gāo yǔn cóng zǔ dì yòu yòu céng sūn dé zhèng yòu cóng zi gān áng jì shì
高允從祖弟祐 祐曾孫德正 祐從子乾 昂 季式
gāo yǔn, zì bó gōng, bó hǎi tiáo rén, hàn tài fù póu zhī hòu yě. zēng zǔ qìng, mù róng chuí sī kōng. zǔ fù tài, lì bù shàng shū. fù tāo, shǎo yǐ yīng lǎng zhī míng, tóng jùn fēng yì yǎ xiàng tuī jìng. yì shì mù róng chuí, wèi tài wèi cóng shì zhōng láng. dào wǔ píng zhōng shān, yǐ wèi chéng xiàng cān jūn, zǎo zú.
高允,字伯恭,勃海蓚人,漢太傅裒之後也。曾祖慶,慕容垂司空。祖父泰, 吏部尚書。父韜,少以英朗知名,同郡封懿雅相推敬。亦仕慕容垂,為太尉從事中 郎。道武平中山,以為丞相參軍,早卒。
yǔn shǎo gū sù chéng, yǒu qí dù, qīng hé cuī hóng jiàn ér yì zhī, tàn yuē: gāo zi huáng zhōng nèi rùn, wén míng wài zhào, bì wèi yī dài wěi qì, dàn wú kǒng bù jiàn ěr. nián shí yú suì, zǔ fù tài sàng, hái běn jùn. yǔn tuī cái yǔ èr dì ér wèi shā mén, míng fǎ jìng, wèi jiǔ ér bà. xìng hǎo wén xué, dān jí fù shū, qiān lǐ jiù yè. bó tōng jīng shǐ tiān wén shù shù, yóu hǎo chūn qiū gōng yáng. céng zuò sāi shàng gōng shī, yǒu hùn xīn qī yí dé sàng zhī zhì.
允少孤夙成,有奇度,清河崔宏見而異之,嘆曰:「高子黃中內潤,文明外照, 必為一代偉器,但吾恐不見耳。」年十餘歲,祖父泰喪,還本郡。允推財與二弟而 為沙門,名法淨,未久而罷。性好文學,擔笈負書,千里就業。博通經史、天文、 術數,尤好《春秋公羊》。曾作《塞上公詩》,有混欣戚、遺得喪之致。
shén qiàn sān nián, tài wǔ jiù yáng píng wáng dù chāo xíng zhēng nán dà jiāng jūn, zhèn yè, yǐ yǔn wèi cóng shì zhōng láng, nián sì shí yú yǐ. chāo yǐ fāng chūn ér zhū zhōu qiú bù jué, biǎo yǔn yǔ zhōng láng lǚ xī děng fēn yì zhū zhōu, gòng píng yù shì. xī děng jiē yǐ tān huì dé zuì, wéi yǔn yǐ qīng píng huò shǎng. fǔ jiě, hái jiā jiào shòu, shòu yè zhě qiān yú rén.
神蒨三年,太武舅陽平王杜超行征南大將軍,鎮鄴,以允為從事中郎,年四十 余矣。超以方春而諸州囚不決,表允與中郎呂熙等分詣諸州,共評獄事。熙等皆以 貪穢得罪,唯允以清平獲賞。府解,還家教授,受業者千餘人。
sì nián, yǔ lú xuán děng jù bèi zhēng, bài zhōng shū bó shì, qiān shì láng. yǔ tài yuán zhāng wěi bìng yǐ běn guān lǐng wèi dà jiāng jūn lè ān wáng fàn tú shì zhōng láng. fàn, tài wǔ chǒng dì, xī zhèn zhǎng ān, yǔn shén yǒu kuāng yì, qín rén chēng zhī. xún bèi zhēng hái. lè píng wáng pī xī tǎo shàng guī, fù yǐ běn guān cān pī jūn shì. yǐ móu píng liáng zhōu zhī xūn, cì jué wèn yáng zi. hòu fèng zhào lǐng zhù zuò láng, yǔ sī tú cuī hào shù chéng guó jì.
四年,與盧玄等俱被征,拜中書博士,遷侍郎。與太原張偉並以本官領衛大將 軍樂安王范徒事中郎。范,太武寵弟,西鎮長安,允甚有匡益,秦人稱之。尋被征 還。樂平王丕西討上邽,復以本官參丕軍事。以謀平涼州之勛,賜爵汶陽子。後奉 詔領著作郎,與司徒崔浩述成國記。
shí hào jí zhū shù shì, kǎo xiào hàn yuán yǐ lái, rì yuè báo shí, wǔ xīng xíng dù, bìng jī qián shǐ zhī shī, bié wèi wèi lì yǐ shì yǔn. yǔn yuē: shàn yán yuǎn zhě, bì xiān yàn yú jìn. qiě hàn yuán nián dōng shí yuè, wǔ xīng jù yú dōng jǐng, cǐ nǎi lì shù zhī qiǎn shì. jīn jī hàn shǐ ér bù jué cǐ miù, kǒng hòu zhī jī jīn, yóu jīn zhī jī gǔ. hào yuē: suǒ miù yún hé? yǔn yuē: àn xīng chuán, jīn shuǐ èr xīng, cháng fù rì ér xíng, dōng shí yuè, rì dàn zài wěi jī, hūn méi yú shēn nán, ér dōng jǐng fāng chū yú yín běi, èr xīng hé yīn bèi rì ér xíng? shì shǐ guān yù shén qí shì, bù fù tuī zhī yú lǐ. hào yuē: yù wèi biàn zhě, hé suǒ bù kě? jūn dú bù yí sān xīng zhī jù, ér guài èr xīng zhī lái. yǔn yuē: cǐ bù kě yǐ kōng yán zhēng, yí gèng shěn zhī. shí zuò zhě xián guài, wéi dōng gōng shǎo fù yóu yǎ yuē: gāo jūn zhǎng yú lì, dāng bù xū yán yě. hòu suì yú, hào wèi yǔn yuē: xiān suǒ lùn zhě, běn bù jīng xīn, jí gèng kǎo jiū, guǒ rú jūn yǔ. yǐ qián sān yuè jù yú dōng jǐng, fēi shí yuè yě. yòu wèi yǎ yuē: gāo yǔn zhī shù, yáng yuán zhī shè yě. zhòng nǎi tàn fú. yǔn suī míng yú lì shù, chū bù tuī bù yǒu suǒ lùn shuō. wéi yóu yǎ shù yǐ zāi yì wèn yǔn. yǔn yuē: xī rén yǒu yán, zhī zhī shén nán. jì zhī, fù kǒng lòu xiè, bù rú bù zhī yě. tiān xià miào lǐ zhì duō, hé jù wèn cǐ. yǎ nǎi zhǐ. xún yǐ běn guān wèi qín wáng hàn fù. hòu chì yǐ jīng shòu jǐng mù, shén jiàn lǐ dài. yòu zhào yǔn yǔ shì láng gōng sūn zhì lǐ líng hú fāng huí gòng dìng lǜ lìng.
時浩集諸術士,考校漢元以來,日月薄蝕,五星行度,並譏前史之失,別為魏 歷以示允。允曰:「善言遠者,必先驗於近。且漢元年冬十月,五星聚於東井,此 乃歷術之淺事。今譏漢史而不覺此謬,恐後之譏今,猶今之譏古。」浩曰:「所謬 云何?」允曰:「案《星傳》,金、水二星,常附日而行,冬十月,日旦在尾、箕, 昏沒於申南,而東井方出於寅北,二星何因背日而行?是史官欲神其事,不復推之 於理。」浩曰:「欲為變者,何所不可?君獨不疑三星之聚,而怪二星之來。」允 曰:「此不可以空言爭,宜更審之。」時坐者咸怪,唯東宮少傅游雅曰:「高君長 於歷,當不虛言也。」後歲余,浩謂允曰:「先所論者,本不經心,及更考究,果 如君語。以前三月聚於東井,非十月也。」又謂雅曰:「高允之術,陽源之射也。」 眾乃嘆服。允雖明於歷數,初不推步有所論說。惟游雅數以災異問允。允曰:「昔 人有言,知之甚難。既知,復恐漏泄,不如不知也。天下妙理至多,何遽問此。」 雅乃止。尋以本官為秦王翰傅。後敕以經授景穆,甚見禮待。又詔允與侍郎公孫質、 李靈、胡方回共定律令。
tài wǔ yǐn yǔn yǔ lùn xíng zhèng, yán shén chēng zhǐ. yīn wèn yǔn wàn jī hé zhě wèi xiān. shí duō jìn fēng liáng tián, yòu jīng shī yóu shí zhòng. yǔn yīn yuē: chén shǎo yě jiàn, suǒ zhī wéi tián, qǐng yán nóng shì. gǔ rén yún: fāng yī lǐ zé wèi tián sān qǐng qī shí mǔ, fāng bǎi lǐ zé tián sān wàn qī qiān qǐng. ruò quàn zhī, zé mǔ yì sān shēng bù quàn, zé mǔ sǔn sān shēng. fāng bǎi lǐ sǔn yì zhī lǜ, wèi sù èr bǎi èr shí èr wàn hú, kuàng yǐ tiān xià zhī guǎng hū? ruò gōng sī yǒu chǔ, suī yù jī nián, fù hé yōu hū? dì shàn zhī, suì chú tián jìn, xī yǐ shòu bǎi xìng.
太武引允與論刑政,言甚稱旨。因問允「萬機何者為先」。時多禁封良田,又 京師游食眾。允因曰:「臣少也賤,所知唯田,請言農事。古人云:方一里則為田 三頃七十畝,方百里則田三萬七千頃。若勸之,則畝益三升;不勸,則畝損三升。 方百里損益之率,為粟二百二十二萬斛,況以天下之廣乎?若公私有儲,雖遇飢年, 復何憂乎?」帝善之,遂除田禁,悉以授百姓。
chū, cuī hào jiàn jì dìng xiāng yōu bìng wǔ zhōu shì shù shí rén, gè qǐ jiā wèi jùn shǒu. jǐng mù wèi gào yuē: xiān zhào zhī rén, yì zhōu jùn xuǎn yě, zài zhí yǐ jiǔ, qín láo wèi dá. jīn kě xiān bǔ qián zhào, wài rèn jùn xiàn yǐ xīn zhào zhě dài wèi láng lì. yòu shǒu lìng zǎi rén, yí shǐ gèng shì zhě. hào gù zhēng ér qiǎn zhī. yǔn wén zhī, wèi dōng gōng bó shì guǎn tián yuē: cuī qí bù miǎn hū! gǒu chěng qí fēi ér xiào shèng yú shàng, hé yǐ néng jì? liáo dōng gōng dí hēi zǐ yǒu chǒng yú tài wǔ, fèng shǐ bīng zhōu, shòu bù qiān pǐ. shì fā, hēi zǐ wèn yǔn: zhǔ shàng wèn wǒ, shǒu hū? huì hū? yǔn yuē: gōng wéi wò chǒng chén, dá zhào yí shí. zhōng shū shì láng cuī jiàn gōng sūn zhì děng xián yán yí huì zhī. hēi zǐ yǐ jiàn děng wèi qīn jǐ, nù ér jué yǔn, ér bù yǐ shí duì, zhōng huò zuì lù.
初,崔浩薦冀、定、相、幽、並五州士數十人,各起家為郡守。景穆謂誥曰: 「先召之人,亦州郡選也,在職已久,勤勞未答。今可先補前召,外任郡縣;以新 召者代為郎吏。又守令宰人,宜使更事者。」浩固爭而遣之。允聞之,謂東宮博士 管恬曰:「崔其不免乎!苟逞其非而校勝於上,何以能濟?遼東公翟黑子有寵於太 武,奉使并州,受布千疋。事發,黑子問允:「主上問我,首乎?諱乎?」允曰: 「公幃幄寵臣,答詔宜實。」中書侍郎崔鑒、公孫質等咸言宜諱之。黑子以鑒等為 親己,怒而絕允,而不以實對,終獲罪戮。
shí zhù zuò lìng shǐ mǐn zhàn qiè xìng qiǎo nìng, wèi cuī hào xìn dài. jiàn hào suǒ zhù shī shū lùn yǔ jí yì, suì shàng shū yán mǎ zhèng wáng jiǎ bù rú hào zhī jīng wēi, qǐng shōu cáng jìng nèi zhū shū, bān hào suǒ zhù. bìng qiú chì hào zhù lǐ chuán. hào yì biǎo jiàn zhàn yǒu zhù shù cái. zhàn děng yòu quàn hào kān suǒ zhuàn guó shǐ yú shí, yǐ zhāng zhí bǐ. yǔn wén zhī, wèi zhù zuò láng zōng qīn yuē: mǐn zhàn suǒ yíng fēn cùn zhī jiān, kǒng wèi cuī mén wàn shì zhī huò, wú tú wú lèi yǐ. wèi jǐ ér nán zuò.
時著作令史閔湛、郄性巧佞,為崔浩信待。見浩所注《詩》、《書》、《論 語》及《易》,遂上疏言馬、鄭、王、賈不如浩之精微,請收藏境內諸書,班浩所 注。並求敕浩注《禮》、《傳》。浩亦表薦湛有著述才。湛等又勸浩刊所撰國史於 石,以彰直筆。允聞之,謂著作郎宗欽曰:「閔湛所營分寸之間,恐為崔門萬世之 禍,吾徒無類矣。」未幾而難作。
chū, hào zhī bèi shōu, yǔn zhí zhōng shū shěng. jǐng mù shǐ zhào yǔn, liú sù gōng nèi. yì rì, mìng cān chéng zhì gōng mén, wèi yuē: rù dāng jiàn zhì zūn, wú zì dǎo qīng, tuō zhì zūn yǒu wèn, dàn yī wú shuō. jì rù jiàn, jǐng mù yán yǔn xiǎo xīn shèn mì, qiě wēi jiàn, zhì yóu yú hào, qǐng shè zhī. dì zhào yǔn wèi yuē: guó shū jiē hào zuò bù? yǔn yuē: tài zǔ jì, qián zhù zuò láng dèng yàn hǎi suǒ zhuàn xiān dì jì jí jīn jì, chén yǔ hào tóng zuò, rán ér chén duō yú hào. dì dà nù yuē: cǐ shén yú hào, ān yǒu shēng lù? jǐng mù yuē: tiān wēi yán zhòng, yǔn mí luàn shī cì ěr. chén xiàng wèn, jiē yún hào zuò. dì wèn: rú dōng gōng yán bù? yǔn yuē: chén zuì yīng miè zú, bù gǎn xū wàng. diàn xià yǐ chén shì jiǎng rì jiǔ, āi chén qǐ mìng ěr. shí bù wèn chén, bù gǎn mí luàn. dì wèi jǐng mù yuē: zhí zāi! cǐ yì rén qíng suǒ nán, ér néng lín sǐ bù yí. qiě duì jūn yǐ shí, zhēn chén yě, níng shī yī yǒu zuì, yí yòu zhī. yǔn jìng dé miǎn. yú shì zhào hào qián, shǐ rén jié, huáng huò bù néng duì. yǔn shì shì shēn míng, jiē yǒu tiáo lǐ. shí dì nù shén, chì yǔn wèi zhào, zì hào yǐ xià, tóng lì yǐ shàng, yī bǎi èr shí bā rén jiē yí wǔ zú. yǔn chí yí bù wèi, pín zhào cuī qiè, yǔn qǐ gèng yī jiàn, rán hòu wèi zhào. zhào yǐn qián, yǔn yuē: hào zhī suǒ zuò, ruò gèng yǒu yú xìn, fēi chén gǎn zhī. zhí yǐ fàn chù, zuì bù zhì sǐ. dì nù, mìng jiè shì zhí yǔn. jǐng mù bài qǐng, dì yuē: wú cǐ rén fèn zhèn, dāng yǒu shù qiān kǒu sǐ yǐ! hào jìng zú miè, yú jiē shēn sǐ. zōng qīn lín xíng tàn yuē: gāo yǔn qí dài shèng hū!
初,浩之被收,允直中書省。景穆使召允,留宿宮內。翌日,命驂乘至宮門, 謂曰:「入當見至尊,吾自導卿,脫至尊有問,但依吾說。」既入見,景穆言允小 心慎密,且微賤,制由於浩,請赦之。帝召允謂曰:「國書皆浩作不?」允曰: 「《太祖記》,前著作郎鄧彥海所撰;《先帝記》及《今記》,臣與浩同作,然而 臣多於浩。」帝大怒曰:「此甚於浩,安有生路?」景穆曰:「天威嚴重,允迷亂 失次耳。臣向問,皆雲浩作。」帝問:「如東宮言不?」允曰:「臣罪應滅族,不 敢虛妄。殿下以臣侍講日久,哀臣乞命耳。實不問臣,不敢迷亂。」帝謂景穆曰: 「直哉!此亦人情所難,而能臨死不移。且對君以實,貞臣也,寧失一有罪,宜宥 之。」允竟得免。於是召浩前,使人詰,惶惑不能對。允事事申明,皆有條理。時 帝怒甚,敕允為詔,自浩以下,僮吏以上,一百二十八人皆夷五族。允持疑不為, 頻詔催切,允乞更一見,然後為詔。詔引前,允曰:「浩之所坐,若更有餘釁,非 臣敢知。直以犯觸,罪不至死。」帝怒,命介士執允。景穆拜請,帝曰:「無此人 忿朕,當有數千口死矣!」浩竟族滅,余皆身死。宗欽臨刑嘆曰:「高允其殆聖乎!」
jǐng mù hòu ràng yǔn, yǐ bù tóng jǐ suǒ dǎo zhī yán ér lìng dì nù. yǔn yuē: fū shǐ jí, dì wáng zhī shí lù, jiāng lái zhī jiǒng jiè, jīn zhī suǒ yǐ guān wǎng, hòu zhī suǒ yǐ zhī jīn. shì yǐ yán xíng jǔ dòng, mò bù bèi zài, gù rén jūn shèn yān. rán hào shì shòu shū yù, róng yào dāng shí, sī yù méi qí gōng lián, ài zēng bì qí zhí lǐ, cǐ hào zhī zé yě. zhì yú shū cháo tíng qǐ dòng zhī jī, yán guó jiā dé shī zhī shì, cǐ wèi shǐ zhī běn tǐ, wèi wèi duō wéi. rán chén yǔ hào shí tóng qí shì, sǐ shēng yì wú dú shū. chéng hé diàn xià zài zào zhī cí, wéi xīn gǒu miǎn, fēi chén zhī yì. jǐng mù dòng róng chēng tàn. yǔn hòu yǔ rén yán yuē: wǒ bù fèng dōng gōng dǎo zhǐ zhě, kǒng fù dí hēi zǐ yě.
景穆後讓允,以不同己所導之言而令帝怒。允曰:「夫史籍,帝王之實錄,將 來之炯誡,今之所以觀往,後之所以知今。是以言行舉動,莫不備載,故人君慎焉。 然浩世受殊遇,榮曜當時,私慾沒其公廉,愛憎蔽其直理,此浩之責也。至於書朝 廷起動之跡,言國家得失之事,此為史之本體,未為多違。然臣與浩實同其事,死 生義無獨殊。誠荷殿下再造之慈,違心苟免,非臣之意。」景穆動容稱嘆。允後與 人言曰:「我不奉東宮導旨者,恐負翟黑子也。」
jǐng mù jì nián, pō qīn jìn zuǒ yòu, yíng lì tián yuán, yǐ shōu qí lì. yǔn jiàn yuē: diàn xià, guó zhī chǔ èr, sì hǎi shǔ xīn, yán xíng jǔ dòng, wàn fāng suǒ zé. ér yíng lì sī tián, chù yǎng jī quǎn, nǎi zhì fàn gū shì lí, yǔ rén zhēng lì, yì shēng liú bù, bù kě zhuī yǎn. fū tiān xià zhě, diàn xià zhī tiān xià, fù yǒu sì hǎi, hé qiú ér bù huò hé yù ér fú cóng? ér yǔ fàn fū fàn fù jìng cǐ chǐ cùn? yuàn diàn xià shǎo chá guò yán, chì chū nìng xié, suǒ zài tián yuán, fēn gěi pín xià. rú cǐ, zé xiū shēng rì zhì, bàng yì kě chú. jǐng mù bù nà. jǐng mù zhī bēng yě, yǔn jiǔ bù jìn jiàn, hòu jiàn, shēng jiē xū xī, bēi bù néng zhǐ. dì liú lèi, mìng yǔn shǐ chū. zuǒ yòu mò zhī qí gù, xiāng wèi yuē: yǔn wú hé bēi qì, lìng zhì zūn āi shāng, hé yě? dì wén zhī, zhào ér wèi yuē: rǔ bù zhī gāo yǔn bēi hū? cuī hào zhū shí, yǔn yì yīng sǐ. dōng gōng kǔ qǐng, shì yǐ dé miǎn. jīn wú dōng gōng, yǔn jiàn zhèn bēi ěr. xiān shì, chì yǔn jí tiān wén zāi yì, shǐ shì lèi xiāng cóng, yuē ér kě guān. yǔn yī hóng fàn chuán tiān wén zhì, cuō qí shì yào, lüè qí wén cí, fán wèi bā piān. dì lǎn ér shàn zhī, yuē: gāo yǔn zhī míng zāi yì, yì qǐ jiǎn cuī hào hū? jí wén chéng jí wèi, yǔn pō yǒu móu yān, sī tú lù lì děng jiē shòu zhòng shǎng, yǔn jì bù méng bāo yì, yòu zhōng shēn bù yán. qí zhōng ér bù fá, jiē cǐ lèi yě.
