qǐ zhāo yáng dà yuān xiàn, jǐn zhe yōng zhí xú, fán liù nián.
起昭陽大淵獻,盡著雍執徐,凡六年。
strong xiào píng huáng dì xià yuán shǐ sān nián guǐ hài, gōng yuán sān nián strong
孝平皇帝下元始三年(癸亥,公元三年)
chūn, tài hòu qiǎn zhǎng lè shào fǔ xià hóu fān zōng zhèng liú hóng shàng shū lìng píng yàn nà cǎi jiàn nǚ. hái, zòu yán: gōng nǚ jiàn zì dé huà, yǒu yǎo tiǎo zhī róng, yí chéng tiān xù, fèng jì sì. dà shī guāng dà sī tú gōng dà sī kōng fēng zuǒ jiāng jūn sūn jiàn zhí jīn wú yǐn shǎng xíng tài cháng shì dà zhōng dài fū liú xiù jí tài bo tài shǐ lìng fú pí biàn sù jī, yǐ lǐ zá bǔ shì, jiē yuē: zhào yù jīn shuǐ wáng xiāng, guà yù fù mǔ de wèi, suǒ wèi kāng qiáng zhī zhàn, féng jí zhī fú yě. yòu yǐ tài láo cè gào zōng miào. yǒu sī zòu: gù shì: pìn huáng hòu, huáng jīn èr wàn jīn, wèi qián èr wàn wàn. mǎng shēn cí ràng, shòu liù qiān sān bǎi wàn, ér yǐ qí sì qiān sān bǎi wàn fēn yǔ shí yī yìng jiā jí jiǔ zú pín zhě.
春,太后遣長樂少府夏侯籓、宗正劉宏、尚書令平晏納采見女。還,奏言:「公女漸漬德化,有窈窕之容,宜承天序,奉祭祀。」大師光、大司徒宮、大司空豐、左將軍孫建、執金吾尹賞、行太常事、大中大夫劉秀及太卜、太史令服皮弁、素積,以禮雜卜筮,皆曰:「兆遇金水王相,卦遇父母得位,所謂康強之占,逢吉之符也。」又以太牢策告宗廟。有司奏:「故事:聘皇后,黃金二萬斤,為錢二萬萬。」莽深辭讓,受六千三百萬,而以其四千三百萬分予十一媵家及九族貧者。
xià, ān hàn gōng zòu chē fú zhì dù, lì mín yǎng shēng sòng zhōng jià qǔ nú bì tián zhái qì xiè zhī pǐn, lì guān jì, jí jùn guó xiàn yì xiāng jù jiē zhì xué guān.
夏,安漢公奏車服制度,吏民養生、送終、嫁娶、奴婢、田宅、器械之品,立官稷,及郡國、縣邑、鄉聚皆置學官。
dà sī tú sī zhí chén chóng shǐ zhāng chǎng sūn sǒng cǎo zòu, shèng chēng ān hàn gōng gōng dé, yǐ wèi: yí huī gōng guó lìng rú zhōu gōng, jiàn lì gōng zǐ lìng rú bó qín, suǒ cì zhī pǐn yì jiē rú zhī, zhū zi zhī fēng jiē rú liù zǐ. tài hòu yǐ shì qún gōng. qún gōng fāng yì qí shì, huì lǚ kuān shì qǐ. chū, mǎng zhǎng zi yǔ fēi mǎng gé jué wèi shì, kǒng jiǔ hòu shòu huò, jí sī yǔ wèi bǎo tōng shū, jiào wèi hòu shàng shū xiè ēn, yīn chén dīng fù jiù è, jì dé zhì jīng shī. mǎng bái tài huáng tài hòu, zhào yǒu sī bāo shǎng zhōng shān xiào wáng hòu, yì tāng mù yì qī qiān hù. wèi hòu rì yè tí qì, sī jiàn dì miàn, ér dàn yì hù yì. yǔ fù jiào lìng shàng shū qiú zhì jīng shī, mǎng bù tīng. yǔ yǔ shī wú zhāng jí fù xiōng lǚ kuān yì qí gù, zhāng yǐ wèi mǎng bù kě jiàn ér hǎo guǐ shén, kě wèi biàn guài yǐ jīng jù zhī, zhāng yīn tuī lèi shuō lìng guī zhèng wèi shì. yǔ jí shǐ kuān yè chí xuè sǎ mǎng dì mén, lì fā jué zhī. mǎng zhí yǔ sòng yù, yǐn yào sǐ. yǔ qī yān huái zi, xì yù, xū chǎn zi yǐ, shā zhī. zhēn hán děng bái tài hòu, xià zhào yuē: gōng jū zhōu gōng zhī wèi, fǔ chéng wáng zhī zhǔ, ér xíng guǎn cài zhī zhū, bù yǐ qīn qīn hài zūn zūn, zhèn shén jiā zhī! mǎng jǐn miè wèi shì zhī shǔ, wéi wèi hòu zài. wú zhāng yào zhǎn, zhé shī dōng shì mén. chū, zhāng wèi dāng shì míng rú, jiào shòu yóu shèng, dì zǐ qiān yú rén. mǎng yǐ wèi è rén dǎng, jiē dāng jìn gù bù dé shì huàn, mén rén jǐn gēng míng tā shī. píng líng yún chǎng shí wèi dà sī tú yuàn, zì hé wú zhāng dì zǐ, shōu bào zhāng shī guī, guān liǎn zàng zhī, jīng shī chēng yān.
大司徒司直陳崇使張敞孫竦草奏,盛稱安漢公功德,以為:「宜恢公國令如周公,建立公子令如伯禽,所賜之品亦皆如之,諸子之封皆如六子。」太后以示群公。群公方議其事,會呂寬事起。初,莽長子宇非莽隔絕衛氏,恐久後受禍,即私與衛寶通書,教衛後上書謝恩,因陳丁、傅舊惡,冀得至京師。莽白太皇太后,詔有司褒賞中山孝王后,益湯沐邑七千戶。衛後日夜啼泣,思見帝面,而但益戶邑。宇復教令上書求至京師,莽不聽。宇與師吳章及婦兄呂寬議其故,章以為莽不可諫而好鬼神,可為變怪以驚懼之,章因推類說令歸政衛氏。宇即使寬夜持血灑莽第門,吏發覺之。莽執宇送獄,飲藥死。宇妻焉懷子,系獄,須產子已,殺之。甄邯等白太后,下詔曰:「公居周公之位,輔成王之主,而行管、蔡之誅,不以親親害尊尊,朕甚嘉之!」莽盡滅衛氏支屬,唯衛後在。吳章要斬,磔屍東市門。初,章為當世名儒,教授尤盛,弟子千餘人。莽以為惡人黨,皆當禁錮不得仕宦,門人盡更名他師。平陵云敞時為大司徒掾,自劾吳章弟子,收抱章屍歸,棺斂葬之,京師稱焉。
mǎng yú shì yīn lǚ kuān zhī yù, suì qióng zhì dǎng yǔ, lián yǐn sù suǒ è zhě xī zhū zhī. yuán dì nǚ dì jìng wǔ zhǎng gōng zhǔ sù fù dīng fù, jí mǎng zhuān zhèng, fù fēi yì mǎng hóng yáng hóu wáng lì, mǎng zhī zūn shǔ píng ā hóu wáng rén, sù gāng zhí mǎng jiē yǐ tài huáng tài hòu zhào, qiǎn shǐ zhě pò shǒu, lìng zì shā. mǎng bái tài hòu, zhǔ bào bìng hōng tài hòu yù lín qí sàng, mǎng gù zhēng ér zhǐ. zhēn fēng qiǎn shǐ zhě chéng chuán àn zhì wèi shì dǎng yǔ, jùn guó háo jié jí hàn zhōng zhí chén bù fù mǎng zhě, jiē wū yǐ zuì fǎ ér shā zhī. hé wǔ bào xuān jí wáng shāng zi lè chāng hóu ān, xīn qìng jì sān zi hù qiāng xiào wèi tōng hán gǔ dū wèi zūn shuǐ héng dū wèi mào, nán jùn tài shǒu xīn bó děng jiē zuò sǐ. fán sǐ zhě shù bǎi rén, hǎi nèi zhèn yān. běi hǎi páng méng wèi yǒu rén yuē: sān gāng jué yǐ, bù qù, huò jiāng jí rén! jí jiě guān guà dōng dū chéng mén, guī, jiāng jiā shǔ fú hǎi, kè yú liáo dōng.
莽於是因呂寬之獄,遂窮治黨與,連引素所惡者悉誅之。元帝女弟敬武長公主素附丁、傅,及莽專政,復非議莽;紅陽侯王立,莽之尊屬;平阿侯王仁,素剛直;莽皆以太皇太后詔,遣使者迫守,令自殺。莽白太后,主暴病薨;太后欲臨其喪,莽固爭而止。甄豐遣使者乘傳案治衛氏黨與,郡國豪傑及漢忠直臣不附莽者,皆誣以罪法而殺之。何武、鮑宣及王商子樂昌侯安,辛慶忌三子護羌校尉通、函谷都尉遵、水衡都尉茂,南郡太守辛伯等皆坐死。凡死者數百人,海內震焉。北海逄萌謂友人曰:「三綱絕矣,不去,禍將及人!」即解冠掛東都城門,歸,將家屬浮海,客於遼東。
mǎng zhào míng lǐ shào fǔ zōng bó fèng rù shuō wèi rén hòu zhī yì, bái lìng gōng qīng jiāng jūn shì zhōng cháo chén bìng tīng, yù yǐ nèi lì tiān zǐ ér wài sāi bǎi xìng zhī yì. xiān shì, dù hóu jīn rì dī zi shǎng dōu chéng hóu jīn ān shàng zi cháng jiē yǐ wú zi guó jué, mǎng yǐ rì dī céng sūn dāng jí ān shàng sūn jīng zhào yǐn qīn shào qí fēng. qīn wèi dāng yí wèi qí fù zǔ lì miào, ér shǐ dài fū zhǔ shǎng jì. zhēn hán shí zài páng, tíng chì qīn, yīn hé zòu: qīn wū zǔ bù xiào, dà bù jìng. xià yù, zì shā. hán yǐ gāng jì guó tǐ, wáng suǒ ā sī, zhōng xiào yóu zhe, yì fēng qiān hù. gèng fēng ān shàng céng sūn tāng wèi dōu chéng hóu. tāng shòu fēng rì, bù gǎn hái guī jiā, yǐ míng wèi rén hòu zhī yì.
