cuī guāng zǐ jié dì zǐ hóng cuī liàng cóng dì guāng sháo shū zǔ dào gù
崔光子劼弟子鴻 崔亮從弟光韶 叔祖道固
cuī guāng, qīng hé rén, běn míng xiào bó, zì zhǎng rén, xiào wén cì míng yān. zǔ kuàng, cóng mù róng dé nán dù hé, jū qīng zhōu zhī shí shuǐ. mù róng shì miè, shì sòng wèi lè líng tài shǒu. yú hé nán lì jì zhōu, zhì jùn xiàn, jí wèi dōng qīng hé shū rén. xiàn fēn yì, gèng wèi nán píng yuán bèi qiū rén yě. fù líng yán, sòng zhǎng guǎng tài shǒu, yǔ sòng jì zhōu cì shǐ cuī dào gù gòng jù wèi jūn. mù róng bái yào zhī píng sān qí, guāng nián shí qī, suí fù xǐ dài. jiā pín hǎo xué, zhòu gēng yè sòng, yōng shū yǐ yǎng fù mǔ.
崔光,清河人,本名孝伯,字長仁,孝文賜名焉。祖曠,從慕容德南度河,居 青州之時水。慕容氏滅,仕宋為樂陵太守。於河南立冀州,置郡縣,即為東清河鄃 人。縣分易,更為南平原貝丘人也。父靈延,宋長廣太守,與宋冀州刺史崔道固共 拒魏軍。慕容白曜之平三齊,光年十七,隨父徙代。家貧好學,晝耕夜誦,傭書以 養父母。
tài hé liù nián, bài zhōng shū bó shì zhù zuò láng, yǔ mì shū chéng lǐ biāo cān zhuàn guó shū, zài qiān gěi shì huáng mén shì láng. shén wèi xiào wén suǒ zhī dài, cháng yuē: xiào bó cái hào hào rú huáng hé dōng zhù, gù jīn rì zhī wén zōng yě. yǐ cān zàn qiān dōu móu, cì jué cháo yáng zi. bài sàn qí cháng shì, zhù zuò rú gù, jiān tài zǐ shǎo fù. yòu yǐ běn guān jiān shì zhōng shǐ chí jié wèi shǎn xī dà shǐ, xún fāng xǐng chá. suǒ jīng shù xù gǔ shì, yīn fù shī sān shí bā piān. hái, réng jiān shì zhōng. yǐ móu mó zhī gōng, jìn jué wèi bó. guāng shǎo yǒu dà dù, xǐ nù bù jiàn yú sè. yǒu huǐ è zhī zhě, bì shàn yán yǐ bào, suī jiàn wū bàng, zhōng bù zì shēn qǔ zhí. huáng xìng chū, yǒu tóng jùn èr rén bìng bèi lüè wèi nú bì, hòu yì guāng qiú āi, guāng nǎi yǐ èr kǒu shú miǎn. xiào wén wén ér jiā zhī. suī chù jī jìn, wèi zēng liú xīn wén àn, wéi cóng róng lùn yì, cān zàn dà zhèng ér yǐ. xiào wén měi duì qún chén yuē: yǐ cuī guāng zhī gāo cái dà liàng, ruò wú yì wài jiù qiǎn, èr shí nián hòu dāng zuò sī kōng. qí jiàn zhòng rú shì.
太和六年,拜中書博士、著作郎,與秘書丞李彪參撰國書,再遷給事黃門侍郎。 甚為孝文所知待,常曰:「孝伯才浩浩如黃河東注,固今日之文宗也。」以參贊遷 都謀,賜爵朝陽子。拜散騎常侍,著作如故,兼太子少傅。又以本官兼侍中、使持 節為陝西大使,巡方省察。所經述敘古事,因賦詩三十八篇。還,仍兼侍中。以謀 謨之功,進爵為伯。光少有大度,喜怒不見於色。有毀惡之者,必善言以報,雖見 誣謗,終不自申曲直。皇興初,有同郡二人並被掠為奴婢,後詣光求哀,光乃以二 口贖免。孝文聞而嘉之。雖處機近,未曾留心文案,唯從容論議,參贊大政而已。 孝文每對群臣曰:「以崔光之高才大量,若無意外咎譴,二十年後當作司空。」其 見重如是。
xuān wǔ jí wèi, zhèng chú shì zhōng. chū, guāng yǔ lǐ biāo gòng zhuàn guó shū, tài hé zhī mò, biāo jiě zhù zuò, zhuān yǐ shǐ shì rèn guāng. biāo xún yǐ zuì fèi. xuān wǔ jū liàng àn, biāo shàng biǎo qiú chéng wèi shū, zhào xǔ zhī, biāo suì yǐ bái yī yú mì shū shěng zhù shù. guāng suī lǐng shǐ guān, yǐ biāo yì zài zhuān gōng, biǎo jiě shì zhōng zhù zuò yǐ ràng biāo. xuān wǔ bù xǔ. qiān tài cháng qīng, lǐng qí zhōu dà zhōng zhèng.
宣武即位,正除侍中。初,光與李彪共撰國書,太和之末,彪解著作,專以史 事任光。彪尋以罪廢。宣武居諒闇,彪上表求成《魏書》,詔許之,彪遂以白衣於 秘書省著述。光雖領史官,以彪意在專功,表解侍中、著作以讓彪。宣武不許。遷 太常卿,領齊州大中正。
zhèng shǐ yuán nián xià, yǒu diǎn shì shǐ yuán xiǎn xiàn sì zú sì yì jī, zhào sàn qí shì láng zhào yōng yǐ wèn guāng. guāng biǎo yuē:
正始元年夏,有典事史元顯獻四足四翼雞,詔散騎侍郎趙邕以問光。光表曰:
chén jǐn àn hàn shū wǔ xíng zhì xuān dì huáng lóng yuán nián, wèi yāng diàn lù líng zhōng cí jī huà wèi xióng, máo biàn ér bù míng bù jiāng wú jù. yuán dì chū yuán zhōng, chéng xiàng fǔ shǐ jiā cí jī fú zi, jiàn huà wèi xióng, guān jù míng jiāng. yǒng guāng zhōng, yǒu xiàn xióng jī shēng jué. liú xiàng yǐ wèi jī zhě xiǎo chù, zhǔ sī shí qǐ jū, xiǎo chén zhí shì wèi zhèng zhī xiàng yě, yán xiǎo chén jiāng chéng jūn zhī wēi, yǐ hài zhèng shì, yóu shí xiǎn yě. jìng níng yuán nián, shí xiǎn fú gū, cǐ gòng xiào yě. líng dì guāng hé yuán nián, nán gōng sì cí jī yù huà wèi xióng, yī shēn jiē shì xióng, dàn tóu guān shàng wèi biàn, zhào yǐ wèn yì láng cài yōng. yōng duì yuē: mào zhī bù gōng, zé yǒu jī huò. chén qiè tuī zhī, tóu wèi yuán shǒu, rén jūn zhī xiàng yě. jīn jī yī shēn yǐ biàn, wèi zhì yú tóu, ér shàng zhī zhī, shì jiāng yǒu qí shì ér bù suí chéng zhī xiàng yě. ruò zhèng wú suǒ gǎi, tóu guān huò chéng, wèi huàn zī dà. shì hòu zhāng jiǎo zuò luàn, chēng huáng jīn zéi, suì pò huài sì fāng, pí yú fù yì, rén duō pàn zhě. shàng bù gǎi zhèng, suì zhì tiān xià dà luàn. jīn zhī jī zhuàng bù tóng, qí yīng pō xiāng lèi yǐ. xiàng yōng bìng bó dá zhī shì, kǎo wù yàn shì, xìn ér yǒu zhèng, chéng kě wèi yě. chén yǐ yōng yán tuī zhī, chì zú zhòng duō, yì qún xià xiāng shàn zhù zhī xiàng. chú ér wèi dà, jiǎo yǔ chà xiǎo, yì qí shì shàng wēi, yì zhì yù yě.
臣謹案《漢書·五行志》宣帝黃龍元年,未央殿路軨中雌雞化為雄,毛變而不 鳴不將無距。元帝初元中,丞相府史家雌雞伏子,漸化為雄,冠距鳴將。永光中, 有獻雄雞生角。劉向以為雞者小畜,主司時起居,小臣執事為政之象也,言小臣將 乘君之威,以害政事,猶石顯也。竟寧元年,石顯伏辜,此共效也。靈帝光和元年, 南宮寺雌雞欲化為雄,一身皆似雄,但頭冠上未變,詔以問議郎蔡邕。邕對曰: 「貌之不恭,則有雞禍。臣竊推之,頭為元首,人君之象也。今雞一身已變,未至 於頭,而上知之,是將有其事而不遂成之象也。若政無所改,頭冠或成,為患滋大。」 是後張角作亂,稱黃巾賊,遂破壞四方,疲於賦役,人多叛者。上不改政,遂至天 下大亂。今之雞狀不同,其應頗相類矣。向、邕並博達之士,考物驗事,信而有證, 誠可畏也。臣以邕言推之,翅足眾多,亦群下相扇助之象。雛而未大,腳羽差小, 亦其勢尚微,易制御也。
chén wén zāi yì zhī jiàn, jiē suǒ yǐ shì jí xiōng. míng jūn dǔ zhī ér jù, nǎi néng zhāo fú, àn zhǔ shì zhī mí màn, suǒ yòng zhì huò. shī shū chūn qiū qín hàn zhī shì duō yǐ, cǐ jiē bì xià suǒ guān zhě. jīn huò yǒu zì jiàn ér guì, guān yù zhèng shì, dài yì qián dài jūn fáng zhī pǐ. bǐ zhě nán jìng sǐ wáng qiān jì, bái gǔ héng yě, cún yǒu kù hèn zhī tòng, mò wèi yuàn shāng zhī hún. yì yáng tún shī, shèng xià wèi fǎn jīng mán jiǎo huá, zhēng rén yān cì. dōng zhōu zhuǎn shū, duō wǎng wú hái, bǎi xìng kùn qióng, jiǎo yì yǐ yǔn. běi fāng shuāng jiàng, cán fù chuò shì. qún shēng qiáo cuì, mò shén yú jīn. cǐ yì jiǎ yì kū tàn, gǔ yǒng qiè jiàn zhī shí. sī kòu xíng lù, jūn wèi zhī bù jǔ, bì xià wèi rén fù mǔ, suǒ yí jīn xù. guó zhòng róng zhàn, yòng bīng yóu huǒ, nèi wài yuàn bì, yì yǐ luàn lí. bì xià zòng yù hū tiān xià, qǐ bù yǎng niàn tài zǔ qǔ zhī jiān nán, xiān dì jīng yíng qú láo yě? chéng yuàn bì xià liú cōng míng zhī jiàn, jǐng tiān dì zhī yì, lǐ chù zuǒ yòu, jié qí guì yuè. wǎng zhě dèng tōng dǒng xián zhī shèng, ài zhī zhèng suǒ yǐ hài zhī. yòu gōng xiǎng rú hǎn, yàn zōng huò què, shí yīng qīn xiǎng jiāo miào, yán jìng zhū fù. jiǎn fǎng sì fāng, wù jiā xiū xī, yuán fā cí zhǐ, fǔ zhèn pín mò. jiǎn fèi shān chí, jiǎn chè shēng yǐn, zhòu cún zhèng dào, yè yǐ ān shēn. bó cǎi chú ráo, jìn xián chù nìng, zé zhào shù xìng shèn, yāo mǐ qìng jìn, zhēn xiáng jí yǐ.
臣聞災異之見,皆所以示吉凶。明君睹之而懼,乃能招福,闇主視之彌慢,所 用致禍。《詩》、《書》、《春秋》、秦、漢之事多矣,此皆陛下所觀者。今或有 自賤而貴,關預政事,殆亦前代君房之匹。比者南境死亡千計,白骨橫野,存有酷 恨之痛,歿為怨傷之魂。義陽屯師,盛夏未反;荊蠻狡猾,征人淹次。東州轉輸, 多往無還,百姓困窮,絞縊以殞。北方霜降,蠶婦輟事。群生憔悴,莫甚於今。此 亦賈誼哭嘆,谷永切諫之時。司寇行戮,君為之不舉,陛下為人父母,所宜矜恤。 國重戎戰,用兵猶火,內外怨弊,易以亂離。陛下縱慾忽天下,豈不仰念太祖取之 艱難,先帝經營劬勞也?誠願陛下留聰明之鑑,警天地之意,禮處左右,節其貴越。 往者鄧通、董賢之盛,愛之正所以害之。又躬饗如罕,宴宗或闕,時應親享郊廟, 延敬諸父。檢訪四方,務加休息,爰發慈旨,撫振貧瘼。簡費山池,減撤聲飲,晝 存政道,夜以安身。博採芻蕘,進賢黜佞,則兆庶幸甚,妖弭慶進,禎祥集矣。
dì lǎn zhī dà yuè. hòu shù rì ér rú hào děng bìng yǐ zuì shī fú fǎ, yú shì lǐ guāng yú zhòng.
帝覽之大悅。後數日而茹皓等並以罪失伏法,於是禮光逾重。
èr nián bā yuè, guāng biǎo yuē: qù èr shí bā rì, yǒu wù chū yú tài xiǔ zhī xī xù, chì yǐ shì chén. chén àn qí xíng, jí zhuāng zi suǒ wèi zhēng chéng jūn zhě yě. yòu yún cháo jūn bù zhōng huì shuò. yōng mén zhōu suǒ chēng mó xiāo fǔ ér fá cháo jūn, zhǐ yán zhēng qì yù zhǎng, fēi yǒu gēn zhǒng, róu cuì zhī zhì, diāo yǔn sù yì, bù yán xún yuè, wú nǐ xiāo fǔ. yòu duō shēng xū luò huì shī zhī dì, hǎn qǐ diàn táng gāo huá zhī suǒ. jīn jí yǔ chóng lì, tán zhú gōng mì, yì xiǔ fú jiā, zhān rú bù jí, ér zī jūn chuā gòu, jué zhuàng fú shū, chéng zú yì yě. fū yě mù shēng cháo, yě niǎo rù miào, gǔ rén yǐ wèi bài wáng zhī xiàng. rán jù zāi xiū dé, xián zhì xiū qìng, suǒ wèi jiā lì ér guài xiān, guó xìng ér yāo yù. shì gù sāng gǔ gǒng tíng, tài wù yǐ chāng gòu zhì jí dǐng, wǔ dīng yòng xī. zì bǐ chī què cháo yú miào diàn, xiāo fú míng yú gōng qǐn, jūn shēng bīn jiē xuān zuò zhī zhèng, zhǔn zhū wǎng jì, xìn kě wèi jiè. qiě dōng nán wèi jìng, bīng gé bù xī, jiāo diān zhī nèi, dà hàn kuà shí, rén láo wù cuì, mò cǐ zhī shén. chéng tiān zǐ yù zhě suǒ yí jīn xù. fú yuàn bì xià zhuī yīn èr zōng gǎn biàn zhī yì, cè gōng sǒng chéng, wéi xīn shèng dào, jié yè yǐn zhī xīn, qiáng cháo yù zhī shàn, yǎng fāng fù zhī nián, bǎo jīn yù zhī xìng, zé wèi zuò kě yǐ yǒng lóng, huáng shòu děng yú shān yuè.
