wén zhōng zǐ, wáng shì, huì tōng, zì zhòng yān.
文中子,王氏,諱通,字仲淹。
qí xiān hàn zhēng jūn bà, jié shēn bù shì. shí bā dài zǔ yīn, yún zhōng tài shǒu, jiā yú qí, yǐ chūn qiū zhōu yì xùn xiāng lǐ, wèi zi sūn zī. shí sì dài zǔ shù, kè bō qián liè, zhe chūn qiū yì tǒng, gōng fǔ pì bù jiù. jiǔ dài zǔ yù, zāo mǐn huái zhī nán, suì dōng qiān yān. yù shēng hǎn, hǎn shēng xiù, jiē yǐ wén xué xiǎn. xiù shēng èr zi, zhǎng yuē xuán mó, cì yuē xuán zé xuán mó yǐ jiāng lüè shēng, xuán zé yǐ rú shù jìn.
其先漢征君霸,潔身不仕。十八代祖殷,雲中太守,家於祁,以《春秋》《周易》訓鄉里,為子孫資。十四代祖述,克播前烈,著《春秋義統》,公府辟不就。九代祖寓,遭愍、懷之難,遂東遷焉。寓生罕,罕生秀,皆以文學顯。秀生二子,長曰玄謨,次曰玄則;玄謨以將略升,玄則以儒術進。
xuán zé zì yàn fǎ, jí wén zhōng zǐ liù dài zǔ yě, shì sòng, lì tài pú guó zi bó shì, cháng tàn yuē: xiān jūn suǒ guì zhě lǐ lè, bù xué zhě jūn lǚ, xiōng hé wèi zāi? suì jiū dào dé, kǎo jīng jí, wèi gōng yè bù kě yǐ xiǎo chéng yě, gù zú wèi hóng rú qīng xiàng bù kě yǐ gǒu chù yě, gù zhōng wèi bó shì, yuē xiān shī zhī zhí yě, bù kě zhuì, gù jiāng zuǒ hào wáng xiān shēng, shòu qí dào yuē wáng xiān shēng yè. yú shì dà chēng rú mén, shì jì jué měi. xiān shēng shēng jiāng zhōu fǔ jūn huàn, huàn shēng qiú. qiú shǐ běi shì wèi, tài hé zhōng wèi bīng zhōu cì shǐ, jiā hé fén, yuē jìn yáng mù gōng. mù gōng shēng tóng zhōu cì shǐ yàn, yuē tóng zhōu fǔ jūn. yàn shēng jì zhōu cì shǐ, yī yuē ān kāng xiàn gōng. ān kāng xiàn gōng shēng tóng chuān fǔ jūn, huì lóng, zì bó gāo, wén zhōng zǐ zhī fù yě, chuán xiān shēng zhī yè, jiào shòu mén rén qiān yú. suí kāi huáng chū, yǐ guó zi bó shì dài zhào yún lóng mén. shí guó jiā xīn yǒu yī ràng zhī shì, fāng yǐ gōng jiǎn dìng tiān xià. dì cóng róng wèi fǔ jūn yuē: zhèn hé rú zhǔ yě? fǔ jūn yuē: bì xià cōng míng shén wǔ, dé zhī yú tiān, fā hào shī lìng, bù jǐn jī gǔ, suī fù yáo shùn zhī zī, zhōng yǐ bù xué wèi lèi. dì mò rán yuē: xiān shēng zhèn zhī lù jiǎ yě, hé yǐ jiào zhèn? fǔ jūn chéng zhào zhe xìng shuāi yào lùn qī piān. měi zòu, dì chēng shàn, rán wèi shén dá yě. fǔ jūn chū wèi chāng lè lìng, qiān yī shì tóng chuān, suǒ zhì zhe chēng, zhì mǎn tuì guī, suì bù shì.
