jīng
【经】
èr shí yǒu wǔ nián chūn, qí cuī zhù shuài shī fá wǒ běi bǐ.
二十有五年春,齐崔杼帅师伐我北鄙。
xià wǔ yuè yǐ hài, qí cuī zhù shì qí jūn guāng.
夏五月乙亥,齐崔杼弑其君光。
gōng huì jìn hóu sòng gōng wèi hóu zhèng bó cáo bó jǔ zi zhū zi téng zi xuē bó qǐ bó xiǎo zhū zi yú yí yí.
公会晋侯、宋公、卫侯、郑伯、曹伯、莒子、邾子、滕子、薛伯、杞伯、小邾子于夷仪。
liù yuè rén zǐ, zhèng gōng sūn shě zhī shuài shī rù chén.
六月壬子,郑公孙舍之帅师入陈。
qiū bā yuè jǐ sì, zhū hóu tóng méng yú zhòng qiū.
秋八月己巳,诸侯同盟于重丘。
gōng zhì zì huì.
公至自会。
wèi hóu rù yú yí yí.
卫侯入于夷仪。
chǔ qū jiàn shuài shī miè shū jiū.
楚屈建帅师灭舒鸠。
dōng, zhèng gōng sūn xià shuài shī fá chén.
冬,郑公孙夏帅师伐陈。
shí yǒu èr yuè, wú zǐ è fá chǔ, mén yú cháo, zú.
十有二月,吴子遏伐楚,门于巢,卒。
chuán
【传】
èr shí wǔ nián chūn, qí cuī zhù shuài shī fá wǒ běi bǐ, yǐ bào xiào bó zhī shī yě. gōng huàn zhī, shǐ gào yú jìn. mèng gōng chuò yuē:" cuī zǐ jiāng yǒu dà zhì, bù zài bìng wǒ, bì sù guī, hé huàn yān! qí lái yě bù kòu, shǐ mín bù yán, yì yú tā rì." qí shī tú guī.
二十五年春,齐崔杼帅师伐我北鄙,以报孝伯之师也。公患之,使告于晋。孟公绰曰:“崔子将有大志,不在病我,必速归,何患焉!其来也不寇,使民不严,异于他日。”齐师徒归。
qí táng gōng zhī qī, dōng guō yǎn zhī zǐ yě. dōng guō yǎn chén cuī wǔ zi. táng gōng sǐ, yǎn yù wǔ zi yǐ diào yān. jiàn táng jiāng ér měi zhī, shǐ yǎn qǔ zhī. yǎn yuē:" nán nǚ biàn xìng, jīn jūn chū zì dīng, chén chū zì huán, bù kě." wǔ zi shì zhī, yù kùn zhī dà guò. shǐ jiē yuē:" jí." shì chén wén zi, wén zǐ yuē:" fū cóng fēng, fēng yǔn, qī bù kě qǔ yě. qiě qí yáo yuē: ' kùn yú shí, jù yú jí lí, rù yú qí gōng, bú jiàn qí qī, xiōng.' kùn yú shí, wǎng bù jì yě. jù yú jí lí, suǒ shì shāng yě. rù yú qí gōng, bú jiàn qí qī, xiōng, wú suǒ guī yě." cuī zǐ yuē:" lí yě hé hài? xiān fū dāng zhī yǐ." suì qǔ zhī. zhuāng gōng tōng yān, zhòu rú cuī shì. yǐ cuī zi zhī guān cì rén, shì zhě yuē:" bù kě." gōng yuē:" bù wéi cuī zi, qí wú guān hū?" cuī zi yīn shì, yòu yǐ qí jiān fá jìn yě, yuē:" jìn bì jiāng bào." yù shì gōng yǐ shuō yú jìn, ér bù huò jiān. gōng biān shì rén jiǎ jǔ ér yòu jìn zhī, nǎi wèi cuī zi jiān gōng.
