fán zhì chá, shèn wù yú fēng jìn jiān zhì, biāo yàn rú zuān, shǐ liáng yán bù jūn. chí yǐ bī huǒ, lǚ qí fān zhèng, hòu pào chū péi lǒu zhuàng xiā bèi, rán hòu qù huǒ wǔ cùn. juǎn ér shū, zé běn qí shǐ, yòu zhì zhī. ruò huǒ gàn zhě, yǐ qì shú zhǐ rì gàn zhě, yǐ róu zhǐ.
凡炙茶,慎勿於風燼間炙,熛焰如鑽,使涼炎不均。持以逼火,屢其翻正,候炮出培塿狀蝦背,然後去火五寸。卷而舒,則本其始,又炙之。若火干者,以氣熟止;日干者,以柔止。
qí shǐ, ruò chá zhī zhì nèn zhě, zhēng bà rè dǎo, yè làn ér yá sǔn cún yān. jiǎ yǐ lì zhě, chí qiān jūn chǔ yì bù zhī làn, rú qī kē zhū, zhuàng shì jiē zhī, bù néng zhù qí zhǐ. jí jiù, zé shì wú ráng gǔ yě. zhì zhī, zé qí jié ruò ní ní rú yīng ér zhī bì ěr. jì ér, chéng rè yòng zhǐ náng zhù zhī, jīng huá zhī qì wú suǒ sàn yuè, hòu hán mò zhī. yuán zhù: mò zhī shàng zhě, qí xiè rú xì mǐ mò zhī xià zhě, qí xiè rú líng jiǎo.
其始,若茶之至嫩者,蒸罷熱搗,葉爛而芽筍存焉。假以力者,持千鈞杵亦不之爛,如漆科珠,壯士接之,不能駐其指。及就,則似無穰骨也。炙之,則其節若倪倪如嬰兒之臂耳。既而,承熱用紙囊貯之,精華之氣無所散越,候寒末之。[原註:末之上者,其屑如細米;末之下者,其屑如菱角。]
qí huǒ, yòng tàn, cì yòng jìn xīn. yuán zhù: wèi sāng huái tóng lì zhī lèi yě. qí tàn céng jīng fán zhì wèi shān nì suǒ jí, jí gāo mù bài qì, bù yòng zhī. yuán zhù: gāo mù, wèi bǎi sōng guì yě. bài qì, wèi xiǔ fèi qì yě. gǔ rén yǒu láo xīn zhī wèi, xìn zāi!
其火,用炭,次用勁薪。[原註:謂桑、槐、桐、櫪之類也。]其炭曾經燔炙為膻膩所及,及膏木、敗器,不用之。[原註:膏木,謂柏、松、檜也。敗器,謂朽廢器也。]古人有勞薪之味,信哉!
qí shuǐ, yòng shān shuǐ shàng, jiāng shuǐ zhōng, jǐng shuǐ xià. yuán zhù: chuǎn fù suǒ wèi shuǐ zé mín fāng zhī zhù, yì bǐ qīng liú. qí shān shuǐ jiǎn rǔ quán shí chí màn liú zhě shàng qí pù yǒng tuān shù, wù shí zhī. jiǔ shí, lìng rén yǒu jǐng jí. yòu shuǐ liú yú shān gǔ zhě, chéng jìn bù xiè, zì huǒ tiān zhì shuāng jiāo yǐ qián, huò qián lóng xù dú yú qí jiān, yǐn zhě kě jué zhī, yǐ liú qí è, shǐ xīn quán juān juān rán, zhuó zhī. qí jiāng shuǐ, qǔ qù rén yuǎn zhě. jǐng, qǔ jí duō zhě.
其水,用山水上,江水中,井水下。[原註:《荈賦》所謂「水則岷方之注,挹彼清流。」]其山水揀乳泉、石池漫流者上;其瀑涌湍漱,勿食之。久食,令人有頸疾。又水流於山谷者,澄浸不泄,自火天至霜郊以前,或潛龍蓄毒於其間,飲者可決之,以流其惡,使新泉涓涓然,酌之。其江水,取去人遠者。井,取汲多者。
qí fèi, rú yú mù, wēi yǒu shēng, wèi yī fèi yuán biān rú yǒng quán lián zhū, wèi èr fèi téng bō gǔ làng, wèi sān fèi, yǐ shàng, shuǐ lǎo, bù kě shí yě. chū fèi, zé shuǐ hé liàng, diào zhī yǐ yán wèi, wèi qì qí chuài yú, yuán zhù: chuài, cháng yě, shì shuì fǎn, yòu shì yuè fǎn. wú nǎi lǔ yǎo lǔ jiān ér zhōng qí yī wèi hū, yuán zhù: lǔ yǎo, gǔ zàn fǎn. lǔ jiān, tǔ làn fǎn. wú wèi yě. dì èr fèi, chū shuǐ yī piáo, yǐ zhú huán jī tāng xīn, zé liàng mò dāng zhōng xīn ér xià. yǒu qǐng, shì ruò bēn tāo jiàn mò, yǐ suǒ chū shuǐ zhǐ zhī, ér yù qí huá yě.
