táng fāng qìng, wǔ dé zhōng wèi chá fēi yuàn, tài zōng shēn qì zhòng zhī, yǐn yǔ liù yuè tóng shì. fāng qìng cí yuē: chén mǔ lǎo, qǐng guī yǎng. tài zōng bù zhī bī. zhēn guān zhōng, yǐ wèi gǎo chéng lìng. sūn xí xiù, shén lóng chū wèi jiān chá yù shǐ. shí wǔ sān sī wū huán jìng děng fǎn, yòu chēng xí xiù yǔ jìng děng yǒu móu. zhì shì wèi shì yù shǐ rǎn zǔ yōng suǒ àn, cí lǐ jìng bù qū. huò bào zǔ yōng yún: shì yǒu nán shǐ zhì, yún huán jìng yǐ sǐ. xí xiù wén zhī, xuàn rán liú lèi. zǔ yōng yuē: huán yàn fàn fù guó xíng xiàn, jīn yǐ sǐ yǐ. zǔ yōng àn zú xià shì, yì wèi cè, wén qí sǐ nǎi duì yōng liú tì, hé yě? xí xiù yuē: huán yàn fàn zì fù xíng xiàn, rán yǔ xí xiù yǒu jiù, wén qí sǐ, qǐ bù shāng yé! zǔ yōng yuē: zú xià xià yù, wén zhū dì jù zòng jiǔ ér wú yōu sè, hé yě? xí xiù yuē: xí xiù hé fù yú guó jiā, dàn yú huán yàn fàn yǒu jiù ěr. gōng ruò jǐn shā zhū dì, bù zhī yǐ rú dú shā xí xiù, kǒng míng gōng bù dé gāo zhěn ér wò. zǔ yōng sè dòng, wò qí shǒu yuē: qǐng wú lǜ, dāng huó gōng. nǎi shàn wèi zhī cí, dé bù zuò.
唐方慶,武德中為察非掾,太宗深器重之,引與六月同事。方慶辭曰:「臣母老,請歸養。」太宗不之逼。貞觀中,以為藁城令。孫襲秀,神龍初為監察御史。時武三思誣桓、敬等反,又稱襲秀與敬等有謀。至是為侍御史冉祖雍所按,辭理竟不屈。或報祖雍云:「適有南使至,雲桓、敬已死。」襲秀聞之,泫然流淚。祖雍曰:「桓彥范負國刑憲,今已死矣。祖雍按足下事,意未測,聞其死乃對雍流涕,何也?」襲秀曰:「桓彥范自負刑憲,然與襲秀有舊,聞其死,豈不傷耶!」祖雍曰:「足下下獄,聞諸弟俱縱酒而無憂色,何也?」襲秀曰:「襲秀何負於國家,但於桓彥范有舊耳。公若盡殺諸弟,不知矣;如獨殺襲秀,恐明公不得高枕而臥。」祖雍色動,握其手曰:「請無慮,當活公。」乃善為之辭,得不坐。
lù dé míng shòu xué yú zhōu hóng zhèng, shàn yán xuán lǐ, wáng shì chōng jiàn hào, shǔ wèi sàn qí shì láng. wáng lìng zǐ shī zhī, jiāng xíng shù xiū zhī lǐ, dé míng fú bā dòu sàn, wò dōng bì xià. chōng zhī zǐ rù guì chuáng xià, dé míng yáng dài zhī lì, jìng bù yǔ yǔ, suì yí bìng chéng gāo. jí rù cháo, tài zōng yǐn wèi wén guǎn xué shì, shǐ yán lì běn xiě zhēn xíng, chǔ liàng wèi zhī zàn yuē: jīng shù wèi guì, xuán fēng kě shī lì xué fēi yuǎn, tōng rú zài zī. zhōng yú guó zi bó shì.
