jīng
【經】

èr shí yǒu wǔ nián chūn, qí cuī zhù shuài shī fá wǒ běi bǐ.
二十有五年春，齊崔杼帥師伐我北鄙。

xià wǔ yuè yǐ hài, qí cuī zhù shì qí jūn guāng.
夏五月乙亥，齊崔杼弒其君光。

gōng huì jìn hóu sòng gōng wèi hóu zhèng bó cáo bó jǔ zi zhū zi téng zi xuē bó qǐ bó xiǎo zhū zi yú yí yí.
公會晉侯、宋公、衛侯、鄭伯、曹伯、莒子、邾子、滕子、薛伯、杞伯、小邾子於夷儀。

liù yuè rén zǐ, zhèng gōng sūn shě zhī shuài shī rù chén.
六月壬子，鄭公孫舍之帥師入陳。

qiū bā yuè jǐ sì, zhū hóu tóng méng yú zhòng qiū.
秋八月己巳，諸侯同盟於重丘。

gōng zhì zì huì.
公至自會。

wèi hóu rù yú yí yí.
衛侯入於夷儀。

chǔ qū jiàn shuài shī miè shū jiū.
楚屈建帥師滅舒鳩。

dōng, zhèng gōng sūn xià shuài shī fá chén.
冬，鄭公孫夏帥師伐陳。

shí yǒu èr yuè, wú zi è fá chǔ, mén yú cháo, zú.
十有二月，吳子遏伐楚，門於巢，卒。

chuán
【傳】

èr shí wǔ nián chūn, qí cuī zhù shuài shī fá wǒ běi bǐ, yǐ bào xiào bó zhī shī yě. gōng huàn zhī, shǐ gào yú jìn. mèng gōng chuò yuē: cuī zi jiāng yǒu dà zhì, bù zài bìng wǒ, bì sù guī, hé huàn yān! qí lái yě bù kòu, shǐ mín bù yán, yì yú tā rì. qí shī tú guī.
二十五年春，齊崔杼帥師伐我北鄙，以報孝伯之師也。公患之，使告於晉。孟公綽曰：「崔子將有大志，不在病我，必速歸，何患焉！其來也不寇，使民不嚴，異於他日。」齊師徒歸。

qí táng gōng zhī qī, dōng guō yǎn zhī zǐ yě. dōng guō yǎn chén cuī wǔ zi. táng gōng sǐ, yǎn yù wǔ zi yǐ diào yān. jiàn táng jiāng ér měi zhī, shǐ yǎn qǔ zhī. yǎn yuē: nán nǚ biàn xìng, jīn jūn chū zì dīng, chén chū zì huán, bù kě. wǔ zi shì zhī, yù kùn zhī dà guò. shǐ jiē yuē: jí. shì chén wén zi, wén zǐ yuē: fū cóng fēng, fēng yǔn, qī bù kě qǔ yě. qiě qí yáo yuē: kùn yú shí, jù yú jí lí, rù yú qí gōng, bù jiàn qí qī, xiōng. kùn yú shí, wǎng bù jì yě. jù yú jí lí, suǒ shì shāng yě. rù yú qí gōng, bù jiàn qí qī, xiōng, wú suǒ guī yě. cuī zǐ yuē: lí yě hé hài? xiān fū dāng zhī yǐ. suì qǔ zhī. zhuāng gōng tōng yān, zhòu rú cuī shì. yǐ cuī zi zhī guān cì rén, shì zhě yuē: bù kě. gōng yuē: bù wèi cuī zi, qí wú guān hū? cuī zi yīn shì, yòu yǐ qí jiān fá jìn yě, yuē: jìn bì jiāng bào. yù shì gōng yǐ shuō yú jìn, ér bù huò jiān. gōng biān shì rén jiǎ jǔ ér yòu jìn zhī, nǎi wèi cuī zi jiān gōng.
齊棠公之妻，東郭偃之姊也。東郭偃臣崔武子。棠公死，偃御武子以吊焉。見棠姜而美之，使偃取之。偃曰：「男女辨姓，今君出自丁，臣出自桓，不可。」武子筮之，遇《困》之《大過》。史皆曰：「吉。」示陳文子，文子曰：「夫從風，風隕，妻不可娶也。且其《繇》曰： 『困於石，據於蒺藜，入於其宮，不見其妻，凶。』困於石，往不濟也。據於蒺藜，所恃傷也。入於其宮，不見其妻，凶，無所歸也。」崔子曰：「嫠也何害？先夫當之矣。」遂取之。莊公通焉，驟如崔氏。以崔子之冠賜人，侍者曰：「不可。」公曰：「不為崔子，其無冠乎？」崔子因是，又以其間伐晉也，曰：「晉必將報。」欲弒公以說於晉，而不獲間。公鞭侍人賈舉而又近之，乃為崔子間公。

