wén zhōng zǐ, wáng shì, huì tōng, zì zhòng yān.
文中子,王氏,讳通,字仲淹。
qí xiān hàn zhēng jūn bà, jié shēn bù shì. shí bā dài zǔ yīn, yún zhōng tài shǒu, jiā yú qí, yǐ chūn qiū zhōu yì xùn xiāng lǐ, wèi zǐ sūn zī. shí sì dài zǔ shù, kè bō qián liè, zhe chūn qiū yì tǒng, gōng fǔ pì bù jiù. jiǔ dài zǔ yù, zāo mǐn huái zhī nán, suì dōng qiān yān. yù shēng hǎn, hǎn shēng xiù, jiē yǐ wén xué xiǎn. xiù shēng èr zi, zhǎng yuē xuán mó, cì yuē xuán zé xuán mó yǐ jiāng lüè shēng, xuán zé yǐ rú shù jìn.
其先汉征君霸,洁身不仕。十八代祖殷,云中太守,家于祁,以《春秋》《周易》训乡里,为子孙资。十四代祖述,克播前烈,著《春秋义统》,公府辟不就。九代祖寓,遭愍、怀之难,遂东迁焉。寓生罕,罕生秀,皆以文学显。秀生二子,长曰玄谟,次曰玄则;玄谟以将略升,玄则以儒术进。
xuán zé zì yàn fǎ, jí wén zhōng zǐ liù dài zǔ yě, shì sòng, lì tài pú guó zǐ bó shì, cháng tàn yuē:" xiān jūn suǒ guì zhě lǐ yuè, bù xué zhě jūn lǚ, xiōng hé wéi zāi?" suì jiū dào dé, kǎo jīng jí, wèi gōng yè bù kě yǐ xiǎo chéng yě, gù zú wèi hóng rú qīng xiàng bù kě yǐ gǒu chù yě, gù zhōng wèi bó shì, yuē xiān shī zhī zhí yě, bù kě zhuì, gù jiāng zuǒ hào wáng xiān shēng, shòu qí dào yuē wáng xiān shēng yè. yú shì dà chēng rú mén, shì jì jué měi. xiān shēng shēng jiāng zhōu fǔ jūn huàn, huàn shēng qiú. qiú shǐ běi shì wèi, tài hé zhōng wèi bīng zhōu cì shǐ, jiā hé fén, yuē jìn yáng mù gōng. mù gōng shēng tóng zhōu cì shǐ yàn, yuē tóng zhōu fǔ jūn. yàn shēng jì zhōu cì shǐ, yī yuē ān kāng xiàn gōng. ān kāng xiàn gōng shēng tóng chuān fǔ jūn, huì lóng, zì bó gāo, wén zhōng zǐ zhī fù yě, chuán xiān shēng zhī yè, jiào shòu mén rén qiān yú. suí kāi huáng chū, yǐ guó zǐ bó shì dài zhào yún lóng mén. shí guó jiā xīn yǒu yī ràng zhī shì, fāng yǐ gōng jiǎn dìng tiān xià. dì cóng róng wèi fǔ jūn yuē:" zhèn hé rú zhǔ yě?" fǔ jūn yuē:" bì xià cōng míng shén wǔ, dé zhī yú tiān, fā hào shī lìng, bù jìn jī gǔ, suī fù yáo shùn zhī zī, zhōng yǐ bù xué wèi lèi." dì mò rán yuē:" xiān shēng zhèn zhī lù jiǎ yě, hé yǐ jiào zhèn?" fǔ jūn chéng zhào zhe xīng shuāi yào lùn qī piān. měi zòu, dì chēng shàn, rán wèi shén dá yě. fǔ jūn chū wèi chāng lè lìng, qiān yī shì tóng chuān, suǒ zhì zhù chēng, zhì mǎn tuì guī, suì bù shì.
