strong chén yù shǐ qiǎo kān jīn chāi diàn strong
陈御史巧勘金钗钿
shì shì fān téng shì zhuàn lún, yǎn qián xiōng jí wèi wéi zhēn. qǐng kàn jiǔ jiǔ fēn míng yīng, tiān dào hé céng fù shàn rén.
世事番腾似转轮,眼前凶吉未为真。请看久久分明应,天道何曾负善人。
wén de lǎo láng men xiāng chuán de shuō huà, bù jì de hé zhōu shén xiàn, dān shuō yǒu yī rén, xìng jīn, míng xiào, nián zhǎng wèi qǔ. jiā zhōng zhǐ yǒu gè lǎo mǔ, zì jiā mài yóu wéi shēng. yī rì tiāo le yóu dān chū mén, zhōng zào yīn lǐ jí, zǒu shàng máo si dà jiě, shí dé yí gè bù guǒ dù, nèi yǒu yī bāo yín zi, yuē mò yǒu sān shí liǎng. jīn xiào bù shèng huān xǐ, biàn zhuǎn dān huí jiā, duì lǎo niáng shuō dào:" wǒ jīn rì zào huà, shí dé xǔ duō yín zi." lǎo niáng kàn jiàn, dào chī le yī jīng dào:" nǐ mò fēi zuò xià dǎi shì tōu lái de me?" jīn xiào dào:" wǒ jǐ céng tōu guàn le bié rén de dōng xī? què nèn bān shuō. zǎo shì lín shè bù céng tīng dé lī. zhè guǒ dù, qí shí bù zhī shén me rén yí shī zài máo kēng páng biān, xǐ de wǒ xiān kàn jiàn le, shí qǔ huí lái. wǒ men zuò qióng jīng jì de rén, róng yì de zhè zhǔ dà cái? míng rì shāo gè lì shì, bǎ lái zuò fàn yóu de běn qián, bù qiáng sì shē bié rén de yóu mài?" lǎo niáng dào:" wǒ ér, cháng yán dào: pín fù jiē yóu mìng. nǐ ruò mìng gāi xiǎng yòng, bù shēng zài tiāo yóu dān de rén jiā nǐ xīn kǔ zhēng lái de, zhǐ pà wú gōng shòu lù, fǎn shòu qí yāng. zhè yín zi, bù zhī shì běn dì rén de, yuǎn fāng kè rén de? yòu bù zhī shì zì jiā de, huò shì jiè dài lái de? yī shí jiān shī tuō le, zhuā xún bú jiàn, zhè yī chǎng fán nǎo fēi xiǎo, lián xìng mìng dōu shī tú le, yě bù kě zhī. céng wén gǔ rén péi dù hái dài jī dé, nǐ jīn rì yuán dào shí yín zhī chù, kàn yǒu shèn rén lái xún, biàn yǐn lái huán tā yuán wù, yě shì yī fān yīn dé, huáng tiān bì bù fù nǐ."
闻得老郎们相传的说话,不记得何州甚县,单说有一人,姓金,名孝,年长未娶。家中只有个老母,自家卖油为生。一日挑了油担出门,中造因里急,走上茅厕大解,拾得一个布裹肚,内有一包银子,约莫有三十两。金孝不胜欢喜,便转担回家,对老娘说道:“我今日造化,拾得许多银子。”老娘看见,到吃了一惊道:“你莫非做下歹事偷来的么?”金孝道:“我几曾偷惯了别人的东西?却恁般说。早是邻舍不曾听得哩。这裹肚,其实不知什么人遗失在茅坑旁边,喜得我先看见了,拾取回来。我们做穷经纪的人,容易得这主大财?明日烧个利市,把来做贩油的本钱,不强似赊别人的油卖?”老娘道:“我儿,常言道:贫富皆由命。你若命该享用,不生在挑油担的人家你辛苦挣来的,只怕无功受禄,反受其殃。这银子,不知是本地人的,远方客人的?又不知是自家的,或是借贷来的?一时间失脱了,抓寻不见,这一场烦恼非小,连性命都失图了,也不可知。曾闻古人裴度还带积德,你今日原到拾银之处,看有甚人来寻,便引来还他原物,也是一番阴德,皇天必不负你。”
jīn xiào shì gè běn fèn de rén, bèi lǎo niáng jiào xùn le yī chǎng, lián shēng yīng dào:" shuō de shì, shuō de shì!" fàng xià yín bāo guǒ dù, pǎo dào nà máo si biān qù. zhī jiàn nào rāng rɑng de yī cóng rén wéi zhe yí gè hàn zi, nà hàn zi qì fèn fèn de jiào tiān jiào dì. jīn xiào shàng qián wèn qí yuán gù. yuán lái nà hàn yú shì tā fāng kè rén, yīn dēng dōng, jiě tuō le guǒ dù, shī le yín zi, zhǎo xún bú jiàn. zhī dào xiè xià máo kēng, wǎn jǐ gè pō pí lái, zhèng yào xià qù táo mó. jiē shàng rén dōu yōng zhe xián kàn. jīn xiào biàn wèn kè rén dào:" nǐ yín zi yǒu duō shǎo?" kè rén hú luàn yīng dào:" yǒu sì wǔ shí liǎng." jīn xiào lǎo shí, biàn dào:" kě yǒu gè bái bù guǒ dù me?" kè rén yī bǎ chě zhù jīn xiào, dào:" zhèng shì, zhèng shì! shì nǐ shí zhe? hái le wǒ, qíng yuàn chū shǎng qián!" zhòng rén zhōng yǒu kuài zuǐ de biàn dào:" yī zhe dào lǐ, píng bàn fēn yě shì gāi de." jīn xiào dào:" zhēn gè shì wǒ shí dé, fàng zài jiā lǐ, nǐ zhǐ suí wǒ qù biàn yǒu." zhòng rén dōu xiǎng dào:" shí dé qián cái, bā bù dé mán guò le rén. nà céng jiàn zhè gè rén dào qù xún zhǔ ér hái tā? yě shì yì shì." jīn xiào hé kè rén dòng shēn shí, zhè huǒ rén yí hòng dōu gēn le qù.
金孝是个本分的人,被老娘教训了一场,连声应道:“说得是,说得是!”放下银包裹肚,跑到那茅厕边去。只见闹嚷嚷的一丛人围着一个汉子,那汉子气忿忿的叫天叫地。金孝上前问其缘故。原来那汉于是他方客人,因登东,解脱了裹肚,失了银子,找寻不见。只道卸下茅坑,晚几个泼皮来,正要下去淘模。街上人都拥着闲看。金孝便问客人道:“你银子有多少?”客人胡乱应道:“有四五十两。”金孝老实,便道:“可有个白布裹肚么?”客人一把扯住金孝,道:“正是,正是!是你拾着?还了我,情愿出赏钱!”众人中有快嘴的便道:“依着道理,平半分也是该的。”金孝道:“真个是我拾得,放在家里,你只随我去便有。”众人都想道:“拾得钱财,巴不得瞒过了人。那曾见这个人到去寻主儿还他?也是异事。”金孝和客人动身时,这伙人一哄都跟了去。
jīn xiào dào le jiā zhōng, shuāng shǒu ér pěng chū guǒ dù, jiāo huán kè rén. kè rén jiǎn chū yín bāo kàn shí, xiǎo de yuán wù bù dòng. zhǐ pà jīn xiào yào tā chū shǎng qián, yòu pà zhòng rén qiáo zhǔ zhāng tā píng fēn, fǎn shǐ qī xīn, lài zhe jīn xiào, dào:" wǒ de yín zi, yuán shuō yǒu sì wǔ shí liǎng, rú jīn zhǐ shèng de zhè xiē, nǐ nì guò yī bàn le, kě jiāng lái huán wǒ!" jīn xiào dào:" wǒ cái shí dé huí lái, jiù bèi lǎo niáng bī wǒ chū mén, xún fǎng yuán zhǔ hái tā, hé céng dòng nǐ fēn háo?" nà kè rén é dìng duǎn shǎo le tā de yín liǎng. jīn xiào fù qū fèn hèn, yí gè tóu zhǒu zǐ zhuàng qù, nà kè rén lì dà, bǎ jīn xiào yī bǎ tóu fà tí qǐ, xiàng zhǐ xiǎo jī yì bān, fàng fān zài dì, niǎn zhe quán tou biàn yào dǎ. yǐn de jīn xiào qī shí suì de lǎo niáng, yě bēn chū mén qián jiào qū. zhòng rén dōu yǒu xiē bù píng, shì shā zhèn bān rǎng jiāng qǐ lái. qià hǎo xiàn yǐn xiàng gōng zài zhè jiē shàng guò qù, tīng dé xuān rǎng, xiē le jiào, fēn fù zuò gōng de ná lái shěn wèn. zhòng rén pà shì de, sì sàn zǒu kāi qù le yě yǒu jǐ gè dà dǎn de, zhàn zài páng biān kàn xiàn yǐn xiàng gōng zěn shēng duàn zhè gōng shì.
金孝到了家中,双手儿捧出裹肚,交还客人。客人捡出银包看时,晓得原物不动。只怕金孝要他出赏钱,又怕众人乔主张他平分,反使欺心,赖着金孝,道:“我的银子,原说有四五十两,如今只剩得这些,你匿过一半了,可将来还我!”金孝道:“我才拾得回来,就被老娘逼我出门,寻访原主还他,何曾动你分毫?”那客人额定短少了他的银两。金孝负屈忿恨,一个头肘子撞去,那客人力大,把金孝一把头发提起,像只小鸡一般,放番在地,捻着拳头便要打。引得金孝七十岁的老娘,也奔出门前叫屈。众人都有些不平,似杀阵般嚷将起来。恰好县尹相公在这街上过去,听得喧嚷,歇了轿,分付做公的拿来审问。众人怕事的,四散走开去了;也有几个大胆的,站在旁边看县尹相公怎生断这公事。
què shuō zuò gōng de jiāng kè rén hé jīn xiào mǔ zǐ ná dào xiàn yǐn miàn qián, dāng jiē guì xià, gè sù qí qíng. yī biān dào:" tā shí le xiǎo rén de yín zi, cáng guò yī bàn bù hái." yī biān dào:" xiǎo rén tīng le mǔ qīn yán yǔ, hǎo yì hái tā, tā fǎn lái tú lài xiǎo rén." xiàn yǐn wèn zhòng rén:" shuí zuò zhèng jiàn?" zhòng rén dōu shàng qián bǐng dào:" nà kè rén tuō le yín zi, zhèng zài máo si biān zhuā xún bù zháo, què shì jīn xiào zì zǒu lái chéng rèn le, yǐn tā huí qù hái tā. zhè shì xiǎo rén men zhòng mù gòng dǔ. zhǐ yín zi shù mù duō shǎo, xiǎo rén bù zhī." xiàn lìng dào:" nǐ liǎng xià bù xū zhēng rǎng, wǒ zì yǒu dào li." jiào zuò gōng de dài nà yī gān rén dào xiàn lái. xiàn yǐn shēng táng, zhòng rén guì zài xià miàn. xiàn yǐn jiào qǔ guǒ dù hé yín zi shàng lái, fēn fù kù lì, bǎ yín zi duì zhǔn huí fù. kù lì fù dào:" yǒu yī shí liǎng." xiàn zhǔ yòu wèn kè rén dào:" nǐ yín zi shì xǔ duō?" kè rén dào:" wǔ shí liǎng." xiàn zhǔ dào:" nǐ kàn jiàn tā shí qǔ de, hái shì tā zì jiā chéng rèn gòu?" kè rén dào:" shí shì tā qīn kǒu chéng rèn gòu." xiàn zhǔ dào:" tā ruò yào lài nǐ de yín zi, hé bù quán bāo dōu ná le? què zhǐ cáng yī bàn, yòu zì jiā zhāo rèn chū lái? tā bù zhāo rèn, nǐ rú hé xiǎo de? kě jiàn tā méi yǒu lài yín zhī qíng le. nǐ shī de yín zi shì wǔ shí liǎng, tā shí de shì yī shí liǎng, zhè yín zi bú shì nǐ de, bì rán lìng shì yí ge rén shī luò de." kè rén dào:" zhè yín zǐ shí shì xiǎo rén de, xiǎo rén qíng yuàn zhǐ lǐng zhè yī shí liǎng qù bà." xiàn yǐn dào:" shù mù bù tóng, rú hé mào rèn de qù? zhè yín liǎng hé duàn yǔ jīn xiào lǐng qù, fèng yǎng mǔ qīn nǐ de wǔ shí liǎng, zì qù zhuā xún." jīn xiào dé le yín zi, gàn ēn wàn xiè de fú zhe lǎo niáng qù le. nà kè rén yǐ jīng guān duàn, rú hé gǎn zhēng? zhǐ de hán xiū qín lèi ér qù. zhòng rén wú bù chēng kuài. zhè jiào zuò:
却说做公的将客人和金孝母子拿到县尹面前,当街跪下,各诉其情。一边道:“他拾了小人的银子,藏过一半不还。”一边道:“小人听了母亲言语,好意还他,他反来图赖小人。”县尹问众人:“谁做证见?”众人都上前禀道:“那客人脱了银子,正在茅厕边抓寻不着,却是金孝自走来承认了,引他回去还他。这是小人们众目共睹。只银子数目多少,小人不知。”县令道:“你两下不须争嚷,我自有道理。”教做公的带那一干人到县来。县尹升堂,众人跪在下面。县尹教取裹肚和银子上来,分付库吏,把银子兑准回复。库吏复道:“有一十两。”县主又问客人道:“你银子是许多?”客人道:“五十两。”县主道:“你看见他拾取的,还是他自家承认购?”客人道:“实是他亲口承认购。”县主道:“他若要赖你的银子,何不全包都拿了?却止藏一半,又自家招认出来?他不招认,你如何晓得?可见他没有赖银之情了。你失的银子是五十两,他拾的是一十两,这银子不是你的,必然另是一个人失落的。”客人道:“这银子实是小人的,小人情愿只领这一十两去罢。”县尹道:“数目不同,如何冒认得去?这银两合断与金孝领去,奉养母亲;你的五十两,自去抓寻。”金孝得了银子,干恩万谢的扶着老娘去了。那客人已经官断,如何敢争?只得含羞噙泪而去。众人无不称快。这叫做:
yù tú tā rén, fān shī zì jǐ. zì jǐ xiū cán, tā rén huān xǐ.
