yán huí jiàn zhòng ní, qǐng xíng. yuē: xī zhī? yuē: jiāng zhī wèi. yuē: xī wèi yān? yuē: huí wén wèi jūn, qí nián zhuàng, qí xíng dú. qīng yòng qí guó ér bù jiàn qí guò. qīng yòng mín sǐ, sǐ zhě yǐ guó liàng, hū zé ruò jiāo, mín qí wú rú yǐ! huí cháng wén zhī fū zǐ yuē: zhì guó qù zhī, luàn guó jiù zhī. yī mén duō jí. yuàn yǐ suǒ wén sī qí zé, shù jǐ qí guó yǒu chōu hū!
顏回見仲尼,請行。曰:「奚之?」曰:「將之衛。」曰:「奚為 焉?」曰:「回聞衛君,其年壯,其行獨。輕用其國而不見其過。輕 用民死,死者以國量,乎澤若蕉,民其無如矣!回嘗聞之夫子曰:『 治國去之,亂國就之。醫門多疾。』願以所聞思其則,庶幾其國有瘳 乎!」
zhòng ní yuē: xī, ruò dài wǎng ér xíng ěr! fū dào bù yù zá, zá zé duō, duō zé rǎo, rǎo zé yōu, yōu ér bù jiù. gǔ zhī zhì rén, xiān cún zhū jǐ ér hòu cún zhū rén. suǒ cún yú jǐ zhě wèi dìng , hé xiá zhì yú bào rén zhī suǒ xíng! qiě ruò yì zhī fū dé zhī suǒ dàng ér zhī zhī suǒ wèi chū hū zāi? dé dàng hū míng, zhī chū hū zhēng. míng yě zhě, xiāng zhá yě zhī yě zhě zhēng zhī qì yě. èr zhě xiōng qì, fēi suǒ yǐ jǐn xíng yě.
仲尼曰:「嘻,若殆往而刑耳!夫道不欲雜,雜則多,多則擾,擾 則憂,憂而不救。古之至人,先存諸己而後存諸人。所存於己者未定 ,何暇至於暴人之所行!且若亦知夫德之所盪而知之所為出乎哉?德 盪乎名,知出乎爭。名也者,相札也;知也者爭之器也。二者兇器, 非所以盡行也。
qiě dé hòu xìn gāng, wèi dá rén qì míng wén bù zhēng, wèi dá rén xīn. ér qiáng yǐ rén yì shéng mò zhī yán shù bào rén zhī qián zhě, shì yǐ rén è yǒu qí měi yě, mìng zhī yuē zāi rén. zāi rén zhě, rén bì fǎn zāi zhī. ruò dài wèi rén zāi fū.
且德厚信矼,未達人氣;名聞不爭,未達人心。而強以仁義繩墨之 言術暴人之前者,是以人惡有其美也,命之曰災人。災人者,人必反 災之。若殆為人災夫。
qiě gǒu wèi rén yuè xián ér è bù xiào, è yòng ér qiú yǒu yǐ yì? ruò wéi wú zhào, wáng gōng bì jiāng chéng rén ér dòu qí jié. ér mù jiāng yíng zhī, ér sè jiāng píng zhī, kǒu jiāng yíng zhī, róng jiāng xíng zhī, xīn qiě chéng zhī. shì yǐ huǒ jiù huǒ, yǐ shuǐ jiù shuǐ, míng zhī yuē yì duō. shùn shǐ wú qióng, ruò dài yǐ bù xìn hòu yán, bì sǐ yú bào rén zhī qián yǐ!
且苟為人悅賢而惡不肖,惡用而求有以異?若唯無詔,王公必將乘 人而斗其捷。而目將熒之,而色將平之,口將營之,容將形之,心且 成之。是以火救火,以水救水,名之曰益多。順始無窮,若殆以不信 厚言,必死於暴人之前矣!
qiě xī zhě jié shā guān lóng féng, zhòu shā wáng zǐ bǐ gàn, shì jiē xiū qí shēn yǐ xià yǔ fǔ rén zhī mín, yǐ xià fú qí shàng zhě yě, gù qí jūn yīn qí xiū yǐ jǐ zhī. shì hǎo míng zhě yě.
