strong lì xīn jūn huá dū xíng lù bài róng bīng zhèng hū cí hūn strong
立新君华督行赂 败戎兵郑忽辞婚
huà shuō sòng shāng gōng yǔ yí, zì jí wèi yǐ lái, lǚ lǚ yòng bīng, dān shuō fá zhèng, yǐ shì sān cì le, zhǐ wèi gōng zǐ féng zài zhèng, gù jì ér fá zhī. tài zǎi huá dū sù yǔ gōng zǐ féng yǒu jiāo, jiàn shāng gōng yòng bīng yú zhèng, kǒu zhōng suī bù gǎn jiàn zǔ, xīn shàng hǎo shēng bù lè. kǒng fù jiā shì zhǔ bīng zhī guān, huá dū rú hé bù guài tā? měi sī xún duān shā hài, zhǐ wèi tā shì shāng gōng zhòng yòng zhī rén, zhǎng wò bīng quán, bù gǎn dòng shǒu. zì fá dài yī chū, quán jūn fù mò, kǒng fù jiā zhī shēn táo guī, guó rén pō yǒu yuàn yán, jǐn shuō:" sòng jūn bù xù bǎi xìng, qīng shī hào zhàn, hài de guó zhōng qī guǎ zi gū, hù kǒu hào jiǎn." huá dū yòu shǐ xīn fù rén yú lǐ xiàng bù sàn liú yán, shuō:" lǚ cì yòng bīng, jiē chū kǒng sī mǎ zhǔ yì." guó rén xìn yǐ wéi rán, jiē yuàn sī mǎ, huá dū zhèng zhōng qí huái. yòu wén shuō kǒng fù jiā jì shì wèi shì, měi yàn fēi cháng, shì wú qí bǐ, zhǐ hèn bù néng yī jiàn. hū yī rì, wèi shì guī níng, suí wài jiā chū jiāo shěng mù. shí zhí chūn yuè, liǔ sè rú yān, huā guāng shì jǐn, zhèng shì nǚ tà qīng zhī hòu, wèi shì bù hé jiē qǐ chē jīn xiàn, tōu qù wài biān guāng jǐng. huá dū zhèng zài jiāo wài yóu wán, mò rán xiāng yù, xún zhī shì kǒng sī mǎ jiā juàn, dà jīng yuē:" shì jiān yǒu cǐ yóu wù, míng bù xū chuán yǐ." rì yè sī xiǎng, hún pò jù xiāo," ruò hòu fáng dé cǐ yī wèi měi rén, zú gòu xià bàn shì shòu yòng! chú shì shā qí fū, fāng kě yǐ duó qí qī." yáo cǐ hài jiā zhī móu yì jué. shí zhōu huán wáng shí nián chūn sōu zhī qī, kǒng fù jiā jiǎn yuè chē mǎ, hào lìng pō yán, huá dū yòu shǐ xīn fù rén zài jūn zhōng yáng yán:" sī mǎ yòu jiāng qǐ bīng fá zhèng, zuó rì yǔ tài zǎi huì yì yǐ dìng, suǒ yǐ jīn rì zhì bīng." jūn shì rén rén kǒng jù, sān sān liǎng liǎng, jù wǎng tài zǎi mén shàng sù kǔ, qiú qí jìn yán yú jūn, xiū dòng gān gē. huá dū gù yì jiàng mén bì jǐn, dàn qiǎn hūn rén yú mén xì zhōng, yǐ hǎo yán fǔ wèi. jūn shì qiú jiàn yù qiè, rén yuè jù dé duō le, duō yǒu dài qì xiè zhě. kàn kàn tiān wǎn, bù dé jiàn tài zǎi, nà hǎn qǐ lái.