欲图他人,翻失自己。自己羞惭,他人欢喜。
kàn guān, jīn rì tīng wǒ shuō" jīn chāi diàn" zhè zhuāng qí shì. yǒu lǎo pó de fān méi le lǎo pó, méi lǎo pó de fān dé le lǎo pó. zhī rú jīn xiào hé kè rén liǎng gè, tú yín zi de fān shī le yín zi, bú yào yín zi de fān dé le yín zi. shì jī suī yì, tiān lǐ zé tóng. què shuō jiāng xī gàn zhōu fǔ shí chéng xiàn, yǒu gè lǔ lián xiàn, yī shēng wèi guān qīng jiè, bìng bú yào qián, rén dōu chēng wéi" lǔ bái shuǐ". nà lǔ lián xiàn yǔ tóng xiàn gù qiān shì lěi shì tōng jiā, lǔ jiā yī zi, shuāng míng xué céng, gù jiā yī nǚ, xiǎo míng ā xiù, liǎng xià miàn yuē wèi hūn, lái wǎng sī qìng jia xiāng hū, fēi zhǐ yī rì. yīn lǔ nǎi nǎi bìng gù, lián xiàn xié zhe hái ér zài yú rèn suǒ, yī xiàng qiān yán, bù céng xíng dé dà lǐ. shéi zhī lián xiàn zài rèn, yī bìng shēn wáng. xué céng fǔ shū huí jiā, shǒu zhì yī nián, jiā shì yù jiā xiāo fá, zhǐ cún xià jǐ sī pò fáng zi, lián kǒu shí dōu bù zhōu le. gù huì shì jiàn nǚ xù qióng dé bù xiàng yàng, suì yǒu huǐ qīn zhī yì, yǔ fū rén mèng shì shāng yì dào:" lǔ jiā yī pín rú xǐ, yǎn jiàn de liù lǐ nán bèi, hūn qǔ wú qī. bù ruò bié qiú liáng yīn, shù bù wù nǚ ér zhōng shēn zhī tuō." yú fū rén dào:" lǔ jiā suī rán qióng le, cóng yòu xǔ xià de qīn shì, jiāng hé cí yǐ jué zhī?" gù qiān shì dào:" rú jīn zhǐ chāi rén qù shuō nán cháng nǚ dà, cuī tā xíng lǐ. liǎng biān dōu shì huàn jiā, gè yǒu tǐ miàn, shuō bù dé' méi yǒu' liǎng gè zì, yě yào chū dé tā de mén, rù de wǒ de hù. nà qióng guǐ zì zhī wú lì, bì rán qíng yuàn tuì qīn. wǒ jiù yào le tā xiū shū, què bù yī dāo liǎng duàn?" mèng fū rén dào:" wǒ jiā ā xiù xìng zi yǒu xiē gǔ guài, zhǐ pà tā dào bù kěn." gù qiān shì dào:" zài jiā cóng fù, zhè yě yóu bù dé tā, nǐ zhǐ màn màn de quàn tā biàn liǎo." dāng xià mèng fū rén zǒu dào nǚ ér fáng zhōng, shuō zhī cǐ qíng. ā xiù dào:" fù rén zhī yì, cóng yī ér zhōng hūn yīn lùn cái, yí lǔ zhī dào. diē diē rú cǐ qī pín zhòng fù, quán méi rén lún, jué nán cóng mìng." mèng fū rén dào:" rú jīn diē qù cuī lǔ jiā xíng lǐ, tā ruò xíng bù qǐ lǐ, dào yuàn tuì qīn, nǐ zhǐ suǒ bà xiū." ā xiù dào:" shuō nà lǐ huà! ruò lǔ jiā pín bù néng pìn, hái ér qíng yuàn shǒu zhì zhōng shēn, jué bù gǎi shì. dāng chū qián yù lián tóu jiāng quán jié, liú míng wàn gǔ. diē diē ruò shì jiàn bī, hái ér jiù pīn què yī mìng, yì yǒu hé nán!" mèng fū rén jiàn nǚ zhí xìng, yòu kǔ tā, yòu lián tā, xīn shēng yī jì: chú fēi mán guò qiān shì, mì dì huàn lǔ gōng zǐ lái, zhù tā xiē dōng xī, jiào tā zuò sù xíng pìn, fāng chéng qí měi.
看官,今日听我说“金钗钿”这桩奇事。有老婆的翻没了老婆,没老婆的翻得了老婆。只如金孝和客人两个,图银子的翻失了银子,不要银子的翻得了银子。事迹虽异,天理则同。却说江西赣州府石城县,有个鲁廉宪,一生为官清介,并不要钱,人都称为“鲁白水”。那鲁廉宪与同县顾佥事累世通家,鲁家一子,双名学曾,顾家一女,小名阿秀,两下面约为婚,来往司亲家相呼,非止一日。因鲁奶奶病故,廉宪携着孩儿在于任所,一向迁延,不曾行得大礼。谁知廉宪在任,一病身亡。学曾抚枢回家,守制一年,家事愈加消乏,止存下几司破房子,连口食都不周了。顾会事见女婿穷得不像样,遂有悔亲之意,与夫人孟氏商议道:“鲁家一贫如洗,眼见得六礼难备,婚娶无期。不若别求良姻,庶不误女儿终身之托。”盂夫人道:“鲁家虽然穷了,从幼许下的亲事,将何辞以绝之?”顾佥事道:“如今只差人去说男长女大,催他行礼。两边都是宦家,各有体面,说不得‘没有’两个字,也要出得他的门,入的我的户。那穷鬼自知无力,必然情愿退亲。我就要了他休书,却不一刀两断?”孟夫人道:“我家阿秀性子有些古怪,只怕他到不肯。”顾佥事道:“在家从父,这也由不得他,你只慢慢的劝他便了。”当下孟夫人走到女儿房中,说知此情。阿秀道:“妇人之义,从一而终;婚姻论财,夷虏之道。爹爹如此欺贫重富,全没人伦,决难从命。”孟夫人道:“如今爹去催鲁家行礼,他若行不起礼,倒愿退亲,你只索罢休。”阿秀道:“说那里话!若鲁家贫不能聘,孩儿情愿守志终身,决不改适。当初钱玉莲投江全节,留名万古。爹爹若是见逼,孩儿就拼却一命,亦有何难!”孟夫人见女执性,又苦他,又怜他,心生一计:除非瞒过佥事,密地唤鲁公子来,助他些东西,教他作速行聘,方成其美。
hū yī rì, gù qiān shì wǎng dōng zhuāng shōu zū, yǒu hǎo jǐ rì dān gé. mèng fū rén yǔ nǚ ér shāng liáng tíng dāng le, huàn yuán gōng lǎo ōu dào lái. fū rén dāng miàn fēn fù, jiào tā qù qǐng lǔ gōng zǐ hòu mén xiāng huì, rú cǐ rú cǐ," bù kě xiè lòu, wǒ zì yǒu zhòng shǎng." lǎo yuán gōng lǐng mìng, lái dào lǔ jiā. dàn jiàn:
忽一日,顾佥事往东庄收租,有好几日担阁。孟夫人与女儿商量停当了,唤园公老欧到来。夫人当面分付,教他去请鲁公子后门相会,如此如此,“不可泄漏,我自有重赏。”老园公领命,来到鲁家。但见:
mén rú bài sì, wū shì pò yáo. chuāng gé lí pī, yī rèn fēng shēng kāi bì chú fáng lěng luò, jué wú yān qì zhēng téng. tuí qiáng lòu wǎ quán qī zú, zhǐ pà yǔ lái jiù yǐ pò chuáng biàn dāng chái, yě shǎo huǒ lì. jǐn shuō huàn jiā mén hù dào, shuí lián qīng lì zǐ sūn pín?
门如败寺,屋似破窑。窗鬲离披,一任风声开闭;厨房冷落,绝无烟气蒸腾。颓墙漏瓦权栖足,只怕雨来;旧椅破床便当柴,也少火力。尽说宦家门户倒,谁怜清吏子孙贫?
shuō bù jìn lǔ jiā qióng chù. què shuō lǔ xué céng yǒu gè gū niáng, jià zài liáng jiā, lí chéng jiāng yǒu shí lǐ zhī dì. gū fū jǐ sǐ, zhǐ cún yī zi liáng shàng bīn, xīn qǔ dé yī fáng hǎo niáng zǐ, yī kǒu ér yī chù guò huó, jiā dào cū zú. zhè yī rì, lǔ gōng zǐ qià hǎo dào tā jiā jiè mǐ qù le, zhǐ yǒu gè shāo huǒ de zì fā pó pó zài jiā. lǎo guǎn jiā zhǐ de chuán le fū rén zhī mìng, jiào tā zuò sù chù xìn qù qǐng gōng zǐ huí lái:" cǐ shì fū rén měi qíng, chèn zhè jǐ rì lǎo yé bù zài jiā zhōng, zhuān děng zhuān děng, bù kě shī xìn." zhǔ bà zì qù le. zhè lǐ lǎo pó zǐ xiǎng dào:" cǐ shì bù kě chí huǎn, yě bù hǎo zhuǎn tuō tā rén chuán huà. dāng chū nǎi nǎi cún rì, céng gēn dào gū niáng jiā qù, yǒu xiē yǐng xiàng zài dù lǐ." dāng xià zhǔ fù lín rén kān mén, yī bù yī diē de wèn dào liáng jiā. liáng mā mā zhèng liú kàn zhí ér zài fáng zhōng chī fàn. pó zǐ xiàng qián xiāng jiàn, bǎ lǎo yuán gōng yán yǔ xì xì shù le. gū niáng dào:" cǐ shì měi shì!" cuān duō zhí ér kuài qù.
说不尽鲁家穷处。却说鲁学曾有个姑娘,嫁在梁家,离城将有十里之地。姑夫己死,止存一子梁尚宾,新娶得一房好娘子,一口儿一处过活,家道粗足。这一日,鲁公子恰好到他家借米去了,只有个烧火的自发婆婆在家。老管家只得传了夫人之命,教他作速畜信去请公子回来:“此是夫人美情,趁这几日老爷不在家中,专等专等,不可失信。”嘱罢自去了。这里老婆子想道:“此事不可迟缓,也不好转托他人传话。当初奶奶存日,曾跟到姑娘家去,有些影像在肚里。”当下嘱付邻人看门,一步一跌的问到梁家。梁妈妈正留看侄儿在房中吃饭。婆子向前相见,把老园公言语细细述了。姑娘道:“此是美事!”撺掇侄儿快去。
lǔ gōng zǐ xīn zhōng bù shèng huān xǐ, zhǐ shì shēn shàng lán lǚ, bù hǎo jiàn de yuè mǔ, yào yǔ biǎo xiōng liáng shàng bīn jiè jiàn yī fú zhē chǒu. yuán lái liáng shàng bīn shì gè bù shǒu běn fèn de dǎi rén, zǎo dǎ xià qī xīn cǎo gǎo, biàn dā yìng dào:" yī fú zì yǒu, zhǐ shì jīn rì jìn chéng, tiān sè jǐ wǎn le. huàn jiā mén qiáng, bù zhī shēn qiǎn, lìng yuè mǔ fū rén suī rán yǒu huà, zhòng rén wèi bì jǐn zhī, qù shí yě xū zǐ xì. píng zhe yú jiàn, hái qū xián dì zài cǐ cǎo tà, míng rì kě zǎo wǎng, bù kě wǎn xíng." lǔ gōng zǐ dào:" gē ge shuō de shì." liáng shàng bīn dào:" yú xiōng hái yào dào dōng cūn yí ge rén jiā, shāng liáng yī jiàn xiǎo shì, huí lái zài dé fèng péi." yòu zhǔ fù liáng mā mā dào:" pó zǐ zǒu lù xīn kǔ, yī fà liú tā guò sù, míng rì qù bà." mā mā yě zhī dào hái ér shì gè hǎo yì, zhēn gè bǎ liǎng rén dōu liú zhù le. shéi zhī tā shì gè hǎo jì: zhǐ pà pó zǐ huí qù shí, nà biān lǎo yuán gōng yòu lái xiāng qǐng, lòu chū lǔ gōng zǐ bù céng huí jiā de xiāo xī, zì jǐ bù hǎo qù dǎ tuō mào le. zhèng shì: qī tiān háng dāng rén nán shí, lì dì jī guān guǐ bù zhī. liáng shàng bīn bèi què gōng zǐ, huàn le yī tào xīn nóng, qiào dì chū mén, jìng tóu chéng zhōng gù qiān shì jiā lái.
鲁公子心中不胜欢喜,只是身上蓝缕,不好见得岳母,要与表兄梁尚宾借件衣服遮丑。原来梁尚宾是个不守本分的歹人,早打下欺心草稿,便答应道:“衣服自有,只是今日进城,天色己晚了。宦家门墙,不知深浅,令岳母夫人虽然有话,众人未必尽知,去时也须仔细。凭着愚见,还屈贤弟在此草榻,明日可早往,不可晚行。”鲁公子道:“哥哥说得是。”梁尚宾道:“愚兄还要到东村一个人家,商量一件小事,回来再得奉陪。”又嘱付梁妈妈道:“婆子走路辛苦,一发留他过宿,明日去罢。”妈妈也只道孩儿是个好意,真个把两人都留住了。谁知他是个好计:只怕婆子回去时,那边老园公又来相请,露出鲁公子不曾回家的消息,自己不好去打脱冒了。正是:欺天行当人难识,立地机关鬼不知。梁尚宾背却公子,换了一套新农,俏地出门,径投城中顾佥事家来。
què shuō mèng fū rén shì wǎn jiào lǎo yuán gōng kāi le yuán mén cì hou. kàn kàn rì luò xī shān, hēi yǐng lǐ zhī jiàn yí gè hòu shēng, shēn shàng chuān dé qí qí zhěng zhěng, jiǎo ér zǒu dé huǎng huāng zhāng zhāng, wàng zhe yuán mén yù jìn bù jìn de. lǎo yuán gōng wèn dào:" láng jūn kě shì lǔ gōng zǐ me?" liáng shàng bīn lián máng jū gè gōng yīng dào:" zài xià zhèng shì. yīn lǎo fū rén jiàn zhào, tè dì dào cǐ, wàng qǐ tōng bào." lǎo yuán gōng huāng máng qǐng dào tíng zi zhōng zàn zhù, jí jí de jìn qù bào yǔ fū rén. mèng fū rén jiù chà gè guǎn jiā pó chū lái chuán huà:" qǐng gōng zǐ dào nèi shì xiāng jiàn." cái xià de tíng zi, yòu yǒu liǎng gè yā huán, tí zhe liǎng wǎn shā dēng lái jiē. wān wān qū qū xíng guò duō shǎo fáng zi, hū jiàn zhū jiē huà tú, fāng shì nèi shì. mèng fū rén jiē qǐ zhū lián, bǐng zhú ér dài. nà liáng shàng bīn yī lái shì gè xiǎo jiā chū shēn, bù céng jiàn nèn bān fù jiǎ yàng zi èr lái shì gè cūn láng, bù tōng wén mò sān lái zì zhī jiǎ huò, zhōng shì huái zhe gè guǐ tāi, yì qì bù shèn shū zhǎn. shàng qián xiāng jiàn shí, guì bài yìng dá, yǎn jiàn de lǐ mào cū shū, yǔ yán sè zhì. mèng fū rén xīn xià xiǎng dào:" hǎo guài! quán bù xiàng huàn jiā zǐ dì." yī niàn yòu xiǎng dào:" cháng yán rén pín zhì duǎn, tā nèn dì pín kùn, rú hé guài de tā shī zhāng shī zhì?" zhuǎn le dì èr gè niàn tou, xīn xià yù jiā kě lián qǐ lái.
