bào piáo zǐ yuē: xī hàn huǒ qǐn yào, lóng zhàn hǔ zhēng, jiǔ yǒu fú liè, sān jiā dǐng jù. yǒu lè tiān xiān shēng zhě, bì dì péng zhuǎn, bō liú mín yì, shǐ chù nì yú wén xiū, mò jiàn zhī yú kǒng míng. ér yán gāo xíng fāng, dú lì bù qún, shí rén dàn yān, mò zhī huò yǔ. shí èr gōng zhī lì, bù néng wéi zhòng, suì lìng sī shēng shěn yì héng bì, chǐ jiàn sāng yú, ér wéi bù bù gǎi. ér shí zhǔ sī xián, bù wén bù zhī dāng tú zhī shì, mò jǔ mò gòng. qián cè wǔ zhī lòu xiàng, cuàn shéng shū zhī péng wū, jìn fèi jīng shì zhī wù, tuì wàng zhì shēng zhī chē, cǎo lí cān lǚ kōng, cháo bù móu xī.
抱朴子曰:昔漢火寢耀,龍戰虎爭,九有幅裂,三家鼎據。有樂天先生者,避地蓬轉,播流岷益,始處昵於文休,末見知於孔明。而言高行方,獨立不群,時人憚焉,莫之或與。時二公之力,不能違眾,遂令斯生沈抑衡蓽,齒漸桑榆,而韋布不改。而時主思賢,不聞不知;當途之士,莫舉莫貢。潛側武之陋巷,竄繩樞之蓬屋,進廢經世之務,退忘治生之車,草梨餐屢空,朝不謀夕。
yú shì ǒu sú gōng zǐ zào ér jié zhī, yuē: gài wén yǒu yī lǚ zhī cái zhě, bù jiǔ zhì yú qióng jiàn huái yī dùn zhī shù zhě, bù zhǎng chù yú jī hán. dá zhě guì qí zhī biàn, zhì shì yàn hū bù guì. gù fàn shēng chū zé miè wú bà yuè, wèi mìng shì zhī zuǒ rù zé huò zhí yíng shēng, lèi wàn jīn zhī zī. tiān pín zài liù jí, fù zài wǔ fú, shī měi jiā kě yǐ,
於是偶俗公子造而詰之,曰:『蓋聞有伊呂之才者,不久滯於窮賤;懷猗頓之術者,不長處於饑寒。達者貴其知變,智士驗乎不匱。故范生出則滅吳霸越,為命世之佐;入則貨殖營生,累萬金之貲。天貧在六極,富在五福,《詩》美加可矣,
yì guì jù rén, chuí ěr xiāng zé shàn wěi lái, xuán shǎng hòu zé guǒ yì fèn, zhǎng qīng suǒ yǐ jiě dú bí ér yōng zhū máo, qū nì suǒ yǐ xià xí fēi ér xiǎng máo tǔ, bù wéi suǒ yǐ shí shí wàn zhī yì, zhāng hóu suǒ yǐ bá líng yǔ zhī kùn yě. gù xià xiāng jiǎn ér huò huǐ jiù zhī chén, piào yù fēng ér méng qiān jīn zhī bào. xiān shēng wú shǎo bó zhī qí lüè, zhuān ruì sī hū liù jīng, hū jué mǐ zhǎng zhī shí huò, mù bù xiǔ zhī xū míng, chǐ guǐ yù yǐ gàn lù, xiū xuàn gū yǐ yào róng, jì xī bó zhī tián, qí huáng hé zhī jiāng qīng. gān liè zǐ zhī cài sè, miǎo quán shén ér yí xíng, hé yì tú huà qí jì, yǐ dài tú xíng zhī láo yáo zhǐ hǎi shuǐ, yǐ jiě kǒu jiāo zhī kě zhāng yú wǎng yú jùn jí zhī diān shī jūn mín yú xiū mù zhī mò suī zì yǐ wèi dé suǒ, yóu wèi miǎn hū yū kuò yě. shì wú shēn hòu zhī gōng, wù wú wéi shí zhī shèng. jīn hǎi nèi guā fēn, yīng xióng lì jìng, xiàng gōng tāo tiān, huá xià fàng mìng, nú jiǎn xīng chí yǐ jiān lù, chái láng fèn kǒu ér jiāo zhēng. dāng tú tóu mèi yǐ sòng qū, sù shì méng chén yǐ lǚ jìng, chún rú shì huáng dào ér zhì wǔ bà zhī shù, shuò shēng qì sì kē ér xù yuè dàn zhī píng. kuāng fěi shí zhě, jìn yú cǎo lái fá zī dì zhě, tuì yú cháo tíng wò huáng bái zhě, pái jīn mén ér zhì yù táng, sòng fāng cè zhě, jié shì chóu ér wěi ní nìng zhì bì nóng zhě, wǎ shí chéng guī zhāng qǐng tuō báo zhě, lóng jùn qì lín jiōng dǎng yuán duō zhě, xié jīng biāo yǐ líng yún jiāo jié xiá zhě, lǚ yǒng biē yǐ shěn yǒng.