二年八月,光表曰:「去二十八日,有物出於太朽之西序,敕以示臣。臣案其 形,即《莊子》所謂『蒸成菌』者也。又雲『朝菌不終晦朔』。雍門周所稱「磨蕭 斧而伐朝菌」,指言蒸氣鬱長,非有根種,柔脆之質,雕殞速易,不延旬月,無擬 蕭斧。又多生墟落穢濕之地,罕起殿堂高華之所。今極宇崇麗,壇築工密,翼朽弗 加,沾濡不及,而茲菌欻構,厥狀扶疏,誠足異也。夫野木生朝,野鳥入廟,古人 以為敗亡之象。然懼災修德,咸致休慶,所謂家利而怪先,國興而妖豫。是故桑穀 拱庭,太戊以昌;雊雉集鼎,武丁用熙。自比鴟鵲巢於廟殿,梟鵩鳴於宮寢,菌生 賓階軒坐之正,准諸往記,信可為誡。且東南未靜,兵革不息,郊甸之內,大旱跨 時,人勞物悴,莫此之甚。承天子育者所宜矜恤。伏願陛下追殷二宗感變之意,側 躬聳誠,惟新聖道,節夜飲之忻,強朝御之膳,養方富之年,保金玉之性,則魏祚 可以永隆,皇壽等於山嶽。」
sì nián, chú zhōng shū shè rén. yǒng píng yuán nián qiū, jiāng zhū yuán yú qiè lǐ shì, qún guān wú gǎn yán zhě. chì guāng wèi zhào, guāng qūn xún bù zuò, zòu yuē: fú wén dāng xíng yuán yú qiè lǐ, jiā zhī tú gē. yāo huò shàn luàn, chéng hé cǐ zuì. dàn wài rén qiè yún, lǐ jīn huái rèn, lì dài fēn chǎn. qiě chén xún zhū jiù diǎn, jiān tuī jìn shì, lù zhì kū tāi, wèi zhī nüè xíng, jié zhòu zhī zhǔ, nǎi xíng sī shì. jūn jǔ bì shū, yì wú yǐn huì, kù ér guāi fǎ, hé yǐ shì hòu? bì xià chūn qiū yǐ zhǎng, wèi yǒu chǔ tǐ, huáng zǐ qiǎng bǎo, zhì yǒu yāo shī. chén zhī yú shí, zhī wú bù yán, qǐ tíng lǐ yù, yǐ qí yù yùn. dì nà zhī.
四年,除中書舍人。永平元年秋,將誅元愉妾李氏,群官無敢言者。敕光為詔, 光逡巡不作,奏曰:「伏聞當刑元愉妾李,加之屠割。妖惑扇亂,誠合此罪。但外 人竊雲,李今懷妊,例待分產。且臣尋諸舊典,兼推近事,戮至刳胎,謂之虐刑, 桀、紂之主,乃行斯事。君舉必書,義無隱諱,酷而乖法,何以示後?陛下春秋已 長,未有儲體,皇子襁褓,至有夭失。臣之愚識,知無不言,乞停李獄,以俟育孕。」 帝納之。
yán chāng yuán nián, qiān zhōng shū jiān, shì zhōng rú gù. èr nián, xuān wǔ xìng dōng gōng, zhào guāng yǔ huáng mén zhēn chēn guǎng yáng wáng shēn děng bìng cì zuò, zhào guāng yuē: qīng shì zhèn xī tái dà chén, dāng lìng wèi tài zǐ shī fù. guāng qǐ bài gù cí, zhào bù xǔ. jí lìng míng dì chū yān, cóng zhě shí yú rén, chì yǐ guāng wèi fù zhī yì, lìng míng dì bài guāng. guāng yòu bài cí, bù dāng shòu tài zǐ bài, fù bù méng xǔ. míng dì suì nán miàn zài bài. zhān shì wáng xiǎn qǐ qǐng cóng tài zǐ bài, yú shì gōng chén bì bài. guāng běi miàn lì, bù gǎn dá bài, wéi xī miàn bài xiè ér chū. yú shì cì guāng xiù cǎi yī bǎi pǐ, chēn shēn gè yǒu chà. xún shòu tài zǐ shǎo fù, qiān yòu guāng lù dài fū, shì zhōng jiān rú gù.
延昌元年,遷中書監,侍中如故。二年,宣武幸東宮,召光與黃門甄琛、廣陽 王深等並賜坐,詔光曰:「卿是朕西台大臣,當令為太子師傅。」光起拜固辭,詔 不許。即令明帝出焉,從者十餘人,敕以光為傅之意,令明帝拜光。光又拜辭,不 當受太子拜,復不蒙許。明帝遂南面再拜。詹事王顯啟請從太子拜,於是宮臣畢拜。 光北面立,不敢答拜,唯西面拜謝而出。於是賜光繡采一百匹,琛、深各有差。尋 授太子少傅,遷右光祿大夫,侍中、監如故。
sì nián zhēng yuè, xuān wǔ yè bēng, guāng yǔ shì zhōng lǐng jūn jiāng jūn yú zhōng yíng míng dì yú dōng gōng, ān fǔ nèi wài, guāng yǒu lì yān. dì bēng hòu èr rì, guǎng píng wáng huái fú jí rù lín, yǐ mǔ dì zhī qīn, jìng zhì tài jí xī wǔ, āi tòng jìn nèi. hū shì zhōng huáng mén lǐng jūn èr wèi, yún shēn yù shàng diàn kū dà xíng, yòu xū rù jiàn zhǔ shàng. zhū rén jiē è rán xiāng shì, wú gǎn kàng duì zhě. guāng dú rǎng shuāi zhèn zhàng, yǐn hàn guāng wǔ chū bēng, tài wèi zhào xī héng jiàn dāng jiē, tuī xià qīn wáng gù shì, cí sè shén lì. wén zhě mò bù chēng shàn, zhuàng guāng lǐ yì yǒu jù. huái shēng lèi jù zhǐ, yún: shì zhōng yǐ gǔ shì cái wǒ, wǒ bù gǎn bù fú. yú shì suì hái, pín qiǎn zuǒ yòu zhì xiè.
四年正月,宣武夜崩,光與侍中、領軍將軍於忠迎明帝於東宮,安撫內外,光 有力焉。帝崩後二日,廣平王懷扶疾入臨,以母弟之親,徑至太極西廡,哀慟禁內。 呼侍中、黃門、領軍二衛,雲身欲上殿哭大行,又須入見主上。諸人皆愕然相視, 無敢抗對者。光獨攘衰振杖,引漢光武初崩,太尉趙熹橫劍當階,推下親王故事, 辭色甚厲。聞者莫不稱善,壯光理義有據。懷聲淚俱止,云:「侍中以古事裁我, 我不敢不服。」於是遂還,頻遣左右致謝。
chū, yǒng píng sì nián, yǐ huáng mén láng sūn huì wèi dài guāng lǐng zhù zuò. huì wèi shǒu wěi wǔ suì, wú suǒ cuò huái. zhì shì, shàng shū lìng rèn chéng wáng chéng biǎo guāng yí hái shǐ rèn. yú shì zhào guāng hái lǐng zhù zuò, qiān tè jìn. yǐ fèng yíng míng dì gōng, fēng bó píng xiàn gōng, lǐng guó zi jì jiǔ, zhào chéng bù wǎn yú yún lóng mén chū rù. xún qiān chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. líng tài hòu lín cháo hòu, guāng lèi biǎo xùn wèi. yú zhōng shàn quán, guāng yī fù zhī. jí zhōng shāo bèi shū chù, guāng bìng sòng zhāng shòu guān fú máo tǔ, biǎo zhì shí yú shàng, líng tài hòu yōu dá bù xǔ. yǒu sī zòu zhuī yú zhōng jí guāng fēng yì. xī píng yuán nián èr yuè, tài shī gāo yáng wáng yōng děng zòu jǔ guāng shòu míng dì jīng. chū, guāng yǒu dé yú líng tài hòu. sì yuè, gèng fēng guāng píng ēn xiàn hóu, yǐ cháo yáng bó zhuǎn shòu dì sān zi xù. qí yuè, chì cì yáng chē yī chéng.
初,永平四年,以黃門郎孫惠蔚代光領著作。惠蔚首尾五歲,無所厝懷。至是, 尚書令、任城王澄表光宜還史任。於是詔光還領著作,遷特進。以奉迎明帝功,封 博平縣公,領國子祭酒,詔乘步挽於雲龍門出入。尋遷車騎大將軍、儀同三司。靈 太后臨朝後,光累表遜位。於忠擅權,光依附之。及忠稍被疏黜,光並送章綬冠服 茅土,表至十餘上,靈太后優答不許。有司奏追於忠及光封邑。熙平元年二月,太 師、高陽王雍等奏舉光授明帝經。初,光有德於靈太后。四月,更封光平恩縣侯, 以朝陽伯轉授第三子勖。其月,敕賜羊車一乘。
shí líng tài hòu lín cháo, měi yú hòu yuán qīn zhí gōng shǐ, guāng nǎi biǎo shàng zhōng gǔ fù rén wén zhāng, yīn yǐ zhì jiàn. shì qiū, líng tài hòu pín xìng wáng gōng dì zhái, guāng biǎo jiàn yuē: lǐ jì yún: zhū hóu fēi wèn jí diào sàng, rù zhū chén zhī jiā, wèi zhī jūn chén wèi xuè. bù yán wáng hòu fū rén, míng wú shì chén jiā zhī yì. fū rén fù mǔ zài, yǒu shí guī níng qīn méi, shǐ qīng dài fū pìn. chūn qiū jì chén sòng qí zhī nǚ bìng wèi zhōu wáng hòu, wú shì běn guó zhī shì. shì zhì shēn yú shì dài fū. xǔ jià yàn xiōng, yòu yì bù dé, wèi nǚ sī guī, yǐ lǐ zì yì, zài chí zhú gān suǒ wèi zuò yě. hàn shàng guān huáng hòu jiāng fèi chāng yì, huò guāng wài zǔ yě, qīn wèi zǎi fǔ, hòu yóu yù wǔ wéi yǐ jiē qún chén, shì nán nǚ zhī bié, guó zhī dà jié. bó jī dài mǔ, ān jiù yán liáo fán jiāng hòu mìng, rěn fù hóng liú. chuán jiē zhuì jí, yǐ chuí lái xùn. zuó xuān jià pín chū, xìng féng yì jūn rèn chéng wáng dì. suī jiàn zhōng qiū, yú rè shàng zhēng. héng gài wǎng hái, shèng gōng fán juàn. zuǒ yòu pū shì, zhòng guò qiān bǎi, fú wèi bá shè, páo jiǎ zài shēn. xī rén chēng bì xià shén lè, chén děng zhì kǔ, huò qí shì yě. dàn dì zú fāng yǎn, xūn guì zēng qiān, zhī qǐng suì duō, jiāng chéng yí shì. bì xià zūn zhuó qián wáng, yí jué hòu jǔ, tiān xià wèi gōng, yì zhào jǐ rèn. zhuān jiàn jiāo miào, zhǐ jué dà zhèng, fǔ shén yǎng hé, jiǎn xī yóu xìng, zé lǜ tǔ shǔ lài, lìng shēng yǎng yuè yǐ.
時靈太后臨朝,每於後園親執弓矢,光乃表上中古婦人文章,因以致諫。是秋, 靈太后頻幸王公第宅,光表諫曰:「《禮記》云:諸侯非問疾弔喪,入諸臣之家, 謂之君臣為謔。不言王后夫人,明無適臣家之義。夫人父母在,有時歸寧;親沒, 使卿大夫聘。《春秋》紀陳、宋、齊之女並為周王后,無適本國之事。是制深於士 大夫。許嫁唁兄,又義不得,衛女思歸,以禮自抑,《載馳》、《竹竿》所為作也。 漢上官皇后將廢昌邑,霍光外祖也,親為宰輔,後猶御武帷以接群臣,示男女之別, 國之大節。伯姬待姆,安就炎燎;樊姜候命,忍赴洪流。《傳》皆綴集,以垂來訓。 昨軒駕頻出,幸馮翊君、任城王第。雖漸中秋,餘熱尚蒸。衡蓋往還,聖躬煩倦。 左右仆侍,眾過千百,扶衛跋涉,袍鉀在身。昔人稱陛下甚樂,臣等至苦,或其事 也。但帝族方衍,勛貴增遷,祗請遂多,將成彝式。陛下遵酌前王,貽厥後矩,天 下為公,億兆己任。專薦郊廟,止決大政,輔神養和,簡息游幸,則率土屬賴,令 生仰悅矣。」
shén guī yuán nián, guāng biǎo yuē: xún shí jīng zhī zuò, qǐ zì yán liú, xī lái suī lǚ jīng róng luàn, yóu wèi dà bēng qīn. rú wén wǎng zhě cì shǐ lín zhōu, duō gòu tú sì, guān sī xiǎn yǐn, jiàn jiā sù chè. yóu shì jīng shí mí jiǎn, wén zì zēng quē. jīn qiú qiǎn guó zi bó shì yī rén kān rèn gàn shì zhě, zhuān zhǔ zhōu shì, qū jìn tián mù, zhì qí jiàn huì, liào yuè bēi dié suǒ shī cì dì, liàng jué bǔ zhuì. zhào yuē: cǐ nǎi xué zhě zhī gēn yuán, bù xiǔ zhī yǒng gé, biàn kě yī yī gōng biǎo. guāng nǎi lìng guó zi bó shì lǐ yù yǔ zhù jiào hán shén gù liú xiè děng kān jiào shí jīng, qí cán quē, jì liào shí gōng, bìng zì duō shǎo, yù bǔ xiū zhī. hòu líng tài hòu fèi, suì qǐn.
神龜元年,光表曰:「尋石經之作,起自炎劉,昔來雖屢經戎亂,猶未大崩侵。 如聞往者刺史臨州,多構圖寺,官私顯隱,漸加肅撤。由是經石彌減,文字增缺。 今求遣國子博士一人堪任幹事者,專主周視,驅禁田牧,制其踐穢,料閱碑牒所失 次第,量厥補綴。」詔曰:「此乃學者之根原,不朽之永格,便可一依公表。」光 乃令國子博士李郁與助教韓神固、劉燮等勘校石經,其殘缺,計料石功,並字多少, 欲補修之。後靈太后廢,遂寢。
èr nián bā yuè, líng tài hòu xìng yǒng níng sì, gōng dēng jiǔ céng fú tú. guāng biǎo jiàn yuē: fú jiàn qīn shēng shàng jí, zhù bì biǎo shā zhī xià, zhī xīn tú gòu, chéng wèi fú shàn, shèng gōng yù zhǐ, fēi suǒ jiàn zhì. chén shù kuāng huáng, qiè wèi wèi kě. jiǔ yuè, líng tài hòu xìng sōng shān fó sì, guāng shàng biǎo jiàn, bù cóng.
二年八月,靈太后幸永寧寺,躬登九層佛圖。光表諫曰:「伏見親升上級,佇 蹕表剎之下,祗心圖構,誠為福善,聖躬玉趾,非所踐陟。臣庶恇惶,竊謂未可。」 九月,靈太后幸嵩山佛寺,光上表諫,不從。
zhèng guāng yuán nián dōng, cì guāng jǐ zhàng yī fú. èr nián chūn, míng dì qīn shì diàn guó xué, guāng zhí jīng nán miàn, bǎi liáo péi liè. sī tú jīng zhào wáng jì pín shàng biǎo yǐ wèi ràng guāng. sì yuè, yǐ guāng wèi sī tú, shì zhōng guó zi jì jiǔ lǐng zhe zuò rú gù. guāng biǎo gù cí, lì nián zhōng bù kěn shòu.