却说孟夫人是晚教老园公开了园门伺候。看看日落西山,黑影里只见一个后生,身上穿得齐齐整整,脚儿走得谎慌张张,望着园门欲进不进的。老园公问道:“郎君可是鲁公子么?”梁尚宾连忙鞠个躬应道:“在下正是。因老夫人见召,特地到此,望乞通报。”老园公慌忙请到亭子中暂住,急急的进去报与夫人。孟夫人就差个管家婆出来传话:“请公子到内室相见。”才下得亭子,又有两个丫鬟,提着两碗纱灯来接。弯弯曲曲行过多少房子,忽见朱接画图,方是内室。孟夫人揭起朱帘,秉烛而待。那梁尚宾一来是个小家出身,不曾见恁般富贾样子;二来是个村郎,不通文墨;三来自知假货,终是怀着个鬼胎,意气不甚舒展。上前相见时,跪拜应答,眼见得礼貌粗疏,语言涩滞。孟夫人心下想道:“好怪!全不像宦家子弟。”一念又想道:“常言人贫智短,他恁地贫困,如何怪得他失张失智?”转了第二个念头,心下愈加可怜起来。
chá bà, fū rén fēn fù máng pái yè fàn, jiù qǐng xiǎo jiě chū lái xiāng jiàn. ā xiù chū shí bù kěn, bèi mǔ qīn bī le liǎng yī cì, xiǎng zhe:" fù qīn yǒu lài hūn zhī yì, wàn yī rú cǐ, jīn xiāo biàn shì yǒng jué ruò dé jiàn qīn fū yī miàn, sǐ yì gān xīn." dāng xià lí le xiù gé, hán xiū ér chū. mèng fū rén dào:" wǒ ér guò lái jiàn le gōng zǐ, zhǐ xíng xiǎo lǐ bà." jiǎ gōng zǐ cháo shàng lián zuò liǎng gè yī, ā xiù yě fú le liǎng fú, biàn yào huí bù. fū rén dào:" jì shì fū qī, hé fáng tóng zuò?" biàn jiào tā zài zì jǐ jiān xià zuò le. jiǎ gōng zǐ liǎng yǎn zhǐ qiáo nà xiǎo jiě, jiàn tā shēng de duān lì, gǔ suǐ lǐ dōu fā yǎng qǐ lái. zhè lǐ ā xiù zhī dào jiàn le zhēn zhàng fū, dī tóu wú yǔ, mǎn fù sǎ huáng, zhǐ ráo dé kū xià yī chǎng. zhèng shì: zhēn jiǎ bù tóng, xīn cháng gè bié. shǎo qǐng, yǐn zhuàn jǐ dào, fū rén jiào pái zuò liǎng zhuō, shàng miàn yī zhuō qǐng gōng zǐ zuò, dǎ héng yī zhuō niáng ér liǎng gè tóng zuò. fū rén dào:" jīn rì cāng cù fèng yāo, zhǐ yù zhōu xuán gōng zǐ yīn shì, shū bù chéng lǐ, xiū guài xiū guài!" jiǎ gōng zǐ gāng gāng xiè dé gè" dǎ jiǎo" èr zì, miàn pí dōu jí dé tòng hóng le. xí sī, fū rén bǎ nǚ ér shǒu zhì yī shì, lüè xù yī xù. jiǎ gōng zǐ yīng le yī jù, suō le bàn jù. fū rén yě zhǐ rèn tā hài xiū, quán bù wéi guài. nà jiǎ gōng zǐ zài xí shàng zì jué jú cù, běn shì néng yǐn de, zhǐ tuī liàng zhǎi, fū rén yě bù qiáng tā. yòu zuò le yī huí, fū rén fēn fù shōu shí pū chén zài dōng xiāng xià, liú gōng zǐ guò yè. jiǎ gōng zǐ yě jiǎ yì zuò bié yào xíng. fū rén dào:" bǐ cǐ zhì qīn, hé jū xíng jī? wǒ mǔ zǐ hái yǒu zhì yán xiāng gào." jiǎ gōng zǐ xīn zhōng àn xǐ. zhī jiàn yā huán lái bǐng:" dōng xiāng nèi pū shè jǐ wán, qǐng gōng zǐ ān zhì." jiǎ gōng zǐ zuō yī xiè jiǔ, yā huán zhǎng dēng sòng dào dōng xiāng qù le.
茶罢,夫人分付忙排夜饭,就请小姐出来相见。阿秀初时不肯,被母亲逼了两一次,想着:“父亲有赖婚之意,万一如此,今宵便是永诀;若得见亲夫一面,死亦甘心。”当下离了绣阁,含羞而出。孟夫人道:“我儿过来见了公子,只行小礼罢。”假公子朝上连作两个揖,阿秀也福了两福,便要回步。夫人道:“既是夫妻,何妨同坐?”便教他在自己肩下坐了。假公子两眼只瞧那小姐,见他生得端丽,骨髓里都发痒起来。这里阿秀只道见了真丈夫,低头无语,满腹洒惶,只饶得哭下一场。正是:真假不同,心肠各别。少顷,饮馔己到,夫人教排做两桌,上面一桌请公子坐,打横一桌娘儿两个同坐。夫人道:“今日仓卒奉邀,只欲周旋公子姻事,殊不成礼,休怪休怪!”假公子刚刚谢得个“打搅”二字,面皮都急得通红了。席司,夫人把女儿守志一事,略叙一叙。假公子应了一句,缩了半句。夫人也只认他害羞,全不为怪。那假公子在席上自觉局促,本是能饮的,只推量窄,夫人也不强他。又坐了一回,夫人分付收拾铺陈在东厢下,留公子过夜。假公子也假意作别要行。夫人道:“彼此至亲,何拘形迹?我母子还有至言相告。”假公子心中暗喜。只见丫鬟来禀:“东厢内铺设己完,请公子安置。”假公子作揖谢酒,丫鬟掌灯送到东厢去了。
fū rén huàn nǚ ér jìn fáng, gǎn qù shì shěn, kāi le xiāng lǒng, qǔ chū sī fáng yín zi bā shí liǎng, yòu yín bēi èr duì, jīn shǒu shì yī shí liù jiàn, yuē zhí bǎi jīn, yī shǒu jiāo fù nǚ ér, shuō dào:" zuò niáng de shǒu zhōng zhǐ yǒu zhèi xiē, nǐ kě qīn qù jiāo yǔ gōng zǐ, zhù tā xíng pìn wán hūn zhī fèi." ā xiù dào:" xiū dā dā rú hé hǎo qù?" fū rén dào:" wǒ ér, lǐ yǒu jīng quán, shì yǒu huǎn jí. rú jīn gān gà zhī jì, bú shì nǐ qīn qù zhǔ fù, bǎ fū qī zhī qíng dǎ dòng tā, tā rú hé kěn shàng jǐn? qióng hái zi bù zhī shì shì, tǎng huò yǔ wài rén shāng liáng, bèi rén hōng yòu, bǎ dōng xī yī shí huā le, bù wǎng le zuò niáng de yī piàn yòng xīn? nà shí huǐ zhī hé jí! zhè dōng xī yě yào nǐ xiù lǐ cáng qù, bù kě lù rén yǎn mù. ā xiù tīng le zhè yī bān dào lǐ, zhǐ de yī yǔn, biàn dào:" niáng, wǒ zěn hǎo zì qù?" fū rén dào:" wǒ jiào guǎn jiā pó gēn nǐ qù." dāng xià huàn guǎn jiā pó lái dào, fēn fù tā zhǐ děng yè shēn, mì dì sòng xiǎo jiě dào dōng xiāng, yǔ gōng zǐ xù huà. yòu fù ěr dào:" sòng dào shí, nǐ zhī zài mén wài děng hòu, shěng de liǎng xià ài yǎn, bù hǎo jiāo tán." guǎn jiā pó jǐ huì qí yì le.
夫人唤女儿进房,赶去侍婶,开了箱笼,取出私房银子八十两,又银杯二对,金首饰一十六件,约值百金,一手交付女儿,说道:“做娘的手中只有这些,你可亲去交与公子,助他行聘完婚之费。”阿秀道:“羞答答如何好去?”夫人道:“我儿,礼有经权,事有缓急。如今尴尬之际,不是你亲去嘱付,把夫妻之情打动他,他如何肯上紧?穷孩子不知世事,倘或与外人商量,被人哄诱,把东西一时花了,不枉了做娘的一片用心?那时悔之何及!这东西也要你袖里藏去,不可露人眼目。阿秀听了这一班道理,只得依允,便道:“娘,我怎好自去?”夫人道:“我教管家婆跟你去。”当下唤管家婆来到,分付他只等夜深,密地送小姐到东厢,与公子叙话。又附耳道:“送到时,你只在门外等候,省得两下碍眼,不好交谈。”管家婆己会其意了。
zài shuō jiǎ gōng zǐ dú zuò zài dōng xiāng, míng zhī yǒu gè qiāo qī yuán gù, zhǐ shì bù shuì. guǒ rán, yī gēng zhī hòu, guǎn jiā pó ái mén ér jìn, bào dào:" xiǎo jiě zì lái xiāng huì." jiǎ gōng zǐ huāng máng yíng jiē, chóng xīn xù lǐ. yǒu zhè děng shì: nà jiǎ gōng zǐ zài fū rén qián yí gè zì yě jiǎng bù chū, jí zhì jiàn le xiǎo jiě, piān huì wēn cún xù huà! zhè lǐ xiǎo jiě, qǐ chū hài xiū, zhē zhē yǎn yǎn, jīn fān bèi què fū rén, yì bān yě lǎo luò qǐ lái. liǎng gè nǐ wèn wǒ dá, xù le bàn shǎng. ā xiù huà chū zhōng cháng, bù jué liǎng lèi jiāo liú. nà jiǎ gōng zǐ yě zhuāng chū chuí xiōng tàn qì, kāi yǎn lèi suō bí tì, xǔ duō chǒu tài yòu jiǎ yì jiě quàn xiǎo jiě, bào dài chuò qù, jǐn tā shòu yòng. guǎn jiā pó zài fáng mén wài tīng jiàn liǎng xià bēi qì, lián lěi tā yě sǎ huáng, duò xià jǐ diǎn lèi lái. shéi zhī yī biān shì zhēn, yī biān shì jiǎ. ā xiù zài xiù zhōng mō chū yín liǎng shǒu shì, dì yǔ jiǎ gōng zǐ, zài yī zhǔ fù, zì bù bì shuō. jiǎ gōng zǐ shōu guò le, biàn yī shǒu bào zhù xiǎo jiě bǎ dēng ér chuī miè kǔ yāo qiú huān. ā xiù pà shēng zhāng qǐ lái, bèi yā huán men tīng jiàn le, huài le dà shì, zhǐ de miǎn cóng. yǒu rén zuò rú mèng lìng cí yún:
再说假公子独坐在东厢,明知有个跷蹊缘故,只是不睡。果然,一更之后,管家婆捱门而进,报道:“小姐自来相会。”假公子慌忙迎接,重新叙礼。有这等事:那假公子在夫人前一个字也讲不出,及至见了小姐,偏会温存絮话!这里小姐,起初害羞,遮遮掩掩,今番背却夫人,一般也老落起来。两个你问我答,叙了半晌。阿秀话出衷肠,不觉两泪交流。那假公子也装出捶胸叹气,揩眼泪缩鼻涕,许多丑态;又假意解劝小姐,抱待绰趣,尽他受用。管家婆在房门外听见两下悲泣,连累他也洒惶,堕下几点泪来。谁知一边是真,一边是假。阿秀在袖中摸出银两首饰,递与假公子,再一嘱付,自不必说。假公子收过了,便一手抱住小姐把灯儿吹灭苦要求欢。阿秀怕声张起来,被丫鬟们听见了,坏了大事,只得勉从。有人作《如梦令》词云:
kě xī míng huā yī duǒ, xiù mù shēn guī cáng hù. bù yù tàn huā láng, dǒu bèi kuáng fēng cán bèi. cuò wù, cuò wù! yuàn shā dōng fēng fēn fù.
可惜名花一朵,绣幕深闺藏护。不遇探花郎,抖被狂蜂残被。错误,错误!怨杀东风分付。
cháng yán shì bù yī sī, zhōng yǒu hòu huǐ. mèng fū rén yào sī zèng gōng zǐ, yù chéng qīn shì, zhè shì jǐn piàn de yī tuán měi yì, yě shì tiān dà de yī zhuāng shì qíng, rú hé bù jiào lǎo yuán gōng qīn jiàn gōng zǐ yī miàn? jí zhì jiǎ gōng zǐ dào lái, zhǐ hé dāng miàn zhǔ fù yī fān, bǎ dōng xī zèng tā, zài jiào lǎo yuán gōng sòng tā huí qù, kàn gè xià luò, wàn wú yī shī. gàn bù hé, wàn bù hé, jiào nǚ ér chū lái xiāng jiàn, yòu jiào nǚ ér zì wǎng dōng xiāng xù huà. zhè fēn míng fàng yī tiáo fāng biàn lù, rú hé bù zuò chū shì lái? mò shuō, shì jiǎ de, jiù shì zhēn de, yě shǐ bù dé, wǎng zuò le yī shì qiān bān de huà bǐng. zhè yě suàn zuò gū xī zhī ài, fǎn hài le nǚ ér de zhōng shēn. xián huà xiū tí. qiě shuō de huà bǐng. zhè yě suàn zuò gū xī zhī ài, fǎn hài le nǚ ér de zhōng shēn. xián huà xiū tí. qiě shuō jiǎ gōng zǐ dé le pián yí, fàng sōng nà xiǎo jiě qù le. wǔ gǔ shí, fū rén jiào yā huán cuī cù qǐ shēn shū xǐ, yòng xiē chá tāng diǎn xīn zhī lèi. yòu zhǔ fù dào:" zhuō fū bù jiǔ biàn huí, xián xù zǎo zuò zhǔn bèi, xiū de dài màn." jiǎ gōng zǐ bié le fū rén, chū le hòu huā yuán mén, yī tóu zǒu yī tóu xiǎng dào:" wǒ zì zì lǐ piàn le yí gè huàn jiā guī nǚ, yòu dé le xǔ duō cái bó, bù céng lòu chū mǎ jiǎo, wàn fēn jiǎo xìng. zhǐ shì jīn rì lǔ jiā yòu lái, bù wéi quán měi. tīng dé shuō gù qiān shì bù jiǔ biàn huí, wǒ rú jīn zài dān gé tā yī rì, dài míng rì cái fàng tā qù. ruò dé gù qiān shì huí lái, tā biàn bù gǎn qù le, zhè shì jiù shí fēn gān jìng le." jì jiào yǐ dìng, zǒu dào gè jiǔ diàn shàng zì yǐn yī bēi, chī bào le dù lǐ, zhí yán wò dào wǔ hòu, fāng cái huí jiā.