景穆季年,頗親近左右,營立田園,以收其利。允諫曰:「殿下,國之儲貳, 四海屬心,言行舉動,萬方所則。而營立私田,畜養雞犬,乃至販酤市厘,與人爭 利,議聲流布,不可追掩。夫天下者,殿下之天下,富有四海,何求而不獲何欲而 弗從?而與販夫販婦競此尺寸?願殿下少察過言,斥出佞邪,所在田園,分給貧下。 如此,則休聲日至,謗議可除。」景穆不納。景穆之崩也,允久不進見,後見,升 階歔欷,悲不能止。帝流淚,命允使出。左右莫知其故,相謂曰:「允無何悲泣, 令至尊哀傷,何也?」帝聞之,召而謂曰:「汝不知高允悲乎?崔浩誅時,允亦應 死。東宮苦請,是以得免。今無東宮,允見朕悲耳。」先是,敕允集天文災異,使 事類相從,約而可觀。允依《洪範傳》、《天文志》,撮其事要,略其文辭,凡為 八篇。帝覽而善之,曰:「高允之明災異,亦豈減崔浩乎?」及文成即位,允頗有 謀焉,司徒陸麗等皆受重賞,允既不蒙褒異,又終身不言。其忠而不伐,皆此類也。
gěi shì zhōng guō shàn míng, xìng duō jī qiǎo, yù chěng qí néng, quàn wén chéng dà qǐ gōng shì. yǔn jiàn yuē: chén wén tài zǔ dào wǔ huáng dì jì dìng tiān xià, shǐ jiàn dū yì. qí suǒ yíng lì, bì yīn nóng xì. jīn jiàn guó yǐ jiǔ, gōng shì yǐ bèi, yǒng ān qián diàn, zú yǐ cháo huì wàn guó xī táng wēn shì, zú yǐ ān yù shèng gōng zǐ lóu lín wàng, kě yǐ zhōu shì yuǎn jìn. ruò guǎng xiū zhuàng lì wèi yì guān zhě, yí jiàn zhì zhī, bù kě cāng zú. jì zhuó cái jūn shì jí zhū zá yì xū èr wàn, dīng fū chōng zuò, lǎo xiǎo gōng xiǎng, hé sì wàn rén, bàn nián kě qì. gǔ rén yǒu yán: yī fū bù gēng, huò shòu qí jī, yī fù bù zhī, huò shòu qí hán. kuàng shù wàn zhī zhòng, qí suǒ sǔn fèi, yì yǐ duō yǐ! dì nà zhī.
給事中郭善明,性多機巧,欲逞其能,勸文成大起宮室。允諫曰:「臣聞太祖 道武皇帝既定天下,始建都邑。其所營立,必因農隙。今建國已久,宮室已備,永 安前殿,足以朝會萬國;西堂溫室,足以安御聖躬;紫樓臨望,可以周視遠近。若 廣修壯麗為異觀者,宜漸致之,不可倉卒。計斫材軍士及諸雜役須二萬,丁夫充作, 老小供餉,合四萬人,半年可訖。古人有言:『一夫不耕,或受其飢,一婦不織, 或受其寒。』況數萬之眾,其所損費,亦已多矣!」帝納之。
yǔn yǐ wén chéng zuǎn chéng píng zhī yè, ér fēng sú réng jiù, hūn qǔ sàng zàng, bù yī gǔ shì, nǎi jiàn yuē:
允以文成纂承平之業,而風俗仍舊,婚娶喪葬,不依古式,乃諫曰:
qián cháo zhī shì, lǚ fā míng zhào, jìn zhū hūn qǔ, bù dé zuò lè. jí zàng sòng zhī rì, gē yáo gǔ wǔ, shā shēng shāo zàng, yī qiè jìn jué. suī tiáo zhǐ jiǔ bān, ér bù gé biàn, jiāng yóu jū shàng zhě wèi néng quān gǎi, wèi xià zhě xí yǐ chéng sú, jiào huà líng chí, yī zhì yú cǐ. shī yún ěr zhī jiào yǐ, rén xū xiào yǐ. rén jūn jǔ dòng, bù kě bù shèn. lǐ yún: jià nǚ zhī jiā, sān rì bù xī huǒ qǔ qī zhī jiā, sān rì bù jǔ lè. jīn zhū wáng nà shì, jiē lè bù gěi jì yǐ wèi xī xì, ér dú jìn xì rén bù dé zuò lè, cǐ yī yì yě.
前朝之世,屢發明詔,禁諸婚娶,不得作樂。及葬送之日,歌謠鼓舞,殺牲燒 葬,一切禁絕。雖條旨久班,而不革變,將由居上者未能悛改,為下者習以成俗, 教化陵遲,一至於此。《詩》雲『爾之教矣,人胥效矣。』人君舉動,不可不慎。 《禮》云:嫁女之家,三日不息火;娶妻之家,三日不舉樂。今諸王納室,皆樂部 給伎以為嬉戲,而獨禁細人不得作樂,此一異也。
gǔ zhī hūn zhě, jiē cǎi dé yì zhī mén, miào jiǎn zhēn xián zhī nǚ, xiān zhī yǐ méi pīng, jì zhī yǐ lǐ wù, jí liáo yǒu yǐ zhòng qí bié, qīn yù lún yǐ chóng qí jìng. jīn zhū wáng shí wǔ biàn cì qī bié jū. rán suǒ pèi zhě, huò zhǎng shǎo chà chuǎn, huò zuì rù yè tíng, ér yǐ zuò hé zōng wáng, fēi pín fān yì, shī lǐ zhī shén, wú fù cǐ guò. jīn huáng zǐ qǔ qī, duō chū gōng yē, lìng tiān xià xiǎo rén, bì yī lǐ xiàn, cǐ èr yì yě.
古之婚者,皆采德義之門,妙簡貞閒之女,先之以媒娉,繼之以禮物,集僚友 以重其別,親御輪以崇其敬。今諸王十五便賜妻別居。然所配者,或長少差舛,或 罪入掖庭,而以作合宗王,妃嬪籓懿,失禮之甚,無復此過。今皇子娶妻,多出宮 掖,令天下小人,必依禮限,此二異也。
fán wàn wù zhī shēng, mí bù yǒu sǐ, rán zàng zhě cáng yě, sǐ zhě bù kě zài jiàn, gù shēn cáng zhī. xī yáo zàng gǔ lín, nóng bù yì mǔ shùn zàng cāng wú, shì bù gǎi sì. qín shǐ huáng zuò wèi dì shì, xià gù sān quán, sǐ bù xuán zhǒng, shī fén mù jué. yóu cǐ tuī zhī, yáo shùn zhī jiǎn, shǐ huáng zhī shē, shì fēi kě jiàn. jīn guó jiā yíng zàng, fèi sǔn jù yì, yī dàn fén zhī, yǐ wèi huī jìn. shàng wèi zhī ér bù chuò, ér jìn xià rén zhī bì zhǐ, cǐ sān yì yě.
凡萬物之生,靡不有死,然葬者藏也,死者不可再見,故深藏之。昔堯葬谷林, 農不易畝;舜葬蒼梧,市不改肆。秦始皇作為地市,下錮三泉,死不旋踵,屍焚墓 掘。由此推之,堯舜之儉,始皇之奢,是非可見。今國家營葬,費損巨億,一旦焚 之,以為灰燼。上為之而不輟,而禁下人之必止,此三異也。
gǔ zhě, jì bì lì shī, xù qí zhāo mù shǐ wáng zhě yǒu féng, zhì shí xiǎng zhī lǐ. jīn yǐ zàng zhī hún, rén zhí qiú mào lèi zhě, shì zhī rú fù mǔ, yàn hǎo rú fū qī, sǔn bài fēng huà, dú luàn qíng lǐ, mò cǐ zhī shén. shàng wèi jìn zhī, xià bù gǎi jué, cǐ sì yì yě.
古者,祭必立屍,序其昭穆;使亡者有馮,致食饗之禮。今已葬之魂,人直求 貌類者,事之如父母,宴好如夫妻,損敗風化,黷亂情禮,莫此之甚。上未禁之, 下不改絕,此四異也。
fū dà xiǎng zhě, suǒ yǐ dìng lǐ yí, xùn wàn guó, gù shèng wáng zhòng zhī. zhì nǎi jué yíng ér bù yǐn, yáo gān ér bù shí, lè fēi yǎ shēng zé bù zòu, wù fēi zhèng sè zé bù liè. jīn zhī dà huì, nèi wài xiāng hùn, jiǔ zuì xuān xiāo, wǎng yǒu yí shì, yòu pái yōu bǐ xiè, wū rǔ shì tīng. cháo tíng jī xí yǐ wèi měi, ér zé fēng sú zhī qīng chún, cǐ wǔ yì yě.
夫大饗者,所以定禮儀,訓萬國,故聖王重之。至乃爵盈而不飲,餚乾而不食, 樂非雅聲則不奏,物非正色則不列。今之大會,內外相混,酒醉喧嘵,罔有儀式, 又俳優鄙褻,污辱視聽。朝廷積習以為美,而責風俗之清純,此五異也。
jīn bì xià dāng bǎi wáng zhī mò, zhǒng jìn luàn zhī bì, ér bù jiǎo rán lí gǎi, yǐ lì tuí sú, chén kǒng tiān xià cāng shēng, yǒng bù wén jiàn lǐ jiào yǐ.
今陛下當百王之末,踵晉亂之弊,而不矯然釐改,以厲頹俗,臣恐天下蒼生, 永不聞見禮教矣。
yǔn rú cǐ fēi yī, dì cóng róng tīng zhī. huò yǒu chù wù, dì suǒ bù rěn wén zhě, mìng zuǒ yòu fú chū. shì yǒu bù biàn, yǔn zhé qiú jiàn, dì zhī yǔn yì, nì píng zuǒ yòu yǐ dài zhī. lǐ jìng shén zhòng, chén rù mù chū, huò jī rì jū zhōng, cháo chén mò zhī suǒ lùn. huò yǒu shàng shì chén dé shī zhě, dì shěng ér wèi qún chén yuē: jūn fù yī yě, fù yǒu shì fēi, zi hé wèi bù zuò shū yú rén zhōng jiàn zhī, shǐ rén zhī è, ér yú jiā nèi yǐn chù yě? qǐ bù yǐ fù qīn, kǒng è zhāng yú wài yě. jīn guó jiā shàn è, bù néng miàn chén, ér shàng biǎo xiǎn jiàn, yǐ cǐ, qǐ bù zhāng jūn zhī duǎn, míng jǐ zhī měi. zhì rú gāo yǔn zhě, zhēn zhōng chén yǐ. zhèn yǒu shì fēi, héng zhèng yán ér lùn, zhì zhèn suǒ bù rěn wén zhě, jiē kǎn kǎn lùn shuō, wú suǒ bì jiù. zhèn wén qí guò, ér tiān xià bù zhī qí jiàn, qǐ bù zhōng hū. rǔ děng zài zuǒ yòu, bù céng wén yī zhèng yán, dàn cì zhèn xǐ yǐ qiú guān. rǔ děng yǐ gōng dāo shì zhèn, dài lì láo ěr, jiē zhì gōng wáng, cǐ rén zhí bǐ kuāng wǒ, bù guò zhù zuò láng. rǔ děng bù yì kuì hū! yú shì bài yǔn zhōng shū lìng, zhù zuò rú gù. sī tú lù lì yuē: gāo yǔn suī méng chǒng dài, ér jiā pín bù yī, qī zǐ bù lì. dì nù yuē: hé bù xiān yán? jīn jiàn zhèn yòng zhī, fāng yán qí pín! shì rì, xìng yǔn dì, wéi cǎo wū shù jiān, bù bèi wēn páo, chú zhōng yán cài ér yǐ. dì tàn xī yuē: gǔ rén zhī qīng pín, qǐ yǒu cǐ hū! jí cì bó wǔ bǎi pǐ, sù qiān hú, bài zhǎng zi chén wèi zhǎng lè tài shǒu. yǔn pín biǎo gù ràng, dì bù xǔ.
允如此非一,帝從容聽之。或有觸迕,帝所不忍聞者,命左右扶出。事有不便, 允輒求見,帝知允意,逆屏左右以待之。禮敬甚重,晨入暮出,或積日居中,朝臣 莫知所論。或有上事陳得失者,帝省而謂群臣曰:「君父一也,父有是非,子何為 不作書於人中諫之,使人知惡,而於家內隱處也?豈不以父親,恐惡彰於外也。今 國家善惡,不能面陳,而上表顯諫,以此,豈不彰君之短,明己之美。至如高允者, 真忠臣矣。朕有是非,恆正言而論,至朕所不忍聞者,皆侃侃論說,無所避就。朕 聞其過,而天下不知其諫,豈不忠乎。汝等在左右,不曾聞一正言,但伺朕喜以求 官。汝等以弓刀侍朕,待立勞耳,皆至公、王,此人執筆匡我,不過著作郎。汝等 不亦愧乎!」於是拜允中書令,著作如故。司徒陸麗曰:「高允雖蒙寵待,而家貧 布衣,妻子不立。」帝怒曰:「何不先言?今見朕用之,方言其貧!」是日,幸允 第,唯草屋數間,布被溫袍,廚中鹽菜而已。帝嘆息曰:「古人之清貧,豈有此乎!」 即賜帛五百疋,粟千斛,拜長子忱為長樂太守。允頻表固讓,帝不許。
chū yǔ yǔn tóng zhēng yóu yǎ děng, duō zhì tōng guān, fēng hóu, jí yǔn bù xià lì bǎi shù shí rén, yì zhì cì shǐ èr qiān shí ér yǔn wèi láng èr shí qī nián bù xǐ guān. shí bǎi guān wú lù, yǔn héng shǐ zhū zi qiáo cǎi zì gěi. chū, shàng shū dòu jǐn zuò shì zhū, jǐn zi zūn wáng zài shān zé, zūn mǔ jiāo méi rù xiàn guān. hòu jiāo yǐ lǎo dé miǎn, jǐn zhī qīn gù, mò yǒu xù zhě. yǔn mǐn jiāo nián lǎo, bǎo hù zài jiā, jī liù nián, zūn shǐ méng shè. qí dǔ xíng rú cǐ. zhuǎn tài cháng qīng, běn guān rú gù. yǔn shàng dài dōu fù, yīn yǐ fū fěng, yì èr jīng zhī liú yě. shí zhōng shū bó shì suǒ chǎng yǔ shì láng fù mò liáng zuò lùn míng zì guì jiàn, zhe yì fēn yún. yǔn suì zhù míng zì lùn yǐ shì qí huò, shén yǒu diǎn zhèng. fù yǐ běn guān lǐng mì shū jiān, jiě tài cháng qīng, jìn jué liáng chéng hóu.
初與允同征游雅等,多至通官,封侯,及允部下吏百數十人,亦至刺史、二千 石;而允為郎二十七年不徙官。時百官無祿,允恆使諸子樵採自給。初,尚書竇瑾 坐事誅,瑾子遵亡在山澤,遵母焦沒入縣官。後焦以老得免,瑾之親故,莫有恤者。 允愍焦年老,保護在家,積六年,遵始蒙赦。其篤行如此。轉太常卿,本官如故。 允上《代都賦》,因以夫諷,亦《二京》之流也。時中書博士索敞與侍郎傅默、梁 祚論名字貴賤,著議紛紜。允遂著《名字論》以釋其惑,甚有典證。復以本官領秘 書監,解太常卿,進爵梁城侯。
chū, yǔn yǔ yóu yǎ jí tài yuán zhāng wěi tóng yè xiāng yǒu. yǎ cháng lùn yǔn yuē: fū xǐ nù zhě, yǒu shēng suǒ bù néng wú yě. ér qián shǐ zài zhuō gōng kuān zhōng, wén ráo hóng liàng, biǎn xīn zhě huò zhī fú xìn. yú yǔ gāo zi yóu chù sì shí yú nián, wèi jiàn shì fēi yùn xǐ zhī sè, bù yì xìn zāi. gāo zi nèi wén míng ér wài róu ruò, qí yán nà nà bù néng chū kǒu, yú cháng hū wèi wén zi. cuī gōng wèi yú yún: gāo shēng fēng cái bó xué, yī dài jiā shì, suǒ fá zhě jiǎo jiǎo fēng jié ěr. yú yì rán zhī. sī tú zhī qiǎn, qǐ yú xiān wēi, jí yú zhào zé, cuī gōng shēng sī gǔ zhàn, bù néng yī yán. zōng qīn yǐ xià, fú dì liú hàn, dōu wú rén sè. gāo zi fū chén shì lǐ, shēn shì shì fēi, cí yì qīng biàn, yīn yùn gāo liàng. míng zhǔ wèi zhī dòng róng, tīng zhě wú bù chēng shàn. rén jí liáo yǒu, bǎo zī yuán jí, xiàng zhī suǒ wèi jiǎo jiǎo zhě, gèng zài sī hū! zōng ài zhī rèn shì yě, wēi zhèn sì hǎi, cháng zhào bǎi sī yú dōu zuò, wáng gōng yǐ xià, wàng tíng bì bài, gāo zi dú shēng jiē zhǎng yī. yóu cǐ guān zhī, jí zhǎng rú kě wò jiàn wèi qīng, hé kàng lǐ zhī yǒu! xiàng zhī suǒ wèi fēng jié zhě, dé bù wèi cǐ hū! zhī rén gù bù yì, rén yì bù yì zhī. wú jì shī zhī yú xīn nèi, cuī yì lòu zhī yú xíng wài. zhōng qī zhǐ tīng yú bó yá, yí wú jiàn míng yú bào shū, liáng yǒu yǐ yě. qí wèi rén wù suǒ tuī rú cǐ.
初,允與游雅及太原張偉同業相友。雅嘗論允曰:「夫喜怒者,有生所不能無 也。而前史載卓公寬中,文饒洪量,褊心者或之弗信。余與高子游處四十餘年,未 見是非慍喜之色,不亦信哉。高子內文明而外柔弱,其言吶吶不能出口,余常呼為 『文子』。崔公謂余云:『高生豐才博學,一代佳士,所乏者矯矯風節耳。』余亦 然之。司徒之譴,起於纖微,及於詔責,崔公聲嘶股戰,不能一言。宗欽以下,伏 地流汗,都無人色。高子敷陳事理,申釋是非,辭義清辯,音韻高亮。明主為之動 容,聽者無不稱善。仁及寮友,保茲元吉,向之所謂矯矯者,更在斯乎!宗愛之任 勢也,威振四海,嘗召百司於都坐,王公以下,望庭畢拜,高子獨升階長揖。由此 觀之,汲長孺可臥見衛青,何抗禮之有!向之所謂風節者,得不謂此乎!知人故不 易,人亦不易知。吾既失之於心內,崔亦漏之於形外。鍾期止聽於伯牙,夷吾見明 於鮑叔,良有以也。」其為人物所推如此。
wén chéng zhòng yǔn, cháng bù míng zhī, héng hū wèi lìng gōng. lìng gōng zhī hào, bō yú sì yuǎn yǐ.
