gāo zǔ xià
高祖下
yǒng dìng yuán nián dōng shí yuè yǐ hài, gāo zǔ jí huáng dì wèi yú nán jiāo, chái liáo gào tiān yuē:" huáng dì chén bà xiān, gǎn yòng xuán mǔ zhāo gào yú huáng huáng hòu dì: liáng shì yǐ pǐ bō jiàn zhēn, lì yùn yǒu jí, qīn ruò tiān yìng, yǐ mìng yú bà xiān. fū zhào yǒu zhēng mín, nǎi shù sī mù, xuǎn xián yǔ néng, wèi cháng jué xìng. fàng xūn zhòng huá zhī shì, xián wú yì yú shòu zhōng, dāng tú diǎn wǔ zhī jūn, suī yǒu xīn yú yī ràng, jiē yǐ yīng cái chù wàn shèng, gāo xūn yù sì hǎi, gù néng dà bì qián shǒu, guāng zhái qū xiàn. yǒu liáng mò yùn, réng yè gòu tún, xūn chǒu píng líng, jiǔ yí shén qì, chéng shèng zài wài, fēi néng sì xià, tiān wèi huǐ huò, fù lí kòu nì, dí sì fèi chù, zōng zhī jiàn zhà, tiān dì dàng fù, jì gāng mǐn jué. bà xiān yuán chū tóu mèi, dà zhěng héng liú, zhòng jǔ yì bīng, shí kān duō nàn, fèi wáng lì dì, shí yǒu jué gōng, ān guó dìng shè, yòng jìn qí lì. shì wèi xiǎo kāng, fāng qī dà dào. jì ér yān yún biǎo sè, rì yuè chéng ruì, wěi jù dōng jǐng, lóng jiàn qiáo bāng, chú jiù bù xīn, jí zhāng xuán xiàng, qiān yú shì xià, qiě xié ōu gē, jiǔ yù bā huāng, tóng bù zhōng kuǎn, bǎi shén qún sì, jiē yǒu chéng yuàn. liáng dì gāo xiè wàn bāng, shòu yǐ dà bǎo, bà xiān zì wéi fěi bó, ràng dé bù sì, zhì yú zài sān, cí fú huò xǔ. qiān yǐ bǎi xìng xū zhǔ, wàn jī nán kuàng, huáng líng juàn mìng, fēi kě qiān jù. wèi tiān zhī wēi, yòng yīng jiā zuò, yǒng yán sù zhì, néng wú cán dé. jìng jiǎn yuán chén, shēng tán shòu shàn, gào lèi shàng dì, yòng dá mín xīn, yǒng bǎo yú wǒ yǒu chén. wéi míng líng shì xiǎng!" xiān shì fēn wù, zhòu yè huì míng, zhì yú shì rì, jǐng qì qīng yàn, shí zhě zhī yǒu tiān dào yān. lǐ bì, yú jià hái gōng, lín tài jí qián diàn. zhào yuē:" wǔ dé gèng yùn, dì wáng suǒ yǐ yù tiān, sān zhèng xiāng yīn, xià yīn suǒ yǐ zǎi shì, suī sè fēn cí hàn, shí yì wén zhì, yī ràng zhēng fá, qì yòng cēn cī, ér yù dé zhèn mín, yì guī yī kuí. zhèn yǐ guǎ mèi, shí shǔ jiān wēi, guó bù lǚ tún, tiān wéi sān jué, sì qín xiān hòu, zhěng jué héng liú, jí jiàng shuài zhī gōng, jiān měng shì zhī lì, yī kuāng tiān xià, zài zào qián lí. liáng shì yǐ tiān lù yǒng zhōng, lì shǔ yōu zài, zūn yǔ néng zhī diǎn, jí dà mìng yú zhèn gōng. gù wéi fēi dé, cí bù huò liàng, shì cóng tiān juàn, fǔ xié mín xīn, shòu zhōng wén zǔ, shēng yīn shàng dì, jì jī bǎi wáng, jūn lín wàn yǔ, ruò shè chuān shuǐ, wǎng zhī yōu jì. bǎo yè chū jiàn, huáng zuò wéi xīn, sī bǐ huì zé, tán bèi yì zhào. kě dà shè tiān xià, gǎi liáng tài píng èr nián wèi yǒng dìng yuán nián. cì mín jué èr jí, wén wǔ èr děng. guān guǎ gū dú bù néng zì cún zhě rén gǔ wǔ hú. bū zū sù zhài, jiē wù fù shōu. qí yǒu fàn xiāng lǐ qīng yì zāng wū yín dào zhě, jiē xǐ chú xiān zhù, yǔ zhī gēng shǐ. zhǎng tú chì xì, tè jiē yuán zhī. wáng guān shī jué, jìn gù duó láo, yī yī jiù diǎn." yòu zhào yuē:" lǐ chén qǐ sòng, shī yǒng èr kè, fú chén zhī zhòng, lì dài sī dūn. liáng shì qīn ruò rén qí, xiàn zhāng zài xī, jì hé shěn bì, gāo xiè wàn bāng, máo fù suǒ jiā, yí zūn jiù diǎn. qí yǐ jiāng yīn jùn fèng liáng zhǔ wèi jiāng yīn wáng, xíng liáng zhēng shuò, chē qí fú sè, yī yī qián zhǔn, gōng guǎn zī dài, wù jǐn yōu lóng." yòu zhào liáng huáng tài hòu wèi jiāng yīn guó tài fēi, huáng hòu wèi jiāng yīn guó fēi. yòu zhào bǎi sī yī wèi shè zhí. bǐng zǐ, yú jià xìng zhōng shān cí dì miào. wù yín, yú jià xìng huá lín yuán, qīn lǎn cí sòng, lín shè qiú tú. jǐ mǎo, fēn qiǎn dà shǐ xuān láo sì fāng, xià xǐ shū chì zhōu jùn yuē:" fū sì wáng gé dài, shāng zhōu suǒ yǐ yìng tiān, wǔ shèng xiāng tuī, xuān xī suǒ yǐ dāng yùn. liáng dé bù zào, sāng luàn jī nián, dōng xià bēng téng, xī dōu dàng fù. xiāo bó gàn jì, fēi wéi zhào lún, hóu jǐng tāo tiān, yú yú liú zài. zhēn yáng fǎn cuàn, zéi yuē lián bīng, jiāng zuǒ lèi shǔ yú xiān bēi, jīn líng jiǔ fēi yú liáng guó. zì yǒu yīn yūn hùn dùn zhī shì, lóng tú fèng jì zhī qián, dōng hàn xīng píng