玄則字彥法,即文中子六代祖也,仕宋,歷太僕、國子博士,常嘆曰:「先君所貴者禮樂,不學者軍旅,兄何為哉?」遂究道德,考經籍,謂功業不可以小成也,故卒為洪儒;卿相不可以苟處也,故終為博士,曰先師之職也,不可墜,故江左號王先生,受其道曰王先生業。於是大稱儒門,世濟厥美。先生生江州府君煥,煥生虬。虬始北事魏,太和中為并州刺史,家河汾,曰晉陽穆公。穆公生同州刺史彥,曰同州府君。彥生濟州刺史,一曰安康獻公。安康獻公生銅川府君,諱隆,字伯高,文中子之父也,傳先生之業,教授門人千餘。隋開皇初,以國子博士待詔雲龍門。時國家新有揖讓之事,方以恭儉定天下。帝從容謂府君曰:「朕何如主也?」府君曰:「陛下聰明神武,得之於天,發號施令,不盡稽古,雖負堯、舜之姿,終以不學為累。」帝默然曰:「先生朕之陸賈也,何以教朕?」府君承詔著《興衰要論》七篇。每奏,帝稱善,然未甚達也。府君出為昌樂令,遷猗氏、銅川,所治著稱,秩滿退歸,遂不仕。
kāi huáng sì nián, wén zhōng zǐ shǐ shēng. tóng chuān fǔ jūn shì zhī, yù kūn zhī shī, xiàn zhào yú ān kāng xiàn gōng, xiàn gōng yuē: sù wáng zhī guà yě hé wèi ér lái? dì èr huà wèi tiān yī, shàng dé ér jū xià wèi, néng yǐ zhòng zhèng, kě yǐ wáng yǐ. suī yǒu jūn dé, fēi qí shí hū? shì zi bì néng tōng tiān xià zhī zhì. suì míng zhī yuē tōng.
開皇四年,文中子始生。銅川府君筮之,遇《坤》之《師》,獻兆於安康獻公,獻公曰:「素王之卦也、何為而來?地二化為天一,上德而居下位,能以眾正,可以王矣。雖有君德,非其時乎?是子必能通天下之志。」遂名之曰通。
kāi huáng jiǔ nián, jiāng dōng píng. tóng chuān fǔ jūn tàn yuē: wáng dào wú xù, tiān xià hé wèi ér yī hū? wén zhōng zǐ shì cè shí suì yǐ, yǒu yōu sè yuē: tōng wén, gǔ zhī wèi bāng, yǒu zhǎng jiǔ zhī cè, gù xià yīn yǐ xià shù bǎi nián, sì hǎi cháng yī tǒng yě. hòu zhī wèi bāng, xíng gǒu qiě zhī zhèng, gù wèi jìn yǐ xià shù bǎi nián, jiǔ zhōu wú dìng zhǔ yě. shàng shī qí dào, mín sàn jiǔ yǐ. yī bǐ yī cǐ, hé cháng zhī yǒu? fū zǐ zhī tàn, gài yōu huáng gāng bù zhèn, shēng rén láo yú jù liǎn ér tiān xià jiāng luàn hū? tóng chuān fǔ jūn yì zhī yuē: qí rán hū? suì gào yǐ yuán jīng zhī shì, wén zhōng zǐ zài bài shòu zhī.
開皇九年,江東平。銅川府君嘆曰:「王道無敘,天下何為而一乎?」文中子侍側十歲矣,有憂色曰:「通聞,古之為邦,有長久之策,故夏、殷以下數百年,四海常一統也。後之為邦,行苟且之政,故魏、晉以下數百年,九州無定主也。上失其道,民散久矣。一彼一此,何常之有?夫子之嘆,蓋憂皇綱不振,生人勞於聚斂而天下將亂乎?」銅川府君異之曰:「其然乎?」遂告以《元經》之事,文中子再拜受之。
shí bā nián, tóng chuān fǔ jūn yàn jū, gē fá mù, ér zhào wén zhōng zǐ. zi jué rán zài bài: gǎn wèn fū zǐ zhī zhì hé wèi yě? tóng chuān fǔ jūn yuē: ěr lái! zì tiān zǐ zhì shù rén, wèi yǒu bù zī yǒu ér chéng zhě yě. zài sān zhī yì, shī jū yī yān, dào sàng yǐ lái, sī fèi jiǔ yǐ, rán hé cháng zhī yǒu? xiǎo zi miǎn zhān, xiáng ér hòu jí. wén zhōng zǐ yú shì yǒu sì fāng zhī zhì. gài shòu shū yú dōng hǎi lǐ yù, xué shī yú huì jī xià tiǎn, wèn lǐ yú hé dōng guān zǐ míng, zhèng lè yú běi píng huò jí, kǎo yì yú zú fù zhòng huá, bù jiě yī zhě liù suì, qí jīng zhì rú cǐ.
