jīng
【經】

jiǔ nián chūn, wáng sān yuè dīng chǒu, sòng gōng yù shuō zú.
九年春，王三月丁丑，宋公御說卒。

xià, gōng huì zǎi zhōu gōng qí hóu sòng zǐ wèi hóu zhèng bó xǔ nán cáo bó yú kuí qiū.
夏，公會宰周公、齊侯、宋子、衛侯、鄭伯、許男、曹伯於葵丘。

qiū qī yuè yǐ yǒu, bó jī zú.
秋七月乙酉，伯姬卒。

jiǔ yuè wù chén, zhū hóu méng yú kuí qiū.
九月戊辰，諸侯盟於葵丘。

jiǎ zǐ, jìn hóu guǐ zhū zú.
甲子，晉侯佹諸卒。

dōng, jìn lǐ kè shā qí jūn zhī zǐ xī qí.
冬，晉里克殺其君之子奚齊。

chuán
【傳】

jiǔ nián chūn, sòng huán gōng zú, wèi zàng ér xiāng gōng huì zhū hóu, gù yuē zi. fán zài sàng, wáng yuē xiǎo tóng, gōng hóu yuē zi.
九年春，宋桓公卒，未葬而襄公會諸侯，故曰子。凡在喪，王曰小童，公侯曰子。

xià, huì yú kuí qiū, xún méng, qiě xiū hǎo, lǐ yě. wáng shǐ zǎi kǒng cì qí hóu zuò, yuē: tiān zǐ yǒu shì yú wén wǔ, shǐ kǒng cì bó jiù zuò. qí hóu jiāng xià bài. kǒng yuē: qiě yǒu hòu mìng. tiān zǐ shǐ kǒng yuē: yǐ bó jiù dié lǎo, jiā láo, cì yī jí, wú xià bài. duì yuē: tiān wēi bù wéi yán zhǐ chǐ, xiǎo bái yú gǎn tān tiān zǐ zhī mìng wú xià bài! kǒng yǔn yuè yú xià, yǐ yí tiān zǐ xiū. gǎn bù xià bài! xià bài, dēng shòu.
夏，會於葵丘，尋盟，且修好，禮也。王使宰孔賜齊侯胙，曰：「天子有事於文武，使孔賜伯舅胙。」齊侯將下拜。孔曰：「且有後命。天子使孔曰：『以伯舅耋老，加勞，賜一級，無下拜。』」對曰：「天威不違顏咫尺，小白余敢貪天子之命無下拜！恐隕越於下，以遺天子羞。敢不下拜！」下拜，登受。

qiū, qí hóu méng zhū hóu yú kuí qiū yuē: fán wǒ tóng méng zhī rén, jì méng zhī hòu, yán guī yú hǎo. zǎi kǒng xiān guī, yù jìn hóu yuē: kě wú huì yě. qí hóu bù wù dé ér qín yuǎn lüè, gù běi fá shān róng, nán fá chǔ, xī wèi cǐ huì yě. dōng lüè zhī bù zhī, xī zé fǒu yǐ. qí zài luàn hū. jūn wù jìng luàn, wú qín yú xíng. jìn hóu nǎi hái.
秋，齊侯盟諸侯於葵丘曰：「凡我同盟之人，既盟之後，言歸於好。」宰孔先歸，遇晉侯曰：「可無會也。齊侯不務德而勤遠略，故北伐山戎，南伐楚，西為此會也。東略之不知，西則否矣。其在亂乎。君務靖亂，無勤於行。」晉侯乃還。

jiǔ yuè, jìn xiàn gōng zú, lǐ kè chā tú zhèng yù nà wén gōng, gù yǐ sān gōng zǐ zhī tú zuò luàn.
九月，晉獻公卒，里克、 [插圖]鄭欲納文公，故以三公子之徒作亂。

