strong lì xīn jūn huá dū xíng lù bài róng bīng zhèng hū cí hūn strong
立新君華督行賂 敗戎兵鄭忽辭婚
huà shuō sòng shāng gōng yǔ yí, zì jí wèi yǐ lái, lǚ lǚ yòng bīng, dān shuō fá zhèng, yǐ shì sān cì le, zhǐ wèi gōng zǐ féng zài zhèng, gù jì ér fá zhī. tài zǎi huá dū sù yǔ gōng zǐ féng yǒu jiāo, jiàn shāng gōng yòng bīng yú zhèng, kǒu zhōng suī bù gǎn jiàn zǔ, xīn shàng hǎo shēng bù lè. kǒng fù jiā shì zhǔ bīng zhī guān, huá dū rú hé bù guài tā? měi sī xún duān shā hài, zhǐ wèi tā shì shāng gōng zhòng yòng zhī rén, zhǎng wò bīng quán, bù gǎn dòng shǒu. zì fá dài yī chū, quán jūn fù méi, kǒng fù jiā zhī shēn táo guī, guó rén pō yǒu yuàn yán, jǐn shuō: sòng jūn bù xù bǎi xìng, qīng shī hǎo zhàn, hài de guó zhōng qī guǎ zi gū, hù kǒu hào jiǎn. huá dū yòu shǐ xīn fù rén yú lǐ xiàng bù sàn liú yán, shuō: lǚ cì yòng bīng, jiē chū kǒng sī mǎ zhǔ yì. guó rén xìn yǐ wèi rán, jiē yuàn sī mǎ, huá dū zhèng zhōng qí huái. yòu wén shuō kǒng fù jiā jì shì wèi shì, měi yàn fēi cháng, shì wú qí bǐ, zhǐ hèn bù néng yī jiàn. hū yī rì, wèi shì guī níng, suí wài jiā chū jiāo shěng mù. shí zhí chūn yuè, liǔ sè rú yān, huā guāng shì jǐn, zhèng shì nǚ tà qīng zhī hòu, wèi shì bù hé jiē qǐ chē jīn xiàn, tōu qù wài biān guāng jǐng. huá dū zhèng zài jiāo wài yóu wán, mò rán xiāng yù, xún zhī shì kǒng sī mǎ jiā juàn, dà jīng yuē: shì jiān yǒu cǐ yóu wù, míng bù xū chuán yǐ. rì yè sī xiǎng, hún pò jù xiāo, ruò hòu fáng dé cǐ yī wèi měi rén, zú gòu xià bàn shì shòu yòng! chú shì shā qí fū, fāng kě yǐ duó qí qī. yáo cǐ hài jiā zhī móu yì jué. shí zhōu huán wáng shí nián chūn sōu zhī qī, kǒng fù jiā jiǎn yuè chē mǎ, hào lìng pō yán, huá dū yòu shǐ xīn fù rén zài jūn zhōng yáng yán: sī mǎ yòu jiāng qǐ bīng fá zhèng, zuó rì yǔ tài zǎi huì yì yǐ dìng, suǒ yǐ jīn rì zhì bīng. jūn shì rén rén kǒng jù, sān sān liǎng liǎng, jù wǎng tài zǎi mén shàng sù kǔ, qiú qí jìn yán yú jūn, xiū dòng gān gē. huá dū gù yì jiāng mén bì jǐn, dàn qiǎn hūn rén yú mén xì zhōng, yǐ hǎo yán fǔ wèi. jūn shì qiú jiàn yù qiè, rén yuè jù dé duō le, duō yǒu dài qì xiè zhě. kàn kàn tiān wǎn, bù dé jiàn tài zǎi, nà hǎn qǐ lái.