且昔者桀殺關龍逢,紂殺王子比干,是皆修其身以下傴拊人之民, 以下拂其上者也,故其君因其修以擠之。是好名者也。
xī zhě yáo gōng cóng zhī xū áo, yǔ gōng yǒu hù. guó wèi xū lì, shēn wèi xíng lù. qí yòng bīng bù zhǐ, qí qiú shí wú yǐ, shì jiē qiú míng shí zhě yě, ér dú bù wén zhī hū? míng shí zhě, shèng rén zhī suǒ bù néng shèng yě, ér kuàng ruò hū! suī rán, ruò bì yǒu yǐ yě, cháng yǐ yǔ wǒ lái.
昔者堯攻叢枝、胥、敖,禹攻有扈。國為虛厲,身為刑戮。其用兵 不止,其求實無已,是皆求名實者也,而獨不聞之乎?名實者,聖人 之所不能勝也,而況若乎!雖然,若必有以也,嘗以語我來。」
yán huí yuē: duān ér xū, miǎn ér yī, zé kě hū? yuē: è! è kě! fū yǐ yáng wèi chōng kǒng yáng, cǎi sè bù dìng, cháng rén zhī suǒ bù wéi, yīn àn rén zhī suǒ gǎn, yǐ qiú róng yǔ qí xīn , míng zhī yuē rì jiàn zhī dé bù chéng, ér kuàng dà dé hū! jiāng zhí ér bù huà, wài hé ér nèi bù zī, qí yōng jù kě hū!
顏回曰:「端而虛,勉而一,則可乎?」曰:「惡!惡可!夫以陽 為充孔揚,采色不定,常人之所不違,因案人之所感,以求容與其心 ,名之曰日漸之德不成,而況大德乎!將執而不化,外合而內不訾, 其庸詎可乎!」
rán zé wǒ nèi zhí ér wài qū, chéng ér shàng bǐ. nèi zhí zhě, yǔ tiān wèi tú. yǔ tiān wèi tú zhě , zhī tiān zǐ zhī yǔ jǐ, jiē tiān zhī suǒ zi, ér dú yǐ jǐ yán qí hū ér rén shàn zhī, qí hū ér rén bù shàn zhī xié? ruò rán zhě, rén wèi zhī tóng zǐ, shì zhī wèi yǔ tiān wèi tú. wài qū zhě, yǔ rén zhī wèi tú yě. qíng jì qū quán, rén chén zhī lǐ yě. rén jiē wèi zhī, wú gǎn bù wèi xié? wèi rén zhī suǒ wèi zhě, rén yì wú cī yān, shì zhī wèi yǔ rén wèi tú. chéng ér shàng bǐ zhě, yǔ gǔ wèi tú. qí yán suī jiào, zhé zhī shí yě, gǔ zhī yǒu yě, fēi wú yǒu yě. ruò rán zhě, suī zhí ér bù bìng, shì zhī wèi yǔ gǔ wèi tú. ruò shì zé kě hū? zhòng ní yuē: è! è kě! dà duō zhèng fǎ ér bù dié . suī gù, yì wú zuì. suī rán, zhǐ shì ěr yǐ, fū hú kě yǐ jí huà! yóu shī xīn zhě yě.