玄则字彦法,即文中子六代祖也,仕宋,历太仆、国子博士,常叹曰:“先君所贵者礼乐,不学者军旅,兄何为哉?”遂究道德,考经籍,谓功业不可以小成也,故卒为洪儒;卿相不可以苟处也,故终为博士,曰先师之职也,不可坠,故江左号王先生,受其道曰王先生业。于是大称儒门,世济厥美。先生生江州府君焕,焕生虬。虬始北事魏,太和中为并州刺史,家河汾,曰晋阳穆公。穆公生同州刺史彦,曰同州府君。彦生济州刺史,一曰安康献公。安康献公生铜川府君,讳隆,字伯高,文中子之父也,传先生之业,教授门人千余。隋开皇初,以国子博士待诏云龙门。时国家新有揖让之事,方以恭俭定天下。帝从容谓府君曰:“朕何如主也?”府君曰:“陛下聪明神武,得之于天,发号施令,不尽稽古,虽负尧、舜之姿,终以不学为累。”帝默然曰:“先生朕之陆贾也,何以教朕?”府君承诏著《兴衰要论》七篇。每奏,帝称善,然未甚达也。府君出为昌乐令,迁猗氏、铜川,所治著称,秩满退归,遂不仕。
kāi huáng sì nián, wén zhōng zǐ shǐ shēng. tóng chuān fǔ jūn shì zhī, yù kūn zhī shī, xiàn zhào yú ān kāng xiàn gōng, xiàn gōng yuē:" sù wáng zhī guà yě hé wéi ér lái? dì èr huà wéi tiān yī, shàng dé ér jū xià wèi, néng yǐ zhòng zhèng, kě yǐ wáng yǐ. suī yǒu jūn dé, fēi qí shí hū? shì zi bì néng tōng tiān xià zhī zhì." suì míng zhī yuē tōng.
开皇四年,文中子始生。铜川府君筮之,遇《坤》之《师》,献兆于安康献公,献公曰:“素王之卦也、何为而来?地二化为天一,上德而居下位,能以众正,可以王矣。虽有君德,非其时乎?是子必能通天下之志。”遂名之曰通。
kāi huáng jiǔ nián, jiāng dōng píng. tóng chuān fǔ jūn tàn yuē:" wáng dào wú xù, tiān xià hé wéi ér yī hū?" wén zhōng zǐ shì cè shí suì yǐ, yǒu yōu sè yuē:" tōng wén, gǔ zhī wèi bāng, yǒu cháng jiǔ zhī cè, gù xià yīn yǐ xià shù bǎi nián, sì hǎi cháng yī tǒng yě. hòu zhī wèi bāng, xíng gǒu qiě zhī zhèng, gù wèi jìn yǐ xià shù bǎi nián, jiǔ zhōu wú dìng zhǔ yě. shàng shī qí dào, mín sàn jiǔ yǐ. yī bǐ yī cǐ, hé cháng zhī yǒu? fū zǐ zhī tàn, gài yōu huáng gāng bù zhèn, shēng rén láo yú jù liǎn ér tiān xià jiāng luàn hū?" tóng chuān fǔ jūn yì zhī yuē:" qí rán hū?" suì gào yǐ yuán jīng zhī shì, wén zhōng zǐ zài bài shòu zhī.
开皇九年,江东平。铜川府君叹曰:“王道无叙,天下何为而一乎?”文中子侍侧十岁矣,有忧色曰:“通闻,古之为邦,有长久之策,故夏、殷以下数百年,四海常一统也。后之为邦,行苟且之政,故魏、晋以下数百年,九州无定主也。上失其道,民散久矣。一彼一此,何常之有?夫子之叹,盖忧皇纲不振,生人劳于聚敛而天下将乱乎?”铜川府君异之曰:“其然乎?”遂告以《元经》之事,文中子再拜受之。
shí bā nián, tóng chuān fǔ jūn yàn jū, gē fá mù, ér zhào wén zhōng zǐ. zi jué rán zài bài:" gǎn wèn fū zǐ zhī zhì hé wèi yě?" tóng chuān fǔ jūn yuē:" ěr lái! zì tiān zǐ zhì shù rén, wèi yǒu bù zī yǒu ér chéng zhě yě. zài sān zhī yì, shī jū yī yān, dào sàng yǐ lái, sī fèi jiǔ yǐ, rán hé cháng zhī yǒu? xiǎo zi miǎn zhān, xiáng ér hòu jí." wén zhōng zǐ yú shì yǒu sì fāng zhī zhì. gài shòu shū yú dōng hǎi lǐ yù, xué shī yú kuài jī xià tiǎn, wèn lǐ yú hé dōng guān zǐ míng, zhèng lè yú běi píng huò jí, kǎo yì yú zú fù zhòng huá, bù jiě yī zhě liù suì, qí jīng zhì rú cǐ.