zhī, xī cháo yǒng jiā zhī luàn, tiān xià fēn bēng, wèi yǒu ruò yú liáng cháo zhě yě. zhèn yǐ xū báo, shǔ dāng xīng yùn, zì xī dēng yōng, shǒu qīng zhū yuè, xú mén làng pō, mí bù zhēng xíng, fú hǎi chéng shān, suǒ zài kān dìng. mào shuò fēng chén, chěng chí shī lǚ, liù yán liáng sì, shí jiǎn qiáng kòu, qǐ yuē rén móu, jiē yóu tiān qǐ. liáng shì yǐ tiān lù sī gǎi, qī yùn yǒng zhōng, qīn ruò táng yú, tuī qí dǐng yù, zhèn dōng xī tuì ràng, bài shǒu chén cí, bì shùn zi yú jī shān zhī yáng, qiú zhī bó yú cāng zhōu zhī yě, ér gōng qīng dūn bī, lǜ tǔ qiào huáng, tiān mìng nán jī, suì xiǎng jiā zuò. jīn yuè yǐ hài, shēng lǐ tài tán, yán niàn qiān tóng, dàn yǒu cán dé. zì liáng shì jiāng mò, pín yuè kàng yáng, huǒ yùn sī zhōng, qiū lín yǎn jiàng. yì rì chéng lǐ, yuán qiū sù shè, āi yún wǎn jì, xīng xiàng yè zhāng. cháo jǐng zhòng lún, xuàn sān wēi zhī gāo lù, chén guāng hé bì, dài wǔ sè zhī qīng yún. gù wéi guǎ báo, mí cán xiū zhǐ, mèi dàn pī xiǎn, fāng sī zhì zhì. qīng děng yōng máo fāng yuè, xiāng rèn gǔ gōng, pōu fú míng shǒu, fāng jì xù yǐn. wáng lì wéi xīn, niàn yǒu xīn qìng, xiǎng shēn qiú mín mò, wù zài lián píng, ài huì yǐ fǔ gū pín, wēi xíng yǐ yù qiáng huá. ruò yǒu huán pú zhī dào, huò fàn róng shāng, shān gǔ zhī qiú, shàn qiáng yōu xiǎn, jiē cóng sì shè, xián shǐ zhī wén. rú huò mí tú, bǐ zài wú dài. jīn qiǎn shǐ rén jù xuān wǎng zhǐ, niàn sī shàn zhèng, fù cǐ xū huái." gēng chén, zhào chū fó yá yú dù lǎo zhái, jí sì bù shè wú zhē dà huì, gāo zǔ qīn chū quē qián lǐ bài. chū, qí gù sēng tǒng fǎ xiàn yú wū chán guó dé zhī, cháng zài dìng lín shàng sì, liáng tiān jiàn mò, wèi shè shān qìng yún sì shā mén huì xìng bǎo cáng, huì xìng jiāng zhōng, yǐ shǔ dì huì zhì, chéng shèng mò, huì zhì mì sòng yú gāo zǔ, zhì shì nǎi chū. xīn sì, zhuī zūn huáng kǎo yuē jǐng huáng dì, miào hào tài zǔ huáng bǐ dǒng tài fū rén yuē ān huáng hòu. zhuī shì qián fū rén qián shì hào wèi zhāo huáng hòu, shì zǐ kè wèi xiào huái tài zǐ. lì fū rén zhāng shì wèi huáng hòu. guǐ wèi, zūn jǐng dì líng yuē ruì líng, zhāo huáng hòu líng yuē jiā líng, yī liáng chū yuán líng gù shì. lì shān dìng láng, zhì dìng lǜ lìng. wù zǐ, qiān jǐng huáng dì shén zhǔ fù yú tài miào. xīn mǎo, yǐ zhōng quán jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī dān yáng yǐn wáng chōng wèi zuǒ guāng lù dài fu. guǐ sì, zhuī zèng huáng xiōng liáng gù sàn qí cháng shì píng běi jiāng jūn yǎn zhōu cì shǐ zhǎng chéng xiàn gōng dào tán piào qí dà jiàng jūn tài wèi, fēng shǐ xīng jùn wáng dì liáng gù shì zhōng piào qí jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ wǔ kāng xiàn hóu xiū xiān chē qí dà jiàng jūn sī tú, fēng nán kāng jùn wáng. shì yuè, xī tǎo dū du zhōu wén yù hóu ān dōu yú yǐng zhōu bài jī, qiú yú wáng lín. shí yī yuè bǐng shēn, zhào yuē:" dōng dōu qí guó, yì nǎi qīn xián, xī hàn chéng yáng, shì jiān gōng liè. sàn qí cháng shì shǐ chí jié dū du kuài jī děng shí jùn zhū jūn shì xuān yì jiāng jūn kuài jī tài shǒu cháng chéng xiàn hóu qiàn, xué shàng qīng yōu, shén yǔ níng zhèng, wén cān lǐ yuè, wǔ dìng yāo fēn, xīn lì móu yóu, wèi jiā zhì guó, yōng máo zuò shǒu, qī yuè yǒu chéng, pì bǐ guān hé, gōng yú xiāo kòu, huán pú zhī dào, zì fǎn gēng nóng, huáng zhú zhī háo, yòng bǐng shēng shuò. zhèn yǐ xū guǎ, shǔ dāng xīng yùn, tí bǐ sān chǐ, bīn yú sì mén, wáng yè jiān nán, lài hū cǐ zi, yí lóng shàng jué, chēng shì yuán gōng. kě fēng lín chuān jùn wáng, yì èr qiān hù. xiōng zi liáng zhōng shū shì láng xū xí fēng shǐ xīng wáng, dì zǐ liáng zhōng shū shì láng tán lǎng xí fēng nán kāng wáng, lǐ zhì yī tóng zhèng wáng." jǐ hài, gān lù jiàng yú zhōng shān sōng lín, mí mǎn yán gǔ. gēng zi, kāi shàn sì shā mén cǎi zhī yǐ xiàn, chì bān cì qún chén. bǐng chén, yǐ zhèn xī jiāng jūn nán yù zhōu cì shǐ xú dù wèi zhèn yòu jiāng jūn lǐng jūn jiāng jūn. gēng shēn, jīng shī dà huǒ. shí èr yuè gēng chén, huáng hòu yè tài miào.
