strong qīng xián fēng sān nián chū kè běn xù bá
清咸豐三年初刻本序跋
strong
xù
序
gǔ yuè lǎo rén
古月老人
zì lái jīng chuán zi shǐ, fán lì yán yǐ chuí zhū jiǎn biān zhě, wú bù yù yì yú qí jiān. bài guān yě shǐ, yì yóu shì ěr. gù qí yòng bǐ yě gè yǒu bù tóng, huò zhí dá qí qíng, huò qū yù qí lǐ, huò míng zhèng qí shì zhī shì fēi, huò fǎn jiē qí yì zhī wēi miào. suǒ guì tiān xià hòu shì zhī dú qí shū zhě, chá qí yòng bǐ zhī chū xīn, shí qí yòng yì zhī běn zhǐ, rán hòu yī lǎn wú yú, quán bù zhī mài luò guàn tōng, jīng shén bì xiàn yǐ. nài ān zhī yǒu shuǐ hǔ chuán yě, shèng xíng hǎi yú, shàng ér guān gài rú lín, yīn wú bù yù mù shǎng xīn, lǐng qí zhǐ qù xià ér fàn fū zào lì, yì jū rán kǒu jiǎng shǒu huà, jīn wèi jiàn wén. rán ér cǐ yóu hún yán zhī yě. dú qí shū zé tóng, jiě qí shū zé yì. yuán fū nài ān zhī běn zhǐ, jí yù wǎn sī shì zhī chún dào xū shēng lóng luò jià yù zhī shù, tè bù míng yán qí suǒ yǐ rán, jǐn cóng guǐ dāng zhōng jǐn lì miáo xiě, yǐ dài sī rén zhī zì wù. chōng shì yì yě, suī shàng zhì zhě shǎo, jī ér jiǔ zhī, zì néng lìng rén rén fǎn fù sī liang, dé qí běn yì, yīn wén bǐ zhī qū ér yǒu zhí tǐ zhě yě. dú bù jiě fū luó guàn zhōng zhě, yǐ wěi wèi zhēn, zòng jiān rǔ guó, yāng zhū lí zǎo, gǒu wěi xù diāo, suì lìng tiān xià hòu shì, jiāng xìn jiāng yí, wù wèi shì shí. shì chéng shī nài ān zhī zuì rén, míng jiào zhōng zhī bài lèi yě. sì yīn shèng tàn chū, bù dàn fán yán, zhú céng tī shuā. dì zhà wěi zhī qíng xíng suī xiǎn, ér jiān tú zhī jié shù wèi xiáng. shì yǒu hǎo tán shì gù, ér wù qiú qí jiū jìng zhě, zhōng jué yóu yí xiān jù. yú shān jū nián mù, měi yán jí cǐ, cháng bào bù píng. gēng xū dōng, gù yǒu zhòng huá zhī sì jūn bó lóng lái, chū qí xiān rén dàng kòu zhì yí gǎo. yú sù zhī zhòng huá zhī yǒu shì shū yě, tè wèi cháng suǒ guān. nǎi jīn yī jiàn zhī, jué qí fā wēi zhāi fú, fú hé nài ān, yīn zhǔ qí sì jūn yuē: dàng kòu zhì yīn xiān rén zhī yí míng yǐ, hé zhí ér yán zhī rì jié shuǐ hǔ? gài shì shū chū, ér wú zhī yǒu xīn shì dào zhě zhī suǒ gòng shǎng. jiāng fù jī jué, gǎn wèi xù. shí zài
自來經傳子史,凡立言以垂諸簡編者,無不寓意於其間。稗官野史,亦猶是耳。顧其用筆也各有不同,或直達其情,或曲喻其理,或明正其事之是非,或反揭其意之微妙。所貴天下後世之讀其書者,察其用筆之初心,識其用意之本旨,然後一覽無餘,全部之脈絡貫通,精神畢現矣。耐庵之有《水滸傳》也,盛行海隅,上而冠蓋儒林,因無不寓目賞心,領其旨趣;下而販夫皂隸,亦居然口講手畫,矜為見聞。然而此猶渾言之也。讀其書則同,解其書則異。原夫耐庵之本旨,極欲挽斯世之純盜虛聲、籠絡駕馭之術,特不明言其所以然,僅從詭-當中盡力描寫,以待斯人之自悟。充是意也,雖上智者少,積而久之,自能令人人反覆思量,得其本意,因文筆之曲而有直體者也。獨不解夫羅貫中者,以偽為真,縱奸辱國,殃諸梨棗,狗尾續貂,遂令天下後世,將信將疑,誤為事實。是誠施耐庵之罪人,名教中之敗類也。嗣因聖嘆出,不憚煩言,逐層剔刷。第詐偽之情形雖顯,而奸徒之結束未詳。世有好談事故,而務求其究竟者,終覺游移鮮據。余山居年暮,每言及此,常抱不平。庚戌冬,故友仲華之嗣君伯龍來,出其先人《蕩寇志》遺稿。余夙知仲華之有是書也,特未嘗索觀。乃今一見之,覺其發微摘伏,符合耐庵,因囑其嗣君曰:《蕩寇志》因先人之遺名矣,盍直而言之日《結水滸》?蓋是書出,而吾知有心世道者之所共賞。將付剞劂,敢為序。時在
xián fēng yuán nián suì cì xīn hài chūn wáng yuè, gǔ yuè lǎo rén tí bìng shū.
