guō xiù hé shì kāi mù tí pó gāo ā nà gōng hán fèng hán bǎo yè děng
郭秀 和士开 穆提婆 高阿那肱 韩凤 韩宝业等
shén zāi qí mò zhī bì xìng yě, gài shū qì yǐ jiàng wèi zhī yǒu yān. xīn lì zhuī dāo, jū tái dǐng zhī rèn zhì hūn shū mài, dàng jī héng zhī zhòng. xíng cán yān huàn cāng tóu lú ér xī yù chǒu hú qiū cí zá jì, fēng wáng zhě jiē wǔ, kāi fǔ zhě bǐ jiān. fēi zhí dú shǒu nòng chén, qiě fù duō gàn cháo zhèng. cì yǔ zhī fèi, tǎng zàng yǐ xū zhù zhóu zhī zī, bō lüè jiāng jǐn. zòng guī dǐng zhī zuò, bo shì líng zhǎng, shǔ cǐ yín hūn, wú bù wáng zhī lǐ, qí yùn duǎn cù, gù qí yí zāi. gāo zǔ shì zōng qíng cún shù zhèng, wén wǔ rèn jì, duō zhēn gàn zhī chén, wéi guō xiù xiǎo rén, yǒu lèi míng dé. tiān bǎo wǔ nián zhī hòu, suī wǎng niàn zuò kuáng, suǒ xìng zhī tú wéi zuǒ yòu qū chí, nèi wài xiè xiá, qí cháo tíng zhī shì yī bù yù wén. dà níng zhī hòu, jiān nìng jìn fán, shèng yè hóng jī, yǐ zhī diān fù. shēng mín miǎn fū bèi fā zuǒ, fēi bù xìng yě. jīn jī zhū xiōng zú wèi nìng xìng chuán yún. qí huàn zhě zhī tú, yóu shì wáng qí zhī yī wù. chǒu shēng huì jī, qiān duān wàn xù, qí shì quē ér bù shū, réng lüè cún xìng míng, fù zhī cǐ chuán zhī mò. qí dì jiā zhū nú jí hú rén yuè gōng, dāo qiè guì xìng, jīn yì chū yān.
甚哉齐末之嬖幸也,盖书契以降未之有焉。心利锥刀,居台鼎之任;智昏菽麦,当机衡之重。刑残阉宦、苍头卢儿、西域丑胡、龟兹杂伎,封王者接武,开府者比肩。非直独守弄臣,且复多干朝政。赐予之费,帑藏以虚;杼轴之资,剥掠将尽。纵龟鼎之祚,卜世灵长,属此淫昏,无不亡之理,齐运短促,固其宜哉。高祖、世宗情存庶政,文武任寄,多贞干之臣,唯郭秀小人,有累明德。天保五年之后,虽罔念作狂,所幸之徒唯左右驱驰,内外亵狎,其朝廷之事一不与闻。大宁之后,奸佞浸繁,盛业鸿基,以之颠覆。生民免夫被发左□,非不幸也。今缉诸凶族为佞幸传云。其宦者之徒,尤是亡齐之一物。丑声秽迹,千端万绪,其事阙而不书,仍略存姓名,附之此传之末。其帝家诸奴及胡人乐工,叨窃贵幸,今亦出焉。
guō xiù, fàn yáng zhuō rén. èr shì gāo zǔ wèi xíng tái yòu chéng, qīn chǒng rì lóng, duō shòu lù yí. xiù yù jí, gāo zǔ qīn lín shì zhī, wèn suǒ yù guān. nǎi qǐ wèi qī bīng shàng shū, chú shū wèi zhì ér zú. jiā wú chéng rén zǐ dì, gāo zǔ zì zhì qí zhái, qīn shǐ lù zhī qí jiā zī sù bó duō shǎo, rán hòu qù. mìng qí zi xiào yì yǔ tài yuán gōng sì xià tóng xué dú shū. chū xiù jì yáng yīn, kuáng xié lìng qí táo wáng. xiù sǐ hòu, yīn hái, gāo zǔ zhuī fèn xiù, jí rì chì xiào yì, zhōng shēn bù chǐ.
郭秀,范阳涿人。[二]事高祖为行台右丞,亲宠日隆,多受赂遗。秀遇疾,高祖亲临视之,问所欲官。乃启为七兵尚书,除书未至而卒。家无成人子弟,高祖自至其宅,亲使录知其家资粟帛多少,然后去。命其子孝义与太原公巳下同学读书。初秀忌杨愔,诳胁令其逃亡。秀死后,愔还,高祖追忿秀,即日斥孝义,终身不齿。
hé shì kāi, zì yàn tōng, qīng dōu lín zhāng rén yě. qí xiān xī yù shāng hú, běn xìng sù hé shì. fù ān, gōng mǐn shàn shì rén, shāo qiān zhōng shū shè rén. wèi xiào jìng cháng yè zhōng yǔ cháo xián jiǎng jí, mìng ān kàn dǒu bǐng suǒ zhǐ, ān dá yuē:" chén bù shí běi dǒu." gāo zǔ wén zhī, yǐ wéi chún zhí. hòu wèi yí zhōu cì shǐ.
和士开,字彦通,清都临漳人也。其先西域商胡,本姓素和氏。父安,恭敏善事人,稍迁中书舍人。魏孝静尝夜中与朝贤讲集,命安看斗柄所指,安答曰:"臣不识北斗。"高祖闻之,以为淳直。后为仪州刺史。
shì kāi yòu ér cōng huì, xuǎn wèi guó zǐ xué shēng, jiě wù jié jí, wèi tóng yè suǒ shàng. tiān bǎo chū, shì zǔ fēng zhǎng guǎng wáng, pì shì kāi fǔ xíng cān jūn. shì zǔ xìng hǎo wò shuò, shì kāi shàn yú cǐ xì, yóu shì suì yǒu sī jǔ. jiā yǐ qīng qiǎo biàn pì, yòu néng dàn hú pí pá, yīn cǐ qīn xiá. cháng wèi wáng yuē:" diàn xià fēi tiān rén yě, shì tiān dì yě." wáng yuē:" qīng fēi shì rén yě, shì shì shén yě." qí shēn xiāng ài rú cǐ. xiǎn zǔ zhī qí qīng bó, bù lìng wáng yǔ xiǎo rén xiāng qīn shàn, zé qí xì xiá guò dù, xǐ cháng chéng. hòu chú jīng jī shì cáo cān jūn, zhǎng guǎng wáng qǐng zhī yě.