「然則我內直而外曲,成而上比。內直者,與天為徒。與天為徒者 ,知天子之與己,皆天之所子,而獨以己言蘄乎而人善之,蘄乎而人 不善之邪?若然者,人謂之童子,是之謂與天為徒。外曲者,與人之 為徒也。擎跽曲拳,人臣之禮也。人皆為之,吾敢不為邪?為人之所 為者,人亦無疵焉,是之謂與人為徒。成而上比者,與古為徒。其言 雖教,謫之實也,古之有也,非吾有也。若然者,雖直而不病,是之 謂與古為徒。若是則可乎?」仲尼曰:「惡!惡可!大多政法而不諜 。雖固,亦無罪。雖然,止是耳矣,夫胡可以及化!猶師心者也。」
yán huí yuē: wú wú yǐ jìn yǐ, gǎn wèn qí fāng. zhòng ní yuē: zhāi, wú jiāng yǔ ruò. yǒu xīn ér wèi zhī, qí yì xié? yì zhī zhě, hào tiān bù yí. yán huí yuē: huí zhī jiā pín, wéi bù yǐn jiǔ bù rú hūn zhě shù yuè yǐ. rú cǐ zé kě yǐ wèi zhāi hū? yuē: shì jì sì zhī zhāi, fēi xīn zhāi yě.
顏回曰:「吾無以進矣,敢問其方。」仲尼曰:「齋,吾將語若。 有心而為之,其易邪?易之者,皞天不宜。」顏回曰:「回之家貧,唯不飲酒不茹葷者數 月矣。如此則可以為齋乎?」曰:「是祭祀之齋,非心齋也。」
huí yuē: gǎn wèn xīn zhāi. zhòng ní yuē: ruò yī zhì, wú tīng zhī yǐ ěr ér tīng zhī yǐ xīn wú tīng zhī yǐ xīn ér tīng zhī yǐ qì. tīng zhǐ yú ěr, xīn zhǐ yú fú. qì yě zhě, xū ér dài wù zhě yě. wéi dào jí xū. xū zhě, xīn zhāi yě
回曰:「敢問心齋。」仲尼曰:「若一志,無聽之以耳而聽之以心 ;無聽之以心而聽之以氣。聽止於耳,心止於符。氣也者,虛而待物 者也。唯道集虛。虛者,心齋也」
yán huí yuē: huí zhī wèi shǐ de shǐ, shí zì huí yě de shǐ zhī yě, wèi shǐ yǒu huí yě, kě wèi xū hū? fū zǐ yuē: jǐn yǐ! wú yǔ ruò: ruò néng rù yóu qí fán ér wú gǎn qí míng, rù zé míng, bù rù zé zhǐ. wú mén wú dú, yī zhái ér yù yú bù dé yǐ zé jǐ yǐ. jué jī yì, wú xíng dì nán. wèi rén shǐ yì yǐ wěi, wèi tiān shǐ nán yǐ wěi. wén yǐ yǒu yì fēi zhě yǐ, wèi wén yǐ wú yì fēi zhě yě wén yǐ yǒu zhī zhī zhě yǐ, wèi wén yǐ wú zhī zhī zhě yě. zhān bǐ què zhě, xū shì shēng bái, jí xiáng zhǐ zhǐ. fū qiě bù zhǐ, shì zhī wèi zuò chí. fū xùn ěr mù nèi tōng ér wài yú xīn zhī, guǐ shén jiāng lái shě, ér kuàng rén hū! shì wàn wù zhī huà yě, yǔ shùn zhī suǒ niǔ yě, fú xì jǐ qú zhī suǒ xíng zhōng, ér kuàng sàn yān zhě hū!
