yuán wén
【原文】

níng qī, wèi rén, fàn niú chē xià, kòu jiǎo ér gē. qí huán gōng yì zhī, jiāng rèn yǐ zhèng. qún chén yuē: wèi qù qí bù yuǎn, kě shǐ rén wèn zhī, guǒ xián, yòng wèi wǎn yě. gōng yuē: wèn zhī, huàn qí yǒu xiǎo guò, yǐ xiǎo qì dà, cǐ shì suǒ yǐ shī tiān xià shì yě. nǎi jǔ huǒ ér jué zhī shàng qīng.
寧戚，衛人，飯牛車下，扣角而歌。齊桓公異之，將任以政。群臣曰：「衛去齊不遠，可使人問之，果賢，用未晚也。」公曰：「問之，患其有小過，以小棄大，此世所以失天下士也。」乃舉火而爵之上卿。

píng kǒng míng shēn zhì wèi yán zhī cái, ér yòu zhī qí cái zhī bì bù wèi rén xià, gù wèi miǎn lǜ zhī tài shēn, fáng zhī tài guò, chí zhī tài yán, níng shǐ yǒu yú cái, ér bù yù jǐn qí yòng, qí bù tīng zǐ wǔ gǔ zhī jì zhě, dǎn wèi shí yǎn yě.
〔評〕孔明深知魏延之才，而又知其才之必不為人下，故未免慮之太深，防之太過，持之太嚴，寧使有餘才，而不欲盡其用，其不聽子午谷之計者，膽為識掩也。

wū hū, dǎn gài nán yán zhī yǐ! wèi yǐ xià hóu mào zhèn zhǎng ān. chéng xiàng liàng fá wèi, wèi yán xiàn cè yuē: mào qiè ér wú móu, jīn jiǎ yán jīng bīng wǔ qiān, zhí cóng bāo zhōng chū, xún qín lǐng ér dōng, dāng zǐ wǔ ér běi, bù guò shí rì, kě dào zhǎng ān. mào wén yán yǎn zhì, bì qì chéng zǒu, bǐ dōng fāng xiāng hé, shàng èr shí xǔ rì. ér gōng cóng xié gǔ lái, yì zú yǐ dá. rú cǐ zé yī jǔ ér xián yáng yǐ xī kě dìng yǐ! liàng yǐ wèi wēi jì, bù yòng.
嗚呼，膽蓋難言之矣!魏以夏侯楙鎮長安。丞相亮伐魏，魏延獻策曰：「楙怯而無謀，今假延精兵五千，直從褒中出，循秦嶺而東，當子午而北，不過十日，可到長安。楙聞延奄至，必棄城走，比東方相合，尚二十許日。而公從斜谷來，亦足以達。如此則一舉而咸陽以西可定矣!」亮以為危計，不用。

qí huán gōng rèn dēng wèi zhōng mù lìng, jiàn shì yú xiāng zhǔ, yuē zhān xū yǐ, xiāng zhǔ yǐ wèi zhōng dài fū. xiāng shì jiàn yuē: jūn qí ěr ér wèi zhī mù yě, wèi zhōng dài fū ruò cǐ qí yì yě! xiāng zǐ yuē: wǒ qǔ dēng, jì ěr ér mù zhī yǐ, dēng zhī suǒ qǔ, yòu ěr ér mù zhī, shì ěr mù rén zhōng wú yǐ yě! cǐ yì qí huán zhī zhì yě.
齊桓公任登為中牟令，薦士於襄主，曰瞻胥已，襄主以為中大夫。相室諫曰：「君其耳而未之目也，為中大夫若此其易也!」襄子曰：「我取登，既耳而目之矣，登之所取，又耳而目之，是耳目人終無已也!」此亦齊桓之智也。