jīng
【经】
shí yǒu sān nián chūn, jìn hóu shǐ xì qí lái qǐ shī.
十有三年春,晋侯使郤锜来乞师。
sān yuè, gōng rú jīng shī.
三月,公如京师。
xià wǔ yuè, gōng zì jīng shī, suì huì jìn hóu qí hóu sòng gōng wèi hóu zhèng bó cáo bó zhū rén téng rén fá qín.
夏五月,公自京师,遂会晋侯、齐侯、宋公、卫侯、郑伯、曹伯、邾人、滕人伐秦。
cáo bó lú zú yú shī.
曹伯卢卒于师。
qiū qī yuè, gōng zhì zì fá qín.
秋七月,公至自伐秦。
dōng, zàng cáo xuān gōng.
冬,葬曹宣公。
chuán
【传】
shí sān nián chūn, jìn hóu shǐ xì qí lái qǐ shī, jiāng shì bù jìng. mèng xiàn zǐ yuē:" xì shì qí wáng hū! lǐ, shēn zhī gàn yě. jìng, shēn zhī jī yě. xì zi wú jī. qiě xiān jūn zhī sì qīng yě, shòu mìng yǐ qiú shī, jiāng shè jì shì wèi, ér duò, qì jūn mìng yě. bù wáng hé wéi?"
十三年春,晋侯使郤锜来乞师,将事不敬。孟献子曰:“郤氏其亡乎!礼,身之干也。敬,身之基也。郤子无基。且先君之嗣卿也,受命以求师,将社稷是卫,而惰,弃君命也。不亡何为?”
sān yuè, gōng rú jīng shī. xuān bó yù cì, qǐng xiān shǐ, wáng yǐ xíng rén zhī lǐ lǐ yān. mèng xiàn zi cóng, wáng yǐ wéi jiè, ér zhòng huì zhī. gōng jí zhū hóu cháo wáng, suì cóng liú kāng gōng chéng sù gōng huì jìn hóu fá qín.
三月,公如京师。宣伯欲赐,请先使,王以行人之礼礼焉。孟献子从,王以为介,而重贿之。公及诸侯朝王,遂从刘康公、成肃公会晋侯伐秦。
chéng zi shòu shèn yú shè, bù jìng. liú zǐ yuē:" wú wén zhī, mín shòu tiān dì zhī zhōng yǐ shēng, suǒ wèi mìng yě. shì yǐ yǒu dòng zuò lǐ yì wēi yí zhī zé, yǐ dìng mìng yě. néng zhě yǎng zhī yǐ fú, bù néng zhě bài yǐ qǔ huò. shì gù jūn zǐ qín lǐ, xiǎo rén jìn lì, qín lǐ mò rú zhì jìng, jìn lì mò rú dūn dǔ, jìng zài yǎng shén, dǔ zài shǒu yè. guó zhī dà shì, zài sì yǔ róng, sì yǒu zhí fán, róng yǒu shòu shèn, shén zhī dà jié yě. jīn chéng zi duò, qì qí mìng yǐ, qí bù fǎn hū?"
成子受脤于社,不敬。刘子曰:“吾闻之,民受天地之中以生,所谓命也。是以有动作礼义威仪之则,以定命也。能者养之以福,不能者败以取祸。是故君子勤礼,小人尽力,勤礼莫如致敬,尽力莫如敦笃,敬在养神,笃在守业。国之大事,在祀与戎,祀有执膰,戎有受脤,神之大节也。今成子惰,弃其命矣,其不反乎?”
xià sì yuè wù wǔ, jìn hóu shǐ lǚ xiāng jué qín, yuē:" xī dǎi wǒ xiàn gōng, jí mù gōng xiāng hǎo, lù lì tóng xīn, shēn zhī yǐ méng shì, zhòng zhī yǐ hūn yīn. tiān huò jìn guó, wén gōng rú qí, huì gōng rú qín. wú lù, xiàn gōng jí shì, mù gōng bù wàng jiù dé, bǐ wǒ huì gōng yòng néng fèng sì yú jìn. yòu bù néng chéng dà xūn, ér wèi hán zhī shī. yì huǐ yú jué xīn, yòng jí wǒ wén gōng, shì mù zhī chéng yě. wén gōng gōng huàn jiǎ zhòu, bá lǚ shān chuān, yú yuè xiǎn zǔ, zhēng dōng zhī zhū hóu, yú xià shāng zhōu zhī yìn, ér cháo zhū qín, zé yì jì bào jiù dé yǐ. zhèng rén nù jūn zhī jiāng yì, wǒ wén gōng shuài zhū hóu jí qín wéi zhèng. qín dài fū bù xún yú wǒ guǎ jūn, shàn jí zhèng méng. zhū hóu jí zhī, jiāng zhì mìng yú qín. wén gōng kǒng jù, suí jìng zhū hóu, qín shī kè hái wú hài, zé shì wǒ yǒu dà zào yú xī yě.