陸德明受學於周弘正,善言玄理,王世充僭號,署為散騎侍郎。王令子師之,將行束修之禮,德明服巴豆散,臥東壁下。充之子入跪床下,德明佯紿之痢,竟不與語,遂移病成皋。及入朝,太宗引為文館學士,使閻立本寫真形,褚亮為之贊曰:「經術為貴,玄風可師;勵學非遠,通儒在茲。」終於國子博士。
lǐ mì jì jiàng, xú jī shàng shǒu lí yáng cāng, wèi zhǎng shǐ guō kè yuē: wèi gōng jì guī yú táng, wǒ shì zhòng tǔ dì, jiē wèi gōng zhī yǒu yě. wú ruò shàng biǎo xiàn zhī, jí shì zì yāo fù guì, wú suǒ chǐ yě. jīn yí jù lù yǐ qǐ wèi gōng, tīng gōng zì xiàn, zé wèi gōng zhī gōng yě. jí shǐ zhì, gāo zǔ wén qí biǎo, shén guài zhī. shǐ zhě jù yǐ wén, gāo zǔ dà yuè yuē: xú jī shèng dé tuī gōng, zhēn zhōng chén yě. jí shòu lí zhōu zǒng guǎn, cì xìng lǐ shì.
李密既降,徐績尚守黎陽倉,謂長史郭恪曰:「魏公既歸於唐,我士眾土地,皆魏公之有也。吾若上表獻之,即是自邀富貴,吾所恥也。今宜具錄以啟魏公,聽公自獻,則魏公之功也。」及使至,高祖聞其表,甚怪之。使者具以聞,高祖大悅曰:「徐績盛德推功,真忠臣也。」即授黎州總管,賜姓李氏。
zhēn guān zhōng, tài zōng wèi chǔ suì liáng yuē: qīng zhī qǐ jū zhù, jì hé shì dà dǐ rén jūn dé guān zhī fǒu? suì liáng duì yuē: jīn zhī qǐ jū, gǔ zhī zuǒ yòu shǐ, shū rén jūn yán shì, qiě jì shàn è, yǐ wèi jiǎn jiè, shù hū rén zhǔ bù wèi fēi fǎ. bù wén dì wáng, gōng zì guān shǐ. tài zōng yuē: zhèn yǒu bù shàn, qīng bì jì zhī yé! suì liáng yuē: shǒu dào bù rú shǒu guān, chén zhí dāng zài zhào, jūn jǔ bì jì. liú jì jìn yuē: shè lìng suì liáng bù jì, tiān xià zhī rén jiē jì zhī yǐ.
貞觀中,太宗謂褚遂良曰:「卿知《起居注》,記何事大抵人君得觀之否?」遂良對曰:「今之《起居》,古之左右史,書人君言事,且記善惡,以為檢戒,庶乎人主不為非法。不聞帝王,躬自觀史。」太宗曰:「朕有不善,卿必記之耶!」遂良曰:「守道不如守官,臣職當載肇,君舉必記。」劉洎進曰:「設令遂良不記,天下之人皆記之矣。」
tài zōng wèi shì chén yuē: zhèn xì zuò yàn shī. yú shì nán biàn jiàn yuē: shèng zuò suī gōng, tǐ zhì fēi yǎ. shàng zhī suǒ hǎo, xià bì suí zhī. cǐ wén yī xíng, kǒng zhì fēng mí. ér jīn ér hòu, qǐng bù fèng zhào. tài zōng yuē: qīng kěn chéng ruò cǐ, zhèn yòng jiā zhī. qún chén jiē ruò shì nán, tiān xià hé yōu bù lǐ! nǎi cì juàn wǔ shí pǐ. xiān shì, liáng jiǎn wén dì wèi tài zǐ, hǎo zuò yàn shī, jìng nèi huà zhī, jìn yǐ chéng sú, wèi zhī gōng tǐ. wǎn nián gǎi zuò, zhuī zhī bù jí, nǎi lìng xú líng zhuàn yù tái jí, yǐ dà qí tǐ. yǒng xìng zhī jiàn, pō yīn gù shì.
太宗謂侍臣曰:「朕戲作艷詩。」虞世南便諫曰:「聖作雖工,體制非雅。上之所好,下必隨之。此文一行,恐致風靡。而今而後,請不奉詔。」太宗曰:「卿懇誠若此,朕用嘉之。群臣皆若世南,天下何憂不理!」乃賜絹五十疋。先是,梁簡文帝為太子,好作艷詩,境內化之,浸以成俗,謂之「宮體」。晚年改作,追之不及,乃令徐陵撰《玉台集》,以大其體。永興之諫,頗因故事。
dòu jìng wèi sī nóng qīng, zhào yuán kǎi wèi shǎo qīng. jìng pō fāng zhí, shén bù yuè yuán kǎi zhī wèi, guān shǔ dà huì, wèi yuán kǎi yuē: rú suí yáng dì yì zài shē chǐ, jié sì hǎi yǐ fèng yī rén zhě, sī nóng xū gōng yǐ. fāng jīn shèng shàng, gōng lǚ jié jiǎn, qū yī rén yǐ ān zhào shù, sī nóng hé yòng yú gōng zāi! yuán kǎi nǎn rán ér tuì. chū, tài zōng jì píng tū jué, xǐ qí bù zhòng yú hé nán, jìng shàng shū jí jiàn, yǐ wèi bù biàn. yòu qǐng tài yuán zhì tún tián, yǐ shěng kuì xiǎng, jiē yǒu hóng yì.