永定元年冬十月乙亥,高祖即皇帝位于南郊,柴燎告天曰:“皇帝臣霸先,敢 用玄牡昭告于皇皇后帝:梁氏以圮剥荐臻,历运有极,钦若天应,以命于霸先。夫 肇有烝民,乃树司牧,选贤与能,未常厥姓。放勋、重华之世,咸无意于受终,当 涂、典午之君,虽有心于揖让,皆以英才处万乘,高勋御四海,故能大庇黔首,光 宅区县。有梁末运,仍叶遘屯,獯丑凭陵,久移神器,承圣在外,非能祀夏,天未 悔祸,复罹寇逆,嫡嗣废黜,宗枝僭诈,天地荡覆,纪纲泯绝。霸先爰初投袂,大 拯横流,重举义兵,实戡多难,废王立帝,实有厥功,安国定社,用尽其力。是谓 小康,方期大道。既而烟云表色,日月呈瑞,纬聚东井,龙见谯邦,除旧布新,即 彰玄象,迁虞事夏,且协讴歌,九域八荒,同布衷款,百神群祀,皆有诚愿。梁帝 高谢万邦,授以大宝,霸先自惟菲薄,让德不嗣,至于再三,辞弗获许。佥以百姓 须主,万机难旷,皇灵眷命,非可谦拒。畏天之威,用膺嘉祚,永言夙志,能无惭 德。敬简元辰,升坛受禅,告类上帝,用答民心,永保于我有陈。惟明灵是飨!” 先是氛雾,昼夜晦冥,至于是日,景气清晏,识者知有天道焉。礼毕,舆驾还宫, 临太极前殿。诏曰:“五德更运,帝王所以御天,三正相因,夏、殷所以宰世,虽 色分辞翰,时异文质,揖让征伐,迄用参差,而育德振民,义归一揆。朕以寡昧, 时属艰危,国步屡屯,天维三绝,肆勤先后,拯厥横流,藉将帅之功,兼猛士之力, 一匡天下,再造黔黎。梁氏以天禄永终,历数攸在,遵与能之典,集大命于朕躬。 顾惟菲德,辞不获亮,式从天眷,俯协民心,受终文祖,升禋上帝,继迹百王,君 临万宇,若涉川水,罔知攸济。宝业初建,皇祚惟新,思俾惠泽,覃被亿兆。可大 赦天下,改梁太平二年为永定元年。赐民爵二级,文武二等。鳏寡孤独不能自存者 人谷五斛。逋租宿债,皆勿复收。其有犯乡里清议赃污淫盗者,皆洗除先注,与之 更始。长徒敕系,特皆原之。亡官失爵,禁锢夺劳,一依旧典。”又诏曰:“《礼》 陈杞、宋,《诗》咏二客,弗臣之重,历代斯敦。梁氏钦若人祇,宪章在昔,济河 沈璧,高谢万邦,茅赋所加,宜遵旧典。其以江阴郡奉梁主为江阴王,行梁正朔, 车旗服色,一依前准,宫馆资待,务尽优隆。”又诏梁皇太后为江阴国太妃,皇后 为江阴国妃。又诏百司依位摄职。丙子,舆驾幸钟山祠帝庙。戊寅,舆驾幸华林园, 亲览词讼,临赦囚徒。己卯,分遣大使宣劳四方,下玺书敕州郡曰:“夫四王革代, 商、周所以应天,五胜相推,轩、羲所以当运。梁德不造,丧乱积年,东夏崩腾, 西都荡覆。萧勃干纪,非唯赵伦,侯景滔天,逾于刘载。贞阳反篡,贼约连兵,江 左累属于鲜卑,金陵久非于梁国。自有氤氲混沌之世,龙图凤纪之前,东汉兴平之, 西朝永嘉之乱,天下分崩,未有若于梁朝者也。朕以虚薄,属当兴运,自昔登庸, 首清诸越,徐门浪泊,靡不征行,浮海乘山,所在戡定。冒朔风尘,骋驰师旅,六 延梁祀,十翦强寇,岂曰人谋,皆由天启。梁氏以天禄斯改,期运永终,钦若唐、 虞,推其鼎玉,朕东西退让,拜手陈辞,避舜子于箕山之阳,求支伯于沧洲之野, 而公卿敦逼,率土翘惶,天命难稽,遂享嘉祚。今月乙亥,升礼太坛,言念迁桐, 但有惭德。自梁氏将末,频月亢阳,火运斯终,秋霖奄降。翌日成礼,圆丘宿设, 埃云晚霁,星象夜张。朝景重轮,泫三危之膏露,晨光合璧,带五色之卿云。顾惟 寡薄,弥惭休祉,昧旦丕显,方思至治。卿等拥旄方岳,相任股肱,剖符名守,方 寄恤隐。王历惟新,念有欣庆,想深求民瘼,务在廉平,爱惠以抚孤贫,威刑以御 强猾。若有萑蒲之盗,或犯戎商,山谷之酋,擅强幽险,皆从肆赦,咸使知闻。如 或迷途,俾在无贷。今遣使人具宣往旨,念思善政,副此虚怀。”庚辰,诏出佛牙 于杜姥宅,集四部设无遮大会,高祖亲出阙前礼拜。初,齐故僧统法献于乌缠国得 之,常在定林上寺,梁天监末,为摄山庆云寺沙门慧兴保藏,慧兴将终,以属弟慧 志,承圣末,慧志密送于高祖,至是乃出。辛巳,追尊皇考曰景皇帝,庙号太祖; 皇妣董太夫人曰安皇后。追谥前夫人钱氏号为昭皇后,世子克为孝怀太子。立夫人 章氏为皇后。癸未,尊景帝陵曰瑞陵,昭皇后陵曰嘉陵,依梁初园陵故事。立删定 郎,治定律令。戊子,迁景皇帝神主祔于太庙。辛卯,以中权将军、开府仪同三司、 丹阳尹王冲为左光禄大夫。癸巳,追赠皇兄梁故散骑常侍、平北将军、兗州刺史长 城县公道谭骠骑大将军、太尉,封始兴郡王;弟梁故侍中、骠骑将军、南徐州刺史 武康县侯休先车骑大将军、司徒,封南康郡王。是月,西讨都督周文育、侯安都于 郢州败绩,囚于王琳。十一月丙申,诏曰:“东都齐国,义乃亲贤,西汉城阳,事 兼功烈。散骑常侍、使持节、都督会稽等十郡诸军事、宣毅将军、会稽太守长城县 侯蒨,学尚清优,神宇凝正,文参礼乐,武定妖氛,心力谋猷,为家治国,拥旄作 守,期月有成,辟彼关河,功逾萧、寇,萑蒲之盗,自反耕农,篁竹之豪,用禀声 朔。朕以虚寡,属当兴运,提彼三尺,宾于四门,王业艰难,赖乎此子,宜隆上爵, 称是元功。可封临川郡王,邑二千户。兄子梁中书侍郎顼袭封始兴王,弟子梁中书 侍郎昙朗袭封南康王,礼秩一同正王。”己亥,甘露降于钟山松林,弥满岩谷。庚 子,开善寺沙门采之以献,敕颁赐群臣。丙辰,以镇西将军、南豫州刺史徐度为镇 右将军、领军将军。庚申,京师大火。十二月庚辰,皇后谒太庙。
èr nián chūn zhēng yuè yǐ wèi, zhào yuē:" fū shè guān fēn zhí, yīn shì zhòng qīng, yǔ yí chē mǎ, suí shí lóng tì, jìn zhī wǔ xiào, míng jiā qǐ tú, hàn zhī jiǔ qīng, chuán hū bìng liè, yú guān xià lǐ, qǐ yuē tóng kē, yīn pǔ zhōu wén, gù wú héng gé. zhèn yīng zī bǎo lì, dài shì tiān gōng, liú niàn guān fāng, shù yǔn shí zhōng. liáng tiān jiàn zhōng, zuǒ yòu xiāo qí lǐng zhū yī zhí gé, bìng gěi yí cóng, běi xú zhōu cì shǐ chāng yì zhī chū, shǒu wèi cǐ zhí. luàn lí suì jiǔ, cháo diǎn bù cún, hòu shēng nián shǎo, xī wén jiù zé. jīn qù zuǒ yòu xiāo qí, yí tōng wén wǔ, wén guān zé yòng fù xīn, wǔ guān zé yòng gōng chén, suǒ gěi yí cóng, tóng tài zǐ èr wèi lǜ. cǐ wài zhòng guān, shàng shū xiáng wèi tiáo zhì." chē qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī hóu zhèn jìn wèi sī kōng, zhōng quán jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī xīn chú zuǒ guāng lù dài fu wáng chōng wèi tài zǐ shǎo fù. zuǒ wèi jiāng jūn xú shì pǔ wèi hù jūn jiāng jūn, nán yǎn zhōu cì shǐ wú míng chè jìn hào ān nán jiāng jūn, héng zhōu cì shǐ ōu yáng wěi jìn hào zhèn nán jiāng jūn. xīn chǒu, yú jià qīn cí nán jiāo. zhào yuē:" zhèn shòu mìng jūn lín, chū yí xīng guǎn, mèng zōu jiā yuè, bèi lǐ tài tán, jǐng hòu zhāo huá, rén zhī yǔn qìng, sī lìng yì zhào, xián yǔ wéi xīn. qiě wǎng dài yāo fēn, yú jīn yóu gěng, jūn jī wèi xī, zhēng fù xián fán, shì bù huò yǐ, jiǔ zhī xià bì, yán niàn qián lí, wú wàng qǐn shí. fū zuì wú qīng zhòng, yǐ fā jué wèi fā jué, zài jīn mèi shuǎng yǐ qián, jiē shè chú zhī. xī kòu zì wáng lín yǐ xià, bìng xǔ fǎn mí, yī wú suǒ wèn. jìn suǒ mù yì jūn, běn nǐ xī kòu, bìng yí jiě qiǎn, liú jiā fù yè. wǎn dìng jūn zī wèi sòng zhě bìng tíng, yuán nián jūn liáng bū yú zhě yuán qí bàn. zhōu jùn xiàn jūn shù bìng bù dé zhé qiǎn shǐ mín jiān, wù cún yōu yǎng. ruò yǒu qīn rǎo, yán wèi fǎ zhì." yǐ sì, yú jià qīn cí běi jiāo. jiǎ chén, zhèn yuǎn jiāng jūn liáng zhōu cì shǐ zhāng lì biǎo chēng qù yǐ hài suì bā yuè, dān tú lán líng èr xiàn jiè yí shān cè, yī dàn yīn tāo shuǐ yǒng shēng, shā zhǎng, zhōu xuán qiān yú qǐng, bìng gāo yú, kān kěn zhí. wù wǔ, yú jià qīn cí míng táng. èr yuè rén shēn, nán yù zhōu cì shǐ shěn tài bēn yú qí. xīn mǎo, zhào chē qí jiāng jūn sī kōng hóu zhèn zǒng dū shuǐ bù zhòng jūn yǐ è qí kòu. sān yuè jiǎ wǔ, zhào yuē:" fá bù jí sì, zì gǔ tōng diǎn, zuì yí wéi qīng, bù zài fāng cè. shěn tài fǎn fù wú xíng, xiá ěr suǒ zhī. xī yǒu wēi gōng, réng hé cháo jì, pōu fú míng jùn, tuī gǔ lèi fān, hàn kǒu bān shī, hái jū fāng yuè, liáng tián yǒu yú yú sì bǎi, shí kè bù zhǐ yú sān qiān, fù guì xiǎn róng, zhèng dāng rú cǐ. guǐ hài qí yíng, tiān duó zhī pò, wú gù chāng kuáng, zì tóu xūn chǒu. suī fù zhī rén zé zhé, wéi dì qí nán, guāng wǔ yǒu bì yú páng méng, wèi wǔ bù zhī yú yú jìn, dàn lìng cháo tíng, wú wǒ fù rén. qí bù qǔ qī ér, gè lìng fù yè, suǒ zài jí jūn rén ruò yǒu kǒng xié qīn lüè zhě, jiē yǐ jié lùn. ruò yǒu nán nǚ kǒu wéi rén suǒ cáng, bìng xǔ yì tái shēn sù. ruò lè suí lín chuān wáng jí jié jiāng lì xiào zhě, xī jiē tīng xǔ." yǐ mǎo, gāo zǔ xìng hòu táng tīng sòng, hái yú qiáo shàng guān shān shuǐ, fù shī shì qún chén. shì yuè, wáng lín lì liáng yǒng jiā wáng xiāo zhuāng yú yǐng zhōu. xià sì yuè jiǎ zǐ, yú jià qīn cí tài miào. yǐ chǒu, jiāng xù wáng hōng, zhào qiǎn tài zǎi diào jì, sī kōng jiān hù sāng shì, xiōng lǐ suǒ xū, suí yóu bèi bàn. yǐ liáng wǔ lín hóu xiāo zī xī jì qīng sì wèi jiāng yīn wáng. bǐng yín, yú jià xìng shí tou, jiàn sī kōng hóu zhèn. wù chén, zhòng yún diàn dōng chī wěi yǒu zǐ yān shǔ tiān. wǔ yuè yǐ wèi, jīng shī dì zhèn. guǐ chǒu, qí guǎng líng nán chéng zhǔ zhāng xiǎn hé zhǎng shǐ zhāng sēng nà gè lǜ qí suǒ bù rù fù. xīn yǒu, yú jià xìng dà zhuāng yán