十八年,铜川府君宴居,歌《伐木》,而召文中子。子矍然再拜:“敢问夫子之志何谓也?”铜川府君曰:“尔来!自天子至庶人,未有不资友而成者也。在三之义,师居一焉,道丧已来,斯废久矣,然何常之有?小子勉旃,翔而后集。”文中子于是有四方之志。盖受《书》于东海李育,学《诗》于会稽夏琠,问《礼》于河东关子明,正《乐》于北平霍汲,考《易》于族父仲华,不解衣者六岁,其精志如此。
rén shòu sān nián, wén zhōng zǐ guān yǐ, kǎi rán yǒu jì cāng shēng zhī xīn, xī yóu cháng ān, jiàn suí wén dì. dì zuò tài jí diàn zhào jiàn, yīn zòu tài píng cè shí yǒu èr, cè zūn wáng dào, tuī bà lüè, jī jīn yàn gǔ, huī huī hū yùn tiān xià yú zhǐ zhǎng yǐ. dì dà yuè yuē:" dé shēng jǐ wǎn yǐ, tiān yǐ shēng cì zhèn yě." xià qí yì yú gōng qīng, gōng qīng bù yuè. shí jiāng yǒu xiāo qiáng zhī xìn, wén zhōng zǐ zhī móu zhī bù yòng yě, zuò dōng zhēng zhī gē ér guī, yuē:" wǒ sī guó jiā xī, yuǎn yóu jīng jī. hū féng dì wáng xī, jiàng lǐ bù yī. suì huái gǔ rén zhī xīn hū, jiāng xìng tài píng zhī jī. shí yì shì biàn xī, zhì guāi yuàn wéi. xū jiē! dào zhī bù xíng xī, chuí chì dōng guī. huáng zhī bù duàn xī, láo shēn xī fēi." dì wén ér zài zhēng zhī, bù zhì. sì nián, dì bēng.
仁寿三年,文中子冠矣,慨然有济苍生之心,西游长安,见隋文帝。帝坐太极殿召见,因奏《太平策》十有二,策尊王道,推霸略,稽今验古,恢恢乎运天下于指掌矣。帝大悦曰:“得生几晚矣,天以生赐朕也。”下其议于公卿,公卿不悦。时将有萧墙之衅,文中子知谋之不用也,作《东征之歌》而归,曰:“我思国家兮,远游京畿。忽逢帝王兮,降礼布衣。遂怀古人之心乎,将兴太平之基。时异事变兮,志乖愿违。吁嗟!道之不行兮,垂翅东归。皇之不断兮,劳身西飞。”帝闻而再征之,不至。四年,帝崩。
dà yè yuán nián, yī zhēng yòu bù zhì, cí yǐ jí. wèi suǒ qīn yuē:" wǒ zhōu rén yě, jiā yú qí. yǒng jiā zhī luàn, gài dōng qiān yān, gāo zǔ mù gōng shǐ shì wèi. wèi zhōu zhī jì, yǒu dà gōng yú shēng rén, tiān zǐ xī zhī dì, shǐ jiā yú hé fén, gù yǒu fén lǒng yú zī sì dài yǐ. zī tǔ yě, qí rén yōu shēn sī yuǎn, nǎi yǒu táo táng shì zhī yí fēng, xiān jūn zhī suǒ huái yě. yǒu bì lú zài máo yán, tǔ jiē cuō rú yě. dào zhī bù xíng, yù ān zhī hū? tuì zhì qí dào ér yǐ." nǎi xù shī shū, zhèng lǐ yuè, xiū yuán jīng, zàn yì dào, jiǔ nián ér liù jīng dà jiù. mén rén zì yuǎn ér zhì. hé nán dǒng cháng, tài shān yáo yì, jīng zhào dù yān, zhào jùn lǐ jìng, nán yáng chéng yuán, fú fēng dòu wēi, hé dōng xuē shōu, zhōng shān jiǎ qióng, qīng hé fáng xuán líng, jù lù wèi zhēng, tài yuán wēn dà yá, yǐng chuān chén shū dá děng, xián chēng shī běi miàn, shòu wáng zuǒ zhī dào yān. rú wǎng lái shòu yè zhě, bù kě shèng shǔ, gài qiān yú rén. suí jì, wén zhōng zǐ zhī jiào xìng yú hé fén, yōng yōng rú yě.