夏四月戊午,晋侯使吕相绝秦,曰:“昔逮我献公,及穆公相好,戮力同心,申之以盟誓,重之以昏姻。天祸晋国,文公如齐,惠公如秦。无禄,献公即世,穆公不忘旧德,俾我惠公用能奉祀于晋。又不能成大勋,而为韩之师。亦悔于厥心,用集我文公,是穆之成也。文公躬擐甲胄,跋履山川,踰越险阻,征东之诸侯,虞、夏、商、周之胤,而朝诸秦,则亦既报旧德矣。郑人怒君之疆埸,我文公帅诸侯及秦围郑。秦大夫不询于我寡君,擅及郑盟。诸侯疾之,将致命于秦。文公恐惧,绥静诸侯,秦师克还无害,则是我有大造于西也。
" wú lù, wén gōng jí shì, mù wèi bù diào, miè sǐ wǒ jūn, guǎ wǒ xiāng gōng, dié wǒ xiáo dì, jiān jué wǒ hǎo, fá wǒ bǎo chéng, tiǎn miè wǒ fèi huá, sàn lí wǒ xiōng dì, náo luàn wǒ tóng méng, qīng fù wǒ guó jiā. wǒ xiāng gōng wèi wàng jūn zhī jiù xūn, ér jù shè jì zhī yǔn, shì yǐ yǒu xiáo zhī shī. yóu yuàn shè zuì yú mù gōng, mù gōng fú tīng, ér jí chǔ móu wǒ. tiān yòu qí zhōng, chéng wáng yǔn mìng, mù gōng shì yǐ bù kè chěng zhì yú wǒ.
“无禄,文公即世,穆为不吊,蔑死我君,寡我襄公,迭我殽地,奸绝我好,伐我保城,殄灭我费滑,散离我兄弟,挠乱我同盟,倾覆我国家。我襄公未忘君之旧勋,而惧社稷之陨,是以有殽之师。犹愿赦罪于穆公,穆公弗听,而即楚谋我。天诱其衷,成王陨命,穆公是以不克逞志于我。
" mù xiāng jí shì, kāng líng jí wèi. kāng gōng, wǒ zhī zì chū, yòu yù quē jiǎn wǒ gōng shì, qīng fù wǒ shè jì, shuài wǒ máo zéi, yǐ lái dàng yáo wǒ biān jiāng. wǒ shì yǐ yǒu líng hú zhī yì. kāng yóu bù quān, rù wǒ hé qū, fá wǒ sù chuān, fú wǒ wáng guān, jiǎn wǒ jī mǎ. wǒ shì yǐ yǒu hé qū zhī zhàn. dōng dào zhī bù tōng, zé shì kāng gōng jué wǒ hǎo yě. jí jūn zhī sì yě, wǒ jūn jǐng gōng yǐn lǐng xī wàng yuē:' shù fǔ wǒ hū!' jūn yì bù huì chēng méng, lì wú yǒu dí nán, rù wǒ hé xiàn, fén wǒ jī gào, shān yí wǒ nóng gōng, qián liú wǒ biān chuí. wǒ shì yǐ yǒu fǔ shì zhī jù. jūn yì huǐ huò zhī yán, ér yù jiǎo fú yú xiān jūn xiàn mù, shǐ bó chē lái, mìng wǒ jǐng gōng yuē:' wú yǔ nǚ tóng hào qì è, fù xiū jiù dé, yǐ zhuī niàn qián xūn.' yán shì wèi jiù, jǐng gōng jí shì. wǒ guǎ jūn shì yǐ yǒu líng hú zhī huì. jūn yòu bù xiáng, bèi qì méng shì. bái dí jí jūn tóng zhōu, jūn zhī chóu chóu, ér wǒ zhī hūn yīn yě. jūn lái cì mìng yuē:' wú yǔ nǚ fá dí.' guǎ jūn bù gǎn gù hūn yīn, wèi jūn zhī wēi, ér shòu mìng yú lì. jūn yǒu èr xīn yú dí, yuē:' jìn jiāng fá nǚ.' dí yīng qiě zēng, shì yòng gào wǒ. chǔ rén è jūn zhī èr sān qí dé yě, yì lái gào wǒ yuē:' qín bèi líng hú zhī méng, ér lái qiú méng yú wǒ, zhāo gào hào tiān shàng dì qín sān gōng chǔ sān wáng yuē, yú suī yǔ jìn chū rù, yú wéi lì shì shì. bù gǔ è qí wú chéng dé, shì yòng xuān zhī, yǐ chéng bù yī.' zhū hóu bèi wén cǐ yán, sī shì yòng tòng xīn jí shǒu, nì jiù guǎ rén. guǎ rén shuài yǐ tīng mìng, wéi hǎo shì qiú. jūn ruò huì gù zhū hóu, jīn āi guǎ rén, ér cì zhī méng, zé guǎ rén zhī yuàn yě. qí chéng níng zhū hóu yǐ tuì, qǐ gǎn jiǎo luàn. jūn ruò bù shī dà huì, guǎ rén bù nìng, qí bù néng yǐ zhū hóu tuì yǐ. gǎn jǐn bù zhī zhí shì, bǐ zhí shì shí tú lì zhī!"