咸豐元年歲次辛亥春王月,古月老人題並書。
yú zhòng huá xiān shēng dàng kòu zhì xù
俞仲華先生蕩寇志序
chén huàn
陳奐
qián shū yǐ shuǐ hǔ míng qí chuán. hǔ zhě, yě. fū yǐ tiān dì zhī kuān, rén mín zhī zhòng, qū qū bǎi yǒu bā rén, héng sì yú shuǐ páng yā cè, piān mò réng yǐ tiān xià tài píng wèi guī sù. qí zhōng lèi xù xié xīn zhī chì, pàn dào zhī méng, zāo guān sī zhī cuī bǔ, shòu lì xū zhī xiàn nì. yuān zhī yú yé, cóng zhī què yé? tān shēng ér wèi sǐ zhě, shuí bù táo tǎ hè zhī qū shǐ, yǒu bù zǒu rù shuǐ páng cè, bù dé qí suǒ. qián zhī zuò zhě, qí mò zào qīng yì zhī wēi quán yǐ. rán ér, pǔ tiān zhī xià, mò fēi wáng tǔ lǜ tǔ zhī bīn, mò fēi wáng chén. zài guó yuē shì jǐng, zài yě zé yuē cǎo mǎng. fán yǒu xuè qì, mò bù zūn qīn. zòng bù néng jìn zhǐ tǎ zhī wú yǒu, ér què bù xǔ wèi gān qū zhī yú què. jí shū yè zhī shēng líng, ér wèi mèng zhōng huàn xǐng, cǐ dàng kòu zhì zhī suǒ yóu zuò yě. tāng xī zhēn yǒu yán yuē: shè jì shān hé, quán shì shèng tiān zǐ yī piàn ài mín rú zi de niàn tóu chēng zhù. tiān xià shòu duō shǎo kuài lè, zuò bǎi xìng de rú hé bào dé? zhǐ yǒu zūn yī shèng yù, xiào shùn fù mǔ, gù shì shī zhǎng, zǎo wán guó kè, zuò hǎo rén, xíng hǎo shì, gòng chéng gè xī xī zhī shì jiè. cǐ jí hòu zhì zhī zhōng, gèng jìn qián chuán zhī bǐ, suǒ yǐ jié tiān xià tài píng sì zì, yī bù dà jí xiáng shū. xú jūn wǔ qiáo, zǎi guān jiāng nán, jiě náng bǎn, bù dú wèi hǎo yǒu xuān míng, ér yào yú shì dào rén xīn yì yǒu wéi chí bǔ zhù zhī dé yún. xián fēng èr nián qiū qī yuè, zhǎng zhōu chén yǐ bài xù.
