jīng
【经】
shí yǒu bā nián chūn, bái dí lái.
十有八年春,白狄来。
xià, jìn rén zhí wèi xíng rén shí mǎi.
夏,晋人执卫行人石买。
qiū, qí shī fá wǒ běi bǐ.
秋,齐师伐我北鄙。
dōng shí yuè, gōng huì jìn hóu sòng gōng wèi hóu zhèng bó cáo bó jǔ zi zhū zi téng zi xuē bó qǐ bó xiǎo zhū zi, tóng wéi qí.
冬十月,公会晋侯、宋公、卫侯、郑伯、曹伯、莒子、邾子、滕子、薛伯、杞伯、小邾子,同围齐。
cáo bó fù chú zú yú shī.
曹伯负刍卒于师。
chǔ gōng zǐ wǔ shuài shī fá zhèng.
楚公子午帅师伐郑。
chuán
【传】
shí bā nián chūn, bái dí shǐ lái.
十八年春,白狄始来。
xià, jìn rén zhí wèi xíng rén shí mǎi yú zhǎng zǐ, zhí sūn kuǎi yú chún liú, wèi cáo gù yě.
夏,晋人执卫行人石买于长子,执孙蒯于纯留,为曹故也。
qiū, qí hóu fá wǒ běi bǐ. zhōng xíng xiàn zǐ jiāng fá qí, mèng yǔ lì gōng sòng, fú shèng gōng yǐ gē jī zhī, shǒu duì yú qián, guì ér dài zhī, fèng zhī yǐ zǒu, jiàn gěng yáng zhī wū gāo. tā rì jiàn zhū dào, yǔ zhī yán, tóng. wū yuē:" jīn zī zhǔ bì sǐ, ruò yǒu shì yú dōng fāng, zé kě yǐ chěng." xiàn zi xǔ nuò.
秋,齐侯伐我北鄙。中行献子将伐齐,梦与厉公讼,弗胜;公以戈击之,首队于前,跪而戴之,奉之以走,见梗阳之巫皋。他日见诸道,与之言,同。巫曰:“今兹主必死,若有事于东方,则可以逞。”献子许诺。
jìn hóu fá qí, jiāng jì hé. xiàn zi yǐ zhū sī xì yù èr jué ér dǎo yuē:" qí huán hù shì qí xiǎn, fù qí zhòng shù, qì hǎo bèi méng, líng nüè shén zhǔ. céng chén biāo jiāng lǜ zhū hóu yǐ tǎo yān, qí guān chén yǎn shí xiān hòu zhī. gǒu jié yǒu gōng, wú zuò shén xiū, guān chén yǎn wú gǎn fù jì. wéi ěr yǒu shén cái zhī!" shěn yù ér jì.
晋侯伐齐,将济河。献子以朱丝系玉二瑴而祷曰:“齐环怙恃其险,负其众庶,弃好背盟,陵虐神主。曾臣彪将率诸侯以讨焉,其官臣偃实先后之。苟捷有功,无作神羞,官臣偃无敢复济。唯尔有神裁之!”沈玉而济。
dōng shí yuè, huì yú lǔ jì, xún jú liáng zhī yán, tóng fá qí. qí hóu yù zhū píng yīn, qiàn fáng mén ér shǒu zhī, guǎng lǐ. sù shā wèi yuē:" bù néng zhàn, mò rú shǒu xiǎn." fú tīng. zhū hóu zhī shì mén yān, qí rén duō sǐ. fàn xuān zi gào xī wén zǐ yuē:" wú zhī zi, gǎn nì qíng hū? lǔ rén jǔ rén jiē qǐng yǐ chē qiān shèng zì qí xiāng rù, jì xǔ zhī yǐ. ruò rù, jūn bì shī guó. zi hé tú zhī?" zi jiā yǐ gào gōng, gōng kǒng. yàn yīng wén zhī yuē:" jūn gù wú yǒng, ér yòu wén shì, fú néng jiǔ yǐ." qí hóu dēng wū shān yǐ wàng jìn shī. jìn rén shǐ sī mǎ chì shān zé zhī xiǎn, suī suǒ bù zhì, bì pèi ér shū chén zhī. shǐ chéng chē zhě zuǒ shí yòu wěi, yǐ pèi xiān, yú yè chái ér cóng zhī. qí hóu jiàn zhī, wèi qí zhòng yě, nǎi tuō guī.
