wáng sù liú fāng sūn tì fāng cóng zi mào cháng shuǎng sūn jǐng
王肅 劉芳孫逖 芳從子懋 常爽孫景
wáng sù, zì gōng yì, láng yá lín yí rén yě. fù huàn, qí yōng zhōu cì shǐ, nán shǐ yǒu chuán. sù shǎo cōng biàn, shè liè jīng shǐ, pō yǒu dà zhì. shì qí, wèi mì shū chéng. fù huàn jí xiōng dì bìng wèi qí wǔ dì suǒ shā. tài hé shí qī nián, sù zì jiàn yè lái bēn. xiào wén xìng yè, wén qí zhì, xū jīn dài zhī, yǐn jiàn wèn gù. sù cí yì mǐn qiè, biàn ér yǒu lǐ, dì shén āi cè zhī. suì yǔ jí wèi guó zhī dào. sù suǒ chén shuō, shēn huì zhǐ, dì cù xí yí jǐng, bù jué zuò zhī pí yě. sù yīn yán xiāo shì wēi wáng zhī zhào, kě yǐ chéng jī, dì yú shì tú nán zhī guī zhuǎn ruì. qì zhòng lǐ yù, rì yǒu jiā yān qīn guì jiù chén mò zhī jiān yě, huò píng zuǒ yòu, tán shuō zhì yè fēn bù bà. sù yì jǐn zhōng shū chéng, wú suǒ yǐn bì, zì wèi jūn chén zhī jì, yóu kǒng míng zhī yù xuán dé yě. xún chú fǔ guó dà jiāng jūn zhǎng shǐ, cì jué kāi yáng bó. sù gù cí bó jué, xǔ zhī.
王肅,字恭懿,琅邪臨沂人也。父奐,齊雍州刺史,《南史》有傳。肅少聰辯, 涉獵經史,頗有大志。仕齊,位秘書丞。父奐及兄弟並為齊武帝所殺。太和十七年, 肅自建鄴來奔。孝文幸鄴,聞其至,虛衿待之,引見問故。肅辭義敏切,辯而有禮, 帝甚哀惻之。遂語及為國之道。肅所陳說,深會旨,帝促席移景,不覺坐之疲也。 肅因言蕭氏危亡之兆,可以乘機,帝於是圖南之規轉銳。器重禮遇,日有加焉;親 貴舊臣莫之間也,或屏左右,談說至夜分不罷。肅亦盡忠輸誠,無所隱避,自謂君 臣之際,猶孔明之遇玄德也。尋除輔國、大將軍長史,賜爵開陽伯。肅固辭伯爵, 許之。
zhào sù tǎo qí yì yáng, tīng zhāo mù zhuàng yǒng yǐ wèi zhǎo yá, qí mù shì yǒu gōng, shǎng jiā děng. qí cóng sù xíng zhě, liù pǐn yǐ xià tīng xiān nǐ yòng, yǐ hòu wén ruò tóu huà rén, tīng wǔ pǐn yǐ xià xiān jí yōu shòu. sù zhì yì yáng, pín pò zéi jūn, chú chí jié dū du yù zhōu cì shǐ yáng zhōu dà zhōng zhèng. sù shàn fǔ jiē, shén yǒu shēng chēng. xún zhēng rù cháo, dì shǒu zhào yuē: bù jiàn jūn zǐ, zhōng xīn rú zuì, yī rì sān suì, wǒ láo rú hé. shì guǎn huá lín, fú xí xiāng dài, qīng yù yǐ hé rì fā rǔ fén yě? yòu zhào yuē: xiāo dīng tú bào shì, zhì děng wǔ xū, qióng yú zài qī, shū yūn bù gǎi. yǒu sī yī lǐ yù jiě, wèi cái liàn chán zhī zhì.
詔肅討齊義陽,聽招募壯勇以為爪牙,其募士有功,賞加等。其從肅行者,六 品已下聽先擬用,以後聞;若投化人,聽五品已下先即優授。肅至義陽,頻破賊軍, 除持節、都督、豫州刺史、揚州大中正。肅善撫接,甚有聲稱。尋征入朝,帝手詔 曰:「不見君子,中心如醉,一日三歲,我勞如何。飾館華林,拂席相待,卿欲以 何日發汝墳也?」又詔曰:「蕭丁荼虣世,志等伍胥,窮逾再期,蔬縕不改。有司 依禮喻解,為裁練禪之制。」
èr shí nián qī yuè, dì yǐ jiǔ hàn bù yǔ chuò shàn, bǎi liáo yì què. dì zài chóng xū lóu, qiǎn shè rén wèn sù. duì yuē: fú chéng bì xià chuò shàn, yǐ jīng sān rì, qún chén bù gǎn zì níng. chén wén yáo shuǐ tāng hàn, zì dìng zhī shù, xū shèng rén yǐ jì, wèi wén yóu shèng yǐ zhì zāi, shì yǐ guó chǔ jiǔ nián, yǐ yù jiǔ nián zhī biàn. zuó sì jiāo zhī wài yǐ méng pāng shù, wéi jīng chéng zhī nèi wēi wèi shǎo zé. zhēng shù wèi què yī shí, bì xià chuò shàn sān rì, chén shù huáng huáng, wú fù qíng dì. dì qiǎn dá yuē: suī bù shí shù cháo, yóu rán wú gǎn, zhèn chéng xīn wèi zhì zhī suǒ zhì yě. zhèn zhì què rán, sǐ ér hòu yǐ. shì yè, shù yǔ dà jiàng. yǐ pò qí jiāng péi shū yè gōng, jìn hào zhèn nán jiāng jūn, jiā dū du sì zhōu zhū jūn shì, fēng rǔ yáng xiàn zi. sù pín biǎo gù ràng, bù xǔ, zhào jiā gǔ chuī yī bù.
二十年七月,帝以久旱不雨輟膳,百寮詣闕。帝在崇虛樓,遣舍人問肅。對曰: 「伏承陛下輟膳,已經三日,群臣不敢自寧。臣聞堯水湯旱,自定之數,須聖人以 濟,未聞由聖以至災,是以國儲九年,以御九年之變。昨四郊之外已蒙滂澍,唯京 城之內微為少澤。蒸庶未闕一食,陛下輟膳三日,臣庶惶惶,無復情地。」帝遣 答曰:「雖不食數朝,猶然無感,朕誠心未至之所致也。朕志確然,死而後已。」 是夜,澍雨大降。以破齊將裴叔業功,進號鎮南將軍,加都督四州諸軍事,封汝陽 縣子。肅頻表固讓,不許,詔加鼓吹一部。
chū, qí zhī shōu sù fù huàn yě, huàn sī mǎ huáng yáo qǐ gōng huàn shā zhī. èr shí èr nián píng hàn yáng, yáo qǐ wèi fǔ guó jiāng jūn, tè zhào yǐ fù sù, shǐ shū xiè āi qíng.
初,齊之收肅父奐也,奐司馬黃瑤起攻奐殺之。二十二年平漢陽,瑤起為輔國 將軍,特詔以付肅,使紓泄哀情。
xiào wén bēng, yí zhào yǐ sù wèi shàng shū lìng, yǔ xián yáng wáng xǐ děng tóng wèi zǎi fǔ, zhēng huì jià lǔ yáng. sù zhì, suì yǔ xǐ cān tóng móu mó. zì lǔ yáng zhì jīng luò, xíng tú sàng jì, wěi sù cān liàng, yōu qín jīng zōng, yǒu guò jiù qī. xǐ xiōng dì bìng jìng nì zhī, shàng xià chēng wèi hé jí. wéi rèn chéng wáng chéng yǐ qí qǐ zì jī yuǎn, yī dàn zài jǐ zhī shàng, měi wèi rén yuē: cháo tíng yǐ wáng sù jiā wǒ shàng, shàng kě cóng shū guǎng líng, zōng shì zūn sù, lì rèn nèi wài, yún hé yī zhāo lìng sù jū qí yòu yě? sù wén, héng jiàng bì zhī. xún wèi chéng suǒ zòu hé, chēng sù móu pàn, shì xún shēn shì. zhào sù shàng chén liú zhǎng gōng zhǔ, běn liú chǎng zi fù péng chéng gōng zhǔ yě, cì qián èr shí wàn bó sān qiān pǐ. sù zòu: kǎo yǐ xiǎn néng, zhì yóu jī zhe shēng míng tuì àn, yú shì hū zài. zì bǎi liáo kuàng chá, sì rěn yú zī, qǐng yī jiù lì, kǎo jiǎn néng fǒu. cóng zhī.
孝文崩,遺詔以肅為尚書令,與咸陽王禧等同為宰輔,征會駕魯陽。肅至,遂 與禧參同謀謨。自魯陽至京洛,行途喪紀,委肅參量,憂勤經綜,有過舊戚。禧兄 弟並敬昵之,上下稱為和輯。唯任城王澄以其起自羈遠,一旦在己之上,每謂人曰: 「朝廷以王肅加我上,尚可;從叔廣陵,宗室尊宿,歷任內外,云何一朝令肅居其 右也?」肅聞,恆降避之。尋為澄所奏劾,稱肅謀叛,事尋申釋。詔肅尚陳留長公 主,本劉昶子婦彭城公主也,賜錢二十萬、帛三千疋。肅奏:「考以顯能,陟由績 著升明退暗,於是乎在。自百寮曠察,四稔於茲,請依舊例,考檢能否。」從之。
péi shū yè yǐ shòu chūn nèi fù, bài sù shǐ chí jié dū du jiāng xī zhū jūn shì, yǔ péng chéng wáng xié lǜ bù qí shí wàn yǐ fù zhī. qí yù zhōu cì shǐ xiāo yì tún xiǎo xiàn, jiāo zhōu cì shǐ lǐ shū xiàn tún hé féi, jiāng tú shòu chūn. sù jìn shī tǎo jī, dà pò zhī, qín shū xiàn, zǒu xiāo yì. hái jīng shī, xuān wǔ lín dōng táng, yǐn jiàn láo zhī, jìn wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, fēng chāng guó xiàn hóu. xún wèi sàn qí cháng shì dū du huái nán zhū jūn shì yáng zhōu cì shǐ. sù pín zài biān, xī xīn fǔ jiē, yuǎn jìn guī huái, fù zhě ruò shì, xián dé qí xīn. qīng shēn hào shī, jiǎn jué shēng sè, zhōng shǐ lián yuē, jiā wú yú cái. rán xìng wēi qīng tiāo, pō yǐ gōng míng zì xǔ, hù cī chēng fá, shǎo suǒ tuī xià, xiào wén měi yǐ cǐ wèi yán.
裴叔業以壽春內附,拜肅使持節、都督江西諸軍事,與彭城王勰率步騎十萬以 赴之。齊豫州刺史蕭懿屯小峴,交州刺史李叔獻屯合肥,將圖壽春。肅進師討擊, 大破之,禽叔獻,走蕭懿。還京師,宣武臨東堂,引見勞之,進位開府儀同三司, 封昌國縣侯。尋為散騎常侍、都督淮南諸軍事、揚州刺史。肅頻在邊,悉心撫接, 遠近歸懷,附者若市,鹹得其心。清身好施,簡絕聲色,終始廉約,家無餘財。然 性微輕恌,頗以功名自許,護疵稱伐,少所推下,孝文每以此為言。
jǐng míng èr nián, hōng yú shòu chūn, nián sān shí bā. xuān wǔ wèi jǔ āi, gěi dōng yuán mì qì cháo fú yī xí qián sān shí wàn bó yī qiān pǐ bù wǔ bǎi pǐ là sān bǎi jīn, bìng wèn qí bo qiān yuǎn jìn, zhuān qiǎn shì yù shǐ yī rén jiān hù sàng shì. yòu zhào yuē: dù yù zhī mò, biǎn yú shǒu yáng, sī kōng lǐ chōng, fù zhōu shì tuō, gù zhān sī suǒ, yì èr dài zhī jiǔ yuán yě. gù yáng zhōu cì shǐ sù, zhōng yì jié yú èr shì, yīng huì fú yú lǐ dù. píng shēng běn yì, yuàn zhōng jīng líng, jì yǒu sù xīn, yí suì xiān zhì. qí lìng zàng yú chōng yù liǎng fén zhī jiān, shǐ zhī shén yóu xiāng de yě. zèng shì zhōng sī kōng gōng. yǒu sī zòu yǐ sù zhēn xīn dà dù, yí shì kuāng gōng, zhào shì xuān jiǎn. míng dì chū, zhào wèi sù jiàn bēi míng.
景明二年,薨於壽春,年三十八。宣武為舉哀,給東園秘器、朝服一襲、錢三 十萬、帛一千疋、布五百疋、蠟三百斤,並問其卜遷遠近,專遣侍御史一人監護喪 事。又詔曰:「杜預之歿,窆於首陽,司空李沖,覆舟是托,顧瞻斯所,亦二代之 九原也。故揚州刺史肅,忠義結於二世,英惠符於李、杜。平生本意,願終京陵, 既有宿心,宜遂先志。其令葬於沖、預兩墳之間,使之神遊相得也。」贈侍中、司 空公。有司奏以肅貞心大度,宜諡匡公,詔諡宣簡。明帝初,詔為肅建碑銘。
zì jìn shì sàng luàn, lǐ lè bēng wáng, xiào wén suī lí gé zhì dù, biàn gèng fēng sú, qí jiān pǔ lüè, wèi néng chún yě. sù míng liàn jiù shì, xū xīn shòu wěi, cháo yí guó qū, xián zì sù chū. zi shào xí.
自晉氏喪亂,禮樂崩亡,孝文雖釐革制度,變更風俗,其間朴略,未能淳也。 肅明練舊事,虛心受委,朝儀國曲,咸自肅出。子紹襲。
shào zì sān guī, wèi zhōng shū shì láng. zú, zèng xú zhōu cì shǐ. zi qiān xí, qí shòu chán, jué suí lì jiàng.
紹字三歸,位中書侍郎。卒,贈徐州刺史。子遷襲,齊受禪,爵隨例降。
shào dì lǐ, xiào jìng chū dé hái cháo, wèi zhù zuò zuǒ láng. shào, sù qián qī xiè shēng yě. sù lín hōng, xiè shǐ xié nǚ jí shào zhì shòu chūn. xuān wǔ nà qí nǚ wèi fū rén, míng dì yòu nà shào nǚ wèi pín.
紹弟理,孝靜初得還朝,位著作佐郎。紹,肅前妻謝生也。肅臨薨,謝始攜女 及紹至壽春。宣武納其女為夫人,明帝又納紹女為嬪。
sù dì kāng, zì wén zhèng, shè liè shū shǐ, wēi yǒu xiōng fēng. xuān wǔ chū, xié xiōng zi sòng yì yǎn děng rù wèi, bài zhōng shū shì láng. zú yōu zhōu cì shǐ, zèng zhēng lǔ jiāng jūn xú zhōu cì shǐ.