正光元年冬,賜光几杖衣服。二年春,明帝親釋奠國學,光執經南面,百寮陪 列。司徒、京兆王繼頻上表以位讓光。四月,以光為司徒,侍中、國子祭酒、領著 作如故。光表固辭,歷年終不肯受。
bā yuè, huò tū qiū yú gōng nèi, zhào yǐ shì guāng. guāng biǎo yuē: cǐ jí shī suǒ wèi yǒu qiū zài liáng. jiě yún tū qiū yě, tān è zhī niǎo, yě zé suǒ yù, bù yīng rù yú diàn tíng. xī wèi shì huáng chū zhōng, yǒu tí hú jí yú líng zhī chí, wén dì xià zhào, yǐ cáo gōng gōng yuǎn jūn zǐ, jìn xiǎo rén, bó qiú xián jùn, tài wèi huá xīn yóu cǐ xùn wèi ér ràng guǎn níng zhě yě. chén wén yě wù rù shě, gǔ rén yǐ wèi bù shàn. shì yǐ zhāng jiàn è rèn, jiǎ yì jì fú. tí hú zàn jí ér qù, qián wáng yóu wèi zhì chéng, kuàng jīn qīn rù gōng jìn, wèi rén suǒ huò, fāng bèi chù yǎng, yàn rán bù yǐ wèi jù. zhǔn zhū wǎng yì, xìn yǒu shū yǐ. tāo tiè zhī qín, bì zī yú ròu, shū mài dào liáng, shí huò cān zhuó, yī shí zhī fèi, róng guò jīn yì. jīn chūn xià yáng hàn, gǔ dí shāo guì, qióng jiǒng zhī jiā, shí yǒu cài sè. bì xià wèi rén fù mǔ, fǔ zhī rú shāng, qǐ kě qì rén yǎng niǎo, liú yì yú chǒu xíng è shēng zāi! wèi hóu hǎo hè, cáo bó ài yàn, shēn sǐ guó miè, kě wèi hán xīn. yuàn yuǎn shī yīn zōng, jìn fǎ wèi zǔ, xiū dé jìn xián, xiāo zāi jí qìng, fàng wú yòng zhī wù, wěi zhī chuān zé, qǔ lè qín shū, yí yǎng shén xìng. míng dì lǎn biǎo dà yuè, jí qì zhī chí zé.
八月,獲禿鶖於宮內,詔以示光。光表曰:「此即《詩》所謂『有鶖在梁』。 解雲「禿鶖也」,貪惡之鳥,野澤所育,不應入於殿廷。昔魏氏黃初中,有鵜鶘集 於靈芝池,文帝下詔,以曹恭公遠君子,近小人,博求賢俊,太尉華歆由此遜位而 讓管寧者也。臣聞野物入舍,古人以為不善。是以張臶惡任,賈誼忌鵩。鵜鶘暫 集而去,前王猶為至誠,況今親入宮禁,為人所獲,方被畜養,晏然不以為懼。准 諸往義,信有殊矣。饕餮之禽,必資魚肉,菽麥稻粱,時或飡啄,一食之費,容過 斤鎰。今春夏陽旱,谷糴稍貴,窮窘之家,時有菜色。陛下為人父母,撫之如傷, 豈可棄人養鳥,留意於丑形惡聲哉!衛侯好鶴,曹伯愛雁,身死國滅,可為寒心。 願遠師殷宗,近法魏祖,修德進賢,消災集慶,放無用之物,委之川澤,取樂琴書, 頤養神性。」明帝覽表大悅,即棄之池澤。
dōng, zhào guāng yǔ ān fēng wáng yán míng yì dìng fú zhāng. sān nián liù yuè, zhào guāng chéng bù wǎn zhì dōng xī shàng gé. jiǔ yuè, jìn wèi tài bǎo, guāng yòu gù cí. guāng nián qí duō wù, bìng jí shāo zēng. ér zì qiáng bù yǐ, cháng zài zhù zuò, jí dǔ bù guī. sì nián shí yuè, dì qīn lín guāng jí, zhào duàn bīn kè, zhōng shǐ xiāng wàng, wèi zhǐ shēng lè, bà zhū yóu tiào, bài zhǎng zi lì wèi qí zhōu cì shǐ. shí yī yuè, jí shén, chì zǐ zhí děng yuē: wú hé xiān dì hòu ēn, wèi zhì yú cǐ, shǐ gōng bù chéng, mò yǒu yí hèn. rǔ děng sù kě sòng wǒ hái zhái. qì lì suī wēi, shén míng bù luàn, zhì dì ér hōng, nián qī shí sān. míng dì wén ér bēi qì, zhōng shǐ xiāng xún, zhào gěi dōng yuán wēn míng mì qì cháo fú yī jù yī yī xí qián liù shí wàn bù yī qiān pǐ là pǐ bǎi jīn, dà hóng lú jiān hù sàng shì. chē jià qīn lín, fǔ shī tòng kū, yù niǎn hái gōng, liú tì yú lù, wèi jiǎn cháng shàn, yán zé zhuī shāng, měi zhì guāng zuò jiǎng dú zhī chù, wèi zēng bù gǎi róng qī dào. zèng tài fù, lǐng shàng shū lìng biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ jì zhōu cì shǐ, shì zhōng rú gù. yòu chì jiā hòu bù gǔ chuī bān jiàn, yī tài bǎo guǎng yáng wáng gù shì, shì wén xuān. míng dì zǔ sàng jiàn chūn mén wài, wàng ér āi gǎn, rú zhě róng zhī.
冬,詔光與安豐王延明議定服章。三年六月,詔光乘步挽至東西上閣。九月, 進位太保,光又固辭。光年耆多務,病疾稍增。而自強不已,常在著作,疾篤不歸。 四年十月,帝親臨光疾,詔斷賓客,中使相望,為止聲樂,罷諸游眺,拜長子勵為 齊州刺史。十一月,疾甚,敕子侄等曰:「吾荷先帝厚恩,位至於此,史功不成, 歿有遺恨。汝等速可送我還宅。」氣力雖微,神明不亂,至第而薨,年七十三。明 帝聞而悲泣,中使相尋,詔給東園溫明秘器、朝服一具、衣一襲、錢六十萬、布一 千匹、蠟匹百斤,大鴻臚監護喪事。車駕親臨,撫屍慟哭,御輦還宮,流涕於路, 為減常膳,言則追傷,每至光坐講讀之處,未曾不改容淒悼。贈太傅,領尚書令、 驃騎大將軍、開府、冀州刺史,侍中如故。又敕加後部鼓吹、班劍,依太保廣陽王 故事,諡文宣。明帝祖喪建春門外,望轜哀感,儒者榮之。
chū, guāng tài hé zhōng yī gōng shāng jiǎo zhēng yǔ běn yīn ér wèi wǔ yùn shī, yǐ zèng lǐ biāo. biāo wèi shí èr cì shī yǐ bào guāng. guāng yòu wèi bǎi sān jùn guó shī yǐ dá zhī. guó bié wèi juǎn, wèi bǎi sān juǎn yān.
初,光太和中依宮商角徵羽本音而為五韻詩,以贈李彪。彪為十二次詩以報光。 光又為百三郡國詩以答之。國別為卷,為百三卷焉。
guāng kuān hé cí shàn, bù wǔ yú wù, jìn tuì shěn fú, zì dé ér yǐ. cháng mù hú guǎng huáng qióng wèi rén, gù wèi qì gài zhě suǒ bù zhòng. shǐ lǐng jūn yú zhōng, yǐ guāng jiù dé, shì zhī. yuán chā yú guāng yì shēn zōng jìng. jí guō zuò péi zhí jiàn shā, qīng hé wáng yì yù huò, guāng suí shí fǔ yǎng, jìng bù kuāng jiù, yú shì tiān xià jī zhī. zì cóng guì dá, hǎn suǒ shēn jiàn, céng qǐ qí nǚ xù péng chéng liú jìng huī, yún jìng huī wèi jīng zhōu wǔ lǒng shù zhǔ, nǚ suí fū xíng, cháng lǜ kòu chāo, nán běi fēn zhāng, qǐ wèi xú zhōu zhǎng jiān bié jià, zàn jí jīng shī. míng dì xǔ zhī. shí rén bǐ zhī zhāng yǔ. guāng chū wèi huáng mén zé ràng sòng biàn wèi zhōng shū jiān ràng rǔ nán wáng yuè wèi tài cháng ràng liú fāng wèi shǎo fù ràng yuán huī mù shào zhēn chēn wèi guó zi jì jiǔ ràng qīng hé wáng yì rèn chéng wáng chéng wèi chē qí yí tóng ràng jiāng yáng wáng jì, yòu ràng líng tài hòu fù hú guó zhēn, jiē gù wàng shí qíng, yì zhě yǐ wèi jiǎo shì.
光寬和慈善,不忤於物,進退沈浮,自得而已。常慕胡廣、黃瓊為人,故為氣 概者所不重。始領軍於忠,以光舊德,事之。元叉於光亦深宗敬。及郭祚、裴植見 殺,清河王懌遇禍,光隨時俯仰,竟不匡救,於是天下譏之。自從貴達,罕所申薦, 曾啟其女婿彭城劉敬徽,雲敬徽為荊州五隴戍主,女隨夫行,常慮寇抄,南北分張, 乞為徐州長兼別駕,暫集京師。明帝許之。時人比之張禹。光初為黃門則讓宋弁; 為中書監讓汝南王悅;為太常讓劉芳;為少傅讓元暉、穆紹、甄琛;為國子祭酒讓 清河王懌、任城王澄;為車騎、儀同讓江陽王繼,又讓靈太后父胡國珍,皆顧望時 情,議者以為矯飾。
chóng xìn fó fǎ, lǐ bài dú sòng, lǎo ér yú shén. zhōng rì yí yí, wèi zēng huì fèn. céng yú mén xià shěng zhòu zuò dú jīng, yǒu gē fēi jí xī qián, suì rù yú huái. yuán bì shàng jiān, jiǔ zhī nǎi qù. dào sú zàn yǒng shī sòng zhě shù shí rén. měi wèi shā mén cháo guì qǐng jiǎng wéi mó shí dì jīng, tīng zhě cháng shù bǎi rén. jí wèi èr jīng yì shū sān shí yú juǎn, shí zhě zhī qí shū lüè. fán suǒ wèi shī fù míng zàn lěi sòng biǎo qǐ shù bǎi piān, wǔ shí yú juǎn, bié yǒu jí.
崇信佛法,禮拜讀誦,老而逾甚。終日怡怡,未曾恚忿。曾於門下省晝坐讀經, 有鴿飛集膝前,遂入於懷。緣臂上肩,久之乃去。道俗贊詠詩頌者數十人。每為沙 門、朝貴請講《維摩》、《十地經》,聽者常數百人。即為二經義疏三十餘卷,識 者知其疏略。凡所為詩賦銘贊誄頌表啟數百篇,五十餘卷,別有集。
guāng zǐ lì, zì yàn dé. qì xué cái dé, zuì yǒu fù fēng. jǔ xiù cái, zhōng jūn péng chéng wáng cān jūn mì shū láng zhōng, yǐ fù guāng wèi zhù zuò, gù cí bù bài. hòu chú zhōng shū shì láng. lǐng jūn jiāng jūn yuán chā wèi míng táng dà jiāng, yǐ lì wèi zhǎng shǐ. yǔ cóng xiōng hóng jù yǒu míng yú shì. fù guāng jí shén, bài zhēng lǔ jiāng jūn qí zhōu cì shǐ. shì fù jí, yī bù jiě dài jí hōng, xiào míng měi jiā cún wèi. guāng zàng běn xiāng, zhào qiǎn zhǔ shū zhāng wén bó xuān diào. xiào chāng yuán nián, chú tài wèi zhǎng shǐ, xí fù jué. jiàn yì chū, yù hài hé yīn. zèng shì zhōng wèi jiāng jūn qīng zhōu cì shǐ. lì dì jié.
光子勵,字彥德。器學才德,最有父風。舉秀才,中軍彭城王參軍、秘書郎中, 以父光為著作,固辭不拜。後除中書侍郎。領軍將軍元叉為明堂大將,以勵為長史。 與從兄鴻俱有名於世。父光疾甚,拜征虜將軍、齊州刺史。侍父疾,衣不解帶;及 薨,孝明每加存慰。光葬本鄉,詔遣主書張文伯宣吊。孝昌元年,除太尉長史,襲 父爵。建義初,遇害河陰。贈侍中、衛將軍、青州刺史。勵弟劼。
jié zì yàn xuán, shǎo qīng xū guǎ yù, hǎo xué yǒu jiā fēng. wèi mò, lèi qiān zhōng shū shì láng. xìng hé sān nián, jiān tōng zhí sàn qí cháng shì, shǐ yú liáng. tiān bǎo chū, yǐ yì chán dài, chú gěi shì huáng mén shì láng, jiā guó zi jì jiǔ, zhí nèi shěng, diǎn jī mì. qīng jiǎn qín shèn, shén wèi qí wén xuān suǒ zhī. bài nán qīng zhōu cì shǐ, yǒu zhèng jī. rù wèi mì shū jiān qí zhōu dà zhōng zhèng, qiān bìng shěng dù zhī shàng shū, é shòu jīng shěng. xún zhuǎn wǔ bīng shàng shū, jiān guó shǐ. tái gé zhī zhōng, jiàn chēng jiǎn zhèng. wǔ chéng zhī jiāng chán hòu zhǔ, xiān yǐ wèn jié, jié jiàn yǐ wèi bù kě. yóu shì wǔ yì, chū wèi nán yǎn zhōu cì shǐ. dài hái, zhòng wèi dù zhī shàng shū yí tóng sān sī, shí wén dēng xiàn gàn. xún chú zhōng shū lìng, jiā kāi fǔ, dài zhào wén lín guǎn, jiān xiū zhuàn xīn shū. zú, zèng qí zhōu cì shǐ shàng shū zuǒ pú shè, shì wén zhēn.
劼字彥玄,少清虛寡慾,好學有家風。魏末,累遷中書侍郎。興和三年,兼通 直散騎常侍,使於梁。天保初,以議禪代,除給事黃門侍郎,加國子祭酒,直內省, 典機密。清儉勤慎,甚為齊文宣所知。拜南青州刺史,有政績。入為秘書監、齊州 大中正,遷並省度支尚書,俄授京省。尋轉五兵尚書,監國史。台閣之中,見稱簡 正。武成之將禪後主,先以問劼,劼諫以為不可。由是忤意,出為南兗州刺史。代 還,重為度支尚書、儀同三司,食文登縣干。尋除中書令,加開府,待詔文林館, 監修撰新書。卒,贈齊州刺史、尚書左僕射,諡文貞。
chū, hé shì kāi shàn cháo, qū qiú wù yù, zhū gōng yīn cǐ pō wèi zǐ dì gàn lù. shì mén zhī zhòu. duō chù jīng guān, ér jié èr zi gǒng zǒng bìng wèi wài rèn. dì kuò zhī cóng róng wèi jié yuē: gǒng xìng de bù fán, hé bù zài shěng fǔ zhōng qīng huá zhī suǒ, ér bìng chū wài fān? jié yuē: lì shēn lái, chǐ yǐ yán zì dá. jīn ruò jìn ér, yǔ shēn hé yì! zú wú suǒ qiú. wén zhě mò bù tàn fú. jié cháng hèn wèi shōu shū, yù gèng zuò biān nián jì, ér cái sī jìng bù néng jiù.
