xī zài tiān huáng, gào chéng dài zōng, gǎi yuán gān fēng, jīng shǐ míng táng, nián jì zǒng zhāng
昔在天皇,告成岱宗,改元乾封,經始明堂,年紀總章。
shí dì gòu zhī wèi jí
時締構之未輯。
tòng wēi líng zhī xiá mài
痛威靈之遐邁。
tiān hòu jì zuò, zhōng zōng chéng zhī
天后繼作,中宗成之。
yīn zhào rén zhī zǐ lái, chóng wàn sì zhī pī yè
因兆人之子來,崇萬祀之丕業。
gài tiān huáng xiān tiān, zhōng zōng fèng tiān
蓋天皇先天,中宗奉天。
lèi shèng zuǎn jiù, hóng xūn shǐ xuān
累聖纂就,鴻勛史宣。
chén bái měi sòng, gōng wéi shù yān
臣白美頌,恭惟述焉。
qí cí yuē: yī huáng táng zhī gé tiān chuàng yuán yě, wǒ gāo zǔ nǎi zhàng dà shùn, hè rán léi fā yǐ shǒu zhī
其辭曰:伊皇唐之革天創元也,我高祖乃仗大順,赫然雷發以首之。
yú shì héng bā huāng, piào jiǔ yáng, sǎo pàn huàn, kāi hùn máng
於是橫八荒,漂九陽,掃叛換,開混茫。
jǐng xīng yào ér tài jiē píng, hóng ní miè ér rì yuè zhāng
景星耀而太階平,虹霓滅而日月張。
qīn ruò tài zōng, jì míng chóng guāng
欽若太宗,繼明重光。
kuò qū yǔ yǐ lì jí, zhuì cāng hào zhī tuí gāng
廓區宇以立極,綴蒼顥之頹綱。
chún fēng mì mù, hóng ēn pāng yáng
淳風沕穆,鴻恩滂洋。
wǔ yì xuǎn hè yú yǒu jié, rén shēng sà hū wú jiāng
武義烜赫於有截,仁聲馺 乎無疆。
ruò nǎi gāo zōng shào xīng, yòu tǒng xī xiàn, shén xiū páng zhēn, ruì wù xián jiàn
若乃高宗紹興,佑統錫羨,神休旁臻,瑞物咸薦。
yuán fú pōu xī dì zhēn jiàn, jì yìng tiān yǐ shùn rén, suì dēng fēng ér jiàng chán
元符剖兮地珍見,既應天以順人,遂登封而降禪。
jiāng yù kǎo yǒu luò, chóng míng táng, wéi jué gōng zhī wèi jí xī, chéng bái yún yú dì xiāng
將欲考有洛,崇明堂,惟厥功之未輯兮,乘白雲於帝鄉。
tiān hòu qín lián fǔ zhèng xī, zhōng zōng yǐ qīn míng kè chāng
天后勤蓮輔政兮,中宗以欽明克昌。
zūn xiān guǐ yǐ jì zuò xī, yáng liè shèng zhī gěng guāng
遵先軌以繼作兮,揚列聖之耿光。
zé shǐ xuān yuán cǎo tú, xī hé liàn rì
則使軒轅草圖,羲和練日。
jīng zhī yíng zhī, bù cǎi bù zhì
經之營之,不彩不質。
yīn zǐ lái yú sì fāng, qǐ dān shuì yú wàn shì
因子來於四方,豈殫稅於萬室。
nǎi zhǔn shuǐ niè, zǎn yún liáng, xīn yù shí yú lǒng bǎn, kōng guī cái yú xiāo xiāng
乃准水臬,攢雲梁,馨玉石於隴坂,空瑰材於瀟湘。
qiǎo duó shén guǐ, gāo qióng hào cāng
巧奪神鬼,高窮昊蒼。
tīng tiān yǔ zhī chá chá, nǐ dì jū zhī qiāng qiāng
聽天語之察察,擬帝居之鏘鏘。
suī zàn láo ér yǒng gù xī, shǐ shèng mó yú wǒ huáng
雖暫勞而永固兮,始聖謨於我皇。