肅弟康,字文政,涉獵書史,微有兄風。宣武初,攜兄子誦、翊、衍等入魏, 拜中書侍郎。卒幽州刺史,贈征虜將軍、徐州刺史。
sòng zì guó zhāng, sù zhǎng xiōng róng zhī zǐ. xué shè yǒu wén cái, shén qì qīng jùn, fēng liú shén měi. lì wèi sàn qí cháng shì guāng lù dài fū yòu jiāng jūn yōu zhōu cì shǐ zhǎng jiān mì shū jiān gěi shì huáng mén shì láng. míng dì bēng, líng tài hòu zhī lì yòu zhǔ yě, yú shí dà shè. sòng xuān dú zhào shū, yán zhì yì yáng, fēng shén sǒng xiù, bǎi liáo qīng shǔ, mò bù tàn měi. xiào zhuāng chū, yú hé yīn yù hài, zèng shàng shū zuǒ pú shè sī kōng gōng, shì yuē wén xuān. zi xiào kāng, shàng shū láng zhōng. xiào kāng dì jùn fù, xìng qīng yǎ, pō yǒu wén cái, qí wén xiāng wáng zhōng wài fǔ jì jiǔ.
誦字國章,肅長兄融之子。學涉有文才,神氣清俊,風流甚美。歷位散騎常侍、 光祿大夫、右將軍、幽州刺史、長兼秘書監、給事黃門侍郎。明帝崩,靈太后之立 幼主也,於時大赦。誦宣讀詔書,言制抑揚,風神竦秀,百寮傾屬,莫不嘆美。孝 莊初,於河陰遇害,贈尚書左僕射、司空公,諡曰文宣。子孝康,尚書郎中。孝康 弟俊賦,性清雅,頗有文才,齊文襄王中外府祭酒。
sòng dì yǎn, zì wén shū, míng xíng qì yì yà yú sòng. wèi guāng lù dài fū tíng wèi qīng yáng zhōu cì shǐ dà zhōng zhèng dù zhī qī bīng èr shàng shū tài cháng qīng. chū wèi sàn qí cháng shì xī yǎn zhōu cì shǐ. wèi ěr zhū zhòng yuǎn suǒ qín, yǐ qí míng wàng, bù hài. lìng qí niú cóng jūn, jiǔ nǎi jiàn shì yuǎn luò. xiào jìng chū, wèi shì zhōng. zú, chì gěi dōng yuán mì qì, zèng shàng shū lìng sī tú gōng, shì yuē wén xiàn. yǎn dǔ yú jiāo jiù. yǒu gù rén zhú, yú xī yǎn zhōu wèi zhòng yuǎn suǒ hài, qí qī zǐ jī hán, yǎn zhì yú jiā, lěi nián shàn xù, shì rén chēng qí dūn hòu.
誦弟衍,字文舒,名行器藝亞於誦。位光祿大夫、廷尉卿、揚州刺史、大中正、 度支七兵二尚書、太常卿。出為散騎常侍、西兗州刺史。為爾硃仲遠所禽,以其名 望,不害。令騎牛從軍,久乃見釋遠洛。孝靜初,位侍中。卒,敕給東園秘器,贈 尚書令、司徒公,諡曰文獻。衍篤於交舊。有故人竺IQ,於西兗州為仲遠所害, 其妻子饑寒,衍置於家,累年贍恤,世人稱其敦厚。
yì zì shì yóu, sù cì xiōng shēn zi yě. fēng shén xiù lì, hǎo xué yǒu wén cái. wèi zhōng shū shì láng. pō ruì yú róng lì, jié hūn yú yuán chā. wèi jì zhōu cì shǐ, qīng jìng yǒu zhèng jī. rù wèi sàn qí cháng shì jīn zǐ guāng lù dài fū, lǐng guó zi jì jiǔ. zú, zèng sī kōng gōng xú zhōu cì shǐ. zi chēn, wǔ dìng zhōng, yí tóng kāi fǔ jì shì cān jūn.
翊字士游,肅次兄深子也。風神秀立,好學有文才。位中書侍郎。頗銳於榮利, 結婚於元叉。為濟州刺史,清靜有政績。入為散騎常侍、金紫光祿大夫,領國子祭 酒。卒,贈司空公、徐州刺史。子琛,武定中,儀同、開府記室參軍。
liú fāng, zì bó zhī, péng chéng cóng tíng lǐ rén, hàn chǔ yuán wáng jiāo zhī hòu yě. liù shì zǔ nè, jìn sī lì xiào wèi. zǔ gāi, sòng qīng xú èr zhōu cì shǐ. fù yōng, sòng yǎn zhōu zhǎng shǐ. fāng chū hòu sòng dōng píng tài shǒu xùn zhī. yōng tóng liú yì xuān zhī shì, shēn sǐ péng chéng. fāng suí bó mǔ fáng táo cuàn qīng zhōu, huì shè miǎn. jiù yuán qìng, wèi sòng qīng zhōu cì shǐ shěn wén xiù jiàn wēi fǔ sī mǎ, wèi wén xiù suǒ shā. fāng mǔ zǐ rù liáng zōu chéng. mù róng bái yào nán tǎo qīng qí, liáng zōu jiàng, fāng běi xǐ wèi píng qí rén, shí nián shí liù.
劉芳,字伯支,彭城叢亭里人,漢楚元王交之後也。六世祖訥,晉司隸校尉。 祖該,宋青、徐二州刺史。父邕,宋兗州長史。芳出後宋東平太守遜之。邕同劉義 宣之事,身死彭城。芳隨伯母房逃竄清州,會赦免。舅元慶,為宋青州刺史沈文秀 建威府司馬,為文秀所殺。芳母子入梁鄒城。慕容白曜南討青、齊,梁鄒降,芳北 徙為平齊人,時年十六。
nán bù shàng shū lǐ fū qī, sī tú cuī hào zhī dì nǚ, fāng zǔ mǔ, hào zhī gū yě. fāng zhì jīng shī, yì fū mén. cuī chǐ fāng liú bō, jù bù jiàn zhī. fāng suī chù qióng jiǒng zhī zhōng, ér yè shàng zhēn gù. cōng mǐn guò rén, dǔ zhì fén diǎn, zhòu zé rén yōng shū yǐ zì zī gěi, yè zé sòng jīng bù qǐn. zhì yǒu yì yī rén bìng rì zhī bì, ér dàn rán zì shǒu, bù jí jí yú róng lì, bù qī qī yú pín jiàn, nǎi zhe qióng tōng lùn yǐ zì wèi. cháng wèi zhū sēng rén yōng xiě jīng lùn, bǐ jī chēng shàn, juǎn zhí yī jiān, suì zhōng néng rù bǎi yú pǐ. rú cǐ shù nián, lài yǐ pō zhèn. yóu shì yǔ dé xué dà sēng duō yǒu hái wǎng. shí yǒu nán fāng shā mén huì dù yǐ shì bèi zé, wèi jǐ bào wáng, fāng yīn yuán wén zhī. wén míng tài hòu zhào rù jìn zhōng, biān zhī yī bǎi. shí zhōng guān lǐ fēng zhǔ qí shǐ mò, zhī fāng dǔ xué yǒu zhì xíng, yán zhī yú tài hòu. wēi kuì yú xīn. huì qí shǐ liú zuǎn zhì, fāng zhī shǐ zú xiōng yě, zhuó fāng jiān zhǔ kè láng, yǔ zuǎn xiāng jiē. bài zhōng shū bó shì. hòu yǔ cuī guāng sòng biàn xíng chǎn děng jù wèi zhōng shū shì láng. é ér zhào fāng yǔ chǎn rù shòu huáng tài zǐ jīng, qiān tài zǐ shù zǐ, jiān yuán wài sàn qí cháng shì.
南部尚書李敷妻,司徒崔浩之弟女,芳祖母,浩之姑也。芳至京師,詣敷門。 崔恥芳流播,拒不見之。芳雖處窮窘之中,而業尚貞固。聰敏過人,篤志墳典,晝 則亻庸書以自資給,夜則誦經不寢。至有易衣亻並日之弊,而淡然自守,不急急於 榮利,不戚戚於貧賤,乃著《窮通論》以自慰。常為諸僧亻庸寫經論,筆跡稱善, 卷直一縑,歲中能入百餘疋。如此數年,賴以頗振。由是與德學大僧多有還往。時 有南方沙門慧度以事被責,未幾暴亡,芳因緣聞知。文明太后召入禁中,鞭之一百。 時中官李豐主其始末,知芳篤學有志行,言之於太后。微愧於心。會齊使劉纘至, 芳之始族兄也,擢芳兼主客郎,與纘相接。拜中書博士。後與崔光、宋弁、刑產等 俱為中書侍郎。俄而詔芳與產入授皇太子經,遷太子庶子,兼員外散騎常侍。
cóng jià luò yáng, zì zài lù jí xuán jīng shī, héng shì zuò jiǎng dú. fāng cái sī shēn mǐn, tè jīng jīng yì, bó wén qiáng jì, jiān lǎn cāng yǎ, yóu zhǎng yīn xùn, biàn xī wú yí. yú shì lǐ yù rì lóng, shǎng lài fēng wò. é jiān tōng zhí cháng shì, cóng jià nán xún, zhuàn shù xíng shì, xún ér chú zhèng.
從駕洛陽,自在路及旋京師,恆侍坐講讀。芳才思深敏,特精經義,博聞強記, 兼覽《蒼雅》,尤長音訓,辯析無疑。於是禮遇日隆,賞賚豐渥。俄兼通直常侍, 從駕南巡,撰述行事,尋而除正。
wáng sù zhī lái bēn yě, xiào wén yǎ xiàng qì zhòng, cháo yě shǔ mù. fāng wèi jí xiāng jiàn. cháng yàn qún chén yú huá lín, sù yǔ cì yún: gǔ zhě wéi fù rén yǒu jī, nán zǐ zé wú jī. fāng yuē: tuī jīng lǐ zhèng wén, gǔ zhě nán zǐ fù rén jù yǒu jī. sù yuē: sàng fú chēng nán zǐ miǎn ér fù rén zhuā, nán zǐ guān ér fù rén jī, rú cǐ zé nán zi bù yīng yǒu jī. fāng yuē: cǐ zhuān wèi xiōng shì yě. lǐ: chū zāo sàng, nán zǐ miǎn, shí zé fù rén zhuā nán zǐ guān, shí zé fù rén jī. yán jù shí biàn, nán zǐ fù rén miǎn zhuā guān jī zhī bù tóng yě. yòu guān zūn, gù duó qí jī, qiě hù yán yě. fēi wèi nán zǐ wú jī. yòu lǐ nèi zé chēng: zi shì fù mǔ, jī chū míng, zhì lí jī zǒng. yǐ zī ér yán, nán zǐ yǒu jī míng yǐ. gāo zǔ chēng shàn zhě jiǔ zhī. sù yì yǐ fāng yán wèi rán, yuē: cǐ fēi liú shí jīng yě? xī hàn shì zào sān zì shí jīng yú tài xué, xué zhě wén zì bù zhèng, duō wǎng zhì yān. fāng yīn yì míng biàn, yí zhě jiē wǎng xún fǎng, gù shí rén hào wèi liú shí jīng. jiǔ lán, fāng yǔ sù jù chū. sù zhí fāng shǒu yuē: wú shǎo lái liú yì sān lǐ, zài nán zhū rú, jí gòng tǎo lùn, jiē wèi cǐ yì, rú wú xiàng yán. jīn wén wǎng shì, dùn qū píng shēng zhī huò. fāng lǐ yì jīng shàn, lèi jiē rú shì.
王肅之來奔也,孝文雅相器重,朝野屬目。芳未及相見。嘗宴群臣於華林,肅 語次云:「古者唯婦人有笄,男子則無笄。」芳曰:「推經《禮》正文,古者男子 婦人俱有笄。」肅曰:「《喪服》稱男子免而婦人髽,男子冠而婦人笄,如此則男 子不應有笄。」芳曰:「此專謂凶事也。《禮》:初遭喪,男子免,時則婦人髽; 男子冠,時則婦人笄。言俱時變,男子婦人免髽、冠笄之不同也。又冠尊,故奪其 笄,且互言也。非謂男子無笄。又《禮內則》稱:『子事父母,雞初鳴,櫛纚笄總。』 以茲而言,男子有笄明矣。」高祖稱善者久之。肅亦以芳言為然,曰:「此非劉石 經也?」昔漢世造三字石經於太學,學者文字不正,多往質焉。芳音義明辯,疑者 皆往詢訪,故時人號為劉石經。酒闌,芳與肅俱出。肅執芳手曰:「吾少來留意 《三禮》,在南諸儒,亟共討論,皆謂此義,如吾向言。今聞往釋,頓祛平生之惑。」 芳理義精贍,類皆如是。
xiào wén qiān luò, lù yóu zhāo gē, jiàn yīn bǐ gàn mù, chuàng rán dào huái, wèi wén yǐ diào zhī. fāng wèi zhù jiě, biǎo shàng zhī. zhào yuē: lǎn qīng zhù, shū wèi fù bó. dàn wén fēi qū sòng, lǐ cán zhāng jiǎ. jì yǒu yǎ zhì, biàn kě fù zhī jí shū. zhào yǐ fāng jīng xué jīng qià, chāo qiān guó zi jì jiǔ. yǐ mǔ yōu qù guān.