十八年,銅川府君宴居,歌《伐木》,而召文中子。子矍然再拜:「敢問夫子之志何謂也?」銅川府君曰:「爾來!自天子至庶人,未有不資友而成者也。在三之義,師居一焉,道喪已來,斯廢久矣,然何常之有?小子勉旃,翔而後集。」文中子於是有四方之志。蓋受《書》於東海李育,學《詩》於會稽夏琠,問《禮》於河東關子明,正《樂》於北平霍汲,考《易》於族父仲華,不解衣者六歲,其精志如此。
rén shòu sān nián, wén zhōng zǐ guān yǐ, kǎi rán yǒu jì cāng shēng zhī xīn, xī yóu zhǎng ān, jiàn suí wén dì. dì zuò tài jí diàn zhào jiàn, yīn zòu tài píng cè shí yǒu èr, cè zūn wáng dào, tuī bà lüè, jī jīn yàn gǔ, huī huī hū yùn tiān xià yú zhǐ zhǎng yǐ. dì dà yuè yuē: dé shēng jǐ wǎn yǐ, tiān yǐ shēng cì zhèn yě. xià qí yì yú gōng qīng, gōng qīng bù yuè. shí jiāng yǒu xiāo qiáng zhī xìn, wén zhōng zǐ zhī móu zhī bù yòng yě, zuò dōng zhēng zhī gē ér guī, yuē: wǒ sī guó jiā xī, yuǎn yóu jīng jī. hū féng dì wáng xī, jiàng lǐ bù yī. suì huái gǔ rén zhī xīn hū, jiāng xìng tài píng zhī jī. shí yì shì biàn xī, zhì guāi yuàn wéi. xū jiē! dào zhī bù xíng xī, chuí chì dōng guī. huáng zhī bù duàn xī, láo shēn xī fēi. dì wén ér zài zhēng zhī, bù zhì. sì nián, dì bēng.
仁壽三年,文中子冠矣,慨然有濟蒼生之心,西遊長安,見隋文帝。帝坐太極殿召見,因奏《太平策》十有二,策尊王道,推霸略,稽今驗古,恢恢乎運天下於指掌矣。帝大悅曰:「得生幾晚矣,天以生賜朕也。」下其議於公卿,公卿不悅。時將有蕭牆之釁,文中子知謀之不用也,作《東征之歌》而歸,曰:「我思國家兮,遠遊京畿。忽逢帝王兮,降禮布衣。遂懷古人之心乎,將興太平之基。時異事變兮,志乖願違。吁嗟!道之不行兮,垂翅東歸。皇之不斷兮,勞身西飛。」帝聞而再征之,不至。四年,帝崩。
dà yè yuán nián, yī zhēng yòu bù zhì, cí yǐ jí. wèi suǒ qīn yuē: wǒ zhōu rén yě, jiā yú qí. yǒng jiā zhī luàn, gài dōng qiān yān, gāo zǔ mù gōng shǐ shì wèi. wèi zhōu zhī jì, yǒu dà gōng yú shēng rén, tiān zǐ xī zhī dì, shǐ jiā yú hé fén, gù yǒu fén lǒng yú zī sì dài yǐ. zī tǔ yě, qí rén yōu shēn sī yuǎn, nǎi yǒu táo táng shì zhī yí fēng, xiān jūn zhī suǒ huái yě. yǒu bì lú zài máo yán, tǔ jiē cuō rú yě. dào zhī bù xíng, yù ān zhī hū? tuì zhì qí dào ér yǐ. nǎi xù shī shū, zhèng lǐ lè, xiū yuán jīng, zàn yì dào, jiǔ nián ér liù jīng dà jiù. mén rén zì yuǎn ér zhì. hé nán dǒng cháng, tài shān yáo yì, jīng zhào dù yān, zhào jùn lǐ jìng, nán yáng chéng yuán, fú fēng dòu wēi, hé dōng xuē shōu, zhōng shān jiǎ qióng, qīng hé fáng xuán líng, jù lù wèi zhēng, tài yuán wēn dà yá, yǐng chuān chén shū dá děng, xián chēng shī běi miàn, shòu wáng zuǒ zhī dào yān. rú wǎng lái shòu yè zhě, bù kě shèng shù, gài qiān yú rén. suí jì, wén zhōng zǐ zhī jiào xìng yú hé fén, yōng yōng rú yě.