xià wǔ yuè, jǔ wèi qiě yú zhī yì gù, jǔ zi cháo yú qí. jiǎ xū, xiǎng zhū běi guō. cuī zi chēng jí bù shì shì. yǐ hài, gōng wèn cuī zi, suì cóng jiāng shì. jiāng rù yú shì, yǔ cuī zi zì cè hù chū. gōng fǔ yíng ér gē. shì rén jiǎ jǔ zhǐ zhòng cóng zhě, ér rù bì mén. jiǎ xìng. gōng dēng tái ér qǐng, fú xǔ. qǐng méng, fú xǔ. qǐng zì rèn yú miào, fú xǔ. jiē yuē: jūn zhī chén zhù jí bìng, bù néng tīng mìng. jìn yú gōng gōng, péi chén gàn zhōu yǒu yín zhě, bù zhī èr mìng. gōng yú qiáng. yòu shè zhī, zhōng gǔ, fǎn duì. suì shì zhī. jiǎ jǔ zhōu chuò bǐng shī gōng sūn áo fēng jù duó fù xiāng yī lóu yīn jiē sǐ. zhù tuó fù jì yú gāo táng, zhì, fù mìng. bù shuō biàn ér sǐ yú cuī shì. shēn kuǎi, shì yú zhě, tuì wèi qí zǎi yuē: ěr yǐ tǎng miǎn, wǒ jiāng sǐ. qí zǎi yuē: miǎn, shì fǎn zi zhī yì yě. yǔ zhī jiē sǐ. cuī shì shā zōng miè yú píng yīn.
夏五月，莒為且於之役故，莒子朝於齊。甲戌，饗諸北郭。崔子稱疾不視事。乙亥，公問崔子，遂從姜氏。姜入於室，與崔子自側戶出。公拊楹而歌。侍人賈舉止眾從者，而入閉門。甲興。公登台而請，弗許。請盟，弗許。請自刃於廟，弗許。皆曰：「君之臣杼疾病，不能聽命。近於公宮，陪臣干掫有淫者，不知二命。」公踰牆。又射之，中股，反隊。遂弒之。賈舉、州綽、邴師、公孫敖、封具、鐸父、襄伊、僂堙皆死。祝佗父祭於高唐，至，復命。不說弁而死於崔氏。申蒯，侍漁者，退謂其宰曰：「爾以帑免，我將死。」其宰曰：「免，是反子之義也。」與之皆死。崔氏殺鬷蔑於平陰。