話說宋殤公與夷,自即位以來,屢屢用兵,單說伐鄭,已是三次了,只為公子馮在鄭,故忌而伐之。太宰華督素與公子馮有交,見殤公用兵於鄭,口中雖不敢諫阻,心上好生不樂。孔父嘉是主兵之官,華督如何不怪他?每思尋端殺害,只為他是殤公重用之人,掌握兵權,不敢動手。自伐戴一出,全軍覆沒,孔父嘉隻身逃歸,國人頗有怨言,盡說:「宋君不恤百姓,輕師好戰,害得國中妻寡子孤,戶口耗減。」華督又使心腹人於里巷布散流言,說:「屢次用兵,皆出孔司馬主意。」國人信以為然,皆怨司馬,華督正中其懷。又聞說孔父嘉繼室魏氏,美艷非常,世無其比,只恨不能一見。忽一日,魏氏歸寧,隨外家出郊省墓。時值春月,柳色如煙,花光似錦,正士女踏青之候,魏氏不合揭起車巾憲,偷覷外邊光景。華督正在郊外遊玩,驀然相遇,詢知是孔司馬家眷,大驚曰:「世間有此尤物,名不虛傳矣。」日夜思想,魂魄俱銷,「若後房得此一位美人,足夠下半世受用!除是殺其夫,方可以奪其妻。」繇此害嘉之謀益決。時周桓王十年春蒐之期,孔父嘉簡閱車馬,號令頗嚴,華督又使心腹人在軍中揚言:「司馬又將起兵伐鄭,昨日與太宰會議已定,所以今日治兵。」軍士人人恐懼,三三兩兩,俱往太宰門上訴苦,求其進言於君,休動干戈。華督故意將門閉緊,但遣閽人於門隙中,以好言撫慰。軍士求見愈切,人越聚得多了,多有帶器械者。看看天晚,不得見太宰,吶喊起來。
zì gǔ dào: jù rén yì, sǎn rén nán. huá dū zhī jūn xīn yǐ biàn, zhōng jiǎ pèi jiàn ér chū, chuán mìng kāi mén, jiào jūn shì lì dìng, bù xǔ xuān huá. zì jǐ dāng mén ér lì, xiān jiāng yī fān jiǎ cí bēi de huà, wěn zhù zhòng xīn, rán hòu shuō: kǒng sī mǎ zhǔ zhāng yòng bīng, yāng mín dú zhòng. zhǔ jūn piān yú xìn rèn, bù cóng wú jiàn, sān rì zhī nèi, yòu yào dà jǔ fá zhèng. sòng guó bǎi xìng hé zuì, shòu cǐ láo kǔ? jī dé zhòng jūn shì yǎo yá qiè chǐ, shēng shēng jiào: shā! huá dū jiǎ yì jiě quàn, nǐ men bù kě zào cì, ruò sī mǎ wén zhī, zòu zhī zhǔ gōng, xìng mìng nán bǎo! zhòng jūn shì fēn fēn dōu dào, wǒ men fù zǐ qīn qī, lián suì zhēng zhàn, sǐ wáng guò bàn. jīn yòu dà jǔ chū zhēng, nà zhèng guó jiāng yǒng bīng qiáng, rú hé dí dé tā guò? zuǒ yòu shì sǐ, bù rú shā què cǐ zéi, yǔ mín chú hài, sǐ ér wú yuàn! huá dū yòu yuē: tóu shǔ zhě dāng jì qí qì', sī mǎ suī è, shí zhǔ gōng chǒng xìng zhī chén, cǐ shì jué bù kě xíng! zhòng jūn shì yuē: ruò dé tài zǎi zuò zhǔ, biàn shì nà wú dào hūn jūn, wú děng yě bù pà tā! yī tóu shuō, yī tóu chě zhù huá dū páo xiù bù fàng. qí yuē: yuàn suí tài zǎi shā hài mín zéi! dāng xià zhòng jūn shì bāng zhù yú rén, jià qǐ chē lái.