话说宋殇公与夷,自即位以来,屡屡用兵,单说伐郑,已是三次了,只为公子冯在郑,故忌而伐之。太宰华督素与公子冯有交,见殇公用兵于郑,口中虽不敢谏阻,心上好生不乐。孔父嘉是主兵之官,华督如何不怪他?每思寻端杀害,只为他是殇公重用之人,掌握兵权,不敢动手。自伐戴一出,全军覆没,孔父嘉只身逃归,国人颇有怨言,尽说:“宋君不恤百姓,轻师好战,害得国中妻寡子孤,户口耗减。”华督又使心腹人于里巷布散流言,说:“屡次用兵,皆出孔司马主意。”国人信以为然,皆怨司马,华督正中其怀。又闻说孔父嘉继室魏氏,美艳非常,世无其比,只恨不能一见。忽一日,魏氏归宁,随外家出郊省墓。时值春月,柳色如烟,花光似锦,正士女踏青之候,魏氏不合揭起车巾宪,偷觑外边光景。华督正在郊外游玩,蓦然相遇,询知是孔司马家眷,大惊曰:“世间有此尤物,名不虚传矣。”日夜思想,魂魄俱销,“若后房得此一位美人,足够下半世受用!除是杀其夫,方可以夺其妻。”繇此害嘉之谋益决。时周桓王十年春蒐之期,孔父嘉简阅车马,号令颇严,华督又使心腹人在军中扬言:“司马又将起兵伐郑,昨日与太宰会议已定,所以今日治兵。”军士人人恐惧,三三两两,俱往太宰门上诉苦,求其进言于君,休动干戈。华督故意将门闭紧,但遣阍人于门隙中,以好言抚慰。军士求见愈切,人越聚得多了,多有带器械者。看看天晚,不得见太宰,呐喊起来。
zì gǔ dào:" jù rén yì, sǎn rén nán." huá dū zhī jūn xīn yǐ biàn, zhōng jiǎ pèi jiàn ér chū, chuán mìng kāi mén, jiào jūn shì lì dìng, bù xǔ xuān huá. zì jǐ dāng mén ér lì, xiān jiāng yī fān jiǎ cí bēi de huà, wěn zhù zhòng xīn, rán hòu shuō:" kǒng sī mǎ zhǔ zhāng yòng bīng, yāng mín dú zhòng. zhǔ jūn piān yú xìn rèn, bù cóng wú jiàn, sān rì zhī nèi, yòu yào dà jǔ fá zhèng. sòng guó bǎi xìng hé zuì, shòu cǐ láo kǔ?" jī dé zhòng jūn shì yǎo yá qiè chǐ, shēng shēng jiào:" shā!" huá dū jiǎ yì jiě quàn," nǐ men bù kě zào cì, ruò sī mǎ wén zhī, zòu zhī zhǔ gōng, xìng mìng nán bǎo!" zhòng jūn shì fēn fēn dōu dào," wǒ men fù zǐ qīn qī, lián suì zhēng zhàn, sǐ wáng guò bàn. jīn yòu dà jǔ chū zhēng, nà zhèng guó jiāng yǒng bīng qiáng, rú hé dí dé tā guò? zuǒ yòu shì sǐ, bù rú shā què cǐ zéi, yǔ mín chú hài, sǐ ér wú yuàn!" huá dū yòu yuē:"' tóu shǔ zhě dāng jì qí qì', sī mǎ suī è, shí zhǔ gōng chǒng xìng zhī chén, cǐ shì jué bù kě xíng!" zhòng jūn shì yuē:" ruò dé tài zǎi zuò zhǔ, biàn shì nà wú dào hūn jūn, wú děng yě bù pà tā!" yī tóu shuō, yī tóu chě zhù huá dū páo xiù bù fàng. qí yuē:" yuàn suí tài zǎi shā hài mín zéi!" dāng xià zhòng jūn shì bāng zhù yú rén, jià qǐ chē lái.