竇靜為司農卿,趙元楷為少卿。靜頗方直,甚不悅元楷之為,官屬大會,謂元楷曰:「如隋煬帝意在奢侈,竭四海以奉一人者,司農須公矣。方今聖上,躬履節儉,屈一人以安兆庶,司農何用於公哉!」元楷赧然而退。初,太宗既平突厥,徙其部眾於河南,靜上疏極諫,以為不便。又請太原置屯田,以省饋餉,皆有弘益。
wén dé huáng hòu bēng, wèi chú sàng, xǔ jìng zōng yǐ yán xiào huò qiǎn. jí tài zōng zǐ gōng zài qián diàn, yòu chuí bì guò. shì yù shǐ yán xuán zhèng dàn zhī yuē: jìng zōng wǎng jū xiān hòu sàng, yǐ zuò yán xiào chù, jīn duì dà xíng zǐ gōng, yòu chuí bì wú lǐ. jìng zōng jù huò zuì, gāo zōng qǐn qí zòu, shì suī bù xíng, shí rén zhòng qí gāng zhèng.
文德皇后崩,未除喪,許敬宗以言笑獲譴。及太宗梓宮在前殿,又垂臂過。侍御史閻玄正彈之曰:「敬宗往居先後喪,已坐言笑黜,今對大行梓宮,又垂臂無禮。」敬宗懼獲罪,高宗寢其奏,事雖不行,時人重其剛正。
liú rén guǐ wèi zuǒ pú shè, mù nián pō yǐ yán cí qǔ yuè sù zhě. hù bù yuán wài wèi kè jǐ duàn àn, duō wèi rén guǐ suǒ yì tóng. kè jǐ zhí zhī yuē: yì fāng zhī lè bù rù rén xīn, qiū chán zhī shēng tú guā rén ěr. rén zhé nù yān, mà zhī yuē: chī hàn! kè jǐ é qiān lì bù shì láng.
劉仁軌為左僕射,暮年頗以言詞取悅訴者。戶部員外魏克己斷案,多為仁軌所異同。克己執之曰:「異方之樂不入人心,秋蟬之聲徒聒人耳。」仁輒怒焉,罵之曰:「痴漢!」克己俄遷吏部侍郎。
zé tiān cháo, dòu lú qīn wàng wèi chéng xiàng, qǐng chuò jīng guān jiǔ pǐn yǐ shàng liǎng yuè rì fèng yǐ shàn jūn, zhuǎn tiē bǎi sī, lìng bài biǎo. qún chén jù fù bài biǎo, ér bù zhī shì yóu. shí yí wáng qiú lǐ wèi qīn wàng yuē: qún guān jiàn tiē jí fù, jìng bù zhī bài hé suǒ yóu. jì yǐ chuò fèng gōng jūn, ér míng gōng lù hòu fèng yōu, chuò zhī kě yě. bēi guān pín pò, nài hé bù shǐ qí zhī ér qī duó zhī, qǐ guó zhī bǐng yé! qīn wàng xíng sè ér jù zhī. biǎo jì zòu, qiú lǐ lì jiē jìn yuē: bì xià fù yǒu sì hǎi, zú yǐ chǔ jūn guó zhī yòng, hé jí pín guān jiǔ pǐn zhī fèng, ér qīn wàng qī duó zhī, chén qiè bù qǔ. nà yán yáo shú qián jìn yuē: qín hàn jiē shuì suàn yǐ shàn jūn, qiú lǐ bù shí dà tǐ, wàng yǒu zhēng yì. qiú lǐ yuē: qín huáng hàn wǔ shuì tiān xià, shǐ kōng xū yǐ shì biān. nài hé shǐ shèng cháo fǎng xí zhī. yáo shú yán chén bù shí dà tǐ, bù zhī shú yán shì dà tǐ yé! suì qǐn.