yàn zǐ lì yú cuī shì zhī mén wài, qí rén yuē: sǐ hū? yuē: dú wú jūn yě hū zāi? wú sǐ yě. yuē: xíng hū? yuē: wú zuì yě hū zāi? wú wáng yě. yuē: guī hū? yuē: jūn sǐ ān guī? jūn mín zhě, qǐ yǐ líng mín? shè jì shì zhǔ. chén jūn zhě, qǐ wèi qí kǒu shí? shè jì shì yǎng. gù jūn wèi shè jì sǐ, zé sǐ zhī wèi shè jì wáng, zé wáng zhī. ruò wèi jǐ sǐ ér wèi jǐ wáng, fēi qí sī nì, shuí gǎn rèn zhī? qiě rén yǒu jūn ér shì zhī, wú yān de sǐ zhī, ér yān dé wáng zhī? jiāng yōng hé guī? mén qǐ ér rù, zhěn shī gǔ ér kū, xìng, sān yǒng ér chū. rén wèi cuī zi: bì shā zhī! cuī zǐ yuē: mín zhī wàng yě! shě zhī dé mín. lú pú guǐ bēn jìn, wáng hé bēn jǔ.
晏子立於崔氏之門外，其人曰：「死乎？」曰：「獨吾君也乎哉？吾死也。」曰：「行乎？」曰：「吾罪也乎哉？吾亡也。」曰：「歸乎？」曰：「君死安歸？君民者，豈以陵民？社稷是主。臣君者，豈為其口實？社稷是養。故君為社稷死，則死之；為社稷亡，則亡之。若為己死而為己亡，非其私暱，誰敢任之？且人有君而弒之，吾焉得死之，而焉得亡之？將庸何歸？」門啟而入，枕屍股而哭，興，三踴而出。人謂崔子：「必殺之！」崔子曰：「民之望也！舍之得民。」盧蒲癸奔晉，王何奔莒。

shū sūn xuān bó zhī zài qí yě, shū sūn hái nà qí nǚ yú líng gōng. bì, shēng jǐng gōng. dīng chǒu, cuī zhù lì ér xiāng zhī. qìng fēng wèi zuǒ xiāng. méng guó rén yú dà gōng, yuē: suǒ bù yǔ cuī qìng zhě. yàn zǐ yǎng tiān tàn yuē: yīng suǒ bù wéi zhōng yú jūn lì shè jì zhě shì yǔ, yǒu rú shàng dì. nǎi shà. xīn sì, gōng yǔ dài fū jí jǔ zi méng. dà shǐ shū yuē: cuī zhù shì qí jūn. cuī zi shā zhī. qí dì sì shū ér sǐ zhě èr rén. qí dì yòu shū, nǎi shě zhī. nán shǐ shì wén dà shǐ jǐn sǐ, zhí jiǎn yǐ wǎng. wén jì shū yǐ, nǎi hái.
叔孫宣伯之在齊也，叔孫還納其女於靈公。嬖，生景公。丁丑，崔杼立而相之。慶封為左相。盟國人於大宮，曰：「所不與崔、慶者。」晏子仰天嘆曰：「嬰所不唯忠於君利社稷者是與，有如上帝。」乃歃。辛巳，公與大夫及莒子盟。大史書曰：「崔杼弒其君。」崔子殺之。其弟嗣書而死者二人。其弟又書，乃舍之。南史氏聞大史盡死，執簡以往。聞既書矣，乃還。

lǘ qiū yīng yǐ wéi juàn qí qī ér zài zhī, yǔ shēn xiān yú chéng ér chū. xiān yú tuī ér xià zhī, yuē: jūn hūn bù néng kuāng, wēi bù néng jiù, sǐ bù néng sǐ, ér zhī nì qí nì, qí shuí nà zhī? xíng jí yǎn zhōng, jiāng shě. yīng yuē: cuī qìng qí zhuī wǒ! xiān yú yuē: yī yǔ yī, shuí néng jù wǒ? suì shě, zhěn pèi ér qǐn, shí mǎ ér shí. jià ér xíng, chū yǎn zhōng, wèi yīng yuē: sù qū zhī! cuī qìng zhī zhòng, bù kě dāng yě. suì lái bēn.
閭丘嬰以帷縳其妻而載之，與申鮮虞乘而出。鮮虞推而下之，曰：「君昏不能匡，危不能救，死不能死，而知匿其暱，其誰納之？」行及弇中，將舍。嬰曰：「崔、慶其追我！」鮮虞曰：「一與一，誰能懼我？」遂舍，枕轡而寢，食馬而食。駕而行，出弇中，謂嬰曰：「速驅之！崔、慶之眾，不可當也。」遂來奔。

cuī shì cè zhuāng gōng yú běi guō. dīng hài, zàng zhū shì sūn zhī lǐ, sì shà, bù bì, xià chē qī chéng, bù yǐ bīng jiǎ.
崔氏側莊公於北郭。丁亥，葬諸士孫之里，四翣，不蹕，下車七乘，不以兵甲。