常言事不一思,终有后悔。孟夫人要私赠公子,玉成亲事,这是锦片的一团美意,也是天大的一桩事情,如何不教老园公亲见公子一面?及至假公子到来,只合当面嘱付一番,把东西赠他,再教老园公送他回去,看个下落,万无一失。干不合,万不合,教女儿出来相见,又教女儿自往东厢叙话。这分明放一条方便路,如何不做出事来?莫说,是假的,就是真的,也使不得,枉做了一世牵扳的话柄。这也算做姑息之爱,反害了女儿的终身。闲话休题。且说的话柄。这也算做姑息之爱,反害了女儿的终身。闲话休题。且说假公子得了便宜,放松那小姐去了。五鼓时,夫人教丫鬟催促起身梳洗,用些茶汤点心之类。又嘱付道:“拙夫不久便回,贤婿早做准备,休得怠慢。”假公子别了夫人,出了后花园门,一头走一头想道:“我自自里骗了一个宦家闺女,又得了许多财帛,不曾露出马脚,万分侥幸。只是今日鲁家又来,不为全美。听得说顾佥事不久便回,我如今再担阁他一日,待明日才放他去。若得顾佥事回来,他便不敢去了,这事就十分干净了。”计较已定,走到个酒店上自饮一杯,吃抱了肚里,直延握到午后,方才回家。
lǔ gōng zǐ zhèng děng de bù nài fán, zhǐ wèi méi yǒu yī fú, zhuǎn shēn bù dé. gū niáng yě jiāo zào qǐ lái, jiào zhuāng jiā wǎng dōng cūn xún qǔ ér zi, bìng wú zōng jī. zǒu xiàng xí fù tián shì fáng qián wèn dào:" ér zi yī fú yǒu me?" tián shì dào:" tā zì jǐ jiǎn zài xiāng lǐ, bù céng liú dé yào shi." yuán lái tián shì shì dōng cái tián gòng yuán de nǚ ér, dào yǒu shí fēn yán sè, yòu qiě tōng shū dá lǐ. tián gòng yuán yuán shì shí chéng xiàn zhōng yǒu míng de yí gè háo jié, zhǐ wèi yí gè yǒu sī guān yǔ tā zuò duì tóu, yào xià shǒu hài tā, què shì liáng shàng bīn de fù qīn yǔ tā jiù zǐ lǔ lián xiàn shuō le, lián xiàn yě sù wén qí míng, tì tā jí yī fēn biàn, dé tù qí huò. yīn gǎn jī liáng jiā zhī ēn, bǎ zhè nǚ ér xǔ tā wèi xí. nà tián shì xiàng le fù qīn, yě dài yī fēn xiá qì, jiàn zhàng fū shì gè chǔn huò, yòu qiě bù gàn hǎo shì, xīn xià měi měi bù yuè, kāi kǒu zhǐ jiào zuò" cūn láng". yǐ cǐ fū fù liǎng bù hé shùn, lián yī fú zhī lèi, dōu shì nà" cūn láng" zì jiā shōu shí, lǎo pó bù qù guǎn tā.
鲁公子正等得不耐烦,只为没有衣服,转身不得。姑娘也焦燥起来,教庄家往东村寻取儿子,并无踪迹。走向媳妇田氏房前问道:“儿子衣服有么?”田氏道:“他自己捡在箱里,不曾留得钥匙。”原来田氏是东材田贡元的女儿,到有十分颜色,又且通书达礼。田贡元原是石城县中有名的一个豪杰,只为一个有司官与他做对头,要下手害他,却是梁尚宾的父亲与他舅子鲁廉宪说了,廉宪也素闻其名,替他极一分辨,得兔其祸。因感激梁家之恩,把这女儿许他为媳。那田氏象了父亲,也带一分侠气,见丈夫是个蠢货,又且不干好事,心下每每不悦,开口只叫做“村郎”。以此夫妇两不和顺,连衣服之类,都是那“村郎”自家收拾,老婆不去管他。
què shuō gū zhí liǎng gè zhèng zài xīn jiāo, zhī jiàn liáng shàng bīn mǎn liǎn chūn sè huí jiā. lǎo niáng biàn mà dào:" xiōng dì zài cǐ zhuān děng nǐ de yī fú, nǐ què zài nà li tóng jiǔ, zhěng yè bù guī? yòu méi xún nǐ qù chù!" liáng shàng bīn bù huí niáng huà, yī jìng dào zì jǐ fáng zhōng, bǎ xiù lǐ dōng xī dōu cáng guò le, cái chū lái duì lǔ gōng zǐ dào:" ǒu wèi xiǎo shì chán zhù shēn zi, dān gé le biǎo dì yī rì, xiū guài xiū guài! jīn rì tiān sè yòu wǎn le, míng rì huí zhái bà." lǎo niáng mà dào:" nǐ zhǐ gù bǎ jiàn yī fú jiè yǔ zuò xiōng dì de, děng tā zì jǐ gàn zhèng wù, guǎn tā jīn rì míng rì!" lǔ gōng zǐ dào:" bù dàn yī fú, lián xié wà dōu yào gào jiè." liáng shàng bīn dào:" yǒu yī shuāng qīng duàn zǐ xié zài sī bì pí jiàng jiā yǔn dǐ, jīn wǎn cuī lái, míng rì zǎo fèng chuān qù." lǔ gōng zǐ mò nài hé, zhǐ de yòu zhù le yī xiǔ.
却说姑侄两个正在心焦,只见梁尚宾满脸春色回家。老娘便骂道:“兄弟在此专等你的衣服,你却在那里瞳酒,整夜不归?又没寻你去处!”梁尚宾不回娘话,一径到自己房中,把袖里东西都藏过了,才出来对鲁公子道:“偶为小事缠住身子,担阁了表弟一日,休怪休怪!今日天色又晚了,明日回宅罢。”老娘骂道:“你只顾把件衣服借与做兄弟的,等他自己干正务,管他今日明日!”鲁公子道:“不但衣服,连鞋袜都要告借。”梁尚宾道:“有一双青段子鞋在司壁皮匠家允底,今晚催来,明日早奉穿去。”鲁公子没奈何,只得又住了一宿。
dào míng cháo, liáng shàng bīn zhǐ tuī tóu téng, yòu shuì gè rì gāo yī zhàng, zǎo fàn dōu chī guò le, fāng cái qǐ shēn. bǎ dào páo xié wà màn màn de zhú jiàn bān jiāng chū lái, wú fēi yào yán ái shí kè, wù qí měi shì. lǔ gōng zǐ bù gǎn jiù chuān, yòu jiè gè bāo fú ér bāo hǎo, fù yǔ lǎo pó zǐ ná le. gū niáng shōu shí yī bāo zì mǐ hé xiē guā cài zhī lèi, huàn gè zhuāng jiào sòng gōng yú huí qù, yòu zhǔ fù dào:" ruò qīn shì jiù xù, kě lái huí fù wǒ yī shēng, shěng de wǒ qiān guà." lǔ gōng zǐ fēi yī zhuǎn shēn, liáng shàng bīn xiāng sòng yī bù, yòu shuō dào:" xiōng dì, nǐ cǐ qù xū shì zǐ xì, bù zhī tā yì ér hǎo dǎi, zhēn jiǎ hé rú. yī wǒ shuō, bù rú zhǐ wǎng qián mén yìng tǐng kàn shēn zi jìn qù, pà bú shì tā qīn nǚ xù, gǎn nǐ chū lái? yòu qiě tā jiā chà lǎo yuán gōng qǐng nǐ, yǒu píng yǒu jù, xū bú shì nǐ zì qīng zì jiàn. tā yǒu hǎo yì, zì rán xiāng qǐng ruò shì fān zhuǎn liǎn lái, nǐ pàn dé yǔ tā sù luò yī chǎng, yě jiào jiē fāng shàng rén xiǎo de. tǎng dào hòu yuán kuàng yě zhī dì, bèi tā àn suàn, nǐ què méi yǒu gè tuì bù." lǔ gōng zǐ yòu dào:" gē ge shuō de shì." zhèng shì: bèi hòu hài tā dāng miàn hǎo, yǒu xīn rén duì méi xīn rén.
到明朝,梁尚宾只推头疼,又睡个日高一丈,早饭都吃过了,方才起身。把道袍、鞋、袜慢慢的逐件搬将出来,无非要延捱时刻,误其美事。鲁公子不敢就穿,又借个包袱儿包好,付与老婆子拿了。姑娘收拾一包自米和些瓜菜之类,唤个庄窖送公于回去,又嘱付道:“若亲事就绪,可来回复我一声,省得我牵挂。”鲁公子非揖转身,梁尚宾相送一步,又说道:“兄弟,你此去须是仔细,不知他意儿好歹,真假何如。依我说,不如只往前门硬挺看身子进去,怕不是他亲女婿,赶你出来?又且他家差老园公请你,有凭有据,须不是你自轻自贱。他有好意,自然相请;若是翻转脸来,你拚得与他诉落一场,也教街坊上人晓得。倘到后园旷野之地,被他暗算,你却没有个退步。”鲁公子又道:“哥哥说得是。”正是:背后害他当面好,有心人对没心人。
lǔ gōng zǐ huí dào jiā lǐ, jiāng yī fú xié wà zhuāng bàn qǐ lái. zhǐ yǒu tóu zhōng fēn cùn bú duì, bù céng jiè dé. bǎ jiù de tuō jiāng xià lái, yòng qīng shuǐ bǎi jìng, jiào pó zǐ zài lín shè jiā jiè gè yùn dǒu, chuī xiē huǒ lái yùn dé zhí zhí de, yǒu xiē mó huài de qù chù, zài bǎ xiē fàn ér zhān dé yìng yìng de, mò ér tú dé hēi hēi de. zhǐ zhè dǐng jīn, yě nòng le yí gè duō shí chén, zuǒ dài yòu dài, zhǐ pà bù zhèng. jiào pó zǐ kàn de jiàn jiàn tíng dāng le, fāng cái yí bù jìng tóu gù qiān shì jiā lái. mén gōng rèn shì shēng jiào, huí dào:" lǎo yé dōng zhuāng qù le." lǔ gōng zǐ zhōng shì huàn jiā zǐ dì, bù huāng bù máng de shuō dào:" kě tōng bào lǎo fū rén, shuō dào lǔ mǒu zài cǐ." mén gōng fāng zhī shì lǔ gōng zǐ, què bù xiǎo de lái qíng, biàn dào:" lǎo yé bù zài jiā, xiǎo rén bù gǎn luàn chuán." lǔ gōng zǐ dào:" lǎo fū rén yǒu mìng, huàn wǒ dào lái, nǐ qù tōng bào zì zhī, xū bù lián lěi nǐ men." mén gōng chuán huà jìn qù, bǐng shuō:" lǔ gōng zǐ zài wài yào jiàn, hái shì liú tā jìn lái, hái shì cí tā?"
鲁公子回到家里,将衣服鞋袜装扮起来。只有头中分寸不对,不曾借得。把旧的脱将下来,用清水摆净,教婆子在邻舍家借个熨斗,吹些火来熨得直直的,有些磨坏的去处,再把些饭儿粘得硬硬的,墨儿涂得黑黑的。只这顶巾,也弄了一个多时辰,左带右带,只怕不正。教婆子看得件件停当了,方才移步径投顾佥事家来。门公认是生窖,回道:“老爷东庄去了。”鲁公子终是宦家子弟,不慌不忙的说道:“可通报老夫人,说道鲁某在此。”门公方知是鲁公子,却不晓得来情,便道:“老爷不在家,小人不敢乱传。”鲁公子道:“老夫人有命,唤我到来,你去通报自知,须不连累你们。”门公传话进去,禀说:“鲁公子在外要见,还是留他进来,还是辞他?”
mèng fū rén tīng shuō, chī le yī jīng, xiǎng:" tā qián rì qù de, rú hé yòu lái? qiě qǐng dào zhèng tīng zuò xià." xiān jiào guǎn jiā pó chū qù, wèn tā yǒu hé huà shuō. guǎn jiā pó chū lái qiáo le yī qiáo, huāng máng zhuǎn shēn jìn qù, duì lǎo fū rén dào:" zhè gōng zǐ shì jiǎ de, bú shì qián yè de liǎn ér. qián yè shì pàng pàng ér de, hēi hēi ér de jīn rú jīn shì zì zì ér de, shòu shòu ér de." fū rén bù xìn dào:" yǒu zhè děng shì!" qīn dào hòu táng, cóng lián nèi zhāng kàn, guǒ rán bú shì le. mèng fū rén xīn shàng wěi jué bù xià, jiào guǎn jiā pó chū qù, xì xì bǎ jiā shì pán wèn, tā dá lái yī zì wú chà. mèng fū rén chū jiàn jiǎ gōng zǐ zhī shí, xīn zhōng yuán yǒu xiē yí huò jīn fān de rén cái qīng xiù, yǔ yán wén yǎ, dào xiàng zhēn gōng zǐ yàng zi. zài wèn tā jīn rì wèi hé ér lái, dá dào:" qián méng lǎo yuán gōng chuán yǔ hū huàn, yīn lǔ mǒu jī zhì xiāng sī, jīn zǎo cái huí, tè lái cān yè, wàng shù chí wù zhī zuì." fū rén dào:" zhè shì zhēn qíng wú yí le. zhǐ bù zhī qián yè dǎ tuō mào de yuān jiā, yòu shì nà lǐ lái de?" huāng máng zhuǎn shēn jìn fáng, yǔ nǚ ér shuō qí yuán gù, yòu dào:" zhè dōu shì zuò diē de bù cún tiān lǐ, hài nǐ rú cǐ huǐ zhī bù jí! xìng ér méi rén zhī dào, wǎng shì bù xū tí le. rú jīn nǚ xù zài wài, shì wǒ tè dì qǐng lái de, wú wù xiāng zèng, rú zhī nài hé?" zhèng shì: zhǐ yīn yī zhāo cuò, mǎn pán dōu shì kōng. ā xiù tīng bà, dāi le bàn shǎng. nà shí yī dǔ zi qíng huái, hǎo nán miáo xiě: shuō huǎng yòu bú shì huāng, shuō xiū yòu bú shì xiū, shuō nǎo yòu bú shì nǎo, shuō kǔ yòu bú shì kǔ, fēn míng shì luàn zhēn cì tǐ, tòng yǎng nán yán. xǐ de tā zhì qì guò rén, zǎo yǒu le yī fēn zhǔ yì, biàn dào:" mǔ qīn qiě yǔ tā xiāng jiàn, wǒ zì yǒu dào li."
