yuán wén
【原文】

gāo liáng xǐ shì, shì wèi mán qiú, bù luò shí yú wàn jiā. yǒu nǚ, duō chóu lüè, luó zhōu cì shǐ féng róng pìn yǐ wèi zi bǎo fù. róng suī shì wèi fāng bó, fēi qí tǔ rén, hào lìng bù xíng. xǐ shì yuē shù běn zōng, shǐ cóng mín lǐ cān jué cí sòng, fàn zhě suī qīn bù shè. yóu shì féng shì de xíng qí zhèng. gāo zhōu cì shǐ lǐ qiān shì qiǎn shǐ zhào bǎo, bǎo yù wǎng, xǐ shì zhǐ zhī yuē: cì shǐ bèi zhào yuán tái, shí tái chéng bèi wéi. nǎi chēng yǒu jí, zhù bīng jù zhòng ér hòu zhào jūn, cǐ bì yù zhì jūn yǐ fā jūn zhī bīng yě! yuàn qiě wù wǎng, yǐ guān qí biàn. shù rì, qiān shì guǒ fǎn, qiǎn zhǔ shuài dù píng lǔ jiāng bīng bī nán kāng. chén bà xiān shǐ zhōu wén yù jī zhī, xǐ shì wèi bǎo yuē: píng lǔ jīn yǔ guān jūn xiāng jù, shì bù dé hái qiān shì zài zhōu, wú néng wèi yě, jūn ruò zì wǎng, bì yǒu zhàn dòu, yí qiǎn shǐ bēi cí hòu lǐ, gào zhī yuē: shēn wèi gǎn chū, yù qiǎn fù cān. bǐ bì xǐ ér wú bèi, wǒ jiāng qiān yú rén bù dān zá wù, chāng yán shū tàn, dé zhì shān xià, pò zhī bì yǐ. bǎo cóng zhī, qiān shì guǒ bù shè bèi, xǐ shì xí jī, pò zǒu zhī. yǔ bà xiān huì yú gàn shí, hái wèi bǎo yuē: chén dū du fēi cháng rén yě, shén dé zhòng xīn, bì néng píng zéi, yí hòu zī zhī. jí bǎo zú, lǐng biǎo dà luàn, fū rén huái jí bǎi yuè, shù zhōu yàn rán, gòng fèng fū rén wèi shèng mǔ.
高涼洗氏，世為蠻酋，部落十餘萬家。有女，多籌略，羅州刺史馮融聘以為子寶婦。融雖世為方伯，非其土人，號令不行。洗氏約束本宗，使從民禮；參決詞訟，犯者雖親不赦。由是馮氏得行其政。高州刺史李遷仕遣使召寶，寶欲往，洗氏止之曰：「刺史被召援台，時台城被圍。乃稱有疾，鑄兵聚眾而後召君，此必欲質君以發君之兵也!願且勿往，以觀其變。」數日，遷仕果反，遣主帥杜平虜將兵逼南康。陳霸先使周文育擊之，洗氏謂寶曰：「平虜今與官軍相拒，勢不得還；遷仕在州，無能為也，君若自往，必有戰鬥，宜遣使卑詞厚禮，告之曰：『身未敢出，欲遣婦參。』彼必喜而無備，我將千餘人步擔雜物，昌言輸賧，得至柵下，破之必矣。」寶從之，遷仕果不設備，洗氏襲擊，破走之。與霸先會於灨石，還謂寶曰：「陳都督非常人也，甚得眾心，必能平賊，宜厚資之。」及寶卒，嶺表大亂，夫人懷集百粵，數州宴然，共奉夫人為「聖母」。

suí wén dì shí, fān zhōu zǒng guǎn zhào nè tān nüè, zhū lǐ liáo duō pàn, fū rén qiǎn zhǎng shǐ shàng fēng shì, lùn ān fǔ zhī yí, bìng yán nè zuì zhuàng. shàng zhì nè yú fǎ, chì fū rén zhāo wèi wáng pàn, fū rén qīn zài zhào shū, zì chēng shǐ zhě, lì shí yú zhōu, xuān shù shàng yì, suǒ zhì jiē jiàng. jí zú, shì chéng jìng fū rén.
隋文帝時，番州總管趙訥貪虐，諸俚獠多叛，夫人遣長史上封事，論安撫之宜，並言訥罪狀。上置訥於法，敕夫人招慰亡叛，夫人親載詔書，自稱「使者」，歷十餘州，宣述上意，所至皆降。及卒，諡「誠敬夫人」。

píng zhì yǒng jù zú, nǚ zhōng dà jiāng.
〔評〕智勇具足，女中大將。