大業元年,一征又不至,辭以疾。謂所親曰:「我周人也,家於祁。永嘉之亂,蓋東遷焉,高祖穆公始事魏。魏、周之際,有大功於生人,天子錫之地,始家於河汾,故有墳隴於茲四代矣。茲土也,其人憂深思遠,乃有陶唐氏之遺風,先君之所懷也。有敝廬在茅檐,土階撮如也。道之不行,欲安之乎?退志其道而已。」乃續《詩》《書》,正《禮》《樂》,修《元經》,贊《易》道,九年而六經大就。門人自遠而至。河南董常,太山姚義,京兆杜淹,趙郡李靖,南陽程元,扶風竇威,河東薛收,中山賈瓊,清河房玄齡,巨鹿魏徵,太原溫大雅,潁川陳叔達等,咸稱師北面,受王佐之道焉。如往來受業者,不可勝數,蓋千餘人。隋季,文中子之教興於河汾,雍雍如也。
dà yè shí nián, shàng shū zhào shǔ shǔ jùn sī hù, bù jiù. shí yī nián yǐ zhù zuò láng guó zi bó shì zhēng, bìng bù zhì.
大業十年,尚書召署蜀郡司戶,不就。十一年以著作郎、國子博士徵,並不至。
shí sān nián, jiāng dū nán zuò. zi yǒu jí, zhào xuē shōu, wèi yuē: wú mèng yán huí chēng kǒng zǐ zhī mìng yuē: guī xiū hū? dài fū zǐ zhào wǒ yě. hé bì yǒng jué líng? wú bù qǐ yǐ. qǐn jí qī rì ér zhōng. mén dì zǐ shù bǎi rén huì yì yuē: wú shī qí zhì rén hū? zì zhòng ní yǐ lái, wèi zhī yǒu yě. lǐ: nán zǐ shēng yǒu zì, suǒ yǐ zhāo dé sǐ yǒu shì, suǒ yǐ yì míng. fū zǐ shēng dāng tiān xià luàn, mò yǔ zōng zhī, gù xù shī shū, zhèng lǐ lè, xiū yuán jīng, zàn yì dào, shèng rén zhī dà zhǐ, tiān xià zhī néng shì bì yǐ. zhòng ní jì méi, wén bù zài zī hū? yì yuē: huáng shang yuán jí, wén zài zhōng yě. qǐng shì yuē wén zhōng zǐ. sī má shè wèi, āi yǐ sòng zhī. lǐ bì, xī yǐ wén zhōng zǐ zhī shū hái yú wáng shì. lǐ lùn èr shí wǔ piān, liè wèi shí juǎn. lè lùn èr shí piān, liè wèi shí juǎn. xù shū yī bǎi wǔ shí piān, liè wèi èr shí wǔ juǎn. xù shī sān bǎi liù shí piān, liè wèi shí juǎn. yuán jīng wǔ shí piān, liè wèi shí wǔ juǎn. zàn yì qī shí piān, liè wèi shí juǎn. bìng wèi jí xíng. zāo shí sàng luàn, xiān fū rén cáng qí shū yú qiè sì, dōng xī nán běi, wèi cháng lí shēn. dà táng wǔ dé sì nián, tiān xià dà dìng, xiān fū rén fǎn yú gù jū, yòu yǐ shū shòu yú qí dì níng.
十三年,江都難作。子有疾,召薛收,謂曰:「吾夢顏回稱孔子之命曰:歸休乎?殆夫子召我也。何必永厥齡?吾不起矣。」寢疾七日而終。門弟子數百人會議曰:「吾師其至人乎?自仲尼已來,未之有也。《禮》:男子生有字,所以昭德;死有諡,所以易名。夫子生當天下亂,莫予宗之,故續《詩》《書》,正《禮》《樂》,修《元經》,贊《易》道,聖人之大旨,天下之能事畢矣。仲尼既沒,文不在茲乎?《易》曰:『黃裳元吉,文在中也。』請諡曰文中子。」絲麻設位,哀以送之。禮畢,悉以文中子之書還於王氏。《禮論》二十五篇,列為十卷。《樂論》二十篇,列為十卷。《續書》一百五十篇,列為二十五卷。《續詩》三百六十篇,列為十卷。《元經》五十篇,列為十五卷。《贊易》七十篇,列為十卷。並未及行。遭時喪亂,先夫人藏其書於篋笥,東西南北,未嘗離身。大唐武德四年,天下大定,先夫人返於故居,又以書授於其弟凝。
wén zhōng zǐ èr zi, zhǎng yuē fú jiāo, shǎo yuē fú zhì.
文中子二子,長曰福郊,少曰福畤。