齐棠公之妻,东郭偃之姊也。东郭偃臣崔武子。棠公死,偃御武子以吊焉。见棠姜而美之,使偃取之。偃曰:“男女辨姓,今君出自丁,臣出自桓,不可。”武子筮之,遇《困》之《大过》。史皆曰:“吉。”示陈文子,文子曰:“夫从风,风陨,妻不可娶也。且其《繇》曰: ‘困于石,据于蒺藜,入于其宫,不见其妻,凶。’困于石,往不济也。据于蒺藜,所恃伤也。入于其宫,不见其妻,凶,无所归也。”崔子曰:“嫠也何害?先夫当之矣。”遂取之。庄公通焉,骤如崔氏。以崔子之冠赐人,侍者曰:“不可。”公曰:“不为崔子,其无冠乎?”崔子因是,又以其间伐晋也,曰:“晋必将报。”欲弑公以说于晋,而不获间。公鞭侍人贾举而又近之,乃为崔子间公。
xià wǔ yuè, jǔ wèi qiě yú zhī yì gù, jǔ zi cháo yú qí. jiǎ xū, xiǎng zhū běi guō. cuī zi chēng jí bù shì shì. yǐ hài, gōng wèn cuī zi, suì cóng jiāng shì. jiāng rù yú shì, yǔ cuī zi zì cè hù chū. gōng fǔ yíng ér gē. shì rén jiǎ jǔ zhǐ zhòng cóng zhě, ér rù bì mén. jiǎ xìng. gōng dēng tái ér qǐng, fú xǔ. qǐng méng, fú xǔ. qǐng zì rèn yú miào, fú xǔ. jiē yuē:" jūn zhī chén zhù jí bìng, bù néng tīng mìng. jìn yú gōng gōng, péi chén gàn zhōu yǒu yín zhě, bù zhī èr mìng." gōng yú qiáng. yòu shè zhī, zhōng gǔ, fǎn duì. suì shì zhī. jiǎ jǔ zhōu chuò bǐng shī gōng sūn áo fēng jù duó fù xiāng yī lóu yīn jiē sǐ. zhù tuó fù jì yú gāo táng, zhì, fù mìng. bù shuō biàn ér sǐ yú cuī shì. shēn kuǎi, shì yú zhě, tuì wèi qí zǎi yuē:" ěr yǐ tǎng miǎn, wǒ jiāng sǐ." qí zǎi yuē:" miǎn, shì fǎn zi zhī yì yě." yǔ zhī jiē sǐ. cuī shì shā zōng miè yú píng yīn.
夏五月,莒为且于之役故,莒子朝于齐。甲戌,飨诸北郭。崔子称疾不视事。乙亥,公问崔子,遂从姜氏。姜入于室,与崔子自侧户出。公拊楹而歌。侍人贾举止众从者,而入闭门。甲兴。公登台而请,弗许。请盟,弗许。请自刃于庙,弗许。皆曰:“君之臣杼疾病,不能听命。近于公宫,陪臣干掫有淫者,不知二命。”公踰墙。又射之,中股,反队。遂弑之。贾举、州绰、邴师、公孙敖、封具、铎父、襄伊、偻堙皆死。祝佗父祭于高唐,至,复命。不说弁而死于崔氏。申蒯,侍渔者,退谓其宰曰:“尔以帑免,我将死。”其宰曰:“免,是反子之义也。”与之皆死。崔氏杀鬷蔑于平阴。
yàn zǐ lì yú cuī shì zhī mén wài, qí rén yuē:" sǐ hū?" yuē:" dú wú jūn yě hū zāi? wú sǐ yě." yuē:" xíng hū?" yuē:" wú zuì yě hū zāi? wú wáng yě." yuē:" guī hū?" yuē:" jūn sǐ ān guī? jūn mín zhě, qǐ yǐ líng mín? shè jì shì zhǔ. chén jūn zhě, qǐ wèi qí kǒu shí? shè jì shì yǎng. gù jūn wèi shè jì sǐ, zé sǐ zhī wèi shè jì wáng, zé wáng zhī. ruò wéi jǐ sǐ ér wèi jǐ wáng, fēi qí sī nì, shuí gǎn rèn zhī? qiě rén yǒu jūn ér shì zhī, wú yān de sǐ zhī, ér yān dé wáng zhī? jiāng yōng hé guī?" mén qǐ ér rù, zhěn shī gǔ ér kū, xìng, sān yǒng ér chū. rén wèi cuī zi:" bì shā zhī!" cuī zǐ yuē:" mín zhī wàng yě! shě zhī dé mín." lú pú guǐ bēn jìn, wáng hé bēn jǔ.