士开幼而聪慧,选为国子学生,解悟捷疾,为同业所尚。天保初,世祖封长广王,辟士开府行参军。世祖性好握槊,士开善于此戏,由是遂有斯举。加以倾巧便僻,又能弹胡琵琶,因此亲狎。尝谓王曰:"殿下非天人也,是天帝也。"王曰:"卿非世人也,是世神也。"其深相爱如此。显祖知其轻薄,不令王与小人相亲善,责其戏狎过度,徙长城。后除京畿士曹参军,长广王请之也。
shì zǔ jiàn zuò, lèi chú shì zhōng, jiā kāi fǔ. zāo mǔ liú shì yōu, dì wén ér bēi wǎn, qiǎn wǔ jiàng jūn lǚ fēn yì zhái, zhòu yè fú shì, chéng fú hòu fāng hái. qí rì, dì yòu qiǎn yǐ dú chē yíng shì kāi rù nèi, dì jiàn, qīn zì wò shǒu, chuàng cè xià qì, xiǎo yù liáng jiǔ, rán hòu qiǎn hái, bìng zhū dì sì rén bìng qǐ fù běn guān. qí jiàn qīn zhòng rú cǐ. chú yòu pú yè. dì xiān huàn qì jí, yīn yǐn jiǔ zhé dà fā dòng, shì kāi měi jiàn bù cóng. shǔ dì qì jí fā, yòu yù yǐn, shì kāi lèi xià xū xī bù néng yán. dì yuē:" qīng cǐ shì bù yán zhī jiàn." yīn bù fù yǐn. yán cí róng zhǐ, jí zhū bǐ xiè, yǐ yè jì zhòu, wú fù jūn chén zhī lǐ. zhì shuō shì zǔ yún:" zì gǔ dì wáng, jǐn wèi huī jìn, yáo shùn jié zhòu, jìng fù hé yì. bì xià yí jí shào zhuàng, zì yì zuò yuè, zòng héng xíng zhī, jí shì yī rì kuài huó dí qiān nián. guó shì fēn fù dà chén, hé lǜ bù bàn, wú wéi zì qín kǔ yě." shì zǔ dà yuè. qí nián shí èr yuè, sān shì zǔ qǐn jí yú gàn shòu diàn, shì kāi rù shì yī yào. shì zǔ wèi shì kāi yǒu yī huò zhī cái, yīn qín shǔ yǐ hòu shì, lín bēng, wò shì kāi zhī shǒu yuē:" wù fù wǒ yě." réng jué yú shì kāi zhī shǒu.
世祖践祚,累除侍中,加开府。遭母刘氏忧,帝闻而悲惋,遣武□将军吕芬诣宅,昼夜扶侍,成服后方还。其日,帝又遣以犊车迎士开入内,帝见,亲自握手,怆恻下泣,晓喻良久,然后遣还,并诸弟四人并起复本官。其见亲重如此。除右仆射。帝先患气疾,因饮酒辄大发动,士开每谏不从。属帝气疾发,又欲饮,士开泪下歔欷不能言。帝曰:"卿此是不言之谏。"因不复饮。言辞容止,极诸鄙亵,以夜继昼,无复君臣之礼。至说世祖云:"自古帝王,尽为灰烬,尧、舜、桀、纣,竟复何异。陛下宜及少壮,恣意作乐,纵横行之,即是一日快活敌千年。国事分付大臣,何虑不办,无为自勤苦也。"世祖大悦。其年十二月,[三]世祖寝疾于干寿殿,士开入侍医药。世祖谓士开有伊、霍之才,殷勤属以后事,临崩,握士开之手曰:"勿负我也。"仍绝于士开之手。
hòu zhǔ yǐ shì zǔ gù tuō, shēn wěi zhàng zhī. yòu xiān de xìng yú hú tài hòu, shì yǐ mí jiàn qīn mì. zhào jùn wáng ruì yǔ lóu dìng yuǎn děng móu chū shì kāi, yǐn zhū guì rén gòng wèi jì cè. shǔ tài hòu shāng cháo guì yú qián diàn, ruì miàn chén shì kāi zuì shī, yún:" shì kāi xiān dì nòng chén, chéng hú shè shǔ, shòu nà huò huì, huì luàn gōng yè, chén děng yì wú dù kǒu, mào sǐ yǐ chén." tài hòu yuē:" xiān dì zài shí, wáng děng hé bù dào, jīn rì yù qī gū guǎ yé! dàn yǐn jiǔ, wù duō yán." ruì cí sè yù lì. huò yuē:" bù chū shì kāi, cháo yě bù dìng." ruì děng huò tóu guān yú dì, huò fú yī ér qǐ, yán cí páo bó, wú suǒ bù zhì. míng rì, ruì děng gòng yì yún lóng mén, lìng wén yáo rù zòu zhī, tài hòu bù tīng. duàn sháo hū hú zhǎng càn chuán yán, tài hòu yuē:" zǐ gōng zài bìn, shì dà sù, yù wáng děng gèng sī liang." zhào jùn wáng děng suì bìng bài xiè, gèng wú yú yán. tài hòu jí hòu zhǔ zhào jiàn wèn shì kāi, shì kāi yuē:" xiān dì guān zhī zhōng, dài chén zuì zhòng, bì xià liàng àn shǐ ěr, dà chén jiē yǒu jì yú xīn, ruò chū chén, zhèng shì jiǎn bì xià yǔ yì. yí wèi ruì děng yún: lìng shì kāi wèi zhōu, dài guò shān líng, rán hòu fā qiǎn. ruì děng wèi chén zhēn chū, bì xīn xǐ zhī." hòu zhǔ jí tài hòu rán zhī, gào ruì děng rú shì kāi zhǐ, yǐ shì kāi wèi yǎn zhōu cì shǐ. shān líng bì, ruì děng cù shì kāi jiù lù. shì kāi zài měi nǚ zhū lián jí tiáo zhū bǎo wán yǐ yì dìng yuǎn, xiè yuē:" zhū guì yù shā shì kāi, méng wáng tè cì xìng mìng, yòng zuò fāng bó. jīn yù fèng bié, jǐn jù shàng èr nǚ zǐ yī zhū lián." dìng yuǎn xǐ, wèi shì kāi yuē:" yù de hái rù bù?" shì kāi yuē:" zài nèi jiǔ, cháng bù zì ān, jīn dé chū, shí chēng běn yì, bù yuàn gèng rù, dàn qǐ wáng bǎo hù, zhǎng zuò dà zhōu cì shǐ. jīn rì yuǎn chū, yuàn dé yī cí jìn èr gōng." dìng yuǎn xǔ zhī. shì kāi yóu shì de jiàn tài hòu jí hòu zhǔ, jìn shuō yuē:" xiān dì yī dàn dēng xiá, chén kuì bù néng zì sǐ. guān cháo guì shì yù yǐ bì xià wèi gàn míng. chén chū zhī hòu, bì yǒu dà biàn, fù hé miàn jiàn xiān dì yú dì xià." yīn tòng kū. dì jí tài hòu jiē qì, wèn jì jiāng ān chū. shì kāi yuē:" chén yǐ dé rù, fù hé suǒ lǜ, zhèng xū shù xíng zhào shū ěr." yú shì zhào chū dìng yuǎn qīng zhōu cì shǐ, zé zhào jùn wáng ruì yǐ bù chén zhī zuì, zhào rù ér shā zhī. fù chú shì kāi shì zhōng yòu pú yè. dìng yuǎn guī shì kāi suǒ yí, jiā yǐ yú zhēn lù zhī. wǔ píng yuán nián, fēng huái yáng wáng, chú shàng shū lìng lù shàng shū shì, fù běn guān xī dé rú gù.
