bào piáo zǐ yuē: yú xī yóu hū yún tái zhī shān, ér zào yì mín, yù shì rén zài yān. shì rén zhī yán yuē: míng míng zài shàng, zǒng yù bā hóng, huá yí tóng guī, yào huāng fú shi ér xiān shēng yóu bǎi chéng zhī xiá wǔ, hùn qún wǔ yú niǎo shòu. rán shí yí sú yì, shì wù bù jū, gù mù shí shān qī, wài wù yí lèi zhě, gǔ zhī qīng gāo, jīn zhī bū táo yě. jūn zǐ sī wēi yú wèi xíng, jué huò yú fāng lái, wú nǎi qù zhāng yì zhī nèi rè, jiù dān bào zhī wài hài, wèi yíng kàng lǜ, wàng luàn qún zhī jìn yōu, bì niú jī zhī qiǎn xiǎn, ér duò bǎi rèn zhī bù cè, wéi rú zú zhī ní jīng, tóu lú yě ér bù jué hū?
抱朴子曰:余昔游乎雲台之山,而造逸民,遇仕人在焉。仕人之言曰:「明明在上,總御八紘,華夷同歸,要荒服事;而先生游柏成之遐武,混群伍於鳥獸。然時移俗異,世務不拘,故木食山棲,外物遺累者,古之清高,今之逋逃也。君子思危於未形,絕禍於方來,無乃去張毅之內熱,就單豹之外害,畏盈抗慮,忘亂群之近憂,避牛跡之淺嶮,而墮百仞之不測,違濡足之泥涇,投爐冶而不覺乎?」
yì mín dá yuē: fū ruì zhì yú chú shǔ zhě, bù shí zōu yú zhī yòng xīn shèng wù yú tíng lì zhě, ān zhī yuān luán zhī yuǎn zhǐ? yóu jiāo míng zhī xiào yún péng, cháo jūn zhī guài dà chūn, kǎn wā zhī yí hǎi biē, jǐng shé zhī chī yīng lóng yě. zi chéng xǐ jù yú quàn jǔ, yān shí xuán kuàng zhī gāo yùn zāi! wú xìng shēng yú yáo shùn zhī shì, hé yōu bù dé cǐ rén zhī zhì hū!
逸民答曰:「夫銳志於雛鼠者,不識騶虞之用心;盛務於庭粒者,安知鴛鸞之遠指?猶焦螟之笑雲鵬,朝菌之怪大椿,坎蛙之疑海鱉,井蛇之嗤應龍也。子誠喜懼於勸沮,焉識玄曠之高韻哉!吾幸生於堯舜之世,何憂不得此人之志乎!」
shì rén yuē: xī kuáng juàn huá shì yì bù shì shàng, yǐn yú hǎi yú, ér tài gōng zhū zhī. wú zi shěn dùn, bù yì wēi hū?
仕人曰:「昔狂狷華士義不事上,隱於海隅,而太公誅之。吾子沈遁,不亦危乎?」
yì mín yuē: lǚ shàng zhǎng yú yòng bīng, duǎn yú wèi guó, bù néng yí xuán huáng yǐ fù zài, nǐ hǎi yuè yǐ bó nà, bāo xián guì dé, lè yù rén cái ér gān yú xíng shā, bù xiū rén yì, gù qí jié shā zhī huò, méng yú shǐ fēng, zhōu gōng wén zhī, zhī qí wú guó yě. fū gōng shǒu yì róng, dào guì zhī biàn, ér lǚ shàng wú pēng xiān zhī shù, chū zhì yuǎn zhī yù, tuī zhàn chén zhī fǎ, hài gāo shàng zhī shì, kě wèi lài jiǎ zhòu yǐ wán rèn, yòu jiān zhī fú yǒng, yǐ shè zǒu zhī yí, yòu wàng qiú zhī yú zhǔn de zhě yě.
逸民曰:「呂尚長於用兵,短於為國,不能儀玄黃以覆載,擬海岳以博納,褒賢貴德,樂育人才;而甘於刑殺,不修仁義,故其劫殺之禍,萌於始封,周公聞之,知其無國也。夫攻守異容,道貴知變,而呂尚無烹鮮之術,出致遠之御,推戰陳之法,害高尚之士,可謂賴甲冑以完刃,又兼之浮泳,以射走之儀,又望求之於準的者也。
fū qīng shù niǎo zhī cháo, zé líng fèng bù jí lù yú biē zhī chí, zé shén qiú xiá shì kū fán shòu zhī tāi, zé qí lín bù zhì qí jiāo hài yī jiè zhī shì, zé yīng jié bù jiàn qí jìng. lǚ shàng chuàng yè chuí tǒng, yǐ shì hòu rén, ér zhāng kē kù zhī duān, kāi cán zéi zhī guǐ, shì zú yǐ qū jùn mín yǐ zī tā guó, zhú xián néng yǐ yí chóu dí yě. qù bǐ shì mǎ gǔ yǐ zhì jùn zú, shì lòu xiàng yǐ tuì qín bīng zhě, bù yì yuǎn hū! zi wèi lǚ shàng hé rú zhōu gōng hū? shì rén yuē: bù néng shěn yě.