《易》貴聚人,垂餌香則鱔鮪來,懸賞厚則果毅奮,長卿所以解犢鼻而擁朱旄,曲逆所以下席扉而享茅土,不韋所以食十萬之邑,張侯所以拔囹圄之困也。故下鄉儉而獲悔咎之辰,漂嫗豐而蒙千金之報。先生無少伯之奇略,專銳思乎六經,忽絕米長之實禍,慕不朽之虛名,恥詭遇以干祿,羞炫沽以要榮,冀西伯之畋,俟黃河之將清。甘列子之菜色,邈全神而遺形,何異圖畫騏驥,以代徒行之勞;遙指海水,以解口焦之渴;張魚網於峻極之巔;施鈞緡於修木之末;雖自以為得所,猶未免乎迂闊也。事無身後之功,物無違時之盛。今海內瓜分,英雄力競,象恭滔天,猾夏放命,駑蹇星馳以兼路,豺狼奮口而交爭。當途投袂以訟屈,素士蒙塵以履徑,純儒釋皇道而治五霸之術,碩生棄四科而恤月旦之評。筐篚實者,進於草萊;乏資地者,退於朝廷;握黃白者,排金門而陟玉堂,誦方策者,結世讎而委泥濘;贄幣濃者,瓦石成珪璋;請託薄者,龍駿棄林坰;黨援多者,偕驚飈以凌雲;交結狹者,侶踴鱉以沈泳。
fū wán ní yǐ bù néng è péng lí zhī fèi téng, dú xián yì yān néng fǎn liú dùn zhī shī zhèng? jīn xiān shēng rù wú dān shí zhī chǔ, chū wú shù xiū zhī diào. tú hán zhāng rú lóng fèng, bèi wén rú hǔ bào, tǔ zhī rú bō tāo, chén zhī rú jǐn xiù, ér dòng è yú huán dǔ, hé jì shū zhī kě diào? xī bù fàn qīng zhōu yǐ tuō xùn, yù fēi fān yǐ yuǎn zhī. jiāo guī huò yú shuò nán, shōu jīn bì yú jiǔ yí. dí cuī liè zhī xiá wǔ, mí hǎo jué yú qīng shí? tú pí láo yú shù zuò, qǐ chán tuì zhī yǒu qī yě? dú kǔ shēn yǐ wèi míng, nǎi huáng lǎo zhī suǒ chī yě!
夫丸泥已不能遏彭蠡之沸騰,獨賢亦焉能反流遁之失正?今先生入無儋石之儲,出無束修之調。徒含章如龍鳳,被文如虎豹,吐之如波濤,陳之如錦繡,而凍餓於環堵,何計疏之可吊?奚不泛輕舟以托迅,御飛帆以遠之。交瑰貨於朔南,收金碧於九疑。迪崔烈之遐武,縻好爵於清時?徒疲勞於述作,豈蟬蛻之有期也?獨苦身以為名,乃黃老之所蚩也!」
lè tiān xiān shēng dá yuē: liù yì bèi yán, bā suǒ bì gāi. sī zé fù yǐ, zhèn hàn chī zǎo, dé yīn wú qióng, sī zé guì yǐ. qiú rén rén zhì, shě zhān yān rú. fū qī zhòng yuān yǐ yí líng, wài wàn wù ér zì dé, yí fēn āi yú xiǎn tú, chéng jīng shén yú xuán mò. bù kuī yǒu yǐ xiá lǎn, pàn wēi yán ér mí huò. suī fù shè zhī yǐ tái dǐng, yóu què ěr ér fú gé yě. hé kěn yōu pín ér yǔ jiǎ shù zhēng lì, qī qióng ér yǔ fán suǒ jìng dá zāi! wú zi gǒu zhī shāng fàn kě yǐ chóng bǎo, gēng yě kě yǐ miǎn jī, bù shí zhú mí zhě bù gù tù, dào yuǎn zhě qí dào chí yě. qiě fú shàng fù zhī gǔ dāo, sù shǒu nǎi tǔ qí yě wàn jūn zhī wèi zhòng, chōng biāo bù néng yí xiāo sháo wèi jiǔ chéng, líng niǎo yū yí yě. shì yǐ qí fú yáo ér dēng cāng xiāo zhě, bù qì qū yú péng hāo zhī miǎo chěng lán jīn yǐ zhì liù wàn zhě, bù zhēng tú hū jiǎn lǘ zhī qún. dà xiào bì wèi rǔ qīn zhī xiǎn, gù zi chūn zhàn jì yú xià táng shàng zhì bù guì nán dé zhī cái, gù táng yú juān jīn ér dǐ pì. míng zhé xiāo huò yú wèi lái, zhī shì wén lì zé lǜ hài, ér wú zi yán fán pū yǐ fàn zhōu, zī zī yú rùn wū, quàn suí zhū zhī dàn què, kòng hǔ kǒu yǐ duó ròu, qīng yí tǐ yú bù cè, chù zhòng xiǎn yǐ yuǎn zhì, wàng fà fū zhī míng jiè, xún gān méi yú nán jì. ruò fú fén shū qīng yán, mù bá shí fēi, yáng hóu shān zhì, hóng tāo shān zuì wēi, qīng sōu chén piào, lì yǔ xīn wéi, cóng jiē qì ér wǎng dǎi, nǎi wù dá zhě zhī jiàn wēi yě.