顏回曰:「回之未始得使,實自回也;得使之也,未始有回也,可 謂虛乎?」夫子曰:「盡矣!吾語若:若能入游其樊而無感其名,入 則鳴,不入則止。無門無毒,一宅而寓於不得已則幾矣。絕跡易,無 行地難。為人使易以偽,為天使難以偽。聞以有翼飛者矣,未聞以無 翼飛者也;聞以有知知者矣,未聞以無知知者也。瞻彼闋者,虛室生 白,吉祥止止。夫且不止,是之謂坐馳。夫徇耳目內通而外於心知, 鬼神將來舍,而況人乎!是萬物之化也,禹、舜之所紐也,伏戲、幾 蘧之所行終,而況散焉者乎!」
yè gōng zǐ gāo jiāng shǐ yú qí, wèn yú zhòng ní yuē: wáng shǐ zhū liáng yě shén zhòng. qí zhī dài shǐ zhě , gài jiāng shén jìng ér bù jí. pǐ fū yóu wèi kě dòng yě, ér kuàng zhū hóu hū! wú shén lì zhī. zi cháng yǔ zhū liáng yě yuē: fán shì ruò xiǎo ruò dà, guǎ bù dào yǐ huān chéng. shì ruò bù chéng, zé bì yǒu rén dào zhī huàn shì ruò chéng, zé bì yǒu yīn yáng zhī huàn. ruò chéng ruò bù chéng ér hòu wú huàn zhě, wéi yǒu dé zhě néng zhī. wú shí yě zhí cū ér bù zāng, cuàn wú yù qīng zhī rén. jīn wú cháo shòu mìng ér xī yǐn bīng , wǒ qí nèi rè yǔ! wú wèi zhì hū shì zhī qíng ér jì yǒu yīn yáng zhī huàn yǐ! shì ruò bù chéng, bì yǒu rén dào zhī huàn, shì liǎng yě. wèi rén chén zhě bù zú yǐ rèn zhī, zi qí yǒu yǐ yǔ wǒ lái!
葉公子高將使於齊,問於仲尼曰:「王使諸梁也甚重。齊之待使者 ,蓋將甚敬而不急。匹夫猶未可動也,而況諸侯乎!吾甚栗之。子常 語諸梁也曰:『凡事若小若大,寡不道以歡成。事若不成,則必有人 道之患;事若成,則必有陰陽之患。若成若不成而後無患者,唯有德 者能之。』吾食也執粗而不臧,爨無欲清之人。今吾朝受命而夕飲冰 ,我其內熱與!吾未至乎事之情而既有陰陽之患矣!事若不成,必有 人道之患,是兩也。為人臣者不足以任之,子其有以語我來!」
zhòng ní yuē: tiān xià yǒu dà jiè èr: qí yī mìng yě, qí yī yì yě. zi zhī ài qīn, mìng yě , bù kě jiě yú xīn chén zhī shì jūn, yì yě, wú shì ér fēi jūn yě, wú suǒ táo yú tiān dì zhī jiān . shì zhī wèi dà jiè. shì yǐ fū shì qí qīn zhě, bù zé dì ér ān zhī, xiào zhī zhì yě fū shì qí jūn zhě, bù zé shì ér ān zhī, zhōng zhī shèng yě zì shì qí xīn zhě, āi lè bù yì shī hū qián, zhī qí bù kě nài hé ér ān zhī ruò mìng, dé zhī zhì yě. wèi rén chén zǐ zhě, gù yǒu suǒ bù dé yǐ. xíng shì zhī qíng ér wàng qí shēn, hé xiá zhì yú yuè shēng ér è sǐ! fū zǐ qí xíng kě yǐ!
仲尼曰:「天下有大戒二:其一命也,其一義也。子之愛親,命也 ,不可解於心;臣之事君,義也,無適而非君也,無所逃於天地之間 。是之謂大戒。是以夫事其親者,不擇地而安之,孝之至也;夫事其 君者,不擇事而安之,忠之盛也;自事其心者,哀樂不易施乎前,知其不可奈何而安之若命,德之至也。為人臣子者,固有所不得已。行 事之情而忘其身,何暇至於悅生而惡死!夫子其行可矣!