夫傾庶鳥之巢,則靈鳳不集;漉魚鱉之池,則神虬遐逝;刳凡獸之胎,則麒麟不跱其郊;害一介之士,則英傑不踐其境。呂尚創業垂統,以示後人,而張苛酷之端,開殘賊之軌,適足以驅俊民以資他國,逐賢能以遺讎敵也。去彼市馬骨以致駿足,軾陋巷以退秦兵者,不亦遠乎!子謂呂尚何如周公乎?」仕人曰:「不能審也。」
yì mín yuē: fū zhōu gōng dà shèng, yǐ guì xià jiàn, tǔ bǔ wò fà, jù yú shī rén, cóng bái wū zhī shì qī shí rén, bù yī zhī tú qīn zhí zhì suǒ shī jiàn zhě shí rén, suǒ yǒu zhě shí yǒu èr rén, jiē bù bī yǐ zài cháo yě. shè lìng lǚ shàng jū zhōu gōng zhī dì, zé cǐ děng jiē chéng shì cháo zhī bào shī, ér gōu jiàn zhī fǔ cǐ ròu yǐ.
逸民曰:「夫周公大聖,以貴下賤,吐哺握髮,懼於失人,從白屋之士七十人,布衣之徒親執贄所師見者十人,所友者十有二人,皆不逼以在朝也。設令呂尚居周公之地,則此等皆成市朝之暴屍,而溝澗之腐此肉矣。
táng yáo fēi bù néng zhì xǔ yóu cháo fù yě, yú shùn fēi bù néng xié shàn zhèng shí hù yě, xià yǔ fēi bù néng bī bǎi chéng zi gāo yě, chéng tāng fēi bù néng lù biàn suí wù guāng yě, wèi wén fēi bù néng qū gàn mù yě, jìn píng fēi bù néng lì hài táng yě, rán fú ér shī zhī, guì ér zhòng zhī, qǐ liù jūn zhī xiǎo ruò yě? chéng yǐ bǎi xíng shū shàng, mò mò nán qí, mù zūn xián zhī měi chēng, chǐ zéi shàn zhī chǒu jī, qǔ zhī bù zú yǐ zēng wēi, fàng zhī wèi yōu yú guān kuàng, cóng qí zhì zé kě yǐ chǎn hóng fēng huà, xī lóng tuì ràng, lì gǒu jìn zhī tān fū, gǎn qīng báo zhī mào mèi suī qì bù yì yú dàn xī zhī yòng, cái bù zhōu yú lì cháo zhī jùn, bù yì yù yú xié jiān dī méi, chǎn mèi quán yòu, tí zhì huái huò, xiāo zhēng tóng chén, zhēng jīn jìng jì, shì mǎi míng pǐn, qì dé xíng xué wèn zhī běn, fù léi tóng bǐ zhōu zhī mò yě? bǐ liù jūn shàng bù kěn kǔ yán yǐ qīn yǐn shì, níng kěn jiā zhī fēng rèn hū! shèng xián chéng kě shī zhě, lǚ shàng jū rán miù yǐ.
唐堯非不能致許由巢父也,虞舜非不能脅善鄭石戶也,夏禹非不能逼柏成子高也,成湯非不能錄卞隨務光也,魏文非不能屈干木也,晉平非不能吏亥唐也,然服而師之,貴而重之,豈六君之小弱也?誠以百行殊尚,默默難齊,慕尊賢之美稱,恥賊善之丑跡,取之不足以增威,放之未憂於官曠,從其志則可以闡弘風化,熙隆退讓,厲苟進之貪夫,感輕薄之冒昧;雖器不益於旦夕之用,才不周於立朝之俊,不亦愈於脅肩低眉,諂媚權右,提贄懷貨,宵征同塵,爭津競濟,市買名品,棄德行學問之本,赴雷同比周之末也?彼六君尚不肯苦言以侵隱士,寧肯加之鋒刃乎!聖賢誠可師者,呂尚居然謬矣。
hàn gāo dì suī xì xíng duō què, bù shè diǎn yì, rán qí hóng kuàng huī kuò, shàn shù duō róng, bù xì jìn lèi, gài huō rú yě. suī jī kě sì hào, ér bù bī yě. jí tài zǐ bēi cí zhì zhī, yǐ wèi yǔ yì, biàn jìng dé jiǎo qíng, xī qí dà zhě, fā huáng hú zhī bēi gē, dù wǎn qiè zhī jì yú, qí zhēn xián guì yǐn, rú cǐ zhī zhì yě. yí qí yǐ bù yī ér jūn sì hǎi, qí dù liàng gài yǒu guò rén zhě yǐ.