則天朝,豆盧欽望為丞相,請輟京官九品以上兩月日俸以贍軍,轉帖百司,令拜表。群臣俱赴拜表,而不知事由。拾遺王求禮謂欽望曰:「群官見帖即赴,竟不知拜何所由。既以輟俸供軍,而明公祿厚俸優,輟之可也。卑官貧迫,奈何不使其知而欺奪之,豈國之柄耶!」欽望形色而拒之。表既奏,求禮歷階進曰:「陛下富有四海,足以儲軍國之用,何籍貧官九品之俸,而欽望欺奪之,臣竊不取。」納言姚璹前進曰:「秦漢皆稅算以贍軍,求禮不識大體,妄有爭議。」求禮曰:「秦皇、漢武稅天下,使空虛以事邊。奈何使聖朝仿習之。姚璹言臣不識大體,不知璹言是大體耶!」遂寢。
wèi yuán zhōng nán shēng qǔ róng yáng zhèng yuǎn nǚ, shēng yǔ jié mǐn tài zǐ móu zhū wǔ sān sī, fèi wéi shù rén, bù kè, wèi luàn bīng suǒ hài, yuán zhōng zuò xì yù. yuǎn bǐ cǐ nǎi jiù yuán zhōng qiú lí shū. jīn rì dé lí shū, míng rì gǎi jiào. diàn zhōng shì yù shǐ má chá bù píng zhī, cǎo zhuàng dàn yuē: zhèng yuǎn nà qián wǔ bǎi wàn, jiāng nǚ yì guān. xiān cháo yǐ yuán zhōng jiù chén, cāo lǚ jiān zhèng, qǐ dú shàng zī xián xíng, shí yù róng qí yīn qī, suì qǐ fù shòu yuǎn hé nèi xiàn lìng, yuǎn zi liáng jiě hè luò zhōu cān jūn. jì lián hūn guó xiāng, fù zǐ chóng hè, dài yuán zhōng xià yù, suì yòu hé lí. jīn rì dé shū, míng rì gǎi jiào. qiě yuán zhōng guān lì sān cháo, róng jī shí děng, suī jīn jīng lǚ shuò, yù sè cháng wēn. yuǎn zhòu suī cān huá, shēn shí fán pǐn. ruò yán qí zhèng fēi ǒu, bù hé jié lí jì bīng yù jiāo huān, lǐ zī tóng xué. ér xià shān zhī fū wèi yuǎn, yù lún zhī xù yǐ shàng. wú wén jì sǐ tuō gū, jiàn wēi shòu mìng, sī suǒ wèi zǐ huì liú pǐn, diǎn rǔ yì guān, ér nǎi yán shǒu tiǎn yán, zhòng chén qīng jiàn. jiǔ liú xuǎn xù, xū yǒu zī miǎn sì yì xiá zōu, yí cóng bīn chì. suī wò ēn zhōu qià, xíng fá miǎn jiā ér míng jiào suǒ xiān, lǐ zī chéng gé. qǐng cái yǐ xiàn gāng, jìn gù zhōng shēn. yuǎn cóng cǐ fèi qì. cháo yě xián shǎng chá zhī gōng zhí.
魏元忠男升娶榮陽鄭遠女,升與節愍太子謀誅武三思,廢韋庶人,不克,為亂兵所害,元忠坐系獄。遠比此乃就元忠求離書。今日得離書,明日改醮。殿中侍御史麻察不平之,草狀彈曰:「鄭遠納錢五百萬,將女易官。先朝以元忠舊臣,操履堅正,豈獨尚茲賢行,實欲榮其姻戚,遂起復授遠河內縣令,遠子良解褐洛州參軍。既連婚國相,父子崇赫,迨元忠下獄,遂誘和離。今日得書,明日改醮。且元忠官曆三朝,榮躋十等,雖金精屢鑠,玉色常溫。遠冑雖參華,身實凡品。若言齊鄭非偶,不合結縭;既冰玉交歡,理資同穴。而下山之夫未遠,御輪之婿已尚。無聞寄死託孤,見危授命,斯所謂滓穢流品,點辱衣冠,而乃延首靦顏,重塵清鑒。九流選敘,須有淄澠;四裔遐陬,宜從檳斥。雖渥恩周洽,刑罰免加;而名教所先,理資懲革。請裁以憲綱,禁錮終身。」遠從此廢棄。朝野咸賞察之公直。
lái jùn chén qì gù qī, zòu qǔ tài yǎn wáng qìng shēn nǚ. hóu sī zhèng yì zòu qǔ zhào jùn lǐ zì yì nǚ. chì zhèng shì shāng liáng, nèi shǐ lǐ zhāo dé fǔ zhǎng wèi zhū zǎi yuē: dà kě xiào, dà kě xiào! zhū zǎi wèn gù, zhāo dé yuē: wǎng nián lái jùn chén zéi jié wáng qìng shēn nǚ, yǐ tài rǔ guó jīn rì cǐ nú yòu qǐng suǒ lǐ zì yì nǚ, nǎi fù rǔ guó yé! suì qǐn. sī zhèng jìng wèi zhāo dé suǒ shéng, bǎng shā zhī.