qiū qǐng fù yǐ suǒ wén: fán jiāo jìn zé bì xiāng mí yǐ xìn, yuǎn zé bì zhōng zhī yǐ yán. yán bì huò chuán zhī. fū chuán liǎng xǐ liǎng nù zhī yán, tiān xià zhī nán zhě yě. fū liǎng xǐ bì duō yì měi zhī yán, liǎng nù bì duō yì è zhī yán. fán yì zhī lèi wàng, wàng zé qí xìn zhī yě mò, mò zé chuán yán zhě yāng. gù fǎ yán yuē: chuán qí cháng qíng, wú chuán qí yì yán, zé jǐ hū quán. qiě yǐ qiǎo dòu lì zhě, shǐ hū yáng, cháng zú hū yīn, tài zhì zé duō qí qiǎo yǐ lǐ yǐn jiǔ zhě, shǐ hū zhì, cháng zú hū luàn, tài zhì zé duō qí lè. fán shì yì rán, shǐ hū liàng, cháng zú hū bǐ qí zuò shǐ yě jiǎn, qí jiāng bì yě bì jù.
丘請復以所聞:凡交近則必相靡以信,遠則必忠之以言。言必或傳 之。夫傳兩喜兩怒之言,天下之難者也。夫兩喜必多溢美之言,兩怒 必多溢惡之言。凡溢之類妄,妄則其信之也莫,莫則傳言者殃。故法 言曰:『傳其常情,無傳其溢言,則幾乎全。』且以巧鬥力者,始乎陽,常卒乎陰,泰至則多奇巧;以禮飲酒者, 始乎治,常卒乎亂,泰至則多奇樂。凡事亦然,始乎諒,常卒乎鄙; 其作始也簡,其將畢也必巨。
yán zhě, fēng bō yě xíng zhě, shí sàng yě. fū fēng bō yì yǐ dòng, shí sàng yì yǐ wēi. gù fèn shè wú yóu, qiǎo yán piān cí. shòu sǐ bù zé yīn, qì xī bó rán yú shì bìng shēng xīn lì. kè hé tài zhì, zé bì yǒu bù xiào zhī xīn yīng zhī ér bù zhī qí rán yě. gǒu wèi bù zhī qí rán yě, shú zhī qí suǒ zhōng! gù fǎ yán yuē: wú qiān lìng, wú quàn chéng. guò dù yì yě. qiān lìng quàn chéng dài shì. měi chéng zài jiǔ, è chéng bù jí gǎi, kě bù shèn yǔ! qiě fú chéng wù yǐ yóu xīn, tuō bù dé yǐ yǐ yǎng zhōng, zhì yǐ. hé zuò wèi bào yě! mò ruò wèi zhì mìng, cǐ qí nán zhě?
言者,風波也;行者,實喪也。夫風波 易以動,實喪易以危。故忿設無由,巧言偏辭。獸死不擇音,氣息勃 然於是並生心厲。剋核太至,則必有不肖之心應之而不知其然也。苟 為不知其然也,孰知其所終!故法言曰:『無遷令,無勸成。過度益 也。』遷令勸成殆事。美成在久,惡成不及改,可不慎與!且夫乘物 以游心,托不得已以養中,至矣。何作為報也!莫若為致命,此其難 者?」
yán hé jiāng fù wèi líng gōng dà zi, ér wèn yú qú bó yù yuē yǒu rén yú cǐ, qí dé tiān shā. yǔ zhī wèi wú fāng zé wēi wú guó, yǔ zhī wèi yǒu fāng zé wēi wú shēn. qí zhī shì zú yǐ zhī rén zhī guò, ér bù zhī qí suǒ yǐ guò. ruò rán zhě, wú nài zhī hé?
顏闔將傅衛靈公大子,而問於蘧伯玉曰;「有人於此,其德天殺。 與之為無方則危吾國,與之為有方則危吾身。其知適足以知人之過, 而不知其所以過。若然者,吾奈之何?」
qú bó yù yuē: shàn zāi wèn hū! jiè zhī, shèn zhī, zhèng nǚ shēn zāi! xíng mò ruò jiù, xīn mò ruò hé. suī rán, zhī èr zhě yǒu huàn. jiù bù yù rù, hé bù yù chū. xíng jiù ér rù, qiě wèi diān wèi miè, wèi bēng wèi jué xīn hé ér chū, qiě wèi shēng wèi míng, wèi yāo wèi niè. bǐ qiě wèi yīng ér, yì yǔ zhī wèi yīng ér bǐ qiě wèi wú tīng qí , yì yǔ zhī wèi wú tīng qí bǐ qiě wèi wú yá, yì yǔ zhī wèi wú yá dá zhī, rù yú wú cī.