初,和士開擅朝,曲求物譽,諸公因此頗為子弟干祿。世門之胄。多處京官, 而劼二子拱、捴並為外任。弟廓之從容謂劼曰:「拱幸得不凡,何不在省府中清華 之所,而並出外籓?」劼曰:「立身來,恥以言自達。今若進兒,與身何異!」卒 無所求。聞者莫不嘆服。劼常恨魏收書,欲更作編年紀,而才思竟不能就。
guāng dì jìng yǒu, běn zhōu cóng shì. pō yǒu shòu nà, yù shǐ àn zhī. nǎi yǔ shǒu zhě jù táo. hòu chú liáng jùn tài shǒu, huì zāo suǒ shēng yōu, bù bài. jìng yǒu jīng xīn fú dào, zhòu yè sòng jīng, miǎn sàng zhī hòu, suì cài shí zhōng shēn. gōng kuān jiē xià, xiū shēn lì jié. zì jǐng míng yǐ jiàng, pín suì bù dēng, jī hán qǐng gài zhě, jiē qǔ zú ér qù. yòu zhì nì lǚ yú sù rán shān nán dà lù zhī běi, shè shí yǐ gōng xíng zhě. zú yú jiā. dì zǐ hóng.
光弟敬友,本州從事。頗有受納,御史案之。乃與守者俱逃。後除梁郡太守, 會遭所生憂,不拜。敬友精心佛道,晝夜誦經,免喪之後,遂菜食終身。恭寬接下, 修身厲節。自景明已降,頻歲不登,饑寒請丐者,皆取足而去。又置逆旅於肅然山 南大路之北,設食以供行者。卒於家。弟子鴻。
hóng zì yàn luán, shǎo hǎo dú shū, bó zōng jīng shǐ, shāo qiān shàng shū dōu bīng láng zhōng. zhào tài shī péng chéng wáng xié yǐ xià gōng qīng cháo shì rú xué cái míng zhě sān shí rén, yì dìng lǜ lìng yú shàng shū shàng shěng, hóng yǔ guāng jù zài qí zhōng, shí lùn róng zhī. hòu wèi sān gōng láng zhōng, jiā yuán wài sàn qí cháng shì.
鴻字彥鸞,少好讀書,博綜經史,稍遷尚書都兵郎中。詔太師、彭城王勰以下 公卿朝士儒學才明者三十人,議定律令於尚書上省,鴻與光俱在其中,時論榮之。 後為三公郎中,加員外散騎常侍。
yán chāng èr nián, jiāng dà kǎo bǎi liáo, hóng yǐ kǎo lìng yú tǐ lì bù tōng, nǎi jiàn yì yuē: qiè wéi xī zhě wèi guān qiú cái, shǐ rén yǐ qì, chù zhì yōu míng, yáng qīng jī zhuó. gù jī xiào néng guān, cái bì chēng wèi zhě, cháo shēng xī jìn, qǐ jū yī jiē bàn jí zhě zāi. èr hàn yǐ jiàng, tài hé yǐ qián, gǒu bì guān xū cǐ rén, rén chēng cǐ zhí, huò chāo téng shēng zhì, shù suì ér zhì gōng qīng, huò zhǎng jiān shì shǒu chēng yǔn dāng qiān jìn zhě, pī juàn zé rén rén ér shì, jǔ mù zé cháo guì jiē rán. gù néng shí shōu duō shì zhī yù, guó hào fēng xián zhī měi. qiè jiàn jǐng míng yǐ lái kǎo gé, sān nián chéng yī kǎo, yī kǎo zhuǎn yī jiē. guì jiàn nèi wài, wàn yǒu yú rén, zì fēi fàn zuì, bù wèn xián yú, mò bù shàng zhōng, cái yǔ bù xiào, bǐ jiān tóng zhuǎn. suī yǒu shàn zhèng rú huáng gōng, rú xué rú wáng zhèng, cái shǐ rú bān mǎ, wén zhāng rú zhāng cài, dé yī fēn yī cùn, bì wèi cháng liú suǒ pān, xuǎn cáo yì yì wèi yī gài, bù céng zhēn bié. qín sè bù diào, gǎi ér gèng zhāng, suī míng zhǐ yǐ xíng, yóu yí xiāo xī. wǔ dì bù cóng.
延昌二年,將大考百寮,鴻以考令於體例不通,乃建議曰:「竊惟昔者為官求 才,使人以器,黜陟幽明,揚清激濁。故績效能官,才必稱位者,朝升夕進,豈拘 一階半級者哉。二漢以降,太和以前,苟必官須此人,人稱此職,或超騰升陟,數 歲而至公卿,或長兼、試守稱允當遷進者,披卷則人人而是,舉目則朝貴皆然。故 能時收多士之譽,國號豐賢之美。竊見景明以來考格,三年成一考,一考轉一階。 貴賤內外,萬有餘人,自非犯罪,不問賢愚,莫不上中,才與不肖,比肩同轉。雖 有善政如黃、龔,儒學如王、鄭,才史如班、馬,文章如張、蔡,得一分一寸,必 為常流所攀,選曹亦抑為一概,不曾甄別。琴瑟不調,改而更張,雖明旨已行,猶 宜消息。」武帝不從。
sān nián, hóng yǐ fù yōu jiě rèn, gān lù jiàng qí lú qián shù. shí yī yuè, xuān wǔ yǐ běn guān zhēng hóng. sì nián, fù yǒu gān lù jiàng qí jīng zhào zhái zhī tíng shù. hòu qiān zhōng sàn dài fū gāo yáng wáng yǒu, réng lǐng láng zhōng. zhèng guāng yuán nián, jiā qián jiāng jūn, xiū xiào wén xuān wǔ qǐ jū zhù.
三年,鴻以父憂解任,甘露降其廬前樹。十一月,宣武以本官征鴻。四年,復 有甘露降其京兆宅之庭樹。後遷中散大夫、高陽王友,仍領郎中。正光元年,加前 將軍,修孝文、宣武《起居注》。
guāng zhuàn wèi shǐ, tú yǒu juǎn mù, chū wèi kǎo zhèng, què lüè yóu duō, měi yún: cǐ shǐ huì fēi wǒ shì suǒ chéng, dàn xū jì lù shí shì, yǐ dài hòu rén. lín hōng, yán hóng yú xiào míng. wǔ nián, zhào hóng yǐ běn guān xiū jī guó shǐ. xiào chāng chū, bài gěi shì huáng mén shì láng, xún jiā sàn qí cháng shì qí zhōu dà zhōng zhèng. hóng zài shǐ fǔ ěr, wèi yǒu suǒ jiù. xún zú, zèng zhèn dōng jiāng jūn dù zhī shàng shū qīng zhōu cì shǐ.
光撰魏史,徒有卷目,初未考正,闕略尤多,每云:「此史會非我世所成,但 須記錄時事,以待後人。」臨薨,言鴻於孝明。五年,詔鴻以本官修緝國史。孝昌 初,拜給事黃門侍郎,尋加散騎常侍、齊州大中正。鴻在史甫爾,未有所就。尋卒, 贈鎮東將軍、度支尚書、青州刺史。
hóng ruò guàn biàn yǒu zhù shù zhì. jiàn jìn wèi qián shǐ, jiē chéng yī jiā, wú suǒ cuò yì. yǐ liú yuán hǎi shí lè mù róng jùn fú jiàn mù róng chuí yáo cháng mù róng dé hè lián qū jié zhāng guǐ lǐ xióng lǚ guāng qǐ fú guó rén tū fà wū gū lǐ hào jǔ qú méng xùn féng bá děng bìng yīn shì gù, kuà jiàn yī fāng, gè yǒu guó shū, wèi yǒu tǒng yī, hóng nǎi zhuàn wèi shí liù guó chūn qiū, lēi chéng bǎi juǎn, yīn qí jiù jì, shí yǒu zēng sǔn bāo biǎn yān. hóng èr shì shì jiāng zuǒ, gù bù lù jiàn jìn liú xiāo zhī shū, yòu kǒng shí zhě zé zhī, wèi gǎn chū xíng yú wài. xuān wǔ wén qí zhuàn lù, qiǎn sàn qí cháng shì zhào yōng zhào hóng yuē: wén qīng zhuàn dìng zhū shǐ, shén yǒu tiáo guàn, biàn kě suí chéng zhě sòng zhì, zhèn dāng yú jī shì zhī xiá lǎn zhī. hóng yǐ qí shū yǒu yǔ guó chū xiāng shè, yán duō shī tǐ, qiě jì qì, bù zòu wén. hóng hòu diǎn qǐ jū, nǎi wàng zài qí biǎo yuē:
鴻弱冠便有著述志。見晉、魏前史,皆成一家,無所措意。以劉元海、石勒、 慕容俊、苻健、慕容垂、姚萇、慕容德、赫連屈孑、張軌、李雄、呂光、乞伏國仁、 禿髮烏孤、李皓、沮渠蒙遜、馮跋等並因世故,跨僭一方,各有國書,未有統一, 鴻乃撰為《十六國春秋》,勒成百卷,因其舊記,時有增損褒貶焉。鴻二世仕江左, 故不錄僭晉、劉、蕭之書,又恐識者責之,未敢出行於外。宣武聞其撰錄,遣散騎 常侍趙邕詔鴻曰:「聞卿撰定諸史,甚有條貫,便可隨成者送至,朕當於機事之暇 覽之。」鴻以其書有與國初相涉,言多失體,且既訖,不奏聞。鴻後典起居,乃妄 載其表曰:
chén wén dì wáng zhī xìng yě, suī dàn yīng tú lù, rán bì yǒu qū chú, gài suǒ yǐ jiǎn bǐ yàn zhèng, chéng cǐ lè tuī. gù zhàn guó fēn yún, nián guò shí jì, ér hàn zǔ yí tiǎn qún háo, kāi sì bǎi zhī yè. lì wén jǐng zhī huái róu mán xià, shì zōng zhī fèn yáng wēi wǔ, shǐ dé liáng shuò tóng wén, yuè yī guǐ. yú shì tán qiān gǎn hàn dé zhī shèng, tòng zhū shǐ fàng jué, nǎi qián kuò jiù shū, zhe chéng tài shǐ, suǒ wèi jī zī rén shì, guāng bǐ tiān shí zhī yì yě.
臣聞帝王之興也,雖誕應圖籙,然必有驅除,蓋所以翦彼厭政,成此樂推。故 戰國紛紜,年過十紀,而漢祖夷殄群豪,開四百之業。歷文、景之懷柔蠻夏,世宗 之奮揚威武,始得涼、朔同文,、越一軌。於是談、遷感漢德之盛,痛諸史放絕, 乃鈐括舊書,著成《太史》,所謂緝茲人事,光彼天時之義也。
xī jìn huì bù jìng, huá róng luàn qǐ, sān dì shòu zhì yú jiān chén, èr huáng yàn jià yú fēi suǒ, wǔ dōu xiāo tiáo, jū wèi wēi jìn. zhào yàn jì wèi zhǎng shé, liáo hǎi miǎn chéng shū yù, zhōng yuán wú zhǔ, bā shí yú nián. yí jìn pì yuǎn, shì lüè gū wēi, rén cán bīng gé, mí suǒ guī kòng. huáng wèi lóng qián yōu dài, nèi xiū dé zhèng, wài kàng zhū wěi, bìng jì zhī rén, huái bǎo zhī shì, qiǎng fù ér zhì zhě rì yuè xiàng xún. tài zǔ dào wǔ huáng dì yǐ shén wǔ zhī zī, jiē jīn xíng zhī yùn, yīng tiān shùn rén, lóng fēi shòu mìng. tài zōng bì shì chóng guāng, yè lóng xuán mò. shì zǔ xióng cái lì ruì lüè, chǎn yào wēi líng, nóng zhàn jiān xiū, sǎo qīng fēn huì. suì chuí sì jì, ér huán yǔ yī tóng, bǎi xìng shǐ dé táo rán sū xī, xīn yú yáo shùn zhī dài.
昔晉惠不競,華戎亂起,三帝受制於奸臣,二皇晏駕於非所,五都蕭條,鞠為 煨燼。趙、燕既為長蛇,遼海緬成殊域,中原無主,八十餘年。遺晉僻遠,勢略孤 微,人殘兵革,靡所歸控。皇魏龍潛幽、代,內修德政,外抗諸偽,並、冀之人, 懷寶之士,襁負而至者日月相尋。太祖道武皇帝以神武之姿,接金行之運,應天順 人,龍飛受命。太宗必世重光,業隆玄默。世祖雄才力睿略,闡曜威靈,農戰兼修, 掃清氛穢。歲垂四紀,而寰宇一同,百姓始得陶然蘇息,欣於堯、舜之代。
zì jìn yǒng níng yǐ hòu, suī suǒ zài chēng bīng, jìng zì zūn shù, ér néng jiàn bāng mìng shì, chéng wèi zhàn guó zhě, shí yǒu liù jiā. shàn è xìng miè zhī xíng, yòng bīng guāi huì zhī dào, yì zú yǐ chuí zhī jiāng lái, zhāo míng quàn jiè. dàn zhū shǐ cán quē, tǐ lì quán kuī, biān lù fēn miù, fán lüè shī suǒ, yí shěn zhèng tóng yì, dìng wèi yī shū. chéng zhī mǐn xiè yǔn nán, cái fēi chéng zuò, rán guó zhì shǐ kǎo zhī měi, qiè yì zhé suǒ shù jǐ. shǐ zì jǐng míng zhī chū, sōu jí zhū guó jiù shǐ, shǔ qiān jīng fǔ ěr, lǜ duō fēn sǎn, qiú zhū gōng sī, qū chí shù suì. jí chén jiā pín lù wēi, wéi rèn gū lì, zhì yú shū xiě suǒ zī, měi bù zhōu jiē. jì zhèng shǐ yuán nián, xiě nǎi xiàng bèi. jǐn yú lì àn zhī xiá, cǎo gòu cǐ shū, qū fēn shí shì, gè xì běn lù. jī yǐ zhǎng lì, kǎo zhū jiù zhì, shān zhèng chà miù, dìng wèi shí lù, shāng jiào dà lüè, zhe chūn qiū bǎi piān. zhì sān nián zhī mò, cǎo chéng jiǔ shí wǔ juǎn. wéi cháng jū suǒ zhuàn lǐ xióng fù zǐ jù shǔ shí shū, xún fǎng bù huò, suǒ yǐ wèi jí shàn chéng. chuò bǐ sī qiú, qī zài yú jīn. cǐ shū běn jiāng nán zhuàn lù, kǒng zhōng guó suǒ wú, fēi chén sī lì suǒ néng zhōng dé. qí qǐ bīng jiàn hào, shì zhī shǐ mò, nǎi yì pō yǒu, dàn bù dé cǐ shū, jù jiǎn lüè bù chéng. jiǔ sī chén zòu, qǐ chì yuán biān qiú cǎi, dàn yú jiàn wú yīn, bù gǎn qīng zhé. sàn qí cháng shì tài cháng shǎo qīng jīng zhōu dà zhōng zhèng zhào yōng hū xuān míng zhǐ, chì chén sòng chéng, bù wù jiǔ gāo wēi zhì, nǎi dé shàng wén. fèng chì xīn huáng, qìng jù jiān zhì. jīn jǐn yǐ suǒ qì zhě fù chén yōng chéng zòu.
