jīng
【经】
shí yǒu jiǔ nián chūn, wáng zhēng yuè, zhū hóu méng yú zhù kē.
十有九年春,王正月,诸侯盟于祝柯。
jìn rén zhí zhū zi.
晋人执邾子。
gōng zhì zì fá qí.
公至自伐齐。
qǔ zhū tián, zì huǒ shuǐ.
取邾田,自漷水。
jì sūn sù rú jìn. zàng cáo chéng gōng.
季孙宿如晋。葬曹成公。
xià, wèi sūn lín fù shuài shī fá qí.
夏,卫孙林父帅师伐齐。
qiū qī yuè xīn mǎo, qí hóu huán zú.
秋七月辛卯,齐侯环卒。
jìn shì gài shuài shī qīn qí zhì gǔ, wén qí hóu zú, nǎi hái.
晋士匄帅师侵齐至穀,闻齐侯卒,乃还。
bā yuè bǐng chén, zhòng sūn miè zú.
八月丙辰,仲孙蔑卒。
qí shā qí dài fū gāo hòu.
齐杀其大夫高厚。
zhèng shā qí dài fū gōng zǐ jiā.
郑杀其大夫公子嘉。
dōng, zàng qí líng gōng.
冬,葬齐灵公。
chéng xī fú.
城西郛。
shū sūn bào huì jìn shì gài yú kē.
叔孙豹会晋士匄于柯。
chéng wǔ chéng.
城武城。
chuán
【传】
shí jiǔ nián chūn, zhū hóu hái zì yí shàng, méng yú dū yáng, yuē:" dà wú qīn xiǎo." zhí zhū dào gōng, yǐ qí fá wǒ gù. suì cì yú sì shàng, jiāng wǒ tián. qǔ zhū tián zì huǒ shuǐ, guī zhī yú wǒ. jìn hóu xiān guī. gōng xiǎng jìn liù qīng yú pú pǔ, cì zhī sān mìng zhī fú. jūn wèi sī mǎ sī kōng yú wèi hòu yǎn, jiē shòu yī mìng zhī fú. huì xún yǎn shù jǐn, jiā bì, chéng mǎ, xiān wú shòu mèng zhī dǐng.
十九年春,诸侯还自沂上,盟于督扬,曰:“大毋侵小。”执邾悼公,以其伐我故。遂次于泗上,疆我田。取邾田自漷水,归之于我。晋侯先归。公享晋六卿于蒲圃,赐之三命之服。军尉、司马、司空、舆尉、候奄,皆受一命之服。贿荀偃束锦,加璧,乘马,先吴寿梦之鼎。
xún yǎn dān jū, shēng yáng yú tóu. jì hé, jí zhe yōng, bìng, mù chū. dài fū xiān guī zhě jiē fǎn. shì gài qǐng jiàn, fú nèi. qǐng hòu, yuē:" zhèng shēng kě." èr yuè jiǎ yín, zú, ér shì, bù kě hán. xuān zi guàn ér fǔ zhī yuē:" shì wú, gǎn bù rú shì zhǔ!" yóu shì. luán huái zǐ yuē:" qí wèi wèi zú shì yú qí gù yě hū?" nǎi fù fǔ zhī yuē:" zhǔ gǒu zhōng, suǒ bù sì shì yú qí zhě, yǒu rú hé!" nǎi míng, shòu hán. xuān zi chū, yuē:" wú qiǎn zhī wèi zhàng fū yě." jìn luán fáng shuài shī cóng wèi sūn wén zi fá qí.
荀偃瘅疽,生疡于头。济河,及著雍,病,目出。大夫先归者皆反。士匄请见,弗内。请后,曰:“郑甥可。”二月甲寅,卒,而视,不可含。宣子盥而抚之曰:“事吴,敢不如事主!”犹视。栾怀子曰:“其为未卒事于齐故也乎?”乃复抚之曰:“主苟终,所不嗣事于齐者,有如河!”乃瞑,受含。宣子出,曰:“吾浅之为丈夫也。”晋栾鲂帅师从卫孙文子伐齐。
jì wǔ zi rú jìn bài shī, jìn hóu xiǎng zhī. fàn xuān zi wéi zhèng, fù shǔ miáo. jì wǔ zi xìng, zài bài qǐ shǒu yuē:" xiǎo guó zhī yǎng dà guó yě, rú bǎi gǔ zhī yǎng gāo yǔ yān! ruò cháng gāo zhī, qí tiān xià jí mù, qǐ wéi bì yì?" fù liù yuè.