樂天先生答曰:「六藝備研,八索必該。斯則富矣,振翰摛藻,德音無窮,斯則貴矣。求仁仁至,舍旃焉如。夫棲重淵以頤靈,外萬物而自得,遺紛埃於險途,澄精神於玄默。不窺牖以遐覽,判微言而靡惑。雖復設之以台鼎,猶確爾而弗革也。曷肯憂貧而與賈豎爭利,戚窮而與凡瑣競達哉!吾子苟知商販可以崇寶,耕也可以免飢,不識逐麋者不顧兔,道遠者其到遲也。且夫尚父之鼓刀,素首乃吐奇也;萬鈞之為重,沖飈不能移;簫韶未九成,靈鳥紆儀也。是以俟扶搖而登蒼霄者,不棄詘於蓬蒿之杪;騁蘭筋以陟六萬者,不爭途乎蹇驢之群。大孝必畏辱親之險,故子春戰悸於下堂;上智不貴難得之財,故唐虞捐金而抵譬。明哲消禍於未來,知士聞利則慮害,而吾子言凡仆以泛舟,孳孳於潤屋,勸隋珠之彈雀,控虎口以奪肉,輕遺體於不測,觸重險以遠至,忘髮膚之明戒,尋乾沒於難冀。若夫焚輸傾岩,木拔石飛,陽侯山峙,洪濤山罪巍,輕艘塵漂,力與心違,從嗟泣而罔逮,乃悟達者之見微也。
xī huí xiàn yǐ qīng kǔ chēng gāo, chén píng yǐ wú jīn miǎn wēi, guǎng hàn yǐ hǎo lì sàng shēn, niú quē yǐ zài bǎo huī mí. pǐ fū wǎng sǐ yú huái bì, fēng hú zhào zāi yú měi pí. jīn wú zi dū yú yǐ huì dào zhī yè, dūn yú yǐ zhào zéi zhī cè, jìn zhèn jiǔ yǐ xiàn chóu, huì yǎng shòu zhī zhōng yì. fū shì yǐ sān fén wèi jīn yù, wǔ diǎn wèi qín zhēng, jiǎng yì wèi zhōng gǔ, bǎi jiā wèi shēng huáng, shǐ wèi dào zhě yǐ cí bǎo, hān dé zhě yǐ yì xǐng, chāo liú sú yǐ gāo dǎo, yì yì dài yǐ yáng shēng, fāng zhǎng qū yǐ dú wǎng, hé huò huì zhī huì qíng. fū cáng duō zhě wáng hòu, hǎo qiān zhě jì yíng, hán yè guāng zhě sù pōu, xún fù chē zhě bì qīng, guò zài zhě chén qí zhōu, yù shèng zhě shā qí shēng gài xià shì suǒ yòng xīn, shàng dé suǒ wèi yíng yě. yú shì wèn zhě dàng rán zì shī, qǐng bèi mén shēng zhī mò biān, yǒng bǎo zhǎng shēng zhī liáng fāng yān.
「昔回憲以清苦稱高,陳平以無金免危,廣漢以好利喪身,牛缺以載寶灰糜。匹夫枉死於懷璧,豐狐召災於美皮。今吾子督余以誨盜之業,敦余以召賊之策,進鴆酒以獻酬,慧養壽之忠益。夫士以三墳為金玉,五典為琴箏,講肄為鍾鼓,百家為笙簧,使味道者以辭飽,酣德者以義醒,超流俗以高蹈,軼億代以揚聲,方長驅以獨往,何貨賄之穢情。夫藏多者亡厚,好謙者忌盈,含夜光者速剖,循覆車者必傾,過載者沉其舟,欲勝者殺其生蓋下士所用心,上德所未營也。」於是問者蕩然自失,請備門生之末編,永寶長生之良方焉。