自古道:“聚人易,散人难。”华督知军心已变,衷甲佩剑而出,传命开门,教军士立定,不许喧哗。自己当门而立,先将一番假慈悲的话,稳住众心,然后说:“孔司马主张用兵,殃民毒众。主君偏于信任,不从吾谏,三日之内,又要大举伐郑。宋国百姓何罪,受此劳苦?”激得众军士咬牙切齿,声声叫:“杀!”华督假意解劝,“你们不可造次,若司马闻知,奏知主公,性命难保!”众军士纷纷都道,“我们父子亲戚,连岁争战,死亡过半。今又大举出征,那郑国将勇兵强,如何敌得他过?左右是死,不如杀却此贼,与民除害,死而无怨!”华督又曰:“‘投鼠者当忌其器',司马虽恶,实主公宠幸之臣,此事决不可行!”众军士曰:“若得太宰做主,便是那无道昏君,吾等也不怕他!”一头说,一头扯住华督袍袖不放。齐曰:“愿随太宰杀害民贼!”当下众军士帮助舆人,驾起车来。
huá dū bèi zhòng jūn shì cù yōng dēng chē, chē zhōng zì yǒu xīn fù jǐn suí, yí lù hū shào, zhí zhì kǒng sī mǎ sī zhái, jiāng zhái zi tuán tuán wéi zhù. huá dū fēn fù:" qiě bú yào shēng zhāng, dài wǒ kòu mén, yú zhōng qǔ shì." qí shí huáng hūn jiāng jǐn, kǒng fù zài nèi shì yǐn jiǔ, wén wài miàn kòu mén shēng jí, shǐ rén chuán wèn, shuō shì:" huá tài zǎi qīn zì dào mén, yǒu jī mì shì xiāng shāng." kǒng fù jiā máng zhěng yì guān, chū táng yíng jiē. cái qǐ dà mén, wài biān yī piàn shēng nà hǎn, jūn shì fēng yōng ér rù. kǒng fù jiā xīn huāng, què dài zhuǎn bù, huá dū zǎo yǐ dēng táng, dà jiào:" hài mín zéi zài cǐ, hé bù dòng shǒu?" jiā wèi jí kāi yán, tóu yǐ luò dì. huá dū zì yǐn xīn fù, zhí rù nèi shì, qiǎng le wèi shì, dēng chē ér qù. wèi shì zài chē zhòng jì shī, àn jiě shù dài, zì xì qí hóu, bǐ jí dào huá shì zhī mén, qì yǐ jué yǐ. huá dū tàn xī bù yǐ, fēn fù zài qù jiāo wài gǎo zàng, yán jiè tóng háng rén cóng, bù xǔ xuān yáng qí shì. jiē hū! bù dé yī xī zhī huān, tú zào wàn jié zhī yuàn, qǐ bù huǐ zāi? zhòng jūn shì chéng jī jiāng kǒng shì jiā sī, lǔ lüè qìng jìn.
华督被众军士簇拥登车,车中自有心腹紧随,一路呼哨,直至孔司马私宅,将宅子团团围住。华督吩咐:“且不要声张,待我叩门,于中取事。”其时黄昏将尽,孔父在内室饮酒,闻外面叩门声急,使人传问,说是:“华太宰亲自到门,有机密事相商。”孔父嘉忙整衣冠,出堂迎接。才启大门,外边一片声呐喊,军士蜂拥而入。孔父嘉心慌,却待转步,华督早已登堂,大叫:“害民贼在此,何不动手?”嘉未及开言,头已落地。华督自引心腹,直入内室,抢了魏氏,登车而去。魏氏在车中计施,暗解束带,自系其喉,比及到华氏之门,气已绝矣。华督叹息不已,吩咐载去郊外藁葬,严戒同行人从,不许宣扬其事。嗟乎!不得一夕之欢,徒造万劫之怨,岂不悔哉?众军士乘机将孔氏家私,掳掠罄尽。
kǒng fù jiā zhǐ yī zi, míng mù jīn fù, nián shàng yòu, qí jiā chén bào zhī bēn lǔ. hòu lái yǐ zì wèi shì, yuē kǒng shì. kǒng shèng zhòng ní, jí qí liù shì zhī sūn yě. qiě shuō sòng shāng gōng wén sī mǎ bèi shā, shǒu zú wú cuò. yòu wén huá dū tóng wǎng, dà nù, jí qiǎn rén zhào zhī, yù zhèng qí zuì. huá dū chēng jí bù fù. shāng gōng chuán lìng jià chē, yù qīn lín kǒng fù zhī sàng. huá dū wén zhī, jí zhào jūn zhèng wèi yuē:" zhǔ gōng chǒng xìn sī mǎ, rǔ suǒ zhī yě. rǔ cáo shàn shā sī mǎ, wū dé wú zuì? xiān jūn mù gōng shě qí zi ér lì zhǔ gōng, zhǔ gōng yǐ dé wèi yuàn, rèn yòng sī mǎ, fá zhèng bù xiū. jīn sī mǎ shòu lù, tiān lǐ zhāo zhāng, bù ruò bìng xíng dà shì, yíng lì xiān jūn zhī zǐ, zhuǎn huò wéi fú, qǐ bù měi zāi?" jūn zhèng yuē:" tài zǎi zhī yán, zhèng hé zhòng yì." yú shì hào zhào jūn shì, qí fú kǒng shì zhī mén, zhǐ děng sòng gōng yí dào, gǔ zào ér qǐ, shì wèi jīng sàn, shāng gōng suì sǐ yú luàn jūn zhī shǒu. huá dū wén bào, shuāi fú ér zhì, jǔ āi zhě zài. nǎi míng gǔ yǐ jù qún chén, hú luàn jiāng jūn zhōng yī èr rén zuò zuì xíng zhū, yǐ yǎn zhòng mù. chàng yán:" xiān jūn zhī zǐ féng, jiàn zài zhèng guó, rén xīn bù wàng xiān jūn, hé dāng yíng lì qí zi." bǎi guān wěi wěi ér tuì. huá dū suì qiǎn shǐ wǎng zhèng bào sāng, qiě yíng gōng zǐ féng. yī miàn jiāng sòng guó bǎo kù zhōng zhòng qì, xíng lù gè guó, gào míng lì féng zhī gù.