自晉永寧以後,雖所在稱兵,競自尊樹,而能建邦命氏,成為戰國者,十有六 家。善惡興滅之形,用兵乖會之道,亦足以垂之將來,昭明勸戒。但諸史殘缺,體 例全虧,編錄紛謬,繁略失所,宜審正同異,定為一書。誠知敏謝允南,才非承祚, 然《國志》、《史考》之美,竊亦輒所庶幾。始自景明之初,搜集諸國舊史,屬遷 京甫爾,率多分散,求諸公私,驅馳數歲。及臣家貧祿微,唯任孤力,至於書寫所 資,每不周接。暨正始元年,寫乃向備。謹於吏案之暇,草構此書,區分時事,各 系本錄。稽以長曆,考諸舊志,刪正差謬,定為實錄,商較大略,著《春秋》百篇。 至三年之末,草成九十五卷。唯常琚所撰李雄父子據蜀時書,尋訪不獲,所以未及 善成。輟筆私求,七載於今。此書本江南撰錄,恐中國所無,非臣私力所能終得。 其起兵僭號,事之始末,乃亦頗有,但不得此書,懼簡略不成。久思陳奏,乞敕緣 邊求采,但愚賤無因,不敢輕輒。散騎常侍、太常少卿、荊州大中正趙邕忽宣明旨, 敕臣送呈,不悟九皋微志,乃得上聞。奉敕欣惶,慶懼兼至。今謹以所訖者附臣邕 呈奏。
chén yòu bié zuò xù lì yī juàn nián zhì yī juàn, yǎng biǎo huáng cháo tǒng kuò dà yì, fǔ míng yú chén zhe lù wēi tǐ. tú qiè mù gǔ rén lì yán měi yì, wén zhì shū bǐ, wú yī kě guān, jiǎn yù zhī rì, fú shēn cán jì.
臣又別作《序例》一卷、《年志》一卷,仰表皇朝統括大義,俯明愚臣著錄微 體。徒竊慕古人立言美意,文致疏鄙,無一可觀,簡御之日,伏深慚悸。
hóng yì rú cǐ. zì zhèng guāng yǐ qián, bù gǎn xiǎn xíng qí shū. zì hòu yǐ qí bó guāng guì zhòng dāng cháo, zhī shí rén wèi néng fā míng qí shì, nǎi pō chuán dú. rán hóng jīng zōng jì guǎng, duō yǒu wéi miù. zhì dào wǔ tiān xìng èr nián, yáo xìng gǎi hào hóng shǐ, ér hóng yǐ wèi gǎi zài yuán nián míng yuán yǒng xìng èr nián, mù róng chāo qín yú guǎng gù, hóng yòu yǐ wèi zài yuán nián tài cháng èr nián, yáo hóng bài yú zhǎng ān, ér hóng yì yǐ wèi miè zài yuán nián. rú cǐ zhī shī, duō bù kǎo zhèng.
鴻意如此。自正光以前,不敢顯行其書。自後以其伯光貴重當朝,知時人未能 發明其事,乃頗傳讀。然鴻經綜既廣,多有違謬。至道武天興二年,姚興改號鴻始, 而鴻以為改在元年;明元永興二年,慕容超禽於廣固,鴻又以為在元年;太常二年, 姚泓敗於長安,而鴻亦以為滅在元年。如此之失,多不考正。
zi zi yuán, mì shū láng. hòu yǒng ān zhōng, nǎi zòu qí fù shū, chēng: chén wáng kǎo sàn qí cháng shì huáng mén shì láng qián jiāng jūn qí zhōu dà zhōng zhèng hóng, zhèng shǐ zhī mò, rèn shǔ jì yán, zhuàn jī yú xiá, nǎi kān zhe zhào yàn qín xià xī liáng qǐ fú xī shǔ děng yí zài, wèi zhī zàn xù, bāo biǎn píng lùn. xiān cháo zhī rì, cǎo gòu xī le, wéi yǒu lǐ xióng shǔ shū, sōu suǒ wèi huò, què zī yī guó, chí liú wèi chéng. qù zhèng guāng sān nián, gòu fǎng shǐ dé, tǎo lùn shì qì, ér xiān chén qì shì. fán shí liù guó, míng wèi chūn qiū, yī bǎi èr juǎn, jìn dài zhī shì, zuì wèi bèi xī. wèi zēng zòu shàng, fú gǎn xuān liú. jīn shàn xiě yī běn, gǎn yǐ yǎng chéng, qǐ cáng mì gé, yǐ guǎng yì jiā. zi yuán hòu móu fǎn, shì fā táo cuàn, huì shè miǎn, xún wèi qí shū kūn suǒ shā.
子子元,秘書郎。後永安中,乃奏其父書,稱:「臣亡考散騎常侍、黃門侍郎、 前將軍、齊州大中正鴻,正始之末,任屬記言,撰緝餘暇,乃刊著趙、燕、秦、夏、 西涼、乞伏、西蜀等遺載,為之贊序,褒貶評論。先朝之日,草構悉了,唯有李雄 蜀書,搜索未獲,闕茲一國,遲留未成。去正光三年,購訪始得,討論適訖,而先 臣棄世。凡十六國,名為《春秋》,一百二卷,近代之事,最為備悉。未曾奏上, 弗敢宣流。今繕寫一本,敢以仰呈,乞藏秘閣,以廣異家。」子元後謀反,事發逃 竄,會赦免,尋為其叔鵾所殺。
guāng cóng zǔ dì zhǎng wén, zì jǐng hàn. shǎo yì xǐ yú dài dōu, cōng mǐn yǒu xué shí. yǒng ān zhōng, lèi qiān píng zhōu cì shǐ, yǐ lǎo hái jiā, zhuān dú fú jīng, bù guān shì shì. zú, zèng qí zhōu cì shǐ, shì yuē zhēn. zi mào, zì dé lín, xú zhōu zhēng dōng fǔ zhǎng shǐ.
光從祖弟長文,字景翰。少亦徙於代都,聰敏有學識。永安中,累遷平州刺史, 以老還家,專讀佛經,不關世事。卒,贈齊州刺史,諡曰貞。子懋,字德林,徐州 征東府長史。
zhǎng wén cóng dì xiáng, zì wén xù, yǒu gàn yòng. wèi dōng jùn tài shǒu, yuán hào kòu bī jùn jiè, xiáng jù bù cóng mìng, qì jùn zǒu hái xiāng lǐ. xiào zhuāng hái gōng, cì jué píng yuán bó, bài yǐng chuān tài shǒu, pō yǒu zhèng jī. yǒng xī chū, chú dōng xú zhōu cì shǐ. èr nián, wèi chéng rén wáng zǎo lán bǎo děng suǒ hài. hòu zèng biāo qí jiāng jūn lì bù shàng shū qí zhōu cì shǐ. zi hǎn xí jué, qí shòu chán, lì jiàng.
長文從弟庠,字文序,有干用。為東郡太守,元顥寇逼郡界,庠拒不從命,棄 郡走還鄉里。孝莊還宮,賜爵平原伯,拜潁川太守,頗有政績。永熙初,除東徐州 刺史。二年,為城人王早、蘭寶等所害。後贈驃騎將軍、吏部尚書、齊州刺史。子 罕襲爵,齊受禪,例降。
guāng zú dì róng xiān, zì lóng zǔ. shè lì jīng shǐ, zhōu pì zhǔ bù. zi duó, yǒu wén cái, wèi zhōng sàn dài fū. duó dì jìn, yǔ lín jiān.
光族弟榮先,字隆祖。涉歷經史,州辟主簿。子鐸,有文才,位中散大夫。鐸 弟覲,羽林監。
cuī liàng, zì jìng rú, qīng hé dōng wǔ chéng rén, wèi zhōng wèi yǎn zhī hòu yě. gāo zǔ qióng, wèi mù róng chuí chē qí shǔ. zēng zǔ jí, nán xǐ qīng zhōu, yīn shì sòng wèi tài shān tài shǒu. zǔ xiū zhī, qīng hé tài shǒu. fù yuán sūn, shàng shū láng. qīng zhōu cì shǐ shěn wén xiù zhī pàn, sòng míng dì shǐ yuán sūn tǎo zhī, wèi wén xiù suǒ hài. liàng mǔ fáng xié liàng yī qí shū zǔ jì zhōu cì shǐ dào gù yú lì chéng, jí mù róng bái yào píng sān qí, nèi xǐ sāng gān wèi píng qí rén. shí nián shí suì, cháng yī jì fù yòu sūn. jū pín, yōng shū zì yè.
崔亮,字敬儒,清河東武城人,魏中尉琰之後也。高祖瓊,為慕容垂車騎屬。 曾祖輯,南徙青州,因仕宋為太山太守。祖修之,清河太守。父元孫,尚書郎。青 州刺史沈文秀之叛,宋明帝使元孫討之,為文秀所害。亮母房攜亮依其叔祖冀州刺 史道固於歷城,及慕容白曜平三齊,內徙桑乾為平齊人。時年十歲,常依季父幼孫。 居貧,傭書自業。
shí lǒng xī lǐ chōng dāng cháo rèn shì, liàng zú xiōng guāng wǎng yī zhī, wèi liàng yuē: ān néng jiǔ shì bǐ yàn ér bù wǎng tuō lǐ shì yě? bǐ jiā ráo shū, yīn kě dé xué. liàng yuē: dì mèi jī hán, qǐ róng dú bǎo? zì kě guān shū yú shì, ān néng kàn rén méi jié hū! guāng yán zhī yú chōng, chōng zhào liàng yǔ yǔ, yīn wèi yuē: bǐ jiàn qīng xiān rén xiāng mìng lùn, shǐ rén xiōng zhōng wú fù chù pò zhī niàn. jīn suì wáng běn, qīng néng jì zhī bù? liàng jí wèi sòng zhī, tì lèi jiāo líng, shēng yùn bù yì. chōng shén qí zhī, yíng wèi guǎn kè. chōng wèi qí xiōng zi yàn yuē: dà cuī shēng kuān hé dǔ yǎ, rǔ yí yǒu zhī xiǎo cuī shēng qiào zhěng qīng chè, rǔ yí jìng zhī, èr rén zhōng jiāng dà zhì. chōng jiàn zhī wèi zhōng shū bó shì, zhuǎn yì láng, xún qiān shàng shū èr qiān dàn. xiào wén zài luò, yù chuàng gé jiù zhì, xuǎn zhì bǎi guān, wèi qún chén yuē: yǔ zhèn jǔ yī lì bù láng, bì shǐ cái wàng jiān yǔn zhě, gěi qīng sān rì jiǎ. yòu yī rì, xiào wén yuē: zhèn yǐ dé zhī, bù fán qīng bèi yě. yì zhēng liàng jiān lì bù láng. é wèi tài zǐ zhōng shè rén, qiān zhōng shū shì láng, jiān shàng shū zuǒ chéng. liàng suī lì xiǎn rèn, qí qī bù miǎn qīn shì chōng bǒ, xiào wén wén zhī, jiā qí qīng pín, zhào dài yě wáng lìng.
時隴西李沖當朝任事,亮族兄光往依之,謂亮曰:「安能久事筆硯而不往托李 氏也?彼家饒書,因可得學。」亮曰:「弟妹饑寒,豈容獨飽?自可觀書於市,安 能看人眉睫乎!」光言之於沖,沖召亮與語,因謂曰:「比見卿先人《相命論》, 使人胸中無復怵迫之念。今遂亡本,卿能記之不?」亮即為誦之,涕淚交零,聲韻 不異。沖甚奇之,迎為館客。沖謂其兄子彥曰:「大崔生寬和篤雅,汝宜友之;小 崔生峭整清徹,汝宜敬之,二人終將大至。」沖薦之為中書博士,轉議郎,尋遷尚 書二千石。孝文在洛,欲創革舊制,選置百官,謂群臣曰:「與朕舉一吏部郎,必 使才望兼允者,給卿三日假。」又一日,孝文曰:「朕已得之,不煩卿輩也。」驛 征亮兼吏部郎。俄為太子中舍人,遷中書侍郎,兼尚書左丞。亮雖歷顯任,其妻不 免親事舂簸,孝文聞之,嘉其清貧,詔帶野王令。
xiào míng qīn zhèng, qiān gěi shì huáng mén shì láng, réng jiān lì bù láng, lǐng qīng zhōu dà zhōng zhèng. liàng zì cān xuǎn shì, chuí jiāng shí nián, lián shèn míng jué, wèi shàng shū guō zuò suǒ wěi, měi yún: fēi cuī láng zhōng xuǎn shì bù bàn. xún chú sàn qí cháng shì, réng wèi huáng mén. qiān dù zhī shàng shū, lǐng yù shǐ zhōng wèi. bái qiān dōu zhī hòu, jīng lüè sì fāng, yòu yíng luò yì, fèi yòng shén guǎng. liàng zài dù zhī, bié lì tiáo gé, suì shěng yì jì. yòu yì xiū biàn cài sān qú yǐ tōng biān yùn, gōng sī lài yān.
孝明親政,遷給事黃門侍郎,仍兼吏部郎,領青州大中正。亮自參選事,垂將 十年,廉慎明決,為尚書郭祚所委,每云:「非崔郎中選事不辦。」尋除散騎常侍, 仍為黃門。遷度支尚書,領御史中尉。白遷都之後,經略四方,又營洛邑,費用甚 廣。亮在度支,別立條格,歲省億計。又議修汴、蔡三渠以通邊運,公私賴焉。
shì zhōng guǎng píng wáng huái yǐ mǔ dì zhī qīn, zuǒ yòu bù zūn xiàn fǎ, chì liàng tuī jiū. xuān wǔ jìn huái bù tōng bīn kè zhě jiǔ zhī. hòu yīn yàn jí, huái shì qīn shǐ fèn, yù líng tū liàng. liàng nǎi zhèng sè zé zhī, jí qǐ yú xuān wǔ qián tuō guān qǐng zuì, suì bài cí yù chū. xuān wǔ yuē: guǎng píng cū shū, xiàng lái yòu zuì, qīng zhī suǒ xī, hé nǎi rú cǐ yě! suì zhào liàng fù zuò, lìng huái xiè yān. liàng wài suī fāng zhèng, nèi yì chéng hòu shí qíng. xuān chuán zuǒ yòu guō shén ān pō bèi xuān wǔ shí yù, yǐ dì tuō liàng, liàng yǐn wèi yù shǐ. jí shén ān bài hòu, yīn jí jìn zhōng, xuān wǔ lìng jiān shì zhōng lú chǎng xuān zhǐ zé liàng yuē: zài fǎ guān, hé gù shòu zuǒ yòu zhǔ qǐng! liàng bài xiè ér yǐ, wú yǐ shàng duì. zhuǎn dōu guān shàng shū, yòu zhuǎn qī bīng, lǐng tíng wèi qīng, jiā sàn qí cháng shì. xú zhōu cì shǐ yuán bǐng fǔ yù shī hé, zhào liàng chí yì ān fǔ. liàng zhì, hé bǐng chù yǐ dà pì, láo lài suī wèi, bǎi xìng tiē rán.