來俊臣棄故妻,奏娶太魘王慶詵女。侯思正亦奏娶趙郡李自挹女。敕正事商量,內史李昭德撫掌謂諸宰曰:「大可笑,大可笑!」諸宰問故,昭德曰:「往年來俊臣賊劫王慶詵女,已太辱國;今日此奴又請索李自挹女,乃復辱國耶!」遂寢。思正竟為昭德所繩,榜殺之。
zhǎng ān mò, zhū kù lì bìng zhū sǐ. zé tiān huǐ yú wǎng làn, wèi shì chén yuē: jìn zhě cháo chén duō bèi zhōu xìng lái jùn chén tuī kān, dì xiāng qiān yǐn, xián zì chéng fú. guó jiā yǒu fǎ, zhèn qǐ néng wéi. zhōng jiān yí yǒu làn zhě, gèng shǐ jìn chén jiù yù tuī wèn, dé bào jiē zì chéng yǐn. zhèn bù yǐ wèi yí, jí kě qí zòu. zì zhōu xìng jùn chén sǐ, gèng bù wén yǒu fǎn nì zhě. rán yǐ qián jiù lù zhě, qǐ bù yǒu yuān làn yé! xià guān shì láng yáo chóng duì yuē: zì chuí gǒng yǐ hòu, bèi gào shēn sǐ pò jiā zhě, jiē wǎng kù zì wū ér sǐ. gào shì zhě tè yǐ wèi gōng, tiān xià hào wèi luó zhī, shén yú hàn zhī dǎng gù. bì xià lìng jìn chén jiù yù wèn zhě, jìn chén yì bù zì bǎo, hé gǎn zhé yǒu dòng yáo. lài shàng tiān jiàng líng, shèng qíng fā wù, zhū miè xiōng shù, cháo tíng yàn ān. jīn rì yǐ hòu, wēi qū jí yī mén bǎi kǒu, bǎo jiàn zài nèi wài guān lì wú fǎn nì zhě. zé tiān dà yuè yuē: yǐ qián zǎi xiàng, jiē shùn chéng qí shì, xiàn zhèn wèi yín xíng zhī zhǔ. wén qīng suǒ shuō, shén hé zhèn xīn. nǎi cì yín yī qiān liǎng.
長安末,諸酷吏並誅死。則天悔於枉濫,謂侍臣曰:「近者朝臣多被周興、來俊臣推勘,遞相牽引,咸自承伏。國家有法,朕豈能違。中間疑有濫者,更使近臣就獄推問,得報皆自承引。朕不以為疑,即可其奏。自周興、俊臣死,更不聞有反逆者。然已前就戮者,豈不有冤濫耶!」夏官侍郎姚崇對曰:自垂拱已後,被告身死破家者,皆枉酷自誣而死。告事者特以為功,天下號為羅織,甚於漢之黨錮。陛下令近臣就獄問者,近臣亦不自保,何敢輒有動搖。賴上天降靈,聖情發寤,誅滅凶豎,朝庭宴安。今日已後,微軀及一門百口,保見在內外官吏無反逆者。則天大悅曰:「已前宰相,皆順成其事,陷朕為淫刑之主。聞卿所說,甚合朕心。」乃賜銀一千兩。
jǐng lóng zhōng, zhōng zōng cháng yóu xìng qìng chí, shì yàn zhě dì qǐ gē wǔ, bìng chàng huí bō cí, fāng biàn yǐ qiú guān jué. gěi shì zhōng lǐ jǐng bó yì qǐ wǔ gē yuē: huí bō ěr chí jiǔ zhī, wēi chén zhí zài zhēn guī. shì yàn jì guò sān jué, xuān huá qiè kǒng fēi yí. yú shì yàn bà.
