù rén shén yǐ!
西郭子僑與公僕詭隨、涉虛俱為微行，昏夜逾其鄰人之垣，鄰人惡之，坎其往來之塗，而置溷焉。一夕又往，子僑先墮於溷弗言，而招詭隨；詭隨從之墮，欲呼，子僑掩其口曰：「勿言。」俄而涉虛至，亦墮，子僑乃言曰：「我欲其無相咥也。」君子謂西郭子僑非人也，己則不慎，自取污辱，而包藏禍心，以陷其友，其不仁甚矣！

strong jiù hǔ strong
救虎

cāng láng zhī shān, xī shuǐ hé liú rù yú jiāng, yǒu dào shì zhú yú qí shàng yǐ shì fú shén jǐn. yī xī, shān shuǐ dà chū, piào shì lú sāi xī ér xià, rén qí mù chéng wū hào hū qiú jiù zhě, shēng xiāng lián yě, dào shì jù dà zhōu, gōng suō lì, lì shuǐ hǔ, dū shàn shuǐ zhě shéng yǐ qí. rén zhì jí tóu mù suǒ yǐn zhī, suǒ cún huó shén zhòng. píng dàn, yǒu shòu shēn méi bō tāo zhōng ér fú qí shǒu, zuǒ yòu pàn ruò qiú jiù zhě. dào shì yuē: shì yì yǒu shēng, bì sù jiù zhī zhōu zhě yīng yán wǎng, yǐ mù jiē shàng zhī, nǎi hǔ yě. shǐ zé méng méng rán, zuò ér shì qí máo, bǐ jí àn, zé chēng mù shì shì, yuè ér jué zhī pū dì. zhōu rén bēn jiù, dào shì dé bù sǐ ér zhòng shāng yān. yù lí zǐ yuē: āi zāi! shì yì dào shì zhī guò yě. zhī qí fēi rén ér jiù zhī, fēi dào shì zhī guò hū? suī rán, kǒng zǐ yuē: guān guò sī zhī rén yǐ dào shì yǒu yān.
蒼筤之山，溪水合流入於江，有道士築於其上以事佛甚謹。一夕，山水大出，漂室廬塞溪而下，人騎木乘屋號呼求救者，聲相連也，道士具大舟，躬蓑笠，立水滸，督善水者繩以俟。人至即投木索引之，所存活甚眾。平旦，有獸身沒波濤中而浮其首，左右盼若求救者。道士曰：「是亦有生，必速救之」舟者應言往，以木接上之，乃虎也。始則曚曚然，坐而舐其毛，比及岸，則瞠目眂士，躍而攫之仆地。舟人奔救，道士得不死而重傷焉。郁離子曰：「哀哉！是亦道士之過也。知其非人而救之，非道士之過乎？雖然，孔子曰：『觀過斯知仁矣』道士有焉。」