孔父嘉止一子,名木金父,年尚幼,其家臣抱之奔鲁。后来以字为氏,曰孔氏。孔圣仲尼,即其六世之孙也。且说宋殇公闻司马被杀,手足无措。又闻华督同往,大怒,即遣人召之,欲正其罪。华督称疾不赴。殇公传令驾车,欲亲临孔父之丧。华督闻之,急召军正谓曰:“主公宠信司马,汝所知也。汝曹擅杀司马,乌得无罪?先君穆公舍其子而立主公,主公以德为怨,任用司马,伐郑不休。今司马受戮,天理昭彰,不若并行大事,迎立先君之子,转祸为福,岂不美哉?”军正曰:“太宰之言,正合众意。”于是号召军士,齐伏孔氏之门,只等宋公一到,鼓噪而起,侍卫惊散,殇公遂死于乱军之手。华督闻报,衰服而至,举哀者再。乃鸣鼓以聚群臣,胡乱将军中一二人坐罪行诛,以掩众目。倡言:“先君之子冯,见在郑国,人心不忘先君,合当迎立其子。”百官唯唯而退。华督遂遣使往郑报丧,且迎公子冯。一面将宋国宝库中重器,行赂各国,告明立冯之故。
qiě shuō zhèng zhuāng gōng jiàn le sòng shǐ, jiē le guó shū, yǐ zhī lái yì, biàn zhěng bèi fǎ jià, sòng gōng zǐ féng guī sòng wèi jūn. gōng zǐ féng lín xíng, qì bài yú dì yuē:" féng zhī cán chuǎn jiē jūn suǒ liú, xìng ér fǎn guó dé yán xiān sì, dāng shì wèi péi chén, bù gǎn èr xīn." zhuāng gōng yì wèi wū yè. gōng zǐ féng huí sòng, huá dū fèng zhī wèi jūn, shì wèi zhuāng gōng. huá dū réng wèi tài zǎi, fēn lù gè guó, wú bù shòu nà. qí hóu lǔ hóu zhèng bó tóng huì yú jì, yǐ dìng sòng gōng zhī wèi, shǐ huá dū wèi xiāng. shǐ guān yǒu shī tàn yuē:
且说郑庄公见了宋使,接了国书,已知来意,便整备法驾,送公子冯归宋为君。公子冯临行,泣拜于地曰:“冯之残喘皆君所留,幸而返国得延先祀,当世为陪臣,不敢贰心。”庄公亦为呜咽。公子冯回宋,华督奉之为君,是为庄公。华督仍为太宰,分赂各国,无不受纳。齐侯、鲁侯、郑伯同会于稷,以定宋公之位,使华督为相。史官有诗叹曰:
chūn qiū cuàn shì tàn fēn rán, sòng lǔ qí wén zhǐ gé nián.
春秋篡弑叹纷然,宋鲁奇闻只隔年。
liè guó ruò néng cí huì lù, luàn chén zéi zǐ qǐ ān mián?
列国若能辞贿赂,乱臣贼子岂安眠?
yòu yǒu shī dān shuō sòng shāng gōng bèi yì jì féng, jīn rì jiàn shì, nǎi tiān yě! shī yuē:
又有诗单说宋殇公背义忌冯,今日见弑,乃天也!诗曰:
mù gōng ràng guó nǎi gōng xīn, kě hèn shāng gōng fǎn jì féng.
穆公让国乃公心,可恨殇公反忌冯。
jīn rì shāng wáng féng jí wèi, jiǔ quán xiū jiàn fù hé xiōng.