自古道:「聚人易,散人難。」華督知軍心已變,衷甲佩劍而出,傳命開門,教軍士立定,不許喧譁。自己當門而立,先將一番假慈悲的話,穩住眾心,然後說:「孔司馬主張用兵,殃民毒眾。主君偏於信任,不從吾諫,三日之內,又要大舉伐鄭。宋國百姓何罪,受此勞苦?」激得眾軍士咬牙切齒,聲聲叫:「殺!」華督假意解勸,「你們不可造次,若司馬聞知,奏知主公,性命難保!」眾軍士紛紛都道,「我們父子親戚,連歲爭戰,死亡過半。今又大舉出征,那鄭國將勇兵強,如何敵得他過?左右是死,不如殺卻此賊,與民除害,死而無怨!」華督又曰:「『投鼠者當忌其器',司馬雖惡,實主公寵幸之臣,此事決不可行!」眾軍士曰:「若得太宰做主,便是那無道昏君,吾等也不怕他!」一頭說,一頭扯住華督袍袖不放。齊曰:「願隨太宰殺害民賊!」當下眾軍士幫助輿人,駕起車來。
huá dū bèi zhòng jūn shì cù yōng dēng chē, chē zhōng zì yǒu xīn fù jǐn suí, yí lù hū shào, zhí zhì kǒng sī mǎ sī zhái, jiāng zhái zi tuán tuán wéi zhù. huá dū fēn fù: qiě bú yào shēng zhāng, dài wǒ kòu mén, yú zhōng qǔ shì. qí shí huáng hūn jiāng jǐn, kǒng fù zài nèi shì yǐn jiǔ, wén wài miàn kòu mén shēng jí, shǐ rén chuán wèn, shuō shì: huá tài zǎi qīn zì dào mén, yǒu jī mì shì xiāng shāng. kǒng fù jiā máng zhěng yì guān, chū táng yíng jiē. cái qǐ dà mén, wài biān yī piàn shēng nà hǎn, jūn shì fēng yōng ér rù. kǒng fù jiā xīn huāng, què dài zhuǎn bù, huá dū zǎo yǐ dēng táng, dà jiào: hài mín zéi zài cǐ, hé bù dòng shǒu? jiā wèi jí kāi yán, tóu yǐ luò dì. huá dū zì yǐn xīn fù, zhí rù nèi shì, qiǎng le wèi shì, dēng chē ér qù. wèi shì zài chē zhōng jì shī, àn jiě shù dài, zì xì qí hóu, bǐ jí dào huá shì zhī mén, qì yǐ jué yǐ. huá dū tàn xī bù yǐ, fēn fù zài qù jiāo wài gǎo zàng, yán jiè tóng háng rén cóng, bù xǔ xuān yáng qí shì. jiē hū! bù dé yī xī zhī huān, tú zào wàn jié zhī yuàn, qǐ bù huǐ zāi? zhòng jūn shì chéng jī jiāng kǒng shì jiā sī, lǔ lüè qìng jǐn.
華督被眾軍士簇擁登車,車中自有心腹緊隨,一路呼哨,直至孔司馬私宅,將宅子團團圍住。華督吩咐:「且不要聲張,待我叩門,於中取事。」其時黃昏將盡,孔父在內室飲酒,聞外面叩門聲急,使人傳問,說是:「華太宰親自到門,有機密事相商。」孔父嘉忙整衣冠,出堂迎接。才啟大門,外邊一片聲吶喊,軍士蜂擁而入。孔父嘉心慌,卻待轉步,華督早已登堂,大叫:「害民賊在此,何不動手?」嘉未及開言,頭已落地。華督自引心腹,直入內室,搶了魏氏,登車而去。魏氏在車中計施,暗解束帶,自系其喉,比及到華氏之門,氣已絕矣。華督嘆息不已,吩咐載去郊外藁葬,嚴戒同行人從,不許宣揚其事。嗟乎!不得一夕之歡,徒造萬劫之怨,豈不悔哉?眾軍士乘機將孔氏家私,擄掠罄盡。
kǒng fù jiā zhǐ yī zi, míng mù jīn fù, nián shàng yòu, qí jiā chén bào zhī bēn lǔ. hòu lái yǐ zì wèi shì, yuē kǒng shì. kǒng shèng zhòng ní, jí qí liù shì zhī sūn yě. qiě shuō sòng shāng gōng wén sī mǎ bèi shā, shǒu zú wú cuò. yòu wén huá dū tóng wǎng, dà nù, jí qiǎn rén zhào zhī, yù zhèng qí zuì. huá dū chēng jí bù fù. shāng gōng chuán lìng jià chē, yù qīn lín kǒng fù zhī sàng. huá dū wén zhī, jí zhào jūn zhèng wèi yuē: zhǔ gōng chǒng xìn sī mǎ, rǔ suǒ zhī yě. rǔ cáo shàn shā sī mǎ, wū dé wú zuì? xiān jūn mù gōng shě qí zi ér lì zhǔ gōng, zhǔ gōng yǐ dé wèi yuàn, rèn yòng sī mǎ, fá zhèng bù xiū. jīn sī mǎ shòu lù, tiān lǐ zhāo zhāng, bù ruò bìng xíng dà shì, yíng lì xiān jūn zhī zǐ, zhuǎn huò wèi fú, qǐ bù měi zāi? jūn zhèng yuē: tài zǎi zhī yán, zhèng hé zhòng yì. yú shì hào zhào jūn shì, qí fú kǒng shì zhī mén, zhǐ děng sòng gōng yí dào, gǔ zào ér qǐ, shì wèi jīng sàn, shāng gōng suì sǐ yú luàn jūn zhī shǒu. huá dū wén bào, shuāi fú ér zhì, jǔ āi zhě zài. nǎi míng gǔ yǐ jù qún chén, hú luàn jiāng jūn zhōng yī èr rén zuò zuì xíng zhū, yǐ yǎn zhòng mù. chàng yán: xiān jūn zhī zǐ féng, jiàn zài zhèng guó, rén xīn bù wàng xiān jūn, hé dāng yíng lì qí zi. bǎi guān wěi wěi ér tuì. huá dū suì qiǎn shǐ wǎng zhèng bào sàng, qiě yíng gōng zǐ féng. yī miàn jiāng sòng guó bǎo kù zhōng zhòng qì, xíng lù gè guó, gào míng lì féng zhī gù.
