jūn zǐ yuē: xué bù kě yǐ yǐ yǐ, qīng qǔ zhī yú lán, ér qīng yú lán shuǐ zé wèi bīng, ér hán yú shuǐ mù zhí ér zhōng shéng, róu ér wèi lún, qí qǔ zhōng guī, kū bào bù fù tǐng zhě, róu shǐ zhī rán yě.
君子曰：學不可以已矣，青取之於藍，而青於藍；水則為冰，而寒於水；木直而中繩，輮而為輪，其曲中規，枯暴不復挺者，輮使之然也。

shì gù bù shēng gāo shān, bù zhī tiān zhī gāo yě bù lín shēn xī, bù zhī dì zhī hòu yě bù wén xiān wáng zhī yí dào, bù zhī xué wèn zhī dà yě. yú yuè róng háo zhī zǐ, shēng ér tóng shēng, zhǎng ér yì sú zhě, jiào shǐ zhī rán yě.
是故不升高山，不知天之高也；不臨深谿，不知地之厚也；不聞先王之遺道，不知學問之大也。于越戎貉之子，生而同聲，長而異俗者，教使之然也。

shì gù mù cóng shéng zé zhí, jīn jiù lì zé lì, jūn zǐ bó xué rú rì cān jǐ yān, gù zhī míng zé xíng wú guò. shī yún:" jiē ěr jūn zǐ, wú héng ān xī jìng gōng ěr wèi, hǎo shì zhèng zhí shén zhī tīng zhī, jiè ěr jǐng fú." shén mò dà yú huà dào, fú mò zhǎng yú wú jiù.
是故木從繩則直，金就礪則利，君子博學如日參己焉，故知明則行無過。詩云："嗟爾君子，無恆安息；靖恭爾位，好是正直；神之聽之，介爾景福。"神莫大於化道，福莫長於無咎。

kǒng zǐ yuē:" wú cháng zhōng rì sī yǐ, bù rú xū yú zhī suǒ xué." wú cháng qí ér wàng zhī, bù rú shēng gāo ér bó jiàn yě shēng gāo ér zhāo, fēi bì zhī zhǎng yě, ér jiàn zhě yuǎn shùn fēng ér hū, fēi shēng jiā jí yě, ér wén zhě zhe jiǎ chē mǎ zhě, fēi lì zú yě, ér zhì qiān lǐ jiǎ zhōu jí zhě, fēi néng shuǐ yě, ér jué jiāng hǎi jūn zǐ zhī xìng fēi yì yě, ér shàn jiǎ yú wù yě.
孔子曰："吾嘗終日思矣，不如須臾之所學。"吾嘗跂而望之，不如升高而博見也；升高而招，非臂之長也，而見者遠；順風而呼，非聲加疾也，而聞者著；假車馬者，非利足也，而致千里；假舟楫者，非能水也，而絕江海；君子之性非異也，而善假於物也。

nán fāng yǒu niǎo, míng yuē chóng wàng jiū, yǐ yǔ wèi cháo, biān zhī yǐ fā, xì zhī wěi sháo, fēng zhì sháo zhé, zi sǐ luǎn pò, cháo fēi bù wán yě, suǒ xì zhě rán yě. xī fāng yǒu mù, míng yuē yè gān, jīng zhǎng sì cùn, shēng yú gāo shān zhī shàng, ér lín bǎi rèn zhī yuān, mù jīng fēi néng zhǎng yě, suǒ lì zhě rán yě. péng shēng má zhōng, bù fú zì zhí. lán shì zhī gēn, huái shì zhī bāo, jiàn zhī xiǔ zhōng, jūn zǐ bù jìn, shù rén bù fú, zhì fēi bù měi yě, suǒ jiàn zhě rán yě.
南方有鳥，名曰〈蟲妄〉鳩，以羽為巢，編之以發，系之葦苕，風至苕折，子死卵破，巢非不完也，所系者然也。西方有木，名曰射干，莖長四寸，生於高山之上，而臨百仞之淵，木莖非能長也，所立者然也。蓬生麻中，不扶自直。蘭氏之根，懷氏之苞，漸之滫中，君子不近，庶人不服，質非不美也，所漸者然也。