景龍中,中宗嘗遊興慶池,侍宴者遞起歌舞,並唱《回波詞》,方便以求官爵。給事中李景伯亦起舞歌曰:「回波爾持酒卮,微臣職在箴規。侍宴既過三爵,喧譁竊恐非儀。」於是宴罷。
ān lè gōng zhǔ shì chǒng, zòu qǐng kūn míng chí yǐ wèi tāng mù. zhōng zōng yuē: zì qián dài yǐ lái, bù yǐ yǔ rén. bù kě. ān lè yú shì dà yì rén fū, jué qí cè wèi chí, míng yuē dìng kūn chí. chí chéng, zhōng zōng wéi shù rén jiē wǎng yàn yān, lìng gōng qīng yǐ xià xián fù shī. huáng mén shì láng lǐ rì zhī shī yuē: dàn yuàn zàn sī jū zhě yì, wú shǐ shí chuán zuò zhě láo. hòu ruì zōng dēng wèi, wèi rì zhī yuē: zhèn dāng shí yì bù gǎn yán, fēi qīng zhōng zhèng, hé néng rú cǐ? é bài shì zhōng.
安樂公主恃寵,奏請昆明池以為湯沐。中宗曰:「自前代已來,不以與人。」不可。安樂於是大役人夫,掘其側為池,名曰「定昆池」。池成,中宗、韋庶人皆往宴焉,令公卿以下咸賦詩。黃門侍郎李日知詩曰:「但願暫思居者逸,無使時傳作者勞。」後睿宗登位,謂日知曰:「朕當時亦不敢言,非卿忠正,何能如此?」俄拜侍中。
jǐng lóng mò, cháo gāng shī xù, fēng jiào jì tì, gōng qīng tài chén, chū bài mìng zhě, lì xǔ xiàn shí, hào wèi shāo wěi. shí sū guī bài pú shè, dú bù xiàn shí. hòu yīn shì yàn, zōng jìn qīng wèi guī yuē: bài pú shè jìng bù shāo wěi, qǐ bù xǐ hū? zhōng zōng mò rán. guī zòu yuē: chén wén zǎi xiàng zhǔ diào yīn yáng, dài tiān lǐ wù. jīn lì shí yǒng guì, bǎi xìng bù zú, chén jiàn sù wèi bīng zhì yǒu sān rì bù dé shí zhě. chén yú bù chēng zhí, suǒ yǐ bù gǎn shāo wěi ěr. jìn qīng wú yǐ duì.
景龍末,朝綱失敘,風教既替,公卿太臣,初拜命者,例許獻食,號為「燒尾」。時蘇瑰拜僕射,獨不獻食。後因侍宴,宗晉卿謂瑰曰:「拜僕射竟不燒尾,豈不喜乎?」中宗默然。瑰奏曰:「臣聞宰相主調陰陽,代天理物。今粒食涌貴,百姓不足,臣見宿衛兵至有三日不得食者。臣愚不稱職,所以不敢燒尾耳。」晉卿無以對。
zhōng zōng bào bēng, mì bù fā sàng. wéi shù rén qīn zǒng shù zhèng, zhào zǎi xiàng wéi jù yuán děng yī shí yī rén rù jìn zhōng huì yì. yí zhào lìng wéi shù rén fǔ shǎo zhǔ zhī zhèng shì, shòu xiāng wáng tài wèi, cān móu fǔ zhèng. zōng chǔ kè wèi wéi wēn yuē: jīn huáng tài hòu lín cháo, yí tíng xiāng wáng fǔ zhèng. qiě tài hòu yú zhū wáng jū sǎo shū zhī dì, nán wèi yí zhù, shì zhào lǐ quán bù kě. sū guī dú zhèng sè jù zhī, wèi chǔ kè děng yuē: yí zhào shì xiān dì yì, ān kě gēng gǎi. chǔ kè wēn děng dà nù, suì xuē xiāng wáng fǔ zhèng yǔ, nǎi xuān xíng zhī.