晏子立于崔氏之门外,其人曰:“死乎?”曰:“独吾君也乎哉?吾死也。”曰:“行乎?”曰:“吾罪也乎哉?吾亡也。”曰:“归乎?”曰:“君死安归?君民者,岂以陵民?社稷是主。臣君者,岂为其口实?社稷是养。故君为社稷死,则死之;为社稷亡,则亡之。若为己死而为己亡,非其私暱,谁敢任之?且人有君而弑之,吾焉得死之,而焉得亡之?将庸何归?”门启而入,枕尸股而哭,兴,三踊而出。人谓崔子:“必杀之!”崔子曰:“民之望也!舍之得民。”卢蒲癸奔晋,王何奔莒。
shū sūn xuān bó zhī zài qí yě, shū sūn hái nà qí nǚ yú líng gōng. bì, shēng jǐng gōng. dīng chǒu, cuī zhù lì ér xiāng zhī. qìng fēng wèi zuǒ xiāng. méng guó rén yú dà gōng, yuē:" suǒ bù yǔ cuī qìng zhě." yàn zǐ yǎng tiān tàn yuē:" yīng suǒ bù wéi zhōng yú jūn lì shè jì zhě shì yǔ, yǒu rú shàng dì." nǎi shà. xīn sì, gōng yǔ dài fū jí jǔ zi méng. dà shǐ shū yuē:" cuī zhù shì qí jūn." cuī zi shā zhī. qí dì sì shū ér sǐ zhě èr rén. qí dì yòu shū, nǎi shě zhī. nán shǐ shì wén dà shǐ jǐn sǐ, zhí jiǎn yǐ wǎng. wén jì shū yǐ, nǎi hái.
叔孙宣伯之在齐也,叔孙还纳其女于灵公。嬖,生景公。丁丑,崔杼立而相之。庆封为左相。盟国人于大宫,曰:“所不与崔、庆者。”晏子仰天叹曰:“婴所不唯忠于君利社稷者是与,有如上帝。”乃歃。辛巳,公与大夫及莒子盟。大史书曰:“崔杼弑其君。”崔子杀之。其弟嗣书而死者二人。其弟又书,乃舍之。南史氏闻大史尽死,执简以往。闻既书矣,乃还。
lǘ qiū yīng yǐ wéi juàn qí qī ér zài zhī, yǔ shēn xiān yú chéng ér chū. xiān yú tuī ér xià zhī, yuē:" jūn hūn bù néng kuāng, wēi bù néng jiù, sǐ bù néng sǐ, ér zhī nì qí nì, qí shuí nà zhī?" xíng jí yǎn zhōng, jiāng shě. yīng yuē:" cuī qìng qí zhuī wǒ!" xiān yú yuē:" yī yǔ yī, shuí néng jù wǒ?" suì shě, zhěn pèi ér qǐn, shí mǎ ér shí. jià ér xíng, chū yǎn zhōng, wèi yīng yuē:" sù qū zhī! cuī qìng zhī zhòng, bù kě dāng yě." suì lái bēn.
闾丘婴以帷縳其妻而载之,与申鲜虞乘而出。鲜虞推而下之,曰:“君昏不能匡,危不能救,死不能死,而知匿其暱,其谁纳之?”行及弇中,将舍。婴曰:“崔、庆其追我!”鲜虞曰:“一与一,谁能惧我?”遂舍,枕辔而寝,食马而食。驾而行,出弇中,谓婴曰:“速驱之!崔、庆之众,不可当也。”遂来奔。
cuī shì cè zhuāng gōng yú běi guō. dīng hài, zàng zhū shì sūn zhī lǐ, sì shà, bù bì, xià chē qī chéng, bù yǐ bīng jiǎ.