「漢高帝雖細行多闕,不涉典藝,然其弘曠恢廓,善恕多容,不系近累,蓋豁如也。雖饑渴四皓,而不逼也。及太子卑辭致之,以為羽翼,便敬德矯情,惜其大者,發《黃鵠》之悲歌,杜宛妾之覬覦,其珍賢貴隱,如此之至也。宜其以布衣而君四海,其度量蓋有過人者矣。
qiě fú lǚ shàng zhī shā juàn huá zhě, zài yú kǒng qí jǔ zhòng yě. rán sú zhī suǒ huàn zhě, bìng hū zào yú jìn qū, bù wù xíng yè ěr. bù kǔ yú ān pín lè jiàn zhě zhī tài duō yě. jiǎ lìng yǐn shì wǎng wǎng shǔ mù, zhì yú qíng guà shì lì, zhì wú zhǐ zú zhě, zhōng mò néng gē cǐ cháng yù, ér mù bǐ tuì jìng zhě yě. kāi pì yǐ jiàng, fēi shǎo rén yě, ér wàng fù yí guì zhī shì, yóu bù néng jū wàn fēn zhī yī. zhòng ní qīn shòu yè yú lǎo zi, ér bù néng xiū qí wú wèi zi gòng yǔ yuán xiàn tóng mén, ér bù néng mó qí qīng kǔ. sì xiōng yǔ cháo yóu tóng shí, wáng mǎng yǔ èr gōng gòng shì, ér bù néng xiào yě. fán mín suī fù chī dū zhī, wēi rǔ zhī, shǐ zhuī juàn huá, yóu bì bù kěn, nǎi fǎn yōu qí huài sú xié? lǚ shàng sī bù jí cǐ, yǐ jūn fǎ zhì píng shì, wǎng hài xián rén, kù wù yǐ shèn yǐ! lài qí gōng dà, bù biàn yǐ zhì diān pèi ěr.
且夫呂尚之殺狷華者,在於恐其沮眾也。然俗之所患者,病乎躁於進趨,不務行業耳。不苦於安貧樂賤者之太多也。假令隱士往往屬目,至於情掛勢利,志無止足者,終莫能割此常欲,而慕彼退靜者也。開闢已降,非少人也,而忘富遺貴之士,猶不能居萬分之一。仲尼親受業於老子,而不能修其無為;子貢與原憲同門,而不能模其清苦。四凶與巢由同時,王莽與二龔共世,而不能效也。凡民雖復笞督之,危辱之,使追狷華,猶必不肯,乃反憂其壞俗邪?呂尚思不及此,以軍法治平世,枉害賢人,酷誤已甚矣!賴其功大,不便以至顛沛耳。
qiě lǚ shàng zhī wèi yù wén wáng yě, yì céng yǐn yú qióng jiàn, fán rén yì zhī, lǎo fù zhú zhī, mài yōng bù shòu, tú diào wú huò, céng wú yī rén mù zhī. qí bì shì yě, hé dú lǜ juàn huá zhī jǔ zhòng xié? shè lìng yīn zhòu yǐ shàng táo dùn, shōu ér liǎn zhī, shàng lín sǐ, qǐ néng zì wèi zuì suǒ yīng xié? wèi wǔ dì yì nòng fǎ yán jùn, guǒ yú shā lù, nǎi xīn yù yòng hū kǒng míng, kǒng míng zì chēng bù lè chū shēn. wǔ dì xiè qiǎn zhī yuē: yì bù shǐ gāo shì zhī shì, rǔ yú wū jūn zhī cháo yě. qí biān tà jiǔ yǒu, cǎo chuàng huáng jī, yì bù wàng yǐ.