大业元年,一征又不至,辞以疾。谓所亲曰:“我周人也,家于祁。永嘉之乱,盖东迁焉,高祖穆公始事魏。魏、周之际,有大功于生人,天子锡之地,始家于河汾,故有坟陇于兹四代矣。兹土也,其人忧深思远,乃有陶唐氏之遗风,先君之所怀也。有敝庐在茅檐,土阶撮如也。道之不行,欲安之乎?退志其道而已。”乃续《诗》《书》,正《礼》《乐》,修《元经》,赞《易》道,九年而六经大就。门人自远而至。河南董常,太山姚义,京兆杜淹,赵郡李靖,南阳程元,扶风窦威,河东薛收,中山贾琼,清河房玄龄,巨鹿魏徵,太原温大雅,颍川陈叔达等,咸称师北面,受王佐之道焉。如往来受业者,不可胜数,盖千余人。隋季,文中子之教兴于河汾,雍雍如也。
dà yè shí nián, shàng shū zhào shǔ shǔ jùn sī hù, bù jiù. shí yī nián yǐ zhù zuò láng guó zǐ bó shì zhēng, bìng bù zhì.
大业十年,尚书召署蜀郡司户,不就。十一年以著作郎、国子博士徵,并不至。
shí sān nián, jiāng dū nán zuò. zi yǒu jí, zhào xuē shōu, wèi yuē:" wú mèng yán huí chēng kǒng zǐ zhī mìng yuē: guī xiū hū? dài fū zǐ zhào wǒ yě. hé bì yǒng jué líng? wú bù qǐ yǐ." qǐn jí qī rì ér zhōng. mén dì zǐ shù bǎi rén huì yì yuē:" wú shī qí zhì rén hū? zì zhòng ní yǐ lái, wèi zhī yǒu yě. lǐ: nán zǐ shēng yǒu zì, suǒ yǐ zhāo dé sǐ yǒu shì, suǒ yǐ yì míng. fū zǐ shēng dàng tiān xià luàn, mò yǔ zōng zhī, gù xù shī shū, zhèng lǐ yuè, xiū yuán jīng, zàn yì dào, shèng rén zhī dà zhǐ, tiān xià zhī néng shì bì yǐ. zhòng ní jì méi, wén bù zài zī hū? yì yuē:' huáng cháng yuán jí, wén zài zhōng yě.' qǐng shì yuē wén zhōng zǐ." sī má shè wèi, āi yǐ sòng zhī. lǐ bì, xī yǐ wén zhōng zǐ zhī shū hái yú wáng shì. lǐ lùn èr shí wǔ piān, liè wéi shí juǎn. lè lùn èr shí piān, liè wéi shí juǎn. xù shū yī bǎi wǔ shí piān, liè wéi èr shí wǔ juǎn. xù shī sān bǎi liù shí piān, liè wéi shí juǎn. yuán jīng wǔ shí piān, liè wéi shí wǔ juǎn. zàn yì qī shí piān, liè wéi shí juǎn. bìng wèi jí xíng. zāo shí sāng luàn, xiān fū rén cáng qí shū yú qiè sì, dōng xī nán běi, wèi cháng lí shēn. dà táng wǔ dé sì nián, tiān xià dà dìng, xiān fū rén fǎn yú gù jū, yòu yǐ shū shòu yú qí dì níng.
十三年,江都难作。子有疾,召薛收,谓曰:“吾梦颜回称孔子之命曰:归休乎?殆夫子召我也。何必永厥龄?吾不起矣。”寝疾七日而终。门弟子数百人会议曰:“吾师其至人乎?自仲尼已来,未之有也。《礼》:男子生有字,所以昭德;死有谥,所以易名。夫子生当天下乱,莫予宗之,故续《诗》《书》,正《礼》《乐》,修《元经》,赞《易》道,圣人之大旨,天下之能事毕矣。仲尼既没,文不在兹乎?《易》曰:‘黄裳元吉,文在中也。’请谥曰文中子。”丝麻设位,哀以送之。礼毕,悉以文中子之书还于王氏。《礼论》二十五篇,列为十卷。《乐论》二十篇,列为十卷。《续书》一百五十篇,列为二十五卷。《续诗》三百六十篇,列为十卷。《元经》五十篇,列为十五卷。《赞易》七十篇,列为十卷。并未及行。遭时丧乱,先夫人藏其书于箧笥,东西南北,未尝离身。大唐武德四年,天下大定,先夫人返于故居,又以书授于其弟凝。
wén zhōng zǐ èr zi, zhǎng yuē fú jiāo, shǎo yuē fú zhì.
文中子二子,长曰福郊,少曰福畤。