后主以世祖顾托,深委仗之。又先得幸于胡太后,是以弥见亲密。赵郡王叡与娄定远等谋出士开,引诸贵人共为计策。属太后觞朝贵于前殿,叡面陈士开罪失,云:"士开先帝弄臣,城狐社鼠,受纳货贿,秽乱宫掖,臣等义无杜口,冒死以陈。"太后曰:"先帝在时,王等何不道,今日欲欺孤寡耶!但饮酒,勿多言。"叡词色愈厉。或曰:"不出士开,朝野不定。"叡等或投冠于地,或拂衣而起,言词咆勃,无所不至。明日,叡等共诣云龙门,令文遥入奏之,太后不听。段韶呼胡长粲传言,太后曰:"梓宫在殡,事大□速,欲王等更思量。"赵郡王等遂并拜谢,更无余言。太后及后主召见问士开,士开曰:"先帝□官之中,待臣最重,陛下谅闇始尔,大臣皆有觊觎心,若出臣,正是剪陛下羽翼。宜谓叡等云:『令士开为州,待过山陵,然后发遣。』叡等谓臣真出,必心喜之。"后主及太后然之,告叡等如士开旨,以士开为兖州刺史。山陵毕,叡等促士开就路。士开载美女珠帘及条诸宝玩以诣定远,谢曰:"诸贵欲杀士开,蒙王特赐性命,用作方伯。今欲奉别,谨具上二女子、一珠帘。"定远喜,谓士开曰:"欲得还入不?"士开曰:"在内久,常不自安,今得出,实称本意,不愿更入,但乞王保护,长作大州刺史。今日远出,愿得一辞觐二宫。"定远许之。士开由是得见太后及后主,进说曰:"先帝一旦登遐,臣愧不能自死。观朝贵势欲以陛下为干明。臣出之后,必有大变,复何面见先帝于地下。"因恸哭。帝及太后皆泣,问计将安出。士开曰:"臣已得入,复何所虑,正须数行诏书耳。"于是诏出定远青州刺史,责赵郡王叡以不臣之罪,召入而杀之。复除士开侍中、右仆射。定远归士开所遗,加以余珍赂之。武平元年,封淮阳王,除尚书令、录尚书事,复本官悉得如故。
shì zǔ shí, héng lìng shì kāi yǔ tài hòu wò shuò, yòu chū rù wò nèi wú fù qī xiàn, suì yǔ tài hòu wèi luàn. jí shì zǔ bēng hòu, mí zì fàng zì, láng yá wáng yǎn è zhī, yǔ lǐng jūn shè dí fú lián shì zhōng féng zi cóng yù shǐ wáng zǐ yí wǔ gāo shě luò děng móu zhū zhī. fú lián fā jīng jī jūn shì, tiē shén wǔ qiān qiū mén wài, bìng sī yuē shù, bù tīng shì kāi rù diàn. qí nián qī yuè èr shí wǔ rì dàn, sì shì kāi yī shì zǎo cān, fú lián qián bǎ shì kāi shǒu yuē:" jīn yǒu yī dà hǎo shì." wáng zǐ yí biàn shòu yī hán, yún:" yǒu lìng wáng xiàng tái." qiǎn bīng shì fáng sòng, jìn yú zhì shū shì yù tīng shì. yǎn qiǎn dū du féng yǒng luò jiù tái zhǎn zhī, shí nián sì shí bā, bù lù qí jiā kǒu. hòu zhū yǎn děng. shàng āi dào, bù shì shì shù rì, zhuī yì bù yǐ. zhào qǐ fù qí zǐ dào shèng wèi cháng shì, yòu qí dì shì xiū rù nèi xǐng cān diǎn jī mì, wǔ zhào zèng shì kāi jiǎ huáng yuè shí zhōu zhū jūn shì zuǒ chéng xiàng tài zǎi rú gù. liù
世祖时,恒令士开与太后握槊,又出入卧内无复期限,遂与太后为乱。及世祖崩后,弥自放恣,琅邪王俨恶之,与领军厍狄伏连、侍中冯子琮、御史王子宜、武□高舍洛等谋诛之。伏连发京畿军士,帖神武、千秋门外,并私约束,不听士开入殿。其年七月二十五日旦,[四]士开依式早参,伏连前把士开手曰:"今有一大好事。"王子宜便授一函,云:"有□令王向台。"遣兵士防送,禁于治书侍御厅事。俨遣都督冯永洛就台斩之,时年四十八,簿录其家口。后诛俨等。上哀悼,不视事数日,追忆不已。诏起复其子道盛为常侍,又□其弟士休入内省参典机密,[五]诏赠士开假黄钺、十州诸军事、左丞相、太宰如故。[六]
shì kāi xìng yōng bǐ, bù kuī shū chuán, fā yán tǔ lùn, wéi yǐ chǎn mèi zì zī. hé qīng tiān tǒng yǐ hòu, wēi quán zhuǎn shèng, fù shāng dà jiǎ zhāo xī tián mén, cháo shì bù zhī lián chǐ zhě duō xiāng fù huì, shèn zhě wèi qí jiǎ zǐ, yǔ shì dào xiǎo rén tóng zài kūn jì háng liè. yòu yǒu yī rén shì, zēng shēn shì kāi, zhí jí. yī rén yún:" wáng shāng hán jí zhòng, jìn yào wú, yīng fú huáng lóng tāng." shì kāi yǒu nán sè. shì rén yún:" cǐ wù shén yì yǔ, wáng bù xū yí huò, qǐng wèi wáng xiān cháng zhī." yī jǔ biàn jǐn. shì kāi shēn gǎn cǐ xīn, wèi zhī qiáng fú, suì dé hàn bìng yù. qí shì qīng cháo tíng yě rú cǐ. suī yǐ zuǒ dào shì zhī zhě, bù wèn xián yú wú bù jìn zhuó ér yǐ zhèng lǐ gàn wǔ zhě, yì pō néng shě zhī. shì kāi jiàn rén jiāng jiā xíng lù, duō suǒ yíng jiù, jì dé miǎn zuì, jí mìng fěng yù, zé qí zhēn bǎo, wèi zhī shú mìng wù. suī yǒu quán jì, jiē fēi zhí dào yún.
士开□性庸鄙,不窥书传,发言吐论,惟以谄媚自资。河清、天统以后,威权转盛,富商大贾朝夕填门,朝士不知廉耻者多相附会,甚者为其假子,与市道小人同在昆季行列。又有一人士,曾参士开,值疾。医人云:"王伤寒极重,进药无□,应服黄龙汤。"士开有难色。是人云:"此物甚易与,王不须疑惑,请为王先尝之。"一举便尽。士开深感此心,为之强服,遂得汗病愈。其势倾朝廷也如此。虽以左道事之者,不问贤愚无不进擢;而以正理干忤者,亦颇能舍之。士开见人将加刑戮,多所营救,既得免罪,即命讽喻,责其珍宝,谓之赎命物。虽有全济,皆非直道云。
mù tí pó, běn xìng luò, hàn yáng rén yě. fù chāo, yǐ móu pàn fú zhū. tí pó mǔ lù lìng xuān cháng pèi rù yè tíng, hòu zhǔ qiǎng bǎo zhī zhōng, lìng qí jū yǎng, wèi zhī gàn ā nǎi, suì dà wéi hú hòu suǒ nì ài. lìng xuān jiān qiǎo duō jī biàn, qǔ mèi bǎi duān, gōng yè zhī zhōng, dú shàn wēi fú. tiān tǒng chū, zòu yǐn tí pó rù shì hòu zhǔ, zhāo xī zuǒ yòu, dà bèi qīn xiá, xī xì chǒu xiè, wú suǒ bù wéi. chǒng yù mí lóng, guān jué bù zhī jì jí, suì zhì lù shàng shū shì, fēng chéng yáng wáng. lìng xuān yòu nìng mèi, mù zhāo yí yǎng zhī wèi mǔ, shì yǐ tí pó gǎi xìng mù shì. jí mù hòu lì, lìng xuān hào yuē tài jī, cǐ jí qí cháo huáng hòu mǔ shì zhī wèi hào yě, shì dì yī pǐn, bān zài cháng gōng zhǔ zhī shàng. zì wǔ píng zhī hòu, lìng xuān mǔ zǐ shì qīng nèi wài yǐ. yōng liè zhī tú jiē chóng jì bǐng qì yān. zì wài shā shēng yǔ duó bù kě jìn yán. jìn zhōu jūn bài, hòu zhǔ hái yè, tí pó bēn tóu zhōu jūn, lìng xuān zì shā, zǐ sūn dà xiǎo jiē qì shì, jí mò qí jiā.