中宗暴崩,秘不發喪。韋庶人親總庶政,召宰相韋巨源等一十一人入禁中會議。遺詔令韋庶人輔少主知政事,授相王太尉,參謀輔政。宗楚客謂韋溫曰:「今皇太后臨朝,宜停相王輔政。且太后於諸王居嫂叔之地,難為儀注,是詔理全不可。」蘇瑰獨正色拒之,謂楚客等曰:「遺詔是先帝意,安可更改。」楚客、溫等大怒,遂削相王輔政語,乃宣行之。
xuán zōng mìng sòng jǐng zhì zhū wáng jí gōng zhǔ yì hào, xù qiǎn zhōng shǐ xuān zhào, lìng gèng zuò yī jiā hào. jǐng zòu yuē: qī zǐ jūn yǎng, míng jiū zhī dé. zhì xī míng hào, bù yí yǒu shū. jīn fèng cǐ zhǐ, kǒng mǔ chǒng zi yì, fēi zhèng jiā guó zhī dà xùn, wáng huà zhī suǒ yí. bù gǎn fèng zhào. xuán zōng cóng zhī.
玄宗命宋璟制諸王及公主邑號,續遣中使宣詔,令更作一佳號。璟奏曰:「七子均養,鳴鳩之德。至錫名號,不宜有殊。今奉此旨,恐母寵子異,非正家國之大訓,王化之所宜。不敢奉詔。」玄宗從之。
sū guī. kāi yuán qī nián wǔ yuè jǐ chǒu shuò, rì yǒu shí zhī. xuán zōng sù fú hòu biàn, chè lè jiǎn shàn, shěng qiú tú, duō suǒ yuán fàng shuǐ hàn zhōu jiē dìng zhèn xù, bù jí zhī wù, yī qiè tíng bà. guī yǔ sòng jǐng jiàn yuē: bì xià pín jiàng dé yīn, qín xù rén yǐn, lìng tú yǐ xià xíng jǐn zé bǎo fàng. wéi liú sǐ děng sè, zé qíng bù kě kuān, cǐ gǔ rén suǒ yǐ shèn shè yě. kǒng yán shì zhě, zhí yǐ yuè shí xiū xíng, rì shí xiū dé, huò yún fēn yě yīng zāi xiáng, jì hé shàng zhǐ. chén yǐ wèi jūn zǐ dào zhǎng, xiǎo rén dào xiāo, nǚ yè bù xíng, chán fū jiàn yuǎn, cǐ suǒ wèi xiū dé. líng yǔ bù rǎo, jiǎ bīng bù dú, lǐ guān bù yǐ shēn wén, jūn jiāng bù yǐ qīng jìn, cǐ suǒ wèi xiū xíng yě. ruò bì xià cháng yǐ cǐ liú niàn, zòng rì yuè yíng kuī, jiāng yīn cǐ ér zhì fú, yòu hé huàn hū! qiě jūn zǐ chǐ yán fú yú xíng, gù yuē: yǔ yù wú yán. yòu yuē: tiān hé yán zāi, sì shí xíng yān, bǎi wù shēng yān. yào yǐ zhì chéng dòng tiān, bù zài zhì shū pín xià. xuán zōng shēn nà zhī.
蘇瓌。開元七年五月己丑朔,日有蝕之。玄宗素服候變,撤樂減膳,省囚徒,多所原放;水旱州皆定賑恤,不急之務,一切停罷。瓌與宋璟諫曰:「陛下頻降德音,勤恤人隱,令徒以下刑盡責保放。惟流、死等色,則情不可寬,此古人所以慎赦也。恐言事者,直以月蝕修刑,日蝕修德,或雲分野應災祥,冀合上旨。臣以為君子道長,小人道消,女謁不行,讒夫漸遠,此所謂修德。囹圄不擾,甲兵不黷,理官不以深文,軍將不以輕進,此所謂修刑也。若陛下常以此留念,縱日月盈虧,將因此而致福,又何患乎!且君子恥言浮於行,故曰:『予欲無言。』又曰:『天何言哉,四時行焉,百物生焉。』要以至誠動天,不在制書頻下。」玄宗深納之。
dìng ān gōng zhǔ chū jiàng wáng tóng jiǎo, hòu jiàng wéi zhuó, yòu jiàng cuī xiǎn. shēn xiān zú, jí gōng zhǔ hōng, tóng jiǎo zi yáo wèi fù mǎ, zòu qǐng yǔ qí fù hé zàng, chì zhǐ xǔ zhī. gěi shì zhōng xià hóu xiān bó yuē: gōng zhǔ chū xī jiàng hūn, wú tóng bàn sǐ, dǎi hū zài jiào, qín sè liǎng wáng. zé shēng cún zhī shí, yǐ yǔ qián fū yì jué cú xiè zhī rì, hé cóng hòu fū lǐ zàng. jīn ruò yī yáo suǒ qǐng, què fù jiù yīn, dàn kǒng hún ér yǒu zhī, wáng tóng jiǎo bù nà yú yōu rǎng sǐ ér kě zuò, cuī shēn bì sù yú xuán tiān. guó yǒu diǎn zhāng, shì nán yú yuè. xiān miù yīng bó zhǐ, gǎn fèi sī cún! qǐng bàng yí lǐ guān, yǐ qiú zhǐ dìng. cháo tíng xián zhuàng zhī.