崔氏侧庄公于北郭。丁亥,葬诸士孙之里,四翣,不跸,下车七乘,不以兵甲。
jìn hóu jì zì pàn, huì yú yí yí, fá qí, yǐ bào zhāo gē zhī yì. qí rén yǐ zhuāng gōng shuō, shǐ xí chú qǐng chéng. qìng fēng rú shī, nán nǚ yǐ bān. lù jìn hóu yǐ zōng qì yuè qì. zì liù zhèng wǔ lì sān shí shuài sān jūn zhī dài fū bǎi guān zhī zhèng cháng shī lǚ jí chù shǒu zhě, jiē yǒu lù. jìn hóu xǔ zhī. shǐ shū xiàng gào yú zhū hóu. gōng shǐ zi fú huì bó duì yuē:" jūn shě yǒu zuì, yǐ jìng xiǎo guó, jūn zhī huì yě. guǎ jūn wén mìng yǐ!"
晋侯济自泮,会于夷仪,伐齐,以报朝歌之役。齐人以庄公说,使隰鉏请成。庆封如师,男女以班。赂晋侯以宗器、乐器。自六正、五吏、三十帅、三军之大夫、百官之正长、师旅及处守者,皆有赂。晋侯许之。使叔向告于诸侯。公使子服惠伯对曰:“君舍有罪,以靖小国,君之惠也。寡君闻命矣!”
jìn hóu shǐ wèi shū wǎn méi nì wèi hóu, jiāng shǐ wèi yǔ zhī yí yí. cuī zi zhǐ qí tǎng, yǐ qiú wǔ lù.
晋侯使魏舒、宛没逆卫侯,将使卫与之夷仪。崔子止其帑,以求五鹿。
chū, chén hóu huì chǔ zi fá zhèng, dāng chén suì zhě, jǐng yīn mù kān. zhèng rén yuàn zhī. liù yuè, zhèng zi zhǎn zǐ chǎn shuài chē qī bǎi chéng fá chén, xiāo tū chén chéng, suì rù zhī. chén hóu fú qí dà zi yǎn shī bēn mù, yù sī mǎ huán zi, yuē:" zài yú!" yuē:" jiāng xún chéng." yù jiǎ huò, zài qí mǔ qī, xià zhī ér shòu gōng chē. gōng yuē:" shě ér mǔ!" cí yuē:" bù xiáng." yǔ qí qī fú qí mǔ yǐ bēn mù, yì miǎn. zi zhǎn mìng shī wú rù gōng gōng, yǔ zǐ chǎn qīn yù zhū mén. chén hóu shǐ sī mǎ huán zi lù yǐ zōng qì. chén hóu miǎn, yōng shè. shǐ qí zhòng, nán nǚ bié ér lèi, yǐ dài yú cháo. zi zhǎn zhí zhí ér jiàn, zài bài qǐ shǒu, chéng yǐn ér jìn xiàn. zi měi rù, shù fú ér chū. zhù fú shè, sī tú zhì mín, sī mǎ zhì jié, sī kōng zhì dì, nǎi hái.
初,陈侯会楚子伐郑,当陈隧者,井堙木刊。郑人怨之。六月,郑子展、子产帅车七百乘伐陈,宵突陈城,遂入之。陈侯扶其大子偃师奔墓,遇司马桓子,曰:“载余!”曰:“将巡城。”遇贾获,载其母妻,下之而授公车。公曰:“舍而母!”辞曰:“不祥。”与其妻扶其母以奔墓,亦免。子展命师无入公宫,与子产亲御诸门。陈侯使司马桓子赂以宗器。陈侯免,拥社。使其众,男女别而累,以待于朝。子展执絷而见,再拜稽首,承饮而进献。子美入,数俘而出。祝祓社,司徒致民,司马致节,司空致地,乃还。
qiū qī yuè jǐ sì, tóng méng yú zhòng qiū, qí chéng gù yě.
秋七月己巳,同盟于重丘,齐成故也。
zhào wén zi wéi zhèng, lìng báo zhū hóu zhī bì ér zhòng qí lǐ. mù shū jiàn zhī. wèi mù shū yuē:" zì jīn yǐ wǎng, bīng qí shǎo mǐ yǐ! qí cuī qìng xīn dé zhèng, jiāng qiú shàn yú zhū hóu. wǔ yě zhī chǔ lìng yǐn. ruò jìng xíng qí lǐ, dào zhī yǐ wén cí, yǐ jìng zhū hóu, bīng kě yǐ mǐ."
