yuán wén
【原文】
wú jiè měi zhàn, xuǎn jìn nǔ, mìng zhū jiāng fēn fān dié shè, hào zhù duì shǐ, lián fā bù jué, fán rú yǔ zhù, dí bù néng dāng.
吳玠每戰,選勁弩,命諸將分番迭射,號「駐隊矢」,連發不絕,繁如雨注,敵不能當。
wú lín fǎng chē zhàn yú yì, lì dié zhèn fǎ, měi zhàn yǐ zhǎng qiāng jū qián, zuò bù dé qǐ cì zuì qiáng gōng, cì qiáng nǔ guì xī qí, cì shén bì gōng. yuē zéi xiāng bó, zhì bǎi bù nèi, zé shén bì xiān fā, qī shí bù, qiáng gōng bìng fā. cì zhèn rú zhī. fán zhèn, yǐ jù mǎ wèi xiàn, tiě gōu xiāng lián. shāng zé gēng dài zhī, yù gēng dài zé yǐ gǔ wèi jié. qí wèi liǎng yì bì yú qián, zhèn chéng ér qí tuì, wèi zhī dié zhèn. zhàn shì xīn dìng, zé néng chí mǎn, dí suī ruì, bù néng dāng yě.
吳璘仿車戰余意,立「疊陣法」,每戰以長槍居前,坐不得起;次最強弓,次強弩跪膝俟,次神臂弓。約賊相搏,至百步內,則神臂先發,七十步,強弓並發。次陣如之。凡陣,以拒馬為限,鐵鈎相連。傷則更代之,遇更代則以鼓為節。騎為兩翼蔽於前,陣成而騎退,謂之疊陣。戰士心定,則能持滿④,敵雖銳,不能當也。
píng lín zhe bīng fǎ èr piān, dà lüè wèi, jīn rén yǒu sì zhǎng, wǒ yǒu sì duǎn. dāng fǎn wǒ zhī duǎn, zhì bǐ zhī zhǎng. sì zhǎng yuē qí bīng, yuē jiān rěn, yuē zhòng jiǎ, yuē gōng shǐ. wú jí fān hàn suǒ zhǎng, jiān shōu ér yòng zhī: yǐ fēn duì zhì qí qí bīng, yǐ fān xiū dié zhàn zhì qí jiān rěn, yǐ jìn gōng qiáng nǔ zhì qí zhòng jiǎ, yǐ yuǎn kè jìn qiáng zhì ruò zhì qí gōng shǐ. bù zhèn zhī fǎ, zé yǐ bù jūn wèi zhèn xīn, yì yǐ mǎ jūn, wèi zuǒ yòu lē, ér jù mǎ bù liǎng lē zhī jiān.
〔評〕璘著《兵法》二篇,大略謂,金人有四長,我有四短。當反我之短,制彼之長。四長曰騎兵,曰堅忍,曰重甲,曰弓矢。吾集番、漢所長,兼收而用之:以分隊制其騎兵,以番休迭戰制其堅忍,以勁弓強弩制其重甲,以遠克近、強制弱制其弓矢。布陣之法,則以步軍為陣心,翼以馬軍,為左右肋,而拒馬布兩肋之間。