且呂尚之未遇文王也,亦曾隱於窮賤,凡人易之,老婦逐之,賣庸不售,屠釣無獲,曾無一人慕之。其避世也,何獨慮狷華之沮眾邪?設令殷紂以尚逃遁,收而斂之,尚臨死,豈能自謂罪所應邪?魏武帝亦弄法嚴峻,果於殺戮,乃心欲用乎孔明,孔明自稱不樂出身。武帝謝遣之曰:『義不使高世之士,辱於污君之朝也。』其鞭撻九有,草創皇基,亦不妄矣。
fēn rǎo rì jiǔ, qiú jìng chéng sú, huò tuī huò huì yǐ lóng yuè, huò jiē dǎng yuán yǐ fèng qǐ, fēng chéng huà xí, dà dào jiàn wú, hòu shēng mèi rán, rú xùn suì yīn. jiāng wèi lì shēn, fēi cái mò kě. gǒu yǒu zhuō rán bù qún zhī shì, bù chū hù tíng, qián zhì wèi dào, chéng yí yōu fǎng, yǐ xìng qiān tuì yě. fū shǐ sūn wú hé gē, yī rén zhī lì ěr yòng qí jì shù, zé xián yú wàn fū. jīn lìng dà rú wèi lì, bù bì qiè shì. sì zhī shān lín, zé néng táo yě tóng méng, chǎn hóng lǐ jìng. hé bì fú jù xiàng shǐ bǔ shǔ bài luán yǒu tuō wén yě. tuō shì rén yuē shù yǔ ruò nǎi líng lún sǒu zé, kōng shēng tú sǐ, yì ān zú guì hū?
「紛擾日久,求競成俗,或推貨賄以龍躍,或階黨援以鳳起,風成化習,大道漸蕪,後生昧然,儒訓遂堙。將為立身,非財莫可。苟有卓然不群之士,不出戶庭,潛志味道,誠宜優訪,以興謙退也。夫使孫吳荷戈,一人之力耳;用其計術,則賢於萬夫。今令大儒為吏,不必切事。肆之山林,則能陶冶童蒙,闡弘禮敬。何必服巨象使捕鼠韛鸞(有脫文)也。」(脫「仕人曰」數語)「若乃零淪藪澤,空生徒死,亦安足貴乎?」
yì mín dá yuē: zi kě wèi shǒu péi lóu, wán hú qiū, wèi dēng làng fēng ér lín yún ní wán yíng tīng, yóu huáng wū, wèi fú nán míng ér shè tiān hàn. fán suǒ wèi zhì rén zhě, bù bì zài hu lù wèi, bù bì xū hū xūn fá yě. tài shàng wú jǐ, qí cì wú míng, néng zhèn yì yǐ jué qún, chěng jī yǐ jué guǐ, wèi cháng rén suǒ bù néng wèi, gē jìn cái suǒ bù néng gē, shǎo duō bù wèi fán sú suǒ liàng, tián cuì bù wèi míng wèi suǒ rǎn, chún fēng zú yǐ zhuó bǎi dài zhī huì, gāo cāo zú yǐ jī jiāng lái zhī zhuó. hé bì yū zhū yè zǐ, fú miǎn chéng yáo, bèi xī niú zhī wén xiù, tūn zhān hé zhī xiāng ěr, cháo wèi zhāng tiān zhī yán rè, xī chéng bīng lěng zhī jì huī!
逸民答曰:「子可謂守培螻,玩狐丘,未登閬風而臨雲霓;玩瀅汀,游潢洿,未浮南溟而涉天漢。凡所謂志人者,不必在乎祿位,不必須乎勛伐也。太上無己,其次無名,能振翼以絕群,騁跡以絕軌,為常人所不能為,割近才所不能割,少多不為凡俗所量,恬粹不為名位所染,淳風足以濯百代之穢,高操足以激將來之濁。何必紆朱曳紫,服冕乘軺,被犧牛之文繡,吞詹何之香餌,朝為張天之炎熱,夕成冰冷之季灰!
fū chì yàn bù yǐ péng zhēn yì yún xiāo zhī biǎo, wáng wěi bù yǐ yōu xiù mào cāng hǎi zhī kuàng, hǔ bào rù guǎng shà ér huái bēi, hóng kūn dēng sōng luán ér hán qī. wù gè yǒu xīn, ān qí suǒ zhǎng. mò bù tài yú dé yì, ér cǎn yú shī suǒ yě. jīng shì zhī shì, yōu yōu jiē shì, yī rì wú jūn, huáng huáng rú yě. pì yóu lán tián zhī jī yù, dèng lín zhī duō cái, liáng gōng dà jiàng, sì yì suǒ yòng. yì hé bì qī yú ér shěn niǎo zāi! jiā dùn gāo dǎo, xiān shèng suǒ xǔ huò chū huò chù, gè cóng yōu hǎo.