孝文遷洛,路由朝歌,見殷比干墓,愴然悼懷,為文以吊之。芳為註解,表上 之。詔曰:「覽卿注,殊為富博。但文非屈、宋,理慚張、賈。既有雅致,便可付 之集書。」詔以芳經學精洽,超遷國子祭酒。以母憂去官。
dì zhēng wǎn dèng, qǐ wèi fǔ guó jiāng jūn tài wèi zhǎng shǐ, cóng tài wèi xián yáng wáng xǐ gōng nán yáng. qí jiāng péi shū yè rù kòu xú zhōu, jiāng chǎng zhī rén, pō huái qù jiù. dì yōu zhī, yǐ fāng wèi sàn qí cháng shì guó zi jì jiǔ xú zhōu dà zhōng zhèng, xíng xú zhōu shì. hòu jiān shì zhōng, cóng zhēng mǎ quān. xiào wén bēng yú xíng gōng, jí xuān wǔ jí wèi, fāng shǒu jiā yǎn miǎn. xiào wén xí liǎn, jì hū qǐ zǔ shān líng liàn jì, shǐ mò sàng shì, jiē fāng zhuàn dìng. xián yáng wáng xǐ děng fèng shēn yí zhǐ, lìng fāng rù shòu xuān wǔ jīng. jí nán xú zhōu cì shǐ shěn líng wài pàn, xú zhōu dà shuǐ, qiǎn fāng fǔ wèi zhèn xù zhī. xún zhèng shì zhōng, jì jiǔ zhōng zhèng bìng rú gù. fāng biǎo yuē:
帝征宛、鄧,起為輔國將軍、太尉長史,從太尉、咸陽王禧攻南陽。齊將裴叔 業入寇徐州,疆場之人,頗懷去就。帝憂之,以芳為散騎常侍、國子祭酒、徐州大 中正,行徐州事。後兼侍中,從征馬圈。孝文崩於行宮,及宣武即位,芳手加兗冕。 孝文襲斂,暨乎啟祖、山陵、練祭,始末喪事,皆芳撰定。咸陽王禧等奉申遺旨, 令芳入授宣武經。及南徐州刺史沈陵外叛,徐州大水,遣芳撫慰振恤之。尋正侍中, 祭酒、中正並如故。芳表曰:
fū wèi guó jiā zhě wǎng bù chóng rú zūn dào, xué xiào wèi xiān. táng yú yǐ wǎng, diǎn jí wú jù lóng zhōu yǐ jiàng, rèn jū wǔ mén. cài shì quàn xué piān yún: zhōu zhī shī shì jū wǔ mén zuǒ. jīn zhī jì jiǔ zé zhōu shī shì. luò yáng jì: guó zi xué gōng yǔ tiān zǐ gōng duì. tài xué zài kāi yáng mén wài. àn xué jì yún: gǔ zhī wáng zhě, jiàn guó qīn rén, jiào xué wèi xiān. zhèng shì zhù: nèi zé shè shī bǎo yǐ jiào, shǐ guó zi xué yān wài zé yǒu tài xué xiáng xù zhī guān. yóu sī ér yán, guó xué zài nèi, tài xué zài wài, míng yǐ. chén wèi jīn jì xǐ xiàn sōng chán, huáng jū yī luò, gōng què fǔ sì, qiān fù gù zhǐ, zhì yú guó xué, qǐ yí chuǎn cuò? xiào liàng jiù shì, yīng zài gōng mén zhī zuǒ. zhì rú tài xué, jī suǒ jiàn cún, réng jiù yíng gòu.
夫為國家者罔不崇儒尊道,學校為先。唐虞以往,典籍無據;隆周以降,任居 武門。蔡氏《勸學篇》云:「周之師氏居武門左。」今之祭酒則周師氏。《洛陽記》: 「國子學宮與天子宮對。太學在開陽門外。」案《學記》云:「古之王者,建國親 人,教學為先。」鄭氏註:「內則設師保以教,使國子學焉;外則有太學庠序之官。」 由斯而言,國學在內,太學在外,明矣。臣謂今既徙縣崧瀍,皇居伊洛,宮闕府寺, 僉復故址,至於國學,豈宜舛錯?校量舊事,應在宮門之左。至如太學,基所見存, 仍舊營構。
yòu yún tài chū tài hé èr shí nián, fā chì lì sì mén bó shì, yú sì mén zhì xué. chén àn: zì zhōu yǐ shàng, xué wéi yǐ èr, huò shàng dōng, huò shàng xī, huò guì zài guó, huò guì zài jiāo. yuán jì zhōu shì, xué gài yǒu liù: shī shì jū nèi, tài xué zài guó, sì xiǎo zài xiào. lǐ jì yún: zhōu rén yǎng shù lǎo yú yú xiáng, yú xiáng zài guó zhī sì jiāo. lǐ yòu yún: tiān zǐ shè sì xué, dāng rù xué ér tài zǐ chǐ. zhù yún: sì xué, zhōu sì jiāo zhī yú xiáng yě. dà dài bǎo fù piān yún: dì rù dōng xué, shàng qīn ér guì rén dì rù nán xué, shàng chǐ ér guì xìn dì rù xī xué, shàng xián ér guì dé dì rù běi xué, shàng guì ér zūn jué dì rù tài xué, chéng shī ér wèn dào. zhōu zhī wǔ xué, yú cǐ mí zhāng. àn zhèng zhù xué jì, zhōu zé liù xué, suǒ yǐ rán zhě, zhù yún: nèi zé shè shī bǎo yǐ jiào, shǐ guó zi xué yān wài zé yǒu tài xué xiáng xù zhī guān. cǐ qí zhèng yě. hàn wèi yǐ jiàng, wú fù sì jiāo. jǐn xún xiān zhǐ, yí zài sì mén. àn wáng sù zhù yún: tiān zǐ sì jiāo yǒu xué, qù dōu wǔ shí lǐ. kǎo zhī zhèng shì, bù yún yuǎn jìn. jīn tài xué gù fāng, jī zhǐ kuān kuàng. sì jiāo bié zhì, xiāng qù liáo kuò, jiǎn dū nán zhōu. jì tài xué fāng bìng zuò sì mén, yóu wèi tài kuàng. yǐ chén yú liàng, tóng chù wú xián. qiě jīn shí zhì zhì, duō xún zhōng dài, wèi shěn sì xué yīng cóng gǔ bù? qiú jí rú lǐ guān yì qí dìng suǒ.
又雲太初太和二十年,發敕立四門博士,於四門置學。臣案:自周已上,學唯 以二,或尚東,或尚西,或貴在國,或貴在郊。爰暨周室,學蓋有六:師氏居內, 太學在國,四小在效。《禮記云:「周人養庶老於虞庠,虞庠在國之四郊。」《禮》 又云:「天子設四學,當入學而太子齒。」注云:「四學,周四郊之虞庠也。」 《大戴·保傅篇》云:「帝入東學,尚親而貴仁;帝入南學,尚齒而貴信;帝入西 學,尚賢而貴德;帝入北學,尚貴而尊爵;帝入太學,承師而問道。」周之五學, 於此彌彰。案鄭注《學記》,周則六學,所以然者,注云:「內則設師保以教,使 國子學焉;外則有太學庠序之官。」此其證也。漢、魏已降,無復四郊。謹尋先旨, 宜在四門。案王肅注云:「天子四郊有學,去都五十里。」考之鄭氏,不雲遠近。 今太學故坊,基址寬曠。四郊別置,相去遼闊,檢督難周。計太學坊並作四門,猶 為太曠。以臣愚量,同處無嫌。且今時制置,多循中代,未審四學應從古不?求集 儒禮官議其定所。
cóng zhī. qiān zhōng shū lìng, jì jiǔ rú gù. chū chú qīng zhōu cì shǐ. wèi zhèng rú huǎn, bù néng jìn zhǐ jiān dào rán lián qīng guǎ yù, wú náo gōng sī. hái cháo, yì dìng lǜ lìng. fāng zhēn zhuó gǔ jīn, wèi dà yì zhī zhǔ, qí zhōng sǔn yì, duō fāng yì yě. xuān wǔ yǐ cháo yí duō què, qí yī qiè zhū yì xī wěi fāng xiū zhèng, yú shì cháo tíng jí xiōng dà shì, jiē jiù zī fǎng yān. zhuǎn tài cháng qīng.
從之。遷中書令,祭酒如故。出除青州刺史。為政儒緩,不能禁止奸盜;然廉 清寡慾,無撓公私。還朝,議定律令。芳斟酌古今,為大議之主,其中損益,多芳 意也。宣武以朝儀多闕,其一切諸議悉委芳修正,於是朝廷吉凶大事,皆就諮訪焉。 轉太常卿。
fāng yǐ suǒ zhì wǔ jiāo jí rì yuè zhī wèi, qù chéng lǐ shù yú lǐ yǒu wéi yòu líng xīng zhōu gōng zhī sì, bù yīng lì tài cháng, nǎi shàng shū yuē:
芳以所置五郊及日月之位,去城裡數於《禮》有違;又靈星、周公之祀,不應 隸太常,乃上疏曰:
chén wén guó zhī dà shì, mò xiān jiāo sì jiāo sì zhī běn, shí zài shěn wèi. chén xué xiè quán jīng, yè guāi tōng gǔ, qǐ kě qīng jiàn gǔ yán, wàng chén guǎn shuō! qiè jiàn suǒ zhì tán cí, yuǎn jìn zhī yí, kǎo zhī diǎn zhì, huò wèi yǔn zhōng, jì yuē zhí sī, qǐng chén fū qiǎn.
臣聞國之大事,莫先郊祀;郊祀之本,實在審位。臣學謝全經,業乖通古,豈 可輕薦瞽言,妄陳管說!竊見所置壇祠,遠近之宜,考之典制,或未允衷,既曰職 司,請陳膚淺。
mèng chūn lìng yún: qí shù bā. yòu yún: yíng chūn yú dōng jiāo. lú zhí yún: dōng jiāo, bā lǐ jiāo yě. jiǎ kuí yún: dōng jiāo, mù dì tài hào, bā lǐ. xǔ shèn yún: dōng jiāo, bā lǐ jiāo yě. zhèng xuán mèng chūn lìng zhù yún: wáng jū míng táng. lǐ yuē: wáng chū shí wǔ lǐ yíng suì. gài yīn lǐ yě. zhōu lǐ, jìn jiāo wǔ shí lǐ. zhèng xuán bié zhù yún: dōng jiāo qù dū chéng bā lǐ. gāo yòu yún: yíng chūn qì yú dōng fāng, bā lǐ jiāo yě. wáng sù yún: dōng jiāo bā lǐ, yīn mù shù yě. cǐ jiē tóng wèi chūn jiāo bā lǐ zhī míng jù yě. mèng xià lìng yún: qí shù qī. yòu yún: yíng xià yú nán jiāo. lú zhí yún: nán jiāo, qī lǐ jiāo. jiǎ kuí yún: nán jiāo, huǒ dì, qī lǐ. xǔ shèn yún: nán jiāo, qī lǐ jiāo yě. zhèng xuán yún: nán jiāo qù dū chéng qī lǐ. gāo yòu yún: nán jiāo, qī lǐ zhī jiāo yě. wáng sù yún: nán jiāo qī lǐ, yīn huǒ shù yě. cǐ yòu nán jiāo qī lǐ zhī shěn jù yě. zhōng yāng lìng yún: qí shù wǔ. lú zhí yún: zhōng jiāo, wǔ lǐ zhī jiāo yě, jiǎ kuí yún: zhōng zhào huáng dì zhī wèi, bìng nán jiāo zhī jì, gù yún zhào wǔ dì yú sì jiāo yě. zhèng xuán yún: zhōng jiāo, xī nán wèi dì, qù dū chéng wǔ lǐ. cǐ yòu zhōng jiāo wǔ lǐ zhī shěn jù yě. mèng qiū lìng yún: qí shù jiǔ. yòu yún: yǐ yíng qiū yú xī jiāo. lú zhí yún: xī jiāo, jiǔ lǐ. jiǎ kuí yún: xī jiāo, jīn dì shǎo hào, jiǔ lǐ. xǔ shèn yún: xī jiāo, jiǔ lǐ jiāo yě. zhèng xuán yún: xī jiāo qù dū chéng jiǔ lǐ. gāo yòu yún: xī jiāo, jiǔ lǐ zhī jiāo yě. wáng sù yún: xī jiāo jiǔ lǐ, yīn jīn shù yě. cǐ yòu xī jiāo jiǔ lǐ zhī shěn jù yě. mèng dōng lìng yún: qí shù liù. yòu yún: yíng dōng yú běi jiāo. lú zhí yún: běi jiāo, liù lǐ jiāo yě. jiǎ kuí yún: běi jiāo, shuǐ dì zhuān xū, liù lǐ, xǔ shèn yún: běi jiāo, liù lǐ jiāo yě. zhèng xuán yún: běi jiāo qù dū chéng liù lǐ. gāo yòu yún: běi jiāo, liù lǐ zhī jiāo yě. wáng sù yún: běi jiāo liù lǐ, yīn shuǐ shù yě. cǐ yòu běi jiāo liù lǐ zhī shěn jù yě. sòng shì hán wén jiā zhù yún: zhōu lǐ: wáng jī nèi qiān lǐ, èr shí fēn qí yī, yǐ wèi jìn jiāo. jìn jiāo wǔ shí lǐ, bèi zhī wèi yuǎn jiāo. yíng wáng qì gài yú jìn jiāo. hàn bù shè wáng jī, zé yǐ qí fāng shù wèi jiāo chù. gù dōng jiāo bā lǐ, nán jiāo qī lǐ, xī jiāo jiǔ lǐ, běi jiāo liù lǐ, zhōng jiāo zài xī nán wèi dì wǔ lǐ. jì sì zhì yún: jiàn wǔ èr nián zhēng yuè, chū zhì jiāo zhào yú luò yáng chéng nán qī lǐ, yī cǎi yuán shǐ zhōng gù shì, běi jiāo zài luò yáng chéng běi sì lǐ. cǐ yòu hàn shì nán běi jiāo zhī míng jù yě. jīn dì zhī zhǔn cǐ. zhì rú sān shí lǐ jiāo, jìn guāi zhèng xuán suǒ yǐn yīn zhōu èr dài zhī jù, tuì wéi hàn wèi suǒ xíng gù shì. fán yì wài yuē jiāo. jīn jì sì jiāo gè yǐ guō mén wèi xiàn, lǐ shù yī shàng.