莽召明禮少府宗伯鳳入說為人後之誼,白令公卿、將軍、侍中、朝臣並聽,欲以內厲天子而外塞百姓之議。先是,秺侯金日磾子賞、都成侯金安上子常皆以無子國絕,莽以日磾曾孫當及安上孫京兆尹欽紹其封。欽謂「當宜為其父、祖立廟,而使大夫主賞祭。」甄邯時在旁,廷叱欽,因劾奏:「欽誣祖不孝,大不敬。」下獄,自殺。邯以綱紀國體,亡所阿私,忠孝尤著,益封千戶。更封安上曾孫湯為都成侯。湯受封日,不敢還歸家,以明為人後之誼。
shì suì, shàng shū lìng yǐng chuān zhōng yuán wèi dà lǐ. yǐng chuān tài shǒu líng yáng yán xǔ běn yǐ xiào xíng wèi guān, wèi yuàn shǐ wèi shī yǒu, yǒu guò zhé bì gé zì zé, zhōng bù dà yán. jùn zhōng luàn. wáng mǎng qiǎn shǐ zhēng xǔ, guān shǔ shù bǎi rén wèi shè zǔ dào, xǔ jù dì kū. yuàn shǐ yuē: míng fǔ jí zhēng, bù yí ruò cǐ. xǔ yuē: wú āi yǐng chuān shì, shēn qǐ yǒu yōu zāi! wǒ yǐ róu ruò zhēng, bì xuǎn gāng měng dài dài dào, jiāng yǒu jiāng pū zhě, gù xiāng diào ěr. xǔ zhì, bài wèi měi sú shǐ zhě. xǐ lǒng xī tài shǒu píng líng hé bìng wèi yǐng chuān tài shǒu. bìng dào jùn, bǔ zhōng yuán dì wēi jí yáng dí qīng xiá zhào jì lǐ kuǎn, jiē shā zhī. jùn zhōng zhèn lì.
是歲,尚書令潁川鍾元為大理。潁川太守陵陽嚴詡本以孝行為官,謂掾、史為師友,有過輒閉閣自責,終不大言。郡中亂。王莽遣使征詡,官屬數百人為設祖道,詡據地哭。掾、史曰:「明府吉徵,不宜若此。」詡曰:「吾哀潁川士,身豈有憂哉!我以柔弱征,必選剛猛代;代到,將有僵仆者,故相吊耳。」詡至,拜為美俗使者。徙隴西太守平陵何並為潁川太守。併到郡,捕鍾元弟威及陽翟輕俠趙季、李款,皆殺之。郡中震慄。
strong xiào píng huáng dì xià yuán shǐ sì nián jiǎ zǐ, gōng yuán sì nián strong
孝平皇帝下元始四年(甲子,公元四年)
chūn, zhēng yuè, jiāo sì gāo zǔ yǐ pèi tiān, zōng sì xiào wén yǐ pèi shàng dì. gǎi yīn shào jiā gōng yuē sòng gōng, zhōu chéng xiū gōng yuē zhèng gōng.
春,正月,郊祀高祖以配天,宗祀孝文以配上帝。改殷紹嘉公曰宋公,周承休公曰鄭公。
zhào: fù nǚ fēi shēn fàn fǎ, jí nán zǐ nián bā shí yǐ shàng qī suì yǐ xià, jiā fēi zuò bù dào zhào suǒ míng bǔ, tā jiē wú dé xì qí dāng yàn zhě jí yàn wèn. dìng zhe lìng!
詔:「婦女非身犯法,及男子年八十以上、七歲已下,家非坐不道、詔所名捕,它皆無得系;其當驗者即驗問。定著令!」
èr yuè, dīng wèi, qiǎn dà sī tú gōng dà sī kōng fēng děng fèng chéng yú fǎ jià yíng huáng hòu yú ān hàn gōng dì, shòu huáng hòu xǐ fú, rù wèi yāng gōng. dà shè tiān xià.
二月,丁未,遣大司徒宮、大司空豐等奉乘輿法駕迎皇后於安漢公第,授皇后璽紱,入未央宮。大赦天下。
qiǎn tài pú wáng yùn děng bā rén gè zhì fù, jiǎ jié, fēn háng tiān xià, lǎn guān fēng sú.
遣太僕王惲等八人各置副,假節,分行天下,覽觀風俗。
xià, tài bǎo shùn děng jí lì mín shàng shū zhě bā qiān yú rén, xián qǐng rú chén chóng yán, jiā shǎng yú ān hàn gōng. zhāng xià yǒu sī, yǒu sī qǐng yì fēng gōng yǐ xīn xī shào líng èr xiàn jí huáng yóu jù xīn yě tián cǎi yī yǐn zhōu gōng chēng hào, jiā gōng wèi zǎi héng, wèi shàng gōng, sān gōng yán shì chēng gǎn yán zhī cì gōng tài fū rén hào yuē gōng xiǎn jūn fēng gōng zǐ nán èr rén ān wèi bāo xīn hóu, lín wèi shǎng dōu hóu jiā hòu pìn sān qiān qī bǎi wàn, hé wèi yī wàn wàn, yǐ míng dà lǐ tài hòu lín qián diàn qīn fēng bài, ān hàn gōng bài qián, èr zi bài hòu, rú zhōu gōng gù shì. mǎng qǐ shǒu cí ràng, chū zòu fēng shì: yuàn dú shòu mǔ hào, hái ān lín yìn fú jí hào wèi hù yì. shì xià, tài shī guāng děng jiē yuē: shǎng wèi zú yǐ zhí gōng. qiān yuē tuì ràng, gōng zhī cháng jié, zhōng bù kě tīng. zhōng chén zhī jié yì yí zì qū, ér shēn zhǔ shàng zhī yì. yí qiǎn dà sī tú dà sī kōng chí jié chéng zhì zhào gōng jí rù shì shì, zhào shàng shū wù fù shòu gōng zhī ràng zòu. zòu kě. mǎng nǎi qǐ shì shì, zhǐ jiǎn shào líng huáng yóu xīn yě zhī tián ér yǐ.
夏,太保舜等及吏民上書者八千餘人,咸請如陳崇言,加賞於安漢公。章下有司,有司請「益封公以新息、召陵二縣及黃郵聚、新野田;采伊尹、周公稱號,加公為宰衡,位上公,三公言事稱『敢言之』;賜公太夫人號曰功顯君;封公子男二人安為褒新侯,臨為賞都侯;加後聘三千七百萬,合為一萬萬,以明大禮;太后臨前殿親封拜,安漢公拜前,二子拜後,如周公故事。」莽稽首辭讓,出奏封事:「願獨受母號,還安、臨印韍及號位戶邑。」事下,太師光等皆曰:「賞未足以直功。謙約退讓,公之常節,終不可聽。忠臣之節亦宜自屈,而伸主上之義。宜遣大司徒、大司空持節承制詔公亟入視事,詔尚書勿復受公之讓奏。」奏可。莽乃起視事,止減召陵、黃郵、新野之田而已。
mǎng fù yǐ suǒ yì nà zhēng qián qiān wàn yí tài hòu zuǒ yòu fèng gòng yǎng zhě. mǎng suī zhuān quán, rán suǒ yǐ kuáng yào mèi shì tài hòu, xià zhì páng cè zhǎng yù, fāng gù wàn duān, lù yí yǐ qiān wàn shù. bái zūn tài hòu zǐ mèi hào jiē wèi jūn, shí tāng mù yì. yǐ gù zuǒ yòu rì yè gòng yù mǎng. mǎng yòu zhī tài hòu fù rén, yàn jū shēn gōng zhōng, mǎng yù yú lè yǐ shì qí quán, nǎi lìng tài hòu sì shí chē jià xún shòu sì jiāo, cún jiàn gū guǎ zhēn fù, suǒ zhì shǔ xiàn, zhé shī ēn huì, cì mín qián bó niú jiǔ, suì yǐ wèi cháng. tài hòu páng nòng ér bìng, zài wài shě, mǎng zì qīn hòu zhī. qí yù de tài hòu yì rú cǐ.
莽復以所益納徵錢千萬遺太后左右奉共養者。莽雖專權,然所以誑耀媚事太后,下至旁側長御,方故萬端,賂遺以千萬數。白尊太后姊、妹號皆為君,食湯沐邑。以故左右日夜共譽莽。莽又知太后婦人,厭居深宮中,莽欲虞樂以市其權,乃令太后四時車駕巡狩四郊,存見孤、寡、貞婦,所至屬縣,輒施恩惠,賜民錢帛、牛酒,歲以為常。太后旁弄兒病,在外舍,莽自親候之。其欲得太后意如此。
tài bǎo shùn zòu yán: tiān xià wén gōng bù shòu qiān shèng zhī tǔ, cí wàn jīn zhī bì, mò bù xiāng huà. shǔ jùn nán zǐ lù jiàn děng chuò sòng, cán zuò ér tuì, suī wén wáng què yú ruì, hé yǐ jiā! yí bào gào tiān xià. zòu kě. yú shì kǒng guāng yù kǒng, gù chēng jí cí wèi. tài hòu zhào: tài shī wú cháo, shí rì yī rù shěng zhōng, zhì jǐ zhàng, cì cān shí qī wù, rán hòu guī, guān shǔ àn zhí rú gù.
太保舜奏言:「天下聞公不受千乘之土,辭萬金之幣,莫不鄉化。蜀郡男子路建等輟訟,慚怍而退,雖文王卻虞、芮,何以加!宜報告天下。」奏可。於是孔光愈恐,固稱疾辭位。太后詔:「太師毋朝,十日一入省中,置几杖,賜餐十七物,然後歸,官屬按職如故。」
mǎng zòu qǐ míng táng bì yōng líng tái, wèi xué zhě zhú shě wàn qū, zhì dù shén shèng. lì lè jīng yì bó shì yuán, jīng gè wǔ rén. zhēng tiān xià tōng yī yì jiào shòu shí yī rén yǐ shàng, jí yǒu yì lǐ gǔ shū tiān wén tú chèn zhōng lǜ yuè lìng bīng fǎ shǐ piān wén zì, tōng zhī qí yì zhě, jiē yì gōng chē. wǎng luó tiān xià yì néng zhī shì, zhì zhě qián hòu qiān shù, jiē lìng jì shuō tíng zhōng, jiāng lìng zhèng guāi miù, yī yì shuō yún.