文成重允,常不名之,恆呼為「令公」。令公之號,播於四遠矣。
wén chéng bēng, xiàn wén jū liàng àn, yǐ fú hún zhuān shàn cháo mìng, móu wēi shè jì. wén míng tài hòu zhū zhī, yǐn yǔn jìn zhōng, cān jué dà zhèng. yòu zhào yǔn yuē: zhèn jī zhī jiù diǎn, yù zhì xué guān yú jùn guó. qīng rú zōng yuán lǎo, yí yǔ zhōng mì èr shěng, cān yì yǐ wén. yǔn biǎo: qǐng zhì dà jùn lì bó shì èr rén zhù jiào sì rén xué shēng yī bǎi rén cì jùn lì bó shì èr rén zhù jiào èr rén xué shēng bā shí rén zhōng jùn lì bó shì yī rén zhù jiào èr rén xué shēng liù shí rén xià jùn lì bó shì yī rén zhù jiào yī rén xué shēng sì shí rén. qí bó shì qǔ bó guān jīng diǎn, lǚ xíng zhōng qīng, kān wèi rén shī zhě, nián xiàn sì shí yǐ shàng. zhù jiào yì yǔ bó shì tóng, nián xiàn sān shí yǐ shàng. ruò dào yè sù chéng, cái rèn jiào shòu, bù jū nián chǐ. xué shēng qǔ jùn zhōng qīng wàng, rén xíng xiū jǐn, kān xún míng jiào zhě, xiān jǐn gāo mén, cì jí zhōng děng. dì cóng zhī, jùn guó lì xué, zì cǐ shǐ yě.
文成崩,獻文居諒闇,乙弗渾專擅朝命,謀危社稷。文明太后誅之,引允禁中, 參決大政。又詔允曰:「朕稽之舊典,欲置學官於郡國。卿儒宗元老,宜與中秘二 省,參議以聞。」允表:請制大郡立博士二人、助教四人、學生一百人;次郡立博 士二人、助教二人、學生八十人;中郡立博士一人、助教二人、學生六十人;下郡 立博士一人、助教一人、學生四十人。其博士取博關經典,履行忠清,堪為人師者, 年限四十以上。助教亦與博士同,年限三十以上。若道業夙成,才任教授,不拘年 齒。學生取郡中清望,人行修謹,堪循名教者,先盡高門,次及中等。帝從之,郡 國立學,自此始也。
hòu yǔn yǐ lǎo jí, pín shàng biǎo qǐ hái gǔ. zhào bù xǔ. yú shì nǎi zhe gào lǎo shī. yòu yǐ xī suì tóng zhēng, líng luò jiāng jǐn, gǎn shì huái rén, zuò zhēng shì sòng. gài zhǐ yú yīng mìng, qí yǒu mìng ér bù zhì, zé què yān.
後允以老疾,頻上表乞骸骨。詔不許。於是乃著《告老詩》。又以昔歲同征, 零落將盡,感逝懷人,作《徵士頌》。蓋止於應命,其有命而不至,則闕焉。
qí zhe sòng zhě: zhōng shū shì láng gù ān hóu fàn yáng lú xuán zǐ zhēn, jùn gōng cáo shǐ bó líng cuī chuò mào zǔ, hé nèi tài shǒu xià lè hóu guǎng níng yàn chóng xuán lüè, shàng dǎng tài shǒu gāo yì hóu guǎng níng cháng zhì gōng shān, zhēng nán dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng bó hǎi gāo pí zi yì, zhēng nán dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng bó hǎi lǐ jīn dào cì, hé xī tài shǒu ráo yáng zi bó líng xǔ kān zǔ gēn, zhōng shū láng xīn fēng hóu jīng zhào dù quán shì héng, zhēng xī dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng jīng zhào wéi làng yǒu guī, jīng zhào tài shǒu zhào jùn lǐ shēn lìng sūn, tài cháng bó shì jù lù gōng zhào jùn lǐ líng wǔ fú, zhōng shū láng zhōng jí qiū zi zhào jùn lǐ xiá zhòng xī, yíng zhōu cì shǐ jiàn ān gōng tài yuán zhāng wěi zhòng yè, fǔ guó dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng fàn yáng zǔ mài, zhēng dōng dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng fàn yáng zǔ kǎn shì lún, dōng jùn tài shǒu pú yīn zi zhōng shān liú cè, pú yáng tài shǒu zhēn dìng zǐ cháng shān xǔ chēn, xíng sī lì xiào wèi zhōng dōu hóu xī hé sòng xuān dào mào, zhōng shū láng yàn jùn liú xiá yàn jiàn, zhōng shū láng wǔ héng zi hé jiān xíng yǐng zōng jìng, cāng shuǐ tài shǒu fú yáng hóu bó hǎi gāo jì shū rén, tài píng tài shǒu yuán píng zi yàn mén lǐ xī shì yuán, mì shū jiān liáng jùn gōng guǎng píng yóu yǎ bó dù, tíng wèi zhēng an píng zi bó líng cuī jiàn xìng zǔ, guǎng píng tài shǒu liè rén hóu xī hé sòng yīn, zhōu zhǔ bù zhǎng lè pān fú, jùn gōng cáo zhǎng lè dù xī, zhēng dōng dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng zhōng shān zhāng gāng, zhōng shū láng shàng gǔ zhāng dàn shū shù, mì shū láng yàn mén wáng dào yǎ, mì shū láng yàn mén mǐn bì, wèi dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng zhōng shān láng miáo, dà sī mǎ cóng shì zhōng láng shàng gǔ hóu biàn, chén jùn tài shǒu gāo yì zi zhào jùn lǚ jì cái, hé sān shí sì rén.
其著《頌》者:中書侍郎、固安侯范陽盧玄子真,郡功曹史博陵崔綽茂祖,河 內太守、下樂侯廣寧燕崇玄略,上黨太守、高邑侯廣寧常陟公山,征南大將軍從事 中郎勃海高毗子翼,征南大將軍從事中郎勃海李金道賜,河西太守、饒陽子博陵許 堪祖根,中書郎、新豐侯京兆杜銓士衡,征西大將軍從事中郎京兆韋閬友規,京兆 太守趙郡李詵令孫,太常博士、鉅鹿公趙郡李靈武符,中書郎中、即丘子趙郡李遐 仲熙,營州刺史、建安公太原張偉仲業,輔國大將軍從事中郎范陽祖邁,征東大將 軍從事中郎范陽祖侃士倫,東郡太守、蒲陰子中山劉策,濮陽太守、真定子常山許 琛,行司隸校尉、中都侯西河宋宣道茂,中書郎燕郡劉遐彥鑒,中書郎、武恆子河 間邢穎宗敬,滄水太守、浮陽侯勃海高濟叔仁,太平太守、原平子雁門李熙士元, 秘書監、梁郡公廣平游雅伯度,廷尉正、安平子博陵崔建興祖,廣平太守、列人侯 西河宋愔,州主簿長樂潘符,郡功曹長樂杜熙,征東大將軍從事中郎中山張綱,中 書郎上谷張誕叔術,秘書郎雁門王道雅,秘書郎雁門閔弼,衛大將軍從事中郎中山 郎苗,大司馬從事中郎上谷侯辯,陳郡太守、高邑子趙郡呂季才,合三十四人。
qí cí yuē:
其詞曰:
zǐ qì gàn tiān, qún xióng luàn xià, wáng gōng cú zhēng, róng chē lǚ jià. sǎo dàng yóu fēn, kè jiǎn yāo bà, sì hǎi cóng fēng, bā yín jiàn huà. zhèng jiào wú wài, jí níng qiě yī, yǎn wǔ gāo bīng, wéi wén shì xù. dì nǎi xū qiú, sōu xián cǎi yì, yán yǐn tóu gān, yì rén bìng chū.
紫氣干天,群雄亂夏,王龔徂征,戎車屢駕。掃蕩游氛,克剪妖霸,四海從風, 八垠漸化。政教無外,即寧且壹,偃武櫜兵,唯文是恤。帝乃虛求,搜賢采逸,岩 隱投竿,異人並出。
wěi wěi lú shēng, liàng yuǎn sī chún, zuān dào jù dé, yóu yì yī rén jīng gōng jì zhāo, shì hè tóu jīn, shè zhāi shēng táng, jiā móu rì chén zì dōng cú nán, yuè mǎ chí shū, jiàn féng yǐng fù, liú yǐ hé qīn. mào zǔ qióng dān, sù lí bù zào, kè jǐ miǎn gōng, yù lóng jiā dào dūn xīn liù jīng, yóu sī wén zǎo, zhōng cí chǒng mìng, yǐ zhī zì bǎo. yàn cháng dǔ xìn, bǎi xíng mí yí, shì bù gǒu jìn, rèn lǐ qī chí jū chōng shǒu yuē, hǎo ràng shàn tuī, sī xián lè gǔ, rú kě rú jī. zi yì zhì yuǎn, dào cì wù shēn, xiāng qī yǐ yì, hé ruò sè qín bìng cān mù fǔ, jù fā dé yīn, yōu yóu zú suì, liáo yǐ jì xīn. zǔ gēn yùn huì, kè guāng jué yóu, yǎng yuán cháo ēn, fǔ yīn dé yǒu gōng suī hòu jiàn, jué shí xiān shòu, bān tóng jiù chén, wèi bìng qún hòu. shì héng gū lì, nèi shěng mí jiù, yán bù chóng huá, jiāo bù yí jiù yǐ chǎn zé pín, lùn dào zé fù, suǒ wèi yī rén, shí bāng zhī xiù. zhuō yǐ yǒu guī, bǐng zī shū liàng, cún bǐ dà fāng, bìn cǐ xì ràng shén yǔ lǐ míng, xíng suí liú làng, suī qū wáng hóu, mò fèi qí shàng. zhào shí míng qū, shì duō qí shì, shān yuè suǒ zhōng, tǐng shēng sān lǐ jiǎo jiǎo qīng fēng, yì yì róng zhǐ, chū jiǔ ér qián, wàng yún ér qǐ. shēn yǐn xī dōu, líng wéi zuò fù, zài xùn huáng gōng, zài lǐ yún wù xī suī zhōng yāo, jī jiē láng shǔ, yú chén kě yì, zhōng yì xiǎn zhe. zhòng yè shēn zhǎng, yǎ xìng qīng dào, xiàn zhāng gǔ shì, chóu móu diǎn gào shí féng xiǎn jiān, cháng yī qí cāo, nà zhòng yǐ rén, xùn xià yǐ xiào huà qià lóng chuān, rén guī qí jiào. mài zé yīng xián, kǎn yì chēng xuǎn, wén dá bāng jiā, míng xíng sù xiǎn zhì zài jiān jì, qǐ yī dú shàn, shéng jiàng fú gù, gōng bù huò zhǎn. liú xǔ lǚ zhōng, jié lì zhì gōng, chū zé chěng shuō, rù xiàn qí gōng yóu xuān yī jǔ, ráo yàn xià chóng, míng zhāng wèi shì, xiǎng yè yì lóng. dào mào sù chéng, ruò guàn bō míng, yǔ péng yǐ xìn, xíng wù yǐ chéng yí yí kūn dì, mù mù jiā tíng, fā xiǎng jiǔ gāo, hàn fēi zǐ míng. pín fán shěng tà, yì sī yú jīng, xíng yǐ zhī zhōng, zhèng yǐ zhī píng. yī yú yàn jiàn, sī cān wén yǎ, shuài xìng rèn zhēn, qì chéng fēi jiǎ mí jīn yú gāo, mò chǐ yú xià, nǎi xiè zhū mén, guī jī lín yě. zōng jìng yán yù, hào wèi sì jùn, huá zǎo yún fēi, jīn shēng sù zhèn zhōng yù shěn ē, fù shī yǐ xùn, zhōng xiǎn yú cí, lǐ chū yú yùn. gāo cāng lǎng dá, mò shí gāi tōng, lǐng xīn wù yì, fā zì xīn xiōng zhì móu hé bì, wén zhào diāo lóng, yào zī tiān yì, yī jǐn jiù bāng. shì yuán xiān jué, jiè yān bù huò, zhèn mèi lái tíng, shǐ bīn wáng guó dǎo fāng lǚ zhèng, hǎo shì shéng mò, shū rén jūn zǐ, qí yí bù tè. kǒng chēng yóu xià, hàn měi qīng yún, yuè zāi bó dù, chū lèi yú qún sī yán mì gé, zuò mù hé fén, yí fēng yì sú, lǐ luàn jiě fēn. róng bǐ zhì yì, huàn cǐ qián wén, rú dào yǐ xī, jiǔ liú yǐ fēn. cuī sòng èr xián, dàn xìng yīng wěi, zhuó yǐng lǘ yán, wén míng xiàng wèi jiǎn jiǎn yí xíng, miǎo miǎo fēng qì, dá ér bù jīn, sù ér néng guì. pān fú biāo shàng, dù xī hǎo hé, qīng bù jié liú, hún bù tóng bō jué xī lóng jīn, zhǐ fēn cháng kē, yōu ér yú xiǎn, sǔn ér yú duō. zhāng gāng róu qiān, shū shù zhèng zhí, dào yǎ qià wén, bì wèi jiān shí bá cuì héng mén, jù jiàn hóng yì, fā fèn wàng shí, qǐ yào dòu shí. lǜ lǐ cóng rén, wǎng qiān yú shì, shī bù xì xīn, dé bù xíng sè. láng miáo shǐ jǔ, yòng jūn yǐ shì, zhì shì zhōu shēn, yán zú wèi zhì xìng xié yú shí, qíng mǐn yú shì, yǔ jīn ér tóng, yǔ gǔ ér yì. wù yǐ lì yí, rén yǐ jiǔ hūn, hóu shēng jié jǐ, wéi yì shì dūn rì zòng chún láo, yú jìng yú wēn, qí zài sī shì, rú shè gōng mén. jì cái zhī xìng, róu ér zhí jìng, jiè bǐ nán qín, shēn wēi zhì mìng yòu zhī yǐ quán, jiǎo zhī yǐ zhèng, dì dào yòng guāng, biān wáng nèi qìng. qún xián zāo shì, xiǎn míng yǒu dài. zhì jié qí zhōng, cái jǐn qí gài. tǐ xí zhū shang, yāo rèn shuāng pèi, róng yào dāng shí, fēng gāo qiān zài jūn chén xiāng yù, lǐ shí nán jiē. xī yīn cháo mìng, yǔ zhī kè xié, pī jīn sàn xiǎng, jiě dài shū huái. cǐ xīn yóu zuó, cún wáng yǎn guāi, jìng yán sī zhī, zhōng xīn jiǔ cuī. huī háo sòng dé, qián ěr zēng āi.
亹亹盧生,量遠思純,鑽道據德,遊藝依仁;旌弓既招,釋褐投巾,攝齋升堂, 嘉謀日陳;自東徂南,躍馬馳輸,僭馮影附,劉以和親。茂祖煢單,夙離不造,克 己勉躬,聿隆家道;敦心《六經》,游思文藻,終辭寵命,以之自保。燕、常篤信, 百行靡遺,仕不苟進,任理棲遲;居沖守約,好讓善推,思賢樂古,如渴如飢。子 翼致遠,道賜悟深,相期以義,和若瑟琴;並參幕府,俱發德音,優遊卒歲,聊以 寄心。祖根運會,克光厥猷,仰緣朝恩,俯因德友;功雖後建,爵實先受,班同舊 臣,位並群後。士衡孤立,內省靡疚,言不崇華,交不遺舊;以產則貧,論道則富, 所謂伊人,實邦之秀。卓矣友規,稟茲淑量,存彼大方,擯此細讓;神與理冥,形 隨流浪,雖屈王侯,莫廢其尚。趙實名區,世多奇士,山嶽所鍾,挺生三李;矯矯 清風,抑抑容止,初九而潛,望雲而起。詵尹西都,靈惟作傅,載訓皇宮,載理雲 霧;熙雖中夭,跡階郎署,余塵可挹,終亦顯著。仲業深長,雅性清到,憲章古式, 綢繆典誥;時逢嶮艱,常一其操,納眾以仁,訓下以孝;化洽龍川,人歸其教。邁 則英賢,侃亦稱選,聞達邦家,名行素顯;志在兼濟,豈伊獨善,繩匠弗顧,功不 獲展。劉、許履忠,竭力致躬,出則騁說,入獻其功;輶軒一舉,橈燕下崇,名彰 魏世,享業亦隆。道茂夙成,弱冠播名,與朋以信,行物以誠;怡怡昆弟,穆穆家 庭,發響九皋,翰飛紫冥。頻煩省闥,亦司於京,刑以之中,政以之平。猗歟彥鑒, 思參文雅,率性任真,器成非假;靡矜於高,莫恥於下,乃謝硃門,歸跡林野。宗 敬延譽,號為四俊,華藻雲飛,金聲夙振;中遇沈痾,賦詩以訊,忠顯於辭,理出 於韻。高滄朗達,默識該通,領新悟異,發自心胸;質侔和璧,文照雕龍,燿姿天 邑,衣錦舊邦。士元先覺,介焉不惑,振袂來庭,始賓王國;蹈方履正,好是繩墨, 淑人君子,其儀不忒。孔稱游、夏,漢美卿、雲,越哉伯度,出類逾群;司言秘閣, 作牧河、汾,移風易俗,理亂解紛。融彼滯義,渙此潛文,儒道以析,九流以分。 崔、宋二賢,誕性英偉,擢穎閭閻,聞名象魏;謇謇儀形,邈邈風氣,達而不矜, 素而能貴。潘符標尚,杜熙好和,清不潔流,渾不同波;絕悕龍津,止分常科,幽 而逾顯,損而逾多。張綱柔謙,叔術正直,道雅洽聞,弼為兼識;拔萃衡門,俱漸 鴻翼,發憤忘食,豈要斗食。率禮從仁,罔愆於式,失不繫心,得不形色。郎苗 始舉,用均已試,智是周身,言足為志;性協於時,情敏於事,與今而同,與古而 異。物以利移,人以酒昏,侯生潔己,唯義是敦;日縱醇醪,逾敬逾溫,其在私室, 如涉公門。季才之性,柔而執競,屆彼南秦,申威致命;誘之以權,矯之以正,帝 道用光,邊王內慶。群賢遭世,顯名有代。志竭其忠,才盡其概。體襲硃裳,腰紉 雙佩,榮曜當時,風高千載;君臣相遇,理實難階。昔因朝命,與之克諧,披衿散 想,解帶舒懷。此昕猶昨,存亡奄乖,靜言思之,衷心九摧。揮毫頌德,潛爾增哀。
huáng xìng zhōng, zhào yǔn jiān tài cháng zhì yǎn zhōu jì kǒng zǐ miào. wèi yǔn yuē: cǐ jiǎn dé ér xíng, wù yǒu cí yě. hòu yǔn cóng xiàn wén běi fá, dà jié ér hái, zhì wǔ chuān zhèn, shàng běi fá sòng, dì lǎn ér shàn zhī. dì shí yǒu bù yù, yǐ xiào wén chōng yòu, yù lì jīng zhào wáng zǐ tuī, jí zhū dà chén, yǐ cì zhào wèn. yǔn jìn guì shàng qián, tì qì yuē: chén bù gǎn duō yán yǐ láo shén tīng. yuàn bì xià shàng sī zōng miào tuō fù zhī zhòng, zhuī niàn zhōu gōng bào chéng wáng zhī shì. dì yú shì chuán wèi yú xiào wén, cì yǔn bó bǎi pǐ, yǐ biāo zhōng liàng. yòu qiān zhōng shū jiān, jiā sàn qí cháng shì. suī jiǔ diǎn shǐ shì, rán bù néng zhuān qín shǔ shù. shí yǔ xiào shū láng liú mó yǒu suǒ jī zhuì, dà jiào yī xù cuī hào gù shì, zhǔn chūn qiū zhī tǐ ér shí yǒu kān zhèng. zì wén chéng qì yú xiàn wén, jūn guó shū xí, duō yǔn zuò yě. mò nǎi jiàn gāo lǘ yǐ zì dài. yǐ dìng yì zhī xūn, jìn jué xián yáng gōng. xún shòu huái zhōu cì shǐ.