赵文子为政,令薄诸侯之币而重其礼。穆叔见之。谓穆叔曰:“自今以往,兵其少弭矣!齐崔、庆新得政,将求善于诸侯。武也知楚令尹。若敬行其礼,道之以文辞,以靖诸侯,兵可以弭。”
chǔ wěi zi féng zú, qū jiàn wèi lìng yǐn. qū dàng wèi mò áo. shū jiū rén zú pàn. chǔ lìng yǐn zi mù fá zhī, jí lí chéng. wú rén jiù zhī, zi mù jù yǐ yòu shī xiān, zi jiàng xī huán zi jié zi pián zi yú shuài zuǒ shī yǐ tuì. wú rén jū qí jiān qī rì. zi jiàng yuē:" jiǔ jiāng diàn ài, ài nǎi qín yě. bù rú sù zhàn! qǐng yǐ qí sī zú yòu zhī, jiǎn shī chén yǐ dài wǒ. wǒ kè zé jìn, bēn zé yì shì zhī, nǎi kě yǐ miǎn. bù rán, bì wèi wú qín." cóng zhī. wǔ rén yǐ qí sī zú xiān jī wú shī. wú shī bēn, dēng shān yǐ wàng, jiàn chǔ shī bù jì, fù zhú zhī, fù zhū qí jūn. jiǎn shī huì zhī, wú shī dà bài. suì wéi shū jiū, shū jiū kuì. bā yuè, chǔ miè shū jiū.
楚薳子冯卒,屈建为令尹。屈荡为莫敖。舒鸠人卒叛。楚令尹子木伐之,及离城。吴人救之,子木遽以右师先,子彊、息桓、子捷、子骈、子盂帅左师以退。吴人居其间七日。子彊曰:“久将垫隘,隘乃禽也。不如速战!请以其私卒诱之,简师陈以待我。我克则进,奔则亦视之,乃可以免。不然,必为吴禽。”从之。五人以其私卒先击吴师。吴师奔,登山以望,见楚师不继,复逐之,傅诸其军。简师会之,吴师大败。遂围舒鸠,舒鸠溃。八月,楚灭舒鸠。
wèi xiàn gōng rù yú yí yí.
卫献公入于夷仪。
zhèng zǐ chǎn xiàn jié yú jìn, róng fú jiāng shì. jìn rén wèn chén zhī zuì, duì yuē:" xī yú è fù wèi zhōu táo zhèng, yǐ fú shi wǒ xiān wáng. wǒ xiān wáng lài qí lì qì yòng yě, yǔ qí shén míng zhī hòu yě, yōng yǐ yuán nǚ dà jī pèi hú gōng, ér fēng zhū chén, yǐ bèi sān kè. zé wǒ zhōu zhī zì chū, zhì yú jīn shì lài. huán gōng zhī luàn, cài rén yù lì qí chū. wǒ xiān jūn zhuāng gōng fèng wǔ fù ér lì zhī, cài rén shā zhī. wǒ yòu yǔ cài rén fèng dài lì gōng, zhì yú zhuāng xuān, jiē wǒ zhī zì lì. xià shì zhī luàn, chéng gōng bō dàng, yòu wǒ zhī zì rù, jūn suǒ zhī yě. jīn chén wàng zhōu zhī dà dé, miè wǒ dà huì, qì wǒ yīn qīn, jiè shì chǔ zhòng, yǐ féng líng wǒ bì yì, bù kě yì chěng. wǒ shì yǐ yǒu wǎng nián zhī gào. wèi huò chéng mìng, zé yǒu wǒ dōng mén zhī yì. dāng chén suì zhě, jǐng yīn mù kān. bì yì dà jù bù jìng, ér chǐ dà jī. tiān yòu qí zhōng, qǐ bì yì xīn. chén zhī qí zuì, shòu shǒu yú wǒ. yòng gǎn xiàn gōng!" jìn rén yuē:" hé gù qīn xiǎo?" duì yuē:" xiān wáng zhī mìng, wéi zuì suǒ zài, gè zhì qí pì. qiě xī tiān zǐ zhī dì yī qí, liè guó yī tóng, zì shì yǐ shuāi. jīn dà guó duō shù qí yǐ! ruò wú qīn xiǎo, hé yǐ zhì yān?" jìn rén yuē:" hé gù róng fú?" duì yuē:" wǒ xiān jūn wǔ zhuāng, wèi píng huán qīng shì. chéng pú zhī yì, wén gōng bù mìng yuē: ' gè fù jiù zhí!' mìng wǒ wén gōng róng fú fǔ wáng, yǐ shòu chǔ jié, bù gǎn fèi wáng mìng gù yě." shì zhuāng bó bù néng jí, fù yú zhào wén zi. wén zǐ yuē:" qí cí shùn, fàn shùn bù xiáng." nǎi shòu zhī.
