yī zhī shì zhè gè dào lǐ quán tǐ hún lún yī dà běn chù, guàn shì zhè yī lǐ liú chū qù, guàn chuàn hū wàn shì wàn wù zhī jiān. shèng rén zhī xīn, quán tǐ hún lún zhǐ shì yī lǐ, zhè shì yī gè dà běn chù. cóng zhè dà běn zhōng liú chū jiàn yú yòng, zài jūn chén zé wèi yì, zài fù zǐ zé wèi rén, zài xiōng dì zé wèi yǒu, zài fū fù zé wèi bié, zài péng yǒu zé wèi xìn. yòu fēn ér yán zhī, zài fù zé wèi cí, zài zi zé wèi xiào, zài jūn zé wèi rén, zài chén zé wèi jìng. yòu xiān xī ér yán zhī, wèi shì zhī míng tīng zhī cōng sè zhī wēn mào zhī gōng, fán sān qiān sān bǎi zhī yí, dòng róng zhōu xuán zhī lǐ. yòu rú xiāng dǎng zhī tiáo mù, rú jiàn miǎn zhě yǔ gǔ zhě bì yǐ mào rú huò shì huò zhǐ huò jiǔ huò sù huò wēn ér lì huò gōng ér ān huò wèi jū chù zhī gōng huò wèi zhí shì zhī jìng, fán rì yòng jiān wēi ér sǎ sǎo yīng duì jìn tuì, dà ér cān tiān dì zàn huà yù, fán bǎi xíng wàn shàn, qiān tiáo wàn xù, wú fēi cǐ yī dà běn liú xíng guàn chuàn.
一隻是這個道理全體渾淪一大本處，貫是這一理流出去，貫串乎萬事萬物之間。聖人之心，全體渾淪只是一理，這是一個大本處。從這大本中流出見於用，在君臣則為義，在父子則為仁，在兄弟則為友，在夫婦則為別，在朋友則為信。又分而言之，在父則為慈，在子則為孝，在君則為仁，在臣則為敬。又纖悉而言之，為視之明、聽之聰、色之溫、貌之恭，凡三千三百之儀，動容周旋之禮。又如鄉黨之條目，如見冕者與瞽者必以貌、如或仕或止、或久或速、或溫而厲或恭而安、或為居處之恭、或為執事之敬，凡日用間微而灑掃應對進退，大而參天地贊化育，凡百行萬善，千條萬緒，無非此一大本流行貫串。

zì qí hún lún yī lǐ ér yán, wàn lǐ wú bù sēn rán jù bèi. zì qí wàn lǐ zhe jiàn ér yán, yòu wú fēi jí cǐ yī lǐ yě. yī suǒ yǐ guàn hū wàn, ér wàn wú bù běn hū yī.
自其渾淪一理而言，萬理無不森然具備。自其萬理著見而言，又無非即此一理也。一所以貫乎萬，而萬無不本乎一。

yī guàn shì tiān dào yī yǐ guàn zhī, shèng rén cǐ yǔ xiàng zēng zǐ shuō dé shén qīn qiè. zēng zǐ zhōng shù, jí suǒ yǐ xíng róng cǐ yī guàn, jiè rén dào zhī shí yǐ fā míng tiān dào zhī miào, yóu wèi què dìng qiè shí. gài zhōng jí shì yī, shù jí shì guàn. fū jǐn jǐ zhī xīn zhēn shí wú wàng, zé cǐ xīn hún lún shì yī gè tiān lǐ, jí cǐ biàn shì dà běn chù, hé wù bù jù yú cǐ. yóu shì ér chóu zuò yīng jiē, sàn wèi wàn shì, nà gè shì bù cóng zhè xīn zuò qù? nà gè dào lǐ bù cóng zhè lǐ fā chū? jí cǐ biàn jiàn yī guàn chù. gù zēng zǐ zhī shuō, yú lǐ yóu wèi què dìng qiè shí, yú shèng rén zhī yùn yóu wèi gāi jǐn, ér yú xué zhě yóu wèi yǒu lì. qí jìn dào rù dé, yǒu kě yī jù shí xià shǒu chù.
一貫是天道一以貫之，聖人此語向曾子說得甚親切。曾子忠恕，即所以形容此一貫，借人道之實以發明天道之妙，尤為確定切實。蓋忠即是一，恕即是貫。夫盡己之心真實無妄，則此心渾淪是一個天理，即此便是大本處，何物不具於此。由是而酬酢應接，散為萬事，那個事不從這心做去？那個道理不從這裡發出？即此便見一貫處。故曾子之說，於理尤為確定切實，於聖人之蘊尤為該盡，而於學者尤為有力。其進道入德，有可依據實下手處。

zài xué zhě zuò gōng fu, bù kě liè jìn. nà suǒ wèi yī, zhǐ dāng zhuān cóng shì. qí suǒ wèi guàn, fán rì yòng jiān qiān tiáo wàn xù, gè yī yī jīng chá qí lǐ zhī suǒ yǐ rán, ér shí jiàn qí shì zhī suǒ dāng rán, rán hòu hé wàn lǐ wèi yī lǐ. ér shèng rén hún lún tài jí zhī quán tǐ, zì cǐ kě yǐ shàng dá yǐ.
在學者做工夫，不可躐進。那所謂一，只當專從事。其所謂貫，凡日用間千條萬緒，各一一精察其理之所以然，而實踐其事之所當然，然後合萬理為一理。而聖人渾淪太極之全體，自此可以上達矣。

tiān zhǐ shì yī yuán zhī qì liú xíng bù xī rú cǐ, jí zhè biàn shì dà běn, biàn shì tài jí. wàn wù cóng zhè zhōng liú chū qù, huò xiān huò hóng, huò gāo huò xià, huò fēi huò qián, huò dòng huò zhí, wú bù gè dé qí suǒ yù, gè jù yī tài jí qù, gè gè gè zú, wú yǒu qiàn quē. yì bú shì tiān zhú yī qù zhuāng diǎn, jiē zì rán ér rán cóng dà běn zhōng liú chū lái. cǐ biàn shì tiān zhī yī guàn chù.
天只是一元之氣流行不息如此，即這便是大本，便是太極。萬物從這中流出去，或纖或洪，或高或下，或飛或潛，或動或植，無不各得其所欲，各具一太極去，個個各足，無有欠缺。亦不是天逐一去妝點，皆自然而然從大本中流出來。此便是天之一貫處。