strong jiè yíng dì qī strong
誡盈第七
fū jūn zhě, jiǎn yǐ yǎng xìng, jìng yǐ xiū shēn. jiǎn zé rén bù láo, jìng zé xià bù rǎo. rén láo zé yuàn qǐ, xià rǎo zé zhèng guāi. rén zhǔ hào qí jì yín shēng zhì niǎo měng shòu, yóu xìng wú dù, tián liè bù shí. rú cǐ zé yáo yì fán, yáo yì fán zé rén lì jié, rén lì jié zé nóng sāng fèi yān. rén zhǔ hào gāo tái shēn chí, diāo zhuó kè lòu, zhū yù zhēn wán, fǔ fú chī xì. rú cǐ zé fù liǎn zhòng, fù liǎn zhòng zé rén cái guì, rén cái guì zé jī hán zhī huàn shēng yān. luàn shì zhī jūn, jí qí jiāo shē, zì qí shì yù. tǔ mù yī tí xiù, ér rén shù hè bù quán quǎn mǎ yàn chú huàn, ér rén zāo kāng bù zú. gù rén shén yuàn fèn, shàng xià guāi lí, yì lè wèi zhōng, qīng wēi yǐ zhì. cǐ jiāo shē zhī jì yě.
夫君者,儉以養性,靜以修身。儉則人不勞,靜則下不擾。人勞則怨起,下擾則政乖。人主好奇技淫聲、鷙鳥猛獸,游幸無度,田獵不時。如此則徭役煩,徭役煩則人力竭,人力竭則農桑廢焉。人主好高台深池,雕琢刻鏤,珠玉珍玩,黼黻絺綌。如此則賦斂重,賦斂重則人財匱,人財匱則饑寒之患生焉。亂世之君,極其驕奢,恣其嗜欲。土木衣緹繡,而人裋褐不全;犬馬厭芻豢,而人糟糠不足。故人神怨憤,上下乖離,佚樂未終,傾危已至。此驕奢之忌也。
strong chóng jiǎn dì bā strong
崇儉第八
fū shèng shì zhī jūn, cún hū jié jiǎn. fù guì guǎng dà, shǒu zhī yǐ yuē ruì zhì cōng míng, shǒu zhī yǐ yú. bù yǐ shēn zūn ér jiāo rén, bù yǐ dé hòu ér jīn wù. máo cí bù jiǎn, cǎi chuán bù zhuó, zhōu chē bù shì, yī fú wú wén, tǔ jiē bù chóng, dà gēng bù hé. fēi zēng róng ér è wèi, nǎi chù báo ér xíng jiǎn. gù fēng chún sú pǔ, bǐ wū kě fēng. cǐ jié jiǎn zhī dé yě. sī èr zhě, róng rǔ zhī duān.
夫聖世之君,存乎節儉。富貴廣大,守之以約;睿智聰明,守之以愚。不以身尊而驕人,不以德厚而矜物。茅茨不剪,采椽不斫,舟車不飾,衣服無文,土階不崇,大羹不和。非憎榮而惡味,乃處薄而行儉。故風淳俗朴,比屋可封。此節儉之德也。斯二者,榮辱之端。
shē jiǎn yóu rén, ān wēi zài jǐ. wǔ guān jìn bì, zé jiā mìng yuǎn yíng qiān yù nèi gōng, zé xiōng yuán wài fā. shì yǐ dān guì bào dù, zhōng cuī yào yuè zhī fāng zhū huǒ hán yān, suì yù líng yún zhī yàn. yǐ shì zhī jiāo chū yú zhì, bù jié zé zhì qīng yù shēng yú shēn, bù è zé shēn sàng. gù jié zhòu sì qíng ér huò jié, yáo shùn yuē jǐ ér fú yán, kě bù wù hū?
奢儉由人,安危在己。五關近閉,則嘉命遠盈;千欲內攻,則凶源外發。是以丹桂抱蠹,終摧曜月之芳;朱火含煙,遂郁凌雲之焰。以是知驕出於志,不節則志傾;欲生於身,不遏則身喪。故桀紂肆情而禍結,堯舜約己而福延,可不務乎?
strong shǎng fá dì jiǔ strong
賞罰第九
fū tiān zhī yù wù, yóu jūn zhī yù zhòng. tiān yǐ hán shǔ wèi dé, jūn yǐ rén ài wèi xīn. hán shǔ jì diào, zé shí wú jí yì fēng yǔ bù jié, zé suì yǒu jī hán. rén ài xià shī, zé rén bù diāo bì jiào lìng shī dù, zé zhèng yǒu guāi wéi. fáng qí hài yuán zhě, shǐ mín bù fàn qí fǎ kāi qí lì běn zhě, shǐ mín gè wù qí yè. xiǎn fá yǐ wēi zhī, míng shǎng yǐ huà zhī. wēi lì zé è zhě jù, huà xíng zé shàn zhě quàn. shì jǐ ér fáng yú dào, bù jiā lù yān nì jǐ ér biàn yú guó, bù shī xíng yān. gù shǎng zhě bù dé jūn, gōng zhī suǒ zhì yě fá zhě bù yuàn shàng, zuì zhī suǒ dāng yě. gù shū yuē: wú piān wú dǎng, wáng dào dàng dàng. cǐ shǎng fá zhī quán yě.
夫天之育物,猶君之御眾。天以寒暑為德,君以仁愛為心。寒暑既調, 則時無疾疫;風雨不節,則歲有饑寒。仁愛下施,則人不凋弊;教令失度, 則政有乖違。防其害源者,使民不犯其法;開其利本者,使民各務其業。顯罰以威之,明賞以化之。威立則惡者懼,化行則善者勸。適己而妨於道,不加祿焉;逆己而便於國,不施刑焉。故賞者不德君,功之所致也;罰者不怨上,罪之所當也。故《書》曰:無偏無黨,王道蕩蕩。此賞罰之權也。