“穆、襄即世,康、灵即位。康公,我之自出,又欲阙翦我公室,倾覆我社稷,帅我蝥贼,以来荡摇我边疆。我是以有令狐之役。康犹不悛,入我河曲,伐我涑川,俘我王官,翦我羁马。我是以有河曲之战。东道之不通,则是康公绝我好也。及君之嗣也,我君景公引领西望曰:‘庶抚我乎!’君亦不惠称盟,利吾有狄难,入我河县,焚我箕、郜,芟夷我农功,虔刘我边垂。我是以有辅氏之聚。君亦悔祸之延,而欲徼福于先君献、穆,使伯车来,命我景公曰:‘吾与女同好弃恶,复修旧德,以追念前勋。’言誓未就,景公即世。我寡君是以有令狐之会。君又不祥,背弃盟誓。白狄及君同州,君之仇雠,而我之昏姻也。君来赐命曰:‘吾与女伐狄。’寡君不敢顾昏姻,畏君之威,而受命于吏。君有二心于狄,曰:‘晋将伐女。’狄应且憎,是用告我。楚人恶君之二三其德也,亦来告我曰:‘秦背令狐之盟,而来求盟于我,昭告昊天上帝、秦三公、楚三王曰,余虽与晋出入,余唯利是视。不穀恶其无成德,是用宣之,以惩不壹。’诸侯备闻此言,斯是用痛心疾首,暱就寡人。寡人帅以听命,唯好是求。君若惠顾诸侯,矜哀寡人,而赐之盟,则寡人之愿也。其承宁诸侯以退,岂敢徼乱。君若不施大惠,寡人不佞,其不能以诸侯退矣。敢尽布之执事,俾执事实图利之!”
qín huán gōng jì yǔ jìn lì gōng wèi líng hú zhī méng, ér yòu zhào dí yǔ chǔ, yù dào yǐ fá jìn, zhū hóu shì yǐ mù yú jìn.
秦桓公既与晋厉公为令狐之盟,而又召狄与楚,欲道以伐晋,诸侯是以睦于晋。
jìn luán shū jiāng zhōng jūn, xún gēng zuǒ zhī. shì xiè jiāng shàng jūn, xì qí zuǒ zhī. hán jué jiāng xià jūn, xún chā tú zuǒ zhī. zhào zhān jiāng xīn jūn, xì zhì zuǒ zhī. xì yì yù róng, luán zhēn wèi yòu. mèng xiàn zǐ yuē:" jìn shuài chéng hé, shī bì yǒu dà gōng." wǔ yuè dīng hài, jìn shī yǐ zhū hóu zhī shī jí qín shī zhàn yú má suì. qín shī bài jī, huò qín chéng chà jí bù gēng nǚ fù. cáo xuān gōng zú yú shī. shī suì jì jīng, jí hóu lì ér hái. yà jìn hóu yú xīn chǔ.
晋栾书将中军,荀庚佐之。士燮将上军,郤锜佐之。韩厥将下军,荀[插图]佐之。赵旃将新军,郤至佐之。郤毅御戎,栾鍼为右。孟献子曰:“晋帅乘和,师必有大功。”五月丁亥,晋师以诸侯之师及秦师战于麻隧。秦师败绩,获秦成差及不更女父。曹宣公卒于师。师遂济泾,及侯丽而还。迓晋侯于新楚。
chéng sù gōng zú yú xiá.
成肃公卒于瑕。
liù yuè dīng mǎo yè, zhèng gōng zǐ bān zì zī qiú rù yú dà gōng, bù néng, shā zi yìn zǐ yǔ. fǎn jūn yú shì. jǐ sì, zi sì shuài guó rén méng yú dà gōng, suì cóng ér jǐn fén zhī, shā zi rú zi chā tú sūn shū sūn zhī.
六月丁卯夜,郑公子班自訾求入于大宫,不能,杀子印、子羽。反军于市。己巳,子驷帅国人盟于大宫,遂从而尽焚之,杀子如、子[插图]、孙叔、孙知。
cáo rén shǐ gōng zǐ fù chú shǒu, shǐ gōng zǐ xīn shí nì cáo bó zhī sàng.
曹人使公子负刍守,使公子欣时逆曹伯之丧。
qiū, fù chú shā qí dà zi ér zì lì yě. zhū hóu nǎi qǐng fù zhī, jìn rén yǐ qí yì zhī láo, qǐng qí tā nián.
秋,负刍杀其大子而自立也。诸侯乃请付之,晋人以其役之劳,请俟他年。
dōng, zàng cáo xuān gōng. jì zàng, zi zāng jiāng wáng, guó rén jiē jiāng cóng zhī. chéng gōng nǎi jù, gào zuì, qiě qǐng yān. nǎi fǎn, ér zhì qí yì.
冬,葬曹宣公。既葬,子臧将亡,国人皆将从之。成公乃惧,告罪,且请焉。乃反,而致其邑。