今日殇亡冯即位,九泉羞见父和兄。
dān biǎo qí xī gōng zì huì jì huí lái, zhōng tú jiē dé jǐng bào:" jīn yǒu běi róng zhǔ, qiǎn yuán shuài dà liáng xiǎo liáng, shuài róng bīng yī wàn lái fàn qí jiè, yǐ pò zhù ā, zhí gōng lì xià. shǒu chén bù néng dǐ dāng, lián lián gào jí, qǐ zhǔ gōng sù huí." xī gōng yuē:" běi róng lǚ cì qīn rǎo, bù guò shǔ qiè gǒu tōu ér yǐ. jīn fān dà jǔ rù fàn, ruò shǐ de lì ér qù, jiāng lái běi bǐ bì wú níng suì." nǎi fēn qiǎn rén yú lǔ wèi zhèng sān chù jiè bīng, yī miàn tóng gōng zǐ yuán gōng sūn dài zhòng děng, qián qù lì chéng jù dí.
单表齐僖公自会稷回来,中途接得警报:“今有北戎主,遣元帅大良、小良,帅戎兵一万来犯齐界,已破祝阿,直攻历下。守臣不能抵当,连连告急,乞主公速回。”僖公曰:“北戎屡次侵扰,不过鼠窃狗偷而已。今番大举入犯,若使得利而去,将来北鄙必无宁岁。”乃分遣人于鲁卫郑三处借兵,一面同公子元、公孙戴仲等,前去历城拒敌。
què shuō zhèng zhuāng gōng wén qí yǒu róng huàn, nǎi zhào shì zǐ hū wèi yuē:" qí yǔ zhèng tóng méng, qiě zhèng měi yòng bīng, qí bì xiāng cóng. jīn lái qǐ shī, yí sù wǎng jiù." nǎi xuǎn chē sān bǎi chéng, shǐ shì zǐ hū wèi dà jiàng, gāo qú mí fù zhī, zhù dān wèi xiān fēng, xīng yè wàng qí guó jìn fā. wén qí xī gōng zài lì xià, jìng lái xiāng jiàn. shí lǔ wèi èr guó zhī shī, shàng wèi zēng dào. xī gōng gǎn jī wú yǐ, qīn zì chū chéng kào jūn, yǔ shì zǐ hū shāng yì tuì róng zhī cè. shì zǐ hū yuē:" róng yòng tú, yì jìn yì yì bài wǒ yòng chē, nán bài yì nán jìn. rán suī rú cǐ, róng xìng qīng ér bù zhěng, tān ér wú qīn, shèng bù xiāng ràng, bài bù xiāng jiù, shì kě yòu ér qǔ yě. kuàng bǐ shì shèng, bì rán qīng jìn, ruò yǐ piān shī dāng dí, zhà wèi bài zǒu, róng bì lái zhuī, wú yù fú bīng yǐ dài zhī. zhuī bīng yù fú, bì hài ér bēn, bēn ér zhú zhī, bì huò quán shèng." xī gōng yuē:" cǐ jì shén miào. qí bīng fú yú dōng, yǐ è qí qián zhèng bīng fú yú běi, yǐ zhú qí hòu. shǒu wěi gōng jī, wàn wú yī shī." shì zǐ hū lǐng mìng zì qù běi lù, fēn zuò liǎng chǔ lǐ fú qù le.