冬十月,会于鲁济,寻湨梁之言,同伐齐。齐侯御诸平阴,堑防门而守之,广里。夙沙卫曰:“不能战,莫如守险。”弗听。诸侯之士门焉,齐人多死。范宣子告析文子曰:“吾知子,敢匿情乎?鲁人、莒人皆请以车千乘自其乡入,既许之矣。若入,君必失国。子盍图之?”子家以告公,公恐。晏婴闻之曰:“君固无勇,而又闻是,弗能久矣。”齐侯登巫山以望晋师。晋人使司马斥山泽之险,虽所不至,必旆而疏陈之。使乘车者左实右伪,以旆先,舆曳柴而从之。齐侯见之,畏其众也,乃脱归。
bǐng yín huì, qí shī yè dùn. shī kuàng gào jìn hóu yuē:" niǎo wū zhī shēng yuè, qí shī qí dùn?" xíng bó gào zhōng xíng bó yuē:" yǒu bān mǎ zhī shēng, qí shī qí dùn?" shū xiàng gào jìn hóu yuē:" chéng shàng yǒu wū, qí shī qí dùn?" shí yī yuè dīng mǎo shuò, rù píng yīn, suì cóng qí shī. sù shā wèi lián dà chē yǐ sāi suì ér diàn. zhí chuò guō zuì yuē:" zi diàn guó shī, qí zhī rǔ yě. zi gū xiān hū!" nǎi dài zhī diàn. wèi shā mǎ yú ài yǐ sāi dào. jìn zhōu chuò jí zhī, shè zhí chuò zhōng jiān, liǎng shǐ jiā dòu, yuē:" zhǐ, jiāng wèi sān jūn huò. bù zhǐ, jiāng qǔ qí zhōng." gù yuē:" wèi sī shì." zhōu chuò yuē:" yǒu rú rì!" nǎi chí gōng ér zì hòu fù zhī. qí yòu jù bǐng yì shě bīng ér fù guō zuì. jiē jīn jiǎ miàn fù, zuò yú zhōng jūn zhī gǔ xià.
丙寅晦,齐师夜遁。师旷告晋侯曰:“鸟乌之声乐,齐师其遁?”刑伯告中行伯曰:“有班马之声,齐师其遁?”叔向告晋侯曰:“城上有乌,齐师其遁?”十一月丁卯朔,入平阴,遂从齐师。夙沙卫连大车以塞隧而殿。殖绰、郭最曰:“子殿国师,齐之辱也。子姑先乎!”乃代之殿。卫杀马于隘以塞道。晋州绰及之,射殖绰中肩,两矢夹脰,曰:“止,将为三军获。不止,将取其衷。”顾曰:“为私誓。”州绰曰:“有如日!”乃弛弓而自后缚之。其右具丙亦舍兵而缚郭最。皆衿甲面缚,坐于中军之鼓下。
jìn rén yù zhú guī zhě, lǔ wèi qǐng gōng xiǎn. jǐ mǎo, xún yǎn shì gài yǐ zhōng jūn kè jīng zī. yǐ yǒu, wèi jiàng luán yíng yǐ xià jūn kè shī. zhào wǔ hán qǐ yǐ shàng jūn wéi lú, fú kè. shí èr yuè wù xū, jí qín zhōu fá yōng mén zhī qiū. fàn yāng mén yú yōng mén, qí yù zhuī xǐ yǐ gē shā quǎn yú mén zhōng. mèng zhuāng zi zhǎn qí chūn yǐ wéi gōng qín. jǐ hài, fén yōng mén jí xī guō nán guō. liú nán shì ruò lǜ zhū hóu zhī shī fén shēn chí zhī zhú mù. rén yín, fén dōng guō běi guō. fàn yāng mén yú yáng mén. zhōu chuò mén yú dōng lǘ, zuǒ cān pò hái yú mén zhōng, yǐ méi shù hé.
晋人欲逐归者,鲁、卫请攻险。己卯,荀偃、士匄以中军克京兹。乙酉,魏绛、栾盈以下军克邿。赵武、韩起以上军围卢,弗克。十二月戊戌,及秦周伐雍门之萩。范鞅门于雍门,其御追喜以戈杀犬于门中。孟庄子斩其橁以为公琴。己亥,焚雍门及西郭、南郭。刘难、士弱率诸侯之师焚申池之竹木。壬寅,焚东郭、北郭。范鞅门于扬门。州绰门于东闾,左骖迫还于门中,以枚数阖。
qí hóu jià, jiāng zǒu yóu táng. dà zi yǔ guō róng kòu mǎ, yuē:" shī sù ér jí, lüè yě. jiāng tuì yǐ, jūn hé jù yān! qiě shè jì zhī zhǔ, bù kě yǐ qīng, qīng zé shī zhòng. jūn bì dài zhī." jiāng fàn zhī, dà zi chōu jiàn duàn yāng, nǎi zhǐ. jiǎ chén, dōng qīn jí wéi, nán jí yí.