莽奏起明堂、辟雍、靈台,為學者築舍萬區,制度甚盛。立《樂經》;益博士員,經各五人。征天下通一藝、教授十一人以上,及有逸禮、古書、天文、圖讖、鐘律、月令、兵法、史篇文字,通知其意者,皆詣公車。網羅天下異能之士,至者前後千數,皆令記說廷中,將令正乖謬,壹異說雲。
yòu zhēng néng zhì hé zhě yǐ bǎi shù, qí dà lüè yì zhě, zhǎng shuǐ xiào wèi píng líng guān bìng yán: hé jué lǜ cháng yú píng yuán dōng jùn zuǒ yòu, qí dì xíng xià ér tǔ shū è. wén yǔ zhì hé shí, běn kōng cǐ dì, yǐ wèi shuǐ wěi shèng zé fàng yì, shǎo shāo zì suǒ, suī shí yì chù, yóu bù néng lí cǐ. shàng gǔ nán shí, jìn chá qín hàn yǐ lái, hé jué cáo wèi zhī yù, qí nán běi bù guò bǎi bā shí lǐ. kě kōng cǐ dì, wù yǐ wèi guān tíng mín shì ér yǐ. yù shǐ lín huái hán mù yǐ wèi: kě lüè yú yǔ gòng jiǔ hé chù chuān zhī, zòng bù néng wèi jiǔ, dàn wèi sì wǔ, yí yǒu yì. dà sī kōng yuàn wáng héng yán: hé rù bó hǎi dì, gāo yú hán mù suǒ yù chuān chù. wǎng zhě tiān cháng lián yǔ, dōng běi fēng, hǎi shuǐ yì xī nán chū, jìn shù bǎi lǐ, jiǔ hé zhī dì yǐ wèi hǎi suǒ jiàn yǐ. yǔ zhī xíng hé shuǐ, běn suí xī shān xià dōng běi qù. zhōu pǔ yún: dìng wáng wǔ nián, hé xǐ. zé jīn suǒ xíng fēi yǔ zhī suǒ chuān yě. yòu qín gōng wèi, jué hé guàn qí dōu, jué chù suì dà, bù kě fù bǔ. yí què xǐ wán píng chù gèng kāi kōng, shǐ yuán xī shān zú, chéng gāo dì ér dōng běi rù hǎi, nǎi wú shuǐ zāi. sī kōng yuàn pèi guó huán tán diǎn qí yì, wèi zhēn fēng yán: fán cǐ shù zhě, bì yǒu yī shì yí xiáng kǎo yàn, jiē kě yù jiàn. jì dìng rán hòu jǔ shì, fèi bù guò shù yì wàn, yì kě yǐ shì zhū fú shí wú chǎn yè mín. kōng jū yǔ xíng yì, tóng dāng yī shí, yī shí xiàn guān ér wèi zhī zuò, nǎi liǎng biàn, kě yǐ shàng jì yǔ gōng, xià chú mín jí. shí mǎng dàn chóng kōng yǔ, wú shī xíng zhě.
又征能治河者以百數,其大略異者,長水校尉平陵關並言:「河決率常於平原、東郡左右,其地形下而土疏惡。聞禹治河時,本空此地,以為水猥盛則放溢,少稍自索,雖時易處,猶不能離此。上古難識,近察秦、漢以來,河決曹、衛之域,其南北不過百八十里。可空此地,勿以為官亭、民室而已。」御史臨淮韓牧以為:「可略於《禹貢》九河處穿之,縱不能為九,但為四、五,宜有益。」大司空掾王橫言:「河入勃海地,高於韓牧所欲穿處。往者天嘗連雨,東北風,海水溢西南出,浸數百里,九河之地已為海所漸矣。禹之行河水,本隨西山下東北去。《周譜》云:『定王五年,河徙。』則今所行非禹之所穿也。又秦攻魏,決河灌其都,決處遂大,不可復補。宜卻徙完平處更開空,使緣西山足,乘高地而東北入海,乃無水災。」司空掾沛國桓譚典其議,為甄豐言:「凡此數者,必有一是;宜詳考驗,皆可豫見。計定然後舉事,費不過數億萬,亦可以事諸浮食無產業民。空居與行役,同當衣食,衣食縣官而為之作,乃兩便,可以上繼禹功,下除民疾。」時莽但崇空語,無施行者。
qún chén zòu yán: xī zhōu gōng shè zhèng qī nián, zhì dù nǎi dìng. jīn ān hàn gōng fǔ zhèng sì nián, yíng zuò èr xún, dà gōng bì chéng, yí shēng zǎi héng wèi zài zhū hóu wáng shàng. zhào yuē: kě. réng lìng yì jiǔ xī zhī fǎ.
群臣奏言:「昔周公攝政七年,制度乃定。今安漢公輔政四年,營作二旬,大功畢成,宜升宰衡位在諸侯王上。」詔曰:「可。」仍令議九錫之法。
mǎng zòu zūn xiào xuān miào wèi zhōng zōng, xiào yuán miào wèi gāo zōng yòu zòu huǐ xiào xuān huáng kǎo miào wù xiū bà nán líng yún líng wèi xiàn. zòu kě.
莽奏尊孝宣廟為中宗,孝元廟為高宗;又奏毀孝宣皇考廟勿修;罷南陵、雲陵為縣。奏可。
mǎng zì yǐ běi huà xiōng nú, dōng zhì hǎi wài, nán huái huáng zhī, wéi xī fāng wèi yǒu jiā, nǎi qiǎn zhōng láng jiāng píng xiàn děng duō chí jīn bì yòu sài wài qiāng, shǐ xiàn dì yuàn nèi shǔ. xiàn děng zòu yán: qiāng háo liáng yuàn děng zhǒng kě wàn èr qiān rén, yuàn wèi nèi chén, xiàn xiān shuǐ hǎi yǔn gǔ yán chí píng dì měi cǎo, jiē yǔ hàn mín zì jū xiǎn zǔ chù wèi fān bì. wèn liáng yuàn jiàng yì, duì yuē: tài huáng tài hòu shèng míng, ān hàn gōng zhì rén, tiān xià tài píng, wǔ gǔ chéng shú, huò hé zhǎng zhàng yú, huò yī sù sān mǐ, huò bù zhǒng zì shēng, huò jiǎn bù cán zì chéng gān lù cóng tiān xià, lǐ quán zì dì chū fèng huáng lái yí, shén jué jiàng jí. cóng sì suì yǐ lái, qiāng rén wú suǒ jí kǔ, gù sī lè nèi shǔ. yí yǐ shí chù yè, zhì shǔ guó lǐng hù. shì xià mǎng, mǎng fù zòu: jīn yǐ yǒu dōng hǎi nán hǎi běi hǎi jùn, qǐng shòu liáng yuàn děng suǒ xiàn dì wèi xī hǎi jùn. fēn tiān xià wèi shí èr zhōu, yīng gǔ zhì. zòu kě. dōng, zhì xī hǎi jùn. yòu zēng fǎ wǔ shí tiáo, fàn zhě xǐ zhī xī hǎi. xǐ zhě yǐ qiān wàn shù, mín shǐ yuàn yǐ.
莽自以北化匈奴,東致海外,南懷黃支,唯西方未有加,乃遣中郎將平憲等多持金幣誘塞外羌,使獻地願內屬。憲等奏言:「羌豪良願等種可萬二千人,願為內臣,獻鮮水海、允谷、鹽池、平地美草,皆予漢民;自居險阻處為籓蔽。問良願降意,對曰:『太皇太后聖明,安漢公至仁,天下太平,五穀成熟,或禾長丈餘,或一粟三米,或不種自生,或繭不蠶自成;甘露從天下,醴泉自地出;鳳皇來儀,神爵降集。從四歲以來,羌人無所疾苦,故思樂內屬。』宜以時處業,置屬國領護。」事下莽,莽復奏:「今已有東海、南海、北海郡,請受良願等所獻地為西海郡。分天下為十二州,應古制。」奏可。冬,置西海郡。又增法五十條,犯者徙之西海。徙者以千萬數,民始怨矣。
liáng wáng lì zuò yǔ wèi shì jiāo tōng, fèi, xǐ nán zhèng zì shā.
梁王立坐與衛氏交通,廢,徙南鄭;自殺。
fēn jīng shī zhì qián huī guāng hòu chéng liè èr jùn. gèng gōng qīng dài fū bā shí yī yuán shì guān míng wèi cì jí shí èr zhōu míng fēn jiè. jùn guó suǒ shǔ, bà zhì gǎi yì, tiān xià duō shì, lì bù néng jì yǐ.
分京師置前輝光、後丞烈二郡。更公卿、大夫、八十一元士官名、位次及十二州名、分界。郡國所屬,罷置改易,天下多事,吏不能紀矣。
strong xiào píng huáng dì xià yuán shǐ wǔ nián yǐ chǒu, gōng yuán wǔ nián strong
孝平皇帝下元始五年(乙丑,公元五年)
chūn, zhēng yuè, xiá jì míng táng zhū hóu wáng èr shí bā rén, liè hóu bǎi èr shí rén, zōng shì zi jiǔ bǎi yú rén, zhēng zhù jì. lǐ bì, jiē yì hù cì jué jí jīn bó zēng zhì bǔ lì gè yǒu chà.
春,正月,祫祭明堂;諸侯王二十八人,列侯百二十人,宗室子九百餘人,征助祭。禮畢,皆益戶、賜爵及金帛、增秩、補吏各有差。
ān hàn gōng yòu zòu fù zhǎng ān nán běi jiāo. sān shí yú nián jiān, tiān dì zhī cí fán wǔ xǐ yān.
安漢公又奏復長安南、北郊。三十餘年間,天地之祠凡五徙焉。
zhào yuē: zōng shì zi zì hàn yuán zhì jīn shí yǒu yú wàn rén, qí lìng jùn guó gè zhì zōng shī yǐ jiū zhī, zhì jiào xùn yān.
詔曰:「宗室子自漢元至今十有餘萬人,其令郡國各置宗師以糾之,致教訓焉。」
xià, sì yuè, yǐ wèi, bó shān jiǎn liè hóu kǒng guāng hōng, zèng cì zàng sòng shén shèng, chē wàn yú liǎng. yǐ mǎ gōng wèi tài shī. lì mín yǐ mǎng bù shòu xīn yě tián ér shàng shū zhě qián hòu sì shí bā wàn qī qiān wǔ bǎi qī shí èr rén, jí zhū hóu wáng gōng liè hóu zōng shì jiàn zhě jiē kòu tóu yán: yí jí jiā shǎng yú ān hàn gōng. yú shì mǎng shàng shū yán: zhū chén mín suǒ shàng zhāng xià yì zhě, yuàn jiē qǐn wù shàng, shǐ chén mǎng dé jǐn lì bì zhì lǐ zuò lè shì chéng, yuàn cì hái gǔ guī jiā, bì xián zhě lù. zhēn hán děng bái tài hòu, zhào yuē: gōng měi jiàn, zhé liú tì kòu tóu yán, yuàn bù shòu shǎng shǎng jí jiā, bù gǎn dāng wèi. fāng zhì zuò wèi dìng, shì xū gōng ér jué, gù qiě tīng gōng zhì zuò bì chéng, qún gōng yǐ wén, jiū yú qián yì. qí jiǔ xī lǐ yí jí zòu!