其沸,如魚目,微有聲,為一沸;緣邊如湧泉連珠,為二沸;騰波鼓浪,為三沸,已上,水老,不可食也。初沸,則水合量,調之以鹽味,謂棄其啜余,[原註:啜,嘗也,市稅反,又市悅反。]無乃[鹵舀][鹵監]而鍾其一味乎,[原註:[鹵舀],古暫反。[鹵監],吐濫反。無味也。]第二沸,出水一瓢,以竹環激湯心,則量末當中心而下。有頃,勢若奔濤濺沫,以所出水止之,而育其華也。
fán zhuó zhì zhū wǎn, lìng mò bō jūn. yuán zhù: zì shū bìng běn cǎo: mò bō, jūn míng mò yě. bō pú hù fǎn. mò bō, tāng zhī huá yě. huá zhī báo zhě yuē mò, hòu zhě yuē bō, qīng xì zhě yuē huā, huā, rú zǎo huā piāo piāo rán yú huán chí zhī shàng yòu rú huí tán qū zhǔ qīng píng zhī shǐ shēng yòu rú qíng tiān shuǎng lǎng, yǒu fú yún lín rán. qí mò zhě, ruò lǜ qián fú yú shuǐ méi yòu rú jú yīng duò yú zūn zǔ zhī zhōng. bō zhě, yǐ zǐ zhǔ zhī, jí fèi, zé zhòng huá lèi mò, pó pó rán ruò jī xuě ěr. chuǎn fù suǒ wèi huàn rú jī xuě, yè ruò chūn fū, yǒu zhī.
凡酌至諸碗,令沫餑均。[原註:字書並《本草》:「沫、餑,均茗沫也。」餑蒲笏反。]沫餑,湯之華也。華之薄者曰沫,厚者曰餑,輕細者曰花,花,如棗花漂漂然於環池之上;又如回潭曲渚青萍之始生;又如晴天爽朗,有浮雲鱗然。其沫者,若綠錢浮於水湄;又如菊英墮於樽俎之中。餑者,以滓煮之,及沸,則重華累沫,皤皤然若積雪耳。《荈賦》所謂「煥如積雪,燁若春荂,有之。
dì yī zhǔ fèi shuǐ, qì qí mò shàng yǒu shuǐ mó rú hēi yún mǔ, yǐn zhī zé qí wèi bù zhèng. qí dì yī zhě wèi juàn yǒng, yuán zhù: xú xiàn quán xiàn èr fǎn. zhì měi zhě yuē juàn yǒng. juàn, wèi yě. yǒng, zhǎng yě. shǐ zhǎng yuē juàn yǒng, hàn shū kuǎi tōng zhe juàn yǒng èr shí piān yě. huò liú shú yú yǐ zhù zhī, yǐ bèi yù huá jiù fèi zhī yòng, zhū dì yī yǔ dì èr dì sān wǎn cì zhī, dì sì dì wǔ wǎn wài, fēi kě shén mò zhī yǐn. fán zhǔ shuǐ yī shēng, zhuó fēn wǔ wǎn, yuán zhù: wǎn shù shǎo zhì sān, duō zhì wǔ ruò rén duō zhì shí, jiā liǎng lú. chéng rè lián yǐn zhī. yǐ zhòng zhuó níng qí xià, jīng yīng fú qí shàng. rú lěng, zé jīng yīng suí qì ér jié, yǐn chuài bù xiāo yì rán yǐ.
第一煮沸水,棄其沫上有水膜如黑雲母,飲之則其味不正。其第一者為雋永,[原註:徐縣、全縣二反。至美者曰雋永。雋,味也。永,長也。史長曰雋永,《漢書》蒯通著《雋永》二十篇也。]或留熟盂以貯之,以備育華救沸之用,諸第一與第二、第三碗次之,第四、第五碗外,非渴甚莫之飲。凡煮水一升,酌分五碗,[原註:碗數少至三,多至五;若人多至十,加兩爐。]乘熱連飲之。以重濁凝其下,精英浮其上。如冷,則精英隨氣而竭,飲啜不消亦然矣。
chá xìng jiǎn, bù yí guǎng, guǎng zé qí wèi àn dàn. qiě rú yī mǎn wǎn, chuài bàn ér wèi guǎ, kuàng qí guǎng hū! qí sè xiāng yě, qí xīn shàng bì xià tǔ yòu qiàn yě, yuán zhù: xiāng zhì měi yuē shàng bì xià tǔ yòu qiàn. shàng bì xià tǔ yòu qiàn , yīn shǐ. qí wèi gān, jiǎ yě bù gān ér kǔ, chuǎn yě chuài kǔ yàn gān, chá yě.
茶性儉,不宜廣,廣則其味黯澹。且如一滿碗,啜半而味寡,況其廣乎!其色緗也,其馨[上必下土右欠] 也,[原註:香至美曰[上必下土右欠]。[上必下土右欠] ,音使。]其味甘,檟 也;不甘而苦,荈 也;啜苦咽甘,茶也。