孟夫人听说,吃了一惊,想:“他前日去得,如何又来?且请到正厅坐下。”先教管家婆出去,问他有何话说。管家婆出来瞧了一瞧,慌忙转身进去,对老夫人道:“这公子是假的,不是前夜的脸儿。前夜是胖胖儿的,黑黑儿的巾;如今是自自儿的,瘦瘦儿的。”夫人不信道:“有这等事!”亲到后堂,从帘内张看,果然不是了。孟夫人心上委决不下,教管家婆出去,细细把家事盘问,他答来一字无差。孟夫人初见假公子之时,心中原有些疑惑;今番的人才清秀,语言文雅,倒像真公子样子。再问他今日为何而来,答道:“前蒙老园公传语呼唤,因鲁某羁滞乡司,今早才回,特来参谒,望恕迟误之罪。”夫人道:“这是真情无疑了。只不知前夜打脱冒的冤家,又是那里来的?”慌忙转身进房,与女儿说其缘故,又道:“这都是做爹的不存天理,害你如此悔之不及!幸而没人知道,往事不须题了。如今女婿在外,是我特地请来的,无物相赠,如之奈何?”正是:只因一着错,满盘都是空。阿秀听罢,呆了半晌。那时一肚子情怀,好难描写:说谎又不是慌,说羞又不是羞,说恼又不是恼,说苦又不是苦,分明似乱针刺体,痛痒难言。喜得他志气过人,早有了一分主意,便道:“母亲且与他相见,我自有道理。”
mèng fū rén yī le nǚ ér yán yǔ, chū tīng lái xiāng jiàn gōng zǐ. gōng zǐ duō yī bǎ xiào yǐ cháo shàng fàng xià," qǐng yuè mǔ dà rén shàng zuò, dài xiǎo xù lǔ mǒu bài jiàn." mèng fū rén qiān ràng le yī huí, cóng páng zhàn lì, shòu le liǎng bài, biàn jiào guǎn jiā pó fú qǐ kàn zuò. gōng zǐ dào:" lǔ mǒu zhǐ wèi jiā pín, yǒu quē lǐ shù. méng yuè mǔ dà rén bù qì, cǐ ēn shēng sǐ bù wàng." fū rén zì jué huáng guī, wú yán kě dá. máng jiào guǎn jiā pó bǎ tīng mén yǎn shàng, qǐng xiǎo jiě chū lái xiāng jiàn. ā xiù zhàn zhù lián nèi, rú hé kěn yí bù! zhǐ jiào guǎn jiā pó chuán yǔ dào:" gōng zǐ bù gāi dān tú xiāng sī, fù le wǒ mǔ zǐ yī piàn měi yì." gōng zǐ tuī gù dào:" mǒu yīn huàn bìng xiāng sī, yǒu shī bēn qū. jīn fāng jiàn yuē, rú hé biàn shuō xiāng fù?" ā xiù zài lián nèi huí dào:" yī rì yǐ qián, cǐ shēn shì gōng zǐ zhī shēn, jīn chí le yī rì, bù kān fú shì jīn zhì, yǒu diàn qīng mén. biàn shì jīn bó zhī lèi, yì bù néng xiāng zhù le. suǒ cún jīn jí èr gǔ, jīn bèi yī duì, liáo biǎo cùn yì. gōng zǐ xuān bié xuǎn liáng yīn, xiū de yǐ qiè wèi niàn." guǎn jiā pó jiāng liǎng bān shǒu shì dì yǔ gōng zǐ, gōng zǐ hái yí shì huǐ qīn de shuō huà, nà lǐ kěn shōu. ā xiù yòu dào:" gōng zǐ dàn liú xià, bù jiǔ zì yǒu fèn xiǎo. gōng le qǐng kuài zhuǎn shēn, liú cǐ wú yì!" shuō bà, zhǐ tīng dé gěng gěng yè yàn de kū le jìn qù. lǔ xué céng yù jiā yí huò, xiàng fū rén fā zuò dào:" xiǎo xù suī pín, fēi wéi zhè liǎng jiàn shǒu shì ér lái. jīn rì xiǎo jiě shì yǒu jué jué zhī yì, lǎo fū rén rú hé bù chū yī yǔ? jì rú cǐ xiāng dài, yòu hū huàn lǔ mǒu zé shèn?" fū rén dào:" wǒ mǔ zǐ bìng wú yì xīn. zhǐ wèi gōng zǐ lái chí, bù jiāng yīn shì wéi zhòng, suǒ yǐ xiǎo nǚ xīn zhōng fèn yuàn, gōng zǐ xiū de duō yí." lǔ xué céng zhǐ shì bù xìn, xù qǐ fù qīn cún rì xǔ duō qíng fèn," rú jīn yī sǐ yī shēng, yī pín yī fù, jiù rěn de gǎi biàn le? lǔ mǒu zhǐ kào de yuè mǔ yī rén zuò zhǔ, rú hé yī rì hòu, yě shēng tuì huǐ zhī xīn le?" láo láo sì sì de shuō gè bù xiū.
孟夫人依了女儿言语,出厅来相见公子。公子掇一把校椅朝上放下,“请岳母大人上坐,待小婿鲁某拜见。”孟夫人谦让了一回,从旁站立,受了两拜,便教管家婆扶起看坐。公子道:“鲁某只为家贫,有缺礼数。蒙岳母大人不弃,此恩生死不忘。”夫人自觉惶傀,无言可答。忙教管家婆把厅门掩上,请小姐出来相见。阿秀站住帘内,如何肯移步!只教管家婆传语道:“公子不该担图乡司,负了我母子一片美意。”公子推故道:“某因患病乡司,有失奔趋。今方践约,如何便说相负?”阿秀在帘内回道:“一日以前,此身是公子之身,今迟了一日,不堪伏侍巾栉,有玷清门。便是金帛之类,亦不能相助了。所存金级二股,金钡一对,聊表寸意。公子宣别选良姻,休得以妾为念。”管家婆将两般首饰递与公子,公子还疑是悔亲的说话,那里肯收。阿秀又道:“公子但留下,不久自有分晓。公了请快转身,留此无益!”说罢,只听得哽哽咽咽的哭了进去。鲁学曾愈加疑惑,向夫人发作道:“小婿虽贫,非为这两件首饰而来。今日小姐似有决绝之意,老夫人如何不出一语?既如此相待,又呼唤鲁某则甚?”夫人道:“我母子并无异心。只为公子来迟,不将姻事为重,所以小女心中愤怨,公子休得多疑。”鲁学曾只是不信,叙起父亲存日许多情分,“如今一死一生,一贫一富,就忍得改变了?鲁某只靠得岳母一人做主,如何一日后,也生退悔之心了?”劳劳四四的说个不休。
mèng fū rén yǒu kǒu nán biàn, dào bèi tā chán zhù shēn zi, bù hào dòng shēn. hū tīng dé lǐ miàn luàn jiāng qǐ lái, yā huán qì chuǎn chuǎn de bēn lái bào dào:" nǎi nǎi, bù hǎo le! kuài lái jiù xiǎo jiě!" xià dé mèng fū rén yī shēn lěng hàn, bā bù dé zài tiān liǎng zhǐ jiǎo zài dù xià, guǎn jiā pó fú zhe zuǒ yè, pǎo dào xiù gé, zhī jiàn nǚ ér jiāng luó pà yī fú, yì sǐ zài chuáng shàng. jí jí jiě jiù shí, qì jǐ jué le, jiào huàn bù xǐng, mǎn fáng rén dōu kū qǐ lái. lǔ gōng zǐ tīng xiǎo jiě lǎn sǐ, hái dào shì zuò chéng de quān tào, niǎn tā chū mén, jǐ zì zài tīng zhōng rǎng guā. mèng fū rén rěn zhe téng tòng, chuán huà qǐng gōng zǐ jìn lái. gōng zǐ lái dào xiù gé, zhī jiàn yá chuáng jǐn bèi shàng, zhí tǐng tǐng tǎng zhe gè sǐ xiǎo jiě. fū rén kū dào:" xián xù, nǐ jīn fān rèn yī rèn qī zǐ." gōng zǐ dāng xià rú wàn jiàn cuán xīn, fàng shēng dà kū. fū rén dào:" xián xù, cǐ chù fēi nǐ jiǔ tíng zhī suǒ, pà rě chū shì fēi, xiàn lèi bù xiǎo, kuài qǐng huí bà." jiào guǎn jiā pó jiāng liǎng bān shǒu shì, nà zài gōng zǐ xiù zhōng, sòng tā chū qù. lǔ gōng zǐ wú kě nài hé, zhǐ de juān lèi chū mén qù le.
孟夫人有口难辨,倒被他缠住身子,不好动身。忽听得里面乱将起来,丫鬟气喘喘的奔来报道:“奶奶,不好了!快来救小姐!”吓得孟夫人一身冷汗,巴不得再添两只脚在肚下,管家婆扶着左腋,跑到绣阁,只见女儿将罗怕一幅,缢死在床上。急急解救时,气己绝了,叫唤不醒,满房人都哭起来。鲁公子听小姐缆死,还道是做成的圈套,捻他出门,几自在厅中嚷刮。孟夫人忍着疼痛,传话请公子进来。公子来到绣阁,只见牙床锦被上,直挺挺躺着个死小姐。夫人哭道:“贤婿,你今番认一认妻子。”公子当下如万箭攒心,放声大哭。夫人道:“贤婿,此处非你久停之所,怕惹出是非,馅累不小,快请回罢。”教管家婆将两般首饰,纳在公子袖中,送他出去。鲁公子无可奈何,只得捐泪出门去了。
zhè lǐ mèng fū rén yī miàn ān pái rù liàn, yī miàn dōng zhuāng qù bào gù qiān shì huí lái. zhǐ shuō nǚ ér bù yuàn tíng hūn, zì yì shēn sǐ. gù qiān shì ào huǐ bù dié, kū le yī chǎng, ān pái chéng sàng chū bìn bù tí. hòu rén yǒu shī zàn ā xiù yún:
这里孟夫人一面安排入殓,一面东庄去报顾佥事回来。只说女儿不愿停婚,自缢身死。顾佥事懊悔不迭,哭了一场,安排成丧出殡不题。后人有诗赞阿秀云:
sǐ shēng yī nuò zhòng gàn jīn, shuí liào hǎo móu huò jǐng shēn? sān chǐ hóng luó bào fū zhǔ, shǐ zhī wū tǐ bù wū xīn.
死生一诺重干金,谁料好谋祸阱深?三尺红罗报夫主,始知污体不污心。
què shuō lǔ gōng zǐ huí jiā kàn le jīn chāi diàn, kū yī huí, tàn yī huí, yí yī huí, yòu jiě yī huí, zhèng bù zhī shén me yuán gù, yě zhǐ shì zì jiā mìng bó suǒ zhì ěr. guò le yī wǎn, cì rì bǎ jiè lái de yī fú xié wà, yī jiù bāo hǎo, qīn dào gū niáng jiā qù sòng hái. liáng shàng bīn xiǎo de gōng zǐ dào lái, dào duǒ le chū qù. gōng zǐ jiàn le gū niáng, shuō qǐ xiǎo jiě yì sǐ yī shì, liáng mā mā lián shēng gǎn tàn, liú gōng zǐ jiǔ fàn qù le.
却说鲁公子回家看了金钗钿,哭一回,叹一回,疑一回,又解一回,正不知什么缘故,也只是自家命薄所致耳。过了一晚,次日把借来的衣服鞋袜,依旧包好,亲到姑娘家去送还。梁尚宾晓得公子到来,到躲了出去。公子见了姑娘,说起小姐缢死一事,梁妈妈连声感叹,留公子酒饭去了。
liáng shàng bīn huí lái, wèn dào:" fāng cái biǎo dì zài cǐ, shuō céng dào gù jiā qù bù céng?" liáng mā mā dào:" zuó rì qù de. bù zhī shén me yuán gù, nà xiǎo jiě chēn guài tā lái chí yī rì, zì yì ér sǐ." liáng shàng bīn bù jué shī kǒu jiào shēng:" ā yā, kě xī hǎo gè biāo zhì xiǎo jiě!" liáng mā mā dào:" nǐ nà lǐ jiàn lái?" liáng shàng bīn zhē yǎn bù lái, zhǐ de bǎ zì jǐ dǎ tuō mào shì, shù le yī biàn. liáng mā mā dà jīng, mà dào:" méi tiān lǐ de qín shòu, zuò chū zhè yàng gòu dàng! nǐ zhè fáng qīn shì hái kuī mǔ jiù zuò chéng nǐ de. nǐ jīn rì ēn jiāng chóu bào, fǎn qù pò huài le zuò xiōng dì de yīn yuán, yòu hài le gù xiǎo jiě yī mìng, rǔ xīn hé ān?" gàn qín shòu, wàn qín shòu, mà dé liáng shàng bīn kāi kǒu bù dé. zǒu dào zì jǐ fáng zhōng, tián shì bì le fáng mén, zài lǐ miàn mà dào:" nǐ zhè yàng bú yì zhī rén, bù jiǔ zì yǒu tiān bào, xiū xiǎng shàn zhōng! cóng jīn nǐ zì nǐ, wǒ zì wǒ, xiū de lái lián lěi rén!" liáng shàng bīn yī dù qì, zhèng méi chū chù, yòu bèi lǎo pó sù shuō. yī jiǎo diē kāi fáng mén, jiū le lǎo pó tóu fà biàn dǎ. yòu shì liáng mā mā zǒu lái, hē le ér zi chū qù. tián shì chuí xiōng dà kū, yào sǐ yào huó. liáng mā mā quàn tā bú zhù, huàn gè xiǎo jiào tái huí niáng jiā qù le.
梁尚宾回来,问道:“方才表弟在此,说曾到顾家去不曾?”梁妈妈道:“昨日去的。不知什么缘故,那小姐嗔怪他来迟一日,自缢而死。”梁尚宾不觉失口叫声:“啊呀,可惜好个标致小姐!”梁妈妈道:“你那里见来?”梁尚宾遮掩不来,只得把自己打脱冒事,述了一遍。梁妈妈大惊,骂道:“没天理的禽兽,做出这样勾当!你这房亲事还亏母舅作成你的。你今日恩将仇报,反去破坏了做兄弟的姻缘,又害了顾小姐一命,汝心何安?”干禽兽,万禽兽,骂得梁尚宾开口不得。走到自己房中,田氏闭了房门,在里面骂道:“你这样不义之人,不久自有天报,休想善终!从今你自你,我自我,休得来连累人!”梁尚宾一肚气,正没出处,又被老婆诉说。一脚跌开房门,揪了老婆头发便打。又是梁妈妈走来,喝了儿子出去。田氏捶胸大哭,要死要活。梁妈妈劝他不住,唤个小轿抬回娘家去了。
liáng mā mā yòu qì yòu kǔ, yòu shòu le jīng, yòu chóu shì jī bài lù. dàng wǎn yī yè bù shuì, xiào. liáng shàng bīn jiù fèn bù xī, biàn mà dào:" zéi pō fù! zhī dào nǐ zhù zài niáng jiā yī shì, rú hé yòu yǒu huí jiā de rì zi?" liǎng xià yòu zhēng nào qǐ lái. tián shì dào:" nǐ gàn le kuī xīn de shì, qì sǐ le lǎo niáng, yòu lái xiāo dào wǒ! wǒ jīn rì ruò bú shì pó sǐ, yǒng bú jiàn nǐ' cūn láng' zhī miàn!" liáng shàng bīn dào:" pà duàn le lǎo pó zhǒng? yào nǐ zhè pō fù jiàn wǒ! zhǐ jīn rì biàn xiū le nǐ qù, zài mò shàng mén!" tián shì dào:" wǒ nìng kě zhōng shēn shǒu guǎ, yě bù yuàn suí nǐ zhè yàng bú yì zhī tú. ruò shì xiū le dào de gān jìng, huí qù shāo gè lì shì." liáng shàng bīn yī xiàng fū qī wú yuán, dào cǐ shuō le jìn tóu huà, biē le yī kǒu qì, zhēn gè jiù xiě le lí shū, shǒu yìn, fù yǔ tián shì. tián shì bài bié pó pó líng wèi, kū le yī chǎng. chū mén ér qù. zhèng shì:
梁妈妈又气又苦,又受了惊,又愁事迹败露。当晚一夜不睡,孝。梁尚宾旧愤不息,便骂道:“贼泼妇!只道你住在娘家一世,如何又有回家的日子?”两下又争闹起来。田氏道:“你干了亏心的事,气死了老娘,又来消道我!我今日若不是婆死,永不见你‘村郎’之面!”梁尚宾道:“怕断了老婆种?要你这泼妇见我!只今日便休了你去,再莫上门!”田氏道:“我宁可终身守寡,也不愿随你这样不义之徒。若是休了到得干净,回去烧个利市。”梁尚宾一向夫妻无缘,到此说了尽头话,憋了一口气,真个就写了离书,手印,付与田氏。田氏拜别婆婆灵位,哭了一场。出门而去。正是:
yǒu xīn qù diào tā rén fù, wú fú nán zhāo zì jǐ qī. kě xī tián jiā xián huì dà, yī chǎng xiāng mà biàn fēn lí.