侍中、廣平王懷以母弟之親,左右不遵憲法,敕亮推究。宣武禁懷不通賓客者 久之。後因宴集,懷侍親使忿,欲陵突亮。亮乃正色責之,即起於宣武前脫冠請罪, 遂拜辭欲出。宣武曰:「廣平粗疏,向來又醉,卿之所悉,何乃如此也!遂詔亮復 坐,令懷謝焉。亮外雖方正,內亦承候時情。宣傳左右郭神安頗被宣武識遇,以弟 托亮,亮引為御史。及神安敗後,因集禁中,宣武令兼侍中盧昶宣旨責亮曰:「在 法官,何故受左右囑請!」亮拜謝而已,無以上對。轉都官尚書,又轉七兵,領廷 尉卿,加散騎常侍。徐州刺史元昞撫御失和,詔亮馳驛安撫。亮至,劾昞處以大辟, 勞賚綏慰,百姓帖然。
chú ān xī jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ. chéng běi wèi shuǐ qiǎn bù tōng chuán, xíng rén jiān zǔ. liàng wèi liáo zuǒ yuē: xī dù yù nǎi zào hé liáng, kuàng cǐ yǒu yì zhǎng hé, qiě wèi jìn zhī rì, yì zì yǒu qiáo. wú jīn jué yù yíng zhī. xián yuē: shuǐ qiǎn, bù kě wèi fú qiáo fàn zhǎng wú héng, yòu bù kě shī zhù. kǒng nán chéng lì. liàng yuē: xī qín jū xián yáng, héng qiáo dù wèi, yǐ xiàng gé dào, cǐ jí yǐ zhù wèi qiáo. jīn wéi lǜ zhǎng zhù bù kě dé ěr. huì tiān dà yǔ, shān shuǐ bào zhì, fú chū zhǎng mù shù bǎi gēn, jí cǐ wèi yòng, qiáo suì chéng lì. bǎi xìng lì zhī, zhì jīn yóu míng cuī gōng qiáo. liàng xìng gōng qīng, mǐn yú duàn jué, suǒ zài bìng hào chēng zhí, sān fǔ fú qí dé zhèng. xuān wǔ jiā zhī, zhào cì yī mǎ bèi rù. hòu nà qí nǚ wèi jiǔ pín, zhēng wèi tài cháng qīng, shè lì bù shì.
除安西將軍、雍州刺史。城北渭水淺不通船,行人艱阻。亮謂寮佐曰:「昔杜 預乃造河梁,況此有異長河,且魏、晉之日,亦自有橋。吾今決欲營之。」咸曰: 「水淺,不可為浮橋;泛長無恆,又不可施柱。恐難成立。」亮曰:「昔秦居咸陽, 橫橋度渭,以像閣道,此即以柱為橋。今唯慮長柱不可得耳。」會天大雨,山水暴 至,浮出長木數百根,籍此為用,橋遂成立。百姓利之,至今猶名崔公橋。亮性公 清,敏於斷決,所在並號稱職,三輔服其德政。宣武嘉之,詔賜衣馬被褥。後納其 女為九嬪,征為太常卿,攝吏部事。
xiào míng chū, chū wèi dìng zhōu cì shǐ. liáng zuǒ yóu jī jiāng jūn zhào zǔ yuè lǜ zhòng jù xiá shí, zhào liàng jiǎ zhèn nán jiāng jūn, qí wáng xiāo bǎo yín zhèn dōng jiāng jūn, zhāng xià wáng róng ān nán jiāng jūn, bìng shǐ chí jié, dū zhū jūn yǐ tǎo zhī. líng tài hòu láo qiǎn liàng děng, cì róng fú zá wù. liàng zhì xiá shí, zǔ yuè chū chéng nì zhàn, dà pò zhī. zǔ yuè fù yú chéng wài zhì èr shān, yù jù jūn, liàng fén jī pò zhī. liàng yǔ lǐ chóng wèi shuǐ lù zhī qī, rì rì jìn gōng, ér chóng bù zhì. jí lǐ píng zhì, chóng nǎi jìn jūn, gòng píng xiá shí.
孝明初,出為定州刺史。梁左游擊將軍趙祖悅率眾據硤石,詔亮假鎮南將軍, 齊王蕭寶夤鎮東將軍,章下王融安南將軍,並使持節,督諸軍以討之。靈太后勞遣 亮等,賜戎服雜物。亮至硤石,祖悅出城逆戰,大破之。祖悅復於城外置二柵,欲 拒軍,亮焚擊破之。亮與李崇為水陸之期,日日進攻,而崇不至。及李平至,崇乃 進軍,共平硤石。
líng tài hòu cì liàng xǐ shū yuē: xiá shí jì píng, dà shì quán jǔ, huái yàn gū wēi, zì jiāng bēn dùn. ruò réng gǎn yóu hún, cǐ dāng yì yǐ lì jì. qín jiǎn yǐ tú, yīng zài dàn xī. jiāng jūn tuī gǔ suǒ féng, qīn duì qí shì, chù fēn jīng lüè, yí gòng xié qí, bì lìng dé sǎo dàng zhī lǐ, jǐn bǐ yí jìn yě. suí biàn shǒu yù, jí fēn dù lüè jié, è qí yān hóu, fáng sāi zǒu lù, qī zhī quán huò, wú lìng lòu yì. ruò wèi wēi jiàng shǒu zhě, zì jiā juān yòu, yǐ rén wèi běn, rèn zhī yǎ suàn. yǐ gōng jìn hào zhèn běi jiāng jūn.
靈太后賜亮璽書曰:「硤石既平,大勢全舉,淮堰孤危,自將奔遁。若仍敢游 魂,此當易以立計。禽翦蟻徒,應在旦夕。將軍推轂所馮,親對其事,處分經略, 宜共協齊,必令得掃蕩之理,盡彼遺燼也。隨便守御,及分度掠截,扼其咽喉,防 塞走路,期之全獲,無令漏逸。若畏威降首者,自加蠲宥,以仁為本,任之雅算。」 以功進號鎮北將軍。
lǐ píng bù fèn zhū jūn, jiāng shuǐ lù jiān jìn, yǐ tǎo yàn zéi. liàng wéi píng jié dù, yǐ jí qǐng hái, suí biǎo ér fā. píng biǎo liàng zhé hái jīng, shī chéng shèng zhī jī, què shuǐ lù zhī huì, jīn chù liàng sǐ, shàng yì. líng tài hòu lìng yuē: liàng qù liú zì shàn, wéi wǒ jīng lüè, suī yǒu xiǎo jié, qǐ miǎn dà jiù. dàn wú shè yù wàn jī, shù zī è shā, kě tè tīng yǐ gōng bǔ guò. jí píng zhì, liàng yǔ zhēng gōng jìn zhōng, xíng yú shēng sè.
李平部分諸軍,將水陸兼進,以討堰賊。亮違平節度,以疾請還,隨表而發。 平表亮輒還京,失乘勝之機,闕水陸之會,今處亮死,上議。靈太后令曰:「亮去 留自擅,違我經略,雖有小捷,豈免大咎。但吾攝御萬機,庶茲惡殺,可特聽以功 補過。」及平至,亮與爭功禁中,形於聲色。
xún chú diàn zhōng shàng shū, qiān lì bù shàng shū. shí yǔ lín xīn hài zhāng yí zhī hòu, líng tài hòu lìng wǔ guān dé yī zī rù xuǎn. guān yuán jì shǎo, yīng xuǎn zhě duō, qián shàng shū lǐ sháo xún cháng zhuó rén, bǎi xìng dà wèi yuàn. liàng nǎi zòu wèi gé zhì, bù wèn shì zhī xián yú, zhuān yǐ tíng jiě rì yuè wèi duàn, suī fù guān xū cǐ rén, tíng rì hòu zhě zhōng bù dé. yōng cái xià pǐn, nián yuè jiǔ zhě zhuó rán xiān yòng. shěn zhì zhě jiē chēng qí néng. liàng wài shēng sī kōng zī yì liú jǐng ān shū guī liàng yuē: yīn zhōu yǐ xiāng shú gòng shì, liǎng hàn yóu zhōu jùn jiàn cái, wèi jìn yīn xún, yòu zhì zhōng zhèng. dì guān zài xī, mò bù shěn jǔ, suī wèi jǐn měi, zú yīng shí shōu liù qī. ér cháo tíng gòng cái, zhǐ qiú qí wén, bù qǔ qí lǐ. chá xiào lián wéi lùn zhāng jù, bù jí zhì dào lì zhōng zhèng bù kǎo rén cái xíng yè, kōng biàn shì xìng gāo xià. zhì yú qǔ shì zhī tú bù pǔ, shā tài zhī lǐ wèi jīng. ér jiù shǔ dāng quán héng, yí xū gǎi zhāng yì diào. rú hé fǎn wèi tíng nián gé yǐ xiàn zhī, tiān xià shì zǐ shuí fù xiū lì míng xíng zāi? liàng dá shū yuē:
尋除殿中尚書,遷吏部尚書。時羽林新害張彝之後,靈太后令武官得依資入選。 官員既少,應選者多,前尚書李韶循常擢人,百姓大為怨。亮乃奏為格制,不問士 之賢愚,專以停解日月為斷,雖復官須此人,停日後者終不得。庸才下品,年月久 者灼然先用。沈滯者皆稱其能。亮外甥司空諮義劉景安書規亮曰:「殷、周以鄉塾 貢士,兩漢由州郡薦才,魏、晉因循,又置中正。諦觀在昔,莫不審舉,雖未盡美, 足應十收六七。而朝廷貢才,止求其文,不取其理。察孝廉唯論章句,不及治道; 立中正不考人才行業,空辨氏姓高下。至於取士之途不溥,沙汰之理未精。而舅屬 當銓衡,宜須改張易調。如何反為停年格以限之,天下士子誰復修厲名行哉?」亮 答書曰:
rǔ suǒ yán nǎi yǒu shēn zhì. wú chéng shí jiǎo xìng, dé wèi lì bù shàng shū. dāng qí zhuàng yě, shàng bù rú rén, kuàng jīn xiǔ lǎo, ér jū dì nán zhī rèn. cháng sī tóng shēng jǔ zhí, yǐ bào míng zhǔ zhī ēn jǐn zhōng jié lì, bù wèi yí jué zhī lèi. zuó wèi cǐ gé, yǒu yóu ér rán. jīn yǐ wèi rǔ suǒ guài, qiān zài zhī hòu, shuí zhī wǒ zāi! kě jìng niàn wú yán, dāng wèi rǔ lùn zhī.
汝所言乃有深致。吾乘時徼幸,得為吏部尚書。當其壯也,尚不如人,況今朽 老,而居帝難之任。常思同升舉直,以報明主之恩;盡忠竭力,不為貽厥之累。昨 為此格,有由而然。今已為汝所怪,千載之後,誰知我哉!可靜念吾言,當為汝論 之。
wú jiān zhèng liù wèi lì bù láng, sān wèi shàng shū, quán héng suǒ yí, pō zhī zhī yǐ. dàn gǔ jīn bù tóng, shí yí xū yì. hé zhě? xī yǒu zhōng zhèng pǐn qí cái dì, shàng zhī shàng shū, shàng shū jù zhuàng, liàng rén shòu zhí, cǐ nǎi yǔ tiān xià qún xián gòng jué rén yě. wú wèi dāng ěr zhī shí, wú yí cái wú làn jǔ yǐ, ér dāng yóu yún shí shōu liù qī. kuàng jīn rì zhī xuǎn, zhuān guī shàng shū, yǐ yī rén zhī jiàn, zhào chá tiān xià, liú yì suǒ yún yī lì bù liǎng láng zhōng ér yù jiū jìng rén wù, hé yì yǐ guǎn kuī tiān ér qiú qí bó zāi! jīn xūn rén shén duō, yòu yǔ lín rù xuǎn. wǔ fū jué qǐ, bù jiě shū jì, wéi kě guō nǔ qián qū, zhǐ zōng bǔ shì ér yǐ. hū lìng chuí zǔ chéng xuān, qiú qí pēng xiān zhī xiào, wèi zēng cāo dāo, ér shǐ zhuān gē. yòu wǔ rén zhì duō, guān yuán zhì shǎo, bù kě zhōu pǔ. shè lìng shí rén gòng yī guān, yóu wú guān kě shòu, kuàng yī rén wàng yī guān, hé yóu kě bù yuàn zāi? wú jìn miàn zhí, bù yí shǐ wǔ rén rù xuǎn, qǐng cì qí jué, hòu qí lù. jì bù jiàn cóng, shì yǐ quán lì cǐ gé, xiàn yǐ tíng nián ěr.
吾兼正六為吏部郎,三為尚書,銓衡所宜,頗知之矣。但古今不同,時宜須異。 何者?昔有中正品其才第,上之尚書,尚書據狀,量人授職,此乃與天下群賢共爵 人也。吾謂當爾之時,無遺才、無濫舉矣,而當猶雲十收六七。況今日之選,專歸 尚書,以一人之鑑,照察天下,劉毅所云一吏部、兩郎中而欲究鏡人物,何異以管 窺天而求其博哉!今勛人甚多,又羽林入選。武夫崛起,不解書計,唯可彍弩前驅, 指蹤捕噬而已。忽令垂組乘軒,求其烹鮮之效,未曾操刀,而使專割。又武人至多, 官員至少,不可周溥。設令十人共一官,猶無官可授,況一人望一官,何由可不怨 哉?吾近面執,不宜使武人入選,請賜其爵,厚其祿。既不見從,是以權立此格, 限以停年耳。
xī zi chǎn zhù xíng shū yǐ jiù bì, shū xiàng jī zhī yǐ zhèng fǎ, hé yì rǔ yǐ gǔ lǐ nán quán yí zāi? zhòng ní yún: dé wǒ zhě chūn qiū, zuì wǒ zhě yì chūn qiū. wú zhī cǐ zhǐ, qí yóu shì yě. dàn lìng dāng lái jūn zǐ, zhī wú yì yān.
昔子產鑄刑書以救敝,叔向譏之以正法,何異汝以古禮難權宜哉?仲尼云: 「德我者《春秋》,罪我者亦《春秋》。」吾之此指,其由是也。但令當來君子, 知吾意焉。
hòu zhēn chēn yuán xiū yì chéng yáng wáng huī xiāng jì wèi lì bù shàng shū, lì qí biàn jǐ, zhǒng ér xíng zhī. zì shì xián yú tóng guàn, jīng wèi wú bié. wèi zhī shī cái, cóng liàng shǐ yě.
後甄琛、元修義、城陽王徽相繼為吏部尚書,利其便己,踵而行之。自是賢愚 同貫,涇、渭無別。魏之失才,從亮始也。
lì shì zhōng tài cháng qīng zuǒ guāng lù dài fū shàng shū yòu pú shè. shí liú téng shàn quán, liàng tuō qī liú shì, qīng shēn shì zhī. gù pín nián zhī zhōng, míng wèi lóng hè. yǒu shí zhě jī zhī. zhuǎn shàng shū pú shè, jiā sàn qí cháng shì. jū fā yú bèi, míng dì qiǎn shè rén wèn jí, liàng shàng biǎo qǐ jiě pú shè, zhào bù xǔ. xún zú. zhào gěi dōng yuán mì qì, zèng chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī, shì yuē zhēn liè.
歷侍中、太常卿、左光祿大夫、尚書右僕射。時劉騰擅權,亮托妻劉氏,傾身 事之。故頻年之中,名位隆赫。有識者譏之。轉尚書僕射,加散騎常侍。疽發於背, 明帝遣舍人問疾,亮上表乞解僕射,詔不許。尋卒。詔給東園秘器,贈車騎大將軍、 儀同三司,諡曰貞烈。
liàng zài yōng zhōu, dú dù yù chuán, jiàn qí wèi bā mó, jiā qí yǒu jì shí yòng, suì jiào rén wèi niǎn. jí wèi pū shè, zòu yú zhāng fāng qiáo dōng yàn gǔ shuǐ, zào wéi mó shù shí qū, qí lì shí bèi, guó yòng biàn zhī. liàng yǒu sān zi, shì ān shì hé shì tài, bìng qiáng shì, shàn yú dāng shì.