夏,四月,乙未,博山簡列侯孔光薨,贈賜、葬送甚盛,車萬餘兩。以馬宮為太師。吏民以莽不受新野田而上書者前後四十八萬七千五百七十二人,及諸侯王公、列侯、宗室見者皆叩頭言:「宜亟加賞於安漢公。」於是莽上書言:「諸臣民所上章下議者,願皆寢勿上,使臣莽得盡力畢制禮作樂;事成,願賜骸骨歸家,避賢者路。」甄邯等白太后,詔曰:「公每見,輒流涕叩頭言,願不受賞;賞即加,不敢當位。方製作未定,事須公而決,故且聽公製作;畢成,群公以聞,究於前議。其九錫禮儀亟奏!」
wǔ yuè, cè mìng ān hàn gōng mǎng yǐ jiǔ xī, mǎng qǐ shǒu zài bài, shòu lǜ fú, gǔn miǎn yī shang chàng běng chàng bì, jù lǚ, luán lù chéng mǎ, lóng qí jiǔ liú, pí biàn sù jī, róng lù chéng mǎ, tóng gōng shǐ lú gōng shǐ, zuǒ jiàn zhū yuè, yòu jiàn jīn qī, jiǎ zhòu yī jù, jù chàng èr yǒu, guī zàn èr, jiǔ mìng qīng yù guī èr, zhū hù, nà bì, shǔ zōng guān zhù guān bo guān shǐ guān, hǔ bì sān bǎi rén.
五月,策命安漢公莽以九錫,莽稽首再拜,受綠韍,袞冕、衣裳、瑒琫、瑒珌,句履,鸞路、乘馬,龍旂九旒,皮弁、素積,戎路、乘馬,彤弓矢、盧弓矢,左建硃鉞,右建金戚,甲、胄一具,秬鬯二卣,圭瓚二,九命青玉珪二,硃戶,納陛,署宗官、祝官、卜官、史官,虎賁三百人。
wáng yùn děng bā rén shǐ xíng fēng sú hái, yán tiān xià fēng sú qí tóng, zhà wèi jùn guó zào gē yáo sòng gōng dé, fán sān wàn yán. rùn yuè, dīng yǒu, zhào yǐ xī hé liú xiù děng sì rén shǐ zhì míng táng bì yōng, lìng hàn yǔ wén wáng líng tái zhōu gōng zuò luò tóng fú. tài pú wáng yùn děng bā rén shǐ xíng fēng sú, xuān míng dé huà, wàn guó qí tóng, jiē fēng wèi liè hóu. shí guǎng píng xiāng bān zhì dú bù shàng jiā ruì jí gē yáo láng yá tài shǒu gōng sūn hóng yán zāi hài yú gōng fǔ. zhēn fēng qiǎn shǔ chí zhì liǎng jùn, fěng lì mín, ér hé hóng kōng zào bù xiáng, zhì jué jiā yīng, jí hài shèng zhèng, jiē bù dào. zhì, bān jié yú dì yě. tài hòu yuē: bù xuān dé měi, yí yǔ yán zāi zhě yì fá. qiě bān zhì hòu gōng xián jiā, wǒ suǒ āi yě. hóng dú xià yù, zhū. zhì jù, shàng shū chén ēn xiè zuì, yuàn guī xiāng yìn, rù bǔ yán líng yuán láng tài hòu xǔ yān.
王惲等八人使行風俗還,言天下風俗齊同,詐為郡國造歌謠頌功德,凡三萬言。閏月,丁酉,詔以羲和劉秀等四人使治明堂、辟雍,令漢與文王靈台、周公作洛同符。太僕王惲等八人使行風俗,宣明德化,萬國齊同,皆封為列侯。時廣平相班穉獨不上嘉瑞及歌謠;琅邪太守公孫閎言災害於公府。甄豐遣屬馳至兩郡,諷吏民,而劾「閎空造不祥,穉絕嘉應,嫉害聖政,皆不道。」穉,班婕妤弟也。太后曰:「不宣德美,宜與言災者異罰。且班穉後宮賢家,我所哀也。」閎獨下獄,誅。穉懼,上書陳恩謝罪,願歸相印,入補延陵園郎;太后許焉。
mǎng yòu zòu wèi shì wú èr jiǎ, guān wú yù sòng, yì wú dào zéi, yě wú jī mín, dào bù shí yí, nán nǚ yì lù zhī zhì fàn zhě xiàng xíng.
莽又奏為市無二賈,官無獄訟,邑無盜賊,野無饑民,道不拾遺,男女異路之制;犯者象刑。
mǎng fù zòu yán: gòng wáng mǔ dīng jī, qián bù chén qiè, zhǒng gāo yǔ yuán dì shān qí, huái dì tài hòu huáng tài tài hòu xǐ shòu yǐ zàng. qǐng fā gòng wáng mǔ jí dīng jī zhǒng, qǔ qí xǐ shòu xǐ gòng wáng mǔ guī dìng táo, zàng gòng wáng zhǒng cì. tài hòu yǐ wèi jì yǐ zhī shì, bù xū fù fā. mǎng gù zhēng zhī, tài hòu zhào yīn gù guān gǎi zàng zhī. mǎng zòu: gòng wáng mǔ jí dīng jī guān jiē míng zǐ gōng, zhū yù zhī yī, fēi fān qiè fú. qǐng gèng yǐ mù guān dài, qù zhū yù yī, zàng dīng jī yìng qiè zhī cì. zòu kě. gōng qīng zài wèi jiē ā mǎng zhǐ, rù qián bó, qiǎn zǐ dì jí zhū shēng sì yí fán shí yú wàn rén, cāo chí zuò jù, zhù jiāng zuò jué píng gòng wáng mǔ dīng jī gù zhǒng èr xún jiān, jiē píng. mǎng yòu zhōu jí qí chù, yǐ wèi shì jiè yún. yòu huī huài gòng huáng miào, zhū zào yì zhě líng bāo duàn yóu děng jiē xǐ hé pǔ. zhēng shī dān yì gōng chē, cì jué guān nèi hóu, shí gù yì. shù yuè, gèng fēng dān wèi yì yáng hóu yuè yú, hōng.
莽復奏言:「共王母、丁姬,前不臣妾,冢高與元帝山齊,懷帝太后、皇太太后璽綬以葬。請發共王母及丁姬冢,取其璽綬;徙共王母歸定陶,葬共王冢次。」太后以為既已之事,不須復發。莽固爭之,太后詔因故棺改葬之。莽奏:「共王母及丁姬棺皆名梓宮,珠玉之衣,非籓妾服。請更以木棺代,去珠玉衣,葬丁姬媵妾之次。」奏可。公卿在位皆阿莽指,入錢帛,遣子弟及諸生、四夷凡十餘萬人,操持作具,助將作掘平共王母、丁姬故冢;二旬間,皆平。莽又周棘其處,以為世戒雲。又隳壞共皇廟,諸造議者泠褒、段猶等皆徙合浦。征師丹詣公車,賜爵關內侯,食故邑。數月,更封丹為義陽侯;月餘,薨。
chū, āi dì shí, mǎ gōng wèi guāng lù xūn, yǔ chéng xiàng yù shǐ zá yì fù tài hòu shì yuē xiào yuán fù huáng hòu. jí mǎng zhuī zhū qián yì zhě, gōng wèi mǎng suǒ hòu, dú bù jí. gōng nèi cán jù, shàng shū yán: chén qián yì dìng táo gòng wáng mǔ shì, xī zhǐ léi tóng, guǐ jīng pì shuō, yǐ huò wù zhǔ shàng, wèi chén bù zhōng. xìng méng sǎ xīn zì xīn, chéng wú yán fù wàng què tíng, wú xīn fù jū guān fǔ, wú yí fù shí guó yì. yuàn shàng tài shī dà sī tú fú dé hóu yìn shòu, bì xián zhě lù. qiū, bā yuè, rén wǔ, mǎng yǐ tài hòu zhào cì gōng cè yuē: sì fǔ zhī zhí, wèi guó wéi gāng sān gōng zhī rèn, dǐng zú chéng jūn bù yǒu xiān míng gù shǒu, wú yǐ jū wèi. jūn yán zhì chéng, bù gǎn wén guò, zhèn shén duō zhī. bù duó jūn zhī jué yì, qí shàng tài shī dà sī tú yìn shòu shǐ zhě, yǐ hóu jiù dì.
初,哀帝時,馬宮為光祿勛,與丞相、御史雜議傅太后諡曰孝元傅皇后。及莽追誅前議者,宮為莽所厚,獨不及。宮內慚懼,上書言:「臣前議定陶共王母諡,希指雷同,詭經僻說,以惑誤主上,為臣不忠。幸蒙灑心自新,誠無顏復望闕廷,無心復居官府,無宜復食國邑。願上太師、大司徒、扶德侯印綬,避賢者路。」秋,八月,壬午,莽以太后詔賜宮策曰:「四輔之職,為國維綱;三公之任,鼎足承君;不有鮮明固守,無以居位。君言至誠,不敢文過,朕甚多之。不奪君之爵邑,其上太師、大司徒印綬使者,以侯就第。」
mǎng yǐ huáng hòu yǒu zi sūn ruì, tōng zǐ wǔ dào, cóng dù líng zhí jué nán shān, jìng hàn zhōng.
莽以皇后有子孫瑞,通子午道,從杜陵直絕南山,徑漢中。
quán líng hóu liú qìng shàng shū yán: zhōu chéng wáng yòu shǎo, chēng rú zǐ, zhōu gōng jū shè. jīn dì fù yú chūn qiū, yí lìng ān hàn gōng xíng tiān zǐ shì, rú zhōu gōng. qún chén jiē yuē: yí rú qìng yán.