齐侯驾,将走邮棠。大子与郭荣扣马,曰:“师速而疾,略也。将退矣,君何惧焉!且社稷之主,不可以轻,轻则失众。君必待之。”将犯之,大子抽剑断鞅,乃止。甲辰,东侵及潍,南及沂。
zhèng zi kǒng yù qù zhū dài fū, jiāng pàn jìn ér qǐ chǔ shī yǐ qù zhī. shǐ gào zi gēng, zi gēng fú xǔ. chǔ zi wén zhī, shǐ yáng tún yǐn yí gào zi gēng yuē:" guó rén wèi bù gǔ zhǔ shè jì, ér bù chū shī, sǐ bù cóng lǐ. bù gǔ jí wèi, yú jīn wǔ nián, shī tú bù chū, rén qí yǐ bù gǔ wèi zì yì, ér wàng xiān jūn zhī yè yǐ. dài fū tú zhī! qí ruò zhī hé?" zi gēng tàn yuē:" jūn wáng qí wèi wǔ huái ān hū! wú yǐ lì shè jì yě." jiàn shǐ zhě, qǐ shǒu ér duì yuē:" zhū hóu fāng mù yú jìn, chén qǐng cháng zhī. ruò kě, jūn ér jì zhī. bù kě, shōu shī ér tuì, kě yǐ wú hài, jūn yì wú rǔ." zi gēng shuài shī zhì bīng yú fén. yú shì zi chā tú bó yǒu zi zhāng cóng zhèng bó fá qí. zi kǒng zǐ zhǎn zi xī shǒu. èr zi zhī zi kǒng zhī móu, wán shǒu rù bǎo. zi kǒng bù gǎn huì chǔ shī.
郑子孔欲去诸大夫,将叛晋而起楚师以去之。使告子庚,子庚弗许。楚子闻之,使杨豚尹宜告子庚曰:“国人谓不穀主社稷,而不出师,死不从礼。不穀即位,于今五年,师徒不出,人其以不穀为自逸,而忘先君之业矣。大夫图之!其若之何?”子庚叹曰:“君王其谓午怀安乎!吾以利社稷也。”见使者,稽首而对曰:“诸侯方睦于晋,臣请尝之。若可,君而继之。不可,收师而退,可以无害,君亦无辱。”子庚帅师治兵于汾。于是子[插图]、伯有、子张从郑伯伐齐。子孔、子展、子西守。二子知子孔之谋,完守入保。子孔不敢会楚师。
chǔ shī fá zhèng, cì yú yú líng. yòu shī chéng shàng jí, suì shè yǐng, cì yú zhān rán. chā tú zǐ féng gōng zǐ gé lǜ ruì shī qīn fèi huá xū mí xiàn yú yōng liáng, yòu huí méi shān, qīn zhèng dōng běi, zhì yú chóng láo ér fǎn. zi gēng mén yú chún mén, xìn yú chéng xià ér hái. shè yú yú chǐ zhī xià, shén yǔ jí zhī, chǔ shī duō dòng, yì tú jǐ jǐn.
楚师伐郑,次于鱼陵。右师城上棘,遂涉颍,次于旃然。 [插图]子冯、公子格率锐师侵费滑、胥靡、献于、雍梁,右回梅山,侵郑东北,至于虫牢而反。子庚门于纯门,信于城下而还。涉于鱼齿之下,甚雨及之,楚师多冻,役徒几尽。
jìn rén wén yǒu chǔ shī, shī kuàng yuē:" bù hài. wú zhòu gē běi fēng, yòu gē nán fēng. nán fēng bù jìng, duō sǐ shēng. chǔ bì wú gōng." dǒng shū yuē:" tiān dào duō zài xī běi, nán shī bù shí, bì wú gōng." shū xiàng yuē:" zài qí jūn zhī dé yě."
晋人闻有楚师,师旷曰:“不害。吾骤歌北风,又歌南风。南风不竞,多死声。楚必无功。”董叔曰:“天道多在西北,南师不时,必无功。”叔向曰:“在其君之德也。”