孔父嘉止一子,名木金父,年尚幼,其家臣抱之奔魯。後來以字為氏,曰孔氏。孔聖仲尼,即其六世之孫也。且說宋殤公聞司馬被殺,手足無措。又聞華督同往,大怒,即遣人召之,欲正其罪。華督稱疾不赴。殤公傳令駕車,欲親臨孔父之喪。華督聞之,急召軍正謂曰:「主公寵信司馬,汝所知也。汝曹擅殺司馬,烏得無罪?先君穆公舍其子而立主公,主公以德為怨,任用司馬,伐鄭不休。今司馬受戮,天理昭彰,不若並行大事,迎立先君之子,轉禍為福,豈不美哉?」軍正曰:「太宰之言,正合眾意。」於是號召軍士,齊伏孔氏之門,只等宋公一到,鼓譟而起,侍衛驚散,殤公遂死於亂軍之手。華督聞報,衰服而至,舉哀者再。乃鳴鼓以聚群臣,胡亂將軍中一二人坐罪行誅,以掩眾目。倡言:「先君之子馮,見在鄭國,人心不忘先君,合當迎立其子。」百官唯唯而退。華督遂遣使往鄭報喪,且迎公子馮。一面將宋國寶庫中重器,行賂各國,告明立馮之故。
qiě shuō zhèng zhuāng gōng jiàn le sòng shǐ, jiē le guó shū, yǐ zhī lái yì, biàn zhěng bèi fǎ jià, sòng gōng zǐ féng guī sòng wèi jūn. gōng zǐ féng lín xíng, qì bài yú dì yuē: féng zhī cán chuǎn jiē jūn suǒ liú, xìng ér fǎn guó dé yán xiān sì, dāng shì wèi péi chén, bù gǎn èr xīn. zhuāng gōng yì wèi wū yàn. gōng zǐ féng huí sòng, huá dū fèng zhī wèi jūn, shì wèi zhuāng gōng. huá dū réng wèi tài zǎi, fēn lù gè guó, wú bù shòu nà. qí hóu lǔ hóu zhèng bó tóng huì yú jì, yǐ dìng sòng gōng zhī wèi, shǐ huá dū wèi xiāng. shǐ guān yǒu shī tàn yuē:
且說鄭莊公見了宋使,接了國書,已知來意,便整備法駕,送公子馮歸宋為君。公子馮臨行,泣拜於地曰:「馮之殘喘皆君所留,幸而返國得延先祀,當世為陪臣,不敢貳心。」莊公亦為嗚咽。公子馮回宋,華督奉之為君,是為莊公。華督仍為太宰,分賂各國,無不受納。齊侯、魯侯、鄭伯同會於稷,以定宋公之位,使華督為相。史官有詩嘆曰:
chūn qiū cuàn shì tàn fēn rán, sòng lǔ qí wén zhǐ gé nián.
春秋篡弒嘆紛然,宋魯奇聞只隔年。
liè guó ruò néng cí huì lù, luàn chén zéi zi qǐ ān mián?
列國若能辭賄賂,亂臣賊子豈安眠?
yòu yǒu shī dān shuō sòng shāng gōng bèi yì jì féng, jīn rì jiàn shì, nǎi tiān yě! shī yuē:
又有詩單說宋殤公背義忌馮,今日見弒,乃天也!詩曰:
mù gōng ràng guó nǎi gōng xīn, kě hèn shāng gōng fǎn jì féng.