有心去调他人妇,无福难招自己妻。可惜田家贤慧大,一场相骂便分离。
huà fēn liǎng tóu. zài shuō mèng fū rén zhuī sī nǚ ér, wú rì bù kū. xiǎng dào:" xìn shì lǎo ōu chù qù de, nà hēi pàng hàn zi, yòu shì lǎo ōu yǐn lái de, ruò bú shì tōng tóng zuò bì, yě bì rán lòu xiè tā rén le." děng zhàng fū chū mén bài jiào, huàn lǎo ōu dào zhōng táng, zài yī xùn wèn. què shuō lǎo ōu chuán mìng zhī shí, qí shí bù céng xiè lòu, shì lǔ xué céng zì jiā bù hé jiè nóng, rě chū lái de hǎo jì. dàng yè lái de shì jiǎ gōng zǐ, yī rì hòu lái de shì zhēn gōng zǐ. mèng fū rén dù lǐ míng míng xiǎo de yǒu liǎng gè rén, nà lǎo ōu dù lǐ hái zì rèn zuò yí ge rén, suí tā fēn biàn, rú hé dé míng bái? fū rén dà nù, hē jiào shǒu xià bǎ tā tuō fān zài dì, zhòng zé sān shí bǎn zi, dǎ dé pí kāi xuè pēn.
话分两头。再说孟夫人追思女儿,无日不哭。想道:“信是老欧畜去的,那黑胖汉子,又是老欧引来的,若不是通同作弊,也必然漏泄他人了。”等丈夫出门拜窖,唤老欧到中堂,再一讯问。却说老欧传命之时,其实不曾泄漏,是鲁学曾自家不合借农,惹出来的好计。当夜来的是假公子,一日后来的是真公子。孟夫人肚里明明晓得有两个人,那老欧肚里还自任做一个人,随他分辨,如何得明白?夫人大怒,喝教手下把他拖番在地,重责三十板子,打得皮开血喷。
gù qiān shì yī rì ǒu dào yuán zhōng, jiào lǎo yuán gōng sǎo dì, tīng shuō bèi fū rén dǎ huài, dòng dǎn bù dé, jiào rén fú lái, wèn qí yuán gù. lǎo ōu jiāng fū rén chà qù yuē lǔ gōng zǐ lái jiā, jí yè jiān fáng zhōng xiāng huì zhī shì, yī yī shuō le. gù qiān shì dà nù dào:" yuán lái rú cǐ!" biàn jiào dǎ jiào, qīn dào xiàn zhōng, yǔ zhī xiàn sù zhī qí shì. yào jiāng lǔ xué céng dǐ cháng nǚ ér zhī mìng. zhī xiàn jiào bǔ le zhuàng cí, chāi rén ná lǔ xué céng dào lái, dāng táng shěn wèn. lǔ gōng zǐ shì lǎo shí rén, jiù bǎ shí qíng xì xì shuō le:" jiàn yǒu jīn chāi diàn liǎng bān, shì tā suǒ zèng, qí hòu yuán sī huì zhī shì, qí shí méi yǒu." zhī xiàn jiù huàn tóng gōng lǎo ōu duì zhèng. zhè lǎo rén jiā liǎng yǎn mó hu, qián fān hēi yè lǐ rèn jiǎ gōng zǐ de miàn páng bù zhēn, yòu qiě jīn rì jiā zhǔ fēn fù le shuō huà, yī kǒu yǎo dìng lǔ gōng zǐ, zài bù sōng fàng. zhī xiàn yòu xuàn le gù qiān shì rén qíng, zhuó shí yòng xíng kǎo dǎ. lǔ gōng zǐ chī kǔ bù guò, zhǐ de zhāo dào:" gù nǎi nǎi hǎo yì xiāng huàn, jiāng jīn chāi diàn zhù wèi pìn zī. ǒu jiàn ā xiù měi mào, bù hé zhé qǐ yín xīn, qiǎng bī xíng jiān. dào dì yī rì, bù hé yòu wǎng, zhì ā xiù xiū fèn zì yì." zhī xiàn lù le kǒu cí, shěn dé lǔ xué céng yǔ ā xiù kōng yán yì hūn, shàng wèi xíng pìn guò mén, nán yǐ fū qī ér lùn. jì yīn jiān zhì sǐ, hé yī wēi bī lǜ wèn jiǎo. yī miàn fā zài sǐ qiú láo lǐ, yī miàn bèi wén shū shēn xiáng shàng sī. mèng fū rén wén zhī cǐ xìn dà jīng, yòu fǎng dé tā jiā zhǐ yǒu yí gè lǎo pó zǐ, yě xià dé bìng dǎo, wú rén sòng fàn. xiǎng qǐ:" zhè shì yǔ lǔ gōng zǐ quán méi xiāng gān, dào shì wǒ hài le tā." sī xià chǔ xiē yín liǎng, fēn fù guǎn jiā pó yāng rén tì tā láo zhōng shǐ yòng. yòu lǚ cì quàn zhàng fū bǎo quán gōng zǐ xìng mìng. gù qiān shì yù jiā fèn nù. shí chéng xiàn bǎ zhè jiàn shì dàng zuò xīn wén yán jiē chuán shuō. zhèng shì: hǎo shì bù chū mén, è shì xíng qiān lǐ, gù qiān shì wèi zhè shēng míng bù hǎo, bì yù zhì lǔ xué céng yú sǐ dì.
顾佥事一日偶到园中,叫老园公扫地,听说被夫人打坏,动掸不得,教人扶来,问其缘故。老欧将夫人差去约鲁公子来家,及夜间房中相会之事,一一说了。顾佥事大怒道:“原来如此!”便叫打轿,亲到县中,与知县诉知其事。要将鲁学曾抵偿女儿之命。知县教补了状词,差人拿鲁学曾到来,当堂审问。鲁公子是老实人,就把实情细细说了:“见有金钗钿两般,是他所赠,其后园私会之事,其实没有。”知县就唤同公老欧对证。这老人家两眼模糊,前番黑夜里认假公子的面庞不真,又且今日家主分付了说话,一口咬定鲁公子,再不松放。知县又绚了顾佥事人情,着实用刑拷打。鲁公子吃苦不过,只得招道:“顾奶奶好意相唤,将金钗钿助为聘资。偶见阿秀美貌,不合辄起淫心,强逼行奸。到第一日,不合又往,致阿秀羞愤自缢。”知县录了口词,审得鲁学曾与阿秀空言议婚,尚未行聘过门,难以夫妻而论。既因奸致死,合依威逼律问绞。一面发在死囚牢里,一面备文书申详上司。孟夫人闻知此信大惊,又访得他家只有一个老婆子,也吓得病倒,无人送饭。想起:“这事与鲁公子全没相干,到是我害了他。”私下处些银两,分付管家婆央人替他牢中使用。又屡次劝丈夫保全公子性命。顾佥事愈加忿怒。石城县把这件事当做新闻沿街传说。正是:好事不出门,恶事行千里,顾佥事为这声名不好,必欲置鲁学曾于死地。
zài shuō yǒu gè chén lián yù shǐ, hú guǎng jí guàn, fù qīn yǔ gù qiān shì shì tóng bǎng jìn shì, yǐ cǐ gù qiān shì jiào tā shì nián zhí. cǐ rén shào nián cōng chá, zhuān hǎo biàn yuān xī wǎng. qí shí zhèng fèng chà xún àn jiāng xī. wèi rù jìng shí, gù qiān shì xiān qù zhǔ tuō cǐ shì. chén yù shǐ kǒu suī lǐng mìng, xīn xià bù yǐ wéi rán. lì rèn yī rì, biàn fā pái àn lín gàn zhōu, xià dé nà yī fǔ guān lì niào liú pì gǔn. shěn lù rì qī, gè xiàn jiāng fàn rén jiě jìn. chén yù shǐ shěn dào lǔ xué céng yì qǐ, yuè le zhāo cí, yòu bǎ jīn chāi diàn kàn le, jiào lǔ xué céng wèn dào:" zhè jīn chāi diàn shì chū cì yǔ nǐ de me?" lǔ xué céng dào:" xiǎo rén zhǐ qù de yī cì, bìng wú èr cì." yù shǐ dào:" zhāo shàng shuō yī rì hòu yòu qù, shì zěn me shuō?" lǔ xué céng kǒu chēng yuān wǎng, sù dào:" xiǎo rén de fù qīn cún rì, dìng xià gù jiā qīn shì. yīn fù qīn shì gè qīng guān, sǐ hòu jiā dào xiāo fá, xiǎo rén wú lì xíng pìn. yuè fù gù qiān shì yù yào huǐ qīn, shì yuè mǔ bù kěn, sī xià chà lǎo yuán gōng lái huàn xiǎo rén qù, xǔ zèng jīn bó. xiǎo rén yuán shēn zài xiāng, yī rì hòu fāng qù. nà rì zhī jiàn dé yuè mǔ, bìng bù céng jiàn xiǎo jiě zhī miàn, zhè jiān qíng shì qū zhāo de." yù shǐ dào:" jì bù céng jiàn xiǎo jiě, zhè jīn chāi diàn hé rén zèng nǐ?" lǔ xué céng dào:" xiǎo jiě lì zài lián nèi, zhǐ zé bèi xiǎo rén lái chí wù shì, mò shuō hūn yīn, lián jīn bó yě bù néng xiāng zèng le, zhè jīn chāi diàn quán liú gè yì niàn. xiǎo rén hái zhǐ rèn zuò huǐ qīn de huà, yǔ yuè mǔ zhēng biàn. bù qī xiǎo jiě fáng zhōng yì sǐ, xiǎo rén zhì jīn bù zhī qí gù." yù shǐ dào:" nèn bān shuō, dàng yè nǐ bù céng dào hòu yuán qù le." lǔ xué céng dào:" shí bù céng qù."
再说有个陈濂御史,湖广籍贯,父亲与顾佥事是同榜进士,以此顾佥事叫他是年侄。此人少年聪察,专好辨冤析枉。其时正奉差巡按江西。未入境时,顾佥事先去嘱托此事。陈御史口虽领命,心下不以为然。莅任一日,便发牌按临赣州,吓得那一府官吏尿流屁滚。审录日期,各县将犯人解进。陈御史审到鲁学曾一起,阅了招词,又把金钗钿看了,叫鲁学曾问道:“这金钗钿是初次与你的么?”鲁学曾道:“小人只去得一次,并无二次。”御史道:“招上说一日后又去,是怎么说?”鲁学曾口称冤枉,诉道:“小人的父亲存日,定下顾家亲事。因父亲是个清官,死后家道消乏,小人无力行聘。岳父顾佥事欲要悔亲,是岳母不肯,私下差老园公来唤小人去,许赠金帛。小人员身在乡,一日后方去。那日只见得岳母,并不曾见小姐之面,这奸情是屈招的。”御史道:“既不曾见小姐,这金钗钿何人赠你?”鲁学曾道:“小姐立在帘内,只责备小人来迟误事,莫说婚姻,连金帛也不能相赠了,这金钗钿权留个忆念。小人还只认做悔亲的话,与岳母争辨。不期小姐房中缢死,小人至今不知其故。”御史道:“恁般说,当夜你不曾到后园去了。”鲁学曾道:“实不曾去。”
yù shǐ xiǎng le yī huí:" ruò tè dì huàn qù, qǐ zhǐ zèng tā chāi diàn èr wù? xiáng ā xiù bào yuàn kǒu qì, bì rán xiān yǒu rén mào qù dōng xī, lián jiān piàn dōu shì yǒu de, yǐ zhì xiū fèn ér sǐ." biàn jiào lǎo ōu wèn dào:" nǐ dào lǔ jiā shí, kě céng jiàn lǔ xué céng me?" lǎo ōu dào:" xiǎo rén bù céng miàn jiàn." yù shǐ dào:" jì bù céng miàn jiàn, yè jiān lái de nǐ nǚ mǐn jiù rèn de shì tā?" lǎo ōu dào:" tā zì chēng lǔ gōng zǐ, tè lái fù yuē, xiǎo rén fèng zhǔ mǔ zhī mìng, yǐn tā jìn jiàn de, zěn lài dé méi yǒu?" yù shǐ dào:" xiāng jiàn hòu, jǐ shí qù de?" lǎo ōu dào:" wén de lǐ miàn fū rén liú jiǔ, yòu zèng tā xǔ duō dōng xī, wǔ gēng shí qù de." lǔ xué céng yòu jiào qū qǐ lái, yù shǐ hē zhù le. yòu wèn lǎo ōu:" nà lǔ xué céng dì èr biàn lái, kě shì nǐ yǐn jìn de?" lǎo ōu dào:" tā dì èr biàn shì qián mén lái de, xiǎo rén bìng bù zhī." yù shǐ dào:" tā dì yī cì rú hé bú dào qián mén, què dào hòu yuán lái xún nǐ?" lǎo ōu dào:" wǒ jiā nǎi nǎi zhe xiǎo rén chù xìn, yuán jiào tā zài hòu yuán lái de." yù shǐ huàn lǔ xué céng wèn dào:" nǐ yuè mǔ yuán jiào nǐ dào hòu yuán lái, nǐ què rú hé wǎng qián mén qù?" lǔ xué céng dào:" tā suī rán xiāng huàn, xiǎo rén bù zhī yì ér zhēn jiǎ, zhǐ pà yuán zhōng kuàng yě zhī chù, bèi tā àn suàn suǒ yǐ jìng bēn qián mén, bù céng dào hòu yuán qù." yù shǐ xiǎng lái, lǔ xué céng yǔ yuán gōng fēn míng shì liǎng yàng shuō huà, qí zhōng bì yǒu qíng bì. yù shǐ yòu zhǐ zhe lǔ xué céng wèn lǎo ōu dào:" nà hòu yuán lái de, kě shì zhè gè zuǐ liǎn, nǐ kě rèn de zhēn me? bú yào hú luàn dā yìng." lǎo ōu dào:" hūn hēi zhōng xiǎo rén rèn de bù shí fēn zhēn, xiàng shì zhè gè liǎn ér." yù shǐ dào:" lǔ xué céng jì bù zài jiā, nǐ de xìn què chù yǔ hé rén de?" lǎo ōu dào:" tā jiā yǒu gè lǎo pó pó, xiǎo rén duì tā shuō de, bìng wú xián rén zài páng." yù shǐ dào:" bì jìng hái duì hé rén shuō lái?" lǎo ōu dào:" bìng méi dì èr ge rén zhī jué."