郑子产献捷于晋,戎服将事。晋人问陈之罪,对曰:“昔虞阏父为周陶正,以服事我先王。我先王赖其利器用也,与其神明之后也,庸以元女大姬配胡公,而封诸陈,以备三恪。则我周之自出,至于今是赖。桓公之乱,蔡人欲立其出。我先君庄公奉五父而立之,蔡人杀之。我又与蔡人奉戴厉公,至于庄、宣,皆我之自立。夏氏之乱,成公播荡,又我之自入,君所知也。今陈忘周之大德,蔑我大惠,弃我姻亲,介恃楚众,以冯陵我敝邑,不可亿逞。我是以有往年之告。未获成命,则有我东门之役。当陈隧者,井堙木刊。敝邑大惧不竞,而耻大姬。天诱其衷,启敝邑心。陈知其罪,授手于我。用敢献功!”晋人曰:“何故侵小?”对曰:“先王之命,唯罪所在,各致其辟。且昔天子之地一圻,列国一同,自是以衰。今大国多数圻矣!若无侵小,何以至焉?”晋人曰:“何故戎服?”对曰:“我先君武、庄,为平、桓卿士。城濮之役,文公布命曰: ‘各复旧职!’命我文公戎服辅王,以授楚捷,不敢废王命故也。”士庄伯不能诘,复于赵文子。文子曰:“其辞顺,犯顺不祥。”乃受之。
dōng shí yuè, zi zhǎn xiāng zhèng bó rú jìn, bài chén zhī gōng. zi xī fù fá chén, chén jí zhèng píng. zhòng ní yuē:" zhì yǒu zhī: ' yán yǐ zú zhì, wén yǐ zú yán.' bù yán, shéi zhī qí zhì. yán zhī wú wén, xíng ér bù yuǎn. jìn wèi bó, zhèng rù chén, fēi wén cí bù wéi gōng. shèn cí zāi!"
冬十月,子展相郑伯如晋,拜陈之功。子西复伐陈,陈及郑平。仲尼曰:“《志》有之: ‘言以足志,文以足言。’不言,谁知其志。言之无文,行而不远。晋为伯,郑入陈,非文辞不为功。慎辞哉!”
chǔ wěi yǎn wèi sī mǎ. zi mù shǐ pǐ fù, shù jiǎ bīng. jiǎ wǔ, wěi yǎn shū tǔ tián, dù shān lín, jiū sǒu zé, biàn jīng líng, biǎo chún lǔ, shù jiāng lǎo, guī yǎn zhū, tīng yuán fáng, mù xí gāo, jǐng yǎn wò, liàng rù xiū fù. fù chē jí mǎ, fù chē bīng tú bīng jiǎ dùn zhī shù. jì chéng, yǐ shòu zi mù, lǐ yě.
楚蒍掩为司马。子木使庀赋,数甲兵。甲午,蒍掩书土田,度山林,鸠薮泽,辨京陵,表淳卤,数疆潦,规偃豬,町原防,牧隰皋,井衍沃,量入修赋。赋车籍马,赋车兵、徒兵、甲楯之数。既成,以授子木,礼也。
shí èr yuè, wú zǐ zhū fán fá chǔ, yǐ bào zhōu shī zhī yì. mén yú cháo. cháo niú chén yuē:" wú wáng yǒng ér qīng, ruò qǐ zhī, jiāng qīn mén. wǒ huò shè zhī, bì yì. shì jūn yě sǐ, jiāng qí shǎo ān!" cóng zhī. wú zǐ mén yān, niú chén yǐn yú duǎn qiáng yǐ shè zhī, zú.