jìn hóu jì zì pàn, huì yú yí yí, fá qí, yǐ bào zhāo gē zhī yì. qí rén yǐ zhuāng gōng shuō, shǐ xí chú qǐng chéng. qìng fēng rú shī, nán nǚ yǐ bān. lù jìn hóu yǐ zōng qì lè qì. zì liù zhèng wǔ lì sān shí shuài sān jūn zhī dài fū bǎi guān zhī zhèng zhǎng shī lǚ jí chù shǒu zhě, jiē yǒu lù. jìn hóu xǔ zhī. shǐ shū xiàng gào yú zhū hóu. gōng shǐ zi fú huì bó duì yuē: jūn shě yǒu zuì, yǐ jìng xiǎo guó, jūn zhī huì yě. guǎ jūn wén mìng yǐ!
晉侯濟自泮，會於夷儀，伐齊，以報朝歌之役。齊人以莊公說，使隰鉏請成。慶封如師，男女以班。賂晉侯以宗器、樂器。自六正、五吏、三十帥、三軍之大夫、百官之正長、師旅及處守者，皆有賂。晉侯許之。使叔向告於諸侯。公使子服惠伯對曰：「君舍有罪，以靖小國，君之惠也。寡君聞命矣！」

jìn hóu shǐ wèi shū wǎn méi nì wèi hóu, jiāng shǐ wèi yǔ zhī yí yí. cuī zi zhǐ qí tǎng, yǐ qiú wǔ lù.
晉侯使魏舒、宛沒逆衛侯，將使衛與之夷儀。崔子止其帑，以求五鹿。

chū, chén hóu huì chǔ zi fá zhèng, dāng chén suì zhě, jǐng yīn mù kān. zhèng rén yuàn zhī. liù yuè, zhèng zi zhǎn zi chǎn shuài chē qī bǎi chéng fá chén, xiāo tū chén chéng, suì rù zhī. chén hóu fú qí dà zi yǎn shī bēn mù, yù sī mǎ huán zi, yuē: zài yú! yuē: jiāng xún chéng. yù jiǎ huò, zài qí mǔ qī, xià zhī ér shòu gōng chē. gōng yuē: shě ér mǔ! cí yuē: bù xiáng. yǔ qí qī fú qí mǔ yǐ bēn mù, yì miǎn. zi zhǎn mìng shī wú rù gōng gōng, yǔ zi chǎn qīn yù zhū mén. chén hóu shǐ sī mǎ huán zi lù yǐ zōng qì. chén hóu miǎn, yōng shè. shǐ qí zhòng, nán nǚ bié ér lèi, yǐ dài yú cháo. zi zhǎn zhí zhí ér jiàn, zài bài qǐ shǒu, chéng yǐn ér jìn xiàn. zi měi rù, shù fú ér chū. zhù fú shè, sī tú zhì mín, sī mǎ zhì jié, sī kōng zhì dì, nǎi hái.
初，陳侯會楚子伐鄭，當陳隧者，井堙木刊。鄭人怨之。六月，鄭子展、子產帥車七百乘伐陳，宵突陳城，遂入之。陳侯扶其大子偃師奔墓，遇司馬桓子，曰：「載余！」曰：「將巡城。」遇賈獲，載其母妻，下之而授公車。公曰：「舍而母！」辭曰：「不祥。」與其妻扶其母以奔墓，亦免。子展命師無入公宮，與子產親御諸門。陳侯使司馬桓子賂以宗器。陳侯免，擁社。使其眾，男女別而累，以待於朝。子展執縶而見，再拜稽首，承飲而進獻。子美入，數俘而出。祝祓社，司徒致民，司馬致節，司空致地，乃還。