穆公讓國乃公心,可恨殤公反忌馮。
jīn rì shāng wáng féng jí wèi, jiǔ quán xiū jiàn fù hé xiōng.
今日殤亡馮即位,九泉羞見父和兄。
dān biǎo qí xī gōng zì huì jì huí lái, zhōng tú jiē dé jǐng bào: jīn yǒu běi róng zhǔ, qiǎn yuán shuài dà liáng xiǎo liáng, shuài róng bīng yī wàn lái fàn qí jiè, yǐ pò zhù ā, zhí gōng lì xià. shǒu chén bù néng dǐ dāng, lián lián gào jí, qǐ zhǔ gōng sù huí. xī gōng yuē: běi róng lǚ cì qīn rǎo, bù guò shǔ qiè gǒu tōu ér yǐ. jīn fān dà jǔ rù fàn, ruò shǐ de lì ér qù, jiāng lái běi bǐ bì wú níng suì. nǎi fēn qiǎn rén yú lǔ wèi zhèng sān chù jiè bīng, yī miàn tóng gōng zǐ yuán gōng sūn dài zhòng děng, qián qù lì chéng jù dí.
單表齊僖公自會稷回來,中途接得警報:「今有北戎主,遣元帥大良、小良,帥戎兵一萬來犯齊界,已破祝阿,直攻歷下。守臣不能抵當,連連告急,乞主公速回。」僖公曰:「北戎屢次侵擾,不過鼠竊狗偷而已。今番大舉入犯,若使得利而去,將來北鄙必無寧歲。」乃分遣人於魯衛鄭三處借兵,一面同公子元、公孫戴仲等,前去歷城拒敵。
què shuō zhèng zhuāng gōng wén qí yǒu róng huàn, nǎi zhào shì zǐ hū wèi yuē: qí yǔ zhèng tóng méng, qiě zhèng měi yòng bīng, qí bì xiāng cóng. jīn lái qǐ shī, yí sù wǎng jiù. nǎi xuǎn chē sān bǎi chéng, shǐ shì zǐ hū wèi dà jiāng, gāo qú mí fù zhī, zhù dān wèi xiān fēng, xīng yè wàng qí guó jìn fā. wén qí xī gōng zài lì xià, jìng lái xiāng jiàn. shí lǔ wèi èr guó zhī shī, shàng wèi zēng dào. xī gōng gǎn jī wú yǐ, qīn zì chū chéng kào jūn, yǔ shì zǐ hū shāng yì tuì róng zhī cè. shì zǐ hū yuē: róng yòng tú, yì jìn yì yì bài wǒ yòng chē, nán bài yì nán jìn. rán suī rú cǐ, róng xìng qīng ér bù zhěng, tān ér wú qīn, shèng bù xiāng ràng, bài bù xiāng jiù, shì kě yòu ér qǔ yě. kuàng bǐ shì shèng, bì rán qīng jìn, ruò yǐ piān shī dāng dí, zhà wèi bài zǒu, róng bì lái zhuī, wú yù fú bīng yǐ dài zhī. zhuī bīng yù fú, bì hài ér bēn, bēn ér zhú zhī, bì huò quán shèng. xī gōng yuē: cǐ jì shén miào. qí bīng fú yú dōng, yǐ è qí qián zhèng bīng fú yú běi, yǐ zhú qí hòu. shǒu wěi gōng jī, wàn wú yī shī. shì zǐ hū lǐng mìng zì qù běi lù, fēn zuò liǎng chù lǐ fú qù le.