季武子如晋拜师,晋侯享之。范宣子为政,赋《黍苗》。季武子兴,再拜稽首曰:“小国之仰大国也,如百穀之仰膏雨焉!若常膏之,其天下辑睦,岂唯敝邑?”赋《六月》。
jì wǔ zi yǐ suǒ de yú qí zhī bīng, zuò lín zhōng ér míng lǔ gōng yān. zāng wǔ zhòng wèi jì sūn yuē:" fēi lǐ yě. fū míng, tiān zǐ lìng dé, zhū hóu yán shí jì gōng, dài fū chēng fá. jīn chēng fá zé xià děng yě, jì gōng zé jiè rén yě, yán shí zé fáng mín duō yǐ, hé yǐ wéi míng? qiě fú dà fá xiǎo, qǔ qí suǒ de yǐ zuò yí qì, míng qí gōng liè yǐ shì zǐ sūn, zhāo míng dé ér chéng wú lǐ yě. jīn jiāng jiè rén zhī lì yǐ jiù qí sǐ, ruò zhī hé míng zhī? xiǎo guó xìng yú dà guó, ér zhāo suǒ huò yān yǐ nù zhī, wáng zhī dào yě."
季武子以所得于齐之兵,作林钟而铭鲁功焉。臧武仲谓季孙曰:“非礼也。夫铭,天子令德,诸侯言时计功,大夫称伐。今称伐则下等也,计功则借人也,言时则妨民多矣,何以为铭?且夫大伐小,取其所得以作彝器,铭其功烈以示子孙,昭明德而惩无礼也。今将借人之力以救其死,若之何铭之?小国幸于大国,而昭所获焉以怒之,亡之道也。”
qí hóu qǔ yú lǔ yuē yán yì jī, wú zi. qí zhí zōng shēng jī shēng guāng, yǐ wéi dà zi. zhū zǐ, zhòng zi, róng zi. róng zi bì. zhòng zi shēng yá, shǔ zhū róng zi. róng zi qǐng yǐ wéi dà zi. xǔ zhī. zhòng zǐ yuē:" bù kě. fèi cháng bù xiáng, jiān zhū hóu nán. guāng zhī lì yě, liè yú zhū hóu yǐ. jīn wú gù ér fèi zhī, shì zhuān chù zhū hóu, ér yǐ nán fàn bù xiáng yě. jūn bì huǐ zhī." gōng yuē:" zài wǒ ér yǐ." suì dōng dà zi guāng, shǐ gāo hòu fù yá, yǐ wéi dà zi. sù shā wèi wèi shǎo fù.
齐侯娶于鲁曰颜懿姬,无子。其姪鬷声姬生光,以为大子。诸子,仲子,戎子。戎子嬖。仲子生牙,属诸戎子。戎子请以为大子。许之。仲子曰:“不可。废常不祥,间诸侯难。光之立也,列于诸侯矣。今无故而废之,是专黜诸侯,而以难犯不祥也。君必悔之。”公曰:“在我而已。”遂东大子光,使高厚傅牙,以为大子。夙沙卫为少傅。
qí hóu jí, cuī zhù wēi nì guāng. jí bìng, ér lì zhī. guāng shā róng zi, shī zhū cháo, fēi lǐ yě. fù rén wú xíng. suī yǒu xíng, bù zài cháo shì.
齐侯疾,崔杼微逆光。疾病,而立之。光杀戎子,尸诸朝,非礼也。妇人无刑。虽有刑,不在朝市。
xià wǔ yuè rén chén huì, qí líng gōng zú. zhuāng gōng jí wèi, zhí gōng zǐ yá yú jù dú zhī qiū. yǐ sù shā wèi yì jǐ, wèi bēn gāo táng yǐ pàn.
夏五月壬辰晦,齐灵公卒。庄公即位,执公子牙于句渎之丘。以夙沙卫易己,卫奔高唐以叛。
jìn shì gài qīn qí jí gǔ, wén sàng ér hái, lǐ yě.