qiū qī yuè jǐ sì, tóng méng yú zhòng qiū, qí chéng gù yě.
秋七月己巳，同盟於重丘，齊成故也。

zhào wén zi wèi zhèng, lìng báo zhū hóu zhī bì ér zhòng qí lǐ. mù shū jiàn zhī. wèi mù shū yuē: zì jīn yǐ wǎng, bīng qí shǎo mǐ yǐ! qí cuī qìng xīn dé zhèng, jiāng qiú shàn yú zhū hóu. wǔ yě zhī chǔ lìng yǐn. ruò jìng xíng qí lǐ, dào zhī yǐ wén cí, yǐ jìng zhū hóu, bīng kě yǐ mǐ.
趙文子為政，令薄諸侯之幣而重其禮。穆叔見之。謂穆叔曰：「自今以往，兵其少弭矣！齊崔、慶新得政，將求善於諸侯。武也知楚令尹。若敬行其禮，道之以文辭，以靖諸侯，兵可以弭。」

chǔ wěi zi féng zú, qū jiàn wèi lìng yǐn. qū dàng wèi mò áo. shū jiū rén zú pàn. chǔ lìng yǐn zi mù fá zhī, jí lí chéng. wú rén jiù zhī, zi mù jù yǐ yòu shī xiān, zi jiàng xī huán zi jié zi pián zi yú shuài zuǒ shī yǐ tuì. wú rén jū qí jiān qī rì. zi jiàng yuē: jiǔ jiāng diàn ài, ài nǎi qín yě. bù rú sù zhàn! qǐng yǐ qí sī zú yòu zhī, jiǎn shī chén yǐ dài wǒ. wǒ kè zé jìn, bēn zé yì shì zhī, nǎi kě yǐ miǎn. bù rán, bì wèi wú qín. cóng zhī. wǔ rén yǐ qí sī zú xiān jī wú shī. wú shī bēn, dēng shān yǐ wàng, jiàn chǔ shī bù jì, fù zhú zhī, fù zhū qí jūn. jiǎn shī huì zhī, wú shī dà bài. suì wéi shū jiū, shū jiū kuì. bā yuè, chǔ miè shū jiū.
楚薳子馮卒，屈建為令尹。屈盪為莫敖。舒鳩人卒叛。楚令尹子木伐之，及離城。吳人救之，子木遽以右師先，子彊、息桓、子捷、子駢、子盂帥左師以退。吳人居其間七日。子彊曰：「久將墊隘，隘乃禽也。不如速戰！請以其私卒誘之，簡師陳以待我。我克則進，奔則亦視之，乃可以免。不然，必為吳禽。」從之。五人以其私卒先擊吳師。吳師奔，登山以望，見楚師不繼，復逐之，傅諸其軍。簡師會之，吳師大敗。遂圍舒鳩，舒鳩潰。八月，楚滅舒鳩。