卻說鄭莊公聞齊有戎患,乃召世子忽謂曰:「齊與鄭同盟,且鄭每用兵,齊必相從。今來乞師,宜速往救。」乃選車三百乘,使世子忽為大將,高渠彌副之,祝聃為先鋒,星夜望齊國進發。聞齊僖公在歷下,徑來相見。時魯、衛二國之師,尚未曾到。僖公感激無已,親自出城犒軍,與世子忽商議退戎之策。世子忽曰:「戎用徒,易進亦易敗;我用車,難敗亦難進。然雖如此,戎性輕而不整,貪而無親,勝不相讓,敗不相救,是可誘而取也。況彼恃勝,必然輕進,若以偏師當敵,詐為敗走,戎必來追,吾預伏兵以待之。追兵遇伏,必駭而奔,奔而逐之,必獲全勝。」僖公曰:「此計甚妙。齊兵伏於東,以遏其前;鄭兵伏於北,以逐其後。首尾攻擊,萬無一失。」世子忽領命自去北路,分作兩處理伏去了。
xī gōng zhào gōng zǐ yuán shòu jì: rǔ kě lǐng bīng fú yú dōng mén, zhǐ děng róng jūn lái zhuī jí máng shā chū. shǐ gōng sūn dài zhòng yǐn yī jūn yòu dí: zhǐ yào shū bú yào yíng, yòu zhì dōng mén fú bīng zhī chù biàn suàn yǒu gōng. fēn bō yǐ dìng, gōng sūn dài zhòng kāi guān nuò zhàn. róng shuài xiǎo liáng chí dāo yuè mǎ, lǐng zhe róng bīng sān qiān, chū zhài yíng dí. liǎng xià jiāo fēng yuē èr shí hé, dài zhòng qì lì bù jiā, huí chē biàn zǒu, què bù jìn běi guān, rào chéng xiàng dōng lù ér qù. xiǎo liáng bù shě jǐn lì lái zhuī, dà liáng jiàn róng bīng dé shèng, jǐn qǐ dà jūn suí hòu. jiāng jìn dōng mén hū rán pào shēng dà zhèn, jīn gǔ xuān tiān, cí wěi zhōng dōu shì fú bīng, rú fēng zǎn yíng jí. xiǎo liáng jí jiào: zhōng jì! bō huí mǎ tóu biàn zǒu, fǎn jiāng dà liáng hòu duì chōng dòng, lì jiǎo bù láo yī qí dōu bēn. gōng sūn dài zhòng yǔ gōng zǐ yuán hé bīng zhuī gǎn. dà liáng fēn fù xiǎo liáng shàng qián kāi lù, zì jǐ duàn hòu, qiě zhàn qiě zǒu, luò hòu zhě jù bèi qí bīng qín zhǎn. róng bīng xíng zhì què shān, huí gù zhuī jūn jiàn yuǎn, chuǎn xī fāng dìng, zhèng yù mái guō zào fàn, shān ào lǐ hǎn shēng dà jǔ, yī zhī jūn mǎ chōng chū, kǒu chēng: zhèng guó shàng jiāng gāo qú mí zài cǐ. dà liáng xiǎo liáng huāng máng shàng mǎ, wú xīn liàn zhàn, duó lù bēn táo, gāo qú mí suí hòu yǎn shā. yuē xíng shù lǐ zhī chéng, qián miàn hǎn shēng yòu qǐ, què shì shì zǐ hū yǐn bīng shā dào, hòu miàn gōng zǐ yuán lǜ lǐng qí bīng yì zhì, shā dé róng bīng qī líng bā luò, sì sàn táo mìng. xiǎo liáng bèi zhù dān yī jiàn, zhèng zhōng nǎo dài, zhuì mǎ ér sǐ. dà liáng pǐ mǎ kuì wéi ér chū, zhèng yù zhe shì zǐ hū róng chē, cuò shǒu bù jí, yì bèi shì zǐ hū zhǎn zhī. shēng qín jiǎ shǒu sān bǎi, sǐ zhě wú suàn. shì zǐ hū jiāng dà liáng, xiǎo liáng shǒu jí bìng jiǎ shǒu, dōu jiě dào qí hóu jūn qián xiàn gōng.