御史想了一回:“若特地唤去,岂止赠他钗钿二物?详阿秀抱怨口气,必然先有人冒去东西,连奸骗都是有的,以致羞愤而死。”便叫老欧问道:“你到鲁家时,可曾见鲁学曾么?”老欧道:“小人不曾面见。”御史道:“既不曾面见,夜间来的你女悯就认得是他?”老欧道:“他自称鲁公子,特来赴约,小人奉主母之命,引他进见的,怎赖得没有?”御史道:“相见后,几时去的?”老欧道:“闻得里面夫人留酒,又赠他许多东西,五更时去的。”鲁学曾又叫屈起来,御史喝住了。又问老欧:“那鲁学曾第二遍来,可是你引进的?”老欧道:“他第二遍是前门来的,小人并不知。”御史道:“他第一次如何不到前门,却到后园来寻你?”老欧道:“我家奶奶着小人畜信,原教他在后园来的。”御史唤鲁学曾问道:“你岳母原教你到后园来,你却如何往前门去?”鲁学曾道:“他虽然相唤,小人不知意儿真假,只怕园中旷野之处,被他暗算;所以径奔前门,不曾到后园去。”御史想来,鲁学曾与园公分明是两样说话,其中必有情弊。御史又指着鲁学曾问老欧道:“那后园来的,可是这个嘴脸,你可认得真么?不要胡乱答应。”老欧道:“昏黑中小人认得不十分真,像是这个脸儿。”御史道:“鲁学曾既不在家,你的信却畜与何人的?”老欧道:“他家有个老婆婆,小人对他说的,并无闲人在旁。”御史道:“毕竟还对何人说来?”老欧道:“并没第二个人知觉。”
yù shǐ chén yín bàn shǎng, xiǎng dào:" bù jiù chū gēn yóu, rú hé dìng zuì? zěn hǎo huí fù lǎo nián bó?" yòu wèn lǔ xué céng dào:" nǐ shuō zài xiāng, lí chéng duō shǎo? jiā zhōng jǐ shí chù dào xìn?" lǔ xué céng dào:" lí běi mén wài zhǐ shí lǐ, shì běn rì dé xìn de." yù shǐ pāi àn jiào dào:" lǔ xué céng, nǐ shuō yī rì hòu fāng dào gù jiā, shì xū qíng le. jì zhī cǐ xìn, yǒu nèn bān hǎo shì, lù yòu bù yuǎn, zěn me chí yán yī rì? lǐ shàng yě shuō bù qù!" lǔ xué céng dào:" yé ye xī nù, xiǎo rén xì bǐng: xiǎo rén yīn jiā pín, wǎng xiāng sī gū niáng jiā jiè mǐ. wén de cǐ xìn, biàn yù jìn chéng. zěn nài nóng shān lán lǚ, yǔ biǎo xiōng jiè jiàn zhē chǒu, jǐ méng xǔ xià. zěn nài zhè rì tā yǒu shì chū qù, zhí dào míng wǎn fāng guī. xiǎo rén zhuān děng yī fú, suǒ yǐ chí le liǎng rì." yù shǐ dào:" nǐ biǎo xiōng xiǎo de nǐ jiè yī fú de yuán gù bù?" lǔ xué céng dào:" xiǎo de de." yù shǐ dào:" nǐ biǎo xiōng hé děng rén? jiào shén míng zì?" lǔ xué céng dào:" míng huàn liáng shàng bīn, zhuāng hù rén jiā." yù shǐ tīng bà, hē sàn zhòng rén:" míng rì zài shěn." zhèng shì
御史沉吟半晌,想道:“不究出根由,如何定罪?怎好回复老年伯?”又问鲁学曾道:“你说在乡,离城多少?家中几时畜到信?”鲁学曾道:“离北门外只十里,是本日得信的。”御史拍案叫道:“鲁学曾,你说一日后方到顾家,是虚情了。既知此信,有恁般好事,路又不远,怎么迟延一日?理上也说不去!”鲁学曾道:“爷爷息怒,小人细禀:小人因家贫,往乡司姑娘家借米。闻得此信,便欲进城。怎奈农衫蓝缕,与表兄借件遮丑,己蒙许下。怎奈这日他有事出去,直到明晚方归。小人专等衣服,所以迟了两日。”御史道:“你表兄晓得你借衣服的缘故不?”鲁学曾道:“晓得的。”御史道:“你表兄何等人?叫甚名字?”鲁学曾道:“名唤梁尚宾,庄户人家。”御史听罢,喝散众人:“明日再审。”正是
rú shān jù bǐ nán qīng pàn, shì fú cí xīn dài xì cān. gōng àn jiàn chéng fān zhě shǎo, fù pén hé chǔ bù yuān hán?
如山巨笔难轻判,似佛慈心待细参。公案见成翻者少,覆盆何处不冤含?
cì rì, chá yuàn xiǎo kāi guà yī miàn xiàn pái chū lái. pái shàng xiě dào:" běn yuàn ǒu rǎn wēi jí gè guān yī yīng gōng wù jù hòu lìng shì shī xíng. běn yuè rì." fǔ xiàn guān wèn ān zì bù bì shuō.
次日,察院小开挂一面宪牌出来。牌上写到:“本院偶染微疾各官一应公务惧候另示施行。本月日。”府县官问安自不必说。
huà fēn liǎng tóu. zài shuō liáng shàng bīn zì wén lǔ gōng zǐ wèn chéng sǐ zuì, xīn xià dào kuān le bā fēn. yī rì, tīng dé mén qián xuān rǎng, zài bì fèng zhāng kàn shí, zhī jiàn yí gè mài bù de kè rén, tóu shàng dài yī dǐng xīn xiào tóu jīn, shēn chuān jiù bù zì bù dào páo, kǒu nèi dǎ jiāng xī xiāng tán, shuō shì nán chāng fǔ rén, zài cǐ fàn bù mǎi mài, wén de jiā zhōng lǎo zi shēn gù, xīng yè yào gǎn huí, cún xià jǐ bǎi pǐ bù, bù céng fā tuō, jí qiè yào tóu gè zhǔ ér, qíng yuàn ràng xiē jià qián. zhòng rén zhōng yǒu yào mǎi yī pǐ de, yǒu yào liǎng pǐ yī pǐ de, kè rén dōu bù kěn, dào:" nèn dì líng xīng mài shí, zài jǐ shí hái bù dé dòng shēn. nà gè cái zhǔ jiā yī zǒng tuō qù, biàn duō ràng tā xiē yě bà." liáng shàng bīn tīng le duō shí, biàn zǒu chū mén lái wèn dào:" nǐ nà kè rén cún xià duō shǎo bù? zhí duō shǎo běn qián?" kè rén dào:" yǒu sì bǎi yú pǐ, běn qián èr bǎi liǎng." liáng shàng bīn dào:" yī shí sī nà de gè zhǔ ér? xū shì kěn xī xiē, fāng yǒu rén tān nǐ." kè rén dào:" biàn xī shí lái liǎng, yě shuō bù dé. zhǐ yào kuài dāng, qīng sōng le shēn zi hǎo zǒu lù." liáng shàng bīn kàn le bù yàng, yòu dào bù chuán shǎng qù fān fù xì kàn, kǒu lǐ zhǐ kuā:" hǎo bù, hǎo bù!" kè rén dào:" nǐ yòu bù zuò gè huì tóu de, zhǐ guǎn fān luàn le wǒ de bù bāo, dān gé rén de shēng yì." liáng shàng bīn dào:" zěn jiàn de wǒ bù xiàng gè mǎi de?" kè rén dào:" nǐ yào mǎi shí, jiè yín zi lái kàn." liáng shàng bīn dào:" nǐ ruò jiā èr kěn xī, wǒ jiāng bā shí liǎng yín zi, tì nǐ chū tuō le yī bàn." kè rén dào:" nǐ yě shì dāi huà! zuò jīng jì de, nà lǐ zhé dé qǐ jiā èr? kuàng qiě zhǐ yòng yī bàn, zhè yī bàn wǒ yòu qù tóu shuí? yì bān yàng dān gé le. wǒ shuō bù xiàng yào mǎi de!" yòu lěng xiào dào:" zhè běi mén wài xǔ duō rén jiā, jiù méi gè cái zhǔ, sì bǎi pǐ bù biàn mǎi bu qǐ! bà, bà, yáo dào dōng mén xún zhǔ ér qù."
话分两头。再说梁尚宾自闻鲁公子问成死罪,心下到宽了八分。一日,听得门前喧嚷,在壁缝张看时,只见一个卖布的客人,头上带一顶新孝头巾,身穿旧布自布道袍,口内打江西乡谈,说是南昌府人,在此贩布买卖,闻得家中老子身故,星夜要赶回,存下几百匹布,不曾发脱,急切要投个主儿,情愿让些价钱。众人中有要买一匹的,有要两匹一匹的,客人都不肯,道:“恁地零星卖时,再几时还不得动身。那个财主家一总脱去,便多让他些也罢。”梁尚宾听了多时,便走出门来问道:“你那客人存下多少布?值多少本钱?”客人道:“有四百余匹,本钱二百两。”梁尚宾道:“一时司那得个主儿?须是肯析些,方有人贪你。”客人道:“便析十来两,也说不得。只要快当,轻松了身子好走路。”梁尚宾看了布样,又到布船上去翻复细看,口里只夸:“好布,好布!”客人道:“你又不做个会头的,只管翻乱了我的布包,担阁人的生意。”梁尚宾道:“怎见得我不象个买的?”客人道:“你要买时,借银子来看。”梁尚宾道:“你若加二肯析,我将八十两银子,替你出脱了一半。”客人道:“你也是呆话!做经纪的,那里折得起加二?况且只用一半,这一半我又去投谁?一般样担阁了。我说不象要买的!”又冷笑道:“这北门外许多人家,就没个财主,四百匹布便买不起!罢,罢,摇到东门寻主儿去。”
liáng shàng bīn tīng shuō, xīn zhōng bù fèn yòu jiàn jià qián xiāng yīn, yǒu xiē chū xī, fàng tā bù xià, biàn dào:" nǐ zhè kè rén hǎo qī fù rén! wǒ piān yào dōu mǎi le nǐ de, kàn rú hé?" kè rén dào:" nǐ zhēn gè dōu mǎi wǒ de? wǒ biàn ràng nǐ èr shí liǎng." liáng shàng bīn dìng yào xī sì shí liǎng, kè rén bù kěn. zhòng rén dào:" kè rén, nǐ yào jǐn tuō huò zhè wèi liáng dà guān, yòu shì tān pián yí de. yī wǒ men shuō, cóng zhōng zhuó chǔ, yī bǎi qī shí liǎng, chéng le jiāo yì bà." kè rén chū shí yě bù kěn, bèi zhòng rén quàn bù guò, dào:" bà! zhè shí liǎng yín zi, fèng chéng liè wèi miàn shàng. kuài xiē bǎ yín zi duì guò, wǒ hái yào lián yè gǎn lù." liáng shàng bīn dào:" yín zi còu bù lái xǔ duō, yǒu jǐ jiàn shǒu shì, kě yòng de zháo me?" kè rén dào:" shǒu shì yě jiù shì yín zi, zhǐ yào gōng dào zuò jià." liáng shàng bīn yāo rù kè zuò, jiāng yín zi hé liǎng duì yín zhōng, gòng duì zhǔn le yī bǎi liǎng yòu jīn shǒu shì jǐn jiào bān lái, zhòng rén gōng tóng gū jià, gōu le qī shí liǎng zhī shù. yǔ kè shōu qì, jiāo gē le bù pǐ. liáng shàng bīn kàn zhè chǎng jiāo yì jǐn yǒu pián yí, huān xǐ wú xiàn. zhèng shì: tān chī wú dǐ shé tūn xiàng, huò fú nán míng táng bǔ chán. yuán lái zhè fàn bù de kè rén, zhèng shì chén yù shǐ zhuāng de. tā tuō bìng guān mén, mì mì fēn fù zhōng jūn guān niè gàn hù, ān pái xià zhèi xiē bù pǐ, xiān gù xià xiǎo chuán, zài shí chéng xiàn cì hou. tā qiào dì dài gè mén zǐ sī xíng dào cǐ, niè gàn hù jiù fèn zuò xiǎo láng gēn suí, mén zǐ zhǐ zuò kàn chuán de xiǎo sī, bìng wú rén shí pò, zhè shì zuò guān de miào yòng.
梁尚宾听说,心中不忿;又见价钱相因,有些出息,放他不下,便道:“你这客人好欺负人!我偏要都买了你的,看如何?”客人道:“你真个都买我的?我便让你二十两。”梁尚宾定要析四十两,客人不肯。众人道:“客人,你要紧脱货;这位梁大官,又是贪便宜的。依我们说,从中酌处,一百七十两,成了交易罢。”客人初时也不肯,被众人劝不过,道:“罢!这十两银子,奉承列位面上。快些把银子兑过,我还要连夜赶路。”梁尚宾道:“银子凑不来许多,有几件首饰,可用得着么?”客人道:“首饰也就是银子,只要公道作价。”梁尚宾邀入客坐,将银子和两对银钟,共兑准了一百两;又金首饰尽教搬来,众人公同估价,勾了七十两之数。与客收讫,交割了布匹。梁尚宾看这场交易尽有便宜,欢喜无限。正是:贪痴无底蛇吞象,祸福难明螳捕蝉。原来这贩布的客人,正是陈御史装的。他托病关门,密密分付中军官聂干户,安排下这些布匹,先雇下小船,在石城县伺候。他俏地带个门子私行到此,聂干户就份做小郎跟随,门子只做看船的小厮,并无人识破,这是做官的妙用。
què shuō chén yù shǐ xià le xiǎo chuán, qǔ chū jiàn chéng xiě jiù de xiàn pái tián shàng liáng shàng bīn míng zì, jiù zhe niè gàn hù mì ná. yòu xiě shū yī fēng, qǐng gù qiān shì dào fǔ zhōng xiāng huì. bǐ jí yù shǐ huí dào chá yuàn, shuō bìng hǎo kāi mén, liáng shàng bīn jǐ jiě dào le, gù qiān shì yě lái le. yù shǐ máng jiào bǎi jiǔ hòu táng, liú gù qiān shì xiǎo fàn. zuò sī, gù qiān shì yòu tí qǐ lǔ xué céng yī shì. yù shǐ xiào dào:" jīn rì fèng qū lǎo nián bó dào cǐ, zhèng wèi zhè chǎng gōng àn, yào guì gè míng bái." biàn jiào mén zǐ kāi le hù shū xiá, qǔ chū yín zhōng èr duì, jí xǔ duō shǒu shì, sòng yǔ gù qiān shì kàn. gù qiān shì rèn de shì jiā zhōng zhī wù, dà jīng wèn dào:" nà lǐ lái de?" yù shǐ dào:" lìng ài xiǎo jiě zhì sǐ zhī yóu, zhī zài zhè jǐ jiàn dōng xī shàng. lǎo nián bó qǐng kuān zuò, róng xiǎo zhí chū táng, wèn zhè qǐ shù yǔ lǎo nián bó kàn, shì cǐ bù jué zhī yí."
