shèng rén chún shì tiān lǐ, hé xià wú qiàn quē chù, hún rán wú biàn dòng, chè nèi wài běn mò jiē shì shí, wǔ yī háo zhī wàng. bù dài sī ér zì dé, cǐ shēng zhī yě. bù dài miǎn ér zì zhōng, cǐ ān xíng yě. qiě rú rén xíng lù, xū shì zhào guǎn fāng xíng chū lù zhōng, bù rán zé cuō xiàng biān qù. shèng rén rú bù kàn lù, zì rán zài lù zhōng tóng háng, suǒ wèi cóng róng wú bù zhōng dào, cǐ tiān yì yě. tōng shū chéng zé wú shì yǐ zhù
聖人純是天理，合下無欠缺處，渾然無變動，徹內外本末皆是實，舞一毫之妄。不待思而自得，此生知也。不待勉而自中，此安行也。且如人行路，須是照管方行出路中，不然則蹉向邊去。聖人如不看路，自然在路中同行，所謂「從容無不中道」，此天意也。（通書「誠則無事矣」注）
fán wù yī sè, wèi zhī chún yě. cǐ zhù tōng shū chún qí xīn jù
凡物一色，謂之純也。（此注通書「純其心」句）
yī zhě, shì biǎo guǒ jù yī, chún chè wú èr. shǎo yǒu xiān háo sī yù, biàn èr yǐ. nèi yī zé jìng xū, wài yī zé dòng zhí, ér míng tōng gōng pǔ zé yòu wú shí bù yī yě. yī zhě, cǐ xīn hún rán tài jí zhī tǐ. wú yù zhě, xīn tǐ cuì rán wú jí zhī zhēn. jìng xū zhě, tǐ zhī wèi fā. huò rán jué wú yī wù zhī zá, yīn zhī xìng yě. dòng zhí zhě, yòng zhī liú xíng, tǎn rán yóu zhōng dào ér chū, yáng zhī qíng yě. tōng shū zhì xué zhāng zhù
一者，是表裹俱一，純徹無二。少有纖毫私慾，便二矣。內一則靜虛，外一則動直，而明通公溥則又無時不一也。一者，此心渾然太極之體。無欲者，心體粹然無極之真。靜虛者，體之未發。豁然絕無一物之雜，陰之性也。動直者，用之流行，坦然由中道而出，陽之情也。（通書志學章注）
míng dào cǐ yī duàn shuō huà, nǎi dì wèi gāo zhě, zhī shì, xué zhe qǔ cǐ shén yuǎn. zài xué zhě, gōng fū, zhǐ cóng kè jǐ fù lǐ rù wèi zuì yào. cǐ gōng fū chè shàng chè xià, wú suǒ bù yí. wèn: wù zì shì rén wù shì shì wù? yuē: rén zhě, yǔ wù tóng tǐ, zhǐ shì yán qí lǐ zhī yī ěr. rén wù yǔ shì wù fēi pàn rán jué yì, shì wù zhǐ zì rén wù ér chū, fán jǐ yǔ rén wù jiē, fāng yǒu xǔ duō shì wù chū lái. ruò yú jǐ dú lì shí, chū wú shén duō shì, cǐ wù shì jiē kě yǐ bāo yán. suǒ wèi dìng wán bèi yán cǐ tǐ zhě, yì zhǐ shì yán qí lǐ zhī yī ěr. cǐ zhù chéng zǐ lùn xī míng yǔ
明道此一段說話，乃地位高者，之事，學着取此甚遠。在學者，工夫，只從「克己復禮」入為最要。此工夫徹上徹下，無所不宜。問：物字是人物是事物？曰：「仁者，與物同體」，只是言其理之一爾。人物與事物非判然絕異，事物只自人物而出，凡己與人物接，方有許多事物出來。若於己獨立時，初無甚多事，此物事皆可以包言。所謂「訂頑備言此體」者，亦只是言其理之一爾。（此注程子論西銘語）