却说郑庄公闻齐有戎患,乃召世子忽谓曰:“齐与郑同盟,且郑每用兵,齐必相从。今来乞师,宜速往救。”乃选车三百乘,使世子忽为大将,高渠弥副之,祝聃为先锋,星夜望齐国进发。闻齐僖公在历下,径来相见。时鲁、卫二国之师,尚未曾到。僖公感激无已,亲自出城犒军,与世子忽商议退戎之策。世子忽曰:“戎用徒,易进亦易败;我用车,难败亦难进。然虽如此,戎性轻而不整,贪而无亲,胜不相让,败不相救,是可诱而取也。况彼恃胜,必然轻进,若以偏师当敌,诈为败走,戎必来追,吾预伏兵以待之。追兵遇伏,必骇而奔,奔而逐之,必获全胜。”僖公曰:“此计甚妙。齐兵伏于东,以遏其前;郑兵伏于北,以逐其后。首尾攻击,万无一失。”世子忽领命自去北路,分作两处理伏去了。
xī gōng zhào gōng zǐ yuán shòu jì:" rǔ kě lǐng bīng fú yú dōng mén, zhǐ děng róng jūn lái zhuī jí máng shā chū." shǐ gōng sūn dài zhòng yǐn yī jūn yòu dí:" zhǐ yào shū bú yào yíng, yòu zhì dōng mén fú bīng zhī chù biàn suàn yǒu gōng." fēn bō yǐ dìng, gōng sūn dài zhòng kāi guān nuò zhàn. róng shuài xiǎo liáng chí dāo yuè mǎ, lǐng zhe róng bīng sān qiān, chū zhài yíng dí. liǎng xià jiāo fēng yuē èr shí hé, dài zhòng qì lì bù jiā, huí chē biàn zǒu, què bù jìn běi guān, rào chéng xiàng dōng lù ér qù. xiǎo liáng bù shě jìn lì lái zhuī, dà liáng jiàn róng bīng dé shèng, jǐn qǐ dà jūn suí hòu. jiāng jìn dōng mén hū rán pào shēng dà zhèn, jīn gǔ xuān tiān, cí wěi zhōng dōu shì fú bīng, rú fēng zǎn yíng jí. xiǎo liáng jí jiào:" zhòng jì!" bō huí mǎ tóu biàn zǒu, fǎn jiāng dà liáng hòu duì chōng dòng, lì jiǎo bù láo yī qí dōu bēn. gōng sūn dài zhòng yǔ gōng zǐ yuán hé bīng zhuī gǎn. dà liáng fēn fù xiǎo liáng shàng qián kāi lù, zì jǐ duàn hòu, qiě zhàn qiě zǒu, luò hòu zhě jù bèi qí bīng qín zhǎn. róng bīng xíng zhì què shān, huí gù zhuī jūn jiàn yuǎn, chuǎn xī fāng dìng, zhèng yù mái guō zào fàn, shān ào lǐ hǎn shēng dà jǔ, yī zhī jūn mǎ chōng chū, kǒu chēng:" zhèng guó shàng jiàng gāo qú mí zài cǐ." dà liáng xiǎo liáng huāng máng shàng mǎ, wú xīn liàn zhàn, duó lù bēn táo, gāo qú mí suí hòu yǎn shā. yuē xíng shù lǐ zhī chéng, qián miàn hǎn shēng yòu qǐ, què shì shì zǐ hū yǐn bīng shā dào, hòu miàn gōng zǐ yuán shuài lǐng qí bīng yì zhì, shā dé róng bīng qī líng bā luò, sì sàn táo mìng. xiǎo liáng bèi zhù dān yī jiàn, zhèng zhōng nǎo dài, zhuì mǎ ér sǐ. dà liáng pǐ mǎ kuì wéi ér chū, zhèng yù zhe shì zǐ hū róng chē, cuò shǒu bù jí, yì bèi shì zǐ hū zhǎn zhī. shēng qín jiǎ shǒu sān bǎi, sǐ zhě wú suàn. shì zǐ hū jiāng dà liáng, xiǎo liáng shǒu jí bìng jiǎ shǒu, dōu jiě dào qí hóu jūn qián xiàn gōng.