guān fū míng táng zhī hóng zhuàng yě, zé tū wù tóng lóng, zhà míng zhà méng, ruò dà gǔ yuán qì zhī jié kōng
觀夫明堂之宏壯也,則突兀瞳曨,乍明乍蒙,若大古元氣之結空。
lóng zōng tuí dá, ruò wéi ruò yè, shì tiān kǔn dì mén zhī kāi hé
巃嵸頹沓,若嵬若嶪,似天閫地門之開闔。
ěr nǎi huà zuò è yǐ yuè lì, yù qióng chóng ér hóng fēn
爾乃劃岝峉以岳立,郁穹崇而鴻紛。
guān bǎi wáng ér chuí xūn, zhú wàn xiàng ér téng wén
冠百王而垂勛,燭萬象而騰文。
xiāo hū huǎng yǐ dòng qǐ, hū qiàn yán ér bàng fēn
窙惚恍以洞啟,呼嵌岩而傍分。
yòu bǐ hū kūn shān zhī tiān zhù, chù jiǔ xiāo ér chuí yún
又比乎崑山之天柱,矗九霄而垂雲。
yú shì jié gòu hū huáng dào, tiáo yáo hū zǐ wēi
於是結構乎黃道,岧嶤乎紫微。
luò gōu chén yǐ liáo yuán, pì chāng hé ér qǐ fēi
絡勾陳以繚垣,辟閶闔而啟扉。
zhēng róng céng yí, càn yǔ zhòu xī guāng huī cuī wéi hè yì, zhāng tiān dì zhī shén wēi
崢嶸嶒嶷,粲宇宙兮光輝;崔嵬赫奕,張天地之神威。
fū qí bèi hóng huáng hé, yín lài qīng luò
夫其背泓黃河,垠瀨清洛。
tài xíng què lì, tōng gǔ qián kuò
太行卻立,通谷前廓。
yuǎn zé biāo xióng ěr yǐ zuò jiē, huō lóng mén yǐ kāi guān
遠則標熊耳以作揭,豁龍門以開關。
diǎn cuì cǎi yú hóng huāng, dòng qīng yīn hū qún shān
點翠彩於洪荒,洞清陰乎群山。
jí hū yān yún juǎn shū, hū chū zhà méi
及乎煙雲卷舒,忽出乍沒。
jí sōng pēn yī, yǐ rì báo yuè
岌嵩噴伊,倚日薄月。
léi tíng zhī suǒ gǔ dàng, xīng dǒu zhī suǒ pī gǔ
雷霆之所鼓盪,星斗之所伾扢。
ná jīn lóng zhī pán wān, guà tiān zhū zhī lù wù
挐金龍之蟠蜿,掛天珠之硉矹。
shì bá wǔ yuè, xíng zhāng sì wéi
勢拔五嶽,形張四維。
yà dì zhóu yǐ pán gēn, mó tiān ní ér chuàng guī
軋地軸以盤根,摩天倪而創規。
lóu tái jué wù yǐ bēn fù, chéng què yín cén ér bì kuī
樓台崛岉以奔附,城闕崟岑而蔽虧。
zhēn shù cuì cǎo, hán huá yáng ruí
珍樹翠草,含華揚蕤。
mù yáo jǐng zhī yíng yíng, tuō yù shéng zhī lí lí
目瑤井之熒熒,拖玉繩之離離。
huá gài yǐ tǎng mǎng, yǎng tài wēi zhī cēn cī
華蓋以儻漭,仰太微之參差。
yōng yǐ jìn jiōng, héng yǐ wǔ kù
擁以禁扃,橫以武庫。
xiàn fáng xīn yǐ kāi záo, zhān shǎo yáng ér jǔ cuò
獻房心以開鑿,瞻少陽而舉措。
cǎi yīn zhì, zhuó xià bù
采殷制,酌夏步。
zá yǐ dài shì chóng wū zhī míng, kuò yǐ chén cì huǒ mù zhī shù
雜以代室重屋之名,括以辰次火木之數。
zhuàng bù jí shē, lì bù jí sù
壯不及奢,麗不及素。
céng yán yì qí xiá jiǎo, guǎng shà yù yǐ yún bù
層檐屹其霞矯,廣廈郁以雲布。
yǎn rì dào, è fēng lù
掩日道,遏風路。
yáng wū zhuǎn jǐng ér fān fēi, dà péng héng xiāo ér cè dù