前書以《水滸》名其傳。滸者,-也。夫以天地之寬,人民之眾,區區百有八人,橫肆於水旁壓側,篇末仍以「天下太平」為歸宿。其中類敘邪心之熾,畔道之萌,遭官司之催捕,受吏胥之陷溺。淵之魚耶,叢之雀耶?貪生而畏死者,誰不逃獺鶴之驅使,有不走入水旁-側,不得其所。前之作者,其默躁清議之微權已。然而,普天之下,莫非王土;率土之濱,莫非王臣。在國曰市井,在野則曰草莽。凡有血氣,莫不尊親。縱不能禁止獺-之無有,而卻不許為甘驅之魚雀。藉叔夜之聲靈,而為夢中喚醒,此《蕩寇志》之所由作也。湯西箴有言曰:「社稷山河,全是聖天子一片愛民如子的念頭撐住。天下受多少快樂,做百姓的如何報得?只有遵依聖諭,孝順父母,故事師長,早完國課,做好人,行好事,共成個熙熙——之世界。」此即後志之衷,更進前傳之筆,所以結「天下太平」四字,一部大吉祥書。徐君午橋,宰官江南,解囊-版,不獨為好友宣名,而要於世道人心亦有維持補助之德雲。咸豐二年秋七月,長洲陳矣拜序。
xù
序
xú pèi kē
徐佩珂
shuǐ hǔ yī shū, shī nài ān xiān shēng yǐ zhuō shí dà cái, miáo xiě yī bǎi bā rén, jǐn tài jí yán. qí pù zhāng yáng lì, shì zhe qí rèn xiá zhī fēng ér zhāi fú fā jiān, shí xiě qí bù ruò zhī zhuàng yě. rán qí shū wú rén bù dú, ér wù jiě zhě shén jī fēi xì xīn tǐ chá, xiān bù mù wèi yīng xióng háo jié. zòng yǒu shèng tàn zhī píng zhì, mèi mèi zhě zhōng bù néng huì qí běn zhǐ. yóu kě guài zhě luó guàn zhōng zhī hòu shuǐ hǔ, quán wèi mèng jiàn nài ān shèng tàn zhī yòng yì, fǎn yǐ liáng shān zhī bá hù chī zhāng, dú hé shuò, chēng wèi zhēn zhōng yì, yǐ kuài qí tán fēng. shū bù sī bài guān tǔ shǔ, suī rèn qí bù jīng, ér yú shì dào rén xīn zhī suǒ zài, zé bì shěn zhī yòu shěn, ér hòu gǎn bǐ zhī yú shū. yú fēng chén xià lì, bēn zǒu yǒu nián, jiān yú shān zōu pì rǎng, jiàn yǒu yī èr jié ào zhě liú, tǎng wén qí shuō, kǒng huò yóu ér xiào zhī, qí hài yǒu bù kě shèng yán zhě. cǐ hòu shuǐ hǔ zhī shū, bù kě bù fáng qí jiàn yě. wǒ cháo dé jiào lóng shèng, zhèng zhì xiū míng, chī mèi wǎng liǎng zhī tú, yì dāng píng jī. kuàng hū shèng tiān zǐ wò jìng lín chén, chuí shang bō huà, hǎi yǔ zòu shēng píng zhī xiàng, cāng lí yóu xī zhī tiān. fēng jiāng dà lì zhěng chì duō fāng, wéi míng kè yǔn, shuǐ hàn zé chàng shī zhèn jì, fēng wěn zé jiàn zhì yì cāng, yóu fù xuān jiǎng shèng yù, huà chǔn dǎo wán. cǎo yě biān máng mò bù wén fēng xiàng shàn, gòng lè táo zhēn yú huà rì guāng tiān zhī xià. qǐ róng yǒu cǐ huāng miù zhī shū, liú chuán yú shì zāi? yú yǒu zhòng huá yú jūn, shēn jí xié shuō zhī zú yǐ huò rén, zhōng yì dào zéi zhī bù róng bù biàn, gù jì nài ān zhī chuán, jié chéng qī shí juǎn guāng míng zhèng dà zhī shū, míng zhī yuē dàng kòu zhì. gài yǐ zūn wáng miè kòu wèi zhǔ, ér shǐ tiān xià hòu shì, xiǎo rán yú dào zéi zhī zhōng wú bù bài, zhōng yì zhī bù róng jiǎ jiè hùn méng, shù jǐ zūn jūn qīn shàng zhī xīn, yóu rán ér shēng yǐ. xīn hài zhī xià, qí sì jūn bó lóng, zhǔ yú juān bǎn. yú xǐ qí táng táng zhèng zhèng, bǐ fǎ jǐn yán, yǔ yú yì wěn hé, suì fù zǐ rén, yǐ gōng hǎi nèi, nián ér shǐ chéng. dú zhòng huá zhī shū, kě xiǎng jiàn qí wèi rén yǐ ér yú shì dào rén xīn, yì dāng yǒu bì yì yún. shí zài xián fēng èr nián suì cì rén zǐ yú qiū shuò dàn, wǔ lín xú pèi kē shū yú mò líng guān xiè.