亮在雍州,讀《杜預傳》,見其為八磨,嘉其有濟時用,遂教人為碾。及為仆 射,奏於張方橋東堰谷水,造磑磨數十區,其利十倍,國用便之。亮有三子,士安、 士和、士泰,並強士,善於當世。
shì ān lì shàng shū běi bù láng, zú yú jiàn yì dài fū, zèng zuǒ jiāng jūn guāng zhōu cì shǐ. wú zi, dì shì hé yǐ zi gān hēng jì. gān hēng, wǔ dìng zhōng, shàng shū dōu bīng láng zhōng.
士安歷尚書北部郎,卒於諫議大夫,贈左將軍、光州刺史。無子,弟士和以子 乾亨繼。乾亨,武定中,尚書都兵郎中。
shì hé chū wèi sī kōng zhǔ bù. xiāo bǎo yín zhī zài guān zhōng, gāo xuǎn liáo zuǒ, yǐ wèi dū du fǔ zhǎng shǐ. shí mò zhé niàn shēng qiǎn shǐ zhà jiàng, bǎo yín biǎo shì hé jiān dù zhī shàng shū wèi lǒng yòu xíng tái, lìng rù qín fǔ wèi, wèi niàn shēng suǒ hài.
士和初為司空主簿。蕭寶夤之在關中,高選寮佐,以為都督府長史。時莫折念 生遣使詐降,寶夤表士和兼度支尚書為隴右行台,令入秦撫慰,為念生所害。
shì tài lì gěi shì zhōng sī kōng cóng shì zhōng láng jiàn yì dài fū sī kōng sī mǎ. míng dì mò, jīng mán qīn chì, yǐ shì tài wèi lóng xiāng jiāng jūn zhēng mán bié jiāng. shì píng, yǐ gōng cì jué wǔ děng nán. jiàn yì chū, yù hài yú hé yīn, zèng dōu dū qīng zhōu cì shǐ, shì yuē wén sù. le zhào shī xí jué.
士泰歷給事中、司空從事中郎、諫議大夫、司空司馬。明帝末,荊蠻侵斥,以 士泰為龍驤將軍、征蠻別將。事平,以功賜爵五等男。建義初,遇害於河陰,贈都 督、青州刺史,諡曰文肅。了肇師襲爵。
zhào shī shǎo shí shū fàng, zhǎng suì biàn jié, gèng chéng jǐn hòu. shè liè jīng shǐ, pō yǒu wén sī. tiān píng chū, yǐ tōng zhí sàn qí shì láng wèi wèi láo qīng zhōu shǐ, zhì qí zhōu jiè, wèi tǔ zéi cuī jiā yè děng jū, yù bī yǔ tóng shì. zhào shī zhí zhì bù dòng, yù yǐ huò fú, zéi suì shě zhī. réng xún wèi qīng bù ér hái. zhào shī yǐ cóng dì gān hēng tóng jū, shì bó mǔ shén jǐn. qí wén xiāng cháng yán zhào shī hé zhū, zuǒ yòu wèn qí gù, yuē: cuī hóng shí liù guó chūn qiū shù zhū jiàn wěi ér bù jí jiāng dōng. zuǒ yòu yuē: zhào shī yǔ hóng bié zú. nǎi zhǐ. tiān bǎo chū, yǐ cān dìng hún dài lǐ yí, fēng xiāng chéng xiàn nán, réng jiān zhōng shū shì láng, zú. shǐ yè xià yǒu xuē shēng zhě, néng xiāng rén, yán zhào yàn chēn dāng dà guì. zhào shī yīn wèn jǐ, dá yuē: gōng mén wàng suī gāo, jué wèi bù jí zhào. zhōng rú qí yán.
肇師少時疏放,長遂變節,更成謹厚。涉獵經史,頗有文思。天平初,以通直 散騎侍郎為尉勞青州使,至齊州界,為土賊崔迦葉等拘,欲逼與同事。肇師執志不 動,喻以禍福,賊遂舍之。仍巡慰青部而還。肇師以從弟乾亨同居,事伯母甚謹。 齊文襄嘗言肇師合誅,左右問其故,曰:「崔鴻《十六國春秋》述諸僭偽而不及江 東。」左右曰:「肇師與鴻別族。」乃止。天保初,以參定渾代禮儀,封襄城縣男, 仍兼中書侍郎,卒。始鄴下有薛生者,能相人,言趙彥琛當大貴。肇師因問己,答 曰:「公門望雖高,爵位不及趙。」終如其言。
liàng dì jìng mò, fèng cháo qǐng, zú yú zhēng lǔ zhǎng shǐ, zèng nán yáng tài shǒu. zi sī sháo. cóng liàng zhēng xiá shí, yǐ jūn gōng cì jué wǔ chéng zi, wèi jì zhōu bié jià.
亮弟敬默,奉朝請,卒於征虜長史,贈南陽太守。子思韶。從亮征硤石,以軍 功賜爵武城子,為冀州別駕。
jìng mò dì jìng yuǎn, yǐ qí jiàn chū, shū bù jīng jì, lùn zhě jī yān.
敬默弟敬遠,以其賤出,殊不經紀,論者譏焉。
guāng sháo, liàng cóng fù dì yě. fù yòu sūn, tài yuán tài shǒu. guāng sháo shì qīn yǐ xiào tì. chū chú fèng cháo qǐng, guāng sháo yǔ dì guāng bó luán shēng, cāo yè xiāng móu, tè xiāng yǒu ài, suì jīng lì bù shàng shū lǐ chōng, ràng guān yú guāng bó, cí sè kěn zhì. chōng wèi zòu wén, xiào wén jiā ér xǔ zhī. tài hé èr shí nián, yǐ guāng sháo wèi sī kōng xíng cān jūn, fù qǐng ràng cóng shū hé, yuē: chén chéng wēi jiàn, wèi dēng ràng pǐn, shǔ féng huáng cháo, chǐ wú ràng dé. hé yì qiān tuì, cí ér bù dāng. xiào wén shàn zhī, suì yǐ hé wèi guǎng líng wáng guó cháng shì. xún chì guāng sháo mì shū láng, zhǎng xiào huá lín yù shū. lèi qiān qīng zhōu zhōng cóng shì. hòu wèi sī kōng qí bīng cān jūn, yòu jiān sī tú hù cáo. chū wèi jì zhōu fǔ guó fǔ sī mǎ, cì shǐ gāo zhí shén zhī zhī, zhèng shì duō wěi fǎng yān. qiān qīng zhōu píng dōng fǔ zhǎng shǐ. fǔ jiě, chì zhī zhōu shì. guāng sháo qīng zhí míng duàn, lì rén wèi ài zhī. rù wèi sī kōng cóng shì zhōng láng, yǐ mǔ lǎo jiě guān guī yǎng, fù shī zhǎn yì, cháo shì shǔ hé zhě shù shí rén. jiǔ zhī, zhēng wèi sī tú zī yì, gù cí bù bài.
光韶,亮從父弟也。父幼孫,太原太守。光韶事親以孝悌。初除奉朝請,光韶 與弟光伯孿生,操業相侔,特相友愛,遂經吏部尚書李沖,讓官於光伯,辭色懇至。 沖為奏聞,孝文嘉而許之。太和二十年,以光韶為司空行參軍,復請讓從叔和,曰: 「臣誠微賤,未登讓品,屬逢皇朝,恥無讓德。」和亦謙退,辭而不當。孝文善之, 遂以和為廣陵王國常侍。尋敕光韶秘書郎,掌校華林御書。累遷青州中從事。後為 司空騎兵參軍,又兼司徒戶曹。出為濟州輔國府司馬,刺史高植甚知之,政事多委 訪焉。遷青州平東府長史。府解,敕知州事。光韶清直明斷,吏人畏愛之。入為司 空從事中郎,以母老解官歸養,賦詩展意,朝士屬和者數十人。久之,征為司徒諮 議,固辭不拜。
guāng sháo xìng yán, shēng yùn kàng liè, yǔ rén píng tán, cháng ruò zhèn lì. zhì yú xiōng dì yì lùn, wài wén wèi wèi fèn nù, rán kǒng huái yōng mù, rén shǎo dǎi zhī. xiào zhuāng chū, hé jiān xíng gǎo lǜ hé běi liú rén shí yú wàn zhòng gōng bī zhōu jùn, cì shǐ yuán jùn yōu bù zì ān. zhōu rén qǐ guāng sháo wèi zhǎng shǐ yǐ zhèn zhī. shí yáng píng lù huí yù jū qí tǔ, yǔ gǎo qián xiāng yǐng xiǎng, yǐn zéi rù guō, guāng sháo lín jī chù fēn, zài nán què rán. zéi tuì zhī hòu, cì shǐ biǎo guāng sháo zhōng yì, cháo tíng jiā zhī, fā shǐ wèi láo. xún wèi dōng dào jūn sī. jí yuán hào rù luò, zì hé yǐ nán, mò bù fēng mí. cì shǐ guǎng líng wáng xīn jí wén wǔ yǐ yì suǒ cóng, zài zuò zhī rén, mò bù shī sè. guāng sháo dú kàng yán yuē: yuán hào shòu zhì liáng guó, chēng bīng běn cháo, luàn chén zéi zi, kuàng dài shǎo chóu. hé dàn dài wáng jiā shì, suǒ yí qiè chǐ. děng hé cháo juàn, wèi gǎn yǎng cóng. zhǎng shǐ cuī jǐng mào qián yíng zhōu cì shǐ zhāng liè qián yǐng zhōu cì shǐ fáng shū zǔ zhēng shì zhāng sēng hào xián yún: jūn sī yì shì. xīn nǎi zhǎn hào shǐ.
光韶性嚴,聲韻抗烈,與人平談,常若震厲。至於兄弟議論,外聞謂為忿怒, 然孔懷雍睦,人少逮之。孝莊初,河間邢杲率河北流人十餘萬眾攻逼州郡,刺史元 俊憂不自安。州人乞光韶為長史以鎮之。時陽平路回寓居齊土,與杲潛相影響,引 賊入郭,光韶臨機處分,在難確然。賊退之後,刺史表光韶忠毅,朝廷嘉之,發使 慰勞。尋為東道軍司。及元顥入洛,自河以南,莫不風靡。刺史廣陵王欣集文武以 議所從,在坐之人,莫不失色。光韶獨抗言曰:「元顥受制梁國,稱兵本朝,亂臣 賊子,曠代少疇。何但大王家事,所宜切齒。等荷朝眷,未敢仰從。」長史崔景茂、 前瀛州刺史張烈、前郢州刺史房叔祖、徵士張僧皓咸云:「軍司議是。」欣乃斬顥 使。
xún zhēng fǔ guó jiāng jūn, zài qiān tíng wèi qīng. mì shū jiān zǔ yíng yǐ zāng zuì bèi hé. guāng sháo bì yù zhì zhī zhòng fǎ, tài wèi chéng yáng wáng huī shàng shū lìng lín huái wáng yù lì bù shàng shū lǐ shén jùn shì zhōng lǐ yù bìng shì wàng dāng shí, jiē wèi yíng qiú kuān. guāng sháo zhèng sè yuē: cháo xián zhí shì, yú shùn zhī gōng, wèi wén qí yī, rú hé fǎn wèi zuì rén yán hū. qí zhí yì bù huí rú cǐ. yǒng ān jù luàn, suì hái xiāng lǐ.
尋征輔國將軍,再遷廷尉卿。秘書監祖瑩以贓罪被劾。光韶必欲致之重法,太 尉城陽王徽、尚書令臨淮王彧、吏部尚書李神俊、侍中李彧並勢望當時,皆為瑩求 寬。光韶正色曰:「朝賢執事,於舜之功,未聞其一,如何反為罪人言乎。」其執 意不回如此。永安據亂,遂還鄉里。
guāng sháo bó xué qiáng biàn, yóu hǎo lǐ lùn, zhì yú rén lún míng jiào, dé shī zhī jiān, què ér lùn zhī, bù yǐ yī háo jiǎ wù. jiā zú yú cái, ér xìng jiǎn lìn, yī mǎ bì shòu, shí wèi cū báo. shǐ guāng sháo zài dōu, tóng lǐ rén wáng màn yú yè yù dào, hài qí èr zi. xiào zhuāng zhào huáng mén gāo dào mù, lìng jiā jiǎn bǔ, yī fāng zhī nèi, jiā bié sōu suǒ. zhì guāng sháo zhái, líng juàn qián bù guì qiè chōng jī. yì zhě jī qí jiǎo sè. qí jiā zī chǎn, jiē guāng bó suǒ yíng. guāng bó wáng, xī fén qí qì. hé jiān xíng zi cái céng dài qián shù wàn, hòu sòng hái zhī. guāng sháo yuē: cǐ wáng dì xiāng dài, pū bù zhī yě. jìng bù nà.
光韶博學強辯,尤好理論,至於人倫名教,得失之間,榷而論之,不以一毫假 物。家足於財,而性儉吝,衣馬敝瘦,食味粗薄。始光韶在都,同里人王蔓於夜遇 盜,害其二子。孝莊詔黃門高道穆,令加檢捕,一坊之內,家別搜索。至光韶宅, 綾絹錢布匱篋充積。議者譏其矯嗇。其家資產,皆光伯所營。光伯亡,悉焚其契。 河間邢子才曾貸錢數萬,後送還之。光韶曰:「此亡弟相貸,仆不知也。」竟不納。
cì shǐ yuán bì qián qī, shì guāng sháo zhī jì shì xiōng nǚ. bì tān lán bù fǎ, guāng sháo yǐ qīn qíng jí xiāng fēi zé, bì xián zhī. shí chǐ xiáng fǎn yú zhōu jiè, bì wū guāng sháo zi tōng yǔ zéi lián jié, qiú qí hé jiā, kǎo lüè fēi lǐ. ér guāng sháo yǔ zhī biàn zhēng, cí sè bù qū. huì fán zi hú wèi dōng dào dà shǐ, zhī qí jiàn wǎng, lǐ chū zhī. shí rén quàn lìng yì fán chén xiè, guāng sháo yuē: yáng shé dài fū yǐ yǒu chéng shì, hé láo wǎng yě! zi hú yì tàn shàng zhī. hòu cì shǐ hóu shēn dài xià, yí jù, móu wèi bù guǐ. yè jié guāng sháo, yǐ bīng xié zhī, zé yǐ móu lüè. guāng sháo yuē: fán qǐ bīng xū yǒu míng yì, shǐ jūn jīn rì jǔ dòng, zhí shì zuò zéi ěr, zhī fù hé jì! shēn suī hèn zhī, jìng ér bù gǎn hài. xún chú zhēng dōng jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū, bù qǐ.