《孟春令》云:「其數八。」又云:「迎春於東郊。」盧植云:「東郊,八里 郊也。」賈逵云:「東郊,木帝太昊,八里。」許慎云:「東郊,八里郊也。」鄭 玄《孟春令》注云:「王居明堂。《禮》曰:「王出十五里迎歲。」蓋殷禮也。周 禮,近郊五十里。」鄭玄別注云:「東郊去都城八里。」高誘云:「迎春氣於東方, 八里郊也。」王肅云:「東郊八里,因木數也。」此皆同謂春郊八里之明據也。 《孟夏令》云:「其數七。」又云:「迎夏於南郊。」盧植云:「南郊,七里郊。」 賈逵云:「南郊,火帝,七里。許慎云:「南郊,七里郊也。」鄭玄云:「南郊去 都城七里。」高誘云:「南郊,七里之郊也。」王肅云:「南郊七里,因火數也。」 此又南郊七里之審據也。《中央令》云:「其數五。」盧植云:「中郊,五里之郊 也,」賈逵云:「中兆黃帝之位,並南郊之季,故云兆五帝於四郊也。」鄭玄云: 「中郊,西南未地,去都城五里。」此又中郊五里之審據也。《孟秋令》云:「其 數九。」又云:「以迎秋於西郊。」盧植云:「西郊,九里。」賈逵云:「西郊, 金帝少昊,九里。」許慎云:「西郊,九里郊也。」鄭玄云:「西郊去都城九里。」 高誘云:「西郊,九里之郊也。」王肅云:「西郊九里,因金數也。」此又西郊九 里之審據也。《孟冬令》云:「其數六。」又云:「迎冬於北郊。」盧植云:「北 郊,六里郊也。」賈逵云:「北郊,水帝顓頊,六里,」許慎云:「北郊,六里郊 也。」鄭玄云:「北郊去都城六里。」高誘云:「北郊,六里之郊也。」王肅云: 「北郊六里,因水數也。」此又北郊六里之審據也。宋氏《含文嘉》注云:「《周 禮》:王畿內千里,二十分其一,以為近郊。近郊五十里,倍之為遠郊。迎王氣蓋 於近郊。漢不設王畿,則以其方數為郊處。故東郊八里,南郊七里,西郊九里,北 郊六里,中郊在西南未地五里。」《祭祀志》云:「建武二年正月,初制郊兆於雒 陽城南七里,依采元始中故事,北郊在雒陽城北四里。」此又漢世南、北郊之明據 也。今地祗准此。至如三十里郊,進乖鄭玄所引殷、周二代之據,退違漢、魏所行 故事。凡邑外曰郊。今計四郊各以郭門為限,里數依上。
lǐ: cháo bài rì yuè jiē yú dōng xī mén wài. jīn rì yuè zhī wèi, qù chéng dōng xī, lù gè sān shí, qiè yòu wèi shěn. lǐ yòu yún: jì rì yú tán, jì yuè yú kǎn. jīn jì zào rú shàng. lǐ yí zhì yún: lì gāo méi cí yú chéng nán. bù yún lǐ shù, gù jīn yòng jiù. líng xīng běn fēi lǐ shì, zhào zì hàn chū, zhuān wèi qí tián, héng lì jùn xiàn. jiāo sì zhì yún: gāo zǔ wǔ nián, zhì zhào yù shǐ, qí lìng tiān xià lì líng xīng cí, shēng yòng tài láo, xiàn yì lìng zhǎng shì cí. jìn cí lìng yún: jùn xiàn guó cí shè jì xiān nóng, xiàn yòu cí líng xīng. cǐ líng xīng zài tiān xià zhū xiàn zhī míng jù yě. zhōu gōng miào suǒ yǐ bié zài luò yáng zhě, gài yuán jī dàn chuàng chéng luò yì, gù chuán shì luò yáng, chóng cí bù jué, yǐ zhāng jué yōng. yí qí miào zhě, yì shì wèi luò yáng jiè nèi shén cí. jīn bìng yí tài cháng, kǒng guāi qí běn. zhèng xià cǐ lèi shén zhòng, jiē dāng bù jùn xiàn xiū lǐ, gōng sī shī zhī dǎo qǐng. qiè wéi tài cháng suǒ sī, jiāo miào shén qí zì yǒu cháng xiàn, wú yí lín shí zhēn zhuó yǐ yì, ruò suì ěr wàng yíng, zé bù miǎn yín sì. èr cí zài tài cháng, zài luò yáng, yú guó yī yě, rán guì zài shěn běn.
《禮》:朝拜日月皆於東西門外。今日月之位,去城東西,路各三十,竊又未 審。《禮》又云:「祭日於壇,祭月於坎。」今計造如上。《禮儀志》云:「立高 禖祠於城南。」不雲里數,故今用舊。靈星本非禮事,兆自漢初,專為祈田,恆隸 郡縣。《郊祀志》云:「高祖五年,制詔御史,其令天下立靈星祠,牲用太牢,縣 邑令、長侍祠。」晉《祠令》云:「郡、縣、國祠社稷、先農,縣又祠靈星。」此 靈星在天下諸縣之明據也。周公廟所以別在洛陽者,蓋緣姬旦創成洛邑,故傳世洛 陽,崇祠不絕,以彰厥庸。夷、齊廟者,亦世為洛陽界內神祠。今並移太常,恐乖 其本。正下此類甚眾,皆當部郡縣修理,公私施之禱請。竊惟太常所司,郊廟神祇 自有常限,無宜臨時斟酌以意,若遂爾妄營,則不免淫祀。二祠在太常,在洛陽, 於國一也,然貴在審本。
chén yǐ yōng bì, miù tiǎn jīn zhí, kǎo kuò fén jí, bó cǎi qún yì, jì wú yì duān, wèi cū kě yī jù. jīn xuán dōng wù xì, yě qìng rén xián, qiān yì jiāo tán, èr sān wèi biàn.
臣以庸蔽,謬忝今職,考括墳籍,博採群議,既無異端,謂粗可依據。今玄冬 務隙,野罄人閒,遷易郊壇,二三為便。
zhào yuē: suǒ shàng nǎi yǒu míng jù, dàn xiān cháo zhì lì yǐ jiǔ, qiě kě cóng jiù.
詔曰:「所上乃有明據,但先朝置立已久,且可從舊。」
xiān shì, xiào wén yú dài dōu, zhào zhōng shū jiān gāo lǘ tài cháng shǎo qīng lù xiù bìng gōng sūn chóng děng shí yú rén, xiū lǐ jīn shí jí bā yīn zhī qì. hòu chóng wèi tài lè lìng, nǎi shàng qǐng shàng shū pú shè gāo zhào, gèng gòng yíng lǐ. xuān wǔ zhào fāng gòng zhǔ zhī. fāng biǎo yǐ lǐ lè shì dà, bù róng zhé jué, zì fēi bó yán gōng qīng, guǎng jí rú yàn, tǎo lùn dé shī, yán qióng shì fēi, wú yǐ chuí zhī wàn yè, wèi bù xiǔ zhī shì. bèi bào tīng xǔ, shù xún zhī jiān, pín fán sān yì. yú shì cháo shì pō yǐ chóng zhuān zōng jì jiǔ, bù yīng guāi miù, gè mò rán wú fā lùn zhě. fāng nǎi tàn yǐn jīng gào, sōu kuò jiù wén, gòng xiāng nán zhì, jiē yǒu míng jù, yǐ wèi yíng suō yǒu chà, bù hé diǎn shì. chóng suī shì xiāng chóu dá, ér bù huì wèn yì, zú wú yǐ zì tōng. shàng shū yī shì shù zòu, réng zhào wěi fāng bié gèng kǎo zhì. yú shì xué zhě mí guī zōng yān. fāng yǐ shè jì wú shù, yòu shàng shū yuē:
先是,孝文於代都,詔中書監高閭、太常少卿陸琇並公孫崇等十餘人,修理金 石及八音之器。後崇為太樂令,乃上請尚書僕射高肇,更共營理。宣武詔芳共主之。 芳表以禮樂事大,不容輒決,自非博延公卿,廣集儒彥,討論得失,研窮是非,無 以垂之萬葉,為不朽之式。被報聽許,數旬之間,頻煩三議。於是朝士頗以崇專綜 既久,不應乖謬,各默然無發論者。芳乃探引經誥,搜括舊文,共相難質,皆有明 據,以為盈縮有差,不合典式。崇雖示相酬答,而不會問意,卒無以自通。尚書依 事述奏,仍詔委芳別更考制。於是學者彌歸宗焉。芳以社稷無樹,又上疏曰:
yī hé shuò yí zhù: rì yǒu biàn, yǐ zhū sī wèi shéng, yǐ rào xì shè shù sān zā. ér jīn wú shù. yòu zhōu lǐ dà sī tú zhí yún: shè qí shè jì zhī wěi ér shù zhī tián zhǔ, gè yǐ qí shè suǒ yí mù. zhèng xuán zhù yún: suǒ yí mù, wèi ruò sōng bǎi lì yě. cǐ qí yī zhèng yě. yòu xiǎo sī tú fēng rén zhí yún: zhǎng shè wáng zhī shè wěi, wèi jī fēng ér shù zhī. zhèng xuán zhù yún: bù yán jì zhě, wáng zhǔ yú shè jì, shè zhī xì yě. cǐ qí èr zhèng yě. yòu lùn yǔ yuē: āi gōng wèn shè yú zǎi wǒ. zǎi wǒ duì yuē: xià hòu shì yǐ sōng, yīn rén yǐ bǎi, zhōu rén yǐ lì. shì nǎi tǔ dì zhī suǒ yí yě. cǐ qí sān zhèng yě. yòu bái wǔ tōng: shè jì suǒ yǐ yǒu shù, hé yě? zūn ér shí zhī yě. shǐ rén wàng jiàn jì jìng zhī, yòu suǒ yǐ biǎo gōng yě. àn cǐ zhèng jiě suǒ yǐ yǒu shù zhī yì, liǎo bù lùn yǒu zhī yǔ wú yě. cǐ qí sì zhèng yě. cǐ yún shè jì suǒ yǐ yǒu shù hé, rán zé jì yì yǒu shù míng yǐ. yòu wǔ jīng tōng yì yún: tiān zǐ tài shè wáng shè, zhū hóu guó shè hóu shè, zhì dù nài hé? yuē, shè jiē yǒu yuán wú wū, shù qí zhōng yǐ mù. yǒu mù zhě, tǔ zhǔ shēng wàn wù, wàn wù mò shàn yú mù, gù shù mù yě. cǐ qí wǔ zhèng yě, cǐ zuì qí dīng níng bèi jiě yǒu shù zhī yì yě. yòu wǔ jīng yào yì yún: shè bì shù zhī yǐ mù. zhōu lǐ sī tú zhí yuē: bān shè ér shù zhī, gè yǐ tǔ dì suǒ shēng. shàng shū yì piān yuē: tài shè wéi sōng, dōng shè wéi bǎi, nán shè wéi zǐ, xī shè wéi lì, běi shè wéi huái. cǐ qí liù zhèng yě. cǐ yòu tài shè jí sì fāng jiē yǒu shù bié zhī míng jù yě. yòu jiàn zhū jiā lǐ tú, shè jì tú jiē huà wèi shù, wéi jiè shè jiè jì wú shù. cǐ qí qī zhèng yě.
依《合朔儀》註:日有變,以硃絲為繩,以繞系社樹三匝。而今無樹。又《周 禮大司徒》職云:「設其社稷之壝而樹之田主,各以其社所宜木。」鄭玄注云: 「所宜木,謂若松、柏、栗也。」此其一證也。又《小司徒·封人》職云:「掌設 王之社壝,為畿封而樹之。」鄭玄注云:「不言稷者,王主於社;稷,社之細也。」 此其二證也。又《論語》曰:「哀公問社於宰我。宰我對曰:夏后氏以松,殷人以 柏,周人以栗。」是乃土地之所宜也。此其三證也。又《白武通》:社、稷所以有 樹,何也?尊而識之也。使人望見既敬之,又所以表功也。」案此正解所以有樹之 義,了不論有之與無也。此其四證也。此雲「社、稷所以有樹何」,然則稷亦有樹 明矣。又《五經通義》云:「天子太社、王社,諸侯國社、侯社,制度奈何?曰, 社皆有垣無屋,樹其中以木。有木者,土主生萬物,萬物莫善於木,故樹木也。」 此其五證也,此最其丁寧備解有樹之意也。又《五經要義》云:「社必樹之以木。 《周禮·司徒》職曰:班社而樹之,各以土地所生。《尚書·逸篇》曰:太社惟松, 東社惟柏,南社惟梓,西社惟栗,北社惟槐。」此其六證也。此又太社及四方皆有 樹別之明據也。又見諸家《禮圖》,社稷圖皆畫為樹,唯誡社、誡稷無樹。此其七 證也。
suī biàn yǒu shù zhī jù, yóu wèi zhèng suǒ zhí zhī mù. àn lùn yǔ chēng xià hòu shì yǐ sōng, yīn rén yǐ bǎi, zhōu rén yǐ lì, biàn shì shì dài bù tóng. ér shàng shū yì piān zé yún tài shè wéi sōng, rú cǐ, biàn yǐ yī dài zhī zhōng ér lì shè gè yì yě. yú yǐ wèi yí zhí yǐ sōng. hé yǐ yán zhī? yì shū yún tài shè wéi sōng, jīn zhě zhí sōng, bù lǜ shī lǐ. wéi jì wú chéng zhèng. jì nǎi shè zhī xì, gài yì bù lí sōng yě.
雖辨有樹之據,猶未正所植之木。案《論語》稱「夏后氏以松,殷人以柏,周 人以栗」,便是世代不同。而《尚書·逸篇》則雲「太社惟松」,如此,便以一代 之中而立社各異也。愚以為宜植以松。何以言之?《逸書》雲「太社惟松」,今者 植松,不慮失禮。惟稷無成證。稷乃社之細,蓋亦不離松也。
xuān wǔ cóng zhī.
宣武從之。
fāng shěn yǎ fāng zhèng, gài shàng shén gāo, jīng chuán duō tōng, xiào wén yóu qì jìng zhī, dòng xiāng gù fǎng. tài zi xún zhī zài dōng gōng, xiào wén yù wèi nà fāng nǚ, fāng cí yǐ nián mào fēi yí, dì tàn qí qiān shèn. dì gèng chì fāng jǔ qí zōng nǚ, fāng nǎi chēng qí zú zi zhǎng wén zhī nǚ, xiào wén nǎi wèi xún pīng zhī, yǔ zhèng yì nǚ duì wèi zuǒ yòu rú zǐ yān.
芳沈雅方正,概尚甚高,《經》、《傳》多通,孝文尤器敬之,動相顧訪。太 子恂之在東宮,孝文欲為納芳女,芳辭以年貌非宜,帝嘆其謙慎。帝更敕芳舉其宗 女,芳乃稱其族子長文之女,孝文乃為恂娉之,與鄭懿女對為左右孺子焉。
cuī guāng yú fāng yǒu zhōng biǎo zhī jìng, měi shì xún yǎng. fāng zhuàn zhèng xuán suǒ zhù zhōu guān yí lǐ yīn gàn bǎo suǒ zhù zhōu guān yīn wáng sù suǒ zhù shàng shū yīn hé xiū suǒ zhù gōng yáng yīn fàn níng suǒ zhù gǔ liáng yīn wéi zhāo suǒ zhù guó yǔ yīn fàn yè hòu hàn shū yīn gè yī juàn, biàn lèi sān juǎn, xú zhōu rén dì lù èr shí juǎn, jí jiù piān xù zhù yīn yì zhèng sān juǎn, máo shī jiān yīn yì zhèng shí juǎn, lǐ jì yì zhèng shí juǎn, zhōu guān yí lǐ yì zhèng gè wǔ juǎn. cuī guāng biǎo qiú yǐ zhōng shū jiān ràng fāng, xuān wǔ bù xǔ. zú, zèng zhèn dōng jiāng jūn xú zhōu cì shǐ, shì wén zhēn hóu.