十二月,吴子诸樊伐楚,以报舟师之役。门于巢。巢牛臣曰:“吴王勇而轻,若启之,将亲门。我获射之,必殪。是君也死,疆其少安!”从之。吴子门焉,牛臣隐于短墙以射之,卒。
chǔ zi yǐ miè shū jiū shǎng zi mù. cí yuē:" xiān dài fū chā tú zǐ zhī gōng yě." yǐ yǔ chā tú yǎn.
楚子以灭舒鸠赏子木。辞曰:“先大夫 [插图]子之功也。”以与 [插图]掩。
jìn chéng zhèng zú. zǐ chǎn shǐ zhī rán míng, wèn wéi zhèng yān. duì yuē:" shì mín rú zǐ. jiàn bù rén zhě zhū zhī, rú yīng zhān zhī zhú niǎo què yě." zǐ chǎn xǐ, yǐ yǔ zi dà shū, qiě yuē:" tā rì wú jiàn miè zhī miàn ér yǐ, jīn wú jiàn qí xīn yǐ." zi dà shū wèn zhèng yú zǐ chǎn. zǐ chǎn yuē:" zhèng rú nóng gōng, rì yè sī zhī, sī qí shǐ ér chéng qí zhōng. zhāo xī ér xíng zhī, xíng wú yuè sī, rú nóng zhī yǒu pàn. qí guò xiān yǐ."
晋程郑卒。子产始知然明,问为政焉。对曰:“视民如子。见不仁者诛之,如鹰鹯之逐鸟雀也。”子产喜,以语子大叔,且曰:“他日吾见蔑之面而已,今吾见其心矣。”子大叔问政于子产。子产曰:“政如农功,日夜思之,思其始而成其终。朝夕而行之,行无越思,如农之有畔。其过鲜矣。”
wèi xiàn gōng zì yí yí shǐ yǔ níng xǐ yán, níng xǐ xǔ zhī. dà shū wén zi wén zhī, yuē:" wū hū! shī suǒ wèi' wǒ gōng bù shuō, huáng xù wǒ hòu' zhě, níng zi kě wèi bù xù qí hòu yǐ. jiāng kě hū zāi? dài bì bù kě. jūn zǐ zhī xíng, sī qí zhōng yě, sī qí fù yě. shū yuē: ' shèn shǐ ér jìng zhōng, zhōng yǐ bù kùn.' shī yuē: ' sù yè fěi xiè, yǐ shì yī rén.' jīn níng zi shì jūn bù rú yì qí, qí hé yǐ miǎn hū? yì zhě jǔ qí bù dìng, bù shèng qí ǒu. ér kuàng zhì jūn ér fú dìng hū? bì bù miǎn yǐ. jiǔ shì zhī qīng zú, yī jǔ ér miè zhī. kě āi yě zāi!"
卫献公自夷仪使与甯喜言,甯喜许之。大叔文子闻之,曰:“乌乎!《诗》所谓‘我躬不说,皇恤我后’者,甯子可谓不恤其后矣。将可乎哉?殆必不可。君子之行,思其终也,思其复也。《书》曰: ‘慎始而敬终,终以不困。’《诗》曰: ‘夙夜匪懈,以事一人。’今甯子视君不如弈棋,其何以免乎?弈者举棋不定,不胜其耦。而况置君而弗定乎?必不免矣。九世之卿族,一举而灭之。可哀也哉!”
huì yú yí yí zhī suì, qí rén chéng jiá. qí wǔ yuè, qín jìn wèi chéng. jìn hán qǐ rú qín lì méng, qín bó chē rú jìn lì méng, chéng ér bù jié.
会于夷仪之岁,齐人城郏。其五月,秦、晋为成。晋韩起如秦涖盟,秦伯车如晋涖盟,成而不结。