sì shě shēn. rén xū, qún chén biǎo qǐng hái gōng. liù yuè jǐ sì, zhào sī kōng hóu zhèn lǐng jūn jiāng jūn xú dù lǜ zhōu shī wèi qián jūn, yǐ tǎo wáng lín. qiū qī yuè wù xū, yú jià xìng shí tou, qīn sòng zhèn děng. jǐ hài, jiāng zhōu cì shǐ zhōu dí qín wáng lín jiāng lǐ xiào qīn fán měng yú xiào qǐng yú gōng táng. jiǎ chén, qiǎn lì bù shàng shū xiè zhé yù wáng lín. jiǎ yín, jiā hé yī suì liù qí shēng wǔ chéng. chū, hóu jǐng zhī píng yě, huǒ fén tài jí diàn, chéng shèng zhōng yì yù yíng zhī, dú quē yī zhù, zhì shì yǒu zhāng mù dà shí bā wéi, zhǎng sì zhàng wǔ chǐ, liú pō táo jiā hòu zhǔ, jiān jūn zōu zi dù yǐ wén. zhào zhōng shū lìng shěn zhòng jiān qǐ bù shàng shū, shào fǔ qīng cài chóu jiān jiāng zuò dà jiàng, qǐ tài jí diàn. bā yuè bǐng yín, yǐ guǎng liáng jùn wèi chén liú jùn. xīn wèi, zhào lín chuān wáng qiàn xī tǎo, yǐ zhōu shī wǔ wàn fā zì jīng shī, yú jià xìng yě chéng sì qīn sòng yān. qián kāi fǔ yí tóng sān sī nán yù zhōu cì shǐ zhōu wén yù, qián zhèn běi jiāng jūn nán xú zhōu cì shǐ xīn chú kāi fǔ yí tóng sān sī hóu ān dōu děng yú wáng lín suǒ táo guī, zì hé tíng wèi, jí rì yǐn jiàn, bìng yòu zhī. wù yín, zhào fù wén yù děng běn guān. rén wǔ, zhuī fēng huáng zǐ lì wèi yù zhāng wáng, shì yuē xiàn quán wèi cháng shā wáng, shì yuē sī cháng nǚ wèi yǒng shì gōng zhǔ, shì yuē yì. xiè zhé fǎn mìng, wáng lín qǐng hái zhèn xiāng chuān, zhào zhuī zhòng jūn huǎn qí fá. guǐ wèi, xī tǎo zhòng jūn zhì zì dà léi. dīng hài, yǐ xìn wēi jiāng jūn jiāng zhōu cì shǐ zhōu dí wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn hào píng nán jiāng jūn. gǎi nán xú zhōu suǒ lǐng nán lán líng jùn fù wèi dōng hǎi jùn. dōng shí yuè gēng wǔ, qiǎn zhèn nán jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī zhōu wén yù dū du zhòng jūn chū yù zhāng, tǎo yú xiào mài. yǐ hài, yú jià xìng zhuāng yán sì, fā jīn guāng míng jīng tí. dīng yǒu, yǐ rén wēi jiāng jūn gāo zhōu cì shǐ huáng fǎ biàn wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn hào zhèn nán jiāng jūn. jiǎ yín, tài jí diàn chéng, jiàng gè gěi fù. shí èr yuè gēng shēn, shì zhōng ān dōng jiāng jūn lín chuān wáng qiàn lǜ bǎi liáo cháo qián diàn, bài shàng niú jiǔ. jiǎ zǐ, yú jià xìng dà zhuāng yán sì, shè wú xǔ dà huì, shě shèng yú fǎ wù. qún chén bèi fǎ jià fèng yíng, jí rì yú jià hái gōng. bǐng yín, gāo zǔ yú tài jí diàn dōng táng yàn qún chén, shè jīn shí zhī lè, yǐ lù qǐn gào chéng yě. rén shēn, gē wú jùn yán guān hǎi yán qián jīng sān xiàn zhì hǎi níng jùn, shǔ yáng zhōu. yǐ ān chéng suǒ bù guǎng xìng liù dòng zhì ān lè jùn. bǐng xū, yǐ níng yuǎn jiāng jūn běi jiāng zhōu cì shǐ xióng tán lǎng wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn hào píng xī jiāng jūn. dīng hài, zhào yuē:" liáng shí jiù shì, luàn lí bō yuè, shǐ hái cháo tíng, duō wèi quán xù. yòu qǐ bīng yǐ lái, jūn xūn shén zhòng. xuǎn cáo jí tiáo wén wǔ bù jí jié jiāng yīng jiǔ liú zhě, liàng qí suǒ nǐ." yú shì suí cái zhuó yòng zhě wǔ shí yú rén.