崔光於芳有中表之敬,每事詢仰。芳撰鄭玄所注《周官·儀禮音》、干寶所注 《周官音》、王肅所注《尚書音》、何休所注《公羊音》、范寧所注《穀梁音》、 韋昭所注《國語音》、范曄《後漢書音》各一卷,《辯類》三卷,《徐州人地錄》 二十卷,《急就篇續注音義證》三卷,《毛詩箋音義證》十卷,《禮記義證》十卷, 《周官·儀禮義證》各五卷。崔光表求以中書監讓芳,宣武不許。卒,贈鎮東將軍、 徐州刺史,諡文貞侯。
zhǎng zi yì, zì zǔ xīn. yǎ yǒu fù fēng, pō hǎo wén hàn. lì xú zhōu bié jià yǎn zhōu zuǒ jūn fǔ zhǎng shǐ sī kōng zī yì cān jūn, lǚ wèi xíng tái chū shǐ, suǒ lì jiē yǒu dāng guān zhī chēng. zhuǎn tōng zhí sàn qí cháng shì xú zhōu dà zhōng zhèng, xíng yǐng zhōu shì, xún qiān ān nán jiāng jūn dà sī nóng qīng. zú, zèng xú zhōu cì shǐ, shì yuē jiǎn. wú zi, dì xīn yǐ dì sān zi jùn wèi hòu.
長子懌,字祖欣。雅有父風,頗好文翰。歷徐州別駕、兗州左軍府長史、司空 諮議參軍,屢為行台出使,所歷皆有當官之稱。轉通直散騎常侍、徐州大中正,行 郢州事,尋遷安南將軍、大司農卿。卒,贈徐州刺史,諡曰簡。無子,弟廞以第三 子峻為後。
xīn zì jǐng xìng, hǎo xué qiáng lì. shàn shì dāng shì, gāo zhào zhī shèng jí qīng hé wáng yì wèi zǎi fǔ, xīn jiē yǔ qí zǐ zhí jiāo yóu. líng tài hòu lín cháo, yòu yǔ tài hòu xiōng zi wǎng hái xiāng hǎo. tài hòu lìng xīn yǐ shī wǔ shòu dì yuán jí. shāo qiān guāng lù dài fū. xiào wǔ dì chū, chú sàn qí cháng shì, qiān biāo qí dà jiāng jūn guó zi jì jiǔ. xiào wǔ yú xiǎn yáng diàn jiǎng xiào jīng, xīn wèi zhí jīng, suī chóu dá lùn nán wèi néng jīng jǐn, ér fēng cǎi yīn zhì, zú yǒu kě guān. xún jiān dōu guān shàng shū, yòu jiān diàn zhōng shàng shū. jí xiào wǔ rù guān, qí shén wǔ zhì luò, zé xīn zhū zhī.
廞字景興,好學強立。善事當世,高肇之盛及清河王懌為宰輔,廞皆與其子侄 交遊。靈太后臨朝,又與太后兄子往還相好。太后令廞以詩武授弟元吉。稍遷光祿 大夫。孝武帝初,除散騎常侍,遷驃騎大將軍、國子祭酒。孝武於顯陽殿講《孝經》, 廞為執經,雖酬答論難未能精盡,而風采音制,足有可觀。尋兼都官尚書,又兼殿 中尚書。及孝武入關,齊神武至洛,責廞誅之。
zi zhì, zì zi shēng. shǎo yǒu fēng qì, pō shè wén shǐ. wèi xú zhōu kāi fǔ cóng shì zhōng láng. fù xīn zhī sǐ, zhì lǜ lēi xiāng bù fù yǎn zhōu, yǔ cì shǐ fán zi hú kàng yù wáng shī. měi zhàn, liú tì tū zhèn. chéng xiàn, qín sòng jìn yáng. qí shén wǔ jīn ér shè zhī. wén xiāng wèi yí tóng kāi fǔ, yǐ zhì wèi shǔ běn zhōu dà zhōng zhèng, zhuǎn zhōng shū shè rén. shí yǔ liáng hé tōng, zhì qián hòu shòu chì duì qí shǐ yī shí liù rén. wèi sī tú zuǒ zhǎng shǐ, zú, zèng nán qīng zhōu cì shǐ. xīn dì yù, wèi jīn zǐ guāng lù dài fū. yù zi tì.
子騭,字子升。少有風氣,頗涉文史。位徐州開府從事中郎。父廞之死,騭率 勒鄉部赴兗州,與刺史樊子鵠抗禦王師。每戰,流涕突陣。城陷,禽送晉陽。齊神 武矜而赦之。文襄為儀同開府,以騭為屬本州大中正,轉中書舍人。時與梁和通, 騭前後受敕對其使一十六人。為司徒左長史,卒,贈南青州刺史。廞弟彧,位金紫 光祿大夫。彧子逖。
tì zì zi zhǎng, shǎo cōng mǐn. hǎo yì liè qí shè, yǐ xíng lè wèi shì ài jiāo yóu, shàn xì xuè. qí wén xiāng yǐ wèi yǒng ān gōng jùn kāi fǔ xíng cān jūn. tì yuǎn lí jiā xiāng, juàn yú jī lǚ, fā fèn zì lì, zhuān jīng dú shū. jìn yáng dōu huì zhī suǒ, bà cháo rén shì yōu jí, xián wù yú yàn jí. tì zài yóu yàn zhī zhōng, juǎn bù lí shǒu, yù yǒu wén jí suǒ wèi jiàn zhě, zé zhōng rì fěng sòng, huò tōng yè bù guī. qí hǎo xué rú cǐ. yì liú xīn wén zǎo, pō gōng shī yǒng.
逖字子長,少聰敏。好弋獵騎射,以行樂為事;愛交遊,善戲謔。齊文襄以為 永安公浚開府行參軍。逖遠離家鄉,倦於羈旅,發憤自勵,專精讀書。晉陽都會之 所,霸朝人士攸集,咸務於宴集。逖在游宴之中,卷不離手,遇有文籍所未見者, 則終日諷誦,或通夜不歸。其好學如此。亦留心文藻,頗工詩詠。
qí tiān bǎo chū, xíng dìng táo xiàn lìng, zuò jiān shì miǎn, shí yú nián bù dé diào. qí zǐ wèi rèn shì fù, méi rù gōng, chì yǐ cì wèi shōu. shōu suǒ tí xié, hòu wèi kāi fǔ cān jūn. jí wén xuān bēng, wén shì bìng zuò wǎn gē, yáng zūn yàn zé zhī, yuán wài láng lú sī dào yòng bā shǒu, tì yòng èr shǒu, yú rén duō zhě bù guò sān sì. zhōng shū láng lǐ yīn xì tì yuē: lú bā wèn xùn liú èr. tì xián zhī. qián míng yuán nián, jiān yuán wài sàn qí cháng shì, shǐ sòng liáng zhǔ xiāo zhuāng. hái, jiān sān gōng láng zhōng.
齊天保初,行定陶縣令,坐奸事免,十餘年不得調。其姊為任氏婦,沒入宮, 敕以賜魏收。收所提攜,後為開府參軍。及文宣崩,文士並作輓歌,楊遵彥擇之, 員外郎盧思道用八首,逖用二首,餘人多者不過三四。中書郎李愔戲逖曰:「盧八 問訊劉二。」逖銜之。乾明元年,兼員外散騎常侍,使送梁主蕭莊。還,兼三公郎 中。
wǔ chéng shí, hé shì kāi chǒng yào, tì fù zhī. zhèng shòu zhōng shū shì láng, rù diǎn jī mì. shí lǐ yīn xiàn fù, yán tiān bǎo zhōng bèi chán. tì zhāi qí wén, zòu yuē: fěi bàng xiān cháo, dà bù jìng. wǔ chéng nù, dà jiā biān pǔ. tì xǐ fù qián hàn, yuē: gāo chuí liǎng xià, zhí biān yī bǎi, hé rú hū liú èr shí. xún jiān sàn qí cháng shì, pìn chén shǐ zhǔ. tì yù dú shàn wén zǎo, bù yuàn yǔ wén shì tóng háng. shí huáng mén shì láng wáng sōng nián mèi fū lú shì yóu, xìng shěn mì, tì qiú yǐ wèi fù. yòu tì zǐ wèi jiā zhě, shōu shí yǐ fàng chū, tì yīn cì yù jià zhī shì yóu, bù xǔ. tì kǒng shì lù, yì bù bī yān. qiān gěi shì huáng mén shì láng, xiū guó shǐ. jiā sàn qí cháng shì, chú jiǎ yí tóng sān sī, pìn zhōu shǐ fù. èr guó shǐ tōng, lǐ yí wèi dìng, tì yǔ zhōu cháo yì lùn wǎng fù, zhēn zhuó gǔ jīn, shì duō hé lǐ, jiān wén cí kě guān, shén xíng míng yù. shǐ hái, bài yí tóng sān sī.
武成時,和士開寵要,逖附之。正授中書侍郎,入典機密。時李愔獻賦,言天 保中被讒。逖摘其文,奏曰:「誹謗先朝,大不敬。」武成怒,大加鞭朴。逖喜復 前憾,曰:「高捶兩下,執鞭一百,何如呼劉二時。」尋兼散騎常侍,聘陳使主。 逖欲獨擅文藻,不願與文士同行。時黃門侍郎王松年妹夫盧士游,性沈密,逖求以 為副。又逖姊魏家者,收時已放出,逖因次欲嫁之士游,不許。逖恐事露,亦不逼 焉。遷給事黃門侍郎,修國史。加散騎常侍,除假儀同三司,聘周使副。二國始通, 禮儀未定,逖與周朝議論往復,斟酌古今,事多合禮,兼文辭可觀,甚行名譽。使 還,拜儀同三司。
jí wǔ chéng bēng, hé shì kāi yù gǎi yuán, yì zhě gè yì. tì qǐng wèi wǔ píng, sī wèi shì kāi yuē: wǔ píng fǎn wèi míng fǔ, tì zuò cǐ yǐ wèi gōng. shì kāi yuè ér cóng zhī. shí shì kāi wèi zhòng kǒu suǒ pái, lóu dìng yuǎn tóng fǔ zhèng, tì suì huí fù zhī, shǐ de xī huò, xī yǐ xiǎng dìng yuǎn. dìng yuǎn wài rèn, tì bù zì ān, yòu yīn jié hú lǜ míng yuè hú zhǎng rén yǐ zì gù. shì kāi zhī zhī, wèi shén xìn, hū yú míng yuè mén xiàng féng zhī, mí yǐ wèi shí. chū, tì míng huàn wèi dá shí, yù shì zǔ tǐng. tǐng wèi yuán, wèi rén yuē: wǒ yán péng chéng chǔ zi, yīng yǒu qì xiá, wéi jiāng cuī jì shū shī shì rén, shū guāi qì wàng. tì nǎi wèi dì qǔ tǐng nǚ, suì chéng mì hǎo. tǐng zhī jiāng sù zhào yàn shēn hé shì kāi yě, xiān yǔ tì móu, tì nǎi gào èr rén. gù èr rén dé wèi zhī jì. tǐng bèi chù, lìng dì chū qí qī. jí shì, tì jiě shì kāi suǒ xián. xún chū wèi rén zhōu cì shǐ. tǐng nǎi yào xíng tái shàng shū lú qián xiàn tì, xǔ qián zhòng qiān. qián yuē: rú cǐ shì, wú bù wèi yě. gèng jiè tì ér hù zhī. hòu bèi zhēng hái, dài zhào wén lín guǎn, zhòng chú sàn qí cháng shì, zòu mén xià shì. wèi jǐ yǔ cuī jì shū děng tóng lù, shí nián sì shí jiǔ. suǒ zhì wén bǐ sān shí juǎn. zi yì rén, kāi fǔ xíng cān jūn. shì suí, zhōng yú luò yáng lìng. fāng mào cóng zi mào.
及武成崩,和士開欲改元,議者各異。逖請為「武平」,私謂士開曰:「武平 反為明輔,逖作此以為公。」士開悅而從之。時士開為眾口所排,婁定遠同輔政, 逖遂回附之,使得西貨,悉以餉定遠。定遠外任,逖不自安,又陰結斛律明月、胡 長仁以自固。士開知之,未甚信,忽於明月門巷逢之,彌以為實。初,逖名宦未達 時,欲事祖珽。珽未原,謂人曰:「我言彭城楚子,應有氣俠,唯將崔季舒詩示人, 殊乖氣望。」逖乃為弟娶珽女,遂成密好。珽之將訴趙彥深、和士開也,先與逖謀, 逖乃告二人。故二人得為之計。珽被黜,令弟出其妻。及是,逖解士開所嫌。尋出 為仁州刺史。珽乃要行台尚書盧潛陷逖,許潛重遷。潛曰:「如此事,吾不為也。」 更戒逖而護之。後被征還,待詔文林館,重除散騎常侍,奏門下事。未幾與崔季舒 等同戮,時年四十九。所制文筆三十卷。子逸人,開府行參軍。仕隋,終於洛陽令。 芳懋從子懋。
mào zì zhòng huá, zǔ tài zhī, fù chéng bó, shì sòng bìng yǒu míng wèi. mào cōng mǐn hǎo xué, bó zōng jīng shǐ shàn cǎo lì shū, shí qí zì. xuān wǔ chū rù cháo, wèi shàng shū wài bīng láng zhōng. fāng shén zhòng zhī, fán suǒ zhuàn cháo tíng guǐ yí, jiē yǔ cān liàng. shàng shū bó yì, mào yǔ diàn zhōng láng yuán fān cháng wèi yì zhǔ. dá yú cóng zhèng, tái zhōng yí shì, xián suǒ fǎng jué. shàng shū lǐ píng yǔ jié mò nì jiāo. qiān bù bīng xiào wèi, lǐng láng zhōng, jiān dōng gōng zhōng shè rén. zhuǎn yuán wài cháng shì zhèn yuǎn jiāng jūn, lǐng kǎo gōng láng zhōng, lì kǎo kè zhī kē, míng chù zhì zhī fǎ, shén yǒu tiáo guàn.
懋字仲華,祖泰之,父承伯,仕宋並有名位。懋聰敏好學,博綜經史;善草隸 書,識奇字。宣武初入朝,位尚書外兵郎中。芳甚重之,凡所撰朝廷軌儀,皆與參 量。尚書博議,懋與殿中郎袁翻常為議主。達於從政,台中疑事,咸所訪決。尚書 李平與結莫逆交。遷步兵校尉,領郎中,兼東宮中舍人。轉員外常侍、鎮遠將軍, 領考功郎中,立考課之科,明黜陟之法,甚有條貫。
xiào zhāo chū, dà jūn gōng xiá shí, mào wèi lǐ píng xíng tái láng zhōng. chéng bá, mào pō yǒu gōng. tài fù qīng hé wáng yì ài qí fēng yǎ, cháng mù ér sòng zhī yuē: liú shēng táng táng, jìn shēn lǐng xiù, ruò tiān jiǎ zhī nián, bì wèi wèi cháo zǎi fǔ. zhào mào yǔ zhū cái xué zhī shì zhuàn chéng yí lìng. yì wèi zǎi xiàng jī nián, lǐ mào yóu zhòng, lìng zhū zi shī zhī. qiān tài wèi sī mǎ. xī píng èr nián dōng, bào bìng zú. jiā shén qīng pín, wáng zhī rì, xǐ sì bì ér yǐ. tài fù yì jí dāng shí cái jùn mò bù tòng xī zhī. zèng chí jié qián jiāng jūn nán tài zhōu cì shǐ, shì yuē xuān jiǎn. mào shī lěi fù sòng jí wén bǐ jiàn chēng yú shí, yòu zhuàn zhū qì wù zào zuò zhī shǐ shí wǔ juǎn, míng yuē wù zǔ.