皇興中,詔允兼太常至兗州祭孔子廟。謂允曰:「此簡德而行,勿有辭也。」 後允從獻文北伐,大捷而還,至武川鎮,上《北伐頌》,帝覽而善之。帝時有不豫, 以孝文沖幼,欲立京兆王子推,集諸大臣,以次召問。允進跪上前,涕泣曰:「臣 不敢多言以勞神聽。願陛下上思宗廟託附之重,追念周公抱成王之事。」帝於是傳 位於孝文,賜允帛百疋,以標忠亮。又遷中書監,加散騎常侍。雖久典史事,然不 能專勤屬述。時與校書郎劉模有所緝綴,大較依續崔浩故事,准《春秋》之體而時 有刊正。自文成迄於獻文,軍國書檄,多允作也。末乃薦高閭以自代。以定議之勛, 進爵咸陽公。尋授懷州刺史。
yǔn qiū yuè xún jìng, wèn rén jí kǔ. zhì shào xiàn, jiàn shào gōng miào fèi huǐ bù lì, nǎi tàn yuē: shào gōng zhī dé, què ér bù sì, wèi shàn zhě hé wàng! nǎi biǎo xiū qì zhī. yǔn yú shí nián jiāng jiǔ shí yǐ, quàn rén xué yè, fēng huà pō xíng. rán rú zhě yōu yóu, bù yǐ duàn jué wèi shì. hòu zhèng guāng zhōng, zhōng shū shè rén hé nèi cháng jǐng zhuī sī yǔn, lǜ jùn zhōng gù lǎo, wèi yǔn lì cí yú yě wáng zhī nán, shù bēi jì dé yān.
允秋月巡境,問人疾苦。至邵縣,見邵公廟廢毀不立,乃嘆曰:「邵公之德, 闕而不祀,為善者何望!」乃表修葺之。允於時年將九十矣,勸人學業,風化頗行。 然儒者優遊,不以斷決為事。後正光中,中書舍人河內常景追思允,率郡中故老, 為允立祠於野王之南,樹碑紀德焉。
tài hé èr nián, yòu yǐ lǎo qǐ hái xiāng, zhāng shí yú shàng, zú bù tīng xǔ, suì yǐ jí gào guī. qí nián, zhào yǐ ān chē zhēng yǔn, chì zhōu jùn fā qiǎn. zhì dōu, fù bài zhèn jūn dà jiāng jūn, lǐng zhōng mì shū shì. gù cí, bù xǔ. fú yǐn jiù nèi, gǎi dìng huáng gào yòu bèi chì, lùn jí wǎng shì jiǔ zhī bài dé, yǐ wèi jiǔ xùn. xiào wén lǎn ér yuè zhī, cháng zhì zuǒ yòu, zhào yǔn chéng chē shàng diàn, cháo hè bù bài. míng nián, zhào yǔn yì dìng lǜ lìng. suī nián jiàn qī yí, ér zhì shí wú sǔn, yóu xīn cún jiù zhí, pī kǎo shǐ shū. yòu zhào yuē: yǔn nián shè wēi jìng, ér jiā pín yǎng báo, kě lìng lè bù sī zhú shí rén, wǔ rì yī yì yǔn, yǐ yú qí zhì. tè cì yǔn shǔ niú yī tóu sì wàng shǔ chē yī chéng sù jǐ zhàng gè yī shǔ dāo yī kǒu. yòu cì zhēn wèi, měi chūn qiū zhì zhī. xún zhào cháo bū gěi yù shàn, shuò wàng zhì niú jiǔ, yī fú mián juàn, měi yuè sòng gěi. yǔn jiē fēn zhī qīn gù. shì shí guì chén zhī mén, bìng luó liè xiǎn guān, ér yǔn zǐ dì, jiē wú guān jué, qí lián tuì ruò cǐ. qiān shàng shū sàn qí cháng shì. shí yán rù, bèi jǐ zhàng, xún yǐ zhèng shì.
太和二年,又以老乞還鄉,章十餘上,卒不聽許,遂以疾告歸。其年,詔以安 車征允,敕州郡發遣。至都,復拜鎮軍大將軍,領中秘書事。固辭,不許。扶引就 內,改定皇誥;又被敕,論集往世酒之敗德,以為《酒訓》。孝文覽而悅之,常置 左右,詔允乘車上殿,朝賀不拜。明年,詔允議定律令。雖年漸期頤,而志識無損, 猶心存舊職,披考史書。又詔曰:「允年涉危境,而家貧養薄,可令樂部絲竹十人, 五日一詣允,以娛其志。」特賜允蜀牛一頭、四望蜀車一乘、素几杖各一、蜀刀一 口。又賜珍味,每春秋致之。尋詔朝晡給御膳,朔望致牛酒,衣服綿絹,每月送給。 允皆分之親故。是時貴臣之門,並羅列顯官,而允子弟,皆無官爵,其廉退若此。 遷尚書、散騎常侍。時延入,備几杖,詢以政事。
shí nián, jiā guāng lù dài fū, jīn zhāng zǐ shòu. cháo zhī dà yì, jiē zī fǎng yān. qí nián sì yuè, yǒu shì xī jiāo, zhào yù mǎ chē yíng yǔn jiù jiāo suǒ bǎn diàn guān zhǔ. mǎ hū jīng bēn, chē fù, shāng méi sān chù. xiào wén wén míng tài hòu qiǎn yī yào hù liáo, cún wèn xiāng wàng. sī jià jiāng chù zhòng zuò, yǔn qǐ chén wú yàng, qǐ miǎn qí zuì. xiān shì, mìng zhòng huáng mén sū xìng shòu fú shì yǔn, céng xuě zhōng yù quǎn jīng dào, fú zhě dà jù, yǔn wèi miǎn zhī, bù lìng wén chè. xìng shòu chēng gòng yǔn jiē shì sān nián, bù cháng jiàn qí fèn sè. xún xún shàn yòu, huì rén bù juàn, zhòu yè shǒu cháng zhí shū, yín yǒng xún lǎn. dǔ qīn niàn gù, xū jǐ cún nà, suī chù guì zhòng, zhì tóng pín sù. xìng hǎo yīn lè, měi zhì líng rén xián gē gǔ wǔ, cháng jī jié chēng shàn. yòu yǎ xìn fó dào, shí shè zhāi jiǎng, hǎo shēng è shā.
十年,加光祿大夫,金章紫綬。朝之大議,皆諮訪焉。其年四月,有事西郊, 詔御馬車迎允就郊所板殿觀矚。馬忽驚奔,車覆,傷眉三處。孝文、文明太后遣醫 藥護療,存問相望。司駕將處重坐,允啟陳無恙,乞免其罪。先是,命中黃門蘇興 壽扶侍允,曾雪中遇犬驚倒,扶者大懼,允慰勉之,不令聞徹。興壽稱共允接事三 年,不嘗見其忿色。恂恂善誘,誨人不倦,晝夜手常執書,吟詠尋覽。篤親念故, 虛己存納,雖處貴重,志同貧素。性好音樂,每至伶人弦歌鼓舞,常擊節稱善。又 雅信佛道,時設齋講,好生惡殺。
wèi chū fǎ yán, cháo shì duō jiàn zhàng fá. yǔn lì shì wǔ dì, chū rù sān xǐng wǔ shí yú nián, chū wú qiǎn jiù. shǐ zhēn jūn zhōng, yǐ yù sòng liú zhì, shǐ lìng zhōng shū yǐ jīng yì duàn zhū yí shì. yǔn jù lǜ píng xíng, sān shí yú zài, nèi wài chēng píng. yǔn yǐ yù zhě rén mìng suǒ xì, cháng tàn yuē: gāo yáo zhì dé yě, qí hòu yīng liǎo xiān wáng liú xiàng zhī jì, yīng bù qíng ér wáng. jīng shì suī jiǔ, yóu yǒu xíng zhī yú xìn. kuàng fán rén néng wú jiù hū? xìng jiǎn zhì, bù wàng jiāo yóu. xiàn wén zhī píng qīng qí, xǐ qí zú wàng yú dài. shí zhū shì rén, liú yí yuǎn zhì, lǜ jiē jī hán. xǐ rén zhī zhōng, duō yǔn yīn gòu, jiē tú bù zào mén. yǔn sàn cái jié chǎn, yǐ xiāng shàn zhèn, wèi wèn zhōu zhì, wú bù gǎn qí rén hòu. yòu suí qí cái néng, biǎo zòu shēn yòng. shí yì zhě jiē yǐ xīn fù zhì yì, yǔn wèi qǔ cái rèn néng, wú yí yì qū.
魏初法嚴,朝士多見杖罰。允歷事五帝,出入三省五十餘年,初無譴咎。始真 君中,以獄訟留滯,始令中書以經義斷諸疑事。允據律評刑,三十餘載,內外稱平。 允以獄者人命所系,常嘆曰:「皋陶至德也,其後英、蓼先亡;劉、項之際,英布 黥而王。經世雖久,猶有刑之餘釁。況凡人能無咎乎?」性簡至,不妄交遊。獻文 之平青、齊,徙其族望於代。時諸士人,流移遠至,率皆饑寒。徙人之中,多允姻 媾,皆徒步造門。允散財竭產,以相贍振,慰問周至,無不感其仁厚。又隨其才能, 表奏申用。時議者皆以新附致異,允謂取材任能,無宜抑屈。
xiān shì, yǔn bèi zhào zài fāng shān zuò sòng, zhì qì yóu bù duō sǔn, tán shuō jiù shì, le wú suǒ yí. shí yī nián zhēng yuè zú, nián jiǔ shí bā. chū, yǔn měi wèi rén yuē: wú zài zhōng shū shí yǒu yīn dé, jì jiù rén mìng, ruò yáng bào bù chà, wú shòu yīng xiǎng bǎi nián yǐ. xiān zú xún wài, wēi yǒu bù shì, yóu bù qǐn wò, hū yī qǐng yào, chū rù xíng zhǐ, yín yǒng rú cháng. xiào wén wén míng tài hòu wén ér qiǎn yī lǐ xiū wǎng mài shì zhī, gào yǐ wú yàng. xiū rù, mì chén yǔn róng wèi yǒu yì, jù qí bù jiǔ. yú shì qiǎn shǐ bèi cì yù shàn zhēn xiū, zì jiǔ mǐ zhì yú yán hǎi, bǎi yǒu yú pǐn, jiē jǐn shí wèi. jí chuáng zhàng yī fú, yīn bèi jǐ zhàng, luó liè yú tíng. wáng guān wǎng hái, wèi wèn xiāng shǔ. yǔn xǐ xíng yú sè, yǔ rén yuē: tiān ēn yǐ wǒ dǔ lǎo, dà yǒu suǒ jī, dé yǐ shàn kè yǐ. biǎo xiè ér yǐ, bù yǒu tā lǜ. rú shì shù rì, yè zhōng zú, jiā rén mò jué. zhào gěi juàn yī qiān pǐ bù èr qiān pǐ mián wǔ bǎi jīn jǐn wǔ shí pǐ zá cǎi bǎi pǐ gǔ qiān hú, yǐ zhōu sàng yòng. wèi chū yǐ lái, cún wáng méng jī zhě mò jí, cháo tíng róng zhī. jiāng zàng, zèng shì zhōng sī kōng gōng jì zhōu cì shǐ, jiāng jūn gōng rú gù. shì yuē wén, cì mìng fú yī xí.
先是,允被召在方山作頌,志氣猶不多損,談說舊事,了無所遺。十一年正月 卒,年九十八。初,允每謂人曰:「吾在中書時有陰德,濟救人命,若陽報不差, 吾壽應享百年矣。」先卒旬外,微有不適,猶不寢臥,呼醫請藥,出入行止,吟詠 如常。孝文、文明太后聞而遣醫李修往脈視之,告以無恙。修入,密陳允榮衛有異, 懼其不久。於是遣使備賜御膳珍羞,自酒米至於鹽醢,百有餘品,皆盡時味。及床 帳衣服,茵被几杖,羅列於庭。王官往還,慰問相屬。允喜形於色,語人曰:「天 恩以我篤老,大有所齎,得以贍客矣。」表謝而已,不有他慮。如是數日,夜中卒, 家人莫覺。詔給絹一千疋、布二千疋、綿五百斤、錦五十疋、雜彩百疋、谷千斛, 以周喪用。魏初以來,存亡蒙齎者莫及,朝廷榮之。將葬,贈侍中、司空公、冀州 刺史,將軍、公如故。諡曰文,賜命服一襲。
yǔn suǒ zhì shī fù yǒng sòng zhēn lùn biǎo zàn lěi zuǒ shì shì gōng yáng shì máo shī shí yí zá jiě yì hé zhèng gāo huāng shì fán bǎi yú piān, bié yǒu jí, xíng yú shì. yǔn yóu míng suàn fǎ, wèi suàn shù sān juǎn.
允所制詩賦詠頌箴論表贊誄、《左氏釋》、《公羊釋》、《毛詩拾遺》、《雜 解》、《議何鄭膏肓事》凡百餘篇,別有集,行於世。允尤明算法,為《算術》三 卷。
zi chén, zì shì hé, wèi zhǎng ān tài shǒu, wèi zhèng kuān huì, bǎi xìng ān zhī. hòu lì jiàng jué wèi hóu, zú, zi guì bīn xí. chén dì huái, zì shì rén, tián dàn tuì jìng, wèi tài wèi dōng yáng wáng pī zī yì cān jūn.
子忱,字士和,位長安太守,為政寬惠,百姓安之。後例降爵為侯,卒,子貴 賓襲。忱弟懷,字士仁,恬淡退靜,位太尉、東陽王丕諮議參軍。
zi chuò, zì sēng yù. shǎo gū, gōng mǐn zì lì. shēn zhǎng bā chǐ, yāo dài shí wéi. shěn yǎ yǒu dù liàng, bó shè jīng shǐ. shāo qiān luò yáng lìng, wèi zhèng qiáng zhí, bù bì háo yòu, jīng yì dàn zhī. yán chāng chū, shàng shū yòu chéng. hòu wèi yù shǐ zhōng wèi yuán kuāng zòu gāo cōng jí chuò péng fù gāo zhào, zhào bìng yuán zuì. lì yù bìng èr zhōu cì shǐ, zú, shì wén jiǎn.
子綽,字僧裕。少孤,恭敏自立。身長八尺,腰帶十圍。沈雅有度量,博涉經 史。稍遷洛陽令,為政強直,不避豪右,京邑憚之。延昌初,尚書右丞。後為御史 中尉元匡奏高聰及綽朋附高肇,詔並原罪。歷豫、並二州刺史,卒,諡文簡。
yǔn dì tuī, zì zhòng ràng, zǎo yǒu míng yù. tài yán zhōng, yǐ qián hòu nán shǐ bù chēng, miào jiǎn xíng rén, yóu yǎ jiàn tuī yīng xuǎn. zhào jiān sàn qí cháng shì shǐ sòng, nán rén chēng qí cái biàn. zú yú jiàn yè, zèng lín yì zi, shì yuē gōng.
允弟推,字仲讓,早有名譽。太延中,以前後南使不稱,妙簡行人,游雅薦推 應選。詔兼散騎常侍使宋,南人稱其才辯。卒於建業,贈臨邑子,諡曰恭。
tuī dì xiè, zì jì hé, yì yǒu wén cái. tài wǔ měi zhào zhēng, cí jí bù yīng, héng xiào yǔn qū shé jiǔ guān, qī pō jīng yì, cháng cóng róng yú jiā. zhōu pì zhǔ bù, zú. sūn shì bīn, yǒng xī zhōng, kāi fǔ cóng shì zhōng láng.
推弟燮,字季和,亦有文才。太武每詔征,辭疾不應,恆笑允屈折久官,棲泊 京邑,常從容於家。州辟主簿,卒。孫市賓,永熙中,開府從事中郎。
shǐ shén qiàn zhōng, yǔn yǔ cóng shū jì zú xiōng pí jí tóng jùn lǐ jīn jù bèi zhēng. jì wèi cāng shuǐ tài shǒu fú yáng zi. zú, zèng jì zhōu cì shǐ, shì yuē xuān. zi jiǎo xí.
始神蒨中,允與從叔濟、族兄毗及同郡李金俱被征。濟位滄水太守、浮陽子。 卒,贈冀州刺史,諡曰宣。子矯襲。
jiǎo dì zūn, zì shì lǐ. jiàn chū, qí xiōng jiǎo děng cháng qī wǔ zhī, jí fù wáng, bù lìng zài sàng wèi. zūn suì chí fù píng chéng, guī yǔn. yǔn wèi zuò jì, nǎi wèi zūn fù jǔ āi, yǐ zūn wèi sàng zhǔ, jīng yì wú bù diào jí, cháo guì xián shí zhī. xú guī bēn zhǐ. miǎn sàng hòu, wèi yíng huàn lù. zūn gǎn chéng yì zhī ēn, shì yǔn rú zhū fù. shè lì wén shǐ, pō yǒu bǐ zhá. suí dōu jiāng zhǎng guǎng gōng hóu qióng qí děng píng dìng sān qí. yǐ gōng cì jué gāo chāng nán, bǔ ān dìng wáng xiāng. zhuàn tài hé ān chāng èr diàn huà tú. hòu yǔ zhōng shū lìng gāo lǘ zēng gǎi lǜ lìng, jìn zhōng shū shì láng. jiǎ zhōng shū lìng, yì zhǎng ān, kān yàn xuān wáng miào bēi, jìn jué ān chāng zi. shǐ jì yǎn xú sān zhōu, guān fēng lǐ sòng. jìn zhōng dōu lìng. jí xīn zhì yì guān, xiào wén gōng jiàn zōng miào, zūn xíng mào zhuāng jié, yīn qì xióng chàng, cháng jiān tài zhù lìng guì zàn lǐ shì, wèi fǔ yǎng zhī jié, cū hé yí jǔ, yóu shì dì pō shí dài zhī. hòu yǔ yóu míng gēn gāo lǘ lǐ chōng děng rù yì lǜ lìng, qīn duì yù zuò, shí yǒu chén zòu. chū wèi qí zhōu cì shǐ. jiàn jié lì běn zhōu, zōng xiāng gǎi guān, ér jiǎo děng mí dù huǐ zhī.
矯弟遵,字世禮。賤出,其兄矯等常欺侮之,及父亡,不令在喪位。遵遂馳赴 平城,歸允。允為作計,乃為遵父舉哀,以遵為喪主,京邑無不吊集,朝貴咸識之。 徐歸奔止。免喪後,為營宦路。遵感成益之恩,事允如諸父。涉歷文史,頗有筆札。 隨都將長廣公侯窮奇等平定三齊。以功賜爵高昌男,補安定王相。撰太和、安昌二 殿畫圖。後與中書令高閭增改律令,進中書侍郎。假中書令,詣長安,刊燕宣王廟 碑,進爵安昌子。使濟、兗、徐三州,觀風理訟。進中都令。及新製衣冠,孝文恭 薦宗廟,遵形貌莊潔,音氣雄暢,常兼太祝令;跪贊禮事,為俯仰之節,粗合儀矩, 由是帝頗識待之。後與游明根、高閭、李沖等入議律令,親對御坐,時有陳奏。出 為齊州刺史。建節曆本州,宗鄉改觀,而矯等彌妒毀之。
zūn xìng bù lián qīng. zài zhōng shū shí, měi jiǎ guī shān dōng, bì jiè bèi luó mǎ, jiāng cóng bǎi yú, tún bī rén jiā, bù dé sī jiān mǎn yì, zé gòu lì bù qù. xún yuè zhī jiān, jiān bù qiān shù, jùn yì kǔ zhī. jì lì fāng yuè, běn yì wèi mǐ, xuǎn zhào liáo lì, duō suǒ qǔ hóng nà. yòu qí qī míng shì, jiā zài qí zhōu, mǔ dì jiù shēng, gòng xiāng píng shǔ, zhēng qǔ huò lì. yán bào, fēi lǐ shā hài shén duō. tān kù zhī xiǎng, dì pō wén zhī. jí chē jià xìng yè, zūn zì zhōu lái cháo. huì yǒu shè yòu, zūn lín hái zhōu, qǐng cí. dì yú xíng gōng yǐn jiàn qiào ràng zhī. zūn zì chén wú fù. dì lì shēng yuē: ruò wú qiān dōu shè, bì wú gāo zūn yǐ! yòu qīng fēi wéi tān lán, yòu nüè yú xíng fǎ. wèi: hé rú jì yīn wáng, yóu bù miǎn yú fǎ. qīng hé rén, ér wèi cǐ xíng! zì jīn yí zì jǐn yuē. hái zhōu, réng bù quān gé. qí zhōu rén mèng sēng zhèn zhì luò sòng zūn, zhào tíng wèi shǎo qīng dèng shù qióng jū, jiē rú suǒ sù. xiān, shā mén dào dēng guò zūn. zūn yǐ dào dēng hé juàn yú xiào wén, duō fèng yǐ huò, shēn tuō zhàng zhī. dào dēng lǚ yīn yán cì, shēn qǐ jiù zūn, dì bù xǐng nà, suì zhào shù cì zūn sǐ. shí zūn zi yuán róng yì luò sòng yuān, yóu shì dào dēng, bù shí hái fù. dào dēng zhī shì jué, fāng nǎi qiǎn zhī. zūn hèn qí qī, bù yǔ jué, bié chù mù yù, yǐn jiāo ér sǐ.