chū, xiàn gōng shǐ xún xī fù xī qí, gōng jí, zhào zhī, yuē: yǐ shì miǎo zhū gū, rǔ zài dài fū, qí ruò zhī hé? qǐ shǒu ér duì yuē: chén jié qí gǔ gōng zhī lì, jiā zhī yǐ zhōng zhēn. qí jì, jūn zhī líng yě bù jì, zé yǐ sǐ jì zhī. gōng yuē: hé wèi zhōng zhēn? duì yuē: gōng jiā zhī lì, zhī wú bù wèi, zhōng yě. sòng wǎng shì jū, ǒu jù wú cāi, zhēn yě. jí lǐ kè jiāng shā xī qí, xiān gào xún xī yuē: sān yuàn jiāng zuò, qín jìn fǔ zhī, zi jiāng hé rú? xún xī yuē: jiāng sǐ zhī. lǐ kè yuē: wú yì yě. xún shū yuē: wú yǔ xiān jūn yán yǐ, bù kě yǐ èr. néng yù fù yán ér ài shēn hū? suī wú yì yě, jiāng yān pì zhī? qiě rén zhī yù shàn, shuí bù rú wǒ? wǒ yù wú èr, ér néng wèi rén yǐ hū.
初，獻公使荀息傅奚齊，公疾，召之，曰：「以是藐諸孤，辱在大夫，其若之何？」稽首而對曰：「臣竭其股肱之力，加之以忠貞。其濟，君之靈也；不濟，則以死繼之。」公曰：「何謂忠貞？」對曰：「公家之利，知無不為，忠也。送往事居，耦俱無猜，貞也。」及里克將殺奚齊，先告荀息曰：「三怨將作，秦、晉輔之，子將何如？」荀息曰：「將死之。」里克曰：「無益也。」荀叔曰：「吾與先君言矣，不可以貳。能欲復言而愛身乎？雖無益也，將焉辟之？且人之欲善，誰不如我？我欲無貳，而能謂人已乎。」

dōng shí yuè, lǐ kè shā xī qí yú cì. shū yuē: shā qí jūn zhī zǐ. wèi zàng yě. xún xī jiāng sǐ zhī, rén yuē: bù rú lì zhuó zǐ ér fǔ zhī. xún xī lì gōng zǐ zhuō yǐ zàng.
冬十月，里克殺奚齊於次。書曰：「殺其君之子。」未葬也。荀息將死之，人曰：「不如立卓子而輔之。」荀息立公子卓以葬。

shí yī yuè, lǐ kè shā gōng zǐ zhuō yú cháo, xún xī sǐ zhī. jūn zǐ yuē: shī suǒ wèi bái guī zhī diàn, shàng kě mó yě sī yán zhī diàn, bù kě wèi yě, xún xī yǒu yān.
十一月，里克殺公子卓於朝，荀息死之。君子曰：「詩所謂『白圭之玷，尚可磨也；斯言之玷，不可為也』，荀息有焉。」

qí hóu yǐ zhū hóu zhī shī fá jìn, jí gāo liáng ér hái, tǎo jìn luàn yě. lìng bù jí lǔ, gù bù shū.
齊侯以諸侯之師伐晉，及高梁而還，討晉亂也。令不及魯，故不書。

jìn xì ruì shǐ yí wú zhòng lù qín yǐ qiú rù, yuē: rén shí yǒu guó, wǒ hé ài yān. rù ér néng mín, tǔ yú hé yǒu. cóng zhī. qí xí péng shuài shī huì qín shī, nà jìn huì gōng. qín bó wèi xì ruì yuē: gōng zǐ shuí shì? duì yuē: chén wén wáng rén wú dǎng, yǒu dǎng bì yǒu chóu. yí wú ruò bù hǎo nòng, néng dòu bù guò, zhǎng yì bù gǎi, bù shí qí tā.
晉郤芮使夷吾重賂秦以求入，曰：「人實有國，我何愛焉。入而能民，土於何有。」從之。齊隰朋帥師會秦師，納晉惠公。秦伯謂郤芮曰：「公子誰恃？」對曰：「臣聞亡人無黨，有黨必有讎。夷吾弱不好弄，能鬥不過，長亦不改，不識其他。」

gōng wèi gōng sūn zhī yuē: yí wú qí dìng hū? duì yuē: chén wén zhī, wéi zé dìng guó. shī yuē: bù shí bù zhī, shùn dì zhī zé. wén wáng zhī wèi yě. yòu yuē: bù jiàn bù zéi, xiān bù wèi zé. wú hǎo wú è, bù jì bù kè zhī wèi yě. jīn qí yán duō jì kè, nán zāi! gōng yuē: jì zé duō yuàn, yòu yān néng kè? shì wú lì yě.
公謂公孫枝曰：「夷吾其定乎？」對曰：「臣聞之，唯則定國。《詩》曰：『不識不知，順帝之則。』文王之謂也。又曰：『不僭不賊，鮮不為則。』無好無惡，不忌不克之謂也。今其言多忌克，難哉！」公曰：「忌則多怨，又焉能克？是吾利也。」

sòng xiāng gōng jí wèi, yǐ gōng zǐ mù yí wèi rén, shǐ wèi zuǒ shī yǐ tīng zhèng. yú shì sòng zhì. gù yú shì shì wèi zuǒ shī.
宋襄公即位，以公子目夷為仁，使為左師以聽政。於是宋治。故魚氏世為左師。