孝昭初,大軍攻硤石,懋為李平行台郎中。城拔,懋頗有功。太傅、清河王懌 愛其風雅,常目而送之曰:「劉生堂堂,搢紳領袖,若天假之年,必為魏朝宰輔。」 詔懋與諸才學之士撰成儀令。懌為宰相積年,禮懋尤重,令諸子師之。遷太尉司馬。 熙平二年冬,暴病卒。家甚清貧,亡之日,徙四壁而已。太傅懌及當時才俊莫不痛 惜之。贈持節、前將軍、南泰州刺史,諡曰宣簡。懋詩誄賦頌及文筆見稱於時,又 撰諸器物造作之始十五卷,名曰《物祖》。
cháng shuǎng, zì shì míng, hé nèi wēn rén, wèi tài cháng qīng lín liù shì sūn yě. zǔ zhēn, fú jiān nán ān tài shǒu, yīn shì luàn, suì jū liáng zhōu. fù tǎn, qǐ fú shì zhèn yuǎn jiāng jūn dà xià zhèn jiāng xiǎn měi hóu.
常爽,字仕明,河內溫人,魏太常卿林六世孫也。祖珍,苻堅南安太守,因世 亂,遂居涼州。父坦,乞伏世鎮遠將軍、大夏鎮將、顯美侯。
shuǎng shǎo ér cōng mǐn, yán zhèng yǒu zhì gài, suī jiā rén tóng lì wèi cháng jiàn qí kuān dàn zhī róng. dǔ zhì hǎo xué, bó wén qiáng shí, míng xí wěi hòu wǔ jīng bǎi jiā, duō suǒ yán zōng. zhōu jùn lǐ mìng, jiē bù jiù. wǔ chéng xī zhēng liáng tǔ, shuǎng yǔ xiōng shì guó guī kuǎn jūn mén. wǔ chéng jiā zhī, cì shì guó jué wǔ pǐn, xiǎn měi nán shuǎng wèi liù pǐn, bài xuān wēi jiāng jūn. shì shí, róng chē lǚ jià, zhēng fá wèi shì, guì yóu zǐ dì wèi huáng xué shù. shuǎng zhì guǎn wēn shuǐ zhī yòu, jiào shòu mén tú qī bǎi yú rén, jīng shī xué yè, xī rán fù xìng. shuǎng lì xùn shén yǒu quàn fá zhī kē, dì zǐ shì zhī, ruò yán jūn yān. shàng shū zuǒ pú shè yuán zàn píng yuán tài shǒu sī mǎ zhēn ān zhù zuò láng chéng líng qiú jiē shì shuǎng jiào suǒ jiù. cuī hào gāo yǔn bìng chēng shuǎng zhī yán jiào, jiǎng lì yǒu fāng. yǔn yuē: wén wēng róu shèng, xiān shēng gāng kè, lì jiào suī shū, chéng rén yī yě. qí wèi tōng shí tàn fú rú cǐ. yīn jiào shòu zhī xiá, shù liù jīng lüè zhù, yǐ guǎng zhì zuò, shén yǒu tiáo guàn. qí xù yuē:
爽少而聰敏,嚴正有志概,雖家人僮隸未嘗見其寬誕之容。篤志好學,博聞強 識,明習緯候、《五經》、百家,多所研綜。州郡禮命,皆不就。武成西征涼土, 爽與兄士國歸款軍門。武成嘉之,賜士國爵五品,顯美男;爽為六品,拜宣威將軍。 是時,戎車屢駕,征伐為事,貴遊子弟未遑學術。爽置館溫水之右,教授門徒七百 餘人,京師學業,翕然復興。爽立訓甚有勸罰之科,弟子事之,若嚴君焉。尚書左 僕射元贊、平原太守司馬真安、著作郎程靈虬皆是爽教所就。崔浩、高允並稱爽之 嚴教,獎勵有方。允曰:「文翁柔勝,先生剛克,立教雖殊,成人一也。」其為通 識嘆服如此。因教授之暇,述《六經略注》,以廣製作,甚有條貫。其序曰:
chuán chēng lì tiān zhī dào, yuē yīn yǔ yáng lì dì zhī dào, yuē róu yǔ gāng lì rén zhī dào, yuē rén yǔ yì. rán zé rén yì zhě, rén zhī xìng yě jīng diǎn zhě, shēn zhī wén yě. jiē yǐ táo zhù shén qíng, qǐ wù ěr mù, wèi yǒu bù yóu xué ér néng chéng qí qì, bù yóu xí ér néng lì qí yè. shì gù jì lù yǒng shì yě, fú dào yǐ chéng zhōng liè zhī gài níng yuè yōng fū yě, jiǎng yì yǐ quán gāo shàng zhī jié. gài suǒ yóu zhě xí yě, suǒ yīn zhě běn yě běn lì ér dào shēng, shēn wén ér dé bèi yān.
《傳》稱立天之道,曰陰與陽;立地之道,曰柔與剛;立人之道,曰仁與義。 然則仁義者,人之性也;經典者,身之文也。皆以陶鑄神情,啟悟耳目,未有不由 學而能成其器,不由習而能利其業。是故季路勇士也,服道以成忠烈之概;寧越庸 夫也,講藝以全高尚之節。蓋所由者習也,所因者本也;本立而道生,身文而德備 焉。
xī zhě xiān wáng zhī xùn tiān xià yě, mò bù dǎo yǐ shī shū, jiào yǐ lǐ lè, yí qí fēng sú, hé qí rén mín. gù gōng jiǎn zhuāng jìng ér bù fán zhě, jiào shēn yú lǐ yě guǎng bó yì liáng ér bù shē zhě, jiào shēn yú lè yě wēn róu dūn hòu ér bù yú zhě, jiào shēn yú shī yě shū tōng zhī yuǎn ér bù wū zhě, jiào shēn yú shū yě jié jìng jīng wēi ér bù zéi zhě, jiào shēn yú yì yě shǔ cí bǐ shì ér bù luàn zhě, jiào shēn yú chūn qiū yě. fū lè yǐ hé shén, shī yǐ zhèng yán, lǐ yǐ míng tǐ, shū yǐ guǎng tīng, chūn qiū yǐ duàn shì. wǔ zhě, gài wǔ cháng zhī dào, xiāng xū ér bèi. yì wèi zhī yuán, gù yuē yì bù kě jiàn, zé gān kūn qí jǐ hū xī yǐ. yóu shì yán zhī, liù jīng zhě, xiān wáng zhī yí liè, shèng rén zhī shèng shì yě, ān kě bù yóu xīn yù mù xí xìng wén shēn zāi! qǐng yīn xiá rì, shǔ yì yì lín, lüè zhuàn suǒ wén, tǎo lùn qí běn, míng yuē liù jīng lüè zhù, yǐ xùn mén tú yān!
昔者先王之訓天下也,莫不導以《詩》、《書》,教以《禮》、《樂》,移其 風俗,和其人民。故恭儉莊敬而不煩者,教深於《禮》也;廣博易良而不奢者,教 深於《樂》也;溫柔敦厚而不愚者,教深於《詩》也;疏通知遠而不誣者,教深於 《書》也;潔靜精微而不賊者,教深於《易》也;屬辭比事而不亂者,教深於《春 秋》也。夫《樂》以和神,《詩》以正言,《禮》以明體,《書》以廣聽,《春秋》 以斷事。五者,蓋五常之道,相須而備。《易》為之源,故曰《易》不可見,則乾 坤其幾乎息矣。由是言之,《六經》者,先王之遺烈,聖人之盛事也,安可不游心 寓目習性文身哉!頃因暇日,屬意藝林,略撰所聞,討論其本,名曰《六經略注》, 以訓門徒焉!
qí lüè zhù xíng yú shì.
其《略注》行於世。
shuǎng bù shì wáng hóu, dú shǒu xián jìng, jiǎng yì jīng diǎn èr shí yú nián, shí hào wèi rú lín xiān shēng. nián liù shí sān, zú yú jiā. zi wén tōng, lì guān zhì zhèn xī sī mǎ nán tiān shuǐ tài shǒu xī yì xiào wèi. wén tōng zi jǐng.
爽不事王侯,獨守閒靜,講肄經典二十餘年,時號為「儒林先生」。年六十三, 卒於家。子文通,歷官至鎮西司馬、南天水太守、西翼校尉。文通子景。
jǐng zì yǒng chāng, shǎo cōng mǐn, chū dú lùn yǔ máo shī, yī shòu biàn lǎn. jí zhǎng, yǒu cái sī, yǎ hǎo wén zhāng. tíng wèi gōng sūn liáng jǔ wèi xié lǜ bó shì, xiào wén qīn dé qí míng, jì ér yòng zhī wèi mén xià lù shì. zhèng shǐ chū, zhāo shàng shū mén xià yú jīn yōng zhōng shū wài shěng kǎo lùn lǜ lìng, chì jǐng cān yì. xuān wǔ jì jiù hù jūn jiāng jūn gāo xiǎn zú, qí xiōng yòu pú shè zhào tuō jǐng jí shàng shū xíng luán bīng zhōu cì shǐ gāo cōng tōng zhí láng xú hé gè zuò bēi míng, bìng yǐ chéng yù. dì xī fù shì zhōng cuī guāng jiǎn zhī, guāng zòu jǐng míng wèi nǎi chù zhū rén zhī xià, wén chū zhū rén zhī shàng, suì yǐ jǐng wén kān shí.
景字永昌,少聰敏,初讀《論語》、《毛詩》,一受便覽。及長,有才思,雅 好文章。廷尉公孫良舉為協律博士,孝文親得其名,既而用之為門下錄事。正始初, 招尚書、門下於金墉中書外省考論律令,敕景參議。宣武季舅護軍將軍高顯卒,其 兄右僕射肇托景及尚書邢巒、并州刺史高聰、通直郎徐紇各作碑銘,並以呈御。帝 悉付侍中崔光簡之,光奏景名位乃處諸人之下,文出諸人之上,遂以景文刊石。
zhào shàng píng yáng gōng zhǔ, wèi jǐ zhǔ hōng, zhào yù shǐ gōng zhǔ jiā lìng jū lú zhì fú, yǐ fù xué guān yì zhèng shī xíng. shàng shū yòu yǐ fǎng jǐng, jǐng yǐ fù rén wú zhuān guó zhī lǐ, jiā lìng bù dé yǒu chún chén zhī yì, nǎi zhí yì yuē:
肇尚平陽公主,未幾主薨,肇欲使公主家令居廬制服,已付學官議正施行。尚 書又以訪景,景以婦人無專國之理,家令不得有純臣之義,乃執議曰:
sàng jì zhī běn, shí chēng wù yǐ lì qíng qīng zhòng suǒ yīn, yì yuán qíng yǐ zhì lǐ. suī lǐ guān shèng shuāi, shì jīng jīn gǔ, ér zhì zuò zhī běn, jiàng shā zhī yí, qí shí yī yān. shì gù chén zhī wèi jūn, suǒ yǐ zī jìng ér chóng zhòng wèi jūn mǔ qī, suǒ yǐ cóng fú ér zhì yì. rán ér zhū hóu dài fū zhī jūn zhě, wèi qí yǒu dì tǔ yǒu lì shǔ, wú fú wén zhě, yán qí fēi shì jué yě. jīn wáng jī jiàng shì, suī jiā jué mìng, shì fēi jūn yì, lǐ yì liè tǔ. hé zhě? zhū wáng kāi guó, bèi lì chén lì, shēng yǒu qū fèng zhī qín, sǐ jǐn zhì sàng zhī lǐ. ér gōng zhǔ jiā lìng, wéi yǒu yī rén, qí chéng yǐ xià, mìng zhī shǔ guān, jì wú jiē shì zhī yí, shí què wèi chén zhī tǐ. yuán fū gōng zhǔ zhī guì, suǒ yǐ lì jiā lìng zhě, gài yǐ zhǔ zhī nèi shì, tuō xū guān wài, lǐ wú zì dá, bì yě yīn rén. rán zé jiā lìng wéi tōng nèi wài zhī zhí jí diǎn zhǔ jiā zhī shì ěr, wú guān jūn chén zhī lǐ, míng yì zhī fēn yě. yóu shì tuī zhī, jiā lìng bù dé wèi chún chén, gōng zhǔ bù kě wèi zhèng jūn, míng yǐ.
喪紀之本,實稱物以立情;輕重所因,亦緣情以制禮。雖理關盛衰,事經今古, 而製作之本,降殺之宜,其實一焉。是故臣之為君,所以資敬而崇重;為君母妻, 所以從服而制義。然而諸侯大夫之君者,謂其有地土、有吏屬,無服文者,言其非 世爵也。今王姬降適,雖加爵命,事非君邑,理異列土。何者?諸王開國,備立臣 吏,生有趨奉之勤,死盡致喪之禮。而公主家令,唯有一人,其丞已下,命之屬官, 既無接事之儀,實闕為臣之體。原夫公主之貴,所以立家令者,蓋以主之內事,脫 須關外,理無自達,必也因人。然則家令唯通內外之職及典主家之事耳,無關君臣 之理,名義之分也。由是推之,家令不得為純臣,公主不可為正君,明矣。
qiě nǚ rén zhī wèi jūn, nán zǐ zhī wèi chén, gǔ lǐ suǒ bù zài, xiān cháo suǒ wèi yì. ér sì mén bó shì péi dào guǎng sūn róng yì děng yǐ gōng zhǔ wèi zhī jūn, yǐ jiā lìng wèi zhī chén, zhì fú yǐ zhǎn, guāi móu mí shén. yòu zhāng xū jǐng wú nán jī děng bù tuī jūn chén zhī fēn, bù xún zhì fú zhī qíng, yóu tóng qí yì, zhǔn mǔ zhì qí, qiú zhī míng shí, lǐ wèi wèi yǔn. qiè wèi gōng zhǔ zhī jué, jì fēi shí cǎi zhī jūn jiā lìng zhī guān, yòu wú chún chén zhī shì. ruò fù rú mǔ, zé qíng yì wǎng shī ruò zhǔn xiǎo jūn, zé cóng fú wú jù. àn rú jīng lǐ, shì wú chéng wén, jí zhī yú jiàn, wèi bù yīng fú.