遵性不廉清。在中書時,每假歸山東,必借備騾馬,將從百餘,屯逼人家,不 得絲縑滿意,則詬詈不去。旬月之間,縑布千數,郡邑苦之。既蒞方岳,本意未弭, 選召僚吏,多所取紅納。又其妻明氏,家在齊州,母弟舅甥,共相憑屬,爭取貨利。 嚴暴,非理殺害甚多。貪酷之響,帝頗聞之。及車駕幸鄴,遵自州來朝。會有赦宥, 遵臨還州,請辭。帝於行宮引見誚讓之。遵自陳無負。帝厲聲曰:「若無遷都赦, 必無高遵矣!又卿非唯貪婪,又虐於刑法」。謂:「何如濟陰王,猶不免於法。卿 何人,而為此行!自今宜自謹約。」還州,仍不悛革。齊州人孟僧振至洛訟遵,詔 廷尉少卿鄧述窮鞫,皆如所訴。先,沙門道登過遵。遵以道登荷眷於孝文,多奉以 貨,深托仗之。道登屢因言次,申啟救遵,帝不省納,遂詔述賜遵死。時遵子元榮 詣洛訟冤,猶恃道登,不時還赴。道登知事決,方乃遣之。遵恨其妻,不與訣,別 處沐浴,引椒而死。
yuán róng xué shàng yǒu wén cái, zhǎng yú jī àn. wèi jiān shàng shū yòu chéng, wèi xī dào héng tái, zhì gāo píng zhèn, yù chéng fān, bèi hài.
元榮學尚有文才,長於几案。位兼尚書右丞,為西道行台,至高平鎮,遇城翻, 被害。
zūn dì cì wén, suī wú wèi huàn, ér zī chǎn jù wàn. zūn měi zé qí cái, yòu jié hàn yú zūn, jí xiōng bù xiāng wǎng fǎn. shí lùn zé zhī. pí zì zi yì, xiāng yì chēng wèi zhǎng zhě, wèi zhēng nán cóng shì zhōng láng.
遵弟次文,雖無位宦,而貲產巨萬。遵每責其財,又結憾於遵,吉凶不相往反。 時論責之。毗字子翼,鄉邑稱為長者,位征南從事中郎。
chū, yǔn suǒ yǐn liú mó zhě, zhǎng lè xìn dōu rén, pō shè jīng jí. yǔn zhuàn xiū guó jì, xuǎn wèi xiào shū láng, yǔ qí jī zhe. cháng lìng mó dài chí guǎn yuè, měi rì tóng rù shǐ gé, jiē xī duì yán, shǔ shù shí shì. yǔn nián yǐ jiǔ shí, shǒu mù shāo shuāi, duō qiǎn mó zhí bǐ ér zhàn shòu cái duàn zhī, rú cǐ zhě wǔ liù suì. yǔn suǒ chéng piān juǎn, mó yù yǒu gōng. tài hé zhōng, chú nán yǐng chuān tài shǒu.
初,允所引劉模者,長樂信都人,頗涉經籍。允撰修國記,選為校書郎,與其 緝著。常令模帶持管籥,每日同入史閣,接膝對筵,屬述時事。允年已九十,手目 稍衰,多遣模執筆而占授裁斷之,如此者五六歲。允所成篇卷,模預有功。太和中, 除南潁川太守。
wáng sù zhī guī què, lù jīng xiàn hù, jī lǚ qióng cuì, shí rén mò shí. mó dú jīng gěi suǒ xū, diào dài yǐ lǐ, sù shēn gǎn qí yì. jí sù lín yù zhōu, mó yóu zài jùn, zhēng bào fù zhī, yóu shì wèi xīn cài tài shǒu. zài èr jùn jī shí nián, kuān měng xiāng jì, pō yǒu shēng chēng. qiān chén liú tài shǒu. shí nián qī shí yú yǐ, ér shì lǎo yǐn nián, mèi jìn zì xiào. suì jiā yú nán yǐng chuān, bù fù guī qí jiù xiāng yǐ.
王肅之歸闕,路經縣瓠,羈旅窮悴,時人莫識。模獨經給所須,吊待以禮,肅 深感其意。及肅臨豫州,模猶在郡,征報復之,由是為新蔡太守。在二郡積十年, 寬猛相濟,頗有聲稱。遷陳留太守。時年七十餘矣,而飾老隱年,昧禁自效。遂家 於南潁川,不復歸其舊鄉矣。
yòu zì zǐ jí, yǔn zhī cóng zǔ dì yě. běn míng xǐ, yǐ yǔ xián yáng wáng tóng míng, xiào wén cì míng yān. zǔ zhǎn, mù róng bǎo huáng mén láng. dào wǔ píng zhōng shān, xǐ jīng shī. zú yú sān dū dà guān. fù dǎng, cóng tài wǔ miè hè lián chāng, yǐ gōng cì jué nán pí zi. yǔ cuī hào gòng cān zhù zuò, wèi zhōng shū shì láng gěi shì zhōng jì qīng èr zhōu zhōng zhèng. jiǎ sàn qí cháng shì tiáo xiàn hóu, shǐ gāo lì. zú, zèng jì zhōu cì shǐ, jiǎ cāng shuǐ gōng, shì yuē kāng. yòu xiōng zuò xí jué, wèi dōng qīng zhōu cì shǐ.
祐字子集,允之從祖弟也。本名禧,以與咸陽王同名,孝文賜名焉。祖展,慕 容寶黃門郎。道武平中山,徙京師。卒於三都大官。父讜,從太武滅赫連昌,以功 賜爵南皮子。與崔浩共參著作,位中書侍郎、給事中、冀青二州中正。假散騎常侍、 蓚縣侯,使高麗。卒,贈冀州刺史,假滄水公,諡曰康。祐兄祚襲爵,位東青州刺 史。
yòu bó shè shū shǐ, hǎo wén zì zá shuō, xìng tōng fàng, bù jū xiǎo jié. zì zhōng shū xué shēng zài qiān zhōng shū shì láng, cì jué jiàn kāng zi. wén chéng mò, yǎn zhōu dōng jùn lì huò yī yì shòu, sòng zhī jīng shī, shí wú shí zhě, zhào yǐ wèn yòu. yòu yuē: cǐ shì sān wú suǒ chū, jué míng líng lǐ. yú yù lǜ wú, jīn wǒ huò zhī, wú chǔ zhī dì, qí yǒu guī guó hū? yòu yǒu rén yú líng qiū dé yù yìn yī yǐ xiàn, zhào yǐ shì yòu. yòu yuē: yìn shàng yǒu zhòu shū èr zì, wén yuē sòng shòu, shòu zhě mìng yě, wǒ huò qí mìng, yì shì guī wǒ zhī zhēng. xiàn wén chū, sòng yì yáng wáng chǎng lái bēn, xuē ān dōu děng yǐ wǔ zhōu jiàng fù, shí wèi yòu yán yǒu yàn.
祐博涉書史,好文字雜說,性通放,不拘小節。自中書學生再遷中書侍郎,賜 爵建康子。文成末,兗州東郡吏獲一異獸,送之京師,時無識者,詔以問祐。祐曰: 「此是三吳所出,厥名鯪鯉。余域率無,今我獲之,吳、楚之地,其有歸國乎?」 又有人於靈丘得玉印一以獻,詔以示祐。祐曰:「印上有籀書二字,文曰『宋壽』, 壽者命也,我獲其命,亦是歸我之徵。」獻文初,宋義陽王昶來奔,薛安都等以五 州降附,時謂祐言有驗。
xiào wén chū, bài mì shū lìng. hòu yǔ chéng lǐ biāo děng zòu yuē: shàng shū zhě, jì yán zhī tǐ chūn qiū zhě, lù shì zhī cí. xún lǎn qián zhì, sī jiē sī xūn zhī shí lù yě. wéi shèng cháo chuàng zhì shàng gǔ, kāi jī zhǎng fā, zì shǐ zǔ yǐ hòu, zhì yú wén chéng, qí jiān shì shù jiǔ yuǎn, shì yǐ shǐ fú néng chuán. chén děng shū lòu, tiǎn dāng shǐ zhí, pī lǎn guó jì, qiè yǒu zhì yān. yú wèi zì wáng yè shǐ jī, shù shì cǎo chuàng, huáng shǐ yǐ jiàng, guāng zhái zhōng tǔ. yí yī qiān gù dà tǐ, lìng shì lèi xiāng cóng, jì chuán qū bié, biǎo zhì shū guàn, rú cǐ xiū zhuì, shì kě bèi shū. zhù zuò láng yǐ xià, qǐng qǔ yǒu cái yòng zhě, cān zào guó shū. rú dé qí rén, sān nián yǒu chéng yǐ. dì cóng zhī.
孝文初,拜秘書令。後與丞李彪等奏曰:「《尚書》者,記言之體;《春秋》 者,錄事之辭。尋覽前志,斯皆司勛之實錄也。惟聖朝創製上古,開基《長發》, 自始祖以後,至於文成,其間世數久遠,是以史弗能傳。臣等疏漏,忝當史職,披 覽國記,竊有志焉。愚謂自王業始基,庶事草創,皇始以降,光宅中土。宜依遷、 固大體,令事類相從,紀傳區別,表志殊貫,如此修綴,事可備書。著作郎已下, 請取有才用者,參造國書。如得其人,三年有成矣。」帝從之。
xiào wén cháng wèn yòu: bǐ shuǐ hàn bù diào, hé yǐ zhǐ zāi ér zhì fēng rěn? yòu yuē: yáo tāng zhī yùn, bù néng qù yáng jiǔ zhī huì. bì xià dào tóng qián shèng, qí rú xiǎo hàn hé? dàn dāng jīng xián zuǒ zhèng, zé zāi xiāo ráng zhì yǐ. yòu wèn zhǐ dào zhī fāng. yòu yuē: gǒu xùn zhī yǒu fāng, níng bù yì xī? dāng xū zǎi shǒu zhēn liáng, zé dào zéi zhǐ yǐ. yòu yòu shàng shū yún: jīn xuǎn jǔ bù cǎi zhí zhèng zhī yōu liè, zhuān jiǎn nián láo zhī duō shǎo, sī fēi jǐn cái zhī wèi. yí qì bǐ xiǔ láo, wéi cái shì jǔ. yòu xūn jiù zhī chén, nián qín kě lù ér cái fēi fǔ rén zhě, zé kě jiā yǐ jué shǎng, bù yí wěi yǐ fāng rèn. suǒ wèi wáng zhě kě sī rén yǐ cái, bù sī rén yǐ guān zhě yě. dì jiē shàn zhī. jiā gěi shì zhōng jì zhōu dà zhōng zhèng. shí lǐ biāo zhuān tǒng zhù zuò, yòu wèi lìng, shí guān yù ér jǐ. chū wèi xī yǎn zhōu cì shǐ, jiǎ dōng guāng hóu, zhèn huá tái.
孝文嘗問祐:「比水旱不調,何以止災而致豐稔?」祐曰:「堯湯之運,不能 去陽九之會。陛下道同前聖,其如小旱何?但當旌賢佐政,則災消穰至矣。」又問 止盜之方。祐曰:「苟訓之有方,寧不易息?當須宰守貞良,則盜賊止矣。」祐又 上疏云:「今選舉不採職政之優劣,專簡年勞之多少,斯非盡才之謂。宜棄彼朽勞, 唯才是舉。又勛舊之臣,年勤可錄而才非撫人者,則可加以爵賞,不宜委以方任。 所謂王者可私人以財,不私人以官者也。」帝皆善之。加給事中、冀州大中正。時 李彪專統著作,祐為令,時關豫而己。出為西兗州刺史,假東光侯,鎮滑台。
yòu yǐ jùn guó suī yǒu tài xué, xiàn dǎng yí yǒu hóng xù, nǎi xiàn lì jiǎng xué, dǎng lì jiào xué, cūn lì xiǎo xué. yòu lìng yī jiā zhī zhōng, zì lì yī duì wǔ jiā zhī wài, gòng zào yī jǐng, yǐ gěi xíng kè, bù tīng fù rén jì chōng qǔ shuǐ. yòu shè jìn zéi zhī fāng, lìng wǔ wǔ xiāng bǎo, ruò dào fā, zé lián qí zuò. chū shì fán suì, hòu fēng huà dà xíng, kòu dào zhǐ xī. zhuǎn sòng wáng liú chǎng fù, yǐ cān dìng lǜ lìng, cì bó sù mǎ děng. chǎng yǐ qí jiù guān nián qí, yǎ xiàng zhī zhòng. bài guāng lù dà fū, fù rú gù. chǎng hōng, zhēng wèi zōng zhèng qīng, ér yòu liú lián péng chéng, jiǔ bù fù. pú shè lǐ chōng zòu yòu wú shì jī mìng, chù xíng sān suì, yǐ shú lùn, miǎn qīng rèn. fù wèi guāng lù, zú. tài cháng shì yuē yáng hóu. zhào yuē: bù zūn shàng mìng yuē líng, kě shì wèi líng.
祐以郡國雖有太學,縣黨宜有黌序,乃縣立講學,黨立教學,村立小學。又令 一家之中,自立一碓;五家之外,共造一井,以給行客,不聽婦人寄舂取水。又設 禁賊之方,令五五相保,若盜發,則連其坐。初似煩碎,後風化大行,寇盜止息。 轉宋王劉昶傅,以參定律令,賜帛粟馬等。昶以其舊官年耆,雅相祗重。拜光祿大 夫,傅如故。昶薨,征為宗正卿,而祐留連彭城,久不赴。僕射李沖奏祐無事稽命, 處刑三歲,以贖論,免卿任。復為光祿,卒。太常諡曰煬侯。詔曰:「不遵上命曰 靈,可諡為靈。」
zi hé bì, zì sēng shòu, yǒu xué shàng, wèi zhōng shū bó shì, zǎo zú. hé bì zi hào, zì mén xián, xué shè yǒu shí yù. xí jué jiàn kāng zi, shì fǔ guó jiāng jūn cháo sàn dài fū, zèng cāng zhōu cì shǐ, shì yuē huì. zi dé zhèng xí.
子和璧,字僧壽,有學尚,位中書博士,早卒。和璧子顥,字門賢,學涉有時 譽。襲爵建康子,仕輔國將軍、朝散大夫,贈滄州刺史,諡曰惠。子德正襲。
dé zhèng yòu ér mǐn huì, yǒu fēng shén yí biǎo. chū wèi qí wén xuān yí tóng kāi fǔ cān jūn, xún zhī guǎn jì shì, shén xiāng qīn xiá. lèi qiān xiāng fǔ yuàn, shén wǔ wěi yǐ fù xīn. xǐ gěi shì huáng mén shì láng, fāng yǎ zhōu shèn, dòng jiàn chēng shù. wén xiāng sì yè, rú jìn yáng. wén xuān zài yè jū shǒu, lìng dé zhèng cān jī mì, mí jiàn qīn zhòng. wén xiāng zhī bēng, xūn jiāng děng yǐ zuǎn róng shì zhòng, quàn wén xuān zǎo fù jìn yáng. wén xuān bù jué, yè zhōng zhào yáng yīn dù bì cuī jì shū jí dé zhèng děng, cè shǐ dìng. yǐ yīn cóng, lìng dé zhèng jū shǒu. yǐ wèi xiāng fǔ sī mǎ, zhuān zhī mén xià shì.
德正幼而敏慧,有風神儀表。初為齊文宣儀同開府參軍,尋知管記事,甚相親 狎。累遷相府掾,神武委以腹心。徙給事黃門侍郎,方雅周慎,動見稱述。文襄嗣 業,如晉陽。文宣在鄴居守,令德正參機密,彌見親重。文襄之崩,勛將等以纘戎 事重,勸文宣早赴晉陽。文宣不決,夜中召楊愔、杜弼、崔季舒及德正等,策始定。 以愔從,令德正居守。以為相府司馬,專知門下事。
dé zhèng yǔ wén xuān jiù nì ài, yán wú bù jǐn. sàn qí cháng shì xú zhī cái guǎn kè sòng jǐng yè, xiān wèi tiān wén tú chèn xué, yòu chén shān tí jiā kè yáng zi shù yǒu suǒ yuán yǐn, bìng yīn dé zhèng quàn wén xuān xíng chán dài shì. dé zhèng yòu gù qǐng. wén xuān kǒng yīn bù jué. zì qǐng fù yè yǔ yīn yán, nǎi dìng. hái, wèi zhì ér wén xuān biàn fā jìn yáng. zhì píng chéng dōu, zhào zhū xūn jiāng rù, gào yǐ chán ràng shì, zhū jiāng mò gǎn dá zhě. shí dù bì wèi zhǎng shǐ, mì qǐ wén xuān: kǒng guān xī yīn cǐ zì chēng yì bīng, xié tiān zǐ ér dōng xiàng, jiāng hé yǐ dài? zhī cái yún: jīn ruò xiān shòu wèi chán, guān xī zì yīng xī xīn. zòng yù qū qiáng, zhǐ dāng zhú wǒ chēng dì. bì wú yǐ dá. wén xuān yǐ zhòng yì wèi xié, yòu xiān dé tài hòu zhǐ yún: rǔ fù rú lóng, rǔ xiōng rú měng shòu, jiē yǐ dì wáng zhī zhòng, bù gǎn wàng jù, shàng yǐ rén chén zhōng. hé yù xíng shùn yǔ shì? cǐ zhèng shì gāo dé zhèng jiào rǔ. yòu shuō zhě yǐ wèi xī zhōu wǔ wáng zài jià méng jīn, rán shǐ gé mìng. yú shì nǎi xuán jìn yáng.
德正與文宣舊昵愛,言無不盡。散騎常侍徐之才館客宋景業,先為天文圖讖學, 又陳山提家客楊子術有所援引,並因德正勸文宣行禪代事。德正又固請。文宣恐愔 不決。自請赴鄴與愔言,乃定。還,未至而文宣便發晉陽。至平城都,召諸勛將入, 告以禪讓事,諸將莫敢答者。時杜弼為長史,密啟文宣:恐關西因此自稱義兵,挾 天子而東向,將何以待?之才云:今若先受魏禪,關西自應息心。縱慾屈強,止當 逐我稱帝。弼無以答。文宣以眾意未協,又先得太后旨云:「汝父如龍,汝兄如猛 獸,皆以帝王之重,不敢妄據,尚以人臣終。何欲行舜禹事?此正是高德正教汝。」 又說者以為昔周武王再駕盟津,然始革命。於是乃旋晉陽。
zì shì jū cháng bù yuè. xú zhī cái sòng jǐng yè děng měi yán bǔ shì zá zhàn yīn yáng wěi hòu, bì yí yǐ wǔ yuè yīng tiān mìng. dé zhèng yì dūn quàn bù yǐ, réng bái wén xuān zhuī wèi shōu. shōu zhì, lìng zhuàn chán ràng zhào cè jiǔ xī jiàn tái jí quàn jìn wén biǎo. zhì wǔ yuè chū, wén xuān fā jìn yáng. dé zhèng yòu lù zài yè zhū shì tiáo jìn yú wén xuān. wén xuān lìng chén shān tí chí yì jī shì tiáo bìng mì shū yǔ yáng yīn. shān tí yǐ wǔ yuè zhì yè, yáng yīn jí zhào tài cháng qīng xíng shào qī bīng shàng shū cuī yǎn dù zhī shàng shū lù cāo tài zǐ zhān shì wáng xīn gěi shì huáng mén shì láng yáng xiū zhī zhōng shū shì láng péi ràng zhī děng yì zhuàn yí zhù. liù rì, yào wèi tài fù xián yáng wáng tǎn lù shàng shū shì jì yīn wáng huī yè děng zǒng jí, yǐn rù běi gōng, liú yú dōng zhāi, shòu chán hòu nǎi fàng hái zhái. wén xuān fā zhì qián tíng, suǒ chéng mǎ hū dào, yì shén è zhī. zhì píng chéng dōu, biàn bù fù kěn jìn. dé zhèng yǔ xú zhī cái kǔ qǐng yuē: shān tí xiān qù, kǒng qí lòu xiè, bù guǒ. jí mìng sī mǎ zi rú dù bì chí yì xù rù, guān chá wù qíng. qī rì, zi rú děng zhì yè, zhòng rén yǐ shì shì yǐ jué, wú gǎn yì yán. jiǔ rì, wén xuān zhì chéng nán dùn suǒ. shí jì wèi xíng zhào chì, zhū gōng wén shū wéi yún fèng yuē shù, dé zhèng jí yáng yīn xuān shǔ ér yǐ. shòu chán rì, yáo nán zōng rǎn chì què yǐ xiàn. dì xún zhī zhī, yì fú zé yě. shì rì, jí chú dé zhèng wèi shì zhōng, yòu lǐng zōng zhèng qīng. xún qiān lì bù shàng shū, shì zhōng rú gù, fēng lán tián xiàn gōng. tiān bǎo qī nián, qiān shàng shū yòu pú shè, jiān shì zhōng, shí bó hǎi jùn gàn. dé zhèng yǔ shàng shū lìng yáng yīn, gāng jì cháo zhèng, duō yǒu hóng yì.