穆提婆,本姓骆,汉阳人也。父超,以谋叛伏诛。提婆母陆令萱尝配入掖庭,后主襁褓之中,令其鞠养,谓之干阿妳,遂大为胡后所昵爱。令萱奸巧多机辩,取媚百端,宫掖之中,独擅威福。天统初,奏引提婆入侍后主,朝夕左右,大被亲狎,嬉戏丑亵,无所不为。宠遇弥隆,官爵不知纪极,遂至录尚书事,封城阳王。令萱又佞媚,穆昭仪养之为母,是以提婆改姓穆氏。及穆后立,令萱号曰太姬,此即齐朝皇后母氏之位号也,视第一品,班在长公主之上。自武平之后,令萱母子势倾内外矣。庸劣之徒皆重迹屏气焉。自外杀生予夺不可尽言。晋州军败,后主还邺,提婆奔投周军,令萱自杀,子孙大小皆弃市,籍没其家。
gāo ā nà gōng, shàn wú rén yě. qí fù shì guì, cóng gāo zǔ qǐ yì. nà gōng wèi kù diǎn, qī cóng zhēng tǎo, yǐ gōng qín zhuó wèi wǔ jiàng jūn. gōng miào yú qí shè, biàn pì shàn shì rén, měi yàn shè zhī cì, dà wéi shì zǔ suǒ ài zhòng. yòu chǎn yuè hé shì kāi, yóu xiāng xiè xiá, shì kāi měi wèi zhī yán, mí jiàn qīn dài. hòu zhǔ jí wèi, lèi qiān bìng shěng shàng shū zuǒ pú yè, fēng huái yīn wáng, yòu chú bìng shěng shàng shū lìng.
高阿那肱,善无人也。其父市贵,从高祖起义。那肱为库典,[七]从征讨,以功勤擢为武□将军。肱妙于骑射,便僻善事人,每宴射之次,大为世祖所爱重。又谄悦和士开,尤相亵狎,士开每为之言,弥见亲待。后主即位,累迁并省尚书左仆射,封淮阴王,又除并省尚书令。
gōng cái jì yōng liè, bù shè wén shǐ, shí yòng yóu zài shì kāi zhī xià, ér jiān qiǎo jì shù yì bù dǎi shì kāi. jì wèi shì zǔ suǒ xìng, duō lìng zài dōng gōng shì hòu zhǔ, suǒ yǐ dà bèi chǒng yù. shì kāi sǐ hòu, hòu zhǔ wèi qí shí dù zú jì shì kāi, suì zhì wèi zǎi fǔ. wǔ píng sì nián, lìng qí lù shàng shū shì, yòu zǒng zhī wài bīng jí nèi xǐng jī mì. shàng shū láng zhōng yuán shī cháng zī gōng yún:" lóng jiàn, dāng yú." wèn shī yún:" hé chǔ lóng jiàn? zuò hé wù yán sè?" shī yún:" cǐ shì lóng xīng jiàn, xū yú jì, fēi shì zhēn lóng jiàn." gōng yún:" hàn ér qiáng zhī xīng xiù!" qí qiáng miàn rú cǐ. yòu wèi yòu chéng xiàng, yú rú gù.
肱才伎庸劣,不涉文史,识用尤在士开之下,而奸巧计数亦不逮士开。既为世祖所幸,多令在东宫侍后主,所以大被宠遇。士开死后,后主谓其识度足继士开,遂致位宰辅。武平四年,令其录尚书事,又总知外兵及内省机密。尚书郎中源师尝谘肱云:"龙见,当雩。"问师云:"何处龙见?作何物颜色?"师云:"此是龙星见,须雩祭,非是真龙见。"肱云:"汉儿强知星宿!"其墙面如此。又为右丞相,余如故。
zhōu shī bī píng yáng, hòu zhǔ yú tiān chí xiào liè, jìn zhōu pín qiǎn chí zòu, cóng dàn zhì wǔ, yì mǎ sān zhì, gōng yún:" dà jiā zhèng zuò yuè, hé jí zòu wén." zhì mù, shǐ gèng zhì, yún:" píng yáng chéng yǐ xiàn, zéi fāng zhì." nǎi zòu zhī. míng zǎo dàn, jí yù yǐn jūn, shū fēi yòu qǐng gèng hé yī wéi. jí jūn fù jìn zhōu, lìng gōng lǜ qián jūn xiān jìn, réng zǒng jié dù zhū jūn. hòu zhǔ wèi gōng yuē:" zhàn shì yé, bù zhàn shì yé?" gōng yuē:" wù zhàn, shǒu gāo liáng qiáo." ān tǔ gēn yuē:" yī bà zi zéi, mǎ shàng cì qǔ zhì fén hé zhōng." bā dì yì wèi jué. zhū nèi cān yuē:" bǐ yì tiān zǐ, wǒ yì tiān zǐ, bǐ shàng néng yuǎn lái, wǒ hé wéi shǒu shì ruò?" dì yuē:" cǐ yán shì yě." yú shì jiàn jìn. tí pó guān zhàn, dōng piān pō yǒu tuì zhě, tí pó qù yuē:" dà jiā qù! dà jiā qù!" dì yǐ shū fēi bēn gāo liáng guān. kāi fǔ xī zhǎng jiàn yuē: jiǔ" bàn jìn bàn tuì, zhàn zhī cháng tǐ, jīn bīng quán zhěng, wèi yǒu shāng bài, bì xià shě cǐ ān zhī? yù mǎ yī dòng, rén qíng jīng luàn, qiě sù hái ān wèi zhī." wǔ zhāng cháng shān zì hòu zhì, yì yuē:" jūn xún shōu huí, shén zhěng dùn, wéi chéng bīng yì bù dòng, zhì zūn yí huí, bù xìn chén yán, qǐ jiāng nèi cān wǎng shì." dì jiāng cóng zhī. tí pó yǐn dì zhǒu yuē:" cǐ yán nán xìn." dì suì běi chí. yǒu jūn shì gào chēng nà gōng qiǎn chén zhāo yǐn xī jūn, jīn gù wén zòu. hòu zhǔ lìng shì zhōng hú lǜ xiào qīng jiǎn jiào, xiào qīng yún:" cǐ rén wàng yǔ." hái zhì jìn, nà gōng fù xīn gào gōng móu fǎn, yòu yǐ wéi wàng, zhǎn zhī. nǎi diān pèi hái yè, shì táo sàn, wéi nà gōng jí nèi guān shù shí qí cóng xíng.