且女人之為君,男子之為臣,古禮所不載,先朝所未議。而四門博士裴道廣、 孫榮乂等以公主為之君,以家令為之臣,制服以斬,乖繆彌甚。又張虛景、吾難羈 等不推君臣之分,不尋致服之情,猶同其議,准母制齊,求之名實,理未為允。竊 謂公主之爵,既非食采之君;家令之官,又無純臣之式。若附如母,則情議罔施; 若准小君,則從服無據。案如經《禮》,事無成文,即之愚見,謂不應服。
cháo tíng cóng zhī.
朝廷從之。
jǐng yān zhì mén xià jī suì, bù zhì xiǎn guān, yǐ shǔ sī mǎ xiàng rú wáng bāo yán jūn píng yáng zi yún děng sì xián, jiē yǒu gāo cái ér wú zhòng wèi, nǎi tuō yì yǐ zàn zhī. jǐng zài shū mì shí yǒu yú nián, wèi shì zhōng cuī guāng lú chǎng yóu zhào yuán huī yóu suǒ zhī shǎng. lèi qiān jī shè jiāng jūn gěi shì zhōng. yán chāng chū, dōng gōng jiàn, jiān tài zǐ tún qí xiào wèi, lù shì jiē rú gù. shòu chì zhuàn mén xià zhào shū fán sì shí juǎn. shàng shū yuán cháng chū wèi ān xī jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ, qǐng jǐng wèi sī mǎ. yǐ jǐng jiē cì bù jí, chú lù shì cān jūn xiāng wēi jiāng jūn, dài zhǎng ān lìng, shén yǒu huì zhèng, rén lì chēng zhī.
景淹滯門下積歲,不至顯官,以蜀司馬相如、王褒、嚴君平、揚子云等四賢, 皆有高才而無重位,乃托意以贊之。景在樞密十有餘年,為侍中崔光、盧昶、游肇、 元暉尤所知賞。累遷積射將軍、給事中。延昌初,東宮建,兼太子屯騎校尉,錄事 皆如故。受敕撰門下詔書凡四十卷。尚書元萇出為安西將軍、雍州刺史,請景為司 馬。以景階次不及,除錄事參軍、襄威將軍,帶長安令,甚有惠政,人吏稱之。
xiān shì, tài cháng liú fāng yǔ jǐng děng zhuàn cháo lìng, wèi jí bān xíng. bié diǎn yí zhù, duō suǒ cǎo chuàng, wèi chéng. fāng zú, jǐng zuǎn chéng qí shì. jí xuān wǔ bēng, zhào jǐng fù jīng, hái xiū yí zhù. bài yè zhě pú shè, jiā níng yuǎn jiāng jūn, yòu yǐ běn guān jiān zhōng shū shè rén. hòu shòu bù bīng xiào wèi, réng shè rén. yòu chì zhuàn tài hé zhī hòu cháo yí yǐ shī xíng zhě, fán wǔ shí yú juǎn. shí líng tài hòu zhào yī hàn shì yīn dèng èr hòu gù shì, qīn fèng miào sì, yǔ dì jiāo xiàn. jǐng nǎi jù zhèng yǐ dìng yí zhù, cháo tíng shì zhī. zhèng guāng chū, chú lóng xiāng jiāng jūn zhōng sàn dài fū, shè rén rú gù. shí míng dì xíng jiǎng xué zhī lǐ yú guó zi sì, sī tú cuī guāng zhí jīng, chì jǐng yǔ dǒng shào zhāng chè féng yuán xìng wáng yán yè zhèng bó yóu děng jù wèi lù yì. shì bì, yòu xíng shì diàn zhī lǐ, bìng zhào bǎi guān zuò shì diàn shī, yǐ jǐng zuò wèi měi.
先是,太常劉芳與景等撰朝令,未及班行。別典儀注,多所草創,未成。芳卒, 景纂成其事。及宣武崩,召景赴京,還修儀注。拜謁者僕射,加寧遠將軍,又以本 官兼中書舍人。後授步兵校尉,仍舍人。又敕撰太和之後朝儀已施行者,凡五十餘 卷。時靈太后詔依漢世陰、鄧二後故事,親奉廟祀,與帝交獻。景乃據正以定儀注, 朝廷是之。正光初,除龍驤將軍、中散大夫,舍人如故。時明帝行講學之禮於國子 寺,司徒崔光執經,敕景與董紹、張徹、馮元興、王延業、鄭伯猷等俱為錄義。事 畢,又行釋奠之禮,並詔百官作釋奠詩,以景作為美。
shì nián jiǔ yuè, rú rú zhǔ ā nà guī guī què, cháo tíng yí qí wèi cì. gāo yáng wáng yōng fǎng jǐng. yuē: xī xián níng zhōng, nán dān yú lái cháo, jìn shì chù zhī wáng gōng tè jìn zhī xià. jīn rì wèi bān, yí zài fān wáng yí tóng sān sī zhī jiān. yōng cóng zhī. cháo tíng diǎn zhāng, yí ér bù jué, zé shí fǎng jǐng ér xíng.
是年九月,蠕蠕主阿那瑰歸闕,朝廷疑其位次。高陽王雍訪景。曰:「昔咸寧 中,南單于來朝,晉世處之王公、特進之下。今日為班,宜在蕃王、儀同三司之間。」 雍從之。朝廷典章,疑而不決,則時訪景而行。
chū, píng qí zhī hòu, guāng lù dài fū gāo cōng xǐ yú běi jīng, zhōng shū jiān gāo yǔn wèi zhī pìn qī, gěi qí zī zhái. cōng hòu wèi yǔn lì bēi, měi yún wú yǐ cǐ wén bào dé zú yǐ. yù zhōu cì shǐ cháng chuò yǐ wèi jǐn qí měi. jǐng shàng yǔn cái qì, xiān wèi yí dé sòng, sī tú cuī guāng wén ér guān zhī, xún wèi liáng jiǔ, nǎi yún: gāo guāng lù píng rì měi jīn qí wén, zì xǔ bào yǔn zhī dé, jīn jiàn cháng shēng cǐ sòng, gāo shì bù dé dú shàn qí měi yě. shì zhōng cuī guāng ān fēng wáng yán míng shòu zhào yì dìng fú zhāng, chì jǐng cān xiū qí shì. xún jìn hào guān jūn jiāng jūn. ā nà guī zhī hái guó yě, jìng shàng qiān yán, réng chén jiǒng fá. qiǎn shàng shū zuǒ chéng yuán fú fèng zhào zhèn xù, ā nà guī zhí fú guò róu xuán, bēn yú mò běi. qiǎn shàng shū lìng lǐ chóng yù shǐ zhōng wèi jiān yòu pú shè yuán zuǎn zhuī tǎo bù jí. nǎi lìng jǐng chū sài, jīng chī shān, lín hàn hǎi, xuān chì lēi zhòng ér fǎn. jǐng jīng shè shān shuǐ, chàng rán huái gǔ, nǎi nǐ liú kūn fú fēng gē shí èr shǒu. jìn hào zhēng lǔ jiāng jūn.
初,平齊之後,光祿大夫高聰徙於北京,中書監高允為之聘妻,給其資宅。聰 後為允立碑,每雲「吾以此文報德足矣。」豫州刺史常綽以未盡其美。景尚允才器, 先為《遺德頌》,司徒崔光聞而觀之,尋味良久,乃云:「高光祿平日每矜其文, 自許報允之德,今見常生此頌,高氏不得獨擅其美也。」侍中崔光、安豐王延明受 詔議定服章,敕景參修其事。尋進號冠軍將軍。阿那瑰之還國也,境上遷延,仍陳 窘乏。遣尚書左丞元孚奉詔振恤,阿那瑰執孚過柔玄,奔於漠北。遣尚書令李崇、 御史中尉兼右僕射元纂追討不及。乃令景出塞,經絺山,臨瀚海,宣敕勒眾而返。 景經涉山水,悵然懷古,乃擬劉琨《扶風歌》十二首。進號征虜將軍。
xiào chāng chū, gěi shì huáng mén shì láng, xún chú zuǒ jiāng jūn tài fǔ shǎo qīng, réng shè rén. gù cí shǎo qīng bù bài, gǎi shòu sàn qí cháng shì, jiāng jūn rú gù. xú zhōu cì shǐ yuán fǎ sēng pàn rù liáng, liáng wǔ qiǎn qí yù zhāng wáng xiāo zōng rù jù péng chéng. shí ān fēng wáng yán míng wèi dà dū dū dà xíng tái, lǜ lín huái wáng yù děng zhòng jūn tǎo zhī. jì ér xiāo zōng jiàng fù, xú zhōu qīng fù, qiǎn jǐng jiān shàng shū, chí jié chí yǔ xíng tái dū du guān jī bù fèn. jǐng jīng luò nà, nǎi zuò míng yān. shì shí shàng shū lìng xiāo bǎo yín dū du cuī yán bó dū dū běi hǎi wáng hào dū du chē qí jiāng jūn yuán héng zhī děng bìng gè chū tǎo, zhào jǐng yì jūn xuān zhǐ láo wèn. hái, yǐ běn jiāng jūn shòu xú zhōu cì shǐ. b dù luò zhōu fǎn yú yàn zhōu, réng yǐ jǐng jiān shàng shū wèi xíng tái, yǔ yōu zhōu dū du píng běi jiāng jūn yuán tán yǐ yù zhī. jǐng biǎo qiú lēi yōu zhōu zhū xiàn xī rù gǔ chéng, shān lù yǒu tōng zéi zhī chù, quán fā bīng fū, suí yí zhì shù, yǐ wèi fáng è. yòu yǐ qǐng lái chà bīng, bù jǐn qiáng zhuàng, jīn zhī sān zhǎng, mián shì háo mén duō dīng wèi zhī, jīn qiú quán fā wèi bīng. míng dì jiē cóng zhī. jìn hào píng běi jiāng jūn. bié chì tán xī zhì jūn dōu guān, běi cóng lú lóng sāi, jù cǐ èr xiǎn, yǐ dù zéi chū rù zhī lù. yòu zhào jǐng shān zhōng xiǎn lù zhī chù, xī lìng hàn sāi. jǐng qiǎn fǔ lù shì cān jūn péi zhì chéng fā fàn yáng sān zhǎng zhī bīng yǐ shǒu bái rùn, dū du yuán tán jù jū yōng xià kǒu. é ér ān zhōu shí lí rǒng chéng hú yán sān shù bīng fǎn, jié luò zhōu, yǒu zhòng èr wàn yú luò, zì sōng qiān fù zéi. tán lēi bié jiāng cuī zhòng zhé děng jié jūn dōu guān yǐ dài zhī. zhòng zhé zhàn méi, luò zhōu yòu zì wài yīng zhī, fù bèi shòu dí, tán suì dà bài, zhū jūn yè sàn. zhào yǐ jǐng suǒ bù bié jiāng lǐ jū wèi dū du, dài tán zhēng xià kǒu, jiàng jǐng wèi hòu jiāng jūn, jiě zhōu rèn. réng zhào jǐng wèi yōu ān xuán sì zhōu xíng tái.
孝昌初,給事黃門侍郎,尋除左將軍、太府少卿,仍舍人。固辭少卿不拜,改 授散騎常侍,將軍如故。徐州刺史元法僧叛入梁,梁武遣其豫章王蕭綜入據彭城。 時安豐王延明為大都督、大行台,率臨淮王彧等眾軍討之。既而蕭綜降附,徐州清 復,遣景兼尚書,持節馳與行台都督觀機部分。景經洛納,乃作銘焉。是時尚書令 蕭寶夤、都督崔延伯、都督北海王顥、都督車騎將軍元恆芝等並各出討,詔景詣軍 宣旨勞問。還,以本將軍授徐州刺史。b 杜洛周反於燕州,仍以景兼尚書為行台, 與幽州都督、 平北將軍元譚以御之。景表求勒幽州諸縣悉入古城,山路有通賊之處, 權發兵夫,隨宜置戍,以為防遏。又以頃來差兵,不盡強壯,今之三長,綿是豪門 多丁為之,今求權發為兵。明帝皆從之。進號平北將軍。別敕譚西至軍都關,北從 盧龍塞,據此二險,以杜賊出入之路。又詔景山中險路之處,悉令捍塞。景遣府錄 事參軍裴智成發范陽三長之兵以守白閏,都督元譚據居庸下口。俄而安州石離、 冗城、斛鹽三戍兵反,結洛周,有眾二萬餘落,自松岍赴賊。譚勒別將崔仲哲等截 軍都關以待之。仲哲戰沒,洛周又自外應之,腹背受敵,譚遂大敗,諸軍夜散。詔 以景所部別將李琚為都督,代譚征下口,降景為後將軍,解州任。仍詔景為幽、安、 玄四州行台。
zéi jì nán chū, chāo lüè jì chéng, jǐng mìng tǒng jūn liáng zhòng lǐ lǜ bīng shì yāo jī. pò zhī, huò zéi jiāng yù yí zhèn jūn zhǔ sūn niàn héng. dū du lǐ jū wèi zéi suǒ gōng jì chéng zhī běi, jūn bài ér sǐ. lǜ shǔ chéng rén yù zhī, zéi bù gǎn bī. luò zhōu hái jù shàng gǔ. shòu jǐng píng běi jiāng jūn guāng lù dài fū, xíng tái rú gù. luò zhōu qiǎn qí dū du wáng cáo hé zhēn mǎ chì jīn děng lǜ zhòng jì nán, yǐ lüè rén gǔ, nǎi yù lián yǔ, zéi zhòng pí láo. jǐng yǔ dū du yú róng zhì shǐ wáng yán nián zhì bīng lì guó, yāo qí zǒu lù, dà bài zhī, zhǎn cáo hé zhēn. luò zhōu lǜ zhòng nán qū fàn yáng, jǐng yǔ yán nián jí róng pò zhī. yòu qiǎn bié jiāng zhòng pò zhī yú zhōu xī biāo yǎn quán, qín zhǎn zhī jí nì sǐ zhě shén zhòng. hòu luò zhōu nán wéi fàn yáng, chéng rén fān jiàng, zhí cì shǐ yán nián jí jǐng, sòng yú luò zhōu. xún wèi gé róng suǒ tūn, jǐng yòu rù róng. róng pò, jǐng dé hái cháo.