自是居常不悅。徐之才、宋景業等每言卜筮雜占陰陽緯候,必宜以五月應天命。 德正亦敦勸不已,仍白文宣追魏收。收至,令撰禪讓詔冊、九錫、建台及勸進文表。 至五月初,文宣發晉陽。德正又錄在鄴諸事條進於文宣。文宣令陳山提馳驛齎事條 並密書與楊愔。山提以五月至鄴,楊愔即召太常卿邢邵、七兵尚書崔甗、度支尚書 陸操、太子詹事王昕、給事黃門侍郎陽休之、中書侍郎裴讓之等議撰儀注。六日, 要魏太傅咸陽王坦、錄尚書事濟陰王暉業等總集,引入北宮,留於東齋,受禪後乃 放還宅。文宣發至前亭,所乘馬忽倒,意甚惡之。至平城都,便不復肯進。德正與 徐之才苦請曰:「山提先去,恐其漏泄,不果。」即命司馬子如、杜弼馳驛續入, 觀察物情。七日,子如等至鄴,眾人以事勢已決,無敢異言。九日,文宣至城南頓 所。時既未行詔敕,諸公文書唯雲奉約束,德正及楊愔宣署而已。受禪日,堯難宗 染赤雀以獻。帝尋知之,亦弗責也。是日,即除德正為侍中,又領宗正卿。尋遷吏 部尚書,侍中如故,封藍田縣公。天保七年,遷尚書右僕射,兼侍中,食勃海郡干。 德正與尚書令楊愔,綱紀朝政,多有弘益。
wén xuān mò nián, zòng jiǔ hān zuì. dé zhèng lǚ jìn zhōng yán, dì bù yuè. yòu wèi zuǒ yòu yún: gāo dé zhèng héng yǐ jīng shén líng bī rén. dé zhèng shén yōu jù, nǎi yí jí, píng jū fó sì, jiān xué zuò chán, wèi tuì shēn zhī jì. dì wèi yáng yīn yuē: wǒ dà yōu gāo dé zhèng, qí jí hé yǐ? yīn zhī dì nèi jì zhī, yóu shì dá yún: bì xià ruò yòng zuò jì zhōu cì shǐ, bìng jí zì chà. dì cóng zhī, dé zhèng jiàn chú shū ér qǐ. dì dà nù, wèi yuē: wén ěr bìng, wǒ wèi ěr zhēn! qīn yǐ dāo zi cì zhī, xuè liú zhān dì. yòu shǐ yè xià, zhǎn qù qí zhǐ. liú táo zhī zhuō dāo bù gǎn xià, dì qǐ lín bì, qiè zé táo zhī, táo zhī nǎi zhǎn zú zhī sān zhǐ. dì nù bù jiě, jìn dé zhèng yú mén xià shěng. qí yè, kāi chéng mén, yǐ zhān yú sòng hái jiā. dàn rì, dé zhèng qī chū bǎo wù mǎn sì chuáng, yù yǐ jì rén. dì yǎn zhì qí zhái, jiàn ér nù yuē: wǒ fǔ cáng yóu wú cǐ wù. jié qí suǒ cóng dé, jiē zhū yuán lù zhī yě. suì yè chū zhǎn zhī, qī chū bài xiè, yòu zhǎn zhī. bìng qí zi sī tú dōng gé jì jiǔ bó jiān yì jiàn hài.
文宣末年,縱酒酣醉。德正屢進忠言,帝不悅。又謂左右云:「高德正恆以精 神陵逼人。」德正甚憂懼,乃移疾,屏居佛寺,兼學坐禪,為退身之計。帝謂楊愔 曰:「我大憂高德正,其疾何以?」愔知帝內忌之,由是答云:「陛下若用作冀州 刺史,病即自差。」帝從之,德正見除書而起。帝大怒,謂曰:「聞爾病,我為爾 針!」親以刀子刺之,血流沾地。又使曳下,斬去其趾。劉桃枝捉刀不敢下,帝起 臨陛,切責桃枝,桃枝乃斬足之三指。帝怒不解,禁德正於門下省。其夜,開城門, 以氈輿送還家。旦日,德正妻出寶物滿四床,欲以寄人。帝奄至其宅,見而怒曰: 「我府藏猶無此物。」詰其所從得,皆諸元賂之也。遂曳出斬之,妻出拜謝,又斬 之。並其子司徒東閣祭酒伯堅亦見害。
hòu wén xuān wèi qún chén yuē: gāo dé zhèng cháng yán, yí yòng hàn chú xiān bēi, cǐ jí hé sǐ. yòu jiào wǒ zhū zhū yuán, wǒ jīn shā zhī, wèi zhū yuán bào chóu yě. dì hòu huǐ, zèng tài bǎo jì zhōu cì shǐ, shì yuē kāng. dí sūn wáng chén, xí jué lán tián xiàn gōng, gěi shì zhōng tōng zhí sàn qí shì láng. dé zhèng cì zǐ zhòng wǔ, jīng jī sī mǎ píng yuán jùn shǒu.
後文宣謂群臣曰:「高德正常言,宜用漢除鮮卑,此即合死。又教我誅諸元, 我今殺之,為諸元報仇也。」帝後悔,贈太保、冀州刺史,諡曰康。嫡孫王臣,襲 爵藍田縣公,給事中、通直散騎侍郎。德正次子仲武,京畿司馬、平原郡守。
hào dì yǎ, zì xìng xián, yǒu fēng dù, wèi dìng zhōu fǔ jūn fǔ zhǎng shǐ. tiān píng zhōng, zhuī zèng jì zhōu cì shǐ. zi dé fàn, zǎo yǒu lìng wèn, wèi rèn chéng tài shǒu, zú.
顥弟雅,字興賢,有風度,位定州撫軍府長史。天平中,追贈冀州刺史。子德 范,早有令問,位任城太守,卒。
yǎ dì liàng, zì xiū xián, shǎo hǎo xué, duō shí qiáng jì, jū sàng yǐ xiào wén. tài hé mò, jīng zhào wáng yú kāi fǔ pì zhào, xiào wén miào jiǎn liáo zuǒ, liàng yǔ lǒng xī lǐ zhòng shàng zhào jùn lǐ fèng qǐ děng tóng shí yīng xuǎn. zhèng guāng zhōng, jiā xiāo qí jiāng jūn, wèi xú zhōu xíng tái. zhì péng chéng, shǔ yuán fǎ sēng fǎn, bī liàng tóng zhī, bù cóng jiàn hài. zèng cāng zhōu cì shǐ. yòu zhào yǐ liàng lín wēi shòu mìng, fù zèng shǐ chí jié píng běi jiāng jūn yōu zhōu cì shǐ, yōu shòu yī zi chū shēn, shì yuē zhōng hóu.
雅弟諒,字修賢,少好學,多識強記,居喪以孝聞。太和末,京兆王愉開府辟 召,孝文妙簡僚佐,諒與隴西李仲尚、趙郡李鳳起等同時應選。正光中,加驍騎將 軍,為徐州行台。至彭城,屬元法僧反,逼諒同之,不從見害。贈滄州刺史。又詔 以諒臨危授命,復贈使持節、平北將軍、幽州刺史,優授一子出身,諡曰忠侯。
liàng zào qīn biǎo pǔ lù sì shí yú juǎn, zì wǔ shì yǐ xià, nèi wài qū jǐn, lǎn zhě fú qí bó jì.
諒造《親表譜錄》四十餘卷,自五世以下,內外曲盡,覽者服其博記。
yòu cóng fù dì yì, zì cì tóng, háo xiá yǒu fēng shén. xiào chāng mò, gé róng zuò luàn, cháo tíng yǐ yì shān dōng háo yòu, jí jiā bài bó hǎi tài shǒu. yì lǜ hé jìng, xǐ jū hé jì jiān. wèi cháo yīn zhì dōng jì zhōu, yǐ yì wèi cì shǐ, fēng lè chéng xiàn hóu. é chú dìng zhōu cì shǐ, yǐ zéi luàn bù xíng. jí ěr zhū zhào shì zhuāng dì, yì bǎo jìng zì shǒu, zú. zhōng xìng chū, zèng shǐ chí jié shì zhōng tài bǎo lù shàng shū liù zhōu zhū jūn shì jì zhōu cì shǐ, shì yuē wén xuān. zi gān.
祐從父弟翼,字次同,豪俠有風神。孝昌末,葛榮作亂,朝廷以翼山東豪右, 即家拜勃海太守。翼率合境,徙居河、濟間。魏朝因置東冀州,以翼為刺史,封樂 城縣侯。俄除定州刺史,以賊亂不行。及爾硃兆弒莊帝,翼保境自守,卒。中興初, 贈使持節、侍中、太保、錄尚書、六州諸軍事、冀州刺史,諡曰文宣。子乾。
gān zì gān yōng. xìng míng wù jùn wěi, yǒu zhì lüè, měi yīn róng, jìn zhǐ dōu yǎ. shǎo shí qīng xiá, zhǎng ér xiū gǎi, qīng cái zhòng yì, duō suǒ jiāo jié. qǐ jiā bài yuán wài sàn qí shì láng, shāo qiān yuán wài sàn qí cháng shì. wèi xiào zhuāng zhī jū fān yě, gān qián xiāng tuō fù. jí ěr zhū róng rù luò, gān dōng bēn yú yì. gān xiōng dì běn yǒu cóng héng zhì, jiàn róng shā hài rén shì, wèi tiān xià suì luàn, nǎi lǜ hé běi liú rén yú hé jì jiān, shòu gé róng guān jué. zhuāng dì qiǎn yòu pú shè yuán luó xún fǔ sān qí, gān xiōng dì xiāng shuài chū jiàng. cháo tíng yǐ gān wèi gěi shì huáng mén shì láng, jiān wǔ wèi jiāng jūn. ěr zhū róng yǐ gān qián zuì, bù yīng fù jū jìn yào, zhuāng dì tīng gān jiě guān guī xiāng lǐ. yú shì zhāo nà xiāo yǒng, yǐ shè liè zì yú. jí róng sǐ, nǎi chí fù luò yáng. zhuāng dì jiàn zhī dà xǐ, yǐ gān jiān shì zhōng, jiā fǔ jūn jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū, zhèn hé běi. yòu yǐ dì áng wèi tōng zhí sàn qí cháng shì píng běi jiāng jūn. lìng jù guī, zhāo jí xiāng lǘ, wèi biǎo lǐ xíng yuán. dì qīn sòng yú hé qiáo shàng, jǔ jiǔ zhǐ shuǐ yuē: qīng xiōng dì jì bù háo jié, néng lìng shì zú zhì sǐ. jīng chéng tǎng yǒu biàn, kě wèi zhèn hé shàng yī yáng chén. gān chuí tì shòu zhào, áng yuán jiàn qǐ wǔ, shì yǐ sǐ jì zhī.
乾字乾邕。性明悟俊偉,有智略,美音容,進止都雅。少時輕俠,長而修改, 輕財重義,多所交結。起家拜員外散騎侍郎,稍遷員外散騎常侍。魏孝莊之居籓也, 乾潛相託附。及爾硃榮入洛,乾東奔於翼。乾兄弟本有從橫志,見榮殺害人士,謂 天下遂亂,乃率河北流人於河、濟間,受葛榮官爵。莊帝遣右僕射元羅巡撫三齊, 乾兄弟相率出降。朝廷以乾為給事黃門侍郎,兼武衛將軍。爾硃榮以乾前罪,不應 復居近要,莊帝聽乾解官歸鄉里。於是招納驍勇,以射獵自娛。及榮死,乃馳赴洛 陽。莊帝見之大喜,以乾兼侍中,加撫軍將軍、金紫光祿大夫,鎮河北。又以弟昂 為通直散騎常侍、平北將軍。令俱歸,招集鄉閭,為表里形援。帝親送於河橋上, 舉酒指水曰:「卿兄弟冀部豪傑,能令士卒致死。京城儻有變,可為朕河上一揚塵。」 乾垂涕受詔,昂援劍起舞,誓以死繼之。
jí ěr zhū shì jì shì hài, qiǎn qí jiān jūn sūn bái jī lǜ bǎi yú qí zhì jì zhōu. tuō yán kuò mǎ, qí shí yù yīn gān xiōng dì sòng mǎ shōu zhī. gān jì sù yǒu bào fù zhī xīn, ér bái jī hū zhì, zhī yù jiàn tú. jiāng xiān fā, yǐ gào qián hé nèi tài shǒu fēng lóng zhī. lóng zhī fù xiān wèi ěr zhū róng suǒ shā, wén zhī xǐ yuē: guó chǐ jiā yuàn, tòng rù gǔ suǐ, chéng jī ér fā, jīn zhèng qí shí. jǐn wén mìng yǐ.
及爾硃氏既弒害,遣其監軍孫白雞率百餘騎至冀州。託言括馬,其實欲因乾兄 弟送馬收之。乾既宿有報復之心,而白雞忽至,知欲見圖。將先發,以告前河內太 守封隆之。隆之父先為爾硃榮所殺,聞之喜曰:「國恥家怨,痛入骨髓,乘機而發, 今正其時。謹聞命矣。」
èr yuè, gān yǔ áng qián lēi zhuàng shì, yè xí zhōu chéng, zhí cì shǐ yuán yí, shè bái jī shā zhī. yú gé róng diàn wèi zhuāng dì jǔ āi, sù fú, gān shēng tán shì zhòng, cí qì jī yáng, tì sì jiāo jí, jiāng shì mò bù gǎn fèn. yù fèng cì tóng wèi wáng. cì tóng yuē: hé xiāng lǐ, wǒ bù jí fēng pí. nǎi tuī lóng zhī wèi dà dū dū, xíng zhōu shì. lóng zhī yù táo, áng bó rán zuò sè, bá dāo jiāng zhuó lóng zhī, lóng zhī jù, nǎi shòu mìng. běi shòu yōu zhōu cì shǐ liú líng zhù jié dù, é ér líng zhù bèi ěr zhū shì qín.
二月,乾與昂潛勒壯士,夜襲州城,執刺史元嶷,射白雞殺之。於葛榮殿為莊 帝舉哀,素服,乾升壇誓眾,詞氣激揚,涕泗交集,將士莫不感憤。欲奉次同為王。 次同曰:「和鄉里,我不及封皮。」乃推隆之為大都督,行州事。隆之欲逃,昂勃 然作色,拔刀將斫隆之,隆之懼,乃受命。北受幽州刺史劉靈助節度,俄而靈助被 爾硃氏禽。
shǔ qí shén wǔ chū shān dōng, yáng shēng yǐ tǎo gān wèi cí, zhòng qíng huáng jù. gān wèi zhī yuē: gāo jìn zhōu xióng cái gài shì, bù jū rén xià. qiě ěr zhū shì zhǔ sì nüè, zhèng shì yīng xióng xiào jié zhī shí, jīn zhě zhī lái, bì yǒu shēn jì. wù yōu, wú jiāng zhū jūn jiàn zhī. nǎi jiān xíng, yǔ fēng lóng zhī zǐ zi huì, jù yíng yú fǔ yáng. yīn shuō shén wǔ yuē: ěr zhū shì kù nì, tòng jié rén shén, fán jué shēng líng, mò bù sī fèn. míng gōng wēi dé sù zhe, tiān xià qīng xīn, ruò bīng yǐ zhōng lì, zé qū qiáng zhī tú bù zú wèi míng gōng dí yǐ. bǐ zhōu suī xiǎo, hù kǒu bù jiǎn shí wàn, gǔ jiē zhī shuì, zú jì jūn zī. yuàn gōng shú xiáng qí jì. shén wǔ dà xiào yuē: wú shì xié yǐ! suì yǔ gān tóng zhàng ér qǐn, hū gān wèi shū fù. gān dàn rì shòu mìng ér qù.
屬齊神武出山東,揚聲以討乾為辭,眾情惶懼。乾謂之曰:「高晉州雄材蓋世, 不居人下。且爾硃弒主肆虐,正是英雄效節之時,今者之來,必有深計。勿憂,吾 將諸君見之。」乃間行,與封隆之子子繪,俱迎於滏陽。因說神武曰:「爾硃氏酷 逆,痛結人神,凡厥生靈,莫不思奮。明公威德素著,天下傾心,若兵以忠立,則 屈強之徒不足為明公敵矣。鄙州雖小,戶口不減十萬,谷秸之稅,足濟軍資。願公 熟詳其計。」神武大笑曰:「吾事諧矣!」遂與乾同帳而寢,呼乾為叔父。乾旦日 受命而去。
shí shén wǔ suī nèi yǒu yuǎn tú, ér wài jī wèi jiàn. ěr zhū yǔ shēng wèi yīn zhōu cì shǐ, shén wǔ mì qiǎn lǐ yuán zhōng yú fēng lóng shān jǔ bīng bī qí chéng, lìng gān lǜ zhòng wěi wǎng jiù zhī. gān suì qīng qí rù jiàn yǔ shēng, wěi wèi zhī jì. yǔ shēng chū láo jūn, péng lè cè cóng mǎ shàng qín zhǎn zhī, suì píng yīn zhōu. yòu gòng dìng cè, tuī lì zhōng xìng zhǔ. bài shì zhōng sī kōng gōng. shì shí, jūn guó cǎo chuàng, gān fù sàng, bù dé zhōng zhì. jí xiào wǔ lì, tiān xià chū dìng, gān nǎi biǎo qǐng jiě zhí, xíng sān nián zhī lǐ. zhào tīng jiě shì zhōng, sī kōng rú gù, fēng zhǎng lè jùn gōng.
時神武雖內有遠圖,而外跡未見。爾硃羽生為殷州刺史,神武密遣李元忠於封 龍山舉兵逼其城,令乾率眾偽往救之。乾遂輕騎入見羽生,偽為之計。羽生出勞軍, 彭樂側從馬上禽斬之,遂平殷州。又共定策,推立中興主。拜侍中、司空公。是時, 軍國草創,乾父喪,不得終制。及孝武立,天下初定,乾乃表請解職,行三年之禮。 詔聽解侍中,司空如故,封長樂郡公。
gān suī qiú tuì, bù wèi biàn jiàn cóng xǔ, jì qù nèi shì, cháo zhèng kōng guān, jū cháng yàng yàng. xiào wǔ jiāng èr yú shén wǔ, yù chéng cǐ fǔ zhī, yú huá lín yuán yàn bà, dú liú gān, wèi yuē: sī kōng yì shì zhōng liáng, jīn rì fù jiàn shū xiào. xiāng yǔ suī zé jūn chén, shí yì tóng xiōng dì, yí gòng lì méng yuē. lè bī zhī. gān yuē: chén yǐ shēn xǔ guó, hé gǎn yǒu èr? gān suī yǒu cǐ duì, rán fēi qí běn xīn, shì chū cāng zú, yòu bù wèi xiào wǔ biàn yǒu yì zhì, suì bù gù cí, yì bù qǐ shén wǔ. dì yǐ gān wèi chéng jǐ.