泉陵侯劉慶上書言:「周成王幼少,稱孺子,周公居攝。今帝富於春秋,宜令安漢公行天子事,如周公。」群臣皆曰:「宜如慶言。」
shí dì chūn qiū yì zhuàng, yǐ wèi hòu gù, yuàn bù yuè. dōng, shí èr yuè, mǎng yīn là rì shàng jiāo jiǔ, zhì dú jiǔ zhōng. dì yǒu jí, mǎng zuò cè, qǐng mìng yú tài zhì, yuàn yǐ shēn dài, cáng cè jīn téng, zhì yú qián diàn, chì zhū gōng wù gǎn yán. bǐng wǔ, dì bēng yú wèi yāng gōng. dà shè tiān xià. mǎng lìng tiān xià lì liù bǎi shí yǐ shàng jiē fú sàng sān nián. zòu zūn xiào chéng miào yuē tǒng zōng xiào píng miào yuē yuán zōng. liǎn xiào píng, jiā yuán fú, zàng kāng líng.
時帝春秋益壯,以衛後故,怨不悅。冬,十二月,莽因臘日上椒酒,置毒酒中。帝有疾,莽作策,請命於泰畤,願以身代,藏策金滕,置於前殿,敕諸公勿敢言。丙午,帝崩於未央宮。大赦天下。莽令天下吏六百石以上皆服喪三年。奏尊孝成廟曰統宗;孝平廟曰元宗。斂孝平,加元服,葬康陵。
bān gù zàn yuē: xiào píng zhī shì, zhèng zì mǎng chū, bāo shàn xiǎn gōng, yǐ zì zūn shèng. guān qí wén cí, fāng wài bǎi mán, wú sī bù fú, xiū zhēng jiā yīng, sòng shēng bìng zuò zhì hū biàn yì jiàn yú shàng, mín yuàn yú xià, mǎng yì bù néng wén yě.
班固贊曰:孝平之世,政自莽出,褒善顯功,以自尊盛。觀其文辭,方外百蠻,無思不服,休徵嘉應,頌聲並作;至乎變異見於上,民怨於下,莽亦不能文也。
yǐ zhǎng lè shào fǔ píng yàn wèi dà sī tú.
以長樂少府平晏為大司徒。
tài hòu yǔ qún chén yì lì sì. shí yuán dì shì jué, ér xuān dì céng sūn yǒu jiàn wáng wǔ rén, liè hóu sì shí bā rén. mǎng è qí zhǎng dà, yuē: xiōng dì bù dé xiāng wèi hòu. nǎi xī zhēng xuān dì xuán sūn, xuǎn lì zhī.
太后與群臣議立嗣。時元帝世絕,而宣帝曾孫有見王五人,列侯四十八人。莽惡其長大,曰:「兄弟不得相為後。」乃悉征宣帝玄孫,選立之。
shì yuè, qián huī guāng xiè xiāo zòu wǔ gōng zhǎng mèng tōng jùn jǐng dé bái shí, shàng yuán xià fāng, yǒu dān shū zhe shí, wén yuē: gào ān hàn gōng mǎng wèi huáng dì. fú mìng zhī qǐ, zì cǐ shǐ yǐ.
是月,前輝光謝囂奏武功長孟通浚井得白石,上圓下方,有丹書著石,文曰:「告安漢公莽為皇帝。」符命之起,自此始矣。
mǎng shǐ qún gōng yǐ bái tài hòu, tài hòu yuē: cǐ wū wǎng tiān xià, bù kě shī xíng! tài bǎo shùn wèi tài hòu yuē: shì yǐ rú cǐ, wú kě nài hé. jǔ zhī, lì bù néng zhǐ. yòu mǎng fēi gǎn yǒu tā, dàn yù chēng shè yǐ zhòng qí quán, tián fú tiān xià ěr tài hòu xīn bù yǐ wèi kě, rán lì bù néng zhì, nǎi tīng xǔ. shùn děng jí gòng lìng tài hòu xià zhào yuē: xiào píng huáng dì duǎn mìng ér bēng, yǐ shǐ yǒu sī zhēng xiào xuān huáng dì xuán sūn èr shí sān rén, chà dù yí zhě, yǐ sì xiào píng huáng dì zhī hòu. xuán sūn nián zài qiǎng bǎo, bù dé zhì dé jūn zǐ, shú néng ān zhī! ān hàn gōng mǎng, fǔ zhèng sān shì, yǔ zhōu gōng yì shì tóng fú. jīn qián huī guāng xiāo wǔ gōng zhǎng tōng shàng yán dān shí zhī fú, zhèn shēn sī jué yì, yún wèi huáng dì zhě, nǎi shè xíng huáng dì zhī shì yě. qí lìng ān hàn gōng jū shè jiàn zuò, rú zhōu gōng gù shì, jù lǐ yí zòu. yú shì qún chén zòu yán: tài hòu shèng dé zhāo rán, shēn jiàn tiān yì, zhào lìng ān hàn gōng jū shè. chén qǐng ān hàn gōng jiàn zuò, fú tiān zǐ fú miǎn, bèi fǔ yī lì yú hù yǒu zhī jiān, nán miàn cháo qún chén, tīng zhèng shì chē fú chū rù jǐng bì, mín chén chēng chén qiè, jiē rú tiān zǐ zhī zhì. jiāo sì tiān dì, zōng sì míng táng, gòng sì zōng miào, xiǎng jì qún shén, zàn yuē jiǎ huáng dì, mín chén wèi zhī shè huáng dì, zì chēng yuē yǔ. píng jué cháo shì, cháng yǐ huáng dì zhī zhào chēng zhì. yǐ fèng shùn huáng tiān zhī xīn, fǔ yì hàn shì, bǎo ān xiào píng huáng dì zhī yòu sì, suì jì tuō zhī yì, lóng zhì píng zhī huà. qí cháo jiàn tài huáng tài hòu dì huáng hòu jiē fù chén jié. zì shī zhèng jiào yú qí gōng jiā guó cǎi, rú zhū hóu lǐ yí gù shì. tài hòu zhào yuē: kě.
莽使群公以白太后,太后曰:「此誣罔天下,不可施行!」太保舜謂太后曰:「事已如此,無可奈何。沮之,力不能止。又莽非敢有它,但欲稱攝以重其權,填服天下耳」太后心不以為可,然力不能制,乃聽許。舜等即共令太后下詔曰:「孝平皇帝短命而崩,已使有司征孝宣皇帝玄孫二十三人,差度宜者,以嗣孝平皇帝之後。玄孫年在襁褓,不得至德君子,孰能安之!安漢公莽,輔政三世,與周公異世同符。今前輝光囂、武功長通上言丹石之符,朕深思厥意,雲『為皇帝』者,乃攝行皇帝之事也。其令安漢公居攝踐祚,如周公故事,具禮儀奏。」於是群臣奏言:「太后聖德昭然,深見天意,詔令安漢公居攝。臣請安漢公踐祚,服天子韍冕,背斧依立於戶牖之間,南面朝群臣,聽政事;車服出入警蹕,民臣稱臣妾,皆如天子之制。郊祀天地,宗祀明堂,共祀宗廟,享祭群神,贊曰『假皇帝』,民臣謂之『攝皇帝』,自稱曰『予』。平決朝事,常以皇帝之詔稱『制』。以奉順皇天之心,輔翼漢室,保安孝平皇帝之幼嗣,遂寄託之義,隆治平之化。其朝見太皇太后、帝皇后皆復臣節。自施政教於其宮家國采,如諸侯禮儀故事。」太后詔曰:「可。」
wáng mǎng shàng
王莽上
strong xiào píng huáng dì xià jū shè yuán nián bǐng yín, gōng yuán liù nián strong
孝平皇帝下居攝元年(丙寅,公元六年)
chūn, zhēng yuè, wáng mǎng sì shàng dì yú nán jiāo, yòu xíng yíng chūn dà shè yǎng lǎo zhī lǐ.
春,正月,王莽祀上帝於南郊,又行迎春、大射、養老之禮。
sān yuè, jǐ chǒu, lì xuān dì xuán sūn yīng wèi huáng tài zǐ, hào yuē rú zǐ. yīng, guǎng qī hóu xiǎn zhī zǐ yě. nián èr suì tuō yǐ bo xiāng zuì jí, lì zhī. zūn huáng hòu yuē huáng tài hòu.
三月,己丑,立宣帝玄孫嬰為皇太子,號曰孺子。嬰,廣戚侯顯之子也。年二歲;托以卜相最吉,立之。尊皇后曰皇太后。
yǐ wáng shùn wèi tài fù zuǒ fǔ, zhēn fēng wèi tài ē yòu fú, zhēn hán wèi tài bǎo hòu chéng yòu zhì sì shǎo, zhì jiē èr qiān dàn.
以王舜為太傅、左輔,甄豐為太阿、右拂,甄邯為太保、後承;又置四少,秩皆二千石。
sì yuè, ān zhòng hóu liú chóng yǔ xiāng zhāng shào móu yuē: ān hàn gōng mǎng bì wēi liú shì, tiān xià fēi zhī, mò gǎn xiān jǔ, cǐ nǎi zōng shì zhī chǐ yě. wú shuài zōng zú wèi xiān, hǎi nèi bì hé. shào děng cóng zhě bǎi yú rén suì jìn gōng wǎn bù dé rù ér bài. shào cóng dì sǒng yǔ chóng zú fù jiā yì què zì guī mǎng shè fú zuì. sǒng yīn wèi jiā zuò zòu, chēng mǎng dé měi, zuì zhuàng liú chóng: yuàn wèi zōng shì chàng shǐ, fù zǐ xiōng dì fù lóng hé chā, chí zhī nán yáng, zhū chóng gōng shì, lìng rú gǔ zhì jí chóng shè yí rú bó shè, yǐ cì zhū hóu, yòng yǒng jiān jiè! yú shì mǎng dà shuō, fēng jiā wèi lǜ lǐ hóu, jiā zi qī rén jiē cì jué guān nèi hóu hòu yòu fēng sǒng wèi shū dé hóu. zhǎng ān wèi zhī yǔ yuē: yù qiú fēng, guò zhāng bó sōng. lì zhàn dòu, bù rú qiǎo wèi zòu. zì hòu móu fǎn zhě jiē wū chí yún. qún chén fù bái liú chóng děng móu nì zhě, yǐ mǎng quán qīng yě yí zūn zhòng yǐ tián hǎi nèi. wǔ yuè, jiǎ chén, tài hòu zhào mǎng cháo jiàn tài hòu chēng jiǎ huáng dì.