「夫斥鷃不以蓬榛易雲霄之表,王鮪不以幽岫貿滄海之曠,虎豹入廣廈而懷悲,鴻鶤登嵩巒而含戚。物各有心,安其所長。莫不泰於得意,而慘於失所也。經世之士,悠悠皆是,一日無君,惶惶如也。譬猶藍田之積玉,鄧林之多材,良工大匠,肆意所用。亦何必棲魚而沈鳥哉!嘉遁高蹈,先聖所許;或出或處,各從攸好。
gài shì zhī suǒ guì, lì dé lì yán. ruò fú xiào yǒu rén yì, cāo yè qīng gāo, kě wèi lì dé yǐ. qióng lǎn fén suǒ, zhù shù càn rán, kě wèi lì yán yǐ. fū shàn zhèng wú zhì mín zhī gōng, wèi kě wèi jiǎn yú sú lì zhòng ní wú gōng fá zhī xūn, bù kě yǐ wèi bù jí yú hán bái yǐ. shēn míng bìng quán, wèi zhī wèi shàng. yǐn jū qiú zhì, xiān mín jiā yān. yí qí yī jiè, bù hé biàn tōng, gǔ rén jiē tàn, wèi bù jiàng rǔ. fū yán bù jiàng zhě, míng yǐn yì zhī wèi gāo yě bù rǔ zhě, zhī jī zhí zhī wèi wū yě. shèng rén zhī qīng zhě, mèng kē suǒ měi, yì yún tiān jué guì yú yìn shòu. zhì xiū yí róng, sūn qīng suǒ shàng, dào yì jì bèi, kě qīng wáng gōng. ér shì rén suǒ wèi wéi shì, suǒ zhòng wéi lì. shèng dé shēn zhì, biàn wèi yōng rén qì xiǎo rèn dà, biàn wèi gāo shì. huò yǒu chéng wēi mào xiǎn, tóu sǐ wàng shēng, qì yí tǐ yú wàn rèn zhī xià, yāo róng huá hū yī zhāo zhī jiān, bǐ fū qīng sì hǎi ài jìng máo zhī shì, hé qí miǎn rán xié!
「蓋士之所貴,立德立言。若夫孝友仁義,操業清高,可謂立德矣。窮覽《墳》《索》,著述粲然,可謂立言矣。夫善鄭無治民之功,未可謂減於俗吏;仲尼無攻伐之勛,不可以為不及於韓白矣。身名並全,謂之為上。隱居求志,先民嘉焉。夷齊一介,不合變通,古人嗟嘆,謂不降辱。夫言不降者,明隱逸之為高也;不辱者,知羈縶之為洿也。聖人之清者,孟軻所美,亦云天爵貴於印綬。志修遺榮,孫卿所尚,道義既備,可輕王公。而世人所畏唯勢,所重唯利。盛德身滯,便謂庸人;器小任大,便謂高士。或有乘危冒嶮,投死忘生,棄遺體於萬仞之下,邀榮華乎一朝之間,比夫輕四海愛脛毛之士,何其緬然邪!」
shì rén yuē: qián tuì zhī shì, dé yì shān zé, bù hé shì guì, dàng rán zòng sì, bù wèi shí yòng, xiù lù lì yǒu tuō wén, chéng wèi tiān xià wú yì zhī wù, hé rú?
仕人曰:「潛退之士,得意山澤,不荷世貴,蕩然縱肆,不為時用,嗅祿利(有脫文),誠為天下無益之物,何如?」
yì mín dá yuē: fū lín bù fèi shǒu, fèng bù sī chén, téng huáng bù yǐn lí, shī zhù bù zhì páo yě. qiě fú yáng dà míng hū wú wài, yí yù xù zhī hé fēng zhě, rì yě yào huá dēng yú àn yè, zhì jīn shí yǐ zhì yòng zhě, huǒ yě. tiān xià bù kě yǐ jīng shí wú rì, bù kě yǐ yī dàn wú huǒ, rán qí dà xiǎo, bù kě tóng yě. jiāng hǎi zhī wài, mí lún èr yí, shēng wèi yún yǔ, jiàng chéng bǎi chuān ér zhāo xī zhī yòng, bù jí lèi rèn zhī jǐng, guàn tián gài yuán, wèi ruò gōu qú zhī wò. xiào qí jù xì, shú wèi kuàng zāi?