shì gù jūn zǐ jìng jū gōng xué, xiū shēn zhì zhì, chù bì zé xiāng, yóu bì jiù shì, suǒ yǐ fáng pì xié ér dào zhōng zhèng yě.
是故君子靖居恭學，脩身致志，處必擇鄉，游必就士，所以防僻邪而道中正也。

wù lèi zhī cóng, bì yǒu suǒ yóu róng rǔ zhī lái, gè xiàng qí dé. ròu fǔ chū chóng, yú kū shēng dù dài jiào wáng shēn, huò zāi nǎi zuò. qiáng zì qǔ zhé, róu zì qǔ shù xié huì zài shēn, yuàn zhī suǒ gòu. bù xīn ruò yī huǒ jiù zào, píng dì ruò yī shuǐ jiù shī, cǎo mù chóu shēng, qín shòu qún jū, wù gè cóng qí lèi yě.
物類之從，必有所由；榮辱之來，各象其德。肉腐出蟲，魚枯生蠹；殆教亡身，禍災乃作。強自取折，柔自取束；邪穢在身，怨之所構。布薪若一火就燥，平地若一水就濕，草木疇生，禽獸群居，物各從其類也。

shì gù zhèng hú zhāng, ér gōng shǐ zhì yān lín mù mào, ér fǔ jīn zhì yān. shù chéng yīn, ér niǎo xī yān xī suān, ér ruì jù yān, gù yán yǒu zhào huò, xíng yǒu zhāo rǔ, jūn zǐ shèn qí suǒ lì yān.
是故正鵠張，而弓矢至焉；林木茂，而斧斤至焉。樹成蔭，而鳥息焉；醯酸，而蚋聚焉，故言有召禍，行有招辱，君子慎其所立焉。

jī tǔ chéng shān, fēng yǔ xìng yān jī shuǐ chéng chuān, jiāo lóng shēng yān jī shàn chéng dé, shén míng zì chuán, shèng xīn bèi yǐ. shì gù bù jī kuǐ bù, wú yǐ zhì qiān lǐ bù jī xiǎo liú, wú yǐ chéng jiāng hǎi qí jì yī lì, bù néng qiān lǐ nú mǎ wú jí, gōng zài bù shě xiē ér shě zhī, xiǔ mù bù zhé xiē ér bù shě, jīn shí kě lòu.
積土成山，風雨興焉；積水成川，蛟龍生焉；積善成德，神明自傳，聖心備矣。是故不積跬步，無以致千里；不積小流，無以成江海；騏驥一躒，不能千里；駑馬無極，功在不舍；楔而舍之，朽木不折；楔而不舍，金石可鏤。

fū yǐn wú zhǎo yá zhī lì, jīn mài zhī qiáng, shàng shí xī tǔ, xià yǐn huáng quán zhě, yòng xīn yī yě. xiè èr áo bā zú, fēi shé kuí zhī xué, ér wú suǒ jì tuō zhě, yòng xīn zào yě. shì gù wú fèn fèn zhī zhì zhě, wú zhāo zhāo zhī míng wú mián mián zhī shì zhě, wú hè hè zhì gōng xíng qí tú zhě bù zhì, shì liǎng jūn zhě bù róng mù bù néng liǎng shì ér míng, ěr bù néng liǎng tīng ér cōng téng shé wú zú ér téng, shí shǔ wǔ jì ér qióng. shī yún:" shī jiū zài sāng, qí zi qī xī shū rén jūn zǐ, qí yí yī xī qí yí yī xī, xīn ruò jié xī." jūn zǐ qí jié yú yī yě.
夫螾無爪牙之利，筋脈之強，上食晞土，下飲黃泉者，用心一也。蟹二螯八足，非蛇夔之穴，而無所寄託者，用心躁也。是故無憤憤之志者，無昭昭之明；無綿綿之事者，無赫赫之功；行跂塗者不至，事兩君者不容；目不能兩視而明，耳不能兩聽而聰；騰蛇無足而騰，鼫鼠五伎而窮。詩云："鳲鳩在桑，其子七兮；淑人君子，其儀一兮；其儀一兮，心若結兮。"君子其結於一也。