蘧伯玉曰:「善哉問乎!戒 之,慎之,正女身哉!形莫若就,心莫若和。雖然,之二者有患。就 不欲入,和不欲出。形就而入,且為顛為滅,為崩為蹶;心和而出, 且為聲為名,為妖為孽。彼且為嬰兒,亦與之為嬰兒;彼且為無町畦 ,亦與之為無町畦;彼且為無崖,亦與之為無崖;達之,入於無疵。
rǔ bù zhī fū táng láng hū? nù qí bì yǐ dāng chē zhé, bù zhī qí bù shèng rèn yě, shì qí cái zhī měi zhě yě. jiè zhī, shèn zhī, jī fá ér měi zhě yǐ fàn zhī, jǐ yǐ!
汝不知夫螳螂乎?怒其臂以當車轍,不知其不勝任也,是其才之美 者也。戒之,慎之,積伐而美者以犯之,幾矣!
rǔ bù zhī fū yǎng hǔ zhě hū? bù gǎn yǐ shēng wù yǔ zhī, wèi qí shā zhī zhī nù yě bù gǎn yǐ quán wù yǔ zhī, wèi qí jué zhī zhī nù yě. shí qí jī bǎo, dá qí nù xīn. hǔ zhī yǔ rén yì lèi, ér mèi yǎng jǐ zhě, shùn yě gù qí shā zhě, nì yě.
汝不知夫養虎者乎?不敢以生物與之,為其殺之之怒也;不敢以全 物與之,為其決之之怒也。時其饑飽,達其怒心。虎之與人異類,而 媚養己者,順也;故其殺者,逆也。
fū ài mǎ zhě, yǐ kuāng shèng shǐ, yǐ shèn shèng nì. shì yǒu wén méng pū yuán, ér fǔ zhī bù shí, zé quē xián huǐ shǒu suì xiōng. yì yǒu suǒ zhì ér ài yǒu suǒ wáng. kě bù shèn xié?
夫愛馬者,以筐盛矢,以蜃盛溺。適有蚊虻仆緣,而拊之不時,則 缺銜毀首碎胸。意有所至而愛有所亡。可不慎邪?」
jiàng shí zhī qí, zhì yú qū yuán, jiàn lì shè shù. qí dà bì niú, jié zhī bǎi wéi, qí gāo lín shān shí rèn ér hòu yǒu zhī, qí kě yǐ zhōu zhě páng shí shù. guān zhě rú shì, jiàng bó bù gù, suì xíng bù chuò. dì zǐ yàn guān zhī, zǒu jí jiàng shí, yuē: zì wú zhí fǔ jīn yǐ suí fū zǐ, wèi cháng jiàn cái rú cǐ qí měi yě. xiān shēng bù kěn shì, xíng bù chuò, hé xié? yuē: yǐ yǐ, wù yán zhī yǐ! sàn mù yě. yǐ wèi zhōu zé chén, yǐ wèi guān guǒ zé sù fǔ, yǐ wèi qì zé sù huǐ, yǐ wèi mén hù zé yè mán, yǐ wèi zhù zé dù, shì bù cái zhī mù yě. wú suǒ kě yòng, gù néng ruò shì zhī shòu.