逸民答曰:「夫麟不吠守,鳳不司晨,騰黃不引犁,尸祝不治庖也。且夫揚大明乎無外,宜嫗煦之和風者,日也;耀華燈於暗夜,治金石以致用者,火也。天下不可以經時無日,不可以一旦無火,然其大小,不可同也。江海之外,彌綸二儀,升為雲雨,降成百川;而朝夕之用,不及累仞之井,灌田溉園,未若溝渠之沃。校其巨細,孰為曠哉?
jié zhòu, dì wáng yě zhòng ní, péi chén yě. jīn jiàn bǐ yú jié zhòu, zé mò bù nù yān jiàn nǐ yú zhòng ní, zé mò bù yuè yān. ěr zé guì jiàn guǒ bù zài wèi yě. gù mèng zǐ yún, yǔ jì yán yuān, yì dì jiē rán yǐ. zǎi yǔ yì wèi, kǒng zǐ xián yú yáo shùn yuǎn yǐ. fū pǐ shù ér jūn chēng yú wáng zhě, rú shēng gāo jí hū táng yú zhě, dé ér yǐ yǐ, hé bì guān zāi!
桀紂,帝王也;仲尼,陪臣也。今見比於桀紂,則莫不怒焉;見擬於仲尼,則莫不悅焉。爾則貴賤果不在位也。故孟子云,禹稷顏淵,易地皆然矣。宰予亦謂,孔子賢於堯舜遠矣。夫匹庶而鈞稱於王者,儒生高極乎唐虞者,德而已矣,何必官哉!
qiě fú jiāo líng shēng yú zào huà, yùn tiān dì yú huái bào, huī huī rán shì gù bù qī yú xīn shù, máng máng rán chǒng rǔ bù mì qí chún bái, liú sú zhī suǒ yù, bù néng rǎn qí shén, jìn rén zhī suǒ huò, bù néng yí qí zhì. róng huá, yóu zhuì yóu yě wàn wù, yóu tiáo yì yě. ruò rán zhě, qǐ kěn jié qū qí zhī tǐ, fǔ yǎng qí róng yí, yì zhuó yú qí suǒ bù xǐ, xiū suǒ yú qí suǒ qì yí, yí yán yǐ qǔ jìn, qū gōng yǐ bì tuì, kǒng sú rén zhī bù yuè, qī wǒ shēn zhī líng chí, qū lóng yuān wèi zhuī zuān zhī yòng, yì líng fén wèi gǔ zhào pí zhī yīn, tuī huáng yuè yǐ shì shàn lián zhī chí, náo huá qí yǐ rù lín qǐ zhī xià hū?
「且夫交靈升於造化,運天地於懷抱,恢恢然世故不棲於心術,茫茫然寵辱不汨其純白,流俗之所欲,不能染其神,近人之所惑,不能移其志。榮華,猶贅疣也;萬物,猶蜩翼也。若然者,豈肯詰屈其支體,俯仰其容儀,挹酌於其所不喜,修索於其所棄遺,怡顏以取進,曲躬以避退,恐俗人之不悅,戚我身之凌遲,屈龍淵為錐鑽之用,抑靈鼖為鼓兆鼙之音,推黃鉞以適釤鎌之持,撓華旗以入林杞之下乎?
gǔ gōng zhàng cè ér juān zhī, yuè yì rù xué yǐ táo zhī, jì zhá tuì gēng yǐ wěi zhī, lǎo lái guàn yuán yǐ yuǎn zhī, cóng qí suǒ hǎo, mò yǔ yì yě. gù chún ér bù zá, sī zé fù yǐ shēn bù shòu yì, qí zé guì yǐ. ruò fú pōu fú yǒu tǔ, suǒ wèi lù lì ěr, fēi fù guì yě. qiě fú guān gāo zhě qí zé zhòng, gōng dà zhě rén jì zhī, dú yǒu pín jiàn, mò yǔ wǒ zhēng, kě dé zhǎng bǎo, ér wú yōu yān.