四月,安眾侯劉崇與相張紹謀曰:「安漢公莽必危劉氏,天下非之,莫敢先舉,此乃宗室之恥也。吾帥宗族為先,海內必和。」紹等從者百餘人遂進攻宛;不得入而敗。紹從弟竦與崇族父嘉詣闕自歸;莽赦弗罪。竦因為嘉作奏,稱莽德美,罪狀劉崇:「願為宗室倡始,父子兄弟負籠荷鍤,馳之南陽,豬崇宮室,令如古制;及崇社宜如亳社,以賜諸侯,用永監戒!」於是莽大說,封嘉為率禮侯,嘉子七人皆賜爵關內侯;後又封竦為淑德侯。長安為之語曰:「欲求封,過張伯松。力戰鬥,不如巧為奏。」自後謀反者皆污池雲。群臣復白劉崇等謀逆者,以莽權輕也;宜尊重以填海內。五月,甲辰,太后詔莽朝見太后稱「假皇帝」。
dōng, shí yuè, bǐng chén shuò, rì yǒu shí zhī.
冬,十月,丙辰朔,日有食之。
shí èr yuè, qún chén zòu qǐng yǐ ān hàn gōng lú wèi shè shěng, fǔ wèi shè diàn, dì wèi shè gōng. zòu kě.
十二月,群臣奏請以安漢公廬為攝省,府為攝殿,第為攝宮。奏可。
shì suì, xī qiāng páng hù fù fān děng yuàn mǎng duó qí dì, fǎn gōng xī hǎi tài shǒu chéng yǒng yǒng bēn zǒu. mǎng zhū yǒng, qiǎn hù qiāng xiào wèi dòu kuàng jī zhī.
是歲,西羌龐怙、傅幡等怨莽奪其地,反攻西海太守程永;永奔走。莽誅永,遣護羌校尉竇況擊之。
strong xiào píng huáng dì xià jū shè èr nián dīng mǎo, gōng yuán qī nián strong
孝平皇帝下居攝二年(丁卯,公元七年)
chūn, dòu kuàng děng jī pò xī qiāng.
春,竇況等擊破西羌。
wǔ yuè, gèng zào huò: cuò dāo, yī zhí wǔ qiān qì dāo, yī zhí wǔ bǎi dà qián, yī zhí wǔ shí. yǔ wǔ zhū qián bìng xíng, mín duō dào zhù zhě. jìn liè hóu yǐ xià bù dé xié huáng jīn, shū yù fǔ shòu zhí rán zú bù yǔ zhí.
五月,更造貨:錯刀,一直五千;契刀,一直五百;大錢,一直五十。與五銖錢並行,民多盜鑄者。禁列侯以下不得挾黃金,輸御府受直;然卒不與直。
dōng jùn tài shǒu dí yì, fāng jìn zhī zǐ yě, yǔ zǐ zi shàng cài chén fēng móu yuē: xīn dū hóu shè tiān zǐ wèi, hào lìng tiān xià, gù zé zōng shì yòu zhì zhě yǐ wèi rú zǐ, yī tuō zhōu gōng fǔ chéng wáng zhī yì, qiě yǐ guān wàng, bì dài hàn jiā, qí jiàn kě jiàn. fāng jīn zōng shì shuāi ruò, wài wú qiáng fān, tiān xià qīng shǒu fú cóng, mò néng kàng gǎn guó nán. wú xìng de bèi zǎi xiàng zi, shēn shǒu dà jùn, fù zǐ shòu hàn hòu ēn, yì dāng wèi guó tǎo zéi, yǐ ān shè jì. yù jǔ bīng xī, zhū bù dāng shè zhě, xuǎn zōng shì zi sūn fǔ ér lì zhī. shè lìng shí mìng bù chéng, sǐ guó mái míng, yóu kě yǐ bù cán yú xiān dì. jīn yù fā zhī, rǔ kěn cóng wǒ hū? fēng nián shí bā, yǒng zhuàng, xǔ nuò. yì suì yǔ dōng jùn dū wèi liú yǔ yán xiāng hóu liú xìn xìn dì wǔ píng hóu liú huáng jié móu, yǐ jiǔ yuè dōu shì rì zhǎn guān lìng, yīn lēi qí chē qí cái guān shì, mù jùn zhōng yǒng gǎn, bù shǔ jiāng shuài. xìn zǐ kuāng shí wèi dōng píng wáng, nǎi bìng dōng píng bīng, lì xìn wèi tiān zǐ yì zì hào dà sī mǎ zhù tiān dà jiāng jūn. yí xí jùn guó, yán: mǎng zhèn shā xiào píng huáng dì, shè tiān zǐ wèi, yù jué hàn shì. jīn tiān zǐ yǐ lì, gòng xíng tiān fá! jùn guó jiē zhèn. bǐ zhì shān yáng, zhòng shí yú wàn.
東郡太守翟義,方進之子也,與姊子上蔡陳豐謀曰:「新都侯攝天子位,號令天下,故擇宗室幼稚者以為孺子,依託周公輔成王之義,且以觀望,必代漢家,其漸可見。方今宗室衰弱,外無強蕃,天下傾首服從,莫能亢扞國難。吾幸得備宰相子,身守大郡,父子受漢厚恩,義當為國討賊,以安社稷。欲舉兵西,誅不當攝者,選宗室子孫輔而立之。設令時命不成,死國埋名,猶可以不慚於先帝。今欲發之,汝肯從我乎?」豐年十八,勇壯,許諾。義遂與東郡都尉劉宇、嚴鄉侯劉信、信弟武平侯劉璜結謀,以九月都試日斬觀令,因勒其車騎、材官士,募郡中勇敢,部署將帥。信子匡時為東平王,乃並東平兵,立信為天子;義自號大司馬、柱天大將軍。移檄郡國,言:「莽鴆殺孝平皇帝,攝天子位,欲絕漢室。今天子已立,共行天罰!」郡國皆震。比至山陽,眾十餘萬。
mǎng wén zhī, huáng jù bù néng shí. tài huáng tài hòu wèi zuǒ yòu yuē: rén xīn bù xiāng yuǎn yě. wǒ suī fù rén, yì zhī mǎng bì yǐ shì zì wēi. mǎng nǎi bài qí dǎng qīn: qīng chē jiāng jūn chéng wǔ hòu sūn jiàn wèi fèn wǔ jiāng jūn, guāng lù xūn chéng dū hóu wáng yì wèi hǔ yá jiāng jūn, míng yì hóu wáng jùn wèi qiáng nǔ jiāng jūn, chūn wáng chéng mén xiào wèi wáng kuàng wèi zhèn wēi jiāng jūn, zōng bó zhōng xiào hóu liú hóng wèi fèn chōng jiāng jūn, zhōng shào fǔ jiàn wēi hóu wáng chāng wèi zhōng jiān jiāng jūn, zhōng láng jiāng zhèn qiāng hóu dòu kuàng wèi fèn wēi jiāng jūn, fán qī rén, zì zé chú guān xī rén wèi xiào wèi jūn lì, jiāng guān dōng jiǎ zú, fā bèn mìng yǐ jī yì yān. fù yǐ tài pú wǔ ràng wèi jī nǔ jiāng jūn, tún hán gǔ guān jiāng zuò dà jiàng méng xiāng hóu lù bìng wèi héng mào jiāng jūn, tún wǔ guān xī hé hóng xiū hóu liú xiù wèi yáng wǔ jiāng jūn, tún wǎn.
莽聞之,惶懼不能食。太皇太后謂左右曰:「人心不相遠也。我雖婦人,亦知莽必以是自危。」莽乃拜其黨、親:輕車將軍、成武侯孫建為奮武將軍,光祿勛、成都侯王邑為虎牙將軍,明義侯王駿為強弩將軍,春王城門校尉王況為震威將軍,宗伯、忠孝侯劉宏為奮沖將軍,中少府、建威侯王昌為中堅將軍,中郎將、震羌侯竇況為奮威將軍,凡七人,自擇除關西人為校尉、軍吏,將關東甲卒,發奔命以擊義焉。復以太僕武讓為積弩將軍,屯函谷關;將作大匠蒙鄉侯逯並為橫懋將軍,屯武關;羲和、紅休侯劉秀為揚武將軍,屯宛。
sān fǔ wén dí yì qǐ, zì mào líng yǐ xī zhì qiān èr shí sān xiàn, dào zéi bìng fā. huái lǐ nán zǐ zhào míng huò hóng děng zì chēng jiāng jūn, gōng shāo guān sì, shā yòu fǔ dū wèi jí lí lìng, xiāng yǔ móu yuē: zhū jiāng jīng bīng xī dōng, jīng shī kōng, kě gōng zhǎng ān. zhòng shāo duō, zhì shí yú wàn, huǒ jiàn wèi yāng gōng qián diàn. mǎng fù bài wèi wèi wáng jí wèi hǔ bì jiāng jūn, dà hóng lú wàng xiāng hóu yán qiān wèi zhé chōng jiāng jūn, xī jī míng děng. yǐ cháng xiāng hóu wáng yùn wèi chē qí jiāng jūn, tún píng lè guǎn qí dū wèi wáng yàn wèi jiàn wēi jiāng jūn, tún chéng běi chéng mén xiào wèi zhào huī wèi chéng mén jiāng jūn jiē lè bīng zì bèi. yǐ tài bǎo hòu bèi chéng yáng hóu zhēn hán wèi dà jiāng jūn, shòu yuè gāo miào, lǐng tiān xià bīng, zuǒ zhàng jié, yòu bǎ yuè, tún chéng wài. wáng shùn zhēn fēng zhòu yè xún xíng diàn zhōng. mǎng rì bào rú zǐ dǎo jiāo miào, huì qún chén, ér chēng yuē: xī chéng wáng yòu, zhōu gōng shè zhèng, ér guǎn cài xié lù fù yǐ pàn. jīn dí yì yì xié liú xìn ér zuò luàn. zì gǔ dà shèng yóu jù cǐ, kuàng chén mǎng zhī dǒu shāo! qún chén jiē yuē: bù zāo cǐ biàn, bù zhāng shèng dé!
三輔聞翟義起,自茂陵以西至汧二十三縣,盜賊並發。槐里男子趙明、霍鴻等自稱將軍,攻燒官寺,殺右輔都尉及斄令,相與謀曰:「諸將精兵悉東,京師空,可攻長安。」眾稍多,至十餘萬,火見未央宮前殿。莽復拜衛尉王級為虎賁將軍,大鴻臚、望鄉侯閻遷為折衝將軍,西擊明等。以常鄉侯王惲為車騎將軍,屯平樂館;騎都尉王晏為建威將軍,屯城北;城門校尉趙恢為城門將軍;皆勒兵自備。以太保、後備、承陽侯甄邯為大將軍,受鉞高廟,領天下兵,左杖節,右把鉞,屯城外。王舜、甄豐晝夜循行殿中。莽日抱孺子禱郊廟,會群臣,而稱曰:「昔成王幼,周公攝政,而管、蔡挾祿父以畔。今翟義亦挾劉信而作亂。自古大聖猶懼此,況臣莽之斗筲!」群臣皆曰:「不遭此變,不章聖德!」
dōng, shí yuè, jiǎ zǐ, mǎng yī zhōu shū zuò dà gào yuē: yuè qí wén rì, zōng shì zhī jùn yǒu sì bǎi rén, mín xiàn yí jiǔ wàn fū, yǔ jìng yǐ zhōng yú cǐ móu jì sì tú gōng. qiǎn dài fū huán tán děng bān xíng yù gào tiān xià, yǐ dāng fǎn wèi rú zǐ zhī yì.