strong cǎi yào strong
採藥

huàn lóng xiān shēng cǎi yào yú shān, yǒu lǎo fù zuò shí shàng, yī zhī bù qǐ. huàn lóng xiān shēng gǒng ér lì. qīng zhī, lǎo fù yǎng ér xū, fǔ ér níng qí shén, yù rú yě, hàn ér xiào yuē: zi yù cǎi yào hū? yú yì cǎi yào zhě yě. jīn zi suī cǎi yào ér wèi zhī yào yě. zhī yào mò ruò wǒ. huàn lóng xiān shēng guì yuē: yuàn shòu jiào. lǎo fù yuē: zuò! wú yǔ zi, zhōng huáng zhī shān yǒu yào yān, lóng lín fèng pā, yù zhì ér jīn yīng, xiāo nà yuè cǎi, chén xī rì jīng, zhái hòu kūn yǐ wèi jiā, zǎo hàng xiè zhī liú róng. qí wèi bù kǔ bù suān, qí xìng bù rè bù hán, dàn rú yě, chún rú yě, qí míng yuē zhī, dé ér fú zhī, shòu kǎo yǐ kāng, bǎi bìng bù shēng, háo háo xī xī, jì yú tài níng, ér wǔ bǎi nián yī yù zhī tài xíng zhī shān yǒu cǎo yān, dān tí ér zǐ ruí, gēn rú fú lóng, yè rú cuì qiào, cōng cōng qī qī, wèi mào yǐ qí, qí míng yuē cān. dé ér fú zhī lǎo zhě shǎo, shǎo zhě shòu, bìng zhě yǐ, wāng zhě qǐ, ér sān bǎi nián yī yù zhī nán tiáo zhī shān yǒu cǎo yān, xìng wēn ér hé, wèi fāng yǐ xīn, fù fù fēn fēn, xiāng qì xí rén, qí míng yuē shù, dé ér fú zhī, yǎng jīng yì shén, jiù sǐ fú shēng, qù jí chú gēn, zhàng lì mò gàn, qǐn xìng yǐ ān, ér bǎi nián yī yù zhī gǒu lǒu zhī shān yǒu shù yān, bì gàn ér qióng zhī, lǜ yè jīng jīng, shàng fú qióng qīng, xià lín céng yá, shuāng xuě sǎ zhī ér bù níng, chì rì guò zhī ér bù yán, qí fēi fēi, qí wèi rú yí, guǐ mèi wèi zhī, bì bù gǎn kuī, qí míng rì guì. zhǔ ér fú zhī, kě yǐ qū bǎi xié, xiāo dú yín, fú yáng yì yīn, liǎn zhēn guī yuán mín shān zhī yīn yǒu cǎo yān, yè rú cuì mào, gēn rú nán jīn, wèi rú rén dǎn, bǐng xìng kù liè, bù néng róng wù, míng yuē huáng liáng, zhǔ ér fú zhī, tuī qù bǎi è, pò zhèng jiě jié, wú huì bù dí, fán kē dú rè, yī sǎo wú jī, rú sī kòu zhī jí zéi. zhī èr wù yě, yǒu bìng nǎi fú, wú bìng zhě bù fú yě, gù yǒu fú yòng, yòng bì zhōng yīn gǔ yǒu cǎo, zhuàng rú huáng jīng, bèi yáng ér shēng, rù kǒu kǒu liè, zhe ròu ròu kuì, míng yuē gōu wěn yún mèng zhī xí yǒu cǎo, qí zhuàng rú kuí, yè lù dī rén, liú wèi chuāng yí, kè gǔ jué jīn, míng yuē duàn cháng zhī cǎo. zhī èr cǎo zhě, dàn yǒu shā rén zhī néng, ér wú yù jí zhī gōng, wú zi qí shèn zé zhī zāi! wú qiú měi fú dé, ér wèi xíng sì zhě suǒ wù. huàn lóng xiān shēng qiǎo rán ér bēi, gù qiú lǎo rén, yǐ bù zhī qí suǒ zhī yǐ.
豢龍先生採藥於山，有老父坐石上，揖之不起。豢龍先生拱而立。傾之，老父仰而噓，俯而凝其神，玉如也，頷而笑曰：「子欲採藥乎？余亦採藥者也。今子雖採藥而未知藥也。知藥莫若我。」豢龍先生跪曰：「願受教。」老父曰：「坐！吾語子，中黃之山有藥焉，龍鱗鳳葩，玉質而金英，宵納月彩，晨唏日精，宅厚坤以為家，澡沆瀣之流榮。其味不苦不酸，其性不熱不寒，淡如也，淳如也，其名曰芝，得而服之，壽考以康，百病不生，嗥嗥熙熙，嚌於泰寧，而五百年一遇之；太行之山有草焉，丹荑而紫蕤，根如伏龍，葉如翠翹，蔥蔥萋萋，蔚茂以齊，其名曰參。得而服之老者少，少者壽，病者已，尪者起，而三百年一遇之；南條之山有草焉，性溫而和，味芳以辛，馥馥芬芬，香氣襲人，其名曰術，得而服之，養精益神，救死扶生，去疾除根，瘴癘莫干，寢興以安，而百年一遇之；岣嶁之山有術焉，碧干而瓊枝，綠葉菁菁，上拂穹青，下臨層崖，霜雪灑之而不凝，赤日過之而不炎，其菲菲，其味如飴，鬼魅畏之，避不敢窺，其名日桂。煮而服之，可以祛百邪，消毒淫，扶陽抑陰，斂真歸元；岷山之陰有草焉，葉如翠眊，根如南金，味如人膽，稟性酷烈，不能容物，名曰黃良，煮而服之，推去百惡，破症解結，無穢不滌，煩疴毒熱，一掃無跡，如司寇之殛賊。之二物也，有病乃服，無病者不服也，故有弗用，用必中；陰谷有草，狀如黃精，背陽而生，入口口裂，著肉肉潰，名曰鈎吻；雲夢之隰有草，其狀如葵，葉露滴人，流為瘡痍，刻骨絕筋，名曰斷腸之草。之二草者，但有殺人之能，而無愈疾之功，吾子其慎擇之哉！無求美弗得，而為形似者所誤。」豢龍先生愀然而悲，顧求老人，已不知其所之矣。