《水滸》一書,施耐庵先生以卓識大才,描寫一百八人,盡態極妍。其鋪張揚厲,似着其任俠之風;而摘伏發奸,實寫其不若之狀也。然其書無人不讀,而誤解者甚肌非細心體察,鮮不目為英雄豪傑。縱有聖嘆之評騭,昧昧者終不能會其本旨。尤可怪者羅貫中之《後水滸》,全未夢見耐庵、聖嘆之用意,反以梁山之跋扈鴟張,毒-河朔,稱為真忠義,以快其談鋒。殊不思稗官吐屬,雖任其不經,而於世道人心之所在,則必審之又審,而後敢筆之於書。餘風塵下吏,奔走有年,間於山陬僻壤,見有一二桀驁者流,倘聞其說,恐或尤而效之,其害有不可勝言者。此《後水滸》之書,不可不防其漸也。我朝德教隆盛,政治休明,魑魅罔兩之徒,亦當屏跡。況乎聖天子握鏡臨宸,垂裳播化,海宇奏昇平之象,蒼黎游熙-之天。封疆大吏整飭多方,惟明克允,水旱則倡施賑濟,豐穩則建置義倉,猶復宣講聖諭,化蠢導頑。草野編氓莫不聞風向善,共樂陶甄於化日光天之下。豈容有此荒謬之書,留傳於世哉?余友仲華俞君,深嫉邪說之足以惑人,忠義、盜賊之不容不辨,故繼耐庵之傳,結成七十卷光明正大之書,名之曰《蕩寇志》。蓋以尊王滅寇為主,而使天下後世,曉然於盜賊之終無不敗,忠義之不容假借混朦,庶幾尊君親上之心,油然而生矣。辛亥之夏,其嗣君伯龍,囑余鐫板。余喜其堂堂正正,筆法謹嚴,與余意吻合,遂付梓人,以公海內,-年而始成。讀仲華之書,可想見其為人矣;而於世道人心,亦當有裨益雲。時在咸豐二年歲次壬子盂秋朔旦,武林徐佩珂書於秣陵官廨。
shí yǔ
識語
yú lóng guāng
俞龍光
lóng guāng jǐn àn: dào guāng xīn mǎo rén chén jiān, yuè dōng yáo mín zhī biàn, xiān jūn suí xiān dà fù rèn, fù yǔ cóng róng. yuán xiān jūn zǐ sù xián gōng mǎ, yǒu mìng zhòng jì, suì yǐ gōng huò yì xù. yǐ ér guī yuè, yǐ qí huáng shù yāo yóu yú xī hú jiān. suì rén yín, yí fàn shùn, yòu xiàn cè jūn mén, bèi chén zhàn shǒu qì xiè, jiàn shǎng yú liú yù pō fǔ jūn. wǎn guī xuán mén, jiān xiū jìng yè. jǐ yǒu chūn wáng zhēng yuè, wú jí ér shì. zhe yǒu qí shè lùn huǒ qì kǎo qī nán táng jì xiào xīn shū shì yī xué biàn zhèng jìng tǔ shì xiāng, jiē shǔ gǎo ér wèi juān. ér yóu yǒu juàn zhì fán zhòng zhě, zé dàng kòu zhì shì. dàng kòu zhì, suǒ yǐ jié shuǐ hǔ chuán zhě yě. gǎn zhào yú jiā qìng zhī bǐng yín, cǎo chuàng yú dào guāng zhī bǐng xū, qì dīng wèi, hán shǔ fán èr shí yì, shǐ jìng qí xù, wèi huáng xiū shì ér mò. lóng guāng fù xìng dùn zhuō, yì kè zuǎn xiū. wéi yì xiān jūn zǐ sù yǔ jīn mén fàn xiān shēng xún bó shào xiān shēng zuì yǒu shàn. shì shū zhī zuò yě, céng jīng liǎng xiān shēng píng yuān. dāng qí zhāo xī guò cóng, yī tíng yì lùn, suǒ yǒu chuán zhōng yú xù, yǐ jí yīng xíng xiū rùn zhī chù, lóng guāng yì qiè wén zhī. suì bù chuǎi jiǎn lòu, shǒu xiào sān yì yuè, wéi yǐ bù bèi xiān jūn běn yì ér zhǐ. shū chéng, yóu jì jīn líng, qǐng zhì yú wǔ qiáo xú jūn. xú jūn wèi fù zhí zhōng zuì zhūn zhì, sǒng yǒng fù zǐ, bìng kǎi rán chū zī yǐ chéng zhī. jiē hū, nài ān zhī bǐ shēn ér qū, bù shàn dú zhě zhé wù jiě ér fù huài yú luó guàn zhōng zhī xù diāo, chéng kǒng dào jí kǒng gān, luàn shì yòng zhāng yǐ! gài xiān jūn zǐ zào yì, suī yǐ xiǎo shuō bài guān wèi yóu xì, ér yú shì dào rén xīn yì dà yǒu guān xì, gù yǒu shì zuò. rán fēi fàn shào liǎng xiān shēng bù kè jìng qí chéng, fēi wǔ qiáo xú jūn bù néng shòu zhū lí zǎo yě. shì shū zhī yuán wěi yǒu rú cǐ yún ěr.