陽烏轉景而翻飛,大鵬橫霄而側度。
jìn zé wàn mù sēn xià, qiān gōng duì chū
近則萬木森下,千宮對出。
yì hū guāng bì zhī táng, jiǒng hū qióng huá zhī shì
熠乎光碧之堂,炅乎瓊華之室。
jǐn làn xiá bó, xīng cuò bō qī
錦爛霞駁,星錯波沏。
sà xiāo liáo yǐ sōu liú, yǎo yīn yù yǐ zhì mì
颯蕭寥以颼飀,窅陰鬱以櫛密。
hán jiā qì zhī qīng cōng, tǔ xiáng yān zhī yù lǜ
含佳氣之青蔥,吐祥煙之鬱律。
jiǔ shì yǎo tiǎo, wǔ wéi lián mián
九室窈窕,五闈聯綿。
fēi yíng lěi kē, zǒu gǒng yín yuán
飛楹磊砢,走栱夤緣。
yún méi lì jí yǐ héng qǐ, cǎi jué zǎn luán ér yǎng tiān
雲楣立岌以橫綺,彩桷攢欒而仰天。
hào bì zhòu lǎng, zhū méng qíng xiān
皓璧晝朗,朱甍晴鮮。
chēng lán gè luò, yǎn jiǎn xiāo hàn
赬欄各落,偃蹇霄漢。
cuì yíng huí hé, chán lián hàn màn
翠楹回合,蟬聯汗漫。
dá cāng qióng zhī jué yín, kuà huáng jū zhī tài bàn
沓蒼穹之絕垠,跨皇居之太半。
yuǎn ér wàng zhī, hè huáng huáng yǐ huī huī, hū tiān xuán ér yún hūn pò ér chá zhī, càn bǐng huàn yǐ zhào làn, shū shān é ér guǐ huàn
遠而望之,赫煌煌以輝輝,忽天旋而雲昏;迫而察之,粲炳煥以照爛,倏山訛而晷換。
miè péng hú zhī hǎi lóu, tūn dài zōng zhī rì guān
蔑蓬壺之海樓,吞岱宗之日觀。
měng hǔ shī dào, qián qiú pán tī
猛虎失道,潛虬蟠梯。
jīng tōng tiān ér zhí shàng, fǔ cháng hé ér xià dī
經通天而直上,俯長河而下低。
yù nǚ pān xīng yú wǎng hù, jīn é nà yuè yú xuán tí
玉女攀星於網戶,金蛾納月於璇題。
zǎo jǐng cǎi cuò yǐ shū péng, tiān chuāng xì yì ér xián ní
藻井彩錯以舒蓬,天窗赩翼而銜霓。
fú biāo chuān ér wǎng zú, nǐ gēn guà ér bà jī
扶標川而罔足,擬跟掛而罷躋。
yào lí chuā huò ér wài sàng, jīng shì bīng bèi ér zhōng mí
要離欻矐而外喪,精視冰背而中迷。
gèn yǐ fù dào, jiē hū gōng yè
亘以復道,接乎宮掖。
bèn rù xī lóu, shí wèi kūn lún
坌入西樓,實為崑崙。
qián chéng hòu yí, zhèng yí zhú yǐ chū rù jiǔ yí wǔ dí, shùn fāng miàn ér lái bēn
前承後疑,正儀躅以出入;九夷五狄,順方面而來奔。
qí zuǒ yòu yě, zé dān bì è è, tóng tíng huáng huáng, liè bǎo dǐng, dí jīn guāng
其左右也,則丹陛崿崿,彤庭煌煌,列寶鼎,敵金光。
liú bì yōng zhī tāo tāo, xiàng huán hǎi zhī shāng shāng
流辟雍之滔滔,像環海之湯湯。
pì qīng yáng, qǐ zǒng zhāng
辟青陽,啟總章。
kuò míng tái ér bù xuán táng, yǎn yǐ tài miào, chù hū zhōng yāng
廓明台而布玄堂,儼以太廟,處乎中央。
fā hào shī lìng, cǎi shí shùn fāng
發號施令,采時順方。
qí kǔn yù yě, sān shí liù hù, qī shí èr yǒu, dù yán liè wèi, xī bā dōng jiǔ