定安公主初降王同皎,後降韋擢,又降崔銑。詵先卒,及公主薨,同皎子繇為駙馬,奏請與其父合葬,敕旨許之。給事中夏侯銛駁曰:「公主初昔降婚,梧桐半死,逮乎再醮,琴瑟兩亡。則生存之時,已與前夫義絕;殂謝之日,合從後夫禮葬。今若依繇所請,卻祔舊姻,但恐魂而有知,王同皎不納於幽壤;死而可作,崔詵必訴於玄天。國有典章,事難逾越。銛謬膺駁止,敢廢司存!請傍移禮官,以求指定。」朝庭咸壯之。
xuán zōng jiāng fēng chán tài shān, zhāng shuō zì dìng shēng shān zhī guān, duō yǐn liǎng shěng gōng lù jí jǐ zhī qīn qī. zhōng shū shè rén zhāng jiǔ líng yán yú shuō yuē: guān jué zhě, tiān xià zhī gōng qì, dé wàng wèi xiān, láo jiù wèi cì. ruò diān dào yī shang, zé jī yì qǐ yǐ. jīn dēng fēng pèi zé, shí zài yī yù, qīng liú gāo pǐn bù mù shū ēn, xū lì mò bān xiān jiā zhāng fú, dàn kǒng zhì chū zhī hòu, sì fāng shī wàng. jīn jìn cǎo zhī jì, shì yóu kě gǎi. shuō yuē: shì yǐ jué yǐ, yōu yōu zhī tán, hé zú lǜ yě. guǒ wèi yǔ wén róng suǒ hé.
玄宗將封禪泰山,張說自定升山之官,多引兩省工錄及己之親戚。中書舍人張九齡言於說曰:「官爵者,天下之公器,德望為先,勞舊為次。若顛倒衣裳,則譏議起矣。今登封沛澤,十載一遇,清流高品不沐殊恩,胥吏末班先加章紱,但恐制出之後,四方失望。今進草之際,事猶可改。」說曰:「事已決矣,悠悠之談,何足慮也。」果為宇文融所劾。
lǐ fǔ guó hù cóng sù zōng, qī zhǐ wéi wò, xuān chuán zhào mìng, zì líng wǔ liè xíng jūn sī mǎ, zhōng wài shū yào, yī yǐ wěi zhī. jí kè jīng chéng hòu, yú yín tái mén jué shì, fán zhuī bǔ, xiān xíng hòu wén, quán qīng cháo yě, dào lù cè mù. yòu qiú zǎi xiàng, sù zōng wèi zhī yuē: qīng xūn yè zé kě, gōng qīng dà chén bù yù, rú zhī hé? yòu wèi péi huǎng děng sù biǎo jiàn jǐ. sù zōng huàn zhī, nǎi wèi xiāo huá yuē: fǔ guó qiú wèi zǎi xiàng, ruò gōng qīng biǎo lái, bù dé bù yǔ. qīng yǔ péi huǎng zǎo wèi zhī suǒ. huá chū wèn huǎng, huǎng yuē: chū wú cǐ shì, bì kě jié yě, ér biǎo bù wèi yě. fù mìng zòu zhī, shàng dà yuè.
李輔國扈從肅宗,棲止帷幄,宣傳詔命,自靈武列行軍司馬,中外樞要,一以委之。及克京城後,於銀台門決事,凡追捕,先行後聞,權傾朝野,道路側目。又求宰相,肅宗謂之曰:「卿勳業則可,公卿大臣不欲,如之何?」又謂裴晃等速表薦己。肅宗患之,乃謂蕭華曰:「輔國求為宰相,若公卿表來,不得不與。卿與裴晃早為之所。」華出問晃,晃曰:「初無此事,臂可截也,而表不為也。」復命奏之,上大悅。