冬,十月,甲子,莽依《周書》作《大誥》曰:「粵其聞日,宗室之俊有四百人,民獻儀九萬夫,予敬以終於此謀繼嗣圖功。」遣大夫桓譚等班行諭告天下,以當反位孺子之意。
zhū jiāng dōng zhì chén liú zāi, yǔ dí yì huì zhàn, pò zhī, zhǎn liú huáng shǒu. mǎng dà xǐ, fù xià zhào xiān fēng chē qí dū wèi sūn xián děng wǔ shí wǔ rén jiē wèi liè hóu, jí jūn zhōng bài shòu. yīn dà shè tiān xià. yú shì lì shì jīng ruì suì gōng wéi yì yú yǔ chéng, shí èr yuè, dà pò zhī, yì yǔ liú xìn qì jūn wáng, zhì gù shǐ jiè zhōng, bǔ dé yì, shī zhé chén dū shì zú bù dé xìn.
諸將東至陳留、菑,與翟義會戰,破之,斬劉璜首。莽大喜,復下詔先封車騎都尉孫賢等五十五人皆為列侯,即軍中拜授。因大赦天下。於是吏士精銳遂攻圍義於圉城,十二月,大破之,義與劉信棄軍亡,至固始界中,捕得義,屍磔陳都市;卒不得信。
strong xiào píng huáng dì xià chū shǐ yuán nián wù chén, gōng yuán bā nián strong
孝平皇帝下初始元年(戊辰,公元八年)
chūn, dì zhèn. dà shè tiān xià.
春,地震。大赦天下。
wáng yì děng hái jīng shī, xī yǔ wáng jí děng hé jī zhào míng huò hóng. èr yuè, míng děng tiǎn miè, zhū xiàn xī píng. hái shī zhèn lǚ, mǎng nǎi zhì jiǔ bái hǔ diàn, láo xiǎng jiāng shuài. zhào chén chóng zhì xiào jūn gōng, dì qí gāo xià, yī zhōu zhì jué wǔ děng, yǐ fēng gōng chén wèi hóu bó zǐ nán, fán sān bǎi jiǔ shí wǔ rén, yuē jiē yǐ fèn nù, dōng zhǐ xī jī, qiāng kòu mán dào, fǎn lǔ nì zéi, bù dé xuán zhǒng, yīng shí tiǎn miè, tiān xià xián fú zhī gōng fēng yún. qí dāng cì jué guān nèi hóu zhě, gēng míng yuē fù chéng, yòu shù bǎi rén. mǎng fā dí yì fù fāng jìn jí xiān zǔ zhǒng zài rǔ nán zhě, shāo qí guān jiù yí miè sān zú, zhū jí zhǒng sì, zhì jiē tóng kēng, yǐ jí wǔ dú bìng zàng zhī. yòu qǔ yì jí zhào míng huò hóng dǎng zhòng zhī shī, jù zhī tōng lù zhī páng, pú yáng wú yán yǔ huái lǐ zhōu zhì fán wǔ suǒ, jiàn biǎo mù yú qí shàng, shū yuē: fǎn lǔ nì zéi zhān ní. yì děng jì bài, mǎng yú shì zì wèi wēi dé rì shèng, dà huò tiān rén zhī zhù, suì móu jí zhēn zhī shì yǐ.
王邑等還京師,西與王級等合擊趙明、霍鴻。二月,明等殄滅,諸縣息平。還師振旅,莽乃置酒白虎殿,勞饗將帥。詔陳崇治校軍功,第其高下,依周制爵五等,以封功臣為侯、伯、子、男,凡三百九十五人,曰「皆以奮怒,東指西擊,羌寇、蠻盜,反虜、逆賊,不得旋踵,應時殄滅,天下咸服」之功封雲。其當賜爵關內侯者,更名曰附城,又數百人。莽發翟義父方進及先祖冢在汝南者,燒其棺柩;夷滅三族,誅及種嗣,至皆同坑,以棘五毒並葬之。又取義及趙明、霍鴻黨眾之屍,聚之通路之旁,濮陽、無鹽、圉、槐里、盩厔凡五所,建表木於其上,書曰:「反虜逆賊鱣鯢。」義等既敗,莽於是自謂威德日盛,大獲天人之助,遂謀即真之事矣。
qún chén fù zòu jìn shè huáng dì zǐ ān lín jué wèi gōng, fēng xiōng zi guāng wèi yǎn gōng hóu shì shí mǎng hái guī xīn dū guó, qún chén fù bái yǐ fēng mǎng sūn zōng wèi xīn dū hóu.
群臣復奏進攝皇帝子安、臨爵為公,封兄子光為衍功侯;是時莽還歸新都國,群臣復白以封莽孫宗為新都侯。
jiǔ yuè, mǎng mǔ gōng xiǎn jūn sǐ. mǎng zì yǐ jū shè jiàn zuò, fèng hàn dà zōng zhī hòu, wèi gōng xiǎn jūn sī cuī biàn ér jiā má huán dié, rú tiān zǐ diào zhū hóu fú. fán yī diào zài huì ér lìng xīn dū hóu zōng wèi zhǔ, fú sàng sān nián yún.
九月,莽母功顯君死。莽自以居攝踐阼,奉漢大宗之後,為功顯君緦縗弁而加麻環絰,如天子吊諸侯服。凡壹吊再會;而令新都侯宗為主,服喪三年雲。
sī wēi chén chóng zòu mǎng xiōng zi yǎn gōng hóu guāng sī bào zhí jīn wú dòu kuàng, lìng shā rén kuàng wèi shōu xì, zhì qí fǎ. mǎng dà nù, qiè zé guāng. guāng mǔ yuē: rǔ zì shì shú yǔ zhǎng sūn zhōng sūn! zhǎng sūn zhōng sūn zhě, yǔ jí huò zhī zì yě. suì mǔ zǐ zì shā, jí kuàng jiē sǐ. chū, mǎng yǐ shì mǔ yǎng sǎo fǔ xiōng zi wèi míng, jí hòu bèi nüè, fù yǐ shì gōng yì yān. lìng guāng zǐ jiā sì jué wèi hóu.
司威陳崇奏莽兄子衍功侯光私報執金吾竇況,令殺人;況為收系,致其法。莽大怒,切責光。光母曰:「汝自視孰與長孫、中孫!」長孫、中孫者,宇及獲之字也。遂母子自殺,及況皆死。初,莽以事母、養嫂、撫兄子為名,及後悖虐,復以示公義焉。令光子嘉嗣爵為侯。
shì suì, guǎng ráo hóu liú jīng yán qí jùn xīn jǐng, chē qí jiāng jūn qiān rén hù yún yán bā jùn shí niú, tài bǎo shǔ zāng hóng yán fú fēng yōng shí mǎng jiē yíng shòu. shí yī yuè, jiǎ zǐ, mǎng zòu tài hòu yuē: bì xià yù hàn shí èr shì sān qī zhī è, chéng tiān wēi mìng, zhào chén mǎng jū shè. guǎng ráo hóu liú jīng shàng shū yán: qī yuè zhōng, qí jùn lín zī xiàn chāng xìng tíng zhǎng xīn dāng yī mù shù mèng, yuē: wú, tiān gōng shǐ yě. tiān gōng shǐ wǒ gào tíng zhǎng yuē: shè huáng dì dāng wèi zhēn. jí bù xìn wǒ, cǐ tíng zhōng dāng yǒu xīn jǐng. tíng zhǎng chén qǐ shì tíng zhōng, chéng yǒu xīn jǐng, rù dì qiě bǎi chǐ. shí yī yuè, rén zǐ, zhí jiàn dōng zhì, bā jùn shí niú, wù wǔ, yōng shí wén, jiē dào yú wèi yāng gōng zhī qián diàn. chén yǔ tài bǎo ān yáng hóu shùn děng shì, tiān fēng qǐ, chén míng, fēng zhǐ, dé tóng fú bó tú yú shí qián, wén yuē: tiān gào dì fú, xiàn zhě fēng hóu, qí dū wèi cuī fā děng shì shuō. kǒng zǐ yuē: wèi tiān mìng, wèi dà rén, wèi shèng rén zhī yán, chén mǎng gǎn bù chéng yòng! chén qǐng gòng shì shén zhī zōng miào, zòu yán tài huáng tài hòu xiào píng huáng hòu, jiē chēng jiǎ huáng dì qí hào lìng tiān xià, tiān xià zòu yán shì, wú yán shè yǐ jū shè sān nián wèi shǐ chū lòu kè yǐ bǎi èr shí wèi dù yòng yīng tiān mìng. chén mǎng sù yè yǎng yù lóng jiù rú zǐ, lìng yǔ zhōu zhī chéng wáng bǐ dé, xuān míng tài huáng tài hòu wēi dé yú wàn fāng, qī yú fù ér jiào zhī. rú zǐ jiā yuán fú, fù zǐ míng pì, rú zhōu gōng gù shì. zòu kě. zhòng shù zhī qí fèng fú mìng, zhǐ yì qún chén bó yì bié zòu, yǐ shì jí zhēn zhī jiàn yǐ.