晋士匄侵齐及穀,闻丧而还,礼也。
yú sì yuè dīng wèi, zhèng gōng sūn chài zú, fù yú jìn dài fū. fàn xuān zi yán yú jìn hóu, yǐ qí shàn yú fá qín yě. liù yuè, jìn hóu qǐng yú wáng, wáng zhuī cì zhī dà lù, shǐ yǐ xíng, lǐ yě.
于四月丁未,郑公孙虿卒,赴于晋大夫。范宣子言于晋侯,以其善于伐秦也。六月,晋侯请于王,王追赐之大路,使以行,礼也。
qiū bā yuè, qí cuī zhù shā gāo hòu yú sǎ lán ér jiān qí shì. shū yuē:" qí shā qí dài fū." cóng jūn yú hūn yě.
秋八月,齐崔杼杀高厚于洒蓝而兼其室。书曰:“齐杀其大夫。”从君于昏也。
zhèng zi kǒng zhī wéi zhèng yě zhuān. guó rén huàn zhī, nǎi tǎo xī gōng zhī nán, yǔ chún mén zhī shī. zi kǒng dāng zuì, yǐ qí jiǎ jí zi gé zi liáng shì zhī jiǎ shǒu. jiǎ chén, zi zhǎn zi xī lǜ guó rén fá zhī, shā zi kǒng ér fēn qí shì. shū yuē:" zhèng shā qí dài fū." zhuān yě. zi rán zi kǒng, sòng zǐ zhī zǐ yě. shì zǐ kǒng, guī guī zhī zǐ yě. guī guī zhī bān, yà sòng zǐ ér xiāng qīn yě. èr zi kǒng yì xiāng qīn yě. xī zhī sì nián, zi rán zú. jiǎn zhī yuán nián, shì zǐ kǒng zú. sī tú kǒng shí xiàng zi gé zi liáng zhī shì. sān shì rú yī, gù jí yú nán. zi gé zi liáng chū bēn chǔ, zi gé wèi yòu yǐn. zhèng rén shǐ zi zhǎn dāng guó, zi xī tīng zhèng, lì zǐ chǎn wèi qīng.
郑子孔之为政也专。国人患之,乃讨西宫之难,与纯门之师。子孔当罪,以其甲及子革、子良氏之甲守。甲辰,子展、子西率国人伐之,杀子孔而分其室。书曰:“郑杀其大夫。”专也。子然、子孔,宋子之子也。士子孔,圭妫之子也。圭妫之班,亚宋子而相亲也。二子孔亦相亲也。僖之四年,子然卒。简之元年,士子孔卒。司徒孔实相子革、子良之室。三室如一,故及于难。子革、子良出奔楚,子革为右尹。郑人使子展当国,子西听政,立子产为卿。
qí qìng fēng wéi gāo táng, fú kè.
齐庆封围高唐,弗克。
dōng shí yī yuè, qí hóu wéi zhī, jiàn wèi zài chéng shàng, hào zhī, nǎi xià. wèn shǒu bèi yān, yǐ wú bèi gào. yī zhī, nǎi dēng. wén shī jiāng fù, shí gāo táng rén. zhí chuò gōng lóu huì yè zhuì nà shī, hǎi wèi yú jūn.
冬十一月,齐侯围之,见卫在城上,号之,乃下。问守备焉,以无备告。揖之,乃登。闻师将傅,食高唐人。殖绰、工偻会夜缒纳师,醢卫于军。
chéng xī fú, jù qí yě.
城西郛,惧齐也。
qí jí jìn píng, méng yú dà suì. gù mù shū huì fàn xuān zi yú kē. mù shū jiàn shū xiàng, fù zài chí zhī sì zhāng. shū xiàng yuē:" xī gǎn bù chéng mìng." mù shū guī yuē:" qí yóu wèi yě, bù kě yǐ bù jù." nǎi chéng wǔ chéng.
齐及晋平,盟于大隧。故穆叔会范宣子于柯。穆叔见叔向,赋《载驰》之四章。叔向曰:“肸敢不承命。”穆叔归曰:“齐犹未也,不可以不惧。”乃城武城。
wèi shí gòng zi zú, dào zi bù āi. kǒng chéng zǐ yuē:" shì wèi jué qí běn, bì bù yǒu qí zōng.
卫石共子卒,悼子不哀。孔成子曰:“是谓蹷其本,必不有其宗。