shèng rén chún shì tiān lǐ, hé xià wú qiàn quē chù, hún rán wú biàn dòng, chè nèi wài běn mò jiē shì shí, wǔ yī háo zhī wàng. bù dài sī ér zì dé, cǐ shēng zhī yě. bù dài miǎn ér zì zhōng, cǐ ān xíng yě. qiě rú rén xíng lù, xū shì zhào guǎn fāng xíng chū lù zhōng, bù rán zé cuō xiàng biān qù. shèng rén rú bù kàn lù, zì rán zài lù zhōng tóng háng, suǒ wèi" cóng róng wú bù zhōng dào", cǐ tiān yì yě. tōng shū" chéng zé wú shì yǐ" zhù
圣人纯是天理，合下无欠缺处，浑然无变动，彻内外本末皆是实，舞一毫之妄。不待思而自得，此生知也。不待勉而自中，此安行也。且如人行路，须是照管方行出路中，不然则蹉向边去。圣人如不看路，自然在路中同行，所谓“从容无不中道”，此天意也。（通书“诚则无事矣”注）
fán wù yī sè, wèi zhī chún yě. cǐ zhù tōng shū" chún qí xīn" jù
凡物一色，谓之纯也。（此注通书“纯其心”句）
yī zhě, shì biǎo guǒ jù yī, chún chè wú èr. shǎo yǒu xiān háo sī yù, biàn èr yǐ. nèi yī zé jìng xū, wài yī zé dòng zhí, ér míng tōng gōng pǔ zé yòu wú shí bù yī yě. yī zhě, cǐ xīn hún rán tài jí zhī tǐ. wú yù zhě, xīn tǐ cuì rán wú jí zhī zhēn. jìng xū zhě, tǐ zhī wèi fā. huò rán jué wú yī wù zhī zá, yīn zhī xìng yě. dòng zhí zhě, yòng zhī liú xíng, tǎn rán yóu zhōng dào ér chū, yáng zhī qíng yě. tōng shū zhì xué zhāng zhù
一者，是表裹俱一，纯彻无二。少有纤毫私欲，便二矣。内一则静虚，外一则动直，而明通公溥则又无时不一也。一者，此心浑然太极之体。无欲者，心体粹然无极之真。静虚者，体之未发。豁然绝无一物之杂，阴之性也。动直者，用之流行，坦然由中道而出，阳之情也。（通书志学章注）
míng dào cǐ yī duàn shuō huà, nǎi dì wèi gāo zhě, zhī shì, xué zhe qǔ cǐ shén yuǎn. zài xué zhě, gōng fū, zhī cóng" kè jǐ fù lǐ" rù wèi zuì yào. cǐ gōng fū chè shàng chè xià, wú suǒ bù yí. wèn: wù zì shì rén wù shì shì wù? yuē:" rén zhě, yǔ wù tóng tǐ", zhǐ shì yán qí lǐ zhī yī ěr. rén wù yǔ shì wù fēi pàn rán jué yì, shì wù zhǐ zì rén wù ér chū, fán jǐ yú rén wù jiē, fāng yǒu xǔ duō shì wù chū lái. ruò yú jǐ dú lì shí, chū wú shén duō shì, cǐ wù shì jiē kě yǐ bāo yán. suǒ wèi" dìng wán bèi yán cǐ tǐ" zhě, yì zhǐ shì yán qí lǐ zhī yī ěr. cǐ zhù chéng zǐ lùn xī míng yǔ
明道此一段说话，乃地位高者，之事，学着取此甚远。在学者，工夫，只从“克己复礼”入为最要。此工夫彻上彻下，无所不宜。问：物字是人物是事物？曰：“仁者，与物同体”，只是言其理之一尔。人物与事物非判然绝异，事物只自人物而出，凡己与人物接，方有许多事物出来。若于己独立时，初无甚多事，此物事皆可以包言。所谓“订顽备言此体”者，亦只是言其理之一尔。（此注程子论西铭语）