周师逼平阳,后主于天池校猎,晋州频遣驰奏,从旦至午,驿马三至,肱云:"大家正作乐,何急奏闻。"至暮,使更至,云:"平阳城已陷,贼方至。"乃奏知。明早旦,即欲引军,淑妃又请更合一围。及军赴晋州,令肱率前军先进,仍总节度诸军。后主谓肱曰:"战是耶,不战是耶?"肱曰:"勿战,□守高梁桥。"安吐根曰:"一把子贼,马上刺取掷□汾河中。"[八]帝意未决。诸内参曰:"彼亦天子,我亦天子,彼尚能远来,我何为守示弱?"帝曰:"此言是也。"于是渐进。提婆观战,东偏颇有退者,提婆去曰:"大家去!大家去!"帝以淑妃奔高梁关。开府奚长谏曰:[九]"半进半退,战之常体,今兵□全整,未有伤败,陛下舍此安之?御马一动,人情惊乱,且速还安慰之。"武□张常山自后至,亦曰:"军寻收回,甚整顿,围城兵亦不动,至尊宜回,不信臣言,乞将内参往视。"帝将从之。提婆引帝肘曰:"此言难信。"帝遂北驰。有军士告称那肱遣臣招引西军,今故闻奏。后主令侍中斛律孝卿检校,孝卿云:"此人妄语。"还至晋,那肱腹心告肱谋反,又以为妄,斩之。乃颠沛还邺,侍□逃散,唯那肱及内官数十骑从行。
hòu zhǔ zǒu dù tài xíng hòu, nà gōng yǐ shù qiān rén tóu jì zhōu guān, réng qiǎn chān hòu. měi zòu:" zhōu jūn wèi zhì, qiě zài qīng zhōu jí bīng, wèi xū nán xíng." jí zhōu jiāng jūn yù chí jiǒng zhì guān, yī gōng suì jiàng. shí rén jiē yún gōng biǎo zhōu wǔ, bì yǎng shēng zhì qí zhǔ, gù bù sù bào bīng zhì, shǐ hòu zhǔ bèi qín. gōng zhì cháng ān, shòu dà jiàng jūn, fēng gōng, wèi lóng zhōu cì shǐ, zhū. chū tiān bǎo zhōng, xiǎn zǔ zì jìn yáng hái yè, yáng yú sēng ā tū shī yú lù zhōng dà jiào, hū xiǎn zǔ xìng míng yún:" ā nà zhōng pò nǐ guó." shì shí rú rú zhǔ ā nà zài sài běi qiáng shèng, xiǎn zǔ yóu jì zhī, suǒ yǐ měi suì tǎo jī, hòu wáng qí zhě suì shǔ ā nà gōng yún. suī zuò" gōng" zì, shì rén jiē chēng wéi"" yīn, sī gù" wáng qín zhě hú", gài xuán dìng yú yǎo míng yě.
后主走度太行后,那肱以数千人投济州关,仍遣觇候。每奏:"周军未至,且在青州集兵,未须南行。"及周将军尉迟迥至关,[一○]肱遂降。时人皆云肱表□周武,必仰生致齐主,故不速报兵至,使后主被擒。肱至长安,授大将军,封公,为隆州刺史,诛。初天保中,显祖自晋阳还邺,阳愚僧阿秃师于路中大叫,呼显祖姓名云:"阿那终破你国。"是时茹茹主阿那在塞北强盛,显祖尤忌之,所以每岁讨击,后亡齐者遂属阿那肱云。虽作"肱"字,世人皆称为""音,斯固"亡秦者胡",盖悬定于窈冥也。
hán fèng, zì cháng luán, chāng lí rén yě. fù yǒng xīng, qīng zhōu cì shǐ. fèng shǎo ér cōng chá, yǒu lǚ lì, shàn qí shè. shāo qiān dū dū, hòu zhǔ jū dōng gōng, nián yòu zhì, shì zǔ jiǎn dū du èr shí rén sòng lìng shì, fèng zài qí shù. hòu zhǔ qīn jiù zhōng qiān fèng shǒu yuē:" dū du kàn ér lái." yīn cǐ bèi shí, shù huàn gòng xì.
韩凤,字长鸾,昌黎人也。父永兴,青州刺史。凤少而聪察,有膂力,善骑射。稍迁都督,后主居东宫,年幼稚,世祖简都督二十人送令侍□,凤在其数。后主亲就□中牵凤手曰:"都督看儿来。"因此被识,数唤共戏。
hòu zhǔ jí wèi, lèi qiān shì zhōng lǐng jūn, zǒng zhī nèi xǐng jī mì. zǔ tǐng céng yǔ fèng yú hòu zhǔ qián lùn shì. tǐng yǔ fèng yún:" qiáng gōng cháng máo wú róng xiāng xiè, jūn guó móu suàn, hé yóu de zhēng." fèng dá yuē:" gè chū yì jiàn, qǐ zài wén wǔ yōu liè." fēng chāng lí jùn wáng. nán bǎo rén shàng gōng zhǔ, yī yī zài jìn yáng cì dì yī qū, qí gōng zhǔ shēng nán chāng mǎn yuè, jià xìng fèng zhái, yàn huì jǐn rì. jūn guó yào mì. wú bù jīng shǒu, yǔ gāo ā nà gōng mù tí pó gòng chǔ héng zhóu, hào yuē sān guì, sǔn guó hài zhèng, rì yuè zī shén. shòu yáng xiàn méi, fèng yǔ mù tí pó wén gào bài, wò shuò bù chuò, yuē:" tā jiā wù, cóng tā qù." hòu dì shǐ yú lí yáng lín hé zhù chéng shù, yuē:" jí shí qiě shǒu cǐ zuò qiū cí guó zǐ, gèng kě lián rén shēng rú jì, wéi dāng háng lè, hé yīn chóu wèi?" jūn chén yìng hè ruò cǐ. qí dì wàn suì, jí èr zi bǎo xíng bǎo xìn bìng kāi fǔ yí tóng. bǎo xìn shàng gōng zhǔ, jià fù xìng qí zhái, qīn qī xián méng guān shǎng.
后主即位,累迁侍中、领军,总知内省机密。祖珽曾与凤于后主前论事。珽语凤云:"强弓长矛无容相谢,军国谋算,何由得争。"凤答曰:"各出意见,岂在文武优劣。"封昌黎郡王。男宝仁尚公主,[一一]在晋阳赐第一区,其公主生男昌满月,驾幸凤宅,宴会尽日。军国要密。无不经手,与高阿那肱、穆提婆共处衡轴,号曰三贵,损国害政,日月滋甚。寿阳陷没,凤与穆提婆闻告败,握槊不辍,曰:"他家物,从他去。"后帝使于黎阳临河筑城戍,曰:"急时且守此作龟兹国子,更可怜人生如寄,唯当行乐,何因愁为?"君臣应和若此。其弟万岁,及二子宝行、宝信并开府仪同。宝信尚公主,驾复幸其宅,亲戚咸蒙官赏。
fèng mǔ xiān yú, duàn xiào yán zhī cóng mǔ zǐ zǐ yě, wèi cǐ piān xiāng cān fù, zòu qiǎn jiān zào jìn yáng gōng. chén dé xìn chí yì jiǎn xíng, jiàn xiào yán yì guān fū jiàng zì yíng zhái, jí yǔ yún:" pú yè wèi zhì zūn qǐ tái diàn wèi qì, hé róng xiān zì yíng zào?" fèng jí mù tí pó yì qiǎn xiào yán fēn gōng jiàng wèi jǐ zào zhái, dé xìn hái jù zòu wén. jí xìng jìn yáng, yòu yǐ guān mǎ yǔ tā rén chéng qí. shàng yīn cǐ fā fèn, yǔ tí pó bìng chú míng, yì bù lù qí zuì. réng huǐ qí zhái, gōng zhǔ lí hūn. fù bèi qiǎn xiàng yè lì bù mén cān. jí hòu zhǔ jìn yáng zǒu hái, bèi rù nèi, xún zhào fù jué. cóng hòu zhǔ zǒu dù hé, dào qīng zhōu, bìng wèi zhōu jūn suǒ huò.