僖公召公子元授計:「汝可領兵伏於東門,只等戎軍來追即忙殺出。」使公孫戴仲引一軍誘敵:「只要輸不要贏,誘至東門伏兵之處便算有功。」分撥已定,公孫戴仲開關搦戰。戎帥小良持刀躍馬,領著戎兵三千,出寨迎敵。兩下交鋒約二十合,戴仲氣力不加,回車便走,卻不進北關,繞城向東路而去。小良不舍盡力來追,大良見戎兵得勝,盡起大軍隨後。將近東門忽然炮聲大震,金鼓喧天,茨葦中都是伏兵,如蜂攢蠅集。小良急叫:「中計!」撥回馬頭便走,反將大良後隊衝動,立腳不牢一齊都奔。公孫戴仲與公子元合兵追趕。大良吩咐小良上前開路,自己斷後,且戰且走,落後者俱被齊兵擒斬。戎兵行至鵲山,回顧追軍漸遠,喘息方定,正欲埋鍋造飯,山坳里喊聲大舉,一枝軍馬衝出,口稱:「鄭國上將高渠彌在此。」大良、小良慌忙上馬,無心戀戰,奪路奔逃,高渠彌隨後掩殺。約行數里之程,前面喊聲又起,卻是世子忽引兵殺到,後面公子元率領齊兵亦至,殺得戎兵七零八落,四散逃命。小良被祝聃一箭,正中腦袋,墜馬而死。大良匹馬潰圍而出,正遇著世子忽戎車,措手不及,亦被世子忽斬之。生擒甲首三百,死者無算。世子忽將大良,小良首級並甲首,都解到齊侯軍前獻功。
xī gōng dà xǐ yuē: ruò fēi shì zǐ rú cǐ yīng xióng, róng bīng ān dé biàn tuì? jīn rì shè jì ān jìng, jiē shì zǐ zhī suǒ cì yě! shì zǐ hū yuē: ǒu xiào wēi láo, hé fán guò yù? yú shì xī gōng qiǎn shǐ zhǐ zhù lǔ wèi zhī bīng, miǎn láo bá shè. mìng dà pái yán xí, zhuān dài shì zǐ hū. xí jiān yòu shuō qǐ: xiǎo nǚ yuàn bèi jī zhǒu. shì zǐ hū zài sān qiān ràng. xí sàn zhī hòu, xī gōng shǐ yí zhòng nián sī wèi gāo qú mí yuē: guǎ jūn mù shì zǐ yīng xióng, yuàn jié yīn hǎo. qián fān qiǎn shǐ, wèi méng jiàn yǔn, jīn rì guǎ jūn qīn yǔ shì zǐ yán zhī, shì zǐ zhí yì bù cóng, bù zhī hé yì? dài fū néng yù chéng qí shì, qǐng yǐ bái bì èr shuāng, huáng jīn bǎi yì wèi xiàn! gāo qú mí lǐng mìng, lái jiàn shì zǐ, bèi dào qí hóu xiāng mù zhī yì: ruò xié hūn hǎo, yì rì dé cǐ dà guó xiāng zhù, yì shì měi shì! shì zǐ hū yuē: xī nián wú shì zhī rì, méng qí hóu yù hūn wǒ, wǒ shàng rán bù gǎn yǎng pān jīn fèng mìng jiù qí, xìng ér chéng gōng, nǎi shòu shì ér guī, wài rén bì wèi wǒ xié gōng qiú qǔ, hé yǐ zì míng? gāo qú mí zài sān cuān duō, zhǐ shì bù yǔn. cì rì, qí xī gōng yòu shǐ yí zhòng nián lái yì hūn, shì zǐ hū cí yuē: wèi bǐng fù mìng, sī hūn yǒu zuì. jí rì cí huí běn guó. qí xī gōng nù yuē: wú yǒu nǚ rú cǐ, hé huàn wú fū?
僖公大喜曰:「若非世子如此英雄,戎兵安得便退?今日社稷安靖,皆世子之所賜也!」世子忽曰:「偶效微勞,何煩過譽?」於是僖公遣使止住魯、衛之兵,免勞跋涉。命大排筵席,專待世子忽。席間又說起:「小女願備箕帚。」世子忽再三謙讓。席散之後,僖公使夷仲年私謂高渠彌曰:「寡君慕世子英雄,願結姻好。前番遣使,未蒙見允,今日寡君親與世子言之,世子執意不從,不知何意?大夫能玉成其事,請以白璧二雙,黃金百鎰為獻!」高渠彌領命,來見世子,備道齊侯相慕之意:「若諧婚好,異日得此大國相助,亦是美事!」世子忽曰:「昔年無事之日,蒙齊侯欲婚我,我尚然不敢仰攀;今奉命救齊,幸而成功,乃受室而歸,外人必謂我挾功求娶,何以自明?」高渠彌再三攛掇,只是不允。次日,齊僖公又使夷仲年來議婚,世子忽辭曰:「未稟父命,私婚有罪。」即日辭回本國。齊僖公怒曰:「吾有女如此,何患無夫?」
zài shuō zhèng shì zǐ hū huí guó, jiāng cí hūn zhī shì, bǐng zhī zhuāng gōng. zhuāng gōng yuē: wú ér néng zì lì gōng yè, bù huàn wú liáng yīn yě. jì zú sī wèi gāo qú mí yuē: jūn duō nèi chǒng, gōng zǐ tū, gōng zǐ yí, gōng zǐ mén sān rén, jiē yǒu jì yú zhī zhì. shì zǐ ruò jié hūn dà guó, yóu kě jiè qí zhù yuán, qí bù yì hūn, yóu dāng qǐng zhī, nài hé zì jiǎn yǔ yì yé? wú zi cóng xíng, hé bù jiàn zhī? gāo qú mí yuē: wú yì yán zhī, nài bù tīng hé? jì zú tàn xī ér qù. rán wēng yǒu shī, dān lùn zi hū cí hūn zhī shì. shī yuē:
再說鄭世子忽回國,將辭婚之事,稟知莊公。莊公曰:「吾兒能自立功業,不患無良姻也。」祭足私謂高渠彌曰:「君多內寵,公子突,公子儀,公子亹三人,皆有覬覦之志。世子若結婚大國,猶可借其助援,齊不議婚,猶當請之,奈何自翦羽翼耶?吾子從行,何不諫之?」高渠彌曰:「吾亦言之,奈不聽何?」祭足嘆息而去。髯翁有詩,單論子忽辭婚之事。詩曰:
zhàng fū zuò shì yǒu gāng róu, wèi bì cí hūn biàn shī móu.