二年春正月乙未,诏曰:“夫设官分职,因事重轻,羽仪车马,随时隆替,晋 之五校,鸣笳启途,汉之九卿,传呼并迾,虞官夏礼,岂曰同科,殷朴周文,固无 恒格。朕膺兹宝历,代是天工,留念官方,庶允时衷。梁天监中,左右骁骑领硃衣 直阁,并给仪从,北徐州刺史昌义之初,首为此职。乱离岁久,朝典不存,后生年 少,希闻旧则。今去左右骁骑,宜通文武,文官则用腹心,武官则用功臣,所给仪 从,同太子二卫率。此外众官,尚书详为条制。”车骑将军、开府仪同三司侯瑱进 位司空,中权将军、开府仪同三司、新除左光禄大夫王冲为太子少傅。左卫将军徐 世谱为护军将军,南兗州刺史吴明彻进号安南将军,衡州刺史欧阳頠进号镇南将军。 辛丑,舆驾亲祠南郊。诏曰:“朕受命君临,初移星琯,孟陬嘉月,备礼泰坛,景 候昭华,人祗允庆,思令亿兆,咸与惟新。且往代祅氛,于今犹梗,军机未息,征 赋咸繁,事不获已,久知下弊,言念黔黎,无忘寝食。夫罪无轻重,已发觉未发觉, 在今昧爽以前,皆赦除之。西寇自王琳以下,并许返迷,一无所问。近所募义军, 本拟西寇,并宜解遣,留家附业。晚订军资未送者并停,元年军粮逋馀者原其半。 州郡县军戍并不得辄遣使民间,务存优养。若有侵扰,严为法制。”乙巳,舆驾亲 祠北郊。甲辰,振远将军、梁州刺史张立表称去乙亥岁八月,丹徒、兰陵二县界遗 山侧,一旦因涛水涌生,沙涨,周旋千馀顷,并膏腴,堪垦植。戊午,舆驾亲祠明 堂。二月壬申,南豫州刺史沈泰奔于齐。辛卯,诏车骑将军、司空侯瑱总督水步众 军以遏齐寇。三月甲午,诏曰:“罚不及嗣,自古通典,罪疑惟轻,布在方策。沈 泰反覆无行,遐迩所知。昔有微功,仍荷朝寄,剖符名郡,推毂累籓,汉口班师, 还居方岳,良田有逾于四百,食客不止于三千,富贵显荣,政当如此。鬼害其盈, 天夺之魄,无故猖狂,自投獯丑。虽复知人则哲,惟帝其难,光武有蔽于庞萌,魏 武不知于于禁,但令朝廷,无我负人。其部曲妻儿,各令复业,所在及军人若有恐 胁侵掠者,皆以劫论。若有男女口为人所藏,并许诣台申诉。若乐随临川王及节将 立效者,悉皆听许。”乙卯,高祖幸后堂听讼,还于桥上观山水,赋诗示群臣。是 月,王琳立梁永嘉王萧庄于郢州。夏四月甲子,舆驾亲祠太庙。乙丑,江絮王薨, 诏遣太宰吊祭,司空监护丧事,凶礼所须,随由备办。以梁武林侯萧谘息季卿嗣为 江阴王。丙寅,舆驾幸石头,饯司空侯瑱。戊辰,重云殿东鸱尾有紫烟属天。五月 乙未,京师地震。癸丑,齐广陵南城主张显和、长史张僧那各率其所部入附。辛酉, 舆驾幸大庄岩寺舍身。壬戌,群臣表请还宫。六月己巳,诏司空侯瑱、领军将军徐 度率舟师为前军,以讨王琳。秋七月戊戌,舆驾幸石头,亲送瑱等。己亥,江州刺 史周迪擒王琳将李孝钦、樊猛、余孝顷于工塘。甲辰,遣吏部尚书谢哲谕王琳。甲 寅,嘉禾一穗六岐生五城。初,侯景之平也,火焚太极殿,承圣中议欲营之,独阙 一柱,至是有樟木大十八围,长四丈五尺,流泊陶家后渚,监军邹子度以闻。诏中 书令沈众兼起部尚书,少府卿蔡俦兼将作大匠,起太极殿。八月丙寅,以广梁郡为 陈留郡。辛未,诏临川王蒨西讨,以舟师五万发自京师,舆驾幸冶城寺亲送焉。前 开府仪同三司、南豫州刺史周文育,前镇北将军、南徐州刺史、新除开府仪同三司 侯安都等于王琳所逃归,自劾廷尉,即日引见,并宥之。戊寅,诏复文育等本官。 壬午,追封皇子立为豫章王,谥曰献;权为长沙王,谥曰思;长女为永世公主,谥 曰懿。谢哲反命,王琳请还镇湘川,诏追众军缓其伐。癸未,西讨众军至自大雷。 丁亥,以信威将军、江州刺史周迪为开府仪同三司,进号平南将军。改南徐州所领 南兰陵郡复为东海郡。冬十月庚午,遣镇南将军、开府仪同三司周文育都督众军出 豫章,讨余孝劢。乙亥,舆驾幸庄严寺,发《金光明经》题。丁酉,以仁威将军、 高州刺史黄法抃为开府仪同三司,进号镇南将军。甲寅,太极殿成,匠各给复。十 二月庚申,侍中、安东将军临川王蒨率百僚朝前殿,拜上牛酒。甲子,舆驾幸大庄 严寺,设无珝大会,舍乘舆法物。群臣备法驾奉迎,即日舆驾还宫。丙寅,高祖于 太极殿东堂宴群臣,设金石之乐,以路寝告成也。壬申,割吴郡盐官、海盐、前京 三县置海宁郡,属扬州。以安成所部广兴六洞置安乐郡。丙戌,以宁远将军、北江 州刺史熊昙朗为开府仪同三司,进号平西将军。丁亥,诏曰:“梁时旧仕,乱离播 越,始还朝廷,多未铨序。又起兵已来,军勋甚众。选曹即条文武簿及节将应九流 者,量其所拟。”于是随材擢用者五十馀人。
sān nián chūn zhēng yuè jǐ chǒu, qīng lóng jiàn yú dōng fāng. dīng yǒu, yǐ zhèn nán jiāng jūn guǎng zhōu cì shǐ ōu yáng wěi jí běn hào kāi fǔ yí tóng sān sī. shì yè dà xuě, jí dàn, tài jí diàn qián yǒu lóng jī jiàn. jiǎ wǔ, guǎng zhōu cì shǐ ōu yáng wěi biǎo chēng bái lóng jiàn yú zhōu jiāng nán àn, zhǎng shù shí zhàng, dà kě bā jiǔ wéi, lì zhōu chéng xī dào rù tiān jǐng gǎng. xiān rén jiàn yú luó fú shān sì xiǎo shí lóu, zhǎng sān zhàng suǒ, tōng shēn jié bái, yī fú chǔ lì. xīn chǒu, zhào yuē:" nán kāng shǐ xīng wáng zhū mèi, yǐ yǒu fēng jué, yī lǐ zhǐ shì fān zhǔ. cǐ èr wáng zhě, yǒu shū héng qíng, yí lóng lǐ shù. zhū zhǔ yí zhì jí shàng zhǔ, kě bìng tóng huáng nǚ." wù shēn, zhào lín chuān wáng qiàn shěng yáng xú èr zhōu cí sòng. èr yuè xīn yǒu, yǐ píng xī jiāng jūn guì zhōu cì shǐ chún yú liàng wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn hào zhèn xī dà jiàng jūn. rén wǔ, sī kōng hóu zhèn dū zhòng jūn zì jiāng rù hé zhōu, fén qí zhōu jiàn. sān yuè bǐng shēn, hóu zhèn zhì zì hé féi, zhòng jūn xiàn jié. xià rùn sì yuè gēng yín, zhào yuē:" kāi lǐn zhèn jué, yù mín zhī dà huì, xún fāng xù huàn, qián wáng zhī lìng diǎn. zhèn dāng sī jì sú, yīng cǐ lè tuī, jūn dé wèi fú, mín mò yóu shén, zhòng zī duō lěi, mí jiù nà huáng. liáng yóu sì cōng fú dá, qiān lǐ wù yīng. bó shī zhī rén, hé qí huò shuǎng? cán bì zhī guǐ, zhì cǐ wèi kāng. wú zhōu jìn zhōu, qù suì huáng hàn, yǐng tián suī shū, zhèng qú zhōng hé, shì mí yíng jī zhī wàng, jiā yǒu tián hè zhī jiē. bǎi xìng bù zú, zhào mín hé lài? jìn yǐ qiǎn zhōng shū shè rén jiāng dé zǎo xián mìng dōng yáng, yǔ lìng zhǎng èr qiān dàn wèn mín jí kǔ, réng yǐ rù tái cāng jiàn mǐ fēn xù. suī dé fēi jì bǎo, shù wēi wèi zǔ jī." jiǎ wǔ, zhào yī qián dài zhì xī shěng xué shì, jiān yǐ jì shù zhě yù yān. dīng yǒu, qiǎn zhèn běi jiāng jūn xú dù lǜ zhòng chéng nán wǎn kǒu. shì shí jiǔ bù yǔ, bǐng wǔ, yú jià xìng zhōng shān cí jiǎng dì miào, shì rì jiàng yǔ, qì yú yuè huì. wǔ yuè bǐng chén shuò, rì yǒu shí zhī, yǒu sī zòu: jiù yí, yù qián diàn, fú zhū shā páo tōng tiān guān. zhào yuē:" cǐ nǎi qián dài chéng yòng, yì yǒu wèi tóng. hé shuò yǎng zhù tài yáng, yí bèi gǔn miǎn zhī fú. zì jīn yǐ qù, yǒng kě wéi zhǔn." bǐng yín, fú nán guó qiǎn shǐ xiàn fāng wù. yǐ yǒu, běi jiāng zhōu cì shǐ xióng tán lǎng shā dū du zhōu wén yù yú jūn, jǔ bīng fǎn. wáng lín qiǎn qí jiāng cháng zhòng ài cáo qìng lǜ bīng yuán yú xiào mài. liù yuè wù zǐ, yí tóng hóu ān dōu bài zhòng ài děng yú zuǒ lǐ, huò lín cóng dì xí zhǔ shuài yáng jiǎn děng sān shí yú rén, zhòng ài dùn zǒu, gēng yín, lú shān mín zhǎn zhī, chuán shǒu jīng shī. jiǎ wǔ, zhòng shī kǎi guī. zhào yuē: " tán lǎng shì nì, zuì bù róng zhū, fēn mìng zhòng jūn, réng shì yǎn tǎo, fāng jiā xiāo zhé, yǐ míng xíng xiàn." zhēng lín chuān wáng zhuāng wǎng wǎn kǒu zhì chéng zhà, yǐ qián dào jí shǒu yān. dīng yǒu, gāo zǔ bù yù, qiǎn jiān tài zǎi shàng shū zuǒ pú yè wáng tōng yǐ jí gào tài miào, jiān tài zǎi zhōng shū lìng xiè zhé gào dà shè nán běi jiāo. xīn chǒu, gāo zǔ jí xiǎo chōu. gù sī kōng zhōu wén yù zhī jiù zhì zì jiàn chāng. rén yín, gāo zǔ sù fú kū yú dōng táng, āi shén. guǐ mǎo, gāo zǔ lín xùn yù sòng. shì yè, yíng huò zài tiān zūn. gāo zǔ jí shén. bǐng wǔ, bēng yú xuán jī diàn, shí nián wǔ shí qī. yí zhào zhuī lín chuān wáng qiàn rù zuǎn. jiǎ yín, dà xíng huáng dì qiān bìn yú tài jí diàn xī jiē. qiū bā yuè jiǎ wǔ, qún chén shàng shì yuē wǔ huáng dì, miào hào gāo zǔ. bǐng shēn, zàng wàn ān líng.