凤母鲜于,段孝言之从母子姊也,为此偏相参附,奏遣监造晋阳宫。陈德信驰驿检行,见孝言役官夫匠自营宅,即语云:"仆射为至尊起台殿未讫,何容先自营造?"凤及穆提婆亦遣孝言分工匠为己造宅,德信还具奏闻。及幸晋阳,又以官马与他人乘骑。上因此发忿,与提婆并除名,亦不露其罪。仍毁其宅,公主离婚。复被遣向邺吏部门参。及后主晋阳走还,被□入内,寻诏复爵。从后主走度河,到青州,并为周军所获。
fèng yú quán yào zhī zhōng, yóu jí rén shì, cuī jì shū děng kù, jiē fèng suǒ wéi. měi cháo shì zī shì, mò gǎn yǎng shì, dòng zhì hē chì, zhé lì yún:" gǒu hàn dà bù kě nài, wéi xū shā." ruò jiàn wǔ zhí, suī yǎng mò pǐn yì róng xià zhī. shì suí, wèi zhōng yú lǒng zhōu cì shǐ.
凤于权要之中,尤嫉人士,崔季舒等□酷,皆凤所为。每朝士谘事,莫敢仰视,动致呵叱,辄詈云:"狗汉大不可耐,唯须杀□。"若见武职,虽□养末品亦容下之。仕隋,位终于陇州刺史。
hán bǎo yè lú lēi chā qí shào, bìng gāo zǔ jiù zuǒ yòu, yī èr wéi mén yān qū shǐ, bù bèi ēn yù. lì tiān bǎo huáng jiàn zhī cháo, yì bù zhì chǒng xìng, dàn jiàn yǒu zhí rèn. bǎo yè zhì zhǎng qiū qīng, lēi chā děng huò wèi zhōng cháng shì. shì zǔ shí yǒu cáo wén biāo dèng zhǎng yóng bèi, yì yǒu zhì yí tóng shí gàn zhě, wéi zhǎng yóng wǔ píng zhōng rèn cān zǎi xiàng, gàn yù cháo quán. hòu bǎo yè lēi chā qí shào zi zhēng bìng fēng wáng, bù guò qīn bào. yú hòu zhǔ zhī cháo, yǒu chén dé xìn děng shù shí rén, bìng sì qí jiān nìng, bài zhèng nüè rén, gǔ jīn wèi yǒu. duō shòu kāi fǔ, hǎn zhǐ yí tóng, yì yǒu jiā guāng lù dài fu, jīn zhāng zǐ shòu zhě. duō dài shì zhōng zhōng cháng shì, yī sān cǐ èr zhí nǎi shù shí rén, yòu jiē fēng wáng kāi fǔ. héng chū rù mén jìn, wǎng lái yuán yuàn, qū shì zuǒ yòu, tōng xiāo lèi rì. chéng hòu yán sè, jìng jìn chǎn yú, mò bù fā yán dòng yì, duō huì shēn zhǐ. yī xì zhī shǎng, dòng yú jù wàn, qiū shān zhī jī, tān lìn wú yàn. yóu yǐ bō sī gǒu wèi yí tóng jùn jūn, fēn qí gàn lù. shén shòu mén wài yǒu zhāo guì qì xī zhī suǒ, shí rén hào wèi jiě xiè tīng. zhū yān huò zài nèi duō rì, zàn fàng guī xiū, suǒ chéng zhī mǎ qiān zhì shén shòu mén jiē, rán hòu shēng qí, fēi biān jìng zǒu, shù shí wèi, mǎ chén bì bèn. zhū cháo guì yuán zhì táng zhào hán luò jiē yǐn tīng qū bì, bù gǎn wéi yán.
韩宝业、卢勒叉、齐绍,并高祖旧左右,[一二]唯门阉驱使,不被恩遇。历天保、皇建之朝,亦不至宠幸,但渐有职任。宝业至长秋卿,勒叉等或为中常侍。世祖时有曹文摽、邓长颙辈,亦有至仪同食干者,唯长颙武平中任参宰相,干预朝权。后宝业、勒叉、齐绍、子征并封王,不过侵暴。于后主之朝,有陈德信等数十人,并肆其奸佞,败政虐人,古今未有。多授开府,罕止仪同,亦有加光禄大夫,金章紫绶者。多带侍中、中常侍,[一三]此二职乃数十人,又皆封王、开府。恒出入门禁,往来园苑,趋侍左右,通宵累日。承候颜色,竞进谄谀,莫不发言动意,多会深旨。一戏之赏,动踰巨万,丘山之积,贪吝无厌。犹以波斯狗为仪同、郡君,分其干禄。神兽门外有朝贵憩息之所,时人号为解卸厅。诸阉或在内多日,暂放归休,所乘之马牵至神兽门阶,然后升骑,飞鞭竞走,数十为□,马尘必坌。诸朝贵爰至唐、赵、韩、骆皆隐听趋避,不敢为言。
gāo zǔ shí yǒu cāng tóu chén shān tí gài fēng lè liú táo zhī děng shù shí rén, jù qū chí biàn pì, pō méng ēn yù. tiān bǎo dà níng zhī cháo, jiàn yǐ guì shèng, zhì wǔ píng shí jiē yǐ kāi fǔ fēng wáng, qí bù jí wǔ píng zhě zé zhuī zèng wáng jué.
高祖时有苍头陈山提、盖丰乐、刘桃枝等数十人,俱驱驰便僻,颇蒙恩遇。天保、大宁之朝,渐以贵盛,至武平时皆以开府、封王,其不及武平者则追赠王爵。
yòu yǒu hé hǎi jí zi hóng zhēn jiē wèi wáng, yī sì yóu wéi qīn yào. hóng zhēn wǔ nòng quán shì, yù yù mài guān. yòu yǒu shǐ chǒu duō zhī tú hú xiǎo ér děng shù shí, yī wǔ xián néng wǔ gōng gē, yì zhì yí tóng kāi fǔ fēng wáng. zhū huàn zhě yóu yǐ gōng yè qū chí, biàn fán zuǒ yòu, jiàn yīn nì xiá, yǐ zhì dà guān. cāng tóu shǐ zì jiā rén, qíng jì shēn mì, jí yú hòu zhǔ, zé shì xiān cháo jiù rén, yǐ qín jiù zhī láo, zhì cǐ dāo qiè. zhì yú hú xiǎo ér děng yǎn bí shēn xiǎn, yī wú kě yòng, fēi lǐ ài hào, pái tū cháo guì, yóu wéi rén shì zhī suǒ jí è. qí yǐ yīn yuè zhì dà guān zhě: shěn guò ér guān zhì kāi fǔ yí tóng, wáng cháng tōng nián shí sì wǔ, biàn jiǎ jié tōng zhōu cì shǐ.
又有何海及子洪珍皆为王,[一四]尤为亲要。洪珍侮弄权势,鬻狱卖官。又有史丑多之徒胡小儿等数十,[一五]咸能舞工歌,亦至仪同开府、封王。诸宦者犹以宫掖驱驰,便烦左右,渐因昵狎,以至大官。苍头始自家人,情寄深密,及于后主,则是先朝旧人,以勤旧之劳,致此叨窃。至于胡小儿等眼鼻深崄,一无可用,非理爱好,排突朝贵,尤为人士之所疾恶。其以音乐至大官者:沈过儿官至开府仪同,王长通年十四五,便假节通州刺史。
shí yòu yǒu kāi fǔ xuē róng zōng, cháng zì yún néng shǐ guǐ. jí zhōu bīng zhī bī, yán yú hòu zhǔ yuē:" chén yǐ fā qiǎn hú lǜ míng yuè jiāng dà bīng zài qián qù." dì xìn zhī. jīng gǔ, róng zōng wèi shè rén yuán xíng gōng shì shuí, xíng gōng xì zhī yuē:" lín zōng." fù wèn lín zōng shì shuí, xíng gōng yuē:" guō yuán zhēn fù." róng zōng qián zòu yuē:" chén xiàng jiàn guō lín zōng cóng chū, dà mào, jí mò xuē, chā mǎ biān, wèn chén wǒ ā zhēn lái bù." shì shí wàng duō jiē lèi cǐ.
时又有开府薛荣宗,常自云能使鬼。及周兵之逼,言于后主曰:"臣已发遣斛律明月将大兵在前去。"帝信之。经古□,荣宗谓舍人元行恭是谁□,行恭戏之曰:"林宗□。"复问林宗是谁,行恭曰:"郭元贞父。"荣宗前奏曰:"臣向见郭林宗从□出,□大帽,吉莫靴,插马鞭,问臣『我阿贞来不』。"是时□妄多皆类此。
zàn yuē: wēi wáng zhī zuò, hūn luàn zhī cháo, xiǎo rén dào cháng, jūn zǐ dào xiāo.
赞曰:危亡之祚,昏乱之朝,小人道长,君子道消。
jiào kān jì
校勘记
yī běi qí shū juàn wǔ shí àn cǐ juǎn qián yǒu xù, hòu yǒu zàn, chēng qí dì miào hào. qián shì xiào yì juǎn sān yī rèn wéi shì běi qí shū yuán wén. dàn zhū chuán nèi róng jī běn shàng bù chū běi shǐ suǒ yǒu, qiě jiào běi shǐ jiǎn lüè, liǎng xiāng bǐ jiào, shān jié hén jī xiǎn zhù, bìng yǒu shān jié bù dàng zhī chù. dàn qí zhōng yě yǒu yì chū běi shǐ de zì jù, qí xù yǔ běi shǐ ēn xìng chuán xù chū rù jiào duō, zàn zé běi shǐ suǒ wú. yí cǐ juǎn réng chū zì gāo shì xiǎo shǐ zhī lèi shǐ chāo. zhè zhǒng shǐ chāo jī běn shàng yǐ běi shǐ juǎn jiǔ èr ēn xìng chuán zhōng xiāng guān zhū chuán wéi zhǔ, gǎi dì hào wèi miào hào, ér jiā shang běi qí shū xù zàn, chā rù běi qí shū de gè bié zì jù, bìng fēi zhí lù běi qí shū yuán wén.
[一] 北齐书卷五十 按此卷前有序,后有赞,称齐帝庙号。钱氏孝异卷三一认为是北齐书原文。但诸传内容基本上不出北史所有,且较北史简略,两相比较,删节痕迹显著,并有删节不当之处。但其中也有溢出北史的字句,其序与北史恩幸传序出入较多,赞则北史所无。疑此卷仍出自高氏小史之类史钞。这种史钞基本上以北史卷九二恩幸传中相关诸传为主,改帝号为庙号,而加上北齐书序赞,插入北齐书的个别字句,并非直录北齐书原文。
èr fàn yáng zhuō rén zhū běn" zhuō" xià yǎn" jùn" zì, jīn jù běi shǐ juǎn jiǔ èr guō xiù chuán shān.
[二] 范阳涿人 诸本"涿"下衍"郡"字,今据北史卷九二郭秀传删。
sān qí nián shí èr yuè běi shǐ juǎn jiǔ èr hé shì kāi chuán wú" qí nián shí èr yuè" wǔ zì. àn běi shǐ shàng wén zài tiān tǒng sì nián shì kāi lì guān, cǐ zhuàn lüè qù, hū biāo" qí nián", bù zhī dào jiū shì nǎ yī nián. cǐ wǔ zì yí shì zhāi zì běi qí shū, wàng qù qián wén shān jié.
[三] 其年十二月 北史卷九二和士开传无"其年十二月"五字。按北史上文载天统四年士开历官,此传略去,忽标"其年",不知道究是哪一年。此五字疑是摘自北齐书,□忘去前文删节。
sì qí nián qī yuè èr shí wǔ rì dàn běi shǐ juǎn jiǔ èr wú cǐ jù. àn cǐ chéng shàng wén wǔ píng yuán nián," qí nián" zì jí zhǐ wǔ píng yuán nián, dàn shì kāi bèi shā shí zài wǔ píng èr nián qī yuè, jiàn juǎn bā hòu zhǔ jì bǔ juǎn yī èr láng yá wáng yǎn chuán bǔ. zhè yòu shì jù běi qí shū chā rù cǐ jù, wàng qián wén méi yǒu jì wǔ píng èr nián běi qí shū yuán wén dāng yǒu, zhì yǒu cǐ wù.
[四] 其年七月二十五日旦 北史卷九二无此句。按此承上文武平元年,"其年"自即指武平元年,但士开被杀实在武平二年七月,见卷八后主纪补、卷一二琅邪王俨传补。这又是据北齐书插入此句,忘□前文没有记武平二年北齐书原文当有,致有此误。
wǔ yòu qí dì shì xiū rù nèi xǐng cān diǎn jī mì zhū běn" xiū" zuò" pī", běi shǐ juǎn jiǔ èr zuò" xiū". àn hé shì xiū, jiàn běn shū juàn bā hòu zhǔ jì bǔ wǔ píng sì nián sān yuè, běi shǐ juǎn wǔ wǔ féng zi cóng chuán. běn shū juàn sì féng zi cóng chuán bǔ zuò" xiū", nǎi shuāng míng dān chēng." pī" zì é, jīn jù běi shǐ gǎi.
[五] 又□其弟士休入内省参典机密 诸本"休"作"伾",北史卷九二作"休"。按和士休,见本书卷八后主纪补武平四年三月,北史卷五五冯子琮传。本书卷四○冯子琮传补作"休",乃双名单称。"伾"字讹,今据北史改。
liù zhào zèng shì kāi jiǎ huáng yuè shí zhōu zhū jūn shì zuǒ chéng xiàng tài zǎi rú gù běi shǐ juǎn jiǔ èr zuò" zhào zèng shì kāi jiǎ huáng yuè yòu chéng xiàng tài zǎi sī tú gōng lù shàng shū shì." àn zuǒ chéng xiàng tài zǎi dōu bú shì shì kāi yuán guān, zěn me néng shuō" rú gù"," rú gù" shàng dàng yǒu" lù shàng shū shì"" wáng" děng yuán lái guān jué. zhè yī tiáo dàng shì jù běi qí shū suǒ jì zèng guān shān jié ér wù.
[六] 诏赠士开假黄钺十州诸军事左丞相太宰如故 北史卷九二作"诏赠士开假黄钺右丞相太宰司徒公录尚书事。"按左丞相、太宰都不是士开原官,怎么能说"如故","如故"上当有"录尚书事""王"等原来官爵。这一条当是据北齐书所记赠官删节而误。
qī nà gōng wèi kù diǎn běi shǐ juǎn jiǔ èr gāo ā nà gōng chuán" diǎn" zuò" zhí". àn" kù zhí" huò" kù zhēn" lǚ jiàn shǐ jí, yí" diǎn" zì é.
[七] 那肱为库典 北史卷九二高阿那肱传"典"作"直"。按"库直"或"库真"屡见史籍,疑"典"字讹。
bā yī bà zi zéi mǎ shàng cì qǔ zhì fén hé zhōng sān cháo běn bǎi nà běn" zhì" é zuò" láng zhě", nán běi diàn sān zì yī běi shǐ juǎn jiǔ èr gāo ā nà gōng chuán dān zuò" zhì", wú"" zì, jí jú èr běn" zhì" zuò" yī zhì". àn tōng jiàn juǎn yī qī èr wǔ sān wǔ bā yè yù lǎn juǎn sān èr sān yī sì bā qī yè yǐn sān guó diǎn lüè dōu zuò" zhì", sān cháo běn bǎi nà běn" láng zhě" nǎi xíng jìn ér é. jīn jù gǎi.