wèi xiàn gōng rù yú yí yí.
衛獻公入於夷儀。

zhèng zi chǎn xiàn jié yú jìn, róng fú jiāng shì. jìn rén wèn chén zhī zuì, duì yuē: xī yú è fù wèi zhōu táo zhèng, yǐ fú shi wǒ xiān wáng. wǒ xiān wáng lài qí lì qì yòng yě, yǔ qí shén míng zhī hòu yě, yōng yǐ yuán nǚ dà jī pèi hú gōng, ér fēng zhū chén, yǐ bèi sān kè. zé wǒ zhōu zhī zì chū, zhì yú jīn shì lài. huán gōng zhī luàn, cài rén yù lì qí chū. wǒ xiān jūn zhuāng gōng fèng wǔ fù ér lì zhī, cài rén shā zhī. wǒ yòu yǔ cài rén fèng dài lì gōng, zhì yú zhuāng xuān, jiē wǒ zhī zì lì. xià shì zhī luàn, chéng gōng bō dàng, yòu wǒ zhī zì rù, jūn suǒ zhī yě. jīn chén wàng zhōu zhī dà dé, miè wǒ dà huì, qì wǒ yīn qīn, jiè shì chǔ zhòng, yǐ féng líng wǒ bì yì, bù kě yì chěng. wǒ shì yǐ yǒu wǎng nián zhī gào. wèi huò chéng mìng, zé yǒu wǒ dōng mén zhī yì. dāng chén suì zhě, jǐng yīn mù kān. bì yì dà jù bù jìng, ér chǐ dà jī. tiān yòu qí zhōng, qǐ bì yì xīn. chén zhī qí zuì, shòu shǒu yú wǒ. yòng gǎn xiàn gōng! jìn rén yuē: hé gù qīn xiǎo? duì yuē: xiān wáng zhī mìng, wéi zuì suǒ zài, gè zhì qí pì. qiě xī tiān zǐ zhī dì yī qí, liè guó yī tóng, zì shì yǐ shuāi. jīn dà guó duō shù qí yǐ! ruò wú qīn xiǎo, hé yǐ zhì yān? jìn rén yuē: hé gù róng fú? duì yuē: wǒ xiān jūn wǔ zhuāng, wèi píng huán qīng shì. chéng pú zhī yì, wén gōng bù mìng yuē: gè fù jiù zhí! mìng wǒ wén gōng róng fú fǔ wáng, yǐ shòu chǔ jié, bù gǎn fèi wáng mìng gù yě. shì zhuāng bó bù néng jié, fù yú zhào wén zi. wén zǐ yuē: qí cí shùn, fàn shùn bù xiáng. nǎi shòu zhī.
鄭子產獻捷於晉，戎服將事。晉人問陳之罪，對曰：「昔虞閼父為周陶正，以服事我先王。我先王賴其利器用也，與其神明之後也，庸以元女大姬配胡公，而封諸陳，以備三恪。則我周之自出，至於今是賴。桓公之亂，蔡人慾立其出。我先君莊公奉五父而立之，蔡人殺之。我又與蔡人奉戴厲公，至於莊、宣，皆我之自立。夏氏之亂，成公播盪，又我之自入，君所知也。今陳忘周之大德，蔑我大惠，棄我姻親，介恃楚眾，以馮陵我敝邑，不可億逞。我是以有往年之告。未獲成命，則有我東門之役。當陳隧者，井堙木刊。敝邑大懼不競，而恥大姬。天誘其衷，啟敝邑心。陳知其罪，授手於我。用敢獻功！」晉人曰：「何故侵小？」對曰：「先王之命，唯罪所在，各致其辟。且昔天子之地一圻，列國一同，自是以衰。今大國多數圻矣！若無侵小，何以至焉？」晉人曰：「何故戎服？」對曰：「我先君武、莊，為平、桓卿士。城濮之役，文公布命曰： 『各復舊職！』命我文公戎服輔王，以授楚捷，不敢廢王命故也。」士莊伯不能詰，復於趙文子。文子曰：「其辭順，犯順不祥。」乃受之。

dōng shí yuè, zi zhǎn xiāng zhèng bó rú jìn, bài chén zhī gōng. zi xī fù fá chén, chén jí zhèng píng. zhòng ní yuē: zhì yǒu zhī: yán yǐ zú zhì, wén yǐ zú yán. bù yán, shuí zhī qí zhì. yán zhī wú wén, xíng ér bù yuǎn. jìn wèi bó, zhèng rù chén, fēi wén cí bù wèi gōng. shèn cí zāi!
冬十月，子展相鄭伯如晉，拜陳之功。子西復伐陳，陳及鄭平。仲尼曰：「《志》有之： 『言以足志，文以足言。』不言，誰知其志。言之無文，行而不遠。晉為伯，鄭入陳，非文辭不為功。慎辭哉！」

chǔ wěi yǎn wèi sī mǎ. zi mù shǐ pǐ fù, shù jiǎ bīng. jiǎ wǔ, wěi yǎn shū tǔ tián, dù shān lín, jiū sǒu zé, biàn jīng líng, biǎo chún lǔ, shù jiāng lǎo, guī yǎn zhū, tīng yuán fáng, mù xí gāo, jǐng yǎn wò, liàng rù xiū fù. fù chē jí mǎ, fù chē bīng tú bīng jiǎ dùn zhī shù. jì chéng, yǐ shòu zi mù, lǐ yě.
楚蒍掩為司馬。子木使庀賦，數甲兵。甲午，蒍掩書土田，度山林，鳩藪澤，辨京陵，表淳鹵，數疆潦，規偃豬，町原防，牧隰皋，井衍沃，量入修賦。賦車籍馬，賦車兵、徒兵、甲楯之數。既成，以授子木，禮也。