strong zǐ jí strong
梓棘

zǐ wèi jí yuē: ěr hé wèi hū xiū xiū ér bù yáng, xiāo xiāo ér wú suǒ róng, yōu jiū yú guàn mǎng zhī zhōng, yì xiǔ tuò ér bù jiàn tài yáng, bù yǐ mèi hū? wú gàn sǒng qióng yá, shāo fú jiǔ yáng, gēn rù jiǔ yīn, rì yuè guò ér liú qí huī, fēng yǔ huì ér liú qí zī. yuān chú cuì luán, zhāo xī hé míng. nuǎn ǎi qíng lán, shān zhēng zé hōng, jié wèi xiáng yún, wǔ sè bèi xiàng, bā yīn chéng shēng, xuàn wèi wén zhāng. bào rì fú guāng, wèi xī ruò zhuó jǐn chū shǔ jiāng, càn xī ruò chūn pā yào dōu fáng. shì yǐ jiàng shí jiàn ér ài zhī, qī yǐ wèi míng táng zhī dòng liáng. yán jì, jí yǐ fēng ér xiào, zhèn tiáo ér yín, yuē: měi yǐ zāi! wú wén zhī: yě róng sè zhě wǔ zhī zhāo, lì fú shì zhě dào zhī zhāo, duō cái néng zhě jì zhī zhāo. jīn zi zhī měi, guān qún chāo lún, míng zhāng yú shí, tài yùn wèi kāi, gòu shà wú rù, wú yōu zi zhī dé wèi míng táng zhī dòng liáng, ér jiǎn wèi huáng cháng, yǔ fǔ ròu tóng guī yú míng míng zhī xiāng, suī yù jiàn tài yáng, qí kě dé hū? wú zhǎng bù yíng xún, dà bù yú zhǐ zhǔ shū qū lǜ, bù wén bù lǐ, tiān bù bì zhī yǐ cái, ér cì zhī yǐ cì, shǐ rén bù gǎn qiáo, qín bù gǎn cuì, gù suī wú zi zhī měi, ér yì wú zi zhī yōu, zé wú zhī suǒ de duō yǐ. wú yòu ān suǒ qiú zāi?
梓謂棘曰：爾何為乎修修而不揚，櫹櫹而無所容，幽樛於灌莽之中，翳朽籜而不見太陽，不已痗乎？吾干竦穹崖，梢拂九陽，根入九陰，日月過而留其暉，風雨會而流其滋。鵷雛翠鸞，朝夕和鳴。暖靄晴嵐，山蒸澤烘，結為祥雲，五色備象，八音成聲，絢為文章。抱日浮光，蔚兮若濯錦出蜀江，粲兮若春葩曜都房。是以匠石見而愛之，期以為明堂之棟樑。」言既，棘倚風而嘯，振條而吟，曰：「美矣哉！吾聞之：冶容色者侮之招，麗服飾者盜之招，多才能者忌之招。今子之美，冠群超倫，名彰於時，泰運未開，構廈無入，吾憂子之得為明堂之棟樑，而翦為黃腸，與腐肉同歸於冥冥之鄉，雖欲見太陽，其可得乎？吾長不盈尋，大不逾指、拄疏屈律，不文不理，天不畀之以材，而賜之以刺，使人不敢樵，禽不敢萃，故雖無子之美，而亦無子之憂，則吾之所得多矣。吾又安所求哉？」