乾雖求退,不謂便見從許,既去內侍,朝政空關,居常怏怏。孝武將貳於神武, 欲乘此撫之,於華林園宴罷,獨留乾,謂曰:「司空弈世忠良,今日復建殊效。相 與雖則君臣,實義同兄弟,宜共立盟約。」勒逼之。乾曰:「臣以身許國,何敢有 二?」乾雖有此對,然非其本心,事出倉卒,又不謂孝武便有異志,遂不固辭,亦 不啟神武。帝以乾為誠己。
shí jìn yuán yǎng bù qǔ shāo zhì qiān rén, zhòu lìng yuán shì bì wáng sī zhèng yì hè bá yuè jì, yòu yǐ yuè xiōng shèng wèi jīng zhōu cì shǐ. gān wèi suǒ qīn yuē: nán jiāng zuò yǐ, huò bì jí wú. nǎi mì yǐ qǐ shén wǔ. shén wǔ zhào gān wèn zhī, gān yīn quàn shén wǔ shòu chán. shén wǔ yǐ xiù yǎn qí kǒu yuē: wù fù yán. jīn qǐ shū fù wèi shì zhōng, mén xià zhī shì, yī yǐ yǎng wěi. jí pín qǐng ér dì bù dá, gān jù biàn, qǐ shén wǔ, qiú wèi xú zhōu. nǎi yǐ gān wèi kāi fǔ yí tóng sān sī xú zhōu cì shǐ. jiāng xíng, dì wén qí yǔ shén wǔ yán, nù, shǐ wèi shén wǔ yuē: gāo gān yǔ zhèn sī méng, jīn fù fǎn fù. shén wǔ wén qí yǔ dì méng, yì è zhī, nǎi fēng qí qián hòu mì qǐ yǐ wén. dì duì shén wǔ shǐ jié gān. gān yuē: chén yǐ shēn fèng guó, yì jǐn zhōng zhēn. bì xià jì yǒu yì tú, gèng yán chén fǎn fù. yǐ pǐ fū jiā zhū, shàng huò nán miǎn, kuàng rén zhǔ tuī è, hé yǐ táo mìng? suǒ wèi yù jiā zhī zuì, qí wú cí hū! gōng dà shēn wēi, zì xī rán yě. ruò sǐ ér yǒu zhī, chà wú fù zhuāng dì. zhào suì cì sǐ yú mén xià shěng, nián sān shí qī. lín sǐ shí, wǔ wèi jiāng jūn yuán zhěng jiān xíng, wèi yuē: pō yǒu shū jí jiā rén hū? gān yuē: wú zhū dì fēn zhāng, gè zài yì chù, jīn rì zhī shì, xiǎng wú quán zhě. ér zi jì xiǎo, wèi yǒu suǒ shí, yì kǒng cháo qīng luǎn pò, fū yù hé yán! hòu shén wǔ tǎo hú sī chūn děng, wèi gāo áng yuē: ruò zǎo yòng sī kōng cè, qǐ yǒu jīn rì zhī jǔ? tiān píng chū, zèng tài shī lù shàng shū shì jì zhōu cì shǐ, shì yuē wén zhāo. yǐ zhǎng zi jì shū xí zǔ cì tóng lè chéng xiàn hóu, lìng dì èr zi lǚ ér xí gān jué.
時禁園養部曲稍至千人,驟令元士弼、王思政詣賀拔岳計,又以岳兄勝為荊州 刺史。乾謂所親曰:「難將作矣,禍必及吾。」乃密以啟神武。神武召乾問之,乾 因勸神武受禪。神武以袖掩其口曰:「勿復言。今啟叔復為侍中,門下之事,一以 仰委。」及頻請而帝不答,乾懼變,啟神武,求為徐州。乃以乾為開府儀同三司、 徐州刺史。將行,帝聞其與神武言,怒,使謂神武曰:「高乾與朕私盟,今復反覆。」 神武聞其與帝盟,亦惡之,乃封其前後密啟以聞。帝對神武使詰乾。乾曰:「臣以 身奉國,義盡忠貞。陛下既有異圖,更言臣反覆。以匹夫加諸,尚或難免,況人主 推惡,何以逃命?所謂欲加之罪,其無辭乎!功大身危,自昔然也。若死而有知, 差無負莊帝。」詔遂賜死於門下省,年三十七。臨死時,武衛將軍元整監刑,謂曰: 「頗有書及家人乎?」乾曰:「吾諸弟分張,各在異處,今日之事,想無全者。兒 子既小,未有所識,亦恐巢傾卵破,夫欲何言!」後神武討斛斯椿等,謂高昂曰: 「若早用司空策,豈有今日之舉?」天平初,贈太師、錄尚書事、冀州刺史,諡曰 文昭。以長子繼叔襲祖次同樂城縣侯,令第二子呂兒襲乾爵。
gān dì shèn, zì zhòng mì, pō shè wén shǐ, yǔ xiōng dì zhì shàng bù tóng, piān wèi fù suǒ ài. lì wèi cāng zhōu cì shǐ dōng nán dào héng tái shàng shū guāng zhōu cì shǐ, jiā biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī. shí tiān xià chū dìng, tīng shèn yǐ běn xiāng bù qǔ shù qiān zì suí. wèi zhèng yán kù, yòu zòng zuǒ yòu, lì rén kǔ zhī. gān sǐ, zhòng mì qì zhōu, jiāng guī shén wǔ. wǔ dì chì qīng zhōu duàn qí guī lù, shèn jiān xíng zhì jìn yáng. shén wǔ yǐ wèi dà xíng tái zuǒ chéng, zhuǎn shàng shū, dāng guān wú suǒ huí bì. lèi qiān yù shǐ zhōng wèi, xuǎn yòng yù shǐ, duō qí qīn qī xiāng lǘ, bù chēng cháo wàng, wén xiāng zòu lìng gǎi xuǎn yān.
乾弟慎,字仲密,頗涉文史,與兄弟志尚不同,偏為父所愛。歷位滄州刺史、 東南道行台尚書、光州刺史,加驃騎大將軍、儀同三司。時天下初定,聽慎以本鄉 部曲數千自隨。為政嚴酷,又縱左右,吏人苦之。乾死,仲密棄州,將歸神武。武 帝敕青州斷其歸路,慎間行至晉陽。神武以為大行台左丞,轉尚書,當官無所迴避。 累遷御史中尉,選用御史,多其親戚鄉閭,不稱朝望,文襄奏令改選焉。
shèn qián qī, lì bù láng zhōng cuī xiān mèi, wèi shèn qì. xiān shí wèi wén xiāng wěi rèn, nǎi wèi xiān gāo jià qí mèi, lǐ xī, qīn lín zhī. shèn hòu qī zhào jùn lǐ huī bó nǚ yě, yàn qiě huì, jiān shàn shū jì, gōng qí chéng. shèn zhī wèi cāng zhōu, shén zhòng shā mén xiǎn gōng, yè cháng yǔ, jiǔ bù qǐn. lǐ shì huàn zhī, gòu zhī yú shèn, suì bèi lā shā. wén xiāng wén qí měi, tiāo zhī, bù cóng, yī jǐn pò liè. lǐ yǐ gào shèn, shèn yóu shì jī hàn, qiě wèi xiān gòu jǐ, suì hǎn suǒ jiū hé, duō xíng zòng shě. shén wǔ xián zé zhī, mí bù zì ān. chū wèi běi yù zhōu cì shǐ, suì jù wǔ láo jiàng xī wèi.
慎前妻,吏部郎中崔暹妹,為慎棄。暹時為文襄委任,乃為暹高嫁其妹,禮夕, 親臨之。慎後妻趙郡李徽伯女也,艷且慧,兼善書記,工騎乘。慎之為滄州,甚重 沙門顯公,夜常語,久不寢。李氏患之,構之於慎,遂被拉殺。文襄聞其美,挑之, 不從,衣盡破裂。李以告慎,慎由是積憾,且謂暹構己,遂罕所糾劾,多行縱舍。 神武嫌責之,彌不自安。出為北豫州刺史,遂據武牢降西魏。
shèn xiān rù guān, zhōu wén lǜ zhòng dōng chū, bài yú máng shān, shèn qī zǐ jǐn jiàn qín. shén wǔ yǐ qí jiā xūn, qǐ shèn yī fáng pèi méi ér yǐ. zhòng mì qī nì kǒu xíng zhōng, wén xiāng shèng fú jiàn zhī, nǎi cóng yān. xī wèi yǐ shèn wèi shì zhōng sī tú, qiān tài wèi. shèn dì áng.
慎先入關,周文率眾東出,敗於芒山,慎妻子盡見禽。神武以其家勛,啟慎一 房配沒而已。仲密妻逆口行中,文襄盛服見之,乃從焉。西魏以慎為侍中、司徒, 遷太尉。慎弟昂。
áng zì áo cáo. qí mǔ zhāng shì, shǐ shēng yī nán èr suì, lìng bì wèi tāng, jiāng yù zhī. bì zhì ér qù, yǎng yuán xì jiě, yǐ ér tóu dǐng zhōng, yàn ér sǐ. zhāng shǐ jī xīn yú cūn wài, fù bì jí yuán fén shā zhī, yáng qí huī yú zhāng shuǐ, rán hòu kū zhī.
昂字敖曹。其母張氏,始生一男二歲,令婢為湯,將浴之。婢置而去,養猿系 解,以兒投鼎中,爓而死。張使積薪於村外,縛婢及猿焚殺之,揚其灰於漳水,然 後哭之。
áng xìng shì qí mǔ, yòu shí biàn yǒu zhuàng qì. jí zhǎng, chù tǎng, dǎn lì guò rén, lóng xī bào jǐng, zī tǐ xióng yì. qí fù wèi qiú yán shī, lìng jiā chuí tà. áng bù zūn shī xùn, zhuān shì chí chěng, měi yán: nán ér dāng héng xíng tiān xià, zì qǔ fù guì, shuí néng duān zuò dú shū, zuò lǎo bó shì yě? qí fù yuē: cǐ ér bù miè wú zú, dāng dà wú mén. yǐ qí áng cáng áo cáo, gù yǐ míng zì zhī.
昂性似其母,幼時便有壯氣。及長,俶儻,膽力過人,龍犀豹頸,姿體雄異。 其父為求嚴師,令加捶撻。昂不遵師訓,專事馳騁,每言:「男兒當橫行天下,自 取富貴,誰能端坐讀書,作老博士也?」其父曰:「此兒不滅吾族,當大吾門。」 以其昂藏敖曹,故以名字之。
shǎo yǔ xiōng gān shù wèi jié lüè, xiāng lǘ wèi zhī, wú gǎn wéi wǔ. xiōng gān qiú bó líng cuī shèng niàn nǚ wèi hūn, cuī shì bù xǔ. áng yǔ xiōng wǎng jié zhī, zhì nǚ cūn wài, wèi xiōng yuē: hé bù xíng lǐ? yú shì yě hé ér guī. gān jí áng děng bìng jié lüè, fù cì tóng cháng xì yù zhōng, wéi yù shè nǎi chū. cì tóng yǔ rén yuē: wú sì zǐ jiē wǔ yǎn, wǒ sǐ hòu qǐ yǒu rén yǔ wǒ yī qiāo tǔ xié? jí cì tóng sǐ, áng dà qǐ zhǒng. duì zhī yuē: lǎo gōng! zi shēng píng wèi bù dé yī qiāo tǔ, jīn bèi yā, jìng zhī wèi rén bù?
少與兄乾數為劫掠,鄉閭畏之,無敢違忤。兄乾求博陵崔聖念女為婚,崔氏不 許。昂與兄往劫之,置女村外,謂兄曰:「何不行禮?」於是野合而歸。乾及昂等 並劫掠,父次同常系獄中,唯遇赦乃出。次同語人曰:「吾四子皆五眼,我死後豈 有人與我一鍬土邪?」及次同死,昂大起冢。對之曰:「老公!子生平畏不得一鍬 土,今被壓,竟知為人不?」
áng yǐ jiàn yì chū, xiōng dì gòng jǔ bīng, jì ér fèng wèi zhuāng dì zhǐ sàn zhòng. réng chú tōng zhí sàn qí shì láng, fēng wǔ chéng xiàn bó. yǔ xiōng gān jù wèi ěr zhū róng suǒ chù, miǎn guī xiāng lǐ. yīn yǎng zhuàng shì, yòu xíng chāo lüè. róng wén è zhī, mì lìng cì shǐ yuán zhòng zōng yòu zhí áng, jí sòng jìn yáng. jí rù luò, jiāng áng zì suí, jìn yú tuó niú shǔ. jì ér róng sǐ, zhuāng dì jí yǐn jiàn láo miǎn zhī. shí ěr zhū shì lóng hái bī gōng què, dì qīn lín dà xià mén zhǐ huī chù fēn. áng jì miǎn léi xiè, bèi jiǎ héng gē, yǔ qí cóng zi zhǎng mìng, tuī fēng jìng jìn, suǒ xiàng pī mǐ. dì jí guān zhě, mò bù zhuàng zhī, jí chú zhí gé jiāng jūn, cì bó qiān pǐ. áng yǐ kòu nán shàng fán, nǎi qǐng hái běn xiāng zhāo jí bù qǔ, réng chú tōng zhí sàn qí cháng shì, jiā běi píng jiāng jūn.
昂以建義初,兄弟共舉兵,既而奉魏莊帝旨散眾。仍除通直散騎侍郎,封武城 縣伯。與兄乾俱為爾硃榮所黜,免歸鄉里。陰養壯士,又行抄掠。榮聞惡之,密令 刺史元仲宗誘執昂,即送晉陽。及入洛,將昂自隨,禁於駝牛署。既而榮死,莊帝 即引見勞勉之。時爾硃世隆還逼宮闕,帝親臨大夏門指麾處分。昂既免縲紲,被甲 橫戈,與其從子長命,推鋒徑進,所向披靡。帝及觀者,莫不壯之,即除直閣將軍, 賜帛千疋。昂以寇難尚繁,乃請還本鄉招集部曲,仍除通直散騎常侍,加北平將軍。
jí wén zhuāng dì jiàn hài, jīng shī bù shǒu, suì yǔ fù xiōng jù xìn dōu qǐ bīng. ěr zhū shì lóng cóng shū yīn zhōu cì shǐ yǔ shēng, lǜ wǔ qiān rén yǎn zhì lóng wěi bǎn. áng jiāng shí yú qí, bù huàn jiǎ ér chí zhī. gān chéng shǒu, shéng xià wǔ bǎi rén zhuī jiù, wèi jí ér áng yǐ jiāo bīng, yǔ shēng bài zǒu. áng mǎ shuò jué shì, zuǒ yòu wú bù yī dāng bǎi, shí rén bǐ zhī xiàng jí. shén wǔ zhì xìn dōu, kāi mén fèng yíng. áng shí zài wài lüè dì, wén zhī, yǐ gān wèi fù rén, yí yǐ bù qún. shén wǔ shǐ shì zǐ chéng yǐ zi sūn lǐ jiàn zhī, áng nǎi yǔ jù lái. hòu fèi dì lì, chú jì zhōu cì shǐ yǐ zhōng qí shēn. réng wèi dà dū dū, lǜ zhòng cóng shén wǔ pò ěr zhū zhào yú guǎng ā. yòu tǎo sì hú yú hán líng. áng zì lǐng xiāng rén bù qǔ wáng táo tāng dōng fāng lǎo děng sān qiān rén, shén wǔ jiāng gē xiān bēi bīng qiān yú rén gòng xiāng cān hé. duì yuē: áo cáo suǒ jiāng bù qǔ, liàn xí yǐ jiǔ, bù fán gèng pèi. shén wǔ cóng zhī. jí zhàn, shén wǔ jūn xiǎo què, zhào děng fāng chéng zhī. áng yǔ cài jùn yǐ qiān qí zì lì yuán chū, héng jī, zhào jūn dà bài. shì rì, wēi áng děng, shén wǔ jǐ dài. tài chāng chū, shǐ zhī jì zhōu. xún jiā shì zhōng kāi fǔ, jìn jué wèi hóu. jí xiōng gān bèi shā, nǎi jiāng shí yú qí bēn jìn yáng. shén wǔ xiàng luò yáng, lìng áng wèi qián qū. wǔ dì rù guān zhōng, áng lǜ wǔ bǎi qí bèi dào jiān xíng, zhì xiáo shǎn, bù jí ér hái. xún xíng yù zhōu cì shǐ. tiān píng chū, chú shì zhōng sī kōng gōng. áng yǐ xiōng gān hōng cǐ wèi, gù cí bù bài, zhuǎn sī tú gōng. hǎo zhe xiǎo mào, shì yīn chēng sī tú mào.
及聞莊帝見害,京師不守,遂與父兄據信都起兵。爾硃世隆從叔殷州刺史羽生, 率五千人掩至龍尾坂。昂將十餘騎,不擐甲而馳之。乾城守,繩下五百人追救,未 及而昂已交兵,羽生敗走。昂馬槊絕世,左右無不一當百,時人比之項籍。神武至 信都,開門奉迎。昂時在外略地,聞之,以乾為婦人,遺以布裙。神武使世子澄以 子孫禮見之,昂乃與俱來。後廢帝立,除冀州刺史以終其身。仍為大都督,率眾從 神武破爾硃兆於廣阿。又討四胡於韓陵。昂自領鄉人部曲王桃湯、東方老等三千人, 神武將割鮮卑兵千餘人共相參合。對曰:「敖曹所將部曲,練習已久,不煩更配。」 神武從之。及戰,神武軍小卻,兆等方乘之。昂與蔡俊以千騎自栗園出,橫擊,兆 軍大敗。是日,微昂等,神武幾殆。太昌初,始之冀州。尋加侍中、開府,進爵為 侯。及兄乾被殺,乃將十餘騎奔晉陽。神武向洛陽,令昂為前驅。武帝入關中,昂 率五百騎倍道兼行,至崤、陝,不及而還。尋行豫州刺史。天平初,除侍中、司空 公。昂以兄乾薨此位,固辭不拜,轉司徒公。好著小帽,世因稱司徒帽。
shén wǔ yǐ áng wèi xī nán dào dà dū dū, jìng qù shāng luò. áng dù hé jì hé bó yuē: hé bó, shuǐ zhōng zhī shén gāo áo cáo, dì shàng zhī hǔ. xíng jīng jūn suǒ, gù xiāng jué zuì. shí shān dào jùn zǔ, bā kòu shǒu xiǎn, áng zhuǎn dòu ér jìn, mò yǒu dāng fēng. suì kè shàng luò, huò xī wèi luò zhōu cì shǐ quán bìng jiāng shù shí rén, yù rù lán tián guān. huì dòu tài shī lì, shén wǔ zhào áng. áng bù rěn qì zhòng, lì zhàn quán jūn ér hái. shí áng wèi liú shǐ suǒ zhōng, chuàng shén, gù zuǒ yòu yuē: wú sǐ wú hèn, hèn bù jiàn jì shì zuò cì shǐ ěr! shén wǔ wén zhī, chí yì qǐ jì shì wèi jì zhōu cì shǐ.
神武以昂為西南道大都督,徑趣商、洛。昂度河祭河伯曰:「河伯,水中之神; 高敖曹,地上之虎。行經君所,故相決醉。」時山道峻阻,巴寇守險,昂轉斗而進, 莫有當鋒。遂克上洛,獲西魏洛州刺史泉GC並將數十人,欲入藍田關。會竇泰失 利,神武召昂。昂不忍棄眾,力戰全軍而還。時昂為流矢所中,創甚,顧左右曰: 「吾死無恨,恨不見季式作刺史耳!」神武聞之,馳驛啟季式為濟州刺史。
áng hái, fù wèi jūn sī dà dū dū, tǒng qī shí liù dū du, yǔ xíng tái hóu jǐng liàn bīng yú wǔ láo. yù shǐ zhōng wèi liú guì shí yì lǜ zhòng zài yān. áng yǔ běi yù zhōu cì shǐ zhèng yán zǔ wò shuò, guì zhào yán zǔ, áng bù shí qiǎn, jiā qí shǐ. shǐ zhě yuē: jiā shí yì, tuō shí nán. áng shǐ yǐ dāo jiù jiā wěn zhī, yuē: hé nán zhī yǒu? guì bù gǎn xiào. míng rì, guì yǔ áng zuò, wài bái hé yì fū duō nì sǐ. guì yuē: tóu qián jià hàn, suí zhī sǐ. áng nù, bá dāo zhuó guì. guì zǒu chū hái yíng, áng biàn míng gǔ huì bīng gōng zhī. hóu jǐng yǔ jì zhōu cì shǐ mò qí shòu luò jiě zhī nǎi zhǐ. shí xiān bēi gòng qīng zhōng huá cháo shì, wéi yì áng. shén wǔ měi shēn lìng sān jūn, cháng wèi xiān bēi yán áng ruò zài liè shí, zé wèi huá yán. áng cháng yì xiāng fǔ, yù zhí rù, mén zhě bù tīng, áng nù, yǐn gōng shè zhī. shén wǔ zhī ér bù zé. xìng hǎo wèi shī, yán shén lòu bǐ, shén wǔ měi róng zhī. yuán nián, jìn fēng jīng zhào jùn gōng, yǔ hóu jǐng děng tóng gōng dú gū xìn yú jīn yōng. yǔ zhōu wén dì zhàn, bài yú máng yīn, sǐ zhī.