[八] 一把子贼马上刺取掷□汾河中 三朝本、百衲本"掷□"讹作"郎者",南、北、殿三字依北史卷九二高阿那肱传单作"掷",无"□"字,汲、局二本"掷□"作"一掷"。按通鉴卷一七二五三五八页、御览卷三二三一四八七页引三国典略都作"掷□",三朝本、百衲本"郎者"乃形近而讹。今据改。
jiǔ dì yǐ shū fēi bēn gāo liáng guān kāi fǔ xī zhǎng jiàn yuē sān cháo běn bǎi nà běn zuò" dì yǐ shū fēi bēn gāo liáng yīng xián fǔ xī zhǎng jiàn yuē". nán běn yǐ xià gè běn jí běi shǐ juǎn jiǔ èr" gāo liáng" xià wú" guān" zì," xī zhǎng" xià yǒu" lè" zì. àn tōng jiàn juǎn yī qī èr wǔ sān wǔ jiǔ yè" gāo liáng guān" zuò" gāo liáng qiáo", yù lǎn juǎn sān èr sān yī sì bā qī yè yǐn sān guó diǎn lüè zuò" gāo liáng guān", sān cháo běn bǎi nà běn" yīng xián" nǎi" guān kāi" èr zì xíng jìn ér é. jù tōng jiàn," xī zhǎng" xià yì wú" lè" zì, nǎi shuāng míng dān chēng, bìng fēi tuō wén. jīn jù yù lǎn tōng jiàn gǎi zhèng sān cháo běn é wén.
[九] 帝以淑妃奔高梁关开府奚长谏曰 三朝本、百衲本作"帝以淑妃奔高梁应闲府奚长谏曰"。南本以下各本及北史卷九二"高梁"下无"关"字,"奚长"下有"乐"字。按通鉴卷一七二五三五九页"高梁关"作"高梁桥",御览卷三二三一四八七页引三国典略作"高梁关",三朝本、百衲本"应闲"乃"关开"二字形近而讹。据通鉴,"奚长"下亦无"乐"字,乃双名单称,并非脱文。今据御览、通鉴改正三朝本讹文。
yī jí zhōu jiāng jūn yù chí jiǒng zhì guān àn zhōu shū juàn liù wǔ dì jì juǎn èr yī yù chí jiǒng chuán bǔ dōu méi yǒu shuō yù chí jiǒng cān jiā zhè cì zhàn zhēng, wǔ dì jì jiàn dé liù nián wǔ qī qī zhēng yuè chēng" qí zhǔ zǒu qīng zhōu, qiǎn dà jiàng jūn yù chí qín lǜ èr qiān qí zhuī zhī."" jiǒng" nǎi" qín" zhī wù.
[一○] 及周将军尉迟迥至关 按周书卷六武帝纪、卷二一尉迟迥传补都没有说尉迟迥参加这次战争,武帝纪建德六年五七七正月称"齐主走青州,遣大将军尉迟勤率二千骑追之。""迥"乃"勤"之误。
yī yī nán bǎo rén shàng gōng zhǔ běi shǐ juǎn jiǔ èr hán fèng chuán" bǎo rén" zuò" bǎo xíng". àn xià wén yún:" èr zi, bǎo xíng bǎo xìn" yí běi shǐ shì.
[一一] 男宝仁尚公主 北史卷九二韩凤传"宝仁"作"宝行"。按下文云:"二子,宝行、宝信"疑北史是。
yī èr hán bǎo yè lú lēi chā qí shào bìng gāo zǔ jiù zuǒ yòu běi shǐ juǎn jiǔ èr" hán bǎo yè" shàng yǒu" huàn zhě" èr zì," qí shào" xià yǒu" qín zi zhēng" sān zì. àn zì hán bǎo yè yǐ xià zhū rén dōu shì" huàn zhě", yīng dāng biāo míng. xià wén shuō" bǎo yè lēi chā qí shào zi zhēng bìng fēng wáng." cǐ chù bù jǔ qín zi zhēng, xià wén hū yǒu méi yǒu xìng de zǐ zhēng, shèn wéi tū rán, xiǎn shì shān jié bù dàng.
[一二] 韩宝业卢勒叉齐绍并高祖旧左右 北史卷九二"韩宝业"上有"宦者"二字,"齐绍"下有"秦子征"三字。按自韩宝业以下诸人都是"宦者",应当标明。下文说"宝业、勒叉、齐绍、子征并封王。"此处不举秦子征,下文忽有没有姓的子征,甚为突然,显是删节不当。
yī sān duō dài shì zhōng zhōng cháng shì běi shǐ juǎn jiǔ èr" dài" xià yǒu" jiǎ" zì. àn suí shū juàn èr qī bǎi guān zhì zhōng chēng hòu qí yǒu" zhōng shì zhōng shěng", guān yǒu" zhōng shì zhōng zhōng cháng shì zhōng jǐ shì zhōng", dōu shì huàn guān chōng dāng. běi shǐ" jiǎ" nǎi" zhōng" zhī é, cǐ chuán" dài" xià tuō" zhōng" zì.
[一三] 多带侍中中常侍 北史卷九二"带"下有"甲"字。按隋书卷二七百官志中称后齐有"中侍中省",官有"中侍中、中常侍、中给事中",都是宦官充当。北史"甲"乃"中"之讹,此传"带"下脱"中"字。
yī sì yòu yǒu hé hǎi jí zi hóng zhēn jiē wèi wáng àn běi shǐ juǎn jiǔ èr zhè jù shàng miàn yǒu" wǔ píng shí yǒu hú xiǎo ér" yún yún qī shí yú zì, zhī hé hǎi shì hú rén. běn shū juàn sì sì zhāng jǐng rén chuán zhāng diāo chuán bìng jiàn hú rén hé hóng zhēn, kě zhèng. cǐ chuán shān qù shàng wén, zhí chéng shù cāng tóu yī duàn, jiù xiàng hé hǎi fù zǐ yě shì cāng tóu, xiǎn jiàn shān jié shī dàng.
[一四] 又有何海及子洪珍皆为王 按北史卷九二这句上面有"武平时有胡小儿"云云七十余字,知何海是胡人。本书卷四四张景仁传、张雕传并见胡人何洪珍,可证。此传删去上文,直承□述苍头一段,就像何海父子也是苍头,显见删节失当。
yī wǔ yòu yǒu shǐ chǒu duō zhī tú hú xiǎo ér děng shù shí àn běi shǐ shàng wén yǐ biāo míng" hú xiǎo ér", suǒ yǐ zhè lǐ zhǐ shuō" qí hé zhū ruò shǐ chǒu duō zhī tú shí shù rén", wú xū zài shuō míng qí wèi" hú xiǎo ér." cǐ chuán shān qù shàng wén, zài zhè lǐ biāo shàng" hú xiǎo ér" míng mù, jiù bǎ shàng miàn hé hǎi fù zǐ nà rù cāng tóu yī lèi zhōng le. shān jié yí yì de hén jī shén xiǎn, qí fēi běi qí shū yuán wén gèng wú kě yí.
[一五] 又有史丑多之徒胡小儿等数十 按北史上文已标明"胡小儿",所以这里只说"其何朱弱、史丑多之徒十数人",无须再说明其为"胡小儿。"此传删去上文,□在这里标上"胡小儿"名目,就把上面何海父子纳入苍头一类中了。删节移易的痕迹甚显,其非北齐书原文更无可疑。