僖公召公子元授计:“汝可领兵伏于东门,只等戎军来追即忙杀出。”使公孙戴仲引一军诱敌:“只要输不要赢,诱至东门伏兵之处便算有功。”分拨已定,公孙戴仲开关搦战。戎帅小良持刀跃马,领著戎兵三千,出寨迎敌。两下交锋约二十合,戴仲气力不加,回车便走,却不进北关,绕城向东路而去。小良不舍尽力来追,大良见戎兵得胜,尽起大军随后。将近东门忽然炮声大震,金鼓喧天,茨苇中都是伏兵,如蜂攒蝇集。小良急叫:“中计!”拨回马头便走,反将大良后队冲动,立脚不牢一齐都奔。公孙戴仲与公子元合兵追赶。大良吩咐小良上前开路,自己断后,且战且走,落后者俱被齐兵擒斩。戎兵行至鹊山,回顾追军渐远,喘息方定,正欲埋锅造饭,山坳里喊声大举,一枝军马冲出,口称:“郑国上将高渠弥在此。”大良、小良慌忙上马,无心恋战,夺路奔逃,高渠弥随后掩杀。约行数里之程,前面喊声又起,却是世子忽引兵杀到,后面公子元率领齐兵亦至,杀得戎兵七零八落,四散逃命。小良被祝聃一箭,正中脑袋,坠马而死。大良匹马溃围而出,正遇著世子忽戎车,措手不及,亦被世子忽斩之。生擒甲首三百,死者无算。世子忽将大良,小良首级并甲首,都解到齐侯军前献功。
xī gōng dà xǐ yuē:" ruò fēi shì zǐ rú cǐ yīng xióng, róng bīng ān dé biàn tuì? jīn rì shè jì ān jìng, jiē shì zǐ zhī suǒ cì yě!" shì zǐ hū yuē:" ǒu xiào wēi láo, hé fán guò yù?" yú shì xī gōng qiǎn shǐ zhǐ zhù lǔ wèi zhī bīng, miǎn láo bá shè. mìng dà pái yán xí, zhuān dài shì zǐ hū. xí jiān yòu shuō qǐ:" xiǎo nǚ yuàn bèi jī zhǒu." shì zǐ hū zài sān qiān ràng. xí sàn zhī hòu, xī gōng shǐ yí zhòng nián sī wèi gāo qú mí yuē:" guǎ jūn mù shì zǐ yīng xióng, yuàn jié yīn hǎo. qián fān qiǎn shǐ, wèi méng jiàn yǔn, jīn rì guǎ jūn qīn yǔ shì zǐ yán zhī, shì zǐ zhí yì bù cóng, bù zhī hé yì? dài fū néng yù chéng qí shì, qǐng yǐ bái bì èr shuāng, huáng jīn bǎi yì wèi xiàn!" gāo qú mí lǐng mìng, lái jiàn shì zǐ, bèi dào qí hóu xiāng mù zhī yì:" ruò xié hūn hǎo, yì rì dé cǐ dà guó xiāng zhù, yì shì měi shì!" shì zǐ hū yuē:" xī nián wú shì zhī rì, méng qí hóu yù hūn wǒ, wǒ shàng rán bù gǎn yǎng pān jīn fèng mìng jiù qí, xìng ér chéng gōng, nǎi shòu shì ér guī, wài rén bì wèi wǒ xié gōng qiú qǔ, hé yǐ zì míng?" gāo qú mí zài sān cuān duō, zhǐ shì bù yǔn. cì rì, qí xī gōng yòu shǐ yí zhòng nián lái yì hūn, shì zǐ hū cí yuē:" wèi bǐng fù mìng, sī hūn yǒu zuì." jí rì cí huí běn guó. qí xī gōng nù yuē:" wú yǒu nǚ rú cǐ, hé huàn wú fū?"
僖公大喜曰:“若非世子如此英雄,戎兵安得便退?今日社稷安靖,皆世子之所赐也!”世子忽曰:“偶效微劳,何烦过誉?”于是僖公遣使止住鲁、卫之兵,免劳跋涉。命大排筵席,专待世子忽。席间又说起:“小女愿备箕帚。”世子忽再三谦让。席散之后,僖公使夷仲年私谓高渠弥曰:“寡君慕世子英雄,愿结姻好。前番遣使,未蒙见允,今日寡君亲与世子言之,世子执意不从,不知何意?大夫能玉成其事,请以白璧二双,黄金百镒为献!”高渠弥领命,来见世子,备道齐侯相慕之意:“若谐婚好,异日得此大国相助,亦是美事!”世子忽曰:“昔年无事之日,蒙齐侯欲婚我,我尚然不敢仰攀;今奉命救齐,幸而成功,乃受室而归,外人必谓我挟功求娶,何以自明?”高渠弥再三撺掇,只是不允。次日,齐僖公又使夷仲年来议婚,世子忽辞曰:“未禀父命,私婚有罪。”即日辞回本国。齐僖公怒曰:“吾有女如此,何患无夫?”