昂還,復為軍司、大都督,統七十六都督,與行台侯景練兵於武牢。御史中尉 劉貴時亦率眾在焉。昂與北豫州刺史鄭嚴祖握槊,貴召嚴祖,昂不時遣,枷其使。 使者曰:「枷時易,脫時難。」昂使以刀就枷刎之,曰:「何難之有?」貴不敢校。 明日,貴與昂坐,外白河役夫多溺死。貴曰:「頭錢價漢,隨之死。」昂怒,拔刀 斫貴。貴走出還營,昂便鳴鼓會兵攻之。侯景與冀州刺史万俟受洛解之乃止。時鮮 卑共輕中華朝士,唯懌昂。神武每申令三軍,常為鮮卑言;昂若在列時,則為華言。 昂嘗詣相府,欲直入,門者不聽,昂怒,引弓射之。神武知而不責。性好為詩,言 甚陋鄙,神武每容之。元年,進封京兆郡公,與侯景等同攻獨孤信於金墉。與周文 帝戰,敗於芒陰,死之。
shì yì yě, áng shǐ nú jīng zhào hòu xī jūn. jīng zhào yú fù bì qiáng qǔ áng pèi dāo yǐ xíng, áng zhí shā zhī. jīng zhào yuē: sān dù jiù gōng dà jí, hé rěn yǐ xiǎo shì cì shā? qí yè, mèng jīng zhào yǐ xuè tú jǐ. wù ér nù, shǐ zhé qí èr jìng. shí liú táo bàng zài bó hǎi, yì mèng jīng zhào yán sù de lǐ, jiāng gōng fù zéi. táo bàng zhī áng bì sǐ, jù bēn yān. áng xīn qīng dí, jiàn qí gài yǐ líng zhèn, xī rén jǐn ruì gōng zhī, yī jūn jiē méi. áng qīng qí dōng zǒu hé yáng chéng, tài shǒu gāo yǒng luò xiān yǔ áng xì, bì mén bù shòu. áng yǎng hū qiú shéng, yòu bù dé, bá dāo chuān hé, wèi chè, ér zhuī bīng zhì. fú yú qiáo xià. zhuī zhě jiàn qí cóng nú chí jīn dài, wèn áng suǒ zài, nú shì zhī. áng fèn tóu yuē: lái, yǔ ěr kāi guó gōng! zhuī zhě zhǎn zhī yǐ qù. xiān shì, áng mèng wèi cǐ nú suǒ shā, yǐ gào lú wǔ, jiāng shā zhī. wǔ jiàn nǎi zhǐ, guǒ jí nán. shí nián sì shí bā. táo bàng huì sàng yú lù. shén wǔ wén zhī, rú sàng gān dǎn, zhàng yǒng luò èr bǎi. xī wèi shǎng zhǎn áng shǒu zhě bù juàn wàn duàn, suì suì shāo yǔ zhī, zhōu wáng yóu wèi chōng. zèng tài shī dà sī mǎ tài wèi gōng lù shàng shū shì jì zhōu cì shǐ, shì yuē zhōng wǔ. xī wèi xún guī áo cáo shǒu, yóu kě shí.
是役也,昂使奴京兆候西軍。京兆於傅婢強取昂佩刀以行,昂執殺之。京兆曰: 「三度救公大急,何忍以小事賜殺?」其夜,夢京兆以血塗己。寤而怒,使折其二 脛。時劉桃棒在勃海,亦夢京兆言訴得理,將公付賊。桃棒知昂必死,遽奔焉。昂 心輕敵,建旗蓋以陵陣,西人盡銳攻之,一軍皆沒。昂輕騎東走河陽城,太守高永 洛先與昂隙,閉門不受。昂仰呼求繩,又不得,拔刀穿闔,未徹,而追兵至。伏於 橋下。追者見其從奴持金帶,問昂所在,奴示之。昂奮頭曰:「來,與爾開國公!」 追者斬之以去。先是,昂夢為此奴所殺,以告盧武,將殺之。武諫乃止,果及難。 時年四十八。桃棒會喪於路。神武聞之,如喪肝膽,杖永洛二百。西魏賞斬昂首者 布絹萬段,歲歲稍與之,周亡猶未充。贈太師、大司馬、太尉公、錄尚書事、冀州 刺史,諡曰忠武。西魏尋歸敖曹首,猶可識。
xiān shì, yǒu què cháo yú tíng zhōng dì shàng, jiā rén guài zhī, jí qí shǒu hán zhì, zhì zhèng dāng cháo chù. zàng hòu, qí qī zhāng shì cháng jiàn áo cáo yè lái dàn qù, yǒu ruò shēng píng. bàng rén mò jiàn, wéi quǎn suí ér fèi zhī, suì yú nǎi jué. qí gù lì dōng fāng lǎo wèi nán yǎn zhōu cì shǐ, zhuī mù qí ēn, wèi lì cí miào. líng xiàng jì chéng, tóu shàng chè liè, gǎi ér gèng zuò, liè rú chū, jiàn zhě xián chēng shén yì.
先是,有鵲巢於庭中地上,家人怪之,及其首函至,置正當巢處。葬後,其妻 張氏常見敖曹夜來旦去,有若生平。傍人莫見,唯犬隨而吠之,歲余乃絕。其故吏 東方老為南兗州刺史,追慕其恩,為立祠廟。靈像既成,頭上坼裂,改而更作,裂 如初,見者咸稱神異。
zi tū qí sì, zǎo zú. wén xiāng fù qīn jiǎn áng zhū zi, yǐ dì sān zǐ dào é sì. huáng jiàn chū, zhuī fēng áng yǒng chāng wáng, yǐ dào é xí. wǔ píng mò, kāi fǔ yí tóng sān sī. rù zhōu, wèi yí tóng dà jiāng jūn. suí kāi huáng zhōng, zú yú huáng zhōu cì shǐ.
子突騎嗣,早卒。文襄復親簡昂諸子,以第三子道額嗣。皇建初,追封昂永昌 王,以道額襲。武平末,開府儀同三司。入周,為儀同大將軍。隋開皇中,卒於黃 州刺史。
áng dì jì shì, zì zi tōng, yì yǒu dǎn qì. tài chāng chū, lèi qiān shàng shí diǎn yù, xún jiā biāo qí dà jiāng jūn. tiān píng zhōng, wèi jì zhōu cì shǐ. jì shì xiōng dì guì shèng, bìng yǒu xūn yú shí, zì lǐng bù qǔ qiān yú rén, mǎ bā bǎi pǐ, yī jiǎ qì zhàng jiē bèi, gù néng zhuī dū jìng nèi zéi dào, duō zhì kè jié. shí pú yáng rén dù líng chūn děng, yòu yáng píng lù shū wén tú dǎng gè wèi luàn, jì shì bìng tǎo píng zhī. yǒu kè cháng wèi jì shì yuē: pú yáng yáng píng nǎi shì jī nèi, hé hū qiǎn sī jūn yuǎn zhàn? jì shì yuē: wǒ yǔ guó jiā tóng ān wēi, qǐ yǒu jiàn zéi bù tǎo zhī lǐ? ruò yǐ cǐ huò zuì, wú yì wú hèn.
昂弟季式,字子通,亦有膽氣。太昌初,累遷尚食典御,尋加驃騎大將軍。天 平中,為濟州刺史。季式兄弟貴盛,並有勛於時,自領部曲千餘人,馬八百疋,衣 甲器仗皆備,故能追督境內賊盜,多致克捷。時濮陽人杜靈椿等,又陽平路叔文徒 黨各為亂,季式並討平之。有客嘗謂季式曰:「濮陽、陽平乃是畿內,何忽遣私軍 遠戰?」季式曰:「我與國家同安危,豈有見賊不討之理?若以此獲罪,吾亦無恨。」
máng shān zhī bài, suǒ qīn bù qǔ qǐng jì shì bēn liáng. jì shì yuē: wú xiōng dì shòu guó hòu ēn, yǔ gāo wáng gòng dìng tiān xià, yī dàn qīng wēi ér wáng zhī, bù yì. shì yì yě, xiōng áng mò yān. xìng hé zhōng, xíng jìn zhōu shì. jiě zhōu, réng zhèn yǒng ān. jì shì xiōng shèn yǐ wǔ láo pàn, qiǎn xìn bào jì shì. jì shì bēn gào shén wǔ, shén wǔ dài zhī rú chū. wǔ dìng zhōng, chú shì zhōng, xún jiā jì zhōu dà zhōng zhèng dū du. yǐ qián hòu gōng, jiā yí tóng sān sī. tiān bǎo chū, fēng chéng shì xiàn zi. xún qiān tài cháng qīng. réng wèi dū du, suí sī tú pān lè zhēng jiāng huái jiān. wèi sī shǐ lè rén yú biān jìng jiāo yì, hái jīng, zuò bèi jìn zhǐ. xún shè zhī. sì nián xià, fā jū zú. zèng shì zhōng kāi fǔ yí tóng sān sī jì zhōu cì shǐ, shì yuē gōng mù.
芒山之敗,所親部曲請季式奔梁。季式曰:「吾兄弟受國厚恩,與高王共定天 下,一旦傾危而亡之,不義。」是役也,兄昂歿焉。興和中,行晉州事。解州,仍 鎮永安。季式兄慎以武牢叛,遣信報季式。季式奔告神武,神武待之如初。武定中, 除侍中,尋加冀州大中正、都督。以前後功,加儀同三司。天保初,封乘氏縣子。 尋遷太常卿。仍為都督,隨司徒潘樂征江、淮間。為私使樂人於邊境交易,還京, 坐被禁止。尋赦之。四年夏,發疽卒。贈侍中、開府儀同三司、冀州刺史,諡曰恭 穆。
jì shì háo lǜ hǎo jiǔ, yòu shì jǔ jiā xūn gōng, bù jū jiǎn jié. yǔ guāng zhōu cì shǐ lǐ yuán zhōng shēng píng yóu kuǎn. zài jì zhōu yè yǐn, yì yuán zhōng, kāi chéng mén, lìng zuǒ yòu chéng yì mǎ chí yī hú jiǔ wǎng guāng zhōu quàn zhī. cháo tíng zhī ér róng zhī. xiōng shèn pàn hòu, shǎo shí jiě zhí. huáng mén láng sī mǎ xiāo nán, zuǒ pú shè zi rú zhī zǐ, yòu shì shén wǔ xù, shì shèng dāng shí. yīn tuì shí xiá, xún jì shì, hān gē liú sù. dàn rì, zhòng mén bìng guān, xiāo nán gù qǐng qù. jì shì yuē: jūn yǐ dì shì xié wǒ xié? xiāo nán bài xiè qǐng chū, zhōng bù jiàn xǔ. jiǔ zhì, bù kěn yǐn. jì shì suǒ chē lún kuò xiāo nán jǐng, yòu gèng suǒ yī chē lún zì kuò jǐng, yǐn mǎn xiāng quàn. xiāo nán bù dé yǐ, xiào ér cóng zhī. fāng jù tuō chē lún, gèng liú yī xiǔ. jí xiāo nán chū, fāng jù yán zhī. wén xiāng fǔ zhèng, bái wèi dì, cì xiāo nán měi jiǔ shù shí, zhēn xiū shí yú, bìng lìng cháo shì yǔ jì shì qīn xiá zhě, jiù jì shì zhái yàn jí. qí bèi yōu yù rú cǐ.
季式豪率好酒,又恃舉家勛功,不拘檢節。與光州刺史李元忠生平游款。在濟 州夜飲,憶元忠,開城門,令左右乘驛馬持一壺酒往光州勸之。朝廷知而容之。兄 慎叛後,少時解職。黃門郎司馬消難,左僕射子如之子,又是神武婿,勢盛當時。 因退食暇,尋季式,酣歌留宿。旦日,重門並關,消難固請去。季式曰:「君以地 勢脅我邪?」消難拜謝請出,終不見許。酒至,不肯飲。季式索車輪括消難頸,又 更索一車輪自括頸,引滿相勸。消難不得已,笑而從之。方俱脫車輪,更留一宿。 及消難出,方具言之。文襄輔政,白魏帝,賜消難美酒數石,珍羞十輿,並令朝士 與季式親狎者,就季式宅宴集。其被優遇如此。
zì áng qǐ bīng, wèi yǔ yì zhě, yǒu hū yán zú liú guì zhēn liú zhǎng qiū dōng fāng lǎo liú shì róng chéng wǔ biāo hán yuàn shēng liú táo bàng. suí qí jiàn yì zhě, yǒu lǐ xī guāng liú shū zōng liú mèng hé děng. míng xiǎn kě zhī zhě, liè zhī hòu yún.
自昂起兵,為羽翼者,有呼延族、劉貴珍、劉長秋、東方老、劉士榮、成五彪、 韓願生、劉桃棒。隨其建義者,有李希光、劉叔宗、劉孟和等。名顯可知者,列之 後雲。
dōng fāng lǎo, ān dé gé rén, yǔ áng wèi bù qǔ. wén xuān shòu chán, fēng yáng píng xiàn bó, wèi nán yǎn zhōu cì shǐ. hòu yǔ xiāo guǐ děng dù jiāng, méi.
東方老,安德鬲人,與昂為部曲。文宣受禪,封陽平縣伯,位南兗州刺史。後 與蕭軌等度江,沒。
lǐ xī guāng, bó hǎi tiáo rén, chū suí gāo gān qǐ bīng, hòu wèi yí tóng sān sī yáng zhōu cì shǐ. wén xuān zé chén wǔ dì fèi xiāo míng, mìng yí tóng xiāo guǐ lǜ xī guāng dōng fāng lǎo péi yīng qǐ wáng jìng bǎo bù qí shù wàn, yǐ tiān bǎo qī nián sān yuè dù jiāng, xí kè shí tóu chéng. wǔ jiāng míng wèi xiàng móu, yīng qǐ yǐ shì zhōng wèi jūn sī, xiāo guǐ yǔ xī guāng bìng wèi dū du. jūn zhōng kàng lǐ, dòng bì guāi zhāng. dùn jūn dān yáng chéng xià, yù lín yǔ wǔ shí yú rì, gù zhì bài. jiāng zú jù sǐ, jūn shì dé hái zhě shí èr sān.
李希光,勃海蓚人,初隨高乾起兵,後位儀同三司、揚州刺史。文宣責陳武帝 廢蕭明,命儀同蕭軌率希光、東方老、裴英起、王敬寶步騎數萬,以天保七年三月 度江,襲克石頭城。五將名位相侔,英起以侍中為軍司,蕭軌與希光並為都督。軍 中抗禮,動必乖張。頓軍丹楊城下,遇霖雨五十餘日,故致敗。將卒俱死,軍士得 還者十二三。
liú shū zōng míng zuǎn, lè líng píng chāng rén, guī áng, wèi chē qí jiāng jūn zuǒ guāng lù dài fū.
劉叔宗名纂,樂陵平昌人,歸昂,位車騎將軍、左光祿大夫。
liú mèng hé míng xié, fú yáng ráo ān rén, jù zhòng fù áng xiōng dì, wèi zhōng dà chéng xiàng sī mǎ, zuò shì sǐ. qí yú bìng bù zhī suǒ zhōng yún.
劉孟和名協,浮陽饒安人,聚眾附昂兄弟,位終大丞相司馬,坐事死。其餘並 不知所終雲。
shén wǔ chū qǐ bīng, fàn yáng lú cáo yì yǐ yǒng lì chēng, wèi ěr zhū shì shǒu, jù jì. shén wǔ hòu lǐ zhào zhī, yǐ áng xiāng nǐ, yuē: yí lái, yǔ cóng shū wèi èr cáo. cáo yùn yuē: jiāng tián shè ér bǐ guó shì. suì lǜ qí tú zì jì rù hǎi dǎo. dé zhǎng rén gǔ, yǐ dú lóu wèi mǎ zào jìng zhǎng zhàng liù chǐ, yǐ wèi èr shuò. sòng qí yī yú shén wǔ, zhū jiāng mò néng yòng, wéi péng lè qiáng jǔ zhī. wèi jǐ, cáo yù jí, dòng shēng wén yú wài. wū yán hǎi shén wèi chóng, suì zú. qí tú wǔ bǎi rén jiē fú zhǎn shuāi, zàng bì qián sàn. cáo shēn zhǎng jiǔ chǐ, bìn miàn shén xióng, bì máo nì rú zhū liè, lì néng bá shù. xìng hóng yì fāng zhòng, cháng cóng kè yǎ fú, běi zhōu jìng yǎng zhī. cháng wò jí, yóu shēn zú yǐ jǔ èr rén. rú rú kòu fàn yáng, cáo dēng chéng shè zhī, shǐ chū sān bǎi bù, tóu gōng yú wài, qún lǔ mò néng wān, nǎi qù zhī. shí yǒu shā mén tán zàn, hào wèi shén lì, wéi cáo yǔ zhī jiǎo yān. tán zàn wén jiào shēng zé shèng.
神武初起兵,范陽盧曹亦以勇力稱,為爾硃氏守,據薊。神武厚禮召之,以昂 相擬,曰:「宜來,與從叔為二曹。」曹慍曰:「將田舍兒比國士。」遂率其徒自 薊入海島。得長人骨,以髑髏為馬皁;脛長丈六尺,以為二槊。送其一於神武,諸 將莫能用,唯彭樂強舉之。未幾,曹遇疾,恫聲聞於外。巫言海神為崇,遂卒。其 徒五百人皆服斬衰,葬畢潛散。曹身長九尺,鬢面甚雄,臂毛逆如豬鬣,力能拔樹。 性弘毅方重,常從客雅服,北州敬仰之。嘗臥疾,猶申足以舉二人。蠕蠕寇范陽, 曹登城射之,矢出三百步,投弓於外,群虜莫能彎,乃去之。時有沙門曇贊,號為 神力,唯曹與之角焉。曇贊聞叫聲則勝。
lùn yuē: gāo yǔn jiàn wēi huò zhī jī, kàng léi diàn zhī qì, chù sǐ yí rán, wàng shēn jì nán, zú wù míng zhǔ, bǎo jǐ quán míng. zì fēi tǐ lín zhī mìng, jiàn zhāo qióng dá, yì hé néng ruò cǐ. yí guāng chǒng sì shì, zhōng xiǎng bǎi líng. yǒu wèi yǐ lái, sī rén ér yǐ. sēng yù yì yòng yǒu wén, yù xiū zhī yì. shì lǐ tān ér wú dào, néng wú jí hū? zǐ jí xué yè yōu dào, zhī míng qián shì, rú jùn zhī fēng, mén jiù bù yǔn. dé zhèng shòu zhōng zhī jì, qì xié luàn chén, suī zhōng yín nüè, ér míng yì mào yǐ! gān yōng xiōng dì, bù jiē chǐ tǔ zhī zī, fèn bì hé shuò, zì zhì qín wáng zhī jǔ, shén wǔ yīn zhī, yǐ chéng bà yè. dàn yǐ fēi yǐng chuān yuán cóng, yì fēng pèi gù rén, fù xīn zhī jì, yǒu suǒ wèi yǔn. lù qí qǐ shū, jiǎ shǒu tiān zhū, wǎng làn zhī jí, mò huò guò cǐ. áng zhī dǎn lì, qì guān wàn fū, hán líng zhī xià, fēng fēi diàn jī. rán zé qí shì yuán gōng, yī mén ér yǐ. qí yú tuō ér yì chàng, yì zú chēng yún.
論曰:高允踐危禍之機,抗雷電之氣,處死夷然,忘身濟難,卒悟明主,保己 全名。自非體鄰知命,鑒昭窮達,亦何能若此。宜光寵四世,終享百齡。有魏以來, 斯人而已。僧裕藝用有聞,聿修之義。世禮貪而無道,能無及乎?子集學業優道, 知名前世,儒俊之風,門舊不殞。德正受終之際,契協亂臣,雖鍾淫虐,而名亦茂 矣!乾邕兄弟,不階尺土之資,奮臂河朔,自致勤王之舉,神武因之,以成霸業。 但以非潁川元從,異豐沛故人,腹心之寄,有所未允。露其啟疏,假手天誅,枉濫 之極,莫或過此。昂之膽力,氣冠萬夫,韓陵之下,風飛電擊。然則齊氏元功,一 門而已。其餘托而義唱,亦足稱雲。