其閫域也,三十六戶,七十二牖,度延列位,西八東九。
bái hǔ liè xù ér kuí ní, qīng lóng chéng yú ér yòu liú
白虎列序而躨跜,青龍承隅而蚴蟉。
qí shēn chén ào mì yě, zé chì biāo zhǎng huǒ, zhāo jù sī jīn, líng wēi zhì yáng, yè guāng cuī yīn, shén dòu zhǔ tǔ, jù hū qí xīn
其深沉奧密也,則赤熛掌火,招拒司金,靈威制陽,葉光摧陰,神斗主土,據乎其心。
ruò nǎi yì yào wǔ sè, zhāng huáng wàn shū, rén wù qín shòu, qí xíng yì mó
若乃熠耀五色,張皇萬殊,人物禽獸,奇形異模。
shì ruò fēi dòng, dèng miǎn suī xū
勢若飛動,瞪眄睢盱。
míng jūn àn zhǔ, zhōng chén liè fū
明君暗主,忠臣烈夫。
wēi zhèng xìng miè, biǎo xián shì yú
威政興滅,表賢示愚。
yú shì wáng zhèng mèng yuè, zhāo yáng dēng xī
於是王正孟月,朝陽登曦。
tiān zǐ nǎi shī cāng yù, pèi cāng chī, lín hū qīng yáng zuǒ gè, fāng yù yáo sè ér dàn míng sī
天子乃施蒼玉,轡蒼螭,臨乎青陽左個,方御瑤瑟而彈鳴絲。
zhǎn hū guó róng, huī hū huáng yí
展乎國容,輝乎皇儀。
bàng zhān shén tái, shùn guān yún zhī guǐ fǔ duì qīng miào, chóng pèi tiān zhī guī
傍瞻神台,順觀雲之軌;俯對清廟,崇配天之規。
qīn ruò xī xiàng, wéi qīng jī xī
欽若肸蠁,維清緝熙。
chóng yá shù yǔ, yíng huáng wēi ruí
崇牙樹羽,熒煌葳蕤。
nà liù fú zhī gòng, shòu wàn nián bāng zhī jí
納六服之貢,受萬年邦之籍。
zhāng lóng qí yǔ hóng jīng, zǎn jīn jǐ yǔ yù qī
張龍旗與虹旌,攢 金戟與玉戚。
yán wǔ gēng, jìn bǎi pì, fèng guī zàn, xiàn chēn bó
延五更,進百辟,奉珪瓚,獻琛帛。
yóng áng fǔ lóu, yǎn róng dié jī
顒昂俯僂,儼容疊跡。
nǎi jié zū hǎi, xiū zī shèng, diàn sān xī, jiàn wǔ shēng, xiǎng yú shén líng
乃潔菹醢,修粢盛,奠三犧,薦五牲,享於神靈。
tài zhù zhèng cí, shù guān jīng chéng
太祝正辭,庶官精誠。
gǔ dà wǔ zhī yǐn lín, zhāng jūn tiān zhī kēng hōng
鼓大武之隱轔,張鈞天之鏗訇。
gū zhú hé zòu, kōng sāng hé míng
孤竹合奏,空桑和鳴。
jǐn liù biàn, qí jiǔ chéng, qún shén lái xī jiàng míng tíng, gài shèng zhǔ zhī suǒ yǐ xiào zhì tiān xià ér xiǎng sì yǎo míng yě
盡六變,齊九成,群神來兮降明庭,蓋聖主之所以孝治天下而享祀窅冥也。
rán hòu lín bì yōng, yàn qún hòu, yīn yáng wèi páo, zào huà wéi zǎi, cān yuán qì, sǎ tài hé, qiān lǐ gǔ wǔ, bǎi liáo gēng gē
然後臨辟雍,宴群後,陰陽為庖,造化為宰,餐元氣,灑太和,千里鼓舞,百寮賡歌。
yú sī zhī shí, yún yóu yǔ pèi, ēn hóng róng xī zé wāng huì, sì hǎi guī xī bā huāng huì
於斯之時,雲油雨霈,恩鴻溶兮澤汪濊,四海歸兮八荒會。
lóng guā xī qū yǔ, pián tián hū quē wài
嚨聒兮區宇,駢闐乎闕外。
qún chén zuì dé, yī ràng ér tuì