匠石之齊,至於曲轅,見櫟社樹。其大蔽牛,絜之百圍,其高臨山 十仞而後有枝,其可以舟者旁十數。觀者如市,匠伯不顧,遂行不輟。 弟子厭觀之,走及匠石,曰:『自吾執斧斤以隨夫子,未嘗見材如此 其美也。先生不肯視,行不輟,何邪?」曰:「已矣,勿言之矣!散 木也。以為舟則沉,以為棺槨則速腐,以為器則速毀,以為門戶則液 瞞,以為柱則蠹,是不材之木也。無所可用,故能若是之壽。」
jiàng shí guī, lì shè jiàn mèng yuē: nǚ jiāng è hū bǐ yǔ zāi? ruò jiāng bǐ yǔ yú wén mù xié? fū zhā lí jú yòu guǒ luǒ zhī shǔ, shí shú zé bō, bō zé rǔ. dà zhī zhé, xiǎo zhī xiè. cǐ yǐ qí néng kǔ qí shēng zhě yě. gù bù zhōng qí tiān nián ér zhōng dào yāo, zì póu jī yú shì sú zhě yě. wù mò bù ruò shì. qiě yǔ qiú wú suǒ kě yòng jiǔ yǐ! jǐ sǐ, nǎi jīn dé zhī, wèi yǔ dà yòng. shǐ yǔ yě ér yǒu yòng, qiě dé yǒu cǐ dà yě xié? qiě yě ruò yǔ yǔ yě jiē wù yě, nài hé zāi qí xiāng wù yě? ér jǐ sǐ zhī sǎn rén, yòu è zhī sàn mù! jiàng shí jué ér zhěn qí mèng. dì zǐ yuē: qù qǔ wú yòng, zé wèi shè hé xié? yuē: mì! ruò wú yán! bǐ yì zhí jì yān! yǐ wèi bù zhī jǐ zhě gòu lì yě. bù wèi shè zhě, qiě jǐ yǒu jiǎn hū! qiě yě bǐ qí suǒ bǎo yǔ zhòng yì, ér yǐ yì yù zhī, bù yì yuǎn hū!
匠石歸,櫟社見夢曰:「女將惡乎比予哉?若將比予於文木邪?夫 楂梨橘柚果蓏之屬,實熟則剝,剝則辱。大枝折,小枝泄。此以其能 苦其生者也。故不終其天年而中道夭,自掊擊於世俗者也。物莫不若 是。且予求無所可用久矣!幾死,乃今得之,為予大用。使予也而有 用,且得有此大也邪?且也若與予也皆物也,奈何哉其相物也?而幾 死之散人,又惡知散木!」匠石覺而診其夢。弟子曰:「趣取無用, 則為社何邪?」曰:「密!若無言!彼亦直寄焉!以為不知己者詬厲 也。不為社者,且幾有翦乎!且也彼其所保與眾異,而以義喻之,不亦遠乎!」
nán bó zi qí yóu hū shāng zhī qiū, jiàn dà mù yān, yǒu yì: jié sì qiān shèng, yǐn, jiāng pí qí suǒ lài. zi qí yuē: cǐ hé mù yě zāi! cǐ bì yǒu yì cái fū! yǎng ér shì qí xì zhī, zé quán qū ér bù kě yǐ wèi dòng liáng fǔ ér shì qí dà gēn, zé zhóu jiě ér bù kě yǐ wèi guān guǒ shì qí yè, zé kǒu làn ér wèi shāng xiù zhī zé shǐ rén kuáng chéng sān rì ér bù yǐ. zi qí yuē cǐ guǒ bù cái zhī mù yě, yǐ zhì yú cǐ qí dà yě. jiē hū shén rén, yǐ cǐ bù cái.