shí èr yuè, wú zi zhū fán fá chǔ, yǐ bào zhōu shī zhī yì. mén yú cháo. cháo niú chén yuē: wú wáng yǒng ér qīng, ruò qǐ zhī, jiāng qīn mén. wǒ huò shè zhī, bì yì. shì jūn yě sǐ, jiāng qí shǎo ān! cóng zhī. wú zi mén yān, niú chén yǐn yú duǎn qiáng yǐ shè zhī, zú.
十二月，吳子諸樊伐楚，以報舟師之役。門於巢。巢牛臣曰：「吳王勇而輕，若啟之，將親門。我獲射之，必殪。是君也死，疆其少安！」從之。吳子門焉，牛臣隱於短牆以射之，卒。

chǔ zi yǐ miè shū jiū shǎng zi mù. cí yuē: xiān dài fū chā tú zi zhī gōng yě. yǐ yǔ chā tú yǎn.
楚子以滅舒鳩賞子木。辭曰：「先大夫 [插圖]子之功也。」以與 [插圖]掩。

jìn chéng zhèng zú. zi chǎn shǐ zhī rán míng, wèn wèi zhèng yān. duì yuē: shì mín rú zi. jiàn bù rén zhě zhū zhī, rú yīng zhān zhī zhú niǎo què yě. zi chǎn xǐ, yǐ yǔ zi dà shū, qiě yuē: tā rì wú jiàn miè zhī miàn ér yǐ, jīn wú jiàn qí xīn yǐ. zi dà shū wèn zhèng yú zi chǎn. zi chǎn yuē: zhèng rú nóng gōng, rì yè sī zhī, sī qí shǐ ér chéng qí zhōng. zhāo xī ér xíng zhī, xíng wú yuè sī, rú nóng zhī yǒu pàn. qí guò xiān yǐ.
晉程鄭卒。子產始知然明，問為政焉。對曰：「視民如子。見不仁者誅之，如鷹鸇之逐鳥雀也。」子產喜，以語子大叔，且曰：「他日吾見蔑之面而已，今吾見其心矣。」子大叔問政於子產。子產曰：「政如農功，日夜思之，思其始而成其終。朝夕而行之，行無越思，如農之有畔。其過鮮矣。」

wèi xiàn gōng zì yí yí shǐ yǔ níng xǐ yán, níng xǐ xǔ zhī. dà shū wén zi wén zhī, yuē: wū hū! shī suǒ wèi wǒ gōng bù shuō, huáng xù wǒ hòu zhě, níng zi kě wèi bù xù qí hòu yǐ. jiāng kě hū zāi? dài bì bù kě. jūn zǐ zhī xíng, sī qí zhōng yě, sī qí fù yě. shū yuē: shèn shǐ ér jìng zhōng, zhōng yǐ bù kùn. shī yuē: sù yè fěi xiè, yǐ shì yī rén. jīn níng zi shì jūn bù rú yì qí, qí hé yǐ miǎn hū? yì zhě jǔ qí bù dìng, bù shèng qí ǒu. ér kuàng zhì jūn ér fú dìng hū? bì bù miǎn yǐ. jiǔ shì zhī qīng zú, yī jǔ ér miè zhī. kě āi yě zāi!
衛獻公自夷儀使與甯喜言，甯喜許之。大叔文子聞之，曰：「烏乎！《詩》所謂『我躬不說，皇恤我後』者，甯子可謂不恤其後矣。將可乎哉？殆必不可。君子之行，思其終也，思其復也。《書》曰： 『慎始而敬終，終以不困。』《詩》曰： 『夙夜匪懈，以事一人。』今甯子視君不如弈棋，其何以免乎？弈者舉棋不定，不勝其耦。而況置君而弗定乎？必不免矣。九世之卿族，一舉而滅之。可哀也哉！」

huì yú yí yí zhī suì, qí rén chéng jiá. qí wǔ yuè, qín jìn wèi chéng. jìn hán qǐ rú qín lì méng, qín bó chē rú jìn lì méng, chéng ér bù jié.
會於夷儀之歲，齊人城郟。其五月，秦、晉為成。晉韓起如秦涖盟，秦伯車如晉涖盟，成而不結。