刺史元弼前妻,是光韶之繼室兄女。弼貪婪不法,光韶以親情亟相非責,弼銜 之。時恥翔反於州界,弼誣光韶子通與賊連結,囚其合家,考掠非理。而光韶與之 辨爭,詞色不屈。會樊子鵠為東道大使,知其見枉,理出之。時人勸令詣樊陳謝, 光韶曰:「羊舌大夫已有成事,何勞往也!」子鵠亦嘆尚之。後刺史侯深代下,疑 懼,謀為不軌。夜劫光韶,以兵脅之,責以謀略。光韶曰:「凡起兵須有名義,使 君今日舉動,直是作賊耳,知復何計!」深雖恨之,敬而不敢害。尋除征東將軍、 金紫光祿大夫,不起。
guāng sháo yǐ shì dào zhūn zhān, cháo tíng lǚ biàn, bì mén què sǎo, jí xiōng duàn jué. jiè zi sūn yuē: wú zì wèi lì shēn wú cán gǔ liè, dàn yǐ lù mìng yǒu xiàn, wú róng xī shì qǔ jìn. zài guān yǐ lái, bù mào yī jí, guān suī bù dá, jīng wèi jiǔ qīng. qiě wú píng shēng sù yè, zú yǐ yí rǔ, guān fá yì hé zú yán yě. wú jì yùn báo, biàn jīng sān qǔ, ér rǔ zhī xiōng dì gè bù tóng shēng. hé zàng fēi gǔ, wú bǎi nián zhī hòu, bù xū hé yě. rán zèng shì zhī jí, chū zì jūn ēn, qǐ róng zi sūn zì qiú zhī yě? wù xū qiú zèng. ruò wéi wú zhì, rú yǒu shén líng, bù xiǎng rǔ sì. wú xiōng dì zì yòu jí lǎo, yī fú yǐn shí wèi cháng yī piàn bù tóng, zhì yú ér nǚ guān hūn, róng lì zhī shì, wèi cháng bù xiān yǐ tuī dì. dì qǐng héng huò, quán zuò sōng chèn, yì kě wèi wú zuò sōng guān, shǐ wú jiàn zhī. zú, nián qī shí yī. xiào jìng chū, shì zhōng jiǎ sī shēn qǐ, chēng shù guāng sháo, zhào zèng sàn qí cháng shì biāo qí jiāng jūn qīng zhōu cì shǐ.
光韶以世道屯邅,朝廷屢變,閉門卻掃,吉凶斷絕。誡子孫曰:「吾自謂立身 無慚古烈,但以祿命有限,無容希世取進。在官以來,不冒一級,官雖不達,經為 九卿。且吾平生素業,足以遺汝,官閥亦何足言也。吾既運薄,便經三娶,而汝之 兄弟各不同生。合葬非古,吾百年之後,不須合也。然贈諡之及,出自君恩,豈容 子孫自求之也?勿須求贈。若違吾志,如有神靈,不享汝祀。吾兄弟自幼及老,衣 服飲食未嘗一片不同,至於兒女官婚,榮利之事,未嘗不先以推弟。弟頃橫禍,權 作松櫬,亦可為吾作松棺,使吾見之。」卒,年七十一。孝靜初,侍中賈思申啟, 稱述光韶,詔贈散騎常侍、驃騎將軍、青州刺史。
guāng sháo dì guāng bó. wèi qīng zhōu bié jià, hòu yǐ zú dì xiū lín zhōu, shēn dié qiú jiě. shàng shū zòu: àn lǐ: shǐ fēng zhī jūn, bù chén zhū fù kūn dì fēng jūn zhī zǐ, chén kūn dì, bù chén zhū fù fēng jūn zhī sūn, dé jǐn chén. jì shǐ fēng zhī jūn, jí shì shì jì zhī zǔ, shàng bù dé chén, kuàng jīn cì shǐ jì fēi shì jì, ér de xíng chén lì zhī jié, zhí hù chēng míng zhě hū? jiǎn guāng bó qǐng jiě, lǜ lǐ bù qiān, wèi yí xǔ suì. líng tài hòu lìng cóng zhī. xún chú běi hǎi tài shǒu, yǒu sī yǐ qí gèng mǎn, yī lì zòu dài. míng dì zhào yuē: guāng bó zì lì hǎi yí, qīng fēng yuǎn zhe, jiān qí xiōng guāng sháo fù néng cí róng shì yǎng, xiōng dì zhōng xiào, yí yǒu zhēn lù, kě gèng shēn sān nián, yǐ guǎng fēng huà. hòu lì tài fù zī yì cān jūn.
光韶弟光伯。為青州別駕,後以族弟休臨州,申牒求解。尚書奏:「案《禮》: 始封之君,不臣諸父、昆弟;封君之子,臣昆弟,不臣諸父;封君之孫,得盡臣。 計始封之君,即是世繼之祖,尚不得臣,況今刺史既非世繼,而得行臣吏之節,執 笏稱名者乎?檢光伯請解,率禮不愆,謂宜許遂。」靈太后令從之。尋除北海太守, 有司以其更滿,依例奏代。明帝詔曰:「光伯自蒞海沂,清風遠著,兼其兄光韶復 能辭榮侍養,兄弟忠孝,宜有甄錄,可更申三年,以廣風化。」後歷太傅諮議參軍。
jié mǐn dì shí, cuī zǔ chī zhāng sēng hào qǐ nì, gōng dōng yáng, xún rì jiān, zhòng shí yú wàn. cì shǐ dōng lái wáng guì píng yù lìng guāng bó chū chéng wèi láo. xiōng guāng sháo zhēng zhī yuē: yǐ xià guān guān zhī, fēi kě wèi yù zhǐ yě. guì píng bī zhī, bù dé yǐ, guāng bó suì chū chéng. wèi jí xiǎo yù, wèi fēi tiān shǐ suǒ zhōng, zú, zèng qīng zhōu cì shǐ. zi tāo, wǔ dìng mò yīn zhōu bié jià. xiū zhī dì dào gù.
節閔帝時,崔祖螭、張僧皓起逆,攻東陽,旬日間,眾十餘萬。刺史、東萊王 貴平欲令光伯出城慰勞。兄光韶爭之曰:「以下官觀之,非可慰喻止也。」貴平逼 之,不得已,光伯遂出城。未及曉喻,為飛天矢所中,卒,贈青州刺史。子滔,武 定末殷州別駕。修之弟道固。
dào gù zì jì jiān, qí mǔ bēi jiàn, dí mǔ xiōng yōu zhī mù lián děng qīng wǔ zhī. fù jí wèi yōu zhī yuē: cǐ ér zī shí, huò néng xìng rén mén hù, rǔ děng hé yǐ qīng zhī? yōu zhī děng yù zhī mí báo. jí nǎi zī gěi dào gù, lìng qí nán shì. shí sòng xiào wǔ wèi xú yǎn èr zhōu cì shǐ, yǐ dào gù wèi cóng shì. dào gù měi xíng mào, shàn jǔ zhǐ, xí wǔ shì, xiào wǔ jiā zhī. huì qīng zhōu cì shǐ xīn chú, guò péng chéng, xiào wǔ wèi yuē: cuī dào gù rén shēn rú cǐ, qǐ kě wèi hán shì? ér shì rén yǐ qí piān shù wǔ zhī, kě wèi tàn xī. cì shǐ zhì zhōu, pì wèi zhǔ bù. hòu wèi sòng zhū wáng cān jūn, bèi qiǎn qīng zhōu mù rén, zhǎng shǐ yǐ xià bìng yì dào gù. dào gù zhū xiōng děng bī qí suǒ shēng zì zhì jiǔ zhì yú kè qián. dào gù jīng qǐ jiē qǔ, wèi kè yuē: jiā wú rén lì, lǎo qīn zì zhí qú láo. zhū kè jiē zhī qí xiōng suǒ zuò, xián bài qí mǔ. mǔ wèi dào gù yuē: wǒ jiàn, bù zú yǐ bào guì bīn, rǔ yí dá bài. zhū kè jiē tàn měi dào gù mǔ zǐ, jiàn qí zhū xiōng. hòu wèi jì zhōu cì shǐ, zhèn lì chéng.
道固字季堅,其母卑賤,嫡母兄攸之、目連等輕侮之。父輯謂攸之曰:「此兒 姿識,或能興人門戶,汝等何以輕之?」攸之等遇之彌薄。輯乃資給道固,令其南 仕。時宋孝武為徐、兗二州刺史,以道固為從事。道固美形貌,善舉止,習武事, 孝武嘉之。會青州刺史新除,過彭城,孝武謂曰:「崔道固人身如此,豈可為寒士? 而世人以其偏庶侮之,可為嘆息。」刺史至州,闢為主簿。後為宋諸王參軍,被遣 青州募人,長史以下並詣道固。道固諸兄等逼其所生自致酒炙於客前。道固驚起接 取,謂客曰:「家無人力,老親自執劬勞。」諸客皆知其兄所作,咸拜其母。母謂 道固曰:「我賤,不足以報貴賓,汝宜答拜。」諸客皆嘆美道固母子,賤其諸兄。 後為冀州刺史,鎮歷城。
sòng míng dì lì, xú zhōu cì shǐ xuē ān dōu yǔ dào gù děng lì fèi dì zi yè dì zǐ xūn, bài nǎi guī wèi. xiàn wén dì yǐ wèi nán jì zhōu cì shǐ qīng hé gōng. sòng míng dì qiǎn shuō dào gù, yǐ wèi xú zhōu cì shǐ, fù guī sòng.
宋明帝立,徐州刺史薛安都與道固等立廢帝子業弟子勛,敗乃歸魏。獻文帝以 為南冀州刺史、清河公。宋明帝遣說道固,以為徐州刺史,復歸宋。
huáng xìng chū, xiàn wén zhào zhēng nán dà jiāng jūn mù róng bái yào tǎo dào gù, dào gù miàn fù qǐng zuì. bái yào sòng fù dōu, zhào shù qí sǐ. nǎi xǐ qí tǔ wàng gòng dào gù shǒu chéng zhě shù bǎi jiā yú sāng gān, lì píng qí jùn yú píng chéng xī běi běi xīn chéng, yǐ dào gù wèi tài shǒu, cì jué lín zī zi. xún xǐ jū jīng chéng xī nán èr bǎi yú lǐ jiù chú guǎn zhī xī. yán xìng zhōng zú, zi jǐng huī xí jué.
皇興初,獻文詔征南大將軍慕容白曜討道固,道固面縛請罪。白曜送赴都,詔 恕其死。乃徙齊土望共道固守城者數百家於桑乾,立平齊郡於平城西北北新城,以 道固為太守,賜爵臨淄子。尋徙居京城西南二百餘里舊除館之西。延興中卒,子景 徽襲爵。
chū, dào gù zhī zài kè dǐ, yǔ xuē ān dōu bì zhòng jìng lín guǎn, shí yǐ gōng jí xiāng jiàn. běn jì tóng yóu wǔ dá, pō jié liáo jiù. shí ān dōu zhì yǐ shuāi xiǔ, yú dào gù shū lüè, ér zhòng jìng měi jǐn yīn qín. dào gù wèi liú xiū bīn fáng fǎ shòu yuē: gǔ rén yún: fēi wǒ zú lèi, qí xīn bì yì, ān dōu shì rén, shū zì xiāo suǒ, bì gù yī yī yě. jǐng huī zì wén ruì, zú yú píng zhōu cì shǐ, shì yuē dìng. zi xiū zuǎn xí jué.
初,道固之在客邸,與薛安都、畢眾敬鄰館,時以公集相見。本既同由武達, 頗結寮舊。時安都志已衰朽,於道固疏略,而眾敬每盡殷勤。道固謂劉休賓、房法 壽曰:「古人云:「非我族類,其心必異」,安都視人,殊自蕭索,畢固依依也。」 景徽字文睿,卒於平州刺史,諡曰定。子休纂襲爵。
dào gù xiōng yuē lián zi sēng yòu. sēng shēn zuò xiōng sēng yòu yǔ shā mén fǎ xiù móu fǎn, xǐ báo gǔ lǜ zhèn. hòu wèi nán qīng zhōu cì shǐ. yuán qī fáng shì shēng zǐ bó lín bó jì. hòu báo fáng shì, nà píng yuán dù shì, yǔ jù xǐ. shēng sì zǐ, bó fèng zǔ lóng zǔ chī zǔ qiú. sēng shēn dé hái zhī hòu, jué fáng shì, suì yǔ dù shì jí sì zǐ yù qīng zhōu. bó lín bó jì yǔ mǔ fáng jū jì zhōu, suī wǎng lái fù jiān, ér xīn cún mǔ shì, xiào cí zhī dào, dùn zǔ yī mén. sēng shēn zú, bó lín bēn fù, bù gǎn rù jiā, jì kū sì mén. zǔ lóng gāng zào, yǔ xiōng bó lín sòng dí shù, bìng yǐ dāo jiàn zì wèi, kǔ yuàn chóu yān. zǔ chī xiǎo zì shè kè, pǔ tài chū fǎn, ěr zhū zhòng yuǎn tǎo zhǎn zhī. zǔ qiú, shǎo hǎo xué, bù chí jìng.
道固兄曰連子僧祐。僧深坐兄僧祐與沙門法秀謀反,徙薄骨律鎮。後位南青州 刺史。元妻房氏生子伯驎、伯驥。後薄房氏,納平原杜氏,與俱徙。生四子,伯鳳、 祖龍、祖螭、祖虬。僧深得還之後,絕房氏,遂與杜氏及四子寓青州。伯驎、伯驥 與母房居冀州,雖往來父間,而心存母氏,孝慈之道,頓阻一門。僧深卒,伯驎奔 赴,不敢入家,寄哭寺門。祖龍剛躁,與兄伯驎訟嫡庶,並以刀劍自衛,苦怨讎焉。 祖螭小字社客,普泰初反,爾硃仲遠討斬之。祖虬,少好學,不馳競。
sēng shēn cóng dì hé, wèi píng chāng tài shǒu. jiā jù fù ér xìng lìn, mái qián shù bǎi hú, qí mǔ lǐ chūn sī jǐn, xī qián bù mǎi. zi guǐ, zì qǐ zé, dào qián bǎi wàn, bèi hé wáng zǒu. hòu zhì yí tóng kāi fǔ kǎi cáo cān jūn, zuò tān wěi, cì sǐ jìn yáng.
僧深從弟和,位平昌太守。家巨富而性吝,埋錢數百斛,其母李春思堇,惜錢 不買。子軌,字啟則,盜錢百萬,背和亡走。後至儀同、開府鎧曹參軍,坐貪偽, 賜死晉陽。
lùn yuē: cuī guāng fēng sù xū yuǎn, xué yè shēn zhǎng, xiào wén guī qí cái bó, xǔ qí dà zhì, míng zhǔ gù zhī chén yě. lì shì sān cháo, shī xùn shǎo zhǔ, bù chū gōng shěng, zuò zhì tái fù, sī yì jìn shì zhī suǒ xī yǒu. dàn gù huái dà yá, tuō jī zhōng yōng, qí yú róng shēn zhī jī, sī nǎi hú guǎng suǒ bù miǎn yě. hóng bó zōng gǔ jīn, lì yán wèi shì, yì cái zhì zhī shì hū. cuī liàng jì míng dá cóng shì, dòng yǒu míng jī, yú duàn nián zhī xuǎn, shī zhī yú yuǎn, jiù bì wèi wén, zhōng wèi guó dù, wú gǒu ér yǐ, qí ruò shì hū. guāng sháo jū yǎ zhàng zhèng, yǒu guó shì zhī fēng yǐ.
論曰:崔光風素虛遠,學業深長,孝文歸其才博,許其大至,明主固知臣也。 歷事三朝,師訓少主,不出宮省,坐致台傅,斯亦近世之所希有。但顧懷大雅,托 跡中庸,其於容身之譏,斯乃胡廣所不免也。鴻博綜古今,立言為事,亦才志之士 乎。崔亮既明達從事,動有名跡,於斷年之選,失之逾遠,救弊未聞,終為國蠹, 無苟而已,其若是乎。光韶居雅仗正,有國士之風矣。