南伯子綦游乎商之丘,見大木焉,有異:結駟千乘,隱,將芘其所 藾。子綦曰:「此何木也哉!此必有異材夫!」仰而視其細枝,則拳 曲而不可以為棟樑;俯而視其大根,則軸解而不可以為棺槨;舐其葉, 則口爛而為傷;嗅之則使人狂酲三日而不已。子綦曰「此果不材之 木也,以至於此其大也。嗟乎神人,以此不材。」
sòng yǒu jīng shì zhě, yí qiū bǎi sāng. qí gǒng bǎ ér shàng zhě, qiú jū hóu zhī yì zhǎn zhī sān wéi sì wéi, qiú gāo míng zhī lì zhě zhǎn zhī qī wéi bā wéi, guì rén fù shāng zhī jiā qiú chán bàng zhě zhǎn zhī. gù wèi zhōng qí tiān nián ér zhōng dào zhī yāo yú fǔ jīn, cǐ cái zhī huàn yě. gù jiě zhī yǐ niú zhī bái sǎng zhě, yǔ tún zhī kàng bí zhě, yǔ rén yǒu zhì bìng zhě, bù kě yǐ shì hé. cǐ jiē wū zhù yǐ zhī zhī yǐ, suǒ yǐ wèi bù xiáng yě. cǐ nǎi shén rén zhī suǒ yǐ wèi dà xiáng yě.
宋有荊氏者,宜楸柏桑。其拱把而上者,求狙猴之杙斬之;三圍四 圍,求高名之麗者斬之;七圍八圍,貴人富商之家求禪傍者斬之。 故未終其天年而中道之夭於斧斤,此材之患也。故解之以牛之白顙 者,與豚之亢鼻者,與人有痔病者,不可以適河。此皆巫祝以知之 矣,所以為不祥也。此乃神人之所以為大祥也。
zhī lí shū zhě, yí yǐn yú qí, jiān gāo yú dǐng, huì cuō zhǐ tiān, wǔ guǎn zài shàng, liǎng bì wèi xié . cuò zhēn zhì xiè, zú yǐ hú kǒu gǔ jiá bō jīng, zú yǐ shí shí rén. shàng zhēng wǔ shì, zé zhī lí rǎng bì yú qí jiān shàng yǒu dà yì, zé zhī lí yǐ yǒu cháng jí bù shòu gōng shàng yǔ bìng zhě sù, zé shòu sān zhōng yǔ shí shù xīn. fū zhī lí zhě qí xíng zhě, yóu zú yǐ yǎng qí shēn, zhōng qí tiān nián, yòu kuàng zhī lí qí dé zhě hū !
支離疏者,頤隱於齊,肩高於頂,會撮指天,五管在上,兩髀為脅 。挫針治獬,足以餬口;鼓莢播精,足以食十人。上征武士,則支離攘臂於其間 ;上有大役,則支離以有常疾不受功;上與病者粟,則受三鍾與十束 薪。夫支離者其形者,猶足以養其身,終其天年,又況支離其德者乎 !
kǒng zǐ shì chǔ, chǔ kuáng jiē yú yóu qí mén yuē: fèng xī fèng xī, hé rú dé zhī shuāi yě. lái shì bù kě dài, wǎng shì bù kě zhuī yě. tiān xià yǒu dào, shèng rén chéng yān tiān xià wú dào, shèng rén shēng yān . fāng jīn zhī shí, jǐn miǎn xíng yān! fú qīng hū yǔ, mò zhī zhī zài huò zhòng hū dì, mò zhī zhī bì. yǐ hū, yǐ hū! lín rén yǐ dé. dài hū, dài hū! huà dì ér qū. mí yáng mí yáng, wú shāng wú xíng. wú xíng xì qū, wú shāng wú zú.
孔子適楚,楚狂接輿游其門曰:「鳳兮鳳兮,何如德之衰也。來世 不可待,往世不可追也。天下有道,聖人成焉;天下無道,聖人生焉 。方今之時,僅免刑焉!福輕乎羽,莫之知載;禍重乎地,莫之知避。已乎,已乎!臨人以德。殆乎,殆乎!畫地而趨。迷陽迷陽,無傷 吾行。吾行郤曲,無傷吾足。」
shān mù, zì kòu yě gāo huǒ, zì jiān yě. guì kě shí, gù fá zhī qī kě yòng, gù gē zhī . rén jiē zhī yǒu yòng zhī yòng, ér mò zhī wú yòng zhī yòng yě.
山木,自寇也;膏火,自煎也。桂可食,故伐之;漆可用,故割之 。人皆知有用之用,而莫知無用之用也。