古公杖策而捐之,越翳入穴以逃之,季札退耕以委之,老萊灌園以遠之,從其所好,莫與易也。故醇而不雜,斯則富矣;身不受役,其則貴矣。若夫剖符有土,所謂祿利耳,非富貴也。且夫官高者其責重,功大者人忌之,獨有貧賤,莫與我爭,可得長寶,而無憂焉。
zhuó qiú bù bèi, bá kuí qù zhī, tún bù yǎn dòu, cài yáo lì cān, yòu huò bī xià yāo wěi zhī jī, shù sāi fǎn diàn, sān guī yù shí, ráng hóu zhī fù, ān chāng zhī tài, zé yǒu jiàn shàng wū zhuó zhī lèi. wèi ruò yóu shén diǎn wén, tǔ gù nà xīn, qiú bǎo hū lěi lǚ zhī duān, suǒ yūn hū zhù zhóu zhī jiān, fù yǎng hé ér yǐ mǎn, shēn jí yī zhī ér yú ān, wàn wù yún yún, huà wèi āi chén yǐ. shí niè ruò hú kǒu, bù hè yūn páo, dàn bó sì zhì, bù yōu bù xǐ, sī zūn lè, yù zhī wú wù yě.
「濯裘布被,拔葵去織,豘不掩豆,菜餚糲餐,又獲逼下邀偽之譏,樹塞反坫,三歸玉食,穰侯之富,安昌之泰,則有僭上洿濁之累。未若游神典文,吐故納新,求飽乎耒梠之端,索縕乎杼軸之間,腹仰河而已滿,身集一枝而余安,萬物芸芸,化為埃塵矣。食齧弱糊口,布褐縕袍,淡泊肆志,不憂不喜,斯尊樂,喻之無物也。
fū shì yě zhě, yù yǐ wèi míng xié? zé xiū háo kě yǐ xiè fèn mèn, piān zhāng kě yǐ jì xìng zì, hé jiǎ hū liáng shǐ, hé fán hū chán dǐng zāi! mèng zǐ bù yǐ shǐ shí wèi gōng, yáng yún bù yǐ zhì mín yì shì, qiú rén ér dé, bù yì kě hū?
「夫仕也者,欲以為名邪?則修毫可以洩憤懣,篇章可以寄姓字,何假乎良史,何煩乎鑱鼎哉!孟子不以矢石為功,揚雲不以治民益世,求仁而得,不亦可乎?」
shì rén yòu yuē: yǐn dùn zhī shì, zé wèi bù chén, yì qǐ yí jū jūn zhī dì, shí jūn gǔ hū? yì mín yuē: hé wèi qí rán hū! xī yán huí sǐ, lǔ dìng gōng jiāng gōng diào yān, shǐ rén fǎng zhòng ní. zhòng ní yuē: fán zài bāng nèi, jiē chén yě. dìng gōng nǎi shēng zì dōng jiē, xíng jūn lǐ yān. yóu cǐ lùn zhī, lǜ tǔ zhī bīn, mò fěi wáng chén kě zhī yě. zài cháo zhě chén lì yǐ bǐng shù shì, shān lín zhě xiū dé yǐ lì tān zhuó, shū tú tóng guī, jù rén chén yě. wáng zhě wú wài, tiān xià wèi jiā, rì yuè suǒ zhào, yǔ lù suǒ jí, jiē qí jìng yě. ān dé xuán xū kōng, cān jǔ liú xiá, ér shǐ zhī bù jū hū dì, bù shí hū gǔ zāi?
仕人又曰:「隱遁之士,則為不臣,亦豈宜居君之地,食君谷乎?」逸民曰:「何謂其然乎!昔顏回死,魯定公將躬吊焉,使人訪仲尼。仲尼曰:『凡在邦內,皆臣也。』定公乃升自東階,行君禮焉。由此論之,『率土之濱,莫匪王臣』可知也。在朝者陳力以秉庶事,山林者修德以厲貪濁,殊途同歸,俱人臣也。王者無外,天下為家,日月所照,雨露所及,皆其境也。安得懸虛空,餐咀流霞,而使之不居乎地,不食乎谷哉?
fū shān zhī jīn yù, shuǐ zhī zhū bèi, suī bù zài fǔ kù zhī zhōng, bù gěi zhāo xī zhī yòng, rán jiē jūn zhī cái yě. tuì shì bù jū ròu shí zhī liè, yì yóu shān shuǐ zhī wù yě, qǐ fēi guó yǒu hū? xǔ yóu bù cuàn yú sì hǎi zhī wài, sì hào bù zǒu yú bā huāng zhī biǎo yě. gù yuē: wàn bāng lí xiàn, gòng wéi dì chén. gàn mù bù hé gē shù jìng, zhú lěi jiāng chǎng, ér yǒu fān wèi zhī gōng. jīn yǐn zhě jié xíng péng bì zhī nèi, yǐ yǒng xiān wáng zhī dào, shǐ mín zhī tuì ràng, rú mò bù tì, cǐ yì yáo shùn zhī suǒ xǔ yě. xī yí qí bù shí zhōu sù, bào jiāo sǐ yú qiáo shàng, bǐ zhī kēng kēng, hé zú shī biǎo zāi?