三年春正月己丑,青龙见于东方。丁酉,以镇南将军、广州刺史欧阳頠即本号 开府仪同三司。是夜大雪,及旦,太极殿前有龙迹见。甲午,广州刺史欧阳頠表称 白龙见于州江南岸,长数十丈,大可八九围,历州城西道入天井岗。仙人见于罗浮 山寺小石楼,长三丈所,通身洁白,衣服楚丽。辛丑,诏曰:“南康、始兴王诸妹, 已有封爵,依礼止是籓主。此二王者,有殊恒情,宜隆礼数。诸主仪秩及尚主,可 并同皇女。”戊申,诏临川王蒨省扬、徐二州辞讼。二月辛酉,以平西将军、桂州 刺史淳于量为开府仪同三司,进号镇西大将军。壬午,司空侯瑱督众军自江入合州, 焚齐舟舰。三月丙申,侯瑱至自合肥,众军献捷。夏闰四月庚寅,诏曰:“开廪赈 绝,育民之大惠,巡方恤患,前王之令典。朕当斯季俗,膺此乐推,君德未孚,民 瘼犹甚,重兹多垒,弥疚纳隍。良由四聪弗达,千里勿应。博施之仁,何其或爽? 残弊之轨,致此未康。吴州、缙州,去岁蝗旱,郢田虽疏,郑渠终涸,室靡盈积之 望,家有填壑之嗟。百姓不足,兆民何赖?近已遣中书舍人江德藻衔命东阳,与令 长二千石问民疾苦,仍以入台仓见米分恤。虽德非既饱,庶微慰阻饥。”甲午,诏 依前代置西省学士,兼以伎术者预焉。丁酉,遣镇北将军徐度率众城南皖口。是时 久不雨,丙午,舆驾幸钟山祠蒋帝庙,是日降雨,迄于月晦。五月丙辰朔,日有食 之,有司奏:旧仪,御前殿,服硃纱袍、通天冠。诏曰:“此乃前代承用,意有未 同。合朔仰助太阳,宜备衮冕之服。自今已去,永可为准。”丙寅,扶南国遣使献 方物。乙酉,北江州刺史熊昙朗杀都督周文育于军,举兵反。王琳遣其将常众爱、 曹庆率兵援余孝劢。六月戊子,仪同侯安都败众爱等于左里,获琳从弟袭、主帅羊 暕等三十馀人,众爱遁走,庚寅,庐山民斩之,传首京师。甲午,众师凯归。诏曰: “昙朗噬逆,罪不容诛,分命众军,仍事掩讨,方加枭磔,以明刑宪。”徵临川王 装往皖口置城栅,以钱道戢守焉。丁酉,高祖不豫,遣兼太宰、尚书左仆射王通以 疾告太庙,兼太宰、中书令谢哲告大社、南北郊。辛丑,高祖疾小瘳。故司空周文 育之柩至自建昌。壬寅,高祖素服哭于东堂,哀甚。癸卯,高祖临讯狱讼。是夜, 荧惑在天尊。高祖疾甚。丙午,崩于璿玑殿,时年五十七。遗诏追临川王蒨入纂。 甲寅,大行皇帝迁殡于太极殿西阶。秋八月甲午,群臣上谥曰武皇帝,庙号高祖。 丙申,葬万安陵。
gāo zǔ zhì yǐ suí wù, wǔ yǐ níng luàn, yīng móu dú yùn, rén jiē mò jí, gù néng zhēng fá sì kè, jìng nán yí xiōng. zhì shēng dà lù zhī rì, jū ā héng zhī rèn, héng chóng kuān zhèng, ài yù wèi běn. yǒu xū fà diào jūn chǔ, jiē chū yú shì bù kě xī. jiā yǐ jiǎn sù zì lǜ, cháng shàn bù guò shù pǐn, sī xiǎng qū yàn, jiē wǎ qì bàng pán, yáo hé shù xiū, cái lìng chōng zú ér yǐ, bù wéi xū fèi. chū píng hóu jǐng, jí lì shào tài, zǐ nǚ yù bó, jiē bān jiàng shì. qí chōng wéi fáng zhě, yī bù zhòng cǎi, shì wú jīn cuì, gē zhōng nǚ lè, bù liè yú qián. jí hū jiàn zuò, mí lì gōng jiǎn. gù lóng gōng mào dé, guāng yǒu tiān xià yān.
高祖智以绥物,武以宁乱,英谋独运,人皆莫及,故能征伐四克,静难夷凶。 至升大麓之日,居阿衡之任,恒崇宽政,爱育为本。有须发调军储,皆出于事不可 息。加以俭素自率,常膳不过数品,私飨曲宴,皆瓦器蚌盘,肴核庶羞,裁令充足 而已,不为虚费。初平侯景,及立绍泰,子女玉帛,皆班将士。其充闱房者,衣不 重彩,饰无金翠,哥钟女乐,不列于前。及乎践祚,弥厉恭俭。故隆功茂德,光有 天下焉。
chén lì bù shàng shū yáo chá yuē: gāo zǔ yīng lüè dà dù, yìng biàn wú fāng, gài hàn gāo wèi wǔ zhī yà yǐ. jí xī dōu dàng fù, chéng guàn tiān rén. wáng sēng biàn quē yī yǐn zhī cái, kōng jié tóng gōng zhī fèn, zhēn yáng jiǎ qín bīng zhī sòng, bù sī mù yíng zhī qì. gāo zǔ nǎi dǎo xuán jī ér fǔ mò yùn, chéng shì xì ér zhěng héng liú, wáng jī suǒ jī, shǐ zì yú cǐ, hé zhì kān lí shēng ér zhī jié ér yǐ yān. gù yú shèn huī shí xù zhī shì, biàn shēng gǎi wù zhī chén, zhào shù guī yǐ ōu gē, yán líng qù rú shì fù, fāng zhī qián dài, hé qí měi hū!
陈吏部尚书姚察曰:高祖英略大度,应变无方,盖汉高、魏武之亚矣。及西都 荡覆,诚贯天人。王僧辩阙伊尹之才,空结桐宫之愤,贞阳假秦兵之送,不思穆嬴 之泣。高祖乃蹈玄机而抚末运,乘势隙而拯横流,王迹所基,始自于此,何至戡黎 升陑之捷而已焉。故于慎徽时序之世,变声改物之辰,兆庶归以讴歌,炎灵去如释 负,方之前代,何其美乎!