是歲,廣饒侯劉京言齊郡新井,車騎將軍千人扈雲言巴郡石牛,太保屬臧鴻言扶風雍石;莽皆迎受。十一月,甲子,莽奏太后曰:「陛下遇漢十二世三七之厄,承天威命,詔臣莽居攝。廣饒侯劉京上書言:『七月中,齊郡臨淄縣昌興亭長辛當一暮數夢,曰:「吾,天公使也。天公使我告亭長曰:『攝皇帝當為真。』即不信我,此亭中當有新井。」亭長晨起視亭中,誠有新井,入地且百尺。』十一月,壬子,直建冬至,巴郡石牛,戊午,雍石文,皆到於未央宮之前殿。臣與太保安陽侯舜等視,天風起,塵冥,風止,得銅符帛圖於石前,文曰:『天告帝符,獻者封侯,』騎都尉崔發等視說。孔子曰:『畏天命,畏大人,畏聖人之言,』臣莽敢不承用!臣請共事神祗、宗廟,奏言太皇太后、孝平皇后,皆稱『假皇帝』;其號令天下,天下奏言事,毋言『攝』;以居攝三年為始初;漏刻以百二十為度;用應天命。臣莽夙夜養育隆就孺子,令與周之成王比德,宣明太皇太后威德於萬方,期於富而教之。孺子加元服,復子明辟,如周公故事。」奏可。眾庶知其奉符命,指意群臣博議別奏,以示即真之漸矣。
qī mén láng zhāng chōng děng liù rén móu gòng jié mǎng, lì chǔ wáng. fā jué, zhū sǐ.
期門郎張充等六人謀共劫莽,立楚王。發覺,誅死。
zǐ tóng rén āi zhāng xué wèn zhǎng ān, sù wú xíng, hǎo wèi dà yán, jiàn mǎng jū shè, jí zuò tóng guì, wèi liǎng jiǎn, shǔ qí yī yuē tiān dì xíng xǐ jīn guì tú, qí yī shǔ yuē chì dì xǐ mǒu chuán yǔ huáng dì jīn cè shū. mǒu zhě, gāo huáng dì míng yě. shū yán wáng mǎng wèi zhēn tiān zǐ, huáng tài hòu rú tiān mìng. tú shū jiē shū mǎng dà chén bā rén, yòu qǔ lìng míng wáng xìng wáng shèng, zhāng yīn zì cuàn xìng míng, fán shí yī rén, jiē shǔ guān jué, wèi fǔ zuǒ. zhāng wén qí jǐng shí niú shì xià, jí rì hūn shí, yī huáng yī, chí guì zhì gāo miào, yǐ fù pú shè. pú shè yǐ wén. wù chén, mǎng zhì gāo miào bài shòu jīn guì shén chán, yù wáng guān, yè tài hòu, hái zuò wèi yāng gōng qián diàn, xià shū yuē: yǔ yǐ bù dé, tuō yú huáng chū zǔ kǎo huáng dì zhī hòu, huáng shǐ zǔ kǎo yú dì zhī miáo yì, ér tài huáng tài hòu zhī mò shǔ. huáng tiān shàng dì lóng xiǎn dà yòu, chéng mìng tǒng xù, fú qì tú wén jīn guì cè shū, shén míng zhào gào, shǔ yǔ yǐ tiān xià zhào mín. chì dì hàn shì gāo huáng dì zhī líng, chéng tiān mìng, chuán guó jīn cè zhī shū, yǔ shén shì dī wèi, gǎn bù qīn shòu! yǐ wù chén zhí dìng, yù wáng guān, jí zhēn tiān zǐ wèi, dìng yǒu tiān xià zhī hào yuē xīn. qí gǎi zhēng shuò, yì fú sè, biàn xī shēng, shū huī zhì, yì qì zhì. yǐ shí èr yuè shuò guǐ yǒu wèi shǐ jiàn guó yuán nián zhēng yuè zhī shuò yǐ jī míng wèi shí. fú sè pèi dé shàng huáng, xī shēng yīng zhèng yòng bái, shǐ jié zhī máo fān jiē chún huáng, qí shǔ yuē xīn shǐ wǔ wēi jié, yǐ chéng huáng tiān shàng dì wēi mìng yě.
梓潼人哀章學問長安,素無行,好為大言,見莽居攝,即作銅匱,為兩檢,署其一曰「天帝行璽金匱圖」,其一署曰「赤帝璽某傳予黃帝金策書」。某者,高皇帝名也。書言王莽為真天子,皇太后如天命。圖書皆書莽大臣八人,又取令名王興、王盛,章因自竄姓名,凡十一人,皆署官爵,為輔佐。章聞齊井、石牛事下,即日昏時,衣黃衣,持匱至高廟,以付僕射。僕射以聞。戊辰,莽至高廟拜受金匱神禪,御王冠,謁太后,還坐未央宮前殿,下書曰:「予以不德,托於皇初祖考黃帝之後,皇始祖考虞帝之苗裔,而太皇太后之末屬。皇天上帝隆顯大佑,成命統序,符契、圖文、金匱策書,神明詔告,屬予以天下兆民。赤帝漢氏高皇帝之靈,承天命,傳國金策之書,予甚礻氐畏,敢不欽受!以戊辰直定,御王冠,即真天子位,定有天下之號曰新。其改正朔,易服色,變犧牲,殊徽幟,異器制。以十二月朔癸酉為始建國元年正月之朔;以雞鳴為時。服色配德上黃,犧牲應正用白,使節之旄幡皆純黃,其署曰『新使五威節』,以承皇天上帝威命也。」
mǎng jiāng jí zhēn, xiān fèng zhū fú ruì yǐ bái tài hòu, tài hòu dà jīng. shì shí yǐ rú zǐ wèi lì, xǐ zāng zhǎng lè gōng. jí mǎng jí wèi, qǐng xǐ, tài hòu bù kěn shòu mǎng. mǎng shǐ ān yáng hóu shùn yù zhǐ, shùn sù jǐn chì, tài hòu yǎ ài xìn zhī. shùn jì jiàn tài hòu, tài hòu zhī qí wèi mǎng qiú xǐ, nù mà zhī yuē: ér shǔ fù zǐ zōng zú, méng hàn jiā lì, fù guì lěi shì, jì wú yǐ bào, shòu rén gū jì, chéng biàn lì shí duó qǔ qí guó, bù fù gù ēn yì. rén rú cǐ zhě, gǒu zhū bù shí qí yú, tiān xià qǐ yǒu ér xiōng dì xié! qiě ruò zì yǐ jīn guì fú mìng wèi xīn huáng dì, biàn gēng zhèng shuò fú zhì, yì dāng zì gèng zuò xǐ, chuán zhī wàn shì, hé yòng cǐ wáng guó bù xiáng xǐ wèi, ér yù qiú zhī: wǒ hàn jiā lǎo guǎ fù, dàn mù qiě sǐ, yù yǔ cǐ xǐ jù zàng, zhōng bù kě dé! tài hòu yīn tì qì ér yán, páng cè zhǎng yù yǐ xià jiē chuí tì. shùn yì bēi bù néng zì zhǐ, liáng jiǔ, nǎi yǎng wèi tài hòu: chén děng yǐ wú kě yán zhě. mǎng bì yù de chuán guó xǐ, tài hòu níng néng zhōng bù yǔ xié? tài hòu wén shùn yǔ qiè, kǒng mǎng yù xié zhī, nǎi chū hàn chuán guó xǐ tóu zhī dì, yǐ shòu shùn yuē: wǒ lǎo yǐ sǐ, rú ér xiōng dì jīn zú miè yě! shùn jì dé chuán guó xǐ, zòu zhī mǎng dà shuō, nǎi wèi tài hòu zhì jiǔ wèi yāng gōng jiàn tái, dà zòng zhòng lè. mǎng yòu yù gǎi tài hòu hàn jiā jiù hào, yì qí xǐ shòu, kǒng bù jiàn tīng ér mǎng shū shǔ wáng jiàn yù chǎn mǎng, shàng shū yán: huáng tiān fèi qù hàn ér mìng lì xīn shì, tài huáng tài hòu bù yí chēng zūn hào, dāng suí hàn fèi, yǐ fèng tiān mìng. mǎng yǐ qí shū bái tài hòu, tài hòu yuē: cǐ yán shì yě! mǎng yīn yuē: cǐ bèi dé zhī chén yě, zuì dāng zhū! yú shì guān jūn zhāng yǒng xiàn fú mìng tóng bì wén, yán tài huáng tài hòu dāng wèi xīn shì wén mǔ tài huáng tài hòu mǎng nǎi xià zhào cóng zhī. yú shì zhèn shā wáng jiàn ér fēng zhāng yǒng wèi gòng fú zi.
莽將即真,先奉諸符瑞以白太后,太后大驚。是時以孺子未立,璽臧長樂宮。及莽即位,請璽,太后不肯授莽。莽使安陽侯舜諭指,舜素謹敕,太后雅愛信之。舜既見太后,太后知其為莽求璽,怒罵之曰:「而屬父子宗族,蒙漢家力,富貴累世,既無以報,受人孤寄,乘便利時奪取其國,不復顧恩義。人如此者,狗豬不食其餘,天下豈有而兄弟邪!且若自以金匱符命為新皇帝,變更正朔、服制,亦當自更作璽,傳之萬世,何用此亡國不祥璽為,而欲求之:我漢家老寡婦,旦暮且死,欲與此璽俱葬,終不可得!」太后因涕泣而言,旁側長御以下皆垂涕。舜亦悲不能自止,良久,乃仰謂太后:「臣等已無可言者。莽必欲得傳國璽,太后寧能終不與邪?」太后聞舜語切,恐莽欲脅之,乃出漢傳國璽投之地,以授舜曰:「我老已死,如而兄弟今族滅也!」舜既得傳國璽,奏之;莽大說,乃為太后置酒未央宮漸台,大縱眾樂。莽又欲改太后漢家舊號,易其璽綬,恐不見聽;而莽疏屬王諫欲諂莽,上書言:「皇天廢去漢而命立新室,太皇太后不宜稱尊號,當隨漢廢,以奉天命。」莽以其書白太后,太后曰:「此言是也!」莽因曰:「此悖德之臣也,罪當誅!」於是冠軍張永獻符命銅璧文,言太皇太后當為新室文母太皇太后;莽乃下詔從之。於是鴆殺王諫而封張永為貢符子。
bān biāo zàn yuē: sān dài yǐ lái, wáng gōng shī shì, xī bù yǐ nǚ chǒng. jí wáng mǎng zhī xìng, yóu xiào yuán hòu lì hàn sì shì wèi tiān xià mǔ, xiǎng guó liù shí yú zài, qún dì shì quán, gèng chí guó bǐng wǔ jiāng shí hóu, zú chéng xīn dū. wèi hào yǐ yí yú tiān xià, ér yuán hòu juàn juàn yóu wò yī xǐ, bù yù yǐ shòu mǎng, fù rén zhī rén, bēi yǐ!
班彪贊曰:三代以來,王公失世,稀不以女寵。及王莽之興,由孝元後歷漢四世為天下母,饗國六十餘載,群弟世權,更持國柄;五將、十侯,卒成新都。位號已移於天下,而元後卷卷猶握一璽,不欲以授莽,婦人之仁,悲矣!