「夫山之金玉,水之珠貝,雖不在府庫之中,不給朝夕之用,然皆君之財也。退士不居肉食之列,亦猶山水之物也,豈非國有乎?許由不竄於四海之外,四皓不走於八荒之表也。故曰:萬邦黎獻,共惟帝臣。干木不荷戈戍境,築壘疆場,而有蕃魏之功。今隱者潔行蓬蓽之內,以詠先王之道,使民知退讓,儒墨不替,此亦堯舜之所許也。昔夷齊不食周粟,鮑焦死於橋上,彼之硜硜,何足師表哉?
xī ān dì yǐ xuán xūn yù bó pìn zhōu yàn zǔ. huán dì yǐ xuán xūn yù bó pìn wéi xiū míng, shùn dì yǐ xuán xūn yù bó pìn yáng zhòng xuān, jiù bài shì zhōng, bú dào. wèi wén dì zhēng guǎn yòu ān bù zhì, yòu jiù bài guāng lù xūn, jìng bú dào nǎi zhào suǒ zài cháng bā yuè zhì yáng yī kǒu jiǔ èr hú. huán dì xuán xūn yù bó pìn píng jí rú zǐ, jiù bài tài yuán tài shǒu jí dōng hǎi xiàng, bú dào. shùn dì yǐ xuán xūn yù bó pìn fán jì gāo, bú dào nǎi zhào suǒ zài cháng yǐ bā yuè zhì yáng yī kǒu jiǔ èr hú, yòu cì jǐ zhàng, dài yǐ shī fù zhī lǐ. xiàn dì shí, zhèng kāng chéng zhōu pì jǔ xián liáng fāng zhèng mào cái, gōng fǔ shí sì pì, jiē bù jiù gōng chē zhēng zuǒ zhōng láng bó shì zhào xiāng shì zhōng dà sī nóng, jiē bù qǐ. zhāo dì gōng chē zhēng hán fú, dào cì bó wǔ shí pǐ jí yáng jiǔ. fǎ gāo qīng zài jǔ xiào lián, běn zhōu wǔ pì, gōng fǔ bā pì, jiǔ jǔ xián liáng bó shì, sān zhēng, jiē bù jiù. huán dì yǐ xuán xūn yù bó ān chē yáo lún pìn hán bó xiū, bú dào. yǐ xuán xūn yù bó ān chē yáo lún pìn qiè bó yǎ, jiù bài tài zhōng dài fū jiān wèi tài shǒu, bù qǐ. rán jiē jiàn yōu zhòng, bù jiā wēi pì yě. ruò cǐ zhū dì bāo yǐn yì zhī shì bù miù zhě, zé lǚ shàng zhī zhū huá shì wèi xiōng kù guò è, duàn kě zhī yǐ.
「昔安帝以玄纁玉帛聘周彥祖。桓帝以玄纁玉帛聘韋休明,順帝以玄纁玉帛聘楊仲宣,就拜侍中,不到。魏文帝征管幼安不至,又就拜光祿勛,竟不到;乃詔所在常八月致羊一口酒二斛。桓帝玄纁玉帛聘憑藉孺子,就拜太原太守及東海相,不到。順帝以玄纁玉帛聘樊季高,不到;乃詔所在常以八月致羊一口酒二斛,又賜几杖,待以師傅之禮。獻帝時,鄭康成州辟舉賢良方正茂才,公府十四辟,皆不就;公車徵左中郎博士趙相侍中大司農,皆不起。昭帝公車徵韓福,到;賜帛五十匹及羊酒。法高卿再舉孝廉,本州五辟,公府八辟,九舉賢良博士,三徵,皆不就。桓帝以玄纁玉帛安車軺輪聘韓伯休,不到。以玄纁玉帛安車軺輪聘妾伯雅,就拜太中大夫犍為太守,不起。然皆見優重,不加威辟也。若此諸帝褒隱逸之士不謬者,則呂尚之誅華士為凶酷過惡,斷可知矣。」
shì rén nǎi chàng rán zì shī, kǎi ěr yǒng tàn yuē: shǐ wù chāo sú zhī lǐ, fēi yōng suǒ suǒ jiàn yǐ.
仕人乃悵然自失,慨爾永嘆曰:「始悟超俗之理,非庸瑣所見矣。