zǐ yuē: fū yì zhī shēng, rén qín shòu wàn wù kūn chóng gè yǒu yǐ shēng. huò qí huò ǒu, huò fēi huò xíng, ér mò zhī qí qíng wéi dá dào dé zhě, néng yuán běn zhī yǐ.
子曰：「夫易之生，人、禽、獸、萬物昆蟲各有以生。或奇或偶，或飛或行，而莫知其情；惟達道德者，能原本之矣。」

tiān yī, dì èr, rén sān sān sān ér jiǔ, jiǔ jiǔ bā shí yī yī zhǔ rì, rì shù shí, gù rén shí yuè ér shēng.
天一，地二，人三；三三而九，九九八十一；一主日，日數十，故人十月而生。

bā jiǔ qī shí èr, ǒu yǐ chéng qí, qí zhǔ chén, chén zhǔ yuè, yuè zhǔ mǎ, gù mǎ shí èr yuè ér shēng.
八九七十二，偶以承奇，奇主辰，辰主月，月主馬，故馬十二月而生。

qī jiǔ liù shí sān, sān zhǔ dòu, dòu zhǔ gǒu, gù gǒu sān yuè ér shēng.
七九六十三，三主斗，斗主狗，故狗三月而生。

liù jiǔ wǔ shí sì, sì zhǔ shí shí zhǔ shǐ gù shǐ sì yuè ér shēng.
六九五十四，四主時；時主豕；故豕四月而生。

wǔ jiǔ sì shí wǔ, wǔ zhǔ yīn, yīn zhǔ yuán, gù yuán wǔ yuè ér shēng.
五九四十五，五主音，音主猿，故猿五月而生。

sì jiǔ sān shí liù, liù zhǔ lǜ, lǜ zhǔ qín lù, gù qín lù liù yuè ér shēng yě.
四九三十六，六主律，律主禽鹿，故禽鹿六月而生也。

sān jiǔ èr shí qī, qī zhǔ xīng, xīng zhǔ hǔ, gù hǔ qī yuè ér shēng.
三九二十七，七主星，星主虎，故虎七月而生。

èr jiǔ shí bā, bā zhǔ fēng, fēng zhǔ chóng, gù chóng bā rì huà yě.
二九十八，八主風，風主蟲，故蟲八日化也。

qí yú gè yǐ qí lèi.
其餘各以其類。

niǎo yú jiē shēng yú yīn ér shǔ yú yáng gù niǎo yú jiē luǎn yú yóu yú shuǐ, niǎo fēi yú yún. gù dōng yàn què rù yú hǎi, huà ér wèi jiè.
鳥魚皆生於陰而屬於陽；故鳥魚皆卵；魚游於水，鳥飛於雲。故冬燕雀入於海，化而為蚧。

wàn wù zhī xìng gè yì lèi: gù cán shí ér bù yǐn, chán yǐn ér bù shí, fú yóu bù yǐn bù shí, jiè lín xià shí dōng zhé. hé tūn zhě bā qiào ér luǎn shēng jǔ huān zhě jiǔ qiào ér tāi shēng. sì zú zhě wú yǔ yì, dài jiǎo zhě wú shàng chǐ. wú jiǎo zhě gāo ér wú qián chǐ, yǒu jiǎo zhě zhī ér wú hòu chǐ. zhòu shēng zhě lèi fù, yè shēng zhě lèi mǔ.
萬物之性各異類：故蠶食而不飲，蟬飲而不食，蜉蝣不飲不食，介鱗夏食冬蟄。齕吞者八竅而卵生；咀嚾者九竅而胎生。四足者無羽翼，戴角者無上齒。無角者膏而無前齒，有角者脂而無後齒。晝生者類父，夜生者類母。

fán dì: dōng xī wèi wěi, nán běi wèi jīng. shān wèi jī dé, chuān wèi jī xíng gāo zhě wèi shēng, xià zhě wèi sǐ. qiū líng fā mǔ, xī gǔ wèi pìn.
凡地：東西為緯，南北為經。山為積德，川為積刑；高者為生，下者為死。邱陵發牡，谿谷為牝。

bàng há guī zhū, yǔ yuè shèng xū.
蚌蛤龜珠，與月盛虛。

shì gù jiān tǔ zhī rén féi, xū tǔ zhī rén dà, shā tǔ zhī rén xì, xī tǔ zhī rén měi, hào tǔ zhī rén chǒu.
是故堅土之人肥，虛土之人大，沙土之人細，息土之人美，耗土之人丑。

shì gù shí shuǐ zhě shàn yóu néng hán, shí tǔ zhě wú xīn ér bù xī, shí mù zhě duō lì ér fú shí cǎo zhě shàn zǒu ér yú, shí sāng zhě yǒu sī ér é, shí ròu zhě yǒng gǎn ér hàn, shí gǔ zhě zhì huì ér qiǎo, shí qì zhě shén míng ér shòu, bù shí zhě bù sǐ ér shén.
是故食水者善游能寒，食土者無心而不息，食木者多力而拂；食草者善走而愚，食桑者有絲而蛾，食肉者勇敢而捍，食穀者智惠而巧，食氣者神明而壽，不食者不死而神。

gù yuē: yǒu yǔ zhī chóng sān bǎi liù shí, ér fèng huáng wèi zhī zhǎng yǒu máo zhī chóng sān bǎi liù shí, ér qí lín wèi zhī zhǎng yǒu jiǎ zhī chóng sān bǎi liù shí, ér shén guī wèi zhī zhǎng yǒu lín zhī chóng sān bǎi liù shí, ér jiāo lóng wèi zhī zhǎng luǒ zhī chóng sān bǎi liù shí, ér shèng rén wèi zhī zhǎng, cǐ qián kūn zhī měi lèi, qín shòu wàn wù zhī shù yě.
故曰：有羽之蟲三百六十，而鳳皇為之長；有毛之蟲三百六十，而麒麟為之長；有甲之蟲三百六十，而神龜為之長；有鱗之蟲三百六十，而蛟龍為之長；倮之蟲三百六十，而聖人為之長，此乾坤之美類，禽獸萬物之數也。

gù dì wáng hǎo huài cháo pò luǎn, zé fèng huáng bù xiáng yān hǎo jié shuǐ bó yú, zé jiāo lóng bù chū yān hǎo kū tāi shā yāo, zé qí lín bù lái yān hǎo tián xī sāi gǔ, zé shén guī bù chū yān.
故帝王好壞巢破卵，則鳳凰不翔焉；好竭水搏魚，則蛟龍不出焉；好刳胎殺夭，則麒麟不來焉；好填谿塞谷，則神龜不出焉。

gù wáng zhě dòng bì yǐ dào, jìng bì yǐ lǐ dòng bù yǐ dào, jìng bù yǐ lǐ, zé zì yāo ér bù shòu, yāo niè shù qǐ, shén líng bù jiàn, fēng yǔ bù shí, bào fēng shuǐ hàn bìng xìng, rén mín yāo sǐ, wǔ gǔ bù zī, liù chù bù fān xī.
故王者動必以道，靜必以理；動不以道，靜不以理，則自夭而不壽，訞孽數起，神靈不見，風雨不時，暴風水旱並興，人民夭死，五穀不滋，六畜不蕃息。