zài shuō zhèng shì zǐ hū huí guó, jiāng cí hūn zhī shì, bǐng zhī zhuāng gōng. zhuāng gōng yuē:" wú ér néng zì lì gōng yè, bù huàn wú liáng yīn yě." jì zú sī wèi gāo qú mí yuē:" jūn duō nèi chǒng, gōng zǐ tū, gōng zǐ yí, gōng zǐ mén sān rén, jiē yǒu jì yú zhī zhì. shì zǐ ruò jié hūn dà guó, yóu kě jiè qí zhù yuán, qí bù yì hūn, yóu dāng qǐng zhī, nài hé zì jiǎn yǔ yì yé? wú zi cóng xíng, hé bù jiàn zhī?" gāo qú mí yuē:" wú yì yán zhī, nài bù tīng hé?" jì zú tàn xī ér qù. rán wēng yǒu shī, dān lùn zi hū cí hūn zhī shì. shī yuē:
再说郑世子忽回国,将辞婚之事,禀知庄公。庄公曰:“吾儿能自立功业,不患无良姻也。”祭足私谓高渠弥曰:“君多内宠,公子突,公子仪,公子亹三人,皆有觊觎之志。世子若结婚大国,犹可借其助援,齐不议婚,犹当请之,奈何自翦羽翼耶?吾子从行,何不谏之?”高渠弥曰:“吾亦言之,奈不听何?”祭足叹息而去。髯翁有诗,单论子忽辞婚之事。诗曰:
zhàng fū zuò shì yǒu gāng róu, wèi bì cí hūn biàn shī móu.
丈夫作事有刚柔,未必辞婚便失谋。
shì yǒng zài qū bìng bì gǒu, lǔ huán kě shì de zhǎng chóu?
试咏《载驱》并《敝笱》,鲁桓可是得长筹?
gāo qú mí sù yǔ gōng zǐ mén xiāng hòu, wén jì zú zhī yǔ, yì xiāng jiāo jié. shì zǐ hū yán yú zhuāng gōng yuē:" qú mí yǔ zi mén sī tōng, wǎng lái shén mì, qí xīn bù kě cè yě!" zhuāng gōng yǐ shì zǐ hū zhī yán, miàn zé qú mí. qú mí huì yán wú yǒu, zhuǎn bèi jí yǔ zi mén yán zhī. zi mén yuē:" wú fù yù yòng rǔ wèi zhèng qīng, wèi shì zǐ suǒ zǔ ér zhǐ, jīn yòu yù duàn wú liǎng rén zhī wǎng lái. fù zài rì yóu rán, ruò fù bǎi nián zhī hòu, qǐ fù néng xiāng róng hū?" gāo qú mí yuē:" shì zǐ yōu róu bù duàn, bù néng hài rén, gōng zǐ wù yōu yě!" zi mén yǔ gāo qú mí zì cǐ yǔ shì zǐ hū yǒu xì. hòu lái gāo qú mí shì hū lì mén, gài běn yú cǐ. zài shuō jì zú wèi shì zǐ hū huà cè, shǐ zhī jié hūn yú chén, xiū hǎo yú wèi," chén, wèi èr guó fāng mù, ruò yǔ zhèng chéng dǐng zú zhī shì, yì zú zì gù." shì zǐ hū yǐ wéi rán. jì zú nǎi yán yú zhuāng gōng, qiǎn shǐ rú chén qiú hūn, chén hóu cóng zhī. shì zǐ hū zhì chén, qīn yíng guī shì yǐ guī. lǔ huán gōng yì qiǎn shǐ qiú hūn yú qí. zhǐ yīn qí hóu jiāng nǚ wén jiāng xǔ hūn lǔ hóu, yòu shēng chū xǔ duō shì lái. yào zhī hòu shì, qiě kàn xià huí fēn jiě.
高渠弥素与公子亹相厚,闻祭足之语,益相交结。世子忽言于庄公曰:“渠弥与子亹私通,往来甚密,其心不可测也!”庄公以世子忽之言,面责渠弥。渠弥讳言无有,转背即与子亹言之。子亹曰:“吾父欲用汝为正卿,为世子所阻而止,今又欲断吾两人之往来。父在日犹然,若父百年之后,岂复能相容乎?”高渠弥曰:“世子优柔不断,不能害人,公子勿忧也!”子亹与高渠弥自此与世子忽有隙。后来高渠弥弑忽立亹,盖本于此。再说祭足为世子忽画策,使之结婚于陈,修好于卫,“陈,卫二国方睦,若与郑成鼎足之势,亦足自固。”世子忽以为然。祭足乃言于庄公,遣使如陈求婚,陈侯从之。世子忽至陈,亲迎妫氏以归。鲁桓公亦遣使求婚于齐。只因齐侯将女文姜许婚鲁侯,又生出许多事来。要知后事,且看下回分解。