丈夫作事有剛柔,未必辭婚便失謀。
shì yǒng zài qū bìng bì gǒu, lǔ huán kě shì de zhǎng chóu?
試詠《載驅》並《敝笱》,魯桓可是得長籌?
gāo qú mí sù yǔ gōng zǐ mén xiāng hòu, wén jì zú zhī yǔ, yì xiāng jiāo jié. shì zǐ hū yán yú zhuāng gōng yuē: qú mí yǔ zi mén sī tōng, wǎng lái shén mì, qí xīn bù kě cè yě! zhuāng gōng yǐ shì zǐ hū zhī yán, miàn zé qú mí. qú mí huì yán wú yǒu, zhuǎn bèi jí yǔ zi mén yán zhī. zi mén yuē: wú fù yù yòng rǔ wèi zhèng qīng, wèi shì zǐ suǒ zǔ ér zhǐ, jīn yòu yù duàn wú liǎng rén zhī wǎng lái. fù zài rì yóu rán, ruò fù bǎi nián zhī hòu, qǐ fù néng xiāng róng hū? gāo qú mí yuē: shì zǐ yōu róu bù duàn, bù néng hài rén, gōng zǐ wù yōu yě! zi mén yǔ gāo qú mí zì cǐ yǔ shì zǐ hū yǒu xì. hòu lái gāo qú mí shì hū lì mén, gài běn yú cǐ. zài shuō jì zú wèi shì zǐ hū huà cè, shǐ zhī jié hūn yú chén, xiū hǎo yú wèi, chén, wèi èr guó fāng mù, ruò yǔ zhèng chéng dǐng zú zhī shì, yì zú zì gù. shì zǐ hū yǐ wèi rán. jì zú nǎi yán yú zhuāng gōng, qiǎn shǐ rú chén qiú hūn, chén hóu cóng zhī. shì zǐ hū zhì chén, qīn yíng guī shì yǐ guī. lǔ huán gōng yì qiǎn shǐ qiú hūn yú qí. zhǐ yīn qí hóu jiāng nǚ wén jiāng xǔ hūn lǔ hóu, yòu shēng chū xǔ duō shì lái. yào zhī hòu shì, qiě kàn xià huí fēn jiě.
高渠彌素與公子亹相厚,聞祭足之語,益相交結。世子忽言於莊公曰:「渠彌與子亹私通,往來甚密,其心不可測也!」莊公以世子忽之言,面責渠彌。渠彌諱言無有,轉背即與子亹言之。子亹曰:「吾父欲用汝為正卿,為世子所阻而止,今又欲斷吾兩人之往來。父在日猶然,若父百年之後,豈復能相容乎?」高渠彌曰:「世子優柔不斷,不能害人,公子勿憂也!」子亹與高渠彌自此與世子忽有隙。後來高渠彌弒忽立亹,蓋本於此。再說祭足為世子忽畫策,使之結婚於陳,修好於衛,「陳,衛二國方睦,若與鄭成鼎足之勢,亦足自固。」世子忽以為然。祭足乃言於莊公,遣使如陳求婚,陳侯從之。世子忽至陳,親迎媯氏以歸。魯桓公亦遣使求婚於齊。只因齊侯將女文姜許婚魯侯,又生出許多事來。要知後事,且看下回分解。