群臣醉德,揖讓而退。
ér shèng zhǔ yóu xī tì ruò lì, jù rén wèi ān, nǎi mù jí yú tiān, ěr xià yú quán
而聖主猶夕惕若厲,懼人未安,乃目極於天,耳下於泉。
fēi cōng chí míng, wú yuǎn bù chá, kǎo guǐ shén zhī ào, cuī yīn yáng zhī huāng
飛聰馳明,無遠不察,考鬼神之奧,摧陰陽之荒。
xià míng zhào, bān jiù zhāng, zhèn qióng fá, sàn áo cāng
下明詔,班舊章,振窮乏,散敖倉。
huǐ yù chén zhū, bēi gōng tuí qiáng
毀玉沉珠,卑宮頹牆。
shǐ shān zé wú jiàn, wǎng lái xiāng wàng
使山澤無間,往來相望。
dì gōng hū tiān tián, hòu qīn yú jiāo sāng
帝躬乎天田,後親於郊桑。
qì mò fǎn běn, rén hé shí kāng
棄末反本,人和時康。
jiàn cuì huá xī qī qī, míng yù luán zhī yāng yāng
建翠華兮萋萋,鳴玉鑾之鉠鉠。
yóu hū shēng píng zhī pǔ, qì hū mù qīng zhī táng
游乎昇平之圃,憩乎穆清之堂。
tiān xīn xīn xī ruì rǎng rǎng, xún líng yú chún shǒu zhī yě, jiǎng wǔ yú lí shān zhī páng
天欣欣兮瑞穰穰,巡陵於鶉首之野,講武於驪山之旁。
fēng dài zōng xī sì hòu tǔ, yǎn lì lù ér bāo táo táng
封岱宗兮祀后土,掩栗陸而苞陶唐。
suì yāo kōng tóng zhī lǐ, fén shuǐ zhī yáng, xī hàng xiè zhī jīng, chù zī wèi ér guì lǐ guó, qí ruò mèng huá xū zhī gù xiāng
遂邀崆峒之禮,汾水之陽,吸沆瀣之精,黜滋味而貴理國,其若夢華胥之故鄉。
yú shì yuán yuán dàn rán, bù zhī suǒ zài, ruò qún yún cóng lóng, zhòng shuǐ bēn hǎi, cǐ zhēn suǒ wèi wǒ dà jūn dēng míng táng zhī zhèng huà yě
於是元元澹然,不知所在,若群雲從龍,眾水奔海,此真所謂我大君登明堂之政化也。
qǐ bǐ fū qín zhào wú chǔ, zhēng gāo jìng shē, jié ē páng yǔ cóng tái, jiàn gū sū jí zhāng huá
豈比夫秦趙吳楚,爭高競奢,結阿房與叢台,建姑蘇及章華。
fēi xiǎng sì yǔ yán pèi, tú yǎn yuè ér líng xiá
非享祀與嚴配,徒掩月而凌霞。
yóu cǐ guān zhī, bù zú chēng yě
由此觀之,不足稱也。
méng kuàng yáo tái zhī jù lì, fù ān kě yǐ yǔ zāi! gǎn yáng guó měi, suì zuò cí yuē: qióng chóng míng táng yǐ tiān kāi xī, lóng zōng hóng méng gòu guī cái xī
蒙況瑤台之巨麗,復安可以語哉!敢揚國美,遂作辭曰:穹崇明堂倚天開兮,巃嵸鴻蒙構瑰材兮。
yǎn jiǎn yǎng mǎng miǎo cuī wéi xī, zhōu liú bì yōng jí líng tái xī
偃蹇坱莽邈崔嵬兮,周流辟雍岌靈台兮。
hè yì rì, pēn fēng léi
赫奕日,噴風雷。
zōng sì xī xiàng, wáng huà hóng huī
宗祀肸蠁,王化弘恢。
zhèn bā huāng, tōng jiǔ gāi
鎮八荒,通九垓。
sì mén qǐ xī wàn guó lái, kǎo xiū zhēng xī jìn xián cái
四門啟兮萬國來,考休徵兮進賢才。
yǎn ruò huáng jū ér zuò gù, qióng qiān sì xī yōu zāi!
儼若皇居而作固,窮千祀兮悠哉!。