却说陈御史下了小船,取出见成写就的宪牌填上梁尚宾名字,就着聂干户密拿。又写书一封,请顾佥事到府中相会。比及御史回到察院,说病好开门,梁尚宾己解到了,顾佥事也来了。御史忙教摆酒后堂,留顾佥事小饭。坐司,顾佥事又提起鲁学曾一事。御史笑道:“今日奉屈老年伯到此,正为这场公案,要刽个明白。”便教门子开了护书匣,取出银钟二对,及许多首饰,送与顾佥事看。顾佥事认得是家中之物,大惊问道:“那里来的?”御史道:“令爱小姐致死之由,只在这几件东西上。老年伯请宽坐,容小侄出堂,问这起数与老年伯看,释此不决之疑。”
yù shǐ fēn fù kāi mén, réng huàn lǔ xué céng yì qǐ fù shěn. yù shǐ qiě jiào dài zài yī huàn liáng shàng bīn dāng miàn, yù shǐ hè dào:" liáng shàng bīn, nǐ zài gù qiān shì jiā, gàn dé hǎo shì!" liáng shàng bīn tīng de zhè jù, hǎo sì chūn tiān lǐ wén le gè pī léi, zhèng yào yìng zhe zuǐ fēn biàn. zhī jiàn yù shǐ jiào mén zǐ bǎ yín zhōng shǒu shì yǔ tā rèn zāng, wèn dào:" zhèi xiē dōng xī nà lǐ lái de?" liáng shàng bīn tái tóu yī wàng, nà yù shǐ zhèng shì mǎi bù de kè rén, xià dé dùn kǒu wú yán, zhǐ jiào:" xiǎo rén gāi sǐ." yù shǐ dào:" wǒ yě bù dòng jiā gùn, nǐ zhǐ jiāng shí qíng xiě gòng zhuàng lái." liáng shàng bīn tái tóu yī wàng, nà yù shǐ zhèng shì mǎi bù de kè rén, xià dé dùn kǒu wú yán, zhǐ jiào:" xiǎo rén gāi sǐ." yù shǐ dào:" wǒ yě bù dòng jiā gùn, nǐ zhǐ jiāng shí qíng xiě gòng zhuàng lái." liáng shàng bīn liào lài bù guò, zhǐ de zhāo chēng le. nǐ shuō zhāo cí zěn me xiě lái? yǒu cí míng suǒ nán zhī èr zhǐ wèi zhèng:
御史分付开门,仍唤鲁学曾一起复审。御史且教带在一唤梁尚宾当面,御史喝道:“梁尚宾,你在顾佥事家,干得好事!”梁尚宾听得这句,好似春天里闻了个霹雷,正要硬着嘴分辨。只见御史教门子把银钟、首饰与他认赃,问道:“这些东西那里来的?”梁尚宾抬头一望,那御史正是买布的客人,吓得顿口无言,只叫:“小人该死。”御史道:“我也不动夹棍,你只将实情写供状来。”梁尚宾抬头一望,那御史正是买布的客人,吓得顿口无言,只叫:“小人该死。”御史道:“我也不动夹棍,你只将实情写供状来。”梁尚宾料赖不过,只得招称了。你说招词怎么写来?有词名《锁南枝》二只为证:
xiě gòng zhuàng, liáng shàng bīn. zhǐ yīn biǎo dì lǔ xué céng, yuè mǔ niàn tā pín, yuē tā zhù xíng pìn. wèi jiè yī fú zhī cǐ qíng, bù hé shǐ qī xīn, huǎn tā xíng. chéng hūn hēi, jiǎ xué céng, yuán gōng yǐn rù nèi shì mén, jiàn le mèng fū rén, bǎ jīn yín hòu xiāng zèng. yīn liú sù, yǒu le jiān piàn qíng. yī rì hòu xué céng lái, jiāng xiǎo jiě sòng yī mìng.
写供状,梁尚宾。只因表弟鲁学曾,岳母念他贫,曰他助行聘。为借衣服知此情,不合使欺心,缓他行。乘昏黑,假学曾,园公引入内室门,见了孟夫人,把金银厚相赠。因留宿,有了奸骗情。一日后学曾来,将小姐送一命。
yù shǐ qǔ le zhāo cí, huàn yuán gōng lǎo ōu shàng lái:" nǐ zǐ xì rèn yī rèn, nà yè sī yuán shàng jiǎ gōng zǐ de, kě shì zhè gè rén?" lǎo ōu zhēng kāi liǎng yǎn kàn le, dào:" yé ye, zhèng shì tā." yù shǐ hē jiào shì lì, bǎ liáng shàng bīn zhòng zé bā shí jiāng lǔ xué céng jiā jí dǎ kāi, jiù tào zài liáng shàng bīn de shēn shàng. hé yī qiáng jiān lùn zhǎn, fā běn jiān hòu chǔ jué. bù pǐ bǎi pǐ, tuì chū, réng gěi pù hù qǔ jià hái kù. qí yín liǎng shǒu shì, gěi yǔ lǎo ōu lǐng huí. jīn jí jīn bèi, duàn hái lǔ xué céng. jù shì fàng níng jiā. lǔ xué céng bài xiè huó mìng zhī ēn. zhèng shì:
御史取了招词,唤园工老欧上来:“你仔细认一认,那夜司园上假公子的,可是这个人?”老鸥睁开两眼看了,道:“爷爷,正是他。”御史喝教室隶,把梁尚宾重责八十;将鲁学曾枷极打开,就套在梁尚宾的身上。合依强奸论斩,发本监候处决。布匹百匹,退出,仍给铺户取价还库。其银两、首饰,给与老欧领回。金级、金钡,断还鲁学曾。惧释放宁家。鲁学曾拜谢活命之恩。正是:
jiān xì míng jìng zhào, ēn xǐ fù pén kāi. shēng sǐ jù wú hàn, shén míng yù shǐ tái.
奸细明镜照,恩喜覆盆开。生死惧无憾,神明育史台。
què shuō gù qiān shì zài hòu táng, tīng le zhè fān shěn lù, jīng hài bù jǐ. hòu yù shǐ tuì táng, zài yī chēng xiè dào:" ruò fēi lǎo gōng zǔ shén míng zhú zhào, xiǎo nǚ zhī yuān, jǐ wú suǒ shēn yǐ. dàn bù zhī yín liǎng shǒu shì, lǎo gōng zǔ hé yóu qǔ dào?" yù shǐ fù ěr dào:" xiǎo zhí rú cǐ rú cǐ." gù qiān shì dào:" miào zāi! zhǐ shì yī jiàn, liáng shàng bīn qī zǐ, bì zhī qí qíng hán jiā shǒu shì, dìng rán hái yǒu jǐ jiàn zài bǐ. zài wàng lǎo gōng zǔ yī bìng dǎi wèn." yù shǐ dào:" róng yì." biàn xíng wén shū, yǎng shí chéng xiàn tí liáng shàng bīn qī yán shěn, réng zhuī yú zāng huí bào. gù jīn shì bié le yù shǐ zì huí. què shuō shí chéng xiàn zhī xiàn jiàn le chá yuàn wén shū, shōu zhōng qǔ chū liáng shàng bīn wèn dào:" nǐ qī zǐ xìng shén? zhè yī shì céng fǒu zhī qíng?" liáng shàng bīn zhèng huái hèn lǎo pó, dā yìng dào:" qī tián shì, yīn tān cái wù, qí shí tóng móu de." zhī xiàn dāng shí jīn bǐng chāi rén tí tián shì dào guān.
却说顾佥事在后堂,听了这番审陆,惊骇不己。候御史退堂,再一称谢到:“若非老公祖神明烛照,小女之冤,几无所伸矣。但不知银两、首饰,老公祖何由取到?”御史附耳道:“小侄如此如此。”顾佥事道:“妙哉!只是一件,梁尚宾妻子,必知其情;寒家首饰,定然还有几件在彼。再望老公祖一并逮问。”御史道:“容易。”便行文书,仰石城县提梁尚宾妻严审,仍追余赃回报。顾金事别了御史自回。却说石城县知县见了察院文书,收中取出梁尚宾问道:“你妻子姓甚?这一事曾否知情?”梁尚宾正怀恨老婆,答应道:“妻田氏,因贪财物,其实同谋的。”知县当时金禀差人提田氏到官。
huà fēn liǎng tóu. què shuō tián shì fù mǔ shuāng wáng, zhī zài gē sōu shēn biān, zhēn zhǐ dù rì. zhè yī rì, gē ge tián chóng wén zhèng zài xiàn qián, wén zhī cǐ xìn, huāng máng bēn huí, bào yǔ tián shì zhī dào. tián shì dào:" gē ge xiū huāng, mèi zǐ zì yǒu dào li." dāng shí dài le xiū shū shàng jiào, jìng tái dào gù qiān shì jiā, lái jiàn mèng fū rén. fū rén fā yí gè yǎn huā, fēn míng kàn jiàn nǚ ér ā xiù jìn lái. jí zhì jìn qián, què shì gè mò shēng biāo zhì fù rén, chī le yī jīng, wèn dào:" shì shuí?" tián shì bài dǎo zài dì, shuō dào:" qiè nǎi liáng shàng bīn zhī qī tián shì. yīn è fū suǒ wéi bú yì, zhǐ kǒng lián lěi, yù xiān lí yì le. jiǎ zhái lǎo yé bù zhī, qiú fū rén jiù mìng." shuō bà, jiù qǔ chū xiū shū chéng shàng.
话分两头。却说田氏父母双亡,只在哥搜身边,针指度日。这一日,哥哥田重文正在县前,闻知此信,慌忙奔回,报与田氏知道。田氏道:“哥哥休慌,妹子自有道理。”当时带了休书上轿,径抬到顾佥事家,来见孟夫人。夫人发一个眼花,分明看见女儿阿秀进来。及至近前,却是个蓦生标致妇人,吃了一惊,问道:“是谁?”田氏拜倒在地,说道:“妾乃梁尚宾之妻田氏。因恶夫所为不义,只恐连累,预先离异了。贾宅老爷不知,求夫人救命。”说罢,就取出休书呈上。
fū rén zhèng zài guān kàn, tián shì hū rán chě zhù fū rén shān xiù, dà kū dào:" mǔ qīn, ǎn diē hài de wǒ hǎo kǔ yě!" fū rén tīng shì shì ā xiù de shēng yīn, yě kū qǐ lái. biàn jiào dào:" wǒ ér, yǒu shèn huà shuō?" zhī jiàn tián shì shuāng móu jǐn bì, āi āi de kū dào:" hái ér yī shí cuò wù, shī shēn fěi rén, xiū jiàn gōng zǐ zhī miàn, zì yì shēn wáng, yǐ wán zhēn xìng. hé qī diē diē bù xíng xì fǎng, xiǎn xiē fǎn hài le gōng zǐ xìng mìng. xìng de bào zì le, zhǐ shì tā wú jiā wú shì, zhōng shì wǒ mǔ zǐ dān wù le tā. mǔ qīn kǔ niàn hái ér, tì diē diē shuō shēng, zhōu quán qí shì, xiū jué le yī mài yīn qīn. hái ér zài jiǔ quán zhī xià, yì wú suǒ hèn yǐ." shuō bà, diē dǎo zài dì. fū rén yě kū hūn. guǎn jiā pó hé yā huán yǎng niáng dōu tuán jù jiāng lái, yī qí huàn xǐng. nà tián shì hái dāi dāi de zuò dì, wèn tā shí quán rán bù xǐng. fū rén kàn le tián shì, xiǎng qǐ nǚ ér, chóng fù kū qǐ, zhòng yā huán quàn zhù le. fū rén bēi shāng bù jǐ, wèn tián shì:" kě yǒu diē niáng?" tián shì huí shuō:" méi yǒu." fū rén dào:" wǒ jǔ yǎn wú qīn, jiàn le nǐ, rú jiàn wǒ nǚ ér yì bān, nǐ zuò wǒ yì nǚ kěn me?" tián shì bài dào:" ruò dé fú shì fū rén, jiàn qiè yǒu xìng." fū rén huān xǐ, jiù liú zài shēn biān le. gù qiān shì huí jiā, wén shuō tián shì xiān qī lí yì, yǔ tā wú gān, xiě le yī fēng shū tiē, hé xiū shū dié yǔ xiàn guān, qiú tā tù tí, zhuǎn huí chá yuàn. yòu jiàn tián shì xián ér yǒu zhì, hǎo shēng jìng zhòng, yī le fū rén shōu wèi yì nǚ. fū rén yòu shuō qǐ nǚ ér ā xiù fù hún yī shì, tā gàn dīng wàn zhǔ:" xiū jué le lǔ jiā yī mài yīn qīn." rú jīn tián shì shào ài, hé bù jiù zhāo lǔ gōng zǐ wèi xù, yǐ xù qián yīn? gù qiān shì jiàn lǔ xué céng wú gū shòu hài, shèn shì ào huǐ. jīn fān fū rén shuō huà yǒu lǐ, rú hé bù yī? zhǐ pà lǔ gōng zǐ shēng yí, qīn dào qí jiā, xiè zuì guò le, yòu shuō xù qīn yī shì. lǔ gōng zǐ zài yī tuī cí bù guò, zhǐ de yǔn cóng. jiù bǎ jīn chāi diàn wèi pìn, zé rì guò mén chéng qīn.
夫人正在观看,田氏忽然扯住夫人衫袖,大哭道:“母亲,俺爹害得我好苦也!”夫人听是是阿秀的声音,也哭起来。便叫道:“我儿,有甚话说?”只见田氏双眸紧闭,哀哀的哭道:“孩儿一时错误,失身匪人,羞见公子之面,自缢身亡,以完贞性。何期爹爹不行细访,险些反害了公子性命。幸得暴自了,只是他无家无室,终是我母子担误了他。母亲苦念孩儿,替爹爹说声,周全其事,休绝了一脉姻亲。孩儿在九泉之下,亦无所恨矣。”说罢,跌倒在地。夫人也哭昏。管家婆和丫鬟、养娘都团聚将来,一齐唤醒。那田氏还呆呆的坐地,问他时全然不省。夫人看了田氏,想起女儿,重复哭起,众丫鬟劝住了。夫人悲伤不己,问田氏:“可有爹娘?”田氏回说:“没有。”夫人道:“我举眼无亲,见了你,如见我女儿一般,你做我义女肯么?”田氏拜道:“若得伏侍夫人,贱妾有幸。”夫人欢喜,就留在身边了。顾佥事回家,闻说田氏先期离异,与他无干,写了一封书帖,和休书迭与县官,求他兔提,转回察院。又见田氏贤而有智,好生敬重,依了夫人收为义女。夫人又说起女儿阿秀负魂一事,他干叮万嘱:“休绝了鲁家一脉姻亲。”如今田氏少艾,何不就招鲁公子为婿,以续前姻?顾佥事见鲁学曾无辜受害,甚是懊悔。今番夫人说话有理,如何不依?只怕鲁公子生疑,亲到其家,谢罪过了,又说续亲一事。鲁公子再一推辞不过,只得允从。就把金钗钿为聘,择日过门成亲。
yuán lái gù qiān shì zài lǔ gōng zǐ miàn qián, zhǐ shuō guò jì de yuǎn fáng zhí nǚ. mèng fū rén zài tián shì miàn qián, yě zhǐ shuō zhuì gè xiù cái, bìng bù shuō zhēn míng zhēn xìng. dào wán hūn yǐ hòu, shì fāng cái xiǎo de jiù shì lǔ gōng zǐ, gōng zǐ fāng cái xiǎo de jiù shì liáng shàng bīn de qián qī tián shì. zì cǐ fū qī liǎng kǒu hé mù, qiě shì shí fēn xiào shùn. gù qiān shì wú zi, lǔ gōng zǐ chéng shòu le tā de jiā sī, fā fèn gōng shū. gù qiān shì jiàn tā yī chǎng tōng tòu, sòng rù guó zǐ jiàn, lián kē jí dì. suǒ shēng èr zi, yī xìng lǔ, yī xìng gù, yǐ fèng liǎng jiā zōng bǎ. liáng shàng bīn zǐ sūn suì jué. shī yuē:
原来顾佥事在鲁公子面前,只说过继的远房侄女。孟夫人在田氏面前,也只说赘个秀才,并不说真名真姓。到完婚以后,氏方才晓得就是鲁公子,公子方才晓得就是梁尚宾的前妻田氏。自此夫妻两口和睦,且是十分孝顺。顾佥事无子,鲁公子承受了他的家私,发愤攻书。顾佥事见他一场通透,送入国子监,连科及第。所生二子,一姓鲁,一姓顾,以奉两家宗把。梁尚宾子孙遂绝。诗曰:
yī yè huān yú hài zì shēn, bǎi nián yīn juàn shǔ tā rén. shì jiān yòng jì xíng jiān zhě, qǐng kàn dāng shí liáng shàng bīn.
一夜欢娱害自身,百年姻眷属他人。世间用计行奸者,请看当时梁尚宾。