龍光謹按:道光辛卯、壬辰間,粵東瑤民之變,先君隨先大父任,負羽從戎。緣先君子素嫻弓馬,有命中技,遂以功獲議敘。已而歸越,以岐黃術邀游於西湖間。歲壬寅,-夷犯順,又獻策軍門,備陳戰守器械,見賞於劉玉坡撫軍。晚歸玄門,兼修淨業。己酉春王正月,無疾而逝。着有《騎射論》、《火器考》、《戚南塘紀效新書釋》、《醫學辨症》、《淨土事相》,皆屬稿而未鐫。而尤有卷帙繁重者,則《蕩寇志》是。《蕩寇志》,所以結《水滸傳》者也。感兆於嘉慶之丙寅,草創於道光之丙戌,迄丁未,寒暑凡二十易,始竟其緒,未遑修飾而歿。龍光賦性鈍拙,易克纂修。惟憶先君子素與金門范先生、循伯邵先生最友善。是書之作也,曾經兩先生評鴛。當其朝夕過從,一庭議論,所有傳中餘緒,以及應行修潤之處,龍光亦竊聞之。遂不揣譾陋,手校三易月,惟以不背先君本意而止。書成,郵寄金陵,請質於午橋徐君。徐君為父執中最肫摯,慫恿付梓,並慨然出資以成之。嗟乎,耐庵之筆深而曲,不善讀者輒誤解;而復壞於羅貫中之續貂,誠恐盜吉孔甘,亂是用彰矣!蓋先君子造意,雖以小說稗官為遊戲,而於世道人心亦大有關係,故有是作。然非范、邵兩先生不克竟其成,非午橋徐君不能壽諸梨棗也。是書之原委有如此云爾。
xián fēng yuán nián xīn hài xià wǔ yuè xīn chǒu wàng, nán lóng guāng jǐn shí.
咸豐元年辛亥夏五月辛丑望,男龍光謹識。
dàng kòu zhì yuán qǐ
蕩寇志緣起
hū lái dào rén
忽來道人
zhòng huá shí yǒu sān líng, jū jīng shī zhī dōng zhǎng ān jiē, mèng yī nǚ láng, xiān zī jué dài, róng zhuāng chéng chì jiāo, lǎn pèi wèi zhòng huá yuē: yú léi tíng shàng jiāng chén lì qīng yě, zhù guó jiā zhēn miè yāo fēn, huà shēn fán sān shí liù yǐ. zi dāng wèi yú zuò chuán! zhòng huá wěi wěi, jiāng yǒu suǒ wèn, jīng tíng liè kōng, diàn yàn liú dì, yán tóu pù bù péng pài, jì ér wù, líng shuǎng bù kě jiē yě. zhòng huá sù hǎo shì, jì gǎn sī zhào, jīng yíng lǚ lǚ ér wèi qiàn zhì. ǒu jiàn dōng dōu shī nài ān xiān shēng shuǐ hǔ chuán, shén jīng qí cái. luò sòng huí huán, zhuī xún qí zhǐ, jué qí mìng yì shēn hòu ér guò qū, yuē: shì kě jí wèi tí yǐ! zhǒng ér yào qí chéng, suí shí suí shì, xìn bǐ ér fā míng zhī. wèi zhēn líng fù zhǔ yě kě, wèi zhòng huá fù huì yě yì kě. jiē fū! wén zhāng dé shī, xiǎo bù zú huǐ, nài ān gù yǐ xiān yán zhī yǐ. mèng zé jiā qìng shí yī nián sì yuè chū jiǔ rì lòu sān xià.
仲華十有三齡,居京師之東長安街,夢一女郎,仙姿絕代,戎裝乘赤驕,攬轡謂仲華曰:「余雷霆上將陳麗卿也,助國家珍滅妖氛,化身凡三十六矣。子當為余作傳!」仲華唯唯,將有所問,驚霆裂空,電焰流地,檐頭瀑布澎湃,悸而寤,靈爽不可接也。仲華夙好事,既感斯兆,經營屢屢而未慊志。偶見東都施耐庵先生《水滸傳》,甚驚其才。雒誦迴環,追尋其旨,覺其命意深厚而過曲,曰:「是可藉為題矣!」踵而要其成,隨時隨事,信筆而發明之。謂真靈付囑也可,謂仲華附會也亦可。嗟夫!文章得失,小不足悔,耐庵固已先言之矣。夢則嘉慶十一年四月初九日漏三下。
hū lái dào rén zì tí.
忽來道人自題。