xī zhě hù bā gǔ sè, ér shěn yú chū tīng bó yá gǔ qín, ér liù mǎ yǎng mò, fū shēng wú xì ér bù wén, xíng wú yǐn ér bù xíng yù jū shān ér mù rùn, yuān shēng zhū ér àn bù kū wèi shàn ér bù jī hū? qǐ yǒu bù zhì zāi?
昔者瓠巴鼓瑟，而沈魚出聽；伯牙鼓琴，而六馬仰秣，夫聲無細而不聞，行無隱而不行；玉居山而木潤，淵生珠而岸不枯；為善而不積乎？豈有不至哉？

kǒng zǐ yuē:" yě zāi! jūn zǐ bù kě yǐ bù xué, jiàn rén bù kě yǐ bù shì." bù shì wú mào, wú mào bù jìng, bù jìng wú lǐ, wú lǐ bù lì. fū yuǎn ér yǒu guāng zhě, shì yě jìn ér yú míng zhě, xué yě. pì rú wū xié, shuǐ lǎo zhú yān, guǎn pú shēng yān, cóng shàng guān zhī, shuí zhī qí fēi yuán quán yě.
孔子曰："野哉！君子不可以不學，見人不可以不飾。"不飾無貌，無貌不敬，不敬無禮，無禮不立。夫遠而有光者，飾也；近而逾明者，學也。譬如洿邪，水潦灟焉，莞蒲生焉，從上觀之，誰知其非源泉也。

zhū zhě, yīn zhī yáng yě, gù shèng huǒ yù zhě, yáng zhī yīn yě, gù shèng shuǐ qí huà rú shén, gù tiān zǐ cáng zhū yù, zhū hóu cáng jīn shí, dài fū chù quǎn mǎ, bǎi xìng cáng bù bó. bù rán, zé qiáng zhě néng shǒu zhī, zhī zhě néng bǐng zhī, jiàn qí suǒ guì, ér guì qí suǒ jiàn bù rán, jīn guǎ gū dú bù dé yān.
珠者，陰之陽也，故勝火；玉者，陽之陰也，故勝水；其化如神，故天子藏珠玉，諸侯藏金石，大夫畜犬馬，百姓藏布帛。不然，則強者能守之，知者能秉之，賤其所貴，而貴其所賤；不然，矜寡孤獨不得焉。

zi gòng yuē:" jūn zǐ jiàn dà chuān bì guān, hé yě?" kǒng zǐ yuē:" fū shuǐ zhě, jūn zǐ bǐ dé yān: piān yǔ zhī ér wú sī, shì dé suǒ jí zhě shēng, suǒ bù jí zhě sǐ, shì rén qí liú xíng bì xià, jù jù jiē xún qí lǐ, shì yì qí fù bǎi rèn zhī xī bù yí, shì yǒng qiǎn zhě liú xíng, shēn yuān bù cè, shì zhì ruò yuē wēi tōng, shì chá shòu è bù ràng, shì zhēn bāo guǒ bù qīng yǐ rù, xiān jié yǐ chū, shì shàn huà bì chū, liàng bì píng, shì zhèng yíng bù qiú gài, shì lì zhé bì yǐ dōng xī, shì yì, shì yǐ jiàn dà chuān bì guān yān."
子貢曰："君子見大川必觀，何也？"孔子曰："夫水者，君子比德焉：偏與之而無私，似德；所及者生，所不及者死，似仁；其流行庳下，倨句皆循其理，似義；其赴百仞之谿不疑，似勇；淺者流行，深淵不測，似智；弱約危通，似察；受惡不讓，似貞；苞裹不清以入，鮮潔以出，似善化；必出，量必平，似正；盈不求概，似厲；折必以東西，似意，是以見大川必觀焉。"