賊既南出,鈔略薊城,景命統軍梁仲禮率兵士邀擊。破之,獲賊將御夷鎮軍主 孫念恆。都督李琚為賊所攻薊城之北,軍敗而死。率屬城人御之,賊不敢逼。洛周 還據上谷。授景平北將軍、光祿大夫,行台如故。洛周遣其都督王曹紇真、馬叱斤 等率眾薊南,以掠人谷,乃遇連雨,賊眾疲勞。景與都督於榮、制史王延年置兵栗 國,邀其走路,大敗之,斬曹紇真。洛周率眾南趨范陽,景與延年及榮破之。又遣 別將重破之於州西彪眼泉,禽斬之及溺死者甚眾。後洛周南圍范陽,城人翻降,執 刺史延年及景,送於洛周。尋為葛榮所吞,景又入榮。榮破,景得還朝。
yǒng ān chū, zhào fù běn guān, jiān huáng mén shì láng, yòu shè zhù zuò, gù cí bù jiù. èr nián, chú zhōng jūn jiāng jūn, zhèng huáng mén. xiān shì cān yì zhèng guāng rén zǐ lì, zhì shì cì jué gāo yáng zi. yuán hào nèi bī, zhuāng dì běi xún, jǐng yǔ shì zhōng dà sī mǎ ān fēng wáng yán míng zài jìn zhōng zhào zhū qīn bīn, nǎi ān wèi jīng shī. hào rù luò, jǐng nǎi jū běn wèi. zhuāng dì hái gōng, jiě huáng mén. pǔ tài chū, chú chē qí jiāng jūn yòu guāng lù dài fū mì shū jiān. yǐ yù zhào mìng zhī qín, fēng pú yáng xiàn zi, hòu yǐ lì zhuī. yǒng xī èr nián, jiān yì shì.
永安初,詔複本官,兼黃門侍郎,又攝著作,固辭不就。二年,除中軍將軍, 正黃門。先是參議《正光壬子歷》,至是賜爵高陽子。元顥內逼,莊帝北巡,景與 侍中、大司馬、安豐王延明在禁中召諸親賓,乃安慰京師。顥入洛,景乃居本位。 莊帝還宮,解黃門。普泰初,除車騎將軍、右光祿大夫、秘書監。以預詔命之勤, 封濮陽縣子,後以例追。永熙二年,監議事。
jǐng zì shǎo jí lǎo, héng jū shì rèn, qīng jiǎn zì shǒu, bù yíng chǎn yè. zhì yú yī shí, qǔ jì ér yǐ. dān hǎo jīng shǐ, ài wán wén cí, ruò yù xīn yì zhī shū, yīn qín qiú fǎng, huò fù zhì mǎi, bù wèn jià zhī guì jiàn, bì yǐ dé wèi qī. yǒu rén diāo zhěng měi wèi yuē: qīng qīng dé zì jū, bù shì jiā yè, suī jiǎn yuē kě shàng, jiāng hé yǐ zì jì yě? wú kǒng zhì tài cháng fāng něi yú bǎi gǔ ěr. suì yǔ wèi jiāng jūn yáng shēn jīn qí suǒ fá, nǎi lǜ diāo shuāng sī mǎ yàn yōng lǐ xié bì zǔ yàn jié yì xiǎn děng gè chū qián qiān wén ér wèi mǎi mǎ yān. tiān píng chū qiān yè, shì shí zhào xià sān rì, hù sì shí wàn láng bèi jiù dào, shōu bǎi guān mǎ, shàng shū chéng láng yǐ xià fēi péi cóng zhě, jǐn chéng lǘ. qí shén wǔ yǐ jǐng qīng pín, tè gěi chē niú sì chéng, qī nú fāng dé dá yè. hòu chú yí tóng sān sī, réng běn jiāng jūn. wǔ dìng liù nián, yǐ lǎo jí qù guān, zhào tè gěi yòu guāng lù shì lì zhōng qí shēn. bā nián hōng.
景自少及老,恆居事任,清儉自守,不營產業。至於衣食,取濟而已。耽好經 史,愛玩文詞,若遇新異之書,殷勤求訪,或復質買,不問價之貴賤,必以得為期。 友人刁整每謂曰:「卿清德自居,不事家業,雖儉約可尚,將何以自濟也?吾恐摯 太常方餒於柏谷耳。」遂與衛將軍羊深矜其所乏,乃率刁雙、司馬彥邕、李諧、畢 祖彥、結義顯等各出錢千文而為買馬焉。天平初遷鄴,是時詔下三日,戶四十萬狼 狽就道,收百官馬,尚書丞、郎已下非陪從者,盡乘驢。齊神武以景清貧,特給車 牛四乘,妻孥方得達鄴。後除儀同三司,仍本將軍。武定六年,以老疾去官,詔特 給右光祿事力終其身。八年薨。
jǐng shàn yǔ rén jiāo, zhōng shǐ ruò yī. qí yóu chù zhě jiē fú qí shēn yuǎn zhī dù, wèi zēng jiàn qí jīn lìn zhī xīn. hǎo yǐn jiǔ, dàn yú róng lì, zì dé huái bào, bù shì quán mén. xìng hé hòu gōng shèn. měi dú shū jiàn wéi xián zhī shì shēn báo zhī wēi, nǎi tú gǔ xī kě yǐ jiàn jiè, zhǐ shì wèi xiàng, zàn ér shù zhī yuē:
景善與人交,終始若一。其游處者皆服其深遠之度,未曾見其矜吝之心。好飲 酒,淡於榮利,自得懷抱,不事權門。性和厚恭慎。每讀書見韋弦之事、深薄之危, 乃圖古昔可以鑑戒,指事為象,贊而述之曰:
zhōu yǎ yún: wèi tiān gài gāo, bù gǎn bù jú wèi dì gài hòu, bù gǎn bù jí. yǒu zhāo yǐn dài fū jiàn jiè sī wén, nǎi tì yān ér jù yuē: fū dào sàng zé xìng qīng, lì zhòng zé shēn qīng. shì gù chéng hé tǐ xùn, shì míng fāng cè fáng wēi shèn dú, zài xiàng dān qīng. xìn zāi cí rén zhī fù, wén huì ér lǐ míng. yǎng zhān gāo tiān, tīng bēi shì dì fǔ cè hòu dì, yuè jùn chuān tíng. shuí gòng dài zhī, bù sī bù wèi shuí qí jiàn zhī, bù xiàn bù zhuì. gù shàn è shì zhēng, wù wǎng tóng yì. lùn kàng fěi jiǔ, rén xián jìng jì. jiē hū! wéi dì hòu yǐ, shàng yì jīng jīng.. hào hào míng wèi, shú shí qí qīn. bó zhī fú dé, líng zhī wú wén. gù yǒu jiè yú xiǎn ér jí yú wēi. hǎo jué shì mào, shēng shē shì jī. shēn xiàn yú lù lì, yán nì yú shì fēi. huò qiú yù ér wèi yàn, huò zhī zú ér bù cí. shì gù wèi gāo ér shì yú pò, zhèng lì ér xié yú qī. ān yǒu wèi xiǔ ér wēi bù cuì, xié róng ér zhèng bù diāo. gù huǐ duō yú dì hòu, huò shén yú tiān gāo. fū huǐ wèi jié, shuí kěn qū gōng. fū huò wèi jiā, shuí kěn lèi zú. gù jī fā ér hòu sī tú, chē fù ér hòu gǎi zhú. gǎi zhī wú jí, gù jiǎo tù shī xué sī zhī zài hòu, gù nì lín yì chù. jūn zǐ zé bù rán. tǐ shū zé huái juǎn, shì nì zé sī jì. yuán fū rén què zhī dù, miǎo yú wú jiē zhī tiān, shì wèi zhī wēi, shēn yú bù cè zhī dì. ěr hòu ér gōng bù jìng, jué jiàng ér xīn bù xì. shǒu shàn yú yǐ chéng, jù qiān yú wèi bài. suī yíng ér jiè chōng, tōng ér lǜ zhì. yǐ zhī mìng wèi xiá líng, yǐ lè tiān wèi dà huì. yǐ jí zhì ér cóng shí, yǐ huái yú ér yóu shì. qū gōng yān, lèi zú yān, gǒu xíng zhī zhòu yǐ jué yǐ, yóu yè zé sī qí jì sòng zhī kǒu yì míng yǐ, gù xīn bì shǎng qí qì. gù néng bù tóng bù yòu, ér mǐ bàng yú qún xiǎo wú huǐ wú yù, ér yí xìn yú shàng dì. tuō shēn yǔ jīn shí jù gù, lì míng yǔ tiān rǎng xiāng bì. xiāo jìng wú qīn, yōu yóu dú shì. fū rú shì, qǐ gé jīn mén, kě ān qí zhái jǐn yī yù shí, kě yí qí xíng. liǔ xià sān chù, bù yùn qí shǎi zǐ wén sān zhì, bù xǐ qí qíng.
《周雅》云:「謂天蓋高,不敢不局;謂地蓋厚,不敢不蹐。」有朝隱大夫鑒 戒斯文,乃惕焉而懼曰:夫道喪則性傾,利重則身輕。是故乘和體遜,式銘方冊; 防微慎獨,載象丹青。信哉辭人之賦,文晦而理明。仰瞻高天,聽卑視諦;俯測厚 地,岳峻川渟。誰共戴之,不私不畏;誰其踐之,不陷不墜。故善惡是征,物罔同 異。論亢匪久,人咸敬忌。嗟乎!唯地厚矣,尚亦兢兢。。浩浩名位,孰識其親。 搏之弗得,聆之無聞。故有戒於顯而急於微。好爵是冒,聲奢是基。身陷於祿利, 言溺於是非。或求欲而未厭,或知足而不辭。是故位高而勢逾迫,正立而邪逾欺。 安有位朽而危不萃,邪榮而正不雕。故悔多於地厚,禍甚於天高。夫悔未結,誰肯 曲躬。夫禍未加,誰肯累足。固機發而後思圖,車覆而後改躅。改之無及,故狡兔 失穴;思之在後,故逆鱗易觸。君子則不然。體舒則懷卷,視溺則思濟。原夫人闕 之度,邈於無階之天,勢位之危,深於不測之地。餌厚而躬不競,爵降而心不系。 守善於已成,懼愆於未敗。雖盈而戒沖,通而慮滯。以知命為遐齡,以樂天為大惠。 以戢智而從時,以懷愚而游世。曲躬焉,累足焉,苟行之晝已決矣,猶夜則思其計; 誦之口亦明矣,故心必賞其契。故能不同不誘,而弭謗於群小;無毀無譽,而貽信 於上帝。託身與金石俱固,立名與天壤相弊。囂競無侵,優遊獨逝。夫如是,綺閣 金門,可安其宅;錦衣玉食,可頤其形。柳下三黜,不慍其色;子文三陟,不喜其 情。
ér huò zhě jiàn jū gāo kě yǐ chí shì, yù chéng gāo yǐ jù róng. jiàn zhí dào kě yǐ xiū jǐ, yù zhuān dào yǐ yāo shēng. fū qù shēng rán hòu shēng kě lì, qǐ jīn dào zhī suǒ xuān. lǜ wēi rán hòu ān kě gù, qǐ jiǎ dào zhī suǒ quán. shì yǐ jūn zǐ jiàn shì dào bù kě yǐ liú shēng, gù qù shēng ér huái dào. jiàn zhuān dào bù kě yǐ shǒu shì, gù qù shì yǐ chóng dào. hé zhě? lǚ dào suī gāo, bù dé wú kàng qiú shēng suī dào, bù dé wú huǐ. rán zé shēng shē fán zé shí jiǎn diāo, gōng yè jìn zé shēn jī tuì. rú cǐ zé jīng líng suì yuè, jiāo chǐ zì qīn. qíng yǔ dào jué, shì yǔ shì lín. fāng yù yì sī yǐ chí shì, chéng shì yǐ qiú jīn. gù lì yù yòu qí xìng, huò nán yīng qí shēn. lì yù jiāo zé yōu xiǎn yǐ zhī biàn, huò nán gòu zé zhì shù wú suǒ chén. ruò rán zhě, suī mí jué dì jú, yān dé ér níng zhī? suī jié pèi huáng tíng, yān dé ér róng zhī? gù shēn dào wèi jiū, ér chóng xié zhī jìng yǐ xíng. chéng gōng wèi lì, ér xiū zhèng zhī shù yǐ shēng. fú lù jiāo jiǎn yú rén shì, tún nán dùn cuì yú shí qíng. zhōng jiè pōu xīn yú bái rì, gěng jié chén gǔ yú yōu líng. yīn sī yú zhì zhī suǒ jī, yǐ fú zhī suǒ xì, quán wáng zhī suǒ yī, qí zài xùn shùn ér yǐ zāi. wū hū jiàn zhī! wū hū jiàn zhī!
而惑者見居高可以持勢,欲乘高以據榮。見直道可以修己,欲專道以邀聲。夫 去聲然後聲可立,豈矜道之所宣。慮危然後安可固,豈假道之所全。是以君子鑒恃 道不可以流聲,故去聲而懷道。鑒專道不可以守勢,故去勢以崇道。何者?履道雖 高,不得無亢;求聲雖道,不得無悔。然則聲奢繁則實儉雕,功業進則身跡退。如 此則精靈遂越,驕侈自親。情與道絕,事與勢鄰。方欲役思以持勢,乘勢以求津。 故利慾誘其性,禍難嬰其身。利慾交則幽顯以之變,禍難構則智術無所陳。若然者, 雖縻爵帝局,焉得而寧之?雖結珮皇庭,焉得而榮之?故身道未究,而崇邪之徑已 形。成功未立,而修正之術已生。福祿交蹇於人事,屯難頓萃於時情。忠介剖心於 白日,耿節沉骨於幽靈。因斯愚智之所機,倚伏之所系,全亡之所依,其在遜順而 已哉。嗚呼鑒之!嗚呼鑒之!
jǐng suǒ zhù shù shù bǎi piān jiàn xíng yú shì. shān zhèng jìn sī kōng zhāng huá bó wù zhì jí zhuàn rú lín liè nǚ chuán gè shù shí piān yún. zhǎng zi chǎng, shǎo xué shí, yǒu wén cái, zǎo zú. chǎng dì biāo zhī, yǒng ān zhōng, sī kōng xíng cān jūn.
景所著述數百篇見行於世。刪正晉司空張華《博物志》及撰《儒林》、《列女 傳》各數十篇雲。長子昶,少學識,有文才,早卒。昶弟彪之,永安中,司空行參 軍。
lùn yuē: gǔ rén yún: cái wèi bàn gǔ, gōng yǐ guò zhī. wáng sù liú yù zhī shì, jiàn zhī yī miàn, róng rèn hè rán, jì tóng jiù liè, suī qì yè zì zhì, yì yì féng shí zhī suǒ zhì yān. liú fāng jiǎo rán tè lì, shěn shēn hào gǔ, bó tōng qià shí, wèi shì rú zōng. mào cái liú shí xué, jiàn zhòng yú shì, bù xū rán yě. cháng shuǎng yǐ rú sù zhe chēng, jǐng yǐ wén yì jiàn zōng, měi hū.
論曰:古人云:才未半古,功已過之。王肅流寓之士,見知一面,榮任赫然, 寄同舊列,雖器業自致,抑亦逢時之所致焉。劉芳矯然特立,沈深好古,博通洽識, 為世儒宗。懋才流識學,見重於世,不